 |
|
|
 |
|
| ABDULHAMİD HAN |
ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026 |
|
|
|
|
 |
Geride bıraktığımız yılın muhasebesini yapalım...
Aralık ayında, önemli bazı şahsiyetlerin vefâtları var. Yine bu ayda, önemli bazı gün ve haftalar da var.
Bunların çok cüzi bir kısmını, kronolojik olarak zikredecek olursak:
16 Aralık (Hicrî 10 Muharrem 61 Aşûre Günü): Sevgili Peygamberimizin mübarek torunu, Hazret-i Ali Efendimizle Hazret-i Fâtıma annemizin kıymetli mahdûmu, Seyyid Ahmed Arvâsî beyin büyük dedelerinden Hazret-i Hüseyin, Kerbelâ'da şehîd edilmiştir.
17 Aralık 1273: Büyük âlim ve velîlerimizden Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî’nin; yine 17 Aralık 1995’te Doğu Türkistân Eski Genel Sekreteri [yani Başbakanı] büyük dâvâ adamı Îsâ Yûsuf Alptekin’in,
18 Aralık 1111: Büyük İslâm Âlimi ve velî İmâm-ı Gazâlî’nin,
20 Aralık 820: İslâm Âlimlerinin en büyüklerinden İmâm-ı Şâfiî’nin,
23 Aralık 1624: Evliyânın en önde gelenlerinden İmâm-ı Rabbânî’nin âhirete irtihâlleri vuku bulmuştur.
27 Aralık 1936’da da, “İstiklâl Marşı” şâiri Mehmet Âkif Ersoy vefât etmiştir.
***
Bizler yeni bir yıla girerken, geçmiş bir yılımızın muhâsebe ve murâkabesini yapmalıyız. Geçen bir sene boyunca, kendimiz ve âilemiz adına; milletimiz, memleketimiz ve devletimiz için; Müslümânlık ve insanlık uğruna ne gibi hizmetler, iyilikler, güzellikler, hayırlar, fedakârlıklar yaptığımıza bakmamız lâzım.
Tabii ki, günümüz şartlarında takrîbî 65-70 senelik, haydi 75-80 sene olsun, yahut 90-100 sene diyelim, bir insan ömrü içerisinde, [son istatistiklere göre, Türkiye’de yaş ortalaması 74-80 arasındadır], 1 sene çok mühim bir zaman dilimidir. Çünkü bir “Gün”: 24 saat, 1.440 dakika, 86.400 saniye’dir...
Bir senenin değil; yerine, zamanına ve şartlarına göre ayın, haftanın ve günün bile ehemmiyeti çok fazladır; hatta saatin, dakikanın ve saniyenin bile önemi çok büyüktür...
Unutmayalım ki, zaman nimeti, Allahü teâlânın bizlere önemli lütuflarından birisidir. Zaman en büyük sermayedir. Sevgili Peygamberimiz buyurmuştur ki: “İki [büyük] nimet vardır ki, insanların çoğu bunlarda hep aldanır. Bunlar: Sağlık ve boş vakittir.” [Tirmizî]
Dünya ve âhiret saâdetini kazanmak, bu sınırlı zamanı iyi kullanmaya bağlıdır. Nitekim Peygamber Efendimiz “Nasıl yaşarsanız öyle ölürsünüz. Nasıl ölürseniz öyle haşrolursunuz” buyurmuşlardır.
Yine Sevgili Peygamberimiz “Ameller, sonlarına göre değerlendirilir” buyurmuştur. Büyük devlet ve ilim adamı, târihçi Ahmed Cevdet Paşa’nın başkanlığındaki bir heyetin hazırladığı, bir hukuk âbidesi olan “Mecelle”de de “Hüküm sona göre verilir” denilmektedir. Zamanın önemini belirtmek için atalarımız ise “Vakit nakittir” demişlerdir...
.24/12/2018
Seyyid Ahmed Arvâsî'yi ne zaman tanıdım?
Seyyid Ahmed Arvâsî Beyefendiyi, 1970 yılında, bendeniz Balıkesir Ordu Donatım Okulu’nda Yedek Subay Kursu’nda iken tanıdım.
Malum olduğu üzere, bundan 30 sene evvel [31 Aralık 1988 Cumartesi günü saat 11.00 sularında], Sevgili Peygamberimizin mübârek torunlarından, ilim ve gönül ehli, büyük eğitimci ve dâvâ adamı, sosyolog, yazar, gazeteci, mütefekkir gibi birçok sıfata sahip, merhûm Seyyid Ahmed Arvâsî Bey, daktilosu başında, “Türkiye gazetesinde yayınlanacak olan makâlesini hazırlarken, aramızdan ayrılmış, Cenâb-ı Hakk'ın rahmetine kavuşmuş idi.
[Bu vesileyle, kendisine Allahü teâlâdan ganî ganî rahmetler niyâz ediyor, bütün âilesine ve milletimize başsağlığı diliyor; onu, milletimize, memleketimize, devletimize, Türk ve İslâm âlemine, bütün insanlığa yaptığı hizmetlerinden dolayı minnet ve şükrânla anıyoruz. Yüksek dedeleriyle birlikte, bizlere de şefâatçı olmasını ümit ve temenni ediyoruz.]
Seyyid Ahmed Arvâsî Beyefendiyi, ilk olarak vicâhen, bundan 48 sene önce, yani 1970 yılında, bendeniz Balıkesir Ordu Donatım Okulu’nda Yedek Subay Kursu’nda iken tanıdım.
[O da, Necâti Eğitim Enstitüsü’nde Öğretim Üyesi idi. Cumartesi günleri öğleden sonraları, Balıkesir “Saat Kulesi”nin yanındaki “Belediye Kahvehânesi”nde sohbetler yapardı.]
[Elhamdülillah, daha sonraki zamanlarda, kıymetli mahdûmu Murâd Arvâsî Bey de, damatları merhûm Reşâd Yamankaradeniz Bey, Hüseyin Yamankaradeniz Bey, Seyyid Muhib Arvas Bey ve Sâlim Akgül Bey'le de yakînen tanışmak nasip oldu.]
Daha o zaman (1970-1971 yıllarında), Seyyid Ahmed Arvâsî'nin kitaplarını ve makâlelerini okuyunca, sohbetlerini dinleyince, ne kadar muhtevâlı ve derin tefekkür sâhibi bir insan olduğunu; akıl, zekâ, ilim ve fehminin derinliğini; îmânının kuvvetini; millet ve memleket sevgisinin enginliğini; milletin birliği ve memleketin dirliği için olan büyük gayretlerini; iyi bir gençlik yetişmesi için olan büyük çabalarını, Türk devletinin gelişmesi, bütünlüğü ve kıyâmete kadar devam etmesi için taşıdığı büyük aşk ve şevkini, yakînen müşâhede etmiştim.
Seyyid Ahmed Arvâsî hakkında, âhirete intikâlinden bugüne kadar, muhtelif yerlerde [İstanbul'un muhtelif ilçelerinde ve bazı vilâyetlerimizde] MHP, BBP, Türk Ocakları, Ülkü Ocakları, Nizâm-ı Âlem Ocakları, Aydınlar Ocağı, Erciyes Üniversitesi ve bazı belediyelerin davetleri üzerine âcizane konferanslar verdim, panellerde tebliğler sundum. Gazete ve dergilerde, onunla alâkalı birçok makâle yazdım, radyolarda konuşmalar yaptım; yine onun hakkında benimle röportajlar yapıldı. Ayrıca bazı kitaplarda, onunla ilgili değerlendirmelerimiz de neşredildi. [Onun hakkında, inşâallah yarın, birkaç kelime daha yazalım.]
.25/12/2018
Seyyid Ahmed Arvâsî hakkında yazılanlar...
Geçen yarım yüzyıla damgasını vuran merhûm Seyyid Ahmed Arvâsî, gerçek bir fikir adamı ve sağlam bir münevver olarak hatırlanıyor.
Bilindiği üzere, sözleri ve davranışlarıyla, hattâ bakışları ile başkalarını etkileyen bazı insanlar vardır. İşte merhûm Seyyid Ahmed Arvâsî Hoca da, öğretmenlik ve öğretim üyeliği yaptığı okullarda ve enstitülerde, gerek öğretmen, gerek öğrenci seviyesinde pekçok insana tesir etmiş bir eğitimcidir.
Onu yakından tanıyan kiminle konuşsanız, ona karşı hayranlığını ifade ettiğini görürsünüz. Bunda, onun sevgili Peygamberimizin torunu olması sebebiyle sâhip olduğu yüksek asâlet, haseb, neseb, akıl ve zekânın etkisi olduğu kadar, aynı zamanda çok okuyan, araştıran, düşünen ve ilmiyle amel eden ilim ve edeb sâhibi bir insan olmasının da ciddî tesiri vardır.
Geçen yarım yüzyıla damgasını vuran merhûm Seyyid Ahmed Arvâsî, cemiyetimizde, gerçek bir fikir adamı ve sağlam bir münevver olarak hatırlanıyor. O, fertlerden başlayarak toplumun bütün alanlarında yeni bir dirilişi öngören yazıları, yaptığı ateşli konuşmaları, kaleme aldığı gazete makaleleri ve kitaplarıyla, yeni bir teorik toplum modeli sunmaktadır.
Seyyid Ahmed Arvâsî (rahimehullah); Osmân Yüksel Serdengeçti, Prof. Dr. Erol Güngör, Doç. Dr. Nûrettin Topçu, Necîp Fâzıl Kısakürek… gibi ilim ve fikir adamlarıyla aynı dönemde, aynı hissiyâtı paylaşarak fikirlerini üretmiş ve yaymaya çalışmıştır. Hatta merhûm Seyyid Ahmed Arvâsî hoca, Türk-İslâm Medeniyetimizin temel taşlarından sayılan ve bir mektep (ekol, yol) meydana getiren Hoca Ahmed Yesevî’ye benzetilmiştir.
Burada, merhûmun akrabası, yakın dostu, sırdaşı, Türkiye gazetesinde Dış Politika Yazarı, Avukat, Em. Alb., Yeşilay Eski Genel Başkanı Mustafa Necâti Özfatura Bey'in, onun hakkındaki şu özet sözlerini nakletmeden geçemeyeceğim:
“… O sıradan bir kişi değildir. Son asırlarda ender rastlanan mütefekkir, pedagog, eğitimci ve sosyologdur. O'nun büyüklüğü ve değeri ufukta giderek yükselmektedir. Asrımızda, Ahmed Yesevî rolünü üstlenmiş mübârek bir mücâhiddir. Aramızdan çok genç yaşta ayrılmasına rağmen, hayatına büyük hizmetler sığdırmış nâdir bir kişidir. Yazıları dün ve bugün olduğu gibi, yarınlara da ışık tutacaktır…”
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Emekli Öğretim Görevlilerinden; Edebiyatçı, Araştırmacı-Yazar M. Halistin Kukul da, onun hakkında diyor ki:
“… Şayet; Avrupa’ya, Amerika’ya, Çin’e, Rusya’ya, Hindistan’a... hangi kıta veya hangi devlette olursa olsun, Seyyid Ahmed Arvâsi biraz tanıtılabilse; yahut onlar, O’nu biraz olsun tanıyabilseler; hatta, Türkiye, basit kısır çekişmelerden ve rehavetten kurtulsa da, hakîki mânâda ilme yönelse, inanıyorum ki, önümüzdeki birkaç asır, Necip Fâzıl ile Seyyid Ahmed Arvâsî onların hepsine yetecektir…
.18/12/2018
Peygamberler, alelade insanlar değildirler...
Peygamberlerin söyledikleri her şey doğrudur. Onlardan birine bile inanmayan kimse, hiçbirine inanmamış, hepsini inkâr etmiş olur.
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı hakîminde, Peygamber Efendimiz hakkında şöyle buyurmaktadır (meâlen):
“Biz, seni âlemlere ancak rahmet olarak gönderdik” [Enbiyâ, 107];
“Biz, seni bütün insanlara müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik” [Sebe, 28];
“Rabbin sana [çok nimet] verecek, sen de râzı olacaksın” [Duhâ, 5]
Yüce Rabbimiz (meâlen): “Peygamber, müminlere canlarından evladır, ileridir, daha yakındır; [O, müminler nazarında kendi nefislerinden, canlarından daha önce gelir; Müminlerin, Peygamber’i kendi nefislerinden çok sevmeleri gerekir.] O'nun hanımları da onların anneleridir…” [Ahzâb, 6] buyuruyor.
Yine Allahü teâlâ (meâlen) şöyle buyurmaktadır:
“(Ey inananlar!) Andolsun ki, size içinizden [kendinizden] öyle bir Peygamber gelmiştir ki, sizin sıkıntıya uğramanız, ona çok ağır gelir. O, size çok düşkün [üstünüze çokça titreyen], müminlere karşı çok şefkatli ve gâyet merhametlidir.
İslâm âlimleri, Peygamberler (aleyhimüsselâm) hakkında şöyle buyurmaktadırlar:
"Her Peygamber, kendi zamanında, kendi mekânında, kendi kavminin hepsinin her bakımdan en üstünüdür. Peygamberimiz Muhammed (aleyhisselâm) ise, dünya yaratıldığı günden kıyâmet kopuncaya kadar, her zamanda, her memlekette, gelmiş ve gelecek bütün varlıkların her bakımdan en üstünü, en fazîletlisidir. Hiçbir kimse, hiçbir bakımdan O'ndan üstün değildir. Cenâb-ı Hak, O'nu öyle yaratmıştır....."
"Allahü teâlânın, insanlar içinden seçmiş olduğu Peygamberler (aleyhimüsselâm) de, insanlık sıfatlarında diğer insanlarla aynıdırlar. Yani onlar da yerler, içerler, soğukta üşürler. Ancak Allahü teâlâ, onlara husûsi (özel) nimetler ve çeşitli mucizeler ihsan etmiştir." (Harputlu İshâk Efendi)
Allahü teâlâ, bütün Peygamberlerine isimleriyle hitap ettiği hâlde, Muhammed aleyhisselâma; "Yâ eyyühe'n-Nebiyyü=Ey Peygamber", "Yâ eyyühe'r-Resûlü=Ey Resûl" gibi sıfatlarla hitap ederek iltifât etmiştir...
Yukarıda da ifâde ettiğimiz gibi, âyet-i kerîmede meâlen: "Seni âlemlere ancak rahmet olarak gönderdik" (Enbiyâ sûresi, 107) buyuruldu.]
Peygamberlerin söyledikleri her şey doğrudur. Onlardan birine bile inanmayan kimse, hiçbirine inanmamış, hepsini inkâr etmiş olur. Mesela son Peygamber Muhammed aleyhisselâma inanmayan bir kimse, bütün Peygamberleri inkâr eden kimse ile aynı durumdadır.
Peygamberlik vazifelerini görmekte, Peygamberlik üstünlüklerini taşımakta, bütün Peygamberler müsâvidir, eşittir. Fakat Peygamberlerin, birbirleri üzerinde, fazîletleri, şerefleri, üstünlükleri vardır.
.17/12/2018
Peygamberlik makamının yüceliği...
Sevgili Peygamberimizi doğru olarak tanımak, sevmek, O’na iman ve itaat etmek, tâbi ve teslim olmak bütün saadetlerin, hayırların, iyiliklerin başıdır.
Cenâb-ı Hak, ilk insan ve ilk Peygamber Hazret-i Âdem'den itibaren, muhtelif zamanlarda, muhtelif mekânlarda yaşamış muhtelif kavimlere, bazısı Ülül-azim olan, bazısı Resûl olan, bazıları da Nebî olan pek çok Peygamber göndermiştir. Bunların en sonuncusu, Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmdır.
Peygamberlerin sayısı bizlere tam olarak bildirilmemiştir. 124.000’den çok oldukları meşhurdur. Bunlardan 313 (veya 315) adedi “Resûl”dür. Bunların içinde de “Ülü’l-azm” denilen altısı daha yüksektir. Ülü’l-azm peygamberler, Âdem, Nûh, İbrâhîm, Mûsâ, Îsâ ve Muhammed Mustafâ (aleyhimüsselâm) hazretleridir.
Bütün Peygamberlerin [Nebîlerin ve Resûllerin] sonuncusu, Muhammed aleyhisselâmdır. Muhammed aleyhisselâm, Peygamberlerin, meleklerin, insanların, cinnîlerin ve bütün mahlukatın en üstünüdür. O’nun dini, bütün dinleri neshetmiş, yürürlükten kaldırmıştır. O’nun kitabı, geçmiş kitapların en iyisidir. O’nun getirdiği din, yegane geçerli din olup kıyamete kadar bâkidir; kimse tarafından değiştirilemeyecektir.
Sevgili Peygamberimizi doğru olarak tanımak, sevmek, O’na iman ve itaat etmek, tâbi ve teslim olmak bütün saadetlerin, hayırların, iyiliklerin başıdır.
Bazı kimseler, devamlı olarak, Peygamber Efendimizin "beşeriyet" (Kehf, 110; Fussılet, 6) vasfını vurgulamakta, onun alelâde bir insan olduğunu zannetmekte, "vahiy" alan seçilmiş bir zat olduğunu sanki unutmaktadırlar.
"De ki: Ben, ancak sizin gibi bir insanım; yalnız bana, İlâhınız bir tek ilâhtır diye vahyolunuyor..." (Kehf, 110)
"(Ey Resûlüm!) De ki: Ben, ancak sizin gibi bir insanım; yalnız bana, şöyle vahyediliyor: Sizin İlâhınız ancak bir tek İlâhtır..." (Fussılet, 6)
Hıristiyanlar, Allah'ın Peygamberi Hazret-i İsâ'ya (aleyhisselâm), hâşâ "O ilâhtır, Allah'ın oğludur" gibi, ona layık olmayan vasıflar/sıfatlar isnat ve izafe ettikleri için, Allahü teâlâ da, Peygamberlerin beşer/insan olduklarını defaatle beyân buyurmuştur. Bu, onları, bazı kişilerin mahallede beraberce çelik-çomak oynadıkları birer arkadaşlarıymış gibi telakkî etmeleri manasına gelmez.
Bir şâir diyor ki: "Her vasfı ki, imtiyâzı hâiz,/Târih onu vasfederken âciz."
Peygamber Efendimizin şâirlerinden Hassân bin Sâbit'in (radıyallahü anh) sözü de, ne kadar mânidârdır: "Ben, Muhammed Mustafâ'dan (aleyhisselâm) bahsederken, onu medhediyor değilim; bilakis ondan bahsetmek suretiyle, kendi sözlerimi kıymetlendirmiş oluyorum."
Gönüller Sultanı Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin (kuddise sirruh) kelâmı da çok manalıdır: "Ben, âlemler genişliğinde bir ağız isterim, tâ ki, meleklerin bile gıpta ettiği o zâttan söz edebileyim."
Burada Arapça bir şiiri de zikretmeden geçemeyeceğiz. Manası şöyledir:
"O, beşerden bir beşerdir, fakat taşlar arasındaki yâkut taşı gibidir."
Bu şiirin diğer bir varyantı (rivâyeti) ise şu şekildedir:
"Muhammed aleyhisselâm bir beşerdir, fakat gelişigüzel bir insan değildir. Aslında o bir yâkut, diğer insanlar ise taş gibidirler.”
.10/12/2018
Allahü teâlânın sıfatları
"Allahü teâlânın mekânı yoktur; zamanlı değildir. Bir şeye girmiş, bir yere yerleşmiş değildir. Hudûdlu, bir şeyle çevrilmiş değildir."
Geçen haftaki makalelerimizde belirttiğimiz gibi, Allahü teâlânın sıfatları, "Sıfât-ı Zâtiyye" (zâtında bulunan sıfatlar) ve "Sıfât-ı Sübûtiyye" olmak üzere ikiye ayrılır.
Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî hazretlerinin buyurduğu gibi, Allahü teâlânın "Sıfât-ı Zâtiyye"si, altı tanedir. Bunlar; "Vücûd" (var olmak), "Kıdem" (varlığının öncesi, başlangıcı olmamak), "Bekâ" (varlığının sonu olmamak), "Vahdâniyyet" (zâtında, sıfatlarında ve işlerinde tek olmak; ortağı ve benzeri olmamak), "Muhâlefetün lil-havâdis" (hiçbir mahluka, yaratılmışa hiçbir bakımdan benzememek), "Kıyâm binefsihî" (varlığının kendinden olması, var olmak için hiçbir şeye muhtaç olmaması.)
"Sıfât-ı Sübûtiyye": Allahü teâlânın zâtında (kendisinde) bulunmakla birlikte başka varlıklarda da sınırlı olarak bulunan sıfatlarıdır. Bu sıfatlara, "Sıfât-ı Hakîkiyye" de denir. "Allahü teâlânın sübûtî sıfatlarına, "Sıfât-ı Ma'neviyye" de denilmektedir.
Allahü azîmüş-şân hakkında, bizce bilinmesi vâcib (lâzım) olan "Sıfât-ı Ma'neviyye (Sıfât-ı Sübûtiyye)" sekizdir. Bunlar; "Hayy", Allahü teâlâ, diridir. "Semî'", Allahü teâlâ, sem-i kadîmi (ezelî işitme sıfatı) ile işiticidir. "Basîr"; Allahü teâlâ, görücüdür. "Mürîd"; Allahü teâlâ, irâde-i kadîmesi ile (ezelî olan dileme sıfatıyla) dileyicidir. "Alîm"; Allahü teâlâ, ilm-i kadîmi ile (ezelî ilim sıfatıyla) bilicidir. "Kadîr", Allahü teâlâ, kudret-i kadîmesiyle (ezelî kudreti ile) gücü yeticidir. "Mütekellim"; Allahü teâlâ, kelâm-ı kadîmi (ezelî, başlangıcı olmayan kelâmı) ile söyleyicidir. "Mükevvin"; Allahü teâlâ, her şeyi yaratandır." [Muhammed bin Kutbüddîn İznikî (rahimehullah)]
Bu konuda, büyük âlim ve velîlerden Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî de (kuddise sirruh) şöyle buyuruyor:
"Allahü teâlânın "Sıfât-ı Sübûtiyye"si sekiz tânedir. Bunlar; Hayât (diri olmak), İlim (bilmek), Sem' (işitmek), Basar (görmek), Kudret (gücü yetmek), Kelâm (konuşmak), İrâde (dilemek) ve Tekvîn (yaratmak)tır. Allahü teâlânın sıfât-ı sübûtiyyesi de, zâtı gibi ezelî ve ebedîdirler (başlangıcı ve sonu olmayandır.) Mahlûkların (yaratılmışların) sıfatları gibi değildirler. Akıl ile, zan ile, dünyâdakilere benzetilerek anlaşılamazlar. Allahü teâlâ, bu sıfatlarından, insanlara da sınırlı olarak birer örnek ihsân etmiştir."
Bir de "Sıfat-ı Selbiyye" terimi vardır: "Allahü teâlâda bulunması câiz olmayan sıfatlar" demektir. Noksan sıfatlar, Allahü teâlâda yoktur. O, maddelerin, cisimlerin, arazların yani hâllerin sıfatlarından ve bunlara lazım olan şeylerden münezzehtir (uzaktır). (İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî Serhendî)
"... Allahü teâlânın mekânı yoktur; zamanlı değildir. Bir şeye girmiş, bir yere yerleşmiş değildir. Hudûdlu, bir şeyle çevrilmiş değildir. Bir tarafta, bir cihette değildir. ...Anası, babası, zevcesi (hanımı), çocukları yoktur. Bunların hepsi mahluklarda (sonradan yaratılanlarda) bulunur; hepsi de noksânlık ve kusûr alâmetleridir..." (İmâm-ı Rabbânî Müceddid-i Elf-i Sânî)
[İnşâallah yarın da, aynı konuya devam edelim.]
.04/12/2018
Allahü tealanın sıfatlarına dair...
İnsanlar kendiliklerinden ne tasavvur, tahayyül ve tefekkür ederlerse etsinler, Allahü teâlâ, onların o hayal ve düşüncelerinden münezzehtir.
Dünkü makalemizde, kısaca, "Âmentü" esaslarından bahsettik. Bugün ise, Âmentü’deki iman esaslarından 1. madde olan Allahü teâlâya inanma hakkında, âlimlerimizin, âyet-i kerîmelerden ve hadîs-i şerîflerden derleyerek bildirdiklerini özet olarak sunmaya çalışacağız.
İnsanlar kendiliklerinden ne tasavvur, tahayyül ve tefekkür ederlerse etsinler, Allahü teâlâ, onların o hayal ve düşüncelerinden münezzehtir. O'na, ancak kendisinin Kur'ân-ı hakîminde bildirdikleri ve Peygamberlerinin O'ndan naklettikleri gibi inanmak lâzımdır.
Büyük âlimlerimizden ve evliyâ-yı kirâmın önde gelenlerinden Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî (kuddise sirruh) "Allahü teâlâ madde değildir... Mekânlı değildir; bir yerde değildir. Zamanlı değildir... İnsan düşüncesi, insan bilgisi, insan aklı, O'nun hiçbir şeyini anlayamaz" sözlerini söylemiştir.
Büyük akâid âlimlerimizden Sa'düddîn-i Teftezânî (rahmetullahi aleyh) de "Allahü teâlâ, zâtı ile vardır; varlığı kendi kendinedir. Şimdi var olduğu gibi, hep var olacaktır. Varlığının önünde ve sonunda da yokluk olamaz. Çünkü O'nun varlığı lazımdır" demiştir.
Osmanlı ulemâsından Kemahlı Hâcı Feyzullah Efendi (rahimehullah) da demiştir ki: "Allahü teâlânın benzeri, ortağı, yardımcısı, koruyucusu, zıddı, tersi yoktur. Anası, babası, eşi, oğlu, kızı yoktur. Hıristiyanlar, Allahü teâlâya, baba demektedirler. Allahü teâlâya "baba", "Allah baba" diyenin îmânı gider. Müslümanlıktan çıkar."
Yine Osmanlı âlimlerinden Kutbüddîn İznikî (rahimehullah) demiştir ki:
Allahü teâlânın zâtî ve sübûtî sıfatlarının hepsine "Sıfât-ı İlâhiyye" denilmektedir. Allahü teâlânın "Vücûd yâni var olma" sıfatına "Sıfat-ı Nefsiyye" denilir. Allahü teâlâ hakkında, bizlere bilmesi vâcib olan "Sıfat-ı Nefsiyye" birdir; yani var olmaktır. Kur'ân-ı kerîmdeki İhlâs sûresi ve âlemdeki bütün mahlukat, Allahü teâlânın sıfat-ı nefsiyyesi olan vücud sıfatının delilleridir.
Allahü teâlânın sıfatları, "Zâtî" (kendisine âit olan) ve "Sübûtî" (başka varlıklarda da sınırlı olarak bulunan) sıfatlar olmak üzere ikiye ayrılır. "Mükellef yani âkıl (akıllı) ve bâliğ olan (ergenlik çağına gelen), erkek-kadın her Müslümanın, Allahü teâlânın sıfât-ı zâtiyyesini ve sıfat-ı sübûtiyyesini, doğru bilmesi ve inanması lazımdır. Herkese ilk farz olan şey budur. Bilmemek özür olmaz; bilmemek günâh olur." [Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî (kuddise sirruh)]
"Sıfât-ı Zâtiyye": Allahü teâlânın zatında (kendisinde) bulunup diğer varlıklarda bulunmayan, yalnız Allahü teâlâya mahsus sıfatlarıdır. Bu sıfatların, sonradan yaratılan varlıklarla hiçbir surette bağlantıları yoktur. Bu sıfatlara "Sıfât-ı Vücûdiyye" ve "Sıfât-ı Ulûhiyyet" de denilir.
Bunlar altı sıfat olup hiçbiri, mahlûkların (yaratılmışların) hiçbirinde yoktur. Allahü teâlânın sıfât-ı zâtiyyesi de, zâtı gibi ezelî (başlangıcı olmayan) ve ebedîdir (sonu olmayandır). Yâni sonsuz olarak vardırlar.
[Zâtî ve sübûtî sıfatlar üzerinde, inşâallah öbür hafta, birer nebze daha duralım.]
.3/12/2018
"Âmentü"nün esasları...
Allahü teâlâ, hakiki mabud ve bütün varlıkların tek sahibidir. Dünya ve âhiret âlemlerinde bulunan her şeyi, yoktan var eden, ancak Allahü teâlâdır.
"Âmentü" kelimesi, sözlük manası itibarıyla, "ben iman ettim, tasdik ettim, güvendim" demektir. Dînî bir ıstılah (bir terim, bir tabir) olarak ise; "İman etmek için inanılması lazım olan esaslar; iman esaslarını kendinde toplayan kelime veya söz; imanlı olmanın altı şartı" demektir.
"Âmentü"de bildirilen altı şeyin manalarını bilip, beğenip kabul eden kimseye "Müslüman" denir. Her Müslümanın, bunları hem kendisinin öğrenmesi, hem de âile efradına, çoluk-çocuklarına öğretip ezberletmesi lazımdır.
Âmentü’deki iman esasları altıdır:
1. Allahü teâlâya inanmak:
Allahü teâlâ, hakiki mabud ve bütün varlıkların tek sahibidir. Dünya ve âhiret âlemlerinde bulunan her şeyi, yoktan var eden, ancak Allahü teâlâdır. Her üstünlük ve bütün kemâl sıfatlar, O’nundur. Bütün noksan sıfatlardan uzaktır. Zamanlı ve mekânlı değildir. O’nun benzeri, ortağı, yardımcısı, koruyucusu ve zıddı, tersi yoktur. Anası, babası, eşi, oğlu, kızı yoktur. O, “Bir”dir; yani benzeri yoktur. O’nda hiç bir surette değişme olmaz. Ezelî ve ebedîdir. İşte Allahü teâlâ hakkında, bütün bunlara kesin olarak inanmak lâzımdır.
2. Allahü teâlânın meleklerine inanmak:
Melekler, nuranî varlıklardır. Diridirler, akıllıdırlar, emîndirler. İnsanlarda bulunan kötülükler, meleklerde yoktur. Günah işlemezler, emirlere isyan etmezler, emrolundukları işleri yaparlar. Erkek veya dişi değildirler. Yemeleri, içmeleri yoktur. Evlenmezler; çocukları olmaz. Allahü teâlânın kıymetli kullarıdırlar. Meleklerin varlığını inkâr etmek, onlara düşman olmak, Allahü teâlâya karşı gelmek olur.
3. Allahü teâlânın indirdiği kitaplarına inanmak:
Peygamberlere inen kitapların hepsi haktır, doğrudur. Allahü teâlâ, bu kutsal kitapları bazı Peygamberlere, melekle okutarak, bazılarına ise, yazılı olarak, bazılarına da, meleksiz işittirerek indirdi. Bu kitapların hepsi, Allahü teâlânın sözleridir. Ebedî ve ezelîdirler. Sonradan yaratılmış değildirler. Bunlar, meleklerin veya Peygamberlerin kendi sözleri değildir. 4 büyük "Kitap", 100 de "Suhuf" gönderilmiştir.
4. Allahü teâlânın Peygamberlerine iman:
Peygamberler, insanları, Allahü teâlânın beğendiği yola kavuşturmak, onlara doğru yolu göstermek için gönderilmişlerdir. Bu Peygamberlerin hiçbir kötü huyu, beğenilmeyecek hâli yoktur. Peygamber olmadan önce ve sonra büyük veya küçük hiçbir günah işlemezler.
Yeni din getiren Peygamberlere "Resûl", yeni din getirmeyip, insanları önceki dine davet edenlere "Nebî" denir. İlk Peygamber Hazret-i Âdem, son Peygamber Muhammed aleyhisselâmdır. Emirleri tebliğ etmekte, duyurmakta ve insanları Allahü teâlânın dinine çağırmakta, Resûl ile Nebî arasında bir ayrılık yoktur. Peygamberlere iman etmek, aralarında hiç fark görmeyerek hepsinin doğru sözlü olduğuna inanmak demektir. Onlardan birine bile inanmayan, hiçbirine inanmamış olur...
5. Âhiret gününe, yani öldükten sonra dirilmeye, ebedî bir hayatın olduğuna inanmak.
6. Kadere, hayır ve şerrin Allahü teâlânın takdiriyle olduğuna inanmak.
.27/11/2018
Sevgili peygamberimizin biyografisi
Resûlullah Efendimiz buyurdu ki: "Ben ancak, mekârim-i ahlâkı/mehâsini ahlâkı/iyi ahlâkı/güzel huyları tamamlamak için gönderildim."
Dünkü makalemizde, bir nebze, Peygamber Efendimizin kısa hayatından bahsetmeye çalıştık. Bugün, birkaç kelime daha eklemek istiyoruz.
4. senede "Hendek gazâsı", 5. senede "Benî Mustalak gazâsı" yapıldı. 6. senede "Hayber gazâsı" ve Hudeybiye’de "Bîatü’r-rıdvân" anlaşması oldu. 7. senede Bizans hükümdârı Kayser'e ve İrân Şâhı Kisrâ'ya (diğer devlet başkanları ile kabile reislerine) İslâma davet mektupları gönderildi.
8. senede Herakliyüs’ün Rum ordusu ile "Mute gazvesi" vuku buldu ve Mekke-i mükerreme fethedildi ve "Huneyn gazâsı" oldu. 9. senede, "Tebük gazâsı"na gidildi. Bizzat kendisi iştirâk ederek ve Başkumandan olarak 27 kerre muhârebe [gazve, gazâ] yaptı. Ayrıca birçok yere pekçok “seriyye” gönderdi.
10. senede "Vedâ Haccı" yapıldı. 632 (H. 11) senesinde, 13 gün hummâ hastalığı çekip, Rebîul-evvelin 12. Pazartesi günü öğleden evvel, Medîne-i münevvere'deki Mescidine bitişik, zevcelerinden Hazret-i Âişe'nin (radıyallahü anhâ) odasında, 63 yaşında iken vefât etti. Vefât ettiği yere de defnedildi.
Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem), daima güler yüzlü, tatlı sözlü idi. Mübârek yüzünde nur parlardı. Görenler, âşık olurdu. Hilmi, sabrı, güzel ahlâkı, binlerce kitapta yazıldı.
Hazret-i Hadîce'den (radıyallahü anhâ) 2 erkek, 4 kız evlâdı oldu. Mısırlı Hazret-i Mâriye’den de (radıyallahü anhâ) bir oğlu (İbrâhîm) oldu. Hazret-i Fâtıma (radıyallahü anhâ)'dan maadâsı, kendisi hayatta iken vefât ettiler."
Bu kısa terceme-i hâlinden sonra ifâde edelim ki, o, âlemlere rahmet olarak gönderilmiş olup, her şey O'nun hürmetine yaratılmıştır. Mahlukların yaratılmasına sebep olan ve Âdemoğullarının en üstünü, en şereflisi, en kıymetlisi bulunan Muhammed (aleyhisselâm), Habîbullah’tır. Onun Habîbullah (Allahü teâlânın en çok sevdiği kimse) olduğunu, büyüklüğünü ve üstünlüğünü gösteren şeyler sayılamayacak kadar çoktur.
Malum olduğu üzere, İslâmın birinci şartı, Allahü teâlâya ve Peygamberine (aleyhisselâm) îmândır. Yani onları sevmek ve sözlerini beğenip kabul etmektir.
İki cihân saâdetine kavuşmak, ancak ve yalnız, dünyâ ve âhıretin Efendisi olan Muhammed aleyhisselâma tâbi olmaya bağlıdır. Ona tâbi olmak demek, îmân etmek ve onun getirdiği ahkâm-ı İslâmiyyeyi öğrenmek ve yapmak demektir. Şüphe yok ki, O’nun getirdiği ahkâm-ı İslâmiyyenin başında, mukaddes kitâbımız Kur’ân-ı kerîm gelmektedir. Kur’ân-ı kerîm, O’na verilen mucizelerin en büyüğüdür.
İslâm ahlâkı, ahlâkların en güzeli, en üstünü, en iyisi ve en idealidir. Bunun müşahhas ve mücessem timsâli/temsilcisi/en güzel örneği Sevgili Peygamberimizdir.
Cenâb-ı Hak, "Muhakkak ki, Allah'ın Resûlünde sizin için üsve-i hasene=numune-i imtisâl=en güzel örnek vardır..." buyurmuştur.
Kur'ân-ı kerîmde, yine Sevgili Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) hakkında "Muhakkak ki Sen, büyük bir ahlâk üzeresin" (Kalem, 4) buyurulmuştur.
Peygamber Efendimiz de (aleyhisselâm), "Ben ancak, mekârim-i ahlâkı/mehâsini ahlâkı/iyi ahlâkı/güzel huyları tamamlamak için gönderildim" buyurmuştur.
.26/11/2018
Peygamber efendimizin hayatı...
Muhammed aleyhisselâm, mîlâdî 20 Nisan 571'de, Rebî'ul-evvel ayının 12. gecesi, Mekke-i mükerreme şehrinde dünyâya gelmiştir.
Bu sene, 19-25 Kasım 2018 (11-17 Rebîul-evvel 1440) târihleri arası, Diyânet İşleri Başkanlığı'nca, "Mevlid-i Nebevî Haftası" olarak ilan edildi ve câmilerde hem hutbelerde, hem de vaazlarda Peygamber Efendimizden bahsedildi. Ayrıca, muhtelif vilâyet ve kazalarda konferanslar verildi, paneller ve sempozyumlar yapıldı.
Bu münasebetle, biz bugün, kısaca, Resûlullah'ın (aleyhis-salâtü vesselâm) hayâtından (terceme-i hâlinden, yani kısa biyografisinden) bahsetmek istiyoruz.
O’nun hakkında, “Kâmûs-ı A’lâm” sâhibi Şemseddîn Sâmî Bey, bizlere özet olarak şu bilgileri vermektedir:
"İslâm dîninin Peygamberi, Muhammed aleyhisselâmdır. Babası Abdullah, dedesi Abdülmuttalib bin Hâşim bin Abd-i Menâf bin Kusay bin Kilâb'dır.
Tarihçilere göre mîlâdî 20 Nisan 571'de, Rebî'ul-evvel ayının 12. (Pazartesi) gecesi, sabaha karşı, Mekke-i mükerreme şehrinde dünyâya gelmiştir.
Annesi, Vehb'in kızı Âmine, Âmine'nin babası da, Abd-i Menâf bin Zühre bin Kilâb'dır. Kilâb, Peygamberimizin babası Abdullah'ın büyük dedesidir.
Babası Abdullah, ticâret için Şâm'a gidip, avdetinde Medîne civarında "Dâru'n-nâbiğa" denilen yerde vefât etti; kendisi henüz 25 yaşında idi; oğlunu göremedi. Çünkü o, daha anne karnında idi.
Beş sene, süt annesi Halîme es-Sa’diyye’nin kabîlesinde kaldı. Bu Benî Sa'd kabilesi, Arabistân'ın en fasîh, en güzel konuşan kabilesi idi. Bunun için, Muhammed (aleyhis-selâm) çok fasîh konuşurdu.
Altı yaşında iken, annesi Âmine, oğlunu Medîne-i münevveredeki dayılarına götürüp, o da oradan dönerken "Ebvâ" denilen yerde vefât etti. Dadısı Ümm-i Eymen, kendisini Mekke-i mükerremeye getirip, dedesi Abdül-muttalib'e teslim etti. 8 yaşında iken de, Abdül-muttalib vefât edince, amcası Ebû Tâlib'in evinde kaldı.
12 yaşında iken, Ebû Tâlib ile, ticâret için Şâm'a gitti. 17 yaşında iken, amcası Zübeyr, Yemen’e götürdü. 25 yaşında iken, Hadîcetü'l-Kübrâ vâlidemizle evlendi.
40 yaşında iken Cebrâîl ismindeki melek gelerek, bütün insanlara ve cinnîlere Peygamber olduğunu bildirdi. En evvel Hazret-i Hadîce, sonra Hazret-i Ebû Bekir ve henüz çocuk olan Hazret-i Alî ve ondan sonra Hazret-i Zeyd bin Hârise (radıyallahü anhüm) îmân ettiler. 43 yaşında iken herkesi, açıktan dîne davet etmesi emrolundu. Müşrikler, ona ve inananlara ezâ, cefâ ettiler.
52 yaşında iken “İsrâ” ve “Mirâc” mucizesi vuku buldu. 53 yaşında iken, Allahü teâlânın izni ile Mekke-i Mükerreme’den Medîne-i Münevvere’ye hicret etti. Miladın 622. senesi eylül ayının 20. ve Rebi'ul-evvelin 8. (Pazartesi) günü, Medîne'nin Kubâ köyüne geldi. Hazret-i Ömer, Halîfe iken, bu senenin Muharrem ayının 1. günü, "Hicrî-kamerî" sene başı kabul edildi.
Kâfirlere karşı gazâ ve cihâd yapılması emredilince, hicretin 2. senesinde "Bedir gazâsı" yapıldı. 950 kâfirden 50 kişi katl ve 44'ü esir edildi. 3. senede "Uhud gazâsı" oldu. Kâfirler 3.000, Müslümanlar 700 kişi idi. 75 sahâbî şehîd oldu. Bu senede, kadınların örtünmelerini emreden âyet-i kerîmeler nâzil oldu. [Konumuza, inşallah yarın devam edelim...]
.19/11/2018
Sevgili Peygamberimizin dünyayı şereflendirdiği gece...
Son ve en üstün Peygamber Muhammed aleyhisselamın dünyâyı teşrîfleri/doğum günü, bütün Müslümânların bayramıdır.
Bilindiği üzere, bu gece (Rebîul-evvel ayının 11. ve 12. günleri arasındaki gece):
“Biz, seni âlemlere rahmet olarak gönderdik” [Enbiyâ, 107]; “Biz, seni bütün insanlara müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik” [Sebe, 28]; “Senin için bitmeyen, sonsuz mükâfât vardır. Elbette sen, büyük bir [en büyük] ahlâk üzeresin” [Kalem, 3-4]; “Rabbin sana [çok ni’met] verecek, sen de râzî olacaksın” [Duhâ, 5] ve “Allah ve melekleri, Resûle salât ediyorlar (Allah'ın salâtı rahmet etmesi, meleklerin salâtı ise istiğfâr veya duâ etmeleri demektir); ey îmân edenler, siz de O’na salât u selâm getiriniz (duâ ediniz)” [Ahzâb, 56].....gibi âyet-i kerîmelere muhâtap olan Sevgili Peygamberimizin (aleyhis-salâtü ves-selâm) Mevlidi [doğum zamanı], yani dünyâyı teşrîflerinin bir sene-i devriyyesi / yıl dönümüdür.
Kur’ân-ı kerîmde, yukarıda zikrettiğimiz âyet-i kerîmelerden başka, daha birçok âyet-i celîlede medhedilen, bütün insanlara ve cinnîlere Peygamber olarak seçilip gönderilen, Allahü teâlânın Habîbi, yaratılmış bütün insanların ve diğer mahlûkâtın her bakımdan en üstünü, en güzeli, en şereflisi, son ve en üstün Peygamber Muhammed (aleyhis-salâtü ves-selâm)ın dünyâyı teşrîfleri / doğum günü, bütün Müslümânların bayramıdır.
O gece, Resûlullahın (aleyhis-salâtü ves-selâm) doğum zamanında görülen hâlleri, mucizeleri okumak, dinlemek, öğrenmek çok sevaptır...
Mevlid gecesi, Kadir gecesinden sonra en kıymetli gecedir. [Hatta, Mevlid gecesinin, Kadir gecesinden de daha kıymetli olduğunu bildiren âlimler vardır.]
İslam âlimleri, Mevlid gecesine çok önem vermişlerdir. Mevlid gecesini ihyâ etmeli, meselâ ilim öğrenmeli, ilmihâl bilgilerini okumalı, kazâ namazları kılmalı, Kur’ân-ı kerîm okumalı, duâ, tevbe-istiğfâr etmeli, sadaka vermeli, Müslümânları sevindirmeli, bunların sevaplarını ölü-diri bütün müminlere de göndermelidir.
Resûlullah Efendimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) buyurmuştur ki:
“Bir şeyi çok seven, elbette onu çok anar.” [Deylemî] [Resûlullahı (aleyhis-selâm) seven de, onu çok anar.]
“Peygamberleri anmak, hâtırlamak ibâdettir.” [Deylemî]
“Allahü teâlâ bir kimseye söz ve yazı sanatı ihsân ederse, Resûlullahı övsün, düşmânlarını kötülesin” hadîs-i şerîflerine uyularak, asırlardır Mevlid-i Nebevî (Mevlid-i şerîf) kitapları yazılmış ve okunmuştur. [Yarın inşâallah, konumuza devâm edelim.]
.
..20/11/2018
Resûlullah'ı methetmek her Müslümanın vazifesidir
Resûlullahı (aleyhis-salâtü ves-selâm) övmek, çok sevaplı bir iştir. Resûlullah Efendimizi (aleyhis-salâtü ves-selâm) öven çeşitli Mevlid Kasîdeleri vardır.
Asr-ı seâdette, Resûlullah Efendimizi (aleyhis-salâtü ves-selâm) medheden / öven şâirler vardı. Onlar Câmide [Mescid-i Nebevî'de], Resûlullahı öven ve kâfirleri kahreden şiirler okurlardı.
Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem), bunlardan Hassân bin Sâbit (radıyallahü anh)'in şiirlerini çok beğenirdi; hattâ bu şâir için, Mescid-i Nebevî'de bir minber bile koydurmuştur. O, bu minbere çıkar, Resûlullahı över, düşmânlarını kötülerdi. Resûlullah Efendimiz de (aleyhis-salâtü ves-selâm): “Hassân’ın sözleri, düşmânlara oktan daha tesîrlidir” buyururdu.
Resûlullahı (aleyhis-salâtü ves-selâm) övmek, çok sevaplı bir iştir. Resûlullah Efendimizi (aleyhis-salâtü ves-selâm) öven çeşitli Mevlid Kasîdeleri vardır. Kasîdelerin, asr-ı saâdetten sonra yazılmış olması, onun bidat olmasını gerektirmez. Çünkü Resûlullah’ı övmek ibâdettir. Her zaman O’nu övücü kasîdeler, yazılar yazılabilir. Onları da okumak bidat değil, sevap olur.
***
Şunu kesinlikle ifâde edebiliriz ki, târih boyunca, hayâtı, doğduğu andan itibâren, en ince teferruâtıyla (sadece yıllar ve aylar itibarıyla değil, haftalar, hattâ günlere varıncaya kadar) ortaya konulan zât, şüphesiz ki, âlemlere rahmet olarak gönderilen, kâinâtın baş tâcı Sevgili Peygamberimizdir.
“Delâilü'n-Nübüvve” ve “Şevâhidü'n-Nübüvve” kitapları, Peygamber Efendimizin Peygamberliğinin delillerinden; “Sîret-i Nebeviyye” ve “Meğâzî” kitapları, onun hayâtından ve harblerinden; “el-Hasâis” kitapları, onun fazîletlerinden ve mucizelerinden; “Şemâil-i Şerîfe” kitapları, fiziki yapısından; “Peygamberler Tarihi” ile “İslâm Târihi” kitapları ve Ansiklopediler ise, umûmî hayâtından bahsetmektedirler.
Burada onu, bütün teferruâtıyla anlatmak elbette ki mümkün değildir. İşin zor bir tarafı daha vardır. Kendisinden bahsettiğimiz zât, alelâde bir insan değil, çok müstesnâ bir şahsiyettir. Zîrâ, âlemlere rahmet olarak gönderilen, kâinâtın baştâcı, iki cihân güneşi, ebedî rehberimiz, varlığımızı ve kurtuluşumuzu kendisine borçlu olduğumuz Sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed Mustafâ (aleyhisselâm) hakkında söz söylemek, yazı yazmak aslında bizim gibi âcizlerin haddi değildir.
[Cenâb-ı Hak, hepimizi onun yüksek şefâatine nâil eylesin ve Cennet’te onunla beraber olmamızı nasip buyursun.]
.12/11/2018
"Salât" kelimesinin manaları
"Allah ve melekleri Peygambere salât ederler. Ey müminler! Siz de O'na salât u selâm ediniz/getiriniz." (Ahzâb sûresi, 56)
"el-Mu'cemü'l-Müfehres li-Elfâzı'l-Kur'âni'l-Kerîm" isimli "Mu'cem"den, Kur'ân-ı kerîmde geçen "Salât" kelimesi [67 defa geçmektedir] ile ondan müştak olan (türeyen) kelimeleri (15 farklı kelimeyi) saydım; yekûn olarak 32 adet çıktı. Bu durumda, salât ve müştakları (türevleri, ondan türeyen kelimeler), mukaddes kitâbımızda, toplam olarak 99 defa geçmektedir.
Biz, bugünkü makâlemizde, diğer kelimeleri, sâdece isim ve sayı olarak zikredip asıl olarak "salât" kelimesinin manası üzerinde durmak istiyoruz:
"Sallâ" (3), "tüsalli" (1), "yüsallû" (2), "yüsallûn" (1), "yüsallî" (2), "salli" (2), "sallû" (1), "salâtük=salâtek=salâtik" (3), "salâteh" (1), "salâtühüm=salâtihim" (6), "salâtî" (1), "salevât" (4), "salevâtihim" (1), "el-musallîn" (3) ve "musallâ" (1) defa zikredilmiştir.
"Salât" kelimesinin farklı manâları vardır:
1. Önce ifâde edelim ki, "salât" kelimesi, "Allahü teâlâdan rahmet", "meleklerden istiğfâr veya duâ", "müminlerden de duâ veya Onun şefâatini talep etmek" gibi manalara gelmektedir.
Bu mevzûda, Kur'ân-ı kerîmde buyuruldu ki (meâlen):
"Allah (ü teâlâ) ve melekleri Peygambere (Muhammed aleyhisselâma) salât ederler. Ey müminler! Siz de O'na salât u selâm ediniz/getiriniz. (Ahzâb sûresi, 56)
[Allahü teâlânın, Peygamber Efendimize (sallallahü aleyhi ve sellem) salâtının, O'nu melekler arasında senâ etmesi, övmesi demek olduğu da rivâyet edilmiştir.]
2. İkinci olarak belirtecek olursak, "salât", en meşhur manasıyla, İslâm'ın beş esâsından/temelinden birisi olan "namaz" anlamında kullanılmaktadır.
Kur'ân-ı kerîmde buyuruldu ki (meâlen):
"(Resûlüm) sana vahyolunan Kur'ân-ı kerîmi oku. Salâtı (namazı, şartlarını yerine getirerek) kıl. Çünkü salât (namaz), insanı fahşâ ve münkerden (dînin ve aklın kötü gördüğü şeylerden) meneder, alıkoyar." (Ankebût sûresi, 45)
Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem): "Birinin evi önünde nehir olsa, hâne sâhibi, her gün beş kerre o nehirde yıkansa, üzerinde kir pas kalır mı?" diye sordu. Yanında bulunanlar; "hayır, kalmaz yâ Resûlallah!" dediler. "İşte, beş vakit salâtı (namazı) kılanların da, böyle (küçük) günâhları afv olunur" buyurdu. (Buhârî, Müslim)
Yine Peygamber Efendimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) buyurmuştur ki:
"Salâtı (namazı) kılmayanlar, kıyâmet günü, Allahü teâlâyı, kızgın olarak bulacaklardır." (Riyâdun-Nâsihîn)
"Salât (namaz), dînin direğidir. Kim namazı kılarsa, muhakkak ki dîni ayakta tutmuş olur; kim de namazı terk ederse, muhakkak ki dîni yıkmış olur." (Riyâdun-Nâsihîn)
İslâm âlimleri buyuruyorlar ki:
"Şu beş şeyi yapmayan, beş şeyden mahrum kalır: Salât vakti gelince, kılmak istemeyen, son nefeste kelime-i şehâdet getiremez. Duâ etmeyen, arzusuna kavuşamaz. Malının zekâtını vermeyen, malının hayrını görmez. Uşrunu (öşrünü) vermeyenin, tarlasında, kazancında bereket kalmaz. Sadaka vermeyenin de, vücudunda sıhhat kalmaz. " (Gaznevî)
3. "Salât"ın 3. manasına gelecek olursak: Peygamber Efendimizin ism-i şerîfleri anıldığında, işitildiğinde veya yazıldığında söylenen ve yazılan (sallallahü aleyhi ve sellem=aleyhis-salâtü ves-selâm) sözü ve benzerleri. Çoğulu "salevât"tır. [İnşâallah yarın, konumuza devam edelim.]
.13/11/2018
"Salât" sadece "dua" değildir
Sevgili Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki: "Şefâatime en lâyık olanlar, bana en çok salevât okuyanlardır."
Dünkü makalemizde, "salât" kelimesinin birçok manaya geldiğini; bu kelimenin "Allahü teâlâdan rahmet", "meleklerden istiğfâr veya duâ", "müminlerden de duâ veya Onun şefâatini talep etmek" manalarına geldiği gibi, "namaz" ve umûmi olarak "duâ" anlamlarında da kullanıldığını, diğer bir manasının ise, "Peygamberimize salevât getirmek" olduğunu ifâde etmiştik.
Bu sonuncuya, "Salât u Selâm" getirmek de denilir. Bunun manası ise, Peygamber Efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) ism-i şerîfleri anılınca, işitilince veya yazılınca söylenen veya yazılan hayır duâlardan ibâret olan sözler yâni "sallallahü aleyhi ve sellem", "Allahümme salli ve sellim alâ seyyidinâ Muhammedin ve alâ âli seyyidinâ Muhammed", "Es-salâtü ves-selâmü aleyke yâ Resûlallah"... gibi mübârek sözler ve benzerleridir.
Bu konuda, Kur'ân-ı kerîmde buyuruldu ki (meâlen): "... Ey müminler! O'na (Peygambere) salât ve selâm getiriniz." (Ahzâb sûresi, 56)
Görüldüğü gibi, Resûlullaha salât edilmesini (yani salevât getirilmesini), bizzât Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde emretmektedir. Bunun için, Resûlullah Efendimize, ömürde bir defa salevât getirmek farz, ismi geçtiği zaman, bir oturumda, bir yazıda bir defa salevât getirmek vâcip, sonrakilerde ise müstehaptır.
Sevgili Peygamberimiz de (aleyhis-salâtü ves-selâm) buyurmuştur ki:
"Cuma günleri, bana çok salevât okuyunuz! Bunlar, bana bildirilir." (Ebû Dâvûd)
"Şefâatime en lâyık olanlar, bana en çok salevât okuyanlardır." [Tirmizî]
"Bana çok salevât getirenlerin dertleri gider, günâhları affolur." [Tirmizî]
"Bana bir salât getirene, Allah ve melekleri yetmiş salât getirirler." [İmâm Ahmed]
"Kim, bir kitâbda, bana salât u selâm getirirse (yazarsa), benim ismim, o kitâbda bulunduğu müddetçe, melekler, onun için istiğfâr ederler (Allahü teâlâya, onun günâhını bağışlaması için yalvarırlar)." (Mir'ât-ı Kâinât)
Pek çok İslâm âliminin de bu mevzûda kıymetli sözleri vardır:
"Allahü teâlâdan bir şey isteyen kimse, önce Allahü teâlâya hamd ve senâ ettikten sonra, Resûlullah Efendimize de salât okumalıdır. Böyle bir duâ, kabule lâyıktır. (Duânın başında ve sonunda olmak üzere) iki salât ile yapılan duâ geri çevrilmez." (İbn-i Cezerî)
"Cimrilik sadece malı tutmak, onu hayır yerlere sarf etmemek değildir. İbâdetlerini yapmayan kimse, nefsine cimrilik ettiği gibi; Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimizin ism-i şerîflerini duyduğu hâlde, salât u selâm okumayan; Müslümân kardeşine rastlayıp selâm vermeyen kimse de cimrilik etmiş olur." (Yûsuf Sinânüddîn)
Bâzı âlimler de diyorlar ki: "Salâtla emrolunmanın bir faydası da, salevâtın fazîleti hakkındaki hadîs-i şerîfler içinde bildirilen dünyâ ve âhiret iyiliklerinin, salât okuyanda da hâsıl olmasıdır." (Nişâncızâde)
[Önümüzdeki hafta Mevlid-i şerîf haftasıdır; oradaki iki makâlemizde, birer nebze Sevgili Peygamberimizden bahsetmek münâsip düşecektir. Ondan sonra inşâallah, Peygamber Efendimize salevât okuma konusunu tekrâr ele almak istiyoruz.]
.06/11/2018
Kâinatın mükemmelliği...
"Âlemlerin hepsinde bulunan her şeyin âlem-i misâlde bir sûreti, bir görünüşü vardır. Akla, hayâle gelen şeylerin, mânâların bu âlemde bir sûreti, görünüşü vardır."
Dünkü makâlemizde zikrettiğimiz, "âlem" çeşitlerinden başka, "Âlem-i Emr" terimi de var. Şimdi de, birazcık, bu tabir üzerinde duralım: "Arş'ın üstünde olup, madde olmayan, ölçülemeyen ve herkesin anlayamayacağı âlem." Buna, "âlem-i melekût" ve "âlem-i ervâh" (rûhlar âlemi) ve "mekânsızlık âlemi" de denir. Âlem-i emrde sırayla; kalb, rûh, sır, hafî, ahfâ denilen beş latîfe (makâm, mertebe) vardır." [İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûk-i Serhendî (rahmetullahi aleyh)]
"Âlem-i halkın ötesi, âlem-i emrdir." [İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh)]
"Âlem-i emr, bazı bakımlardan âlem-i halktan üstün ise de, küllî fazîlet yâni her bakımdan üstünlük âlem-i halktadır." [İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh)]
Bunlardan başka ayrıca, "Âlem-i Ervâh: Rûhlar âlemi"; "Âlem-i Mânâ: 1. Rüyâ âlemi. 2. Âlem-i Emr"; "Âlem-i Melekût: Madde, his, akıl, ölçü âleminin üstündeki âlem"; "Âlem-i Misâl: Varlıkların kendilerinin değil de, sûretlerinin, görünüşlerinin bulunduğu âlem" gibi terimler de vardır.
Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için, sırasıyla, bunlarla ilgili bazı âlimlerin birer sözlerini nakledelim:
"Peygamber Efendimizi, âlem-i mânâda görmek büyük bir devlet, büyük bir nîmettir. Nitekim hiçbir kâfir, hiçbir zındık, hiçbir mürted, hiçbir sûretle Peygamberi (aleyhis-salâtü ves-selâm) âlem-i mânâda göremez. Zîrâ münâsebetleri yoktur." [Seyyid Abdülhakîm-i Arvâsî (rahmetullahi aleyh)]
"Âlim ve sâlih bir zât olan Yûsuf bin Hüseyin'i mânâ âleminde gördüler. 'Allahü teâlâ, sana ne muâmele yaptı?' dediler. 'Rahmetiyle muâmele etti.' 'Ne ile' dediler. 'Hiçbir zaman, ciddî söze şaka karıştırmadığım için' dedi." [İmâm-ı Gazâlî (rahmetullahi aleyh)]
"İlimlerin hepsi, his yolları ile değildir. Bir kısmı da âlem-i melekûta âittir. Bu dünya için yaratılmış olan hisler, âlem-i melekûtun bilinmesine perde olurlar. Onlardan kurtulmadıkça, aslâ o âleme yol bulunmaz." [İmâm-ı Gazâlî (rahmetullahi aleyh)]
"Âlem-i misâl, âlem-i şehâdet gibi vardır. Vehim ve hayâl değildir. Âlem-i misâl, bütün âlemlerin (yaratılmışların) en genişidir. Âlemlerin hepsinde bulunan her şeyin âlem-i misâlde bir sûreti, bir görünüşü vardır. Akla, hayâle gelen şeylerin, mânâların bu âlemde bir sûreti, görünüşü vardır." [İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh)]
Dünyâ, Güneş sistemindeki gezegenlerden biri, Güneş'ten itibâren üçüncü büyük gezegendir. Dünya'nın toplam yüzey alanı, yaklaşık olarak, 510.2 milyon km2dir. Bu yüzölçümünün yaklaşık yüzde 70.8’i su ile ve 29.2’si de kara ile örtülüdür.
Dünya'nın yuvarlak olduğunu, Avrupalılardan ilk açıklayanlar Kopernik (1540) ve Galile (1640)'dir. Bundan çok daha önce, Dünya'nın yuvarlak olup döndüğünü, büyük İslâm âlimleri meselâ, Bîrûnî isbat etmişti. Endülüs İslâm Üniversitesinde astronomi profesörü olan Nûreddîn Batrûcî ise, 1185 senesinde yazdığı "El-Hayât" kitabında, bugünkü astronomiyi anlatmıştır. Pekçok Avrupalı, Endülüs Üniversitesinde tahsîl yapmış, fennin Avrupa’ya yayılmasına çalışmışlardır...
.5/11/2018
"Âlem" ne demektir?
Âlimler, "Bütün varlıklar, Allahü teâlânın varlığına alâmet oldukları, O'nun varlığını gösterdikleri için, mahlûkların hepsine "âlem" demişlerdir.
Bundan önceki bir makâlemizde, insana "âlem-i sağîr=küçük âlem" veya "zübde-i âlem=âlemin özü, hülâsası" denildiğini ifâde etmiştik. "Âlem-i Sağîr": "Kendisinde, yaratılmışların hepsinden birer nümûne bulunduğu için, insana verilen bir ad"dır. Nitekim, büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) şöyle buyurmuştur: "İnsan, âlem-i kebîrdeki (insan dışında bulunan âlemdeki) her şeyi, kendinde topladığından, mahlûkların (yaratılan varlıkların) en kıymetlisi olduğu gibi; kalb de "âlem-i sağîr"de bulunan her şeyi, kendisinde topladığı için, çok kıymetlidir. Kalbe "Âlem-i asğar (en küçük âlem)" ismi verilmektedir."
Kur'ân-ı kerîmin hemen başında, daha 1. sûre olan "Fâtiha-i şerîfe"nin ilk âyet-i kerîmesinde, "Hamd âlemlerin Rabbine mahsûstur" buyurularak "âlemler" kelimesi zikredilmiştir. "Âlem"in çoğulu "âlemîn" veya "avâlim"dir.
"Âlem": "Allahü teâlâdan başka her şey, Allahü teâlânın yarattığı şeylerin hepsi, kâinât, varlıklar"dır. "İnsandan başka bütün mahlûkât, kâinât ve içindekiler"e "Âlem-i Kebîr (Büyük Âlem)" denilmektedir. İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh), "Âlem-i kebîrdeki mahlûkların en şereflisi ve en büyüğü Arş'tır" buyurmuştur.
Sa'düddîn-i Teftâzânî (rahmetullahi aleyh) ve Seyyid Şerîf Cürcânî (rahmetullahi aleyh) gibi "Kelâm" âlimleri ile Senâullah Pânî Pütî (rahmetullahi aleyh) gibi "Tefsîr" âlimleri, "Bütün varlıklar, Allahü teâlânın varlığına alâmet (delîl) oldukları, O'nun varlığını gösterdikleri için, mahlûkların (yaratılmışların) hepsine "Âlem" demişlerdir.
Varlıkların aynı cinsten olanlarının her birine de, âlem, meselâ, "melekler âlemi", "insanlar âlemi", "cinnîler âlemi", "hayvânlar âlemi", "cansız maddeler âlemi" denir, demişlerdir.
"Görünen âleme, dünyâ"ya "Âlem-i Zâhir"; yine "Dünyâ"ya "Âlem-i Süflî" denilir. "Yerler, dağlar, gökler gibi, ölçülebilen ve tartılabilen madde âlemi"ne, "Âlem-i Ecsâd" denilmektedir. Buna "Âlem-i Halk", "Âlem-i Şehâdet" ve "Âlem-i Mülk" de denir.
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde (meâlen) buyurmuştur ki: "Elbette, Allahü teâlânın, bu âlemlere hiçbir ihtiyâcı yoktur." (Ankebût, 6)
"Âlem, sonradan yaratılmıştır; çünkü devamlı değişikliğe uğramaktadır. Böyle her değişen şey, sonradan var edilmiştir. Âlem de, devamlı değiştiği için, o da sonradan yaratılmıştır." [Reyhâvî (rahmetullahi aleyh)]
"Cisimlerin, maddelerin, durmadan değişmeleri, birbirlerinden meydana gelmeleri sonsuz olarak gelmiş değildir. Yâni âleme, "böyle gelmiş, böyle gider" denilemez. Bu değişmelerin bir başlangıcı vardır. "Değişmelerin bir başlangıcı var" demek, "âlemin var oluşunun bir başlangıcı var" demektir. Yâni "âlem yok iken, hepsi yoktan yaratılmış ve yine yok olacaklardır" demektir. Âlemi yoktan yaratan ise, hep var olan, hiç değişmeden, sonsuz var olan Allahü teâlâdır." [Ahmed Âsım Efendi (rahmetullahi aleyh)]
[Yarın, bu konuyla ilgili başka bilgiler de vermeye çalışalım inşâallah.]
.30/10/2018
İnsan, yaptığından mesuldür
Âyet-i kerîmede buyuruldu ki: "Başınıza gelen bir belâ, kendi ellerinizle işledikleriniz yüzündendir, [bununla beraber] Allah çoğunu affeder."
Bundan önceki 3 makâlemizde, "hidâyet" konusunda bazı bilgiler vermiştik; bugün artık mevzûumuzu bitirelim.
Her şeyi, Allahü teâlânın yarattığına dâir birçok âyet-i kerîme vardır. Cebriyeciler, hâşâ, bunları Allah zorla yaptırıyor sanıyorlar. Hâlbuki günahlarımız sebebiyle, bize belâlar geliyor. Bir âyet-i kerîmede, "Başınıza gelen bir belâ, kendi ellerinizle işledikleriniz yüzündendir, [bununla beraber] Allah çoğunu affeder" buyuruluyor. (Şûrâ, 30)
Demek ki belâ, günâhlarımız yüzünden geliyorsa da, gönderen yine Allah'tır. Âyet-i kerîmenin devamında ise, "Allah çoğunu da affeder" buyuruluyor. Bazıları, kötülükleri, nefsimizin yarattığını söylüyorlar. Hâşâ, Allah'tan başka yaratıcı yoktur. Günâhlarımızın ve nefsimizin kötülükleri sebebiyle Allah belâ veriyor. Günâhlarımız ve nefsimiz, sadece sebep oluyor.
Ateistin de, Cebriye fırkası gibi, âyetleri yanlış anlayıp, "Allah, bize, zorla günâh işletiyor, bizi zorla kâfir yapıyor" demesi çok yanlıştır. Şu şiir, âdetâ, Nahl sûresinin 33. âyet-i kerîmesini açıklamaktadır:
Hâşâ zulmetmez, kuluna Hudâ’sı,
Herkesin çektiği, kendi cezâsı.
İnsanların kimi, içki içiyor, kumar oynuyor, hırsızlık ediyor. Kimi de, hiçbirini yapmıyor. Bunları Allah mı yaptırıyor, yoksa bizzat kendi irâdeleri ile mi yapıyorlar? Cebriye’nin ve ateistin, "Allah yaptırıyor" demeleri yanlıştır. Cezâyı ve mükâfâtı veren Allah ise de, suçları ve sevapları işleyen insanların kendileridir.
Ateistin sorduğu âyeti, Ehl-i sünnet âlimleri şöyle açıklıyorlar:
"Allah, dilediğini [irâde-i cüz’iyyesini doğru yolda kullandığı için] hidâyete kavuşturur, dilediğini de, [irâde-i cüz’iyyesini kötü yolda kullandığı için] sapıklıkta bırakır." [Muhammed Ma'sûm-i Fârûkî, Mektûbât-ı Ma’sûmiyye]
Burada, Allahü teâlânın dilemesinden maksat, onların sapıklıkta kalmasını istemek, beğenmek demek değildir. Onlar, kendi irâdeleriyle, sapıklıkta kalmak isteyince, Allahü teâlâ da, bunu irâde edip yaratıyor.
Bunun gibi, "Siz, Allah’ın dilediğini arzu edersiniz" meâlindeki âyet-i kerîmeye de, Ehl-i sünnetin iki büyük akâid imâmından biri olan İmâm-ı Mâtürîdî hazretleri, "Allahü teâlânın irâdesi, sizin irâdenizle beraberdir. Siz irâde edince, Allahü teâlânın irâdesini hâzır bulursunuz" diye mânâ vermektedir. [Ahmed Cevdet Paşa, Ma'lûmât-ı Nâfia (Fâideli Bilgiler)]
Demek ki, Allahü teâlâ, doğru yola gitmek isteyeni doğru yola, yanlış yola gitmek isteyeni yanlış yola iletiyor.
Konunun daha kolay anlaşılması için, şöyle bir örnek de verelim:
Cehenneme gidecek işler yapıp Cehenneme giden trene bineni, Cehenneme götürüyor. Cennete gidecek işler yapıp Cennete giden trene bineni, Cennete götürüyor. Treni yapan, çalıştıran ve götüren Allahü teâlâdır. İncelik buradadır. Yani "Kim nereye gitmek isterse, biz onu oraya götürürüz" deniyor. Ama zorla götürmüyor, binenleri götürüyor. Kişi, amelleriyle neresi için bilet almışsa oraya götürüyor
.29/10/2018
Hidayet, Allahü tealadandır
Bir kimsenin günâh işleyeceğini, Allahü teâlâ elbette bilir. Bu, onun kaderinde yazılıdır. Yazılı olması, o günâhı işleyeceği içindir; yoksa kaderinde yazılı olduğu için, o günâhı işlemez!
Hatırlayacağınız üzere, geçen haftaki 2 makalemizde, hidâyetin manası, bu konuda bir ateistin iddiâsı, ona dâir bazı âyet-i kerîmeler, yine Cebriyye fırkasının bir iddiâsı ve bu konuda İslâm âlimlerininin kısa bazı açıklamalarına yer vermiştik. Bugün de inşâallah, konumuzla ilgili yine bazı âyet-i kerîme meâlleri, Peygamber Efendimizin bir beyânı, Mu'tezile'nin bir iddiâsı ve bunlara verilen cevapları zikredeceğiz...
Hindistan'da yetişmiş bulunan en büyük âlim ve velîlerden Muhammed Ma'sûm Fârûkî hazretleri buyuruyor ki: Cebriye denilen kimseler, insanın kesbini, irâdesini inkâr ederek, "İnsan istese de, istemese de her hareketini, her işini, Allah yaratır. İnsanın her işi, ağaç yapraklarının rüzgârdan sallanması gibidir. Her şeyi, Allah, zorla yaptırıyor. İnsan hiçbir şey yapamaz" dediler. Böyle söylemek küfürdür. Elin, ayağın titremesiyle, irâde ederek hareket ettirilmesi, bir olur mu? Burada, konuyla ilgili üç âyet-i kerîme meâli zikredelim:
"Allahü teâlâ, onlara, yaptıklarının hepsini soracaktır." [Hicr, 92-93]
"Allahü teâlâ, onlara zulmetmez. Onlar, kendilerine zulmediyorlar." [Nahl, 33]
"İsteyen îmân etsin, dileyen inkâr etsin. İnkâr edenlere, Cehennem ateşini hâzırladık." [Kehf, 29]
"Yâ Resûlallah, yaptığımız ve yapacağımız işler, önceden takdîr edilip yazıldığına göre, iş yapmanın ne önemi var?" diye soranlara, Peygamber Efendimiz, Şems sûre-i celîlesini okudu. İlgili kısmın meâl-i âlîsi şöyledir:
"Cenâb-ı Hak, hayrı ve şerri [tâat ve günâhı] ve bu ikisinin hâllerini öğretip bunlardan birini yapabilmesi için, insana ihtiyâr [tercîh hakkı, irâde-i cüz'iyye] verdi. Nefsini tezkiye eden [kötülüklerden temizleyip fazîletlerle dolduran] kurtuldu. Nefsini günâhta, cehâlette, dalâlette bırakan, ziyân etti." [Şems, 8-10]
Görüldüğü gibi, Allahü teâlânın bilmesi, zorla yaptırması demek değildir. İşte, bir kimsenin günâh işleyeceğini de, Allahü teâlâ elbette bilir. Bu, onun kaderinde yazılıdır. Yazılı olması, o günâhı işleyeceği içindir; yoksa kaderinde yazılı olduğu için, o günâhı işlemez!
İnsana belâ gelmez, Rabbimiz yazmadıkça,
Rabbimiz belâ vermez, o insan azmadıkça.
"Mu'tezile" mezhebi, "Herkes, kendi kaderini, kendisi belirler" derler. Birinci mısra, buna cevaptır. Orada, "Allahü teâlâ dilemedikçe, insan elbette bir şey yapamaz" deniliyor.
"Cebriye" ise, "Allah, dilediğini hidâyete kavuşturur, dilediğini sapıklıkta bırakır" âyet-i kerîmesini yanlış anladığı için, "Her şeyi, bize, zorla yaptıran Allah’tır" derler. İkinci mısrada ise, "Allah’ın takdîri, insanların amellerine göredir" deniyor.
Tekvîr sûresinin "Herkes [iyi veya kötü] ne getirmişse, onu görecektir" meâlindeki 14. âyet-i kerîmesi, herkesin kendi irâdesiyle günâh veya sevap işlediğini bildiriyor. Kul kendi irâdesi ile îmânı ve küfrü seçmeseydi, günâh ve sevap işlemeseydi, hâşâ Peygamberler, Cennet, Cehennem lüzûmsuz olurdu. O zaman, Allahü teâlânın, "Sen bunları niye yaptın?" diye kullarına hesap sorması da yersiz olurdu.
.23/10/2018
Hidâyete dair...
Kul, kendi irâde-i cüz’iyyesiyle, hayır veya şer yapmayı ister, Allahü teâlâ da dilerse, kul onu işler. Yoksa kimseye zorla hayır veya şer işletmez.
Dünkü makâlemizde, Kur'ân-ı kerîmden bazı âyet-i kerîmeler zikrettik; bugün de inşâallah 6 âyet-i celîle zikredip arkasından, İslâm âlimlerinin konuyla ilgili bazı açıklamalarını nakledelim:
"Onların hepsini [İbrâhîm'i, İshâk'ı ve Ya'kûb'u] emrimizle [vahyimizle] hidâyeti [doğru yolu; İslâmiyet’i] gösterecek imâmlar [rehberler] kıldık, kendilerine hayırlı işler yapmayı, namazı doğru kılmayı, zekât vermeyi vahyettik. Onlar [puta tapmazlardı], bize ibâdet eden kimselerdi." [Enbiyâ, 73]
"Allah, dilediğini sapıklıkta bırakır, dilediğine de hidâyet eder [doğru yola, İslâmiyet’e kavuşturur]." [Fâtır, 8]
"Allahü teâlâ, [imân ederek] hidâyeti kabul edenlerin [hidâyete erenlerin, imân edenlerin, Müslümân olanların] hidâyetlerini [İslâmiyet’e bağlılıklarını, İslâmiyet’e uymalarını, doğru yoldaki başarılarını] artırmış, onlara kötülükten sakınma çârelerini ilhâm etmiştir [açıklamıştır]." [Muhammed, 17]
"Allah, Resûlünü, hidâyet ve hak dîn İslâmiyet’le gönderdi. İslâm dînini, diğer dînler üzerine üstün kıldı. [Muhammed aleyhisselâmın hak] Peygamber olduğuna şâhid olarak Allah yeter." [Feth, 28]
"Kim, Allah'a inanırsa, Allah, onun kalbini hidâyete [doğruluğa, İslâmiyet’e] erdirir." [Teğâbün, 11]
"Biz, hidâyeti [Kur'ânı] dinleyince, Ona îmân ettik." [Cin, 13]
***
Kur'ân-ı kerîmin âyetleri, birbirini açıklar. Sâdece bir âyeti almak, cümlenin yarısını almak gibi yanlışlıklara sebep olur. Aynı hatâya "Cebriye fırkası" da düşüyor. Bir hükûmet düşünün, kötüleri cezâlandırıyor, iyilere mükâfât veriyor. Biri, kötüleri cezâlandırdığını görüp "Bu hükûmet, hep cezâ yağdırıyor" derse, doğru söylememiş olur. Bunun gibi, başka biri de, "Bu hükûmet, herkese ödül/mükâfât veriyor" derse, o da yanlıştır.
Kul, kendi irâde-i cüz’iyyesiyle, hayır veya şer yapmayı ister, Allahü teâlâ da dilerse, kul onu işler. Yoksa kimseye zorla hayır veya şer işletmez. Öyle olsaydı, şer işleyen kimse, "Falâncaya hayır işlettin, bana niye şer işlettin?" derdi.
Allahü teâlâ, kullarının iyilik mi, kötülük mü işleyeceklerini, Cehennemlik mi, Cennetlik mi olduklarını elbette bilir, bildiğini yazıyor. Yoksa yazdığı için kul, iyilik veya kötülük yapmak zorunda kalmıyor.
Allahü teâlâ, ezelî ilmiyle, kullarının yapacakları işleri bilir. Eğer Allah, yarattıklarının ne yapacağını bilmezse, bilmeyenden ilâh olamaz. İlâhın her şeyi bilmesi, her şeye gücü yetmesi gerekir. Bilmeyen, gücü yetmeyen, muhtaç olan, ölebilen bir varlık ilâh olamaz. Cebriye fırkası da, "Allah, her işi zorla yaptırır. İnsan kaderine mahkûmdur. Hiç kimse, işlediği günâhtan mesul değildir" der. Bu, çok yanlıştır. Herkes yaptığından mesuldür. İyilik eden mükâfâtını, kötülük eden de cezâsını görür. Kur'ân-ı kerîmde, zerre kadar hayır ve şer işleyenin, karşılığını alacağı bildiriliyor. (Tekvîr 14, Zilzâl 7-8)
[Öbür hafta inşâallah, bu mühim mevzûda, birkaç kelime daha söylemek, İslâm âlimlerinden bazı nakiller daha yapmak istiyoruz...]
.22/10/2018
Hidâyet nedir ve nasıl elde edilir?
Kur'ân-ı kerîmde buyuruldu ki: "Hidâyete erenlerin [îmân edenlerin, Müslümân olanların] Allah hidâyetlerini [İslâmiyet’e bağlılıklarını] artırır."
"Hidâyet"; "îmân etmek, Müslümân olmak, dalâletten ve bâtıl yoldan uzaklaşmak, hakkı hak, bâtılı bâtıl olarak görüp doğru yola girmek" manâlarına geldiği gibi, "doğru yola iletmek, yol gösterici, Kur’ân, tevhîd" gibi anlamlara da gelir.
Yine "hidâyet, Allahü teâlânın râzı olduğu yolda bulunma; doğru yolu gösterme, Cenâb-ı Hakk'ın, insanın kalbinden her sıkıntı ve darlığı çıkarıp, yerine rahatlık, genişlik verip, kendi emir ve yasaklarına uymada tam bir kolaylık ihsân etmesi ve kulun rızasını kendi kazâ ve kaderine tâbi eylemesi" demektir.
"İhtidâ"nın manası da hidâyete erme, yani Müslümân olma, dîn olarak İslâmiyet'i seçme demektir.
Bir ateist, Kur'ân-ı kerîmde birkaç yerde geçen, "Allah, dilediğini hidâyete kavuşturur, dilediğini sapıklıkta bırakır" meâlindeki âyetleri gösterip, "Bakın Tanrı, dilediğini Müslümân, dilediğini kâfir yapıyor. Sonra da, kâfiri cezâlandırıyor. Olacak şey mi bu?" diyor. Peki, işin doğrusu nedir?
Buna cevap olmak üzere, (Kur'ân-ı kerîmdeki sıralarına göre zikredeceğimiz) aşağıdaki âyet-i kerîme meâllerini, bugün parantez içinde kısa tefsîrleriyle, açıklamalarıyla vereceğiz, ama yarın inşâallah konu üzerinde biraz daha genişçe duracağız:
"Ey Resûlüm de ki; “Cebrâîl’e düşman olan, Allah’a düşmandır.” Çünkü o, Kur'ânı, Allah’ın izniyle, kendinden önce gelen kitapları doğrulayıcı, bir hidâyet [yol gösterici] ve müminler için müjdeci olarak senin kalbine indirmiştir." [Bakara, 97]
"Hidâyet, ancak Allah’ın hidâyetidir [Doğru yol, ancak Allah'ın yoludur]." [Bakara, 120]
"Allah, dilediğini doğru yola hidâyet eder, iletir." [Bakara, 213]
"Allah, [kâfirleri dost edinip, kendine] zulmedenlere hidâyet etmez [onları doğru yola iletmez]." [Mâide, 51]
"Altlarından ırmaklar akan Cennet ehli, “Allah'a hamd olsun ki, bizi, hidâyeti ile [Müslüman yaparak] buna kavuşturdu. Eğer Allahü teâlâ, bize hidâyet vermeseydi [Müslümân yapmasaydı], kendiliğimizden bu yolu bulamazdık” derler." [A'râf, 43]
"Allah’a likâyı [kavuşmayı] inkâr edip de, hidâyetten [doğru yol olan İslâmiyet’ten] uzak kalanlar, elbette en büyük ziyâna uğramış olacaklardır." [Yûnus, 45]
"Allah, dilediğine hidâyet verir [İslâmiyet’e ulaştırır], dilediğini dalâlette bırakır." [İbrâhîm, 4]
"Hidâyete erenlerin [îmân edenlerin, Müslümân olanların] Allah hidâyetlerini [İslâmiyet’e bağlılıklarını] artırır." [Meryem, 76]
"Rabbimiz, her şeye bir özellik veren, sonra da hidâyet eden [doğru yola eriştiren]dir." [Tâhâ, 50]
[Diğer âyet-i kerîmeleri ve sonra İslâm âlimlerinin konuyla ilgili açıklamalarını da, inşâallah yarın zikredelim.]
.16/10/2018
Komşu haklarına dair...
“Namaz kılan, oruç tutan, sadaka veren, fakat dili ile komşularını inciten nice kimseler vardır ki, gidecekleri yer Cehennemdir.”
Dünkü makâlemizde, bir nebze komşuluktan ve komşu haklarından bahsettik; bugün de, aynı konuda birkaç kelime daha yazmak istiyoruz.
Peygamber Efendimiz, hadîs-i şerîflerinde buyurdu ki:
“Allaha ve âhırete inanan, komşusunu incitmesin!” [Buhârî]
“Komşusu, kötülüğünden emîn olmayan kimse, [kâmil] mümin değildir.” [Buhârî]
“Allah’a yemîn ederim ki, bir kimse, kendisi için sevdiği, istediği şeyi, komşusu veya arkadaşı için de sevmedikçe, istemedikçe [kâmil manâda] îmân etmiş olmaz.” [Müslim]
“Kendisinin iyi mi, kötü mü olduğunu anlamak isteyen kimse, sâlih komşularının, kendisi hakkında ne dediklerini öğrensin! 'İyi' diyorlarsa, Allah indinde iyi olduğunu anlasın!” [İbn-i Mâce]
“Allah ve Resûlünü seven, onların da kendisini sevmelerini isteyen, konuşunca doğru söylesin, emânete riâyet etsin ve komşusu ile iyi geçinsin!” [Beyhekî]
“Namaz kılan, oruç tutan, sadaka veren, fakat dili ile komşularını inciten nice kimseler vardır ki, gidecekleri yer Cehennemdir.” [Hâkim]
Yine hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Komşusu aç iken, tok olan [kâmil] mümin değildir.” [Taberânî]
“Allah indinde komşuların iyisi, komşularına faydalı olandır.” [Hâkim]
“Evinizde pişen yemekten komşunuzun hakkını verin.” [Şir’atü’l-İslâm]
“Sıkıntıya düşen komşusuna yardım edene, sıkıntısını giderene, kıyâmette en kıymetli elbiseler giydirilir.” [Şir’atü’l-İslâm]
Müslümanın, komşusuna herhangi bir zararı dokunmaz; hattâ onun sıkıntılarına da katlanır. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
“Kötü komşunun eziyetlerine ölünceye kadar sabredeni Allah sever.” [Hâkim]
İyi komşu, sadece komşularına zarar vermeyen kişi değil, onlardan gelecek zararlara ve sıkıntılara da katlanan kimsedir. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Mâlına veya çoluk-çocuğuna zarar verir korkusu ile komşusuna kapısını kapatan, onunla görüşmeyi kesen, [hakîkî] mümin değildir.” [Harâitî]
“Komşunun köpeğini döven, sâhibini incitmiş olur.” [İ. Gazâlî]
“Kötü komşu, gördüğü iyiliği gizler, kötülüğü de yayar.” [Taberânî]
Komşuya hürmet, onunla iyi geçinmektir. Onu incitecek söz ve hareketlerde bulunmamaktır. Peygamber Efendimiz bir hadîs-i şerîfinde buyurdu ki:
“Zimmî [gayr-i müslim] komşunun bir hakkı, Müslüman komşunun iki hakkı, akrabâ olan komşunun da üç hakkı vardır." [Bezzâr]
Yukarıda söylediklerimize ilâveten, şunu da ifâde edelim ki; komşuyu memnûn etmek, ona faydalı olmak hayırlı insan olma alâmetidir. Bir Müslümânın, kendi mâlını, cânını ve nâmûsunu koruduğu gibi, komşusunun mâlını, cânını, iffet ve nâmûsunu da öylece koruması, onların haklarına da riâyet etmesi lâzımdır.
Bu, ferd ve âilelerde böyle olduğu gibi, ülke ve devletlerde de böyle olmalıdır. Komşu ülkelerin de birbirleriyle iyi geçinmeleri lâzımdır. Hattâ, globalleşmenin (küreselleşmenin) savunulduğu günümüzde, sâdece yakın komşuların değil, uzak komşuların da birbirleriyle iyi geçinmeleri gerekir. “İnsan Hakları”ndan bahseden belgelerde de bunlar vurgulanmaktadır.
.15/10/2018
Komşu haklarının önemi...
“Kim, Allah’a ve âhirete inanıyorsa, misâfirine ikrâm etsin. Yine kim, Allah’a ve âhirete inanıyorsa, komşusuna ihsânda (iyilikte) bulunsun. .."
Hazret-i Âişe annemiz (radıyallahü anhâ) anlatıyor: Resûlullah (aleyhis-salâtü ves-selâm) buyurdu ki: “Cebrâîl aleyhisselâm, bana, komşu hakkında o kadar tavsiyede bulundu ki (komşu hakkının öneminden o kadar çok bahsetti ki), komşuyu komşuya vâris/mirascı kılacağını zannettim.” [Buhârî, Edeb 28; Müslim, Birr 140, (2624); Ebû Dâvud, Edeb 132, (5151); Tirmizî, Birr 28, (1943)]
Ebû Hüreyre (radıyallahü anh) anlatmıştır: Resûlullah (aleyhisselâm) buyurdu ki:
“Kim, Allah’a ve âhirete inanıyorsa, misâfirine ikrâm etsin. Yine kim, Allah’a ve âhirete inanıyorsa, komşusuna ihsânda (iyilikte) bulunsun. Kim de, Allah’a ve âhirete inanıyorsa, ya hayır söylesin veya sükût etsin.” [Buhârî, Edeb 31, 85, Nikâh 80, Rikâk 23; Müslim, Îmân 74, (47); Ebû Dâvud, Edeb 132, (5154)]
Ebû Hüreyre (radıyallahü anh) anlatıyor: Resûlullah (aleyhisselâm) buyurdular ki: “Komşusu, zararından emîn olmayan kimse, Cennete giremez.” [Buhârî, Edeb 29; Müslim, Îmân 73, (46)]
“Komşu, yakın komşusuna karşı daha çok hak sâhibidir.” [Buhârî, Şüf’a 2, Hiyel 14, 15; Ebû Dâvud, Buyû’ 75, (3516); Nesâî, Buyû’ 109, (7, 320)]
Bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Komşu, senden yardım isterse, yardım edersin. Borç isterse, verirsin. Fakîr düşerse, gözetirsin. Hastalanınca, ziyâret edersin. İyi şeylerini tebrîk eder, felâketlerinde sabır dilersin. Ölünce, cenâzesine gidersin.” [Harâitî]
“Güzel komşuluk et ki, hakîkî mümin olasın” hadîs-i şerîfi, iyi komşuluğun îmânla da ilgisinin olduğunu açıkça gösteriyor.
Sâlih kimselerle komşuluk çok büyük nimettir. Bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
“Ev satın almadan önce, komşuların nasıl olduklarını araştırın! Yola çıkmadan önce de, yol arkadaşınızı seçin!” [Şir’atü’l-İslâm]
Her Müslümânın, bilhâssa yeni evlilerin, harâmlardan sakınan, ibâdet yapan sâlih Müslümânlar arasında ev aramaları gerekir. Peygamber Efendimiz buyurdular ki:
“Sâlih komşu, uygun bir binek ve geniş bir ev saâdettir.” [İmâm Ahmed]
Diğer bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Sâlih bir Müslümânın hürmetine, komşulara gelecek yüzlerce belâ önlenir.” [Taberânî]
Yine Peygamber Efendimiz buyurmuştur ki: “Komşuya da, ana-babaya hürmet etmek gibi hürmet etmek lâzımdır.”
“Komşu, komşunun külüne (ateşine) muhtâçtır” atasözü, komşuların her zaman birbirlerine muhtaç olduklarını ve komşuluğun mühim fonksiyonunu ne kadar güzel ifâde etmektedir.
Bilindiği üzere, başımıza bir iş geldiğinde, hasta olduğumuzda bize yardım edecek olan en yakın kişi, komşumuzdur. Ev komşuları, bazen akrabâdan daha yakın, daha önemli olurlar.
“Huccetü’l-İslâm İlmihâli” adıyla meşhûr olan kitapta, “Komşuluk” bahsinde deniliyor ki:
“Ey Oğul! Komşunu gördüğün zaman, hâl ve hâtırını sor. Hasta olunca ziyâretine git. Komşunun evine gidince, izin almadan içeriye girme. Elinden gelirse, komşunun ihtiyâcına yardım eyle. Komşuların hakkı çok mühimdir. Zîrâ Peygamberimiz buyurdu ki: (Komşunun mîrâs hakkı gibi hakkı vardır, o da komşuluk hakkıdır. Eğer Müslümân ise, sende iki hakkı vardır: Biri komşuluk hakkı, biri de Müslümânlık hakkı.)”
.09/10/2018
Hayvan hakları hakkında...
Horoz dövüşü, deve güreşi ve boğa güreşi gibi hayvanlara hançer saplayarak yapılan gösteriler, İslâm dinine göre harâmdır.
Günümüzde maalesef ihmâl edilen hususlardan biri de hayvan haklarıdır. Hattâ zaman zaman, gazetelerde, radyolarda, televizyonlarda ve internette hayvanlara eziyet eden insanların haberlerine rastlamaktayız. Hâlbuki bu konuda, mukaddes dînimizin çok mühim beyânları, emirleri ve yasakları vardır. Bugünkü makâlemizde, sizlere, onların bir özetini takdîm etmeye çalışacağız.
İbn-i Abbâs (radıyallahü anhümâ) anlatıyor: Peygamberimiz (aleyhisselâm) şöyle buyurmuştur: “Hiçbir canlıyı (eğlence ve spor) atışlarınıza hedef/nişân yapmayınız.” [Müslim, Sayd 58, (1957); Tirmizî, Sayd 1, (1475); Nesâî, Dahâya 41, (7, 238, 239)]
Abdullah İbn-i Ca'fer İbn-i Ebî Tâlib (radıyallahü anhümâ) şöyle anlatmıştır: Resûlüllah (aleyhissalâm), bir keçiyi (eğlence ve spor maksadıyla) hedef yaparak ok atmakta olan bir kalabalığa rastlamıştı. Bu hâlden hiç hoşlanmadı ve “Hayvanlara eziyet vermeyiniz/etmeyiniz!” buyurdu. [Nesâî, Dahâyâ 42, (7, 239)]
Abdullah İbn-i Ömer (radıyallahü anhümâ) da, bir tavuğu hedefe dikerek, ona ok atan bir grup gencin yanından geçti; onun gelmekte olduğunu gören gençler dağıldılar. Bunun üzerine İbn-i Ömer:
- Bu tavuğu kim hedef/nişângâh yaptı? İyi bilin ki, Peygamber Efendimiz, canlı bir hayvanı, atış hedefi edinenlere lânet etti, dedi. [Buhârî, Zebâih ve Sayd, 5090; Müslim, Sayd ve Zebâih, 3618].
Binâenaleyh, boğa güreşleri adı altında, hayvanlara hançer saplayarak yapılan gösteriler de, İslâm dinine göre harâmdır, hayvan hakları ihlâline girmektedir.
Ayrıca bazı yerlerde de, maalesef horoz dövüşü, deve güreşi, boğa güreşi, köpeklerin boğuşturulması gibi uygun olmayan işler yapılmaktadır; bunlar da dînimizce harâm addedilmiştir.
Yine Abdullah İbn-i Ömer (radıyallahü anhümâ) bildiriyor:
Peygamberimiz (aleyhisselâm) buyurmuştur ki: Bir kadın, eve hapsettiği bir kedi yüzünden Cehenneme gitti. Kediyi hapsederek hiçbir yiyecek vermemiş, karnını doyurması için de dışarıya salmamıştı. [Buhârî, Bed’ü’l-halk 17, Şirb 9, Enbiyâ 50; Müslim, Birr 151, (2242)]
Ebû Hüreyre’den (radıyallahü anh) naklediliyor:
Peygamber Efendimiz (aleyhisselâm) buyurmuştur ki: “Bir adam [diğer bir rivâyette, bir hayât kadını diye zikrediliyor], bir gün, yolda yürürken susadı ve susuzluğu arttı. Derken bir kuyuya rastladı. [Fakat, kuyunun kovası yoktu.] İçine inip susuzluğunu giderdi. Çıkınca, kuyunun etrafında dolaşan, susuzluktan dilini çıkarıp soluyan ve toprağı yemekte/yalamakta olan bir köpek gördü. Adam kendi kendine “Bu köpek de, benim gibi susamış” deyip tekrâr kuyuya indi, ayakkabısını su ile doldurup ağzıyla tutarak dışarı çıktı ve köpeği suladı. Allahü teâlâ, onun bu davranışından memnun kaldı ve günâhlarını affetti.” [Buhârî, Bed’ü’l-halk, 3074; Müslim, Tevbe 155, (2245), Selâm, 4163]
Bu açıklama karşısında, Peygamberimizin yanındakilerden bazıları:
- Ey Allah’ın Resûlü! Bize, hayvanlar(a yaptığımız iyilikler) için de sevap var mı? dediler.
- Evet! Her yaş ciğer sâhibi/canlı için bir ücret (ecr) vardır, buyurdu. [Buhârî, Şirb 9, Vudû’ 33, Mezâlim 23, Edeb 27; Müslim, Selâm 153, (2244); Ebû Dâvud, Cihâd 47, (2550); Muvatta’, Sıfatu’n-Nebiyy 23, (II, 929-930)]
.08/10/2018
Kul haklarının önemi...
Kul haklarını, Allahü teâlânın haklarından önce ödemek gerekir. Kul hakkı olan günâhların affı güç ve azapları daha şiddetlidir.
Mukaddes dînimizde, kul haklarının önemi çok büyüktür. Üzerinde kul hakkı bulunduğu hâlde ölen kimse, Cennet’e giremez. Tabii ki bir kimse, üzerine kul hakkı geçirmişse, bundan dolayı kâfir olmaz; ama muhakkak kul haklarını ödemesi lâzımdır. Bu dünyâda ödemezse, “Âdil-i mutlak” olan Allahü teâlâ, âhirette ondan, hak sâhiplerinin haklarını alıverir. Sevaplarından bir kısmı alınıp onlara verilir. Böylece (sevaplarından bir kısmını vererek) kul hakkını öderse, Cehennem’e girmez. Hiç sevapları yoksa, yahut hak sâhiplerine verildiği için bitmişse, kul hakkı olanın günâhlarının bir kısmı ona yüklenir. Şehit olan kimselerin kul borçlarını, Allahü teâlâ öder.
Resûlullah Efendimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) buyurdu ki:
“Üzerinde kul hakkı olan, ölmeden önce ödeyip helâlleşsin! Çünkü âhırette altının, mâlın değeri olmaz. O gün, hak ödeninceye kadar, kendi sevablarından alınır, sevapları olmazsa, hak sâhibinin günâhları buna yüklenir.” [Buhârî]
Yine Sevgili Peygamberimiz buyurmuştur ki:
“Müflis, şu kimsedir ki, kıyâmette, amel defterinde pek çok namaz, oruç ve zekât sevâbı bulunur. Fakat, bazılarına çeşitli yönlerden zararı dokunmuştur. [Meselâ kimini dövmüştür, kimine sövmüştür; kimini gıybet etmiştir, kimine iftirâ atmıştır.] Sevapları, bu hak sâhiplerine verilir. Hak sâhiplerinin hakları ödenmeden önce, bu kişinin sevapları biterse, onların günâhları, bunun üzerine yükletilip Cehenneme atılır.” [Müslim]
Hadîs-i şerîflerde zikredildiği gibi, üzerine hak geçen kimselerin, verecek sevapları kalmazsa, borçlarını ödemek için Cehennem’e girerler; ancak cezâlarını çektikten sonra Cennet’e gidebilirler. Bilindiği üzere, dünyâda da, borçlu kimseler, haczedilecek bir şeyleri kalmamışsa hapsediliyorlar. Müslümân, ne kadar çok günâhkâr olursa olsun, günâhlarının cezâsını çektikten sonra, muhakkak Cennete girer. Fakat Cehennemde cezâ çekmek de öyle kolay değildir. Yalnız kâfirler, Cennete giremezler...
Kul haklarını, Allahü teâlânın haklarından önce ödemek gerekir. Kul hakkı olan günâhların affı güç ve azapları daha şiddetlidir. Başkasının hakkını yiyen, hak sâhipleri ile helâlleşmedikçe affa uğramaz. Yani üzerinde kul veya hayvân hakkı bulunanı, Allahü teâlâ affetmez ve bunlar Cehenneme girip, cezâlarını çekeceklerdir. Onun için herkese karşı iyi davranmalıyız. [Abdülganî Nablusî, el-Hadîkatü’n-Nediyye]
Kul haklarını, Allah’ın haklarından önce ödemek gerekir. Kul hakkı olan günâhların affı güç ve azapları daha şiddetlidir. Başkasının hakkını yiyen, onunla helâlleşmedikçe, affa uğramaz. Yani üzerinde kul hakkı bulunanları, Allahü teâlâ affetmez ve bunlar Cehennemde cezâlarını çekerler.
[Aslında, Kur'ân-ı kerîmde, hadîs-i şerîflerde ve İslâm âlimlerinin kıymetli kitaplarında, kul haklarıyla ilgili pekçok malumât vardır. Biz bugün burada, sizlere, konuyla alâkalı, çok kısa bir özet takdîm etmiş olduk.]
.2/10/2018
Fizikî ve biyolojik yönden insan
Biyolojik yönden insan, canlıların en yüksek yaratılışta olanıdır. İnsan vücûdunda hârikulâde bir düzenle çalışan sistemler vardır.
Fizik, biyoloji, anatomi, psikoloji, antropoloji... gibi çeşitli fen bilimlerinin insanla ilgili çok önemli tespitleri vardır. İnsan, basît bir element değil, bütün bu basît elementleri bünyesinde taşıyan ve bunları hücresine kadar ihtivâ eden; bu elementleri yerine ve zamanına göre hücre seviyesinde, belki de atom seviyesinde biyolojik, biyo-kimya ve biyo-fizik kânûnları çerçevesinde bulunduran bir muammâdır.
Fizîkî yönden insanın birçok özellikleri vardır. Bilindiği gibi, insan, ağzının üstünde ileriye doğru çıkık bir burna, öne doğru çıkıntılı bir alt çeneye, kollarının ucuna bitişik ellere, bacaklar ucuna dik açı yaparak bitişik ayaklara, ayakta durabilen, dik oturabilen, birbirini tamamlayan baş ve gövdeye, gövde üst kısmına bitişik kollara, gövde alt kısmında karın ve buna bitişik bacaklardan ibâret yürüme özelliğine sâhip bir varlıktır. Görüldüğü üzere insan, çok muazzam ve mükemmel bir şekle sâhiptir.
Biyolojik yönden de insan, canlıların en yüksek yaratılışta olanıdır. İnsan vücûdunda hârikulâde bir düzenle çalışan sistemler vardır. Bunlardan dolaşım sistemi, kanı vücûdun her yerinde dolaştırarak, hücrelere besin ve oksijen götürür ve hücrelerde bu besinlerin yanması sonucu teşekkül eden karbondioksit zehirli gazını alarak geri döner.
Kalp, hiç durmadan işleyen muazzam bir pompadır. [Kalbin mükemmeliyetini sayfalarca anlatmak gerekir.]
Solunum sistemi, kirli kanı temizleyerek karbondioksiti dışarı atar ve kana yeni oksijen verir.
Sindirim (hazım) sistemi ise, sanki bir fabrikadır. Ağızla alınan yiyecek ve içecekler, mide ve bağırsaklarda parçalanıp öğütüldükten sonra, vücûda yararlı kısmı, ince bağırsaklarda süzülerek kana karışmakta ve posası dışarı atılmaktadır. Bu muazzam işlem, otomatik olarak ve büyük bir intizâm ile yapılmakta, vücûd bir fabrika gibi işlemektedir.
İskelet sistemi, vücûdun çatısını kurar, 214 civârındaki kemik ile insan vücûdunun yükünü taşır ve her türlü hareketi yapmasını temin eder.
Sinir sistemi, bir ağ gibi kapladığı vücûdun organlarına beyinden verilen emirleri ulaştırarak, onların istenen hareketleri yapmasını sağlar. Vücutta meydâna gelen ârızaları beyne iletir.
Kas sistemi, eller ve ayaklar başta olmak üzere, insanın çeşitli organlarına hareket yapabilme kâbiliyeti kazandırır.
Netîce olarak söylemek gerekirse, insanın vücûdunda çeşitli ve çok karışık formüllü maddeler îmâl eden, türlü türlü kimyâsal reaksiyonlar meydâna getiren, analiz yapan, tedâvî eden, tasfiye eden, zehirleri yok eden, yaraları onaran, mikroplarla mücâdele ve onları yok etme sistemleri mevcuttur.
Allahü teâlânın kudreti, ne kadar büyüktür!
.1/10/2018
"İnsan" denilen muazzam varlık
İnsan, canlıların en üstün yaratılışlı olanıdır ve kendiliğinden meydâna gelmiş değildir; Allahü teâlâ tarafından yaratılmıştır...
İslâm dîninde, insânın “âlem-i sağîr” (küçük âlem), “zübde-i âlem” (âlemin özü) olduğu bildirilmiştir. Kur’ân-ı kerîmde, Tîn sûre-i celîlesinin, 4. âyet-i kerîmesinde meâlen; “Biz, gerçekten, insanı, en güzel bir biçimde yarattık” buyurulmuştur.
İnsan; akıl sâhibi olması, sosyal hayat içinde yaşaması, yüksek bir zekâ seviyesinin bulunması, ruh denilen cevhere sahip olması ve hepsinden önemlisi, Cenab-ı Hakk’ın insana hitap etmesi (onu muhatap kabul etmesi) ve insânın kulluk vazîfeleri ile mükellef olması sebepleriyle “eşref-i mahlûkât” (yaratılmışların en şereflisi) pâyesini almıştır.
İnsan, rûhunun ve cesedinin ihtiyaçlarını temin edip gidermekle mükelleftir.
İnsan, her varlıktan bir eser ihtivâ eden muhteşem topluluğu ile, her varlıktan daha çok ilerlemeye, yükselmeye namzet olduğu gibi, her varlığa olan bu bağlılığının, kendisini Yaradan'ı unutturması ve Allah’ı bırakıp o varlıklara bağlanması hâlinde de, her varlıktan daha aşağı ve zelîl olmaya da namzettir. Nitekim, A’râf sûresinin 179. âyet-i kerîmesinde meâlen; “Onlar (îmân etmeyen insanlar), hayvanlar gibidirler, belki hayvândan da daha aşağıdırlar” buyurulmaktadır.
Bu şerefli varlığını, îmân etmeyerek aşağıların aşağısı yapan [Tîn, 5] ve bu hâliyle ölen insânların işledikleri suçun cezâsı, sonsuz ve çok acıdır ki; dünyâda böyle bir cezâ olamaz. İşte Cehennem, insana bu cezânın verildiği yerdir.
Bugün, Amerika üniversitelerinde yapılan hesaplar, insanın vücudunda meydana gelen türlü kıymetli hormon ve enzimlerle birçok organik preparatların en azından milyonlarca dolar kıymetinde olduğunu meydana koymuştur. Hele, bir Amerikan profesörünün dediği gibi: “Otomatik olarak, böyle kıymetli maddeleri muntazaman meydana getiren bir tertibât yapmaya kalkacak olursak, dünyada bulunan bütün paralar, bunu yapmaya kâfî gelmez.”
İnsan vücudunda, pekçok organ, sistem, sıvı vardır ve bunların hepsinin muazzam bir koordine içinde çalıştıkları görülür. İki hücrenin bir araya gelmesiyle nüvesi, çekirdeği yaratılmış olan insan; nihâî kemâle erdikten sonra da yine hücrelerden, onlar da moleküllerden, moleküller de atomlardan meydana gelir. Atomlar ise, ortasında bir çekirdek, içinde proton ve nötron, etrafındaki ilk yörüngede en az iki elektron, diğer yörüngelerde ise (2n), yâni ikinin ikiden itibâren üsleri 22, 23, 2n..... vs. kadar elektron ihtivâ eden, küçük yapı taşlarıdır.
Herkesçe bilindiği gibi, vücuttan alınan bir miktar kan, yapılan tahlil neticesinde, bütün hastalıkların bilinmesine sebep olmaktadır.
İnsanlığın başlangıcından bu yana gelmiş geçmiş bulunan her insânın parmak izi farklıdır. İnsanların yüz şekilleri ve sesleri de farklıdır.
Allahü teâlânın yarattığı bu sistem, ne muazzam bir sistemdir! [Bu durum karşısında, ancak, "Allahü Ekber" diyoruz.]
Kölelik konusu...
Orta Çağ'da kölelik, bütün milletlerde çok yaygın bir müessese idi. Çünkü kölelik, yapılan savaşların tabîî neticesidir.
Üniversite öğrencisi bir genç, doğru ve sağlam bir bilgisi olmadığı hâlde, maalesef "kölelik" mevzûunda İslâmiyete dil uzatmıştır. Biz kendisine bir şeyler söyledik, ama, bu konu, başkalarının da zihinlerinde bir takıntı olarak bulunabilir diye, burada o konuyu kısaca ele almak istiyoruz...
Bilindiği gibi "köle, harplerde esir alınan ve bütün varlığıyla, bir başkasının mülkü olan kimse" demektir. "Esir"e, erkek ise “köle”, kadın ise “câriye” ismi verilirdi. Köle ve câriye aynı hükümlere tâbidir.
Burada, hemen şunu net bir şekilde ifâde edelim ki, köleliği İslâmiyet ihdâs etmiş değildir. Kölelik, insanlık târihi kadar eskidir; târihte, maalesef her devirde ve her millette kölelik devam edegelmiştir. Hattâ yirminci yüzyıl başlarına kadar, her milletin sosyal yapısında köleliğe yer verilmiştir.
İslâmiyetin zuhûr ettiği Orta Çağ'da kölelik, bütün milletlerde çok yaygın bir müessese idi. Çünkü kölelik, yapılan savaşların tabîî neticesidir. Harpler ise, insanlığın var olduğu zamandan beri yapılagelmiştir. Milletlerin bir çoğunda kölelerle ilgili kânunlar, son derece kaba, merhametten uzak ve pek zâlimâne idi. Hattâ bâzı ülkelerde kölelere, köpek ve sâir evcil hayvanlara tanınan haklar bile tanınmıyordu.
Çinliler, Mısırlılar, Yunanlılar ve Romalılarda, Hint ülkesinde, Îrân'da ve eski Fransa'da kölelere yapılan muâmeleler, malesef çok kötü idi. Yeni Çağ'da da, milletlerin köle edinme zihniyeti, maalesef 19. asra kadar yaygın ve hâkim bir vaziyette devâm etmiştir.
On beşinci yüzyılda, Amerika kıtasına gelenler, kıtadaki yerlileri köle olarak kullanmaya başladılar. Ancak yerliler zorla çalıştırılmaya alışık olmadıkları için ya ölüyorlar veya topluca intihâr ediyorlardı.
Yerlilerin sayısının azalması üzerine, 1519’da, Amerika’daki Hıristiyân papazları, Afrika’dan zenci köle getirilmesini, Alman İmparatoru Şarlken’e teklîf ettiler. Bu teklîf uygun görülerek, Afrika’dan köle götürülmeye başlandı. Yüzyıllarca, milyonlarca zenci, Afrika’dan Amerika’ya taşındı. Köle olarak götürülen bu zencilerin bir kısmı, yolda yapılan kötü muâmelelerden dolayı, bir kısmı da yeni kıtaya vardıktan sonra ölüyorlardı.
Diğer taraftan, bâzı Avrupa devletleri, Afrika’da koloniler kurarak, halkı kendi topraklarında köle olarak kullandılar ve bu ülkelerin tabîî kaynaklarından istifâde ettiler. Bu devrede Avrupalıların kölelere yaptıkları muâmeleler, insanlık târihinde bir kara leke olarak anılmaktadır.
On dokuzuncu asrın sonlarına doğru, milletlerarası bir anlaşma ile köleliğin kaldırıldığı ilân olunmuştu. Batıda köleler hakkında çıkarılan kânuna, “Siyâh Kânûn” adı verildi. Fransa’da, İngiltere'de ve Güney Amerika’da köleler, gâyet çetin ve zâlimâne muâmelelere mâruz kalırlardı. [Yarın da inşâallah, Yahûdîlik, Hıristiyânlık ve İslâmın bu konudaki hükümlerini kısa kısa kaleme alalım.]
.18/09/2018
Nasıl yaşarsak öyle ölürüz...
Zaman, Allahü teâlânın bizlere lütfettiği en büyük sermâyedir. Dünyâ ve âhiret saâdetini kazanmak, bu sınırlı zamanı iyi kullanmaya bağlıdır.
Bu dünya, bir imtihân yeridir. Bu imtihânda muvaffak olabilmek için, İslâmiyetin emrettiği gibi inanmak, yasaklanan şeylerden kaçınmak ve farz kılınan ibâdetleri yapmak lâzım ve şarttır. Zaman, Allahü teâlânın bizlere lütfettiği en büyük sermâyedir. Dünyâ ve âhiret saâdetini kazanmak, bu sınırlı zamanı iyi kullanmaya bağlıdır.
Sevgili Peygamberimiz, bir hadîs-i şerîflerinde "Nasıl yaşarsanız, öyle ölürsünüz; nasıl ölürseniz, öyle haşrolunursunuz" buyurmuşlardır. İki cihanda mesut ve bahtiyâr (mutlu) olabilmek için, bu dünyada yaşarken, âhirette hesâbı verilebilecek bir ömür sürmek lâzımdır. Âhiret saâdetine kavuşabilmek için, Allahü teâlânın ve son Peygamberinin emirlerine uymak yegâne çâredir; bundan başka herhangi bir çâre yoktur.
Bir şâir, çok güzel bir şiir söylemiştir:
"Yâdında mı doğduğun günler?
Sen ağlar idin, gülerdi âlem...
Öyle bir ömür geçir ki, olsun
Mevtin sana hânde, halka mâtem..."
Burada, tavsiye edilen şudur: "Öyle bir ömür geçir ki, ölürken sen gül, arkanda kalanlar ağlasınlar."
Sevgili Peygamberimiz: “Ameller, sonlarına göre değerlendirilir” buyurmuştur. Bir hukuk âbidesi olan “Mecelle”de de “Hüküm sona göre verilir” denilmektedir.
Bazı hadis-i şeriflerde şöyle buyurulmuştur:
“Şu iki şeyden daha iyisi yoktur: Allah’a îmân ve Müslümânlara faydalı olmak (Onun kullarına iyilik etmek). Şu iki şeyden de daha kötüsü yoktur: Şirk ve Müslümânlara zarar vermek (insanlara kötülük etmek).” [Deylemî]
“En iyi kimse, kendisinden hep iyilik beklenendir.” [Tirmizî]
“Kavmin efendisi, onlara hizmet edendir” ve “İyilik etmek ömrü uzatır” [Taberânî]
Bir hadîs-i şerîfte: “Kişi sevdiği ile berâberdir” buyurulmuştur. Bu dünyâda kimi seversek, âhirette onunla beraber olacağız. Onun için dâimâ iyi kimseleri sevmeye ve onlarla beraber olmaya gayret etmeliyiz. Allahü teâlânın sevdiği şeyleri ve kimseleri sevmek, sevmediklerini sevmemek, îmânın alâmeti ve temelidir; bu hâl, bizim de yüce Allah tarafından sevilen insanlardan olmamızı sağlar. İslâm âlimleri buyuruyorlar ki: “İnsan, seveceği kimseyi iyi seçmeli, ona göre sevmeli.”
Ebû Ali Cürcânî (rahmetullahi aleyh) isimli büyük âlim ve velî buyurmuştur ki:
“Bir kulun, Allahü teâlânın beğendiği işleri kolayca yapabilmesi, Sünnet-i seniyyeye göre hareket etmesi, sâlih kimseleri sevmesi, eş-dost ile güzel geçinmesi, Allah rızâsı için insanlara iyilik yapması, Müslümânların işini görmesi ve vakitlerini Allahü teâlânın dînine hizmetle geçirmesi, saâdet alâmetlerindendir.”
.17/09/2018
Hesabı verilebilir bir hayat sürmenin önemi
Her insan, ömrünü, İlâhî irâde istikâmetinde geçirmekle mükelleftir. Dünyâ ve âhiret saâdetini kazanmak, bu mahdut zamanı iyi kullanmaya bağlıdır.
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîminde, Mülk sûresinin 2. âyet-i kerîmesinde: “Amelce hanginiz daha güzeldir diye [yani hanginizin daha güzel amelde bulunacağını] imtihân edip ortaya çıkarmak için ölümü de, hayâtı da yaratan O'dur. O, azîzdir (her şeye gâliptir), gafûrdur (çok bağışlayandır)" buyurmuştur. Demek ki hayât ve ölümün yaratılmasında, imtihân maksadı vardır.
Her insan, kendisine takdîr edilen sınırlı ömrü, İlâhî irâde istikâmetinde geçirmekle mükelleftir. Dünyâ ve âhiret saâdetini kazanmak, bu mahdut zamanı iyi kullanmaya bağlıdır.
Mîlâdî bir “Sene (Yıl)”: 4 mevsim, 12 ay, 52 hafta, 365 gün ve 8.766 sâattir. Bir “Gün” ise: 24 Sâat, 1.440 dakîka, 86.400 sâniyedir. Görüldüğü gibi, bir mîlâdî yılı tamamlamakla, -eğer boşa geçirilmişse- ömrümüzden uzun bir zaman dilimini [yani tâm 8.766 sâati] kaybetmiş olmaktayız.
Bir hafta önce ise, bir hicrî-kamerî seneyi [1439 yılını] geride bırakmış, yeni bir hicrî seneyi [1440 yılını] idrâk etmiş bulunuyoruz.
Peygamber Efendimiz: “İki [büyük] nimet vardır ki, insanların çoğu bunlarda hep aldanırlar. Bunlar: Sağlık ve boş vakittir” [Tirmizî] buyurmuştur.
Büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh): “Vakitleri çok kıymetli ganîmet bilmelidir” buyurmuştur.
Bu konuda, “İki günü birbirine eşit olan aldanmıştır” ve “Akıllı kimse [Müslümân], kendisini hesâba çekip ölümden sonrası için hâzırlık yapan kişidir” hadîs-i şerîfleri ile kâfirlerin âhirette nasıl pişmân olacaklarını belirten “Onlar Cehennem’de şöyle feryâd ederler: ‘Ey yüce Rabbimiz! Ne olur, bizi buradan çıkar! Dünyâya geri gönder de, daha önce yaptıklarımızdan farklı, güzel ve makbûl işler yapalım!’ Allah onlara şöyle buyurur: ‘Biz, size, düşünüp ibret alacak, gerçeği görecek kimsenin düşüneceği kadar bir ömür vermedik mi? Hem size Peygamber de gelip uyardı. Öyleyse tadın azâbı! Zâlimlere hiçbir yardımcı yoktur!’" [Fâtır, 37] âyet-i kerîmesi, bizleri ciddî bir şekilde düşündürmelidir.
Peygamber Efendimiz, “Yâ Resûlallah! İnsanların hayırlısı [en iyisi] kimdir?” suâline, “İnsanların hayırlısı [en iyisi], ömrü uzun olup ameli güzel olandır”; “İnsanların hangisi şerlidir [daha kötüdür]?” sorusuna da “Ömrü uzun olup da, ameli kötü olan” [Tirmizî] cevabını vermiştir.
Allahü teâlânın bizlere ihsân buyurduğu sonsuz nimetleri, yerli yerinde kullanmalı, O’nun dînine ve kullarına yardım ve hizmet etmeliyiz. İlmi olan ilminden, makâmı olan makâmından, malı olan da malından diğer insanları faydalandırmalıdır. Her gün, en iyi işleri yapmaya çalışmalıdır.
.11/09/2018
Hicrî-kamerî sene başı...
Hicrî takvîmin başlangıcı, Peygamber Efendimiz Muhammed aleyhisselâmın Mekke-i Mükerreme’den Medîne-i Münevvere’ye hicretidir.
Bilindiği gibi, zamanı sene, mevsim, ay, hafta, gün ve saat gibi sâbit bölümlere ayıran, dînî-millî günleri ve bayramları gösteren cetvellere “Takvim” denir.
Takvim için mühim bir hâdise, “târîh başı” olarak ele alınır. Meselâ Romalılar, Roma şehrinin kuruluşu olan MÖ 753 senesini; Eski Yunanlılar, ilk olimpiyat oyunlarının yapıldığı MÖ 776 senesini başlangıç olarak kabul etmişlerdir. Hıristiyanlıkta bu başlangıç, İsâ aleyhisselâmın doğumu zannedilen târihtir.
Hicrî takvîmin başlangıcı ise, Peygamber Efendimiz Muhammed aleyhisselâmın Mekke-i Mükerreme’den Medîne-i Münevvere’ye hicretidir.
Resûlullah aleyhisselâmın Mekke-i mükerremeden Medîne-i münevvereye hicretinin başlangıç kabul edildiği târih [sene], “Hicrî Yıl” diye adlandırılır. Bunda, ayın hareketi esas tutulduğu için, "Hicrî-Kamerî Sene" veya "Sene-i Kameriyye" de denir. [Ay'ın, Dünya etrafında 12 defa dönmesiyle bir kamerî sene meydana gelir. Ama, Dünya'nın Güneş etrafında bir defa dönmesiyle ise, bir şemsî sene meydana gelmektedir.]
Resûlullah Efendimiz (aleyhisselâm), mîlâdî 622 yılında Mekke’den Medîne’ye hicret etti. 20 Eylül Pazartesi günü, Medîne’nin “Kubâ” köyüne geldi. Bu târih, Müslümânların “Hicrî-Şemsî” yılbaşı oldu. O yılın Muharrem ayının birinci günü de, “Hicrî-Kamerî” yılbaşı oldu. [Muharrem ayının birinci günü olan ilk Hicrî-Kamerî sene başı, milâdî 622 yılının temmuz ayının, 16’sına rastlayan cuma günü idi.]
Her milletin ve cemiyetin kendilerine esas kabul ettikleri birer takvîmi olduğu gibi, birçok milletin müştereken kullandıkları takvîmler de vardır.
Târihler: Hicrî (Kamerî, Şemsî), Rûmî [Mâlî], Mîlâdî [Efrencî], Roma [Julien], Gregoryan Takvîmi... gibi isimler alırlar.
[Gregoryan Takvîmini, Fransa, İtalya, Almanya, İngiltere, Bulgaristan, Sovyetler Birliği ve Yunanistan çeşitli târihlerde; Türkiye ise 1926’da kabul etmiştir.]
Kamerî ayların 9.su olan Ramazân ayı, 10.su olan Şevvâl ve 12.si olan Zilhicce aylarının başlama zamanlarının rü’yet-i hilâl (yani rasad) ile tespit edilmesi gerektiği nasla (dînimizin emirleriyle) sübût bulmuştur (sâbit olmuştur).
Semâda, Ramazân-ı şerîf hilâlini aramak, bir ibâdettir. Şa’bânın yirmidokuzuncu günü, güneş batınca, garb [batı] tarafındaki zâhirî ufuk hattı üzerinde, Ramazân hilâlini aramak vâcibdir.
Ramazân ayının başlangıcı tesbît edilince, oruç ibâdetinin başlama zamanı tayin edilmiş olmakta, Şevvâl hilâli görülünce de, Bayramın ne zaman yapılacağı sâbit olmaktadır.
Zilhicce hilâlinin tespiti yapıldığında ise, hem haccın, hem de kurbânın zamanı tayin edilmiş olmaktadır.
Kurbân Bayramının birinci günü, Zilhicce ayının hilâlini görmekle anlaşılır. Zilhicce ayının dokuzuncu Arefe günü, hesapla, takvimle anlaşılan gün veyâ bundan bir gün sonra olur.
[Bu vesîleyle, Hicrî-kamerî yılbaşınızı tebrîk ediyoruz.]
.
.25/09/2018
İslamiyet ve kölelik...
Kölelerin toplum hayatındaki yaşayışını insânî bir hâle getiren ve onlara birçok haklar sağlayan İslâm dîni olmuştur...
Dün, bir münâsebetle, bir nebze kölelikten bahsettik; bugün birkaç kelime daha yazacağız...
Yahûdîlerde kölelik, harple ve satın almak yollarından biri ile meydâna geliyordu. Yahûdîler, târihte, diğer milletlere nazaran daha merhametli muâmele yapmışlar; Yunanlıların ve Romalıların yaptıkları târihî fecâatleri onlar yapmamışlardır.
Hıristiyânlık da köleliği yasak etmemiştir. Bütün kiliseler, köleliğin varlığını kabul etmiştir. Hıristiyân dünyâsında, papalar, diğer dîn ve devlet adamları, kölelik hususunda hiçbir beîs görmüyorlardı. Hıristiyan âlemindeki kölelik, maalesef yirminci asra kadar devâm etmiştir.
Kölelik hukûkunu ilk olarak düzenleyen, kölelerin toplum hayatındaki yaşayışını insânî bir hâle getiren ve onlara birçok haklar sağlayan İslâm dîni olmuştur. Avrupa’nın 20. yüzyılda düşündüğü, fakat bir türlü temîn edemediği kölenin haklarını, İslâmiyet, Orta Çağ'da 7. yüzyılın ilk yarısında bir sosyal kurum olarak düzenlemiş ve tatbîkâta koymuştur.
İslâmiyet, köleliği kaldırmamakla beraber, kölenin hukûkunu en mükemmel bir tarzda müesseseleştirmiştir. Ancak Müslümânlara harb îlân eden ve kendisi de Müslümân olmayan kimsenin köle yapılabileceğini hükme bağlamıştır. Ama diğer taraftan İslâmiyet, köle âzâd etmeyi, ibâdet saymıştır. İslâm dininde, bâzı ibâdetlerin keffâreti olarak, köle âzâd etmek emrolunmuştur. Meselâ, özürsüz orucunu bozanlara keffâret olarak, bir köle âzâd etmek veya 60 gün oruç tutmak; yemîn keffareti olarak da, bir köle âzâd etmek veya 10 fakîri giydirmek veya doyurmak lâzımdır.
Hadîs-i şerîfte “Müslümân bir köleyi âzâd edenin, âzâd olunan her uzvuna karşılık, Allahü teâlâ da, onun bir uzvunu, Cehennem ateşinden âzâd eder” buyuruldu.
İslâmiyette köle, efendisinin âile fertlerinden biri kabul edilmiştir. Efendisine, onunla beraber yemek yemesi, kusurlarını affetmesi, âzâd ettikten sonra çalıştırmaması, onu haksız yere dövmemesi, yolculuk esnasında köleyi de bindiği hayvânın terkisine alması veya nöbetleşe, sıra ile binmesi emredilmiştir.
Nitekim, Hazret-i Ömer (radıyallahü anh), Şâm’ı fethettiğinde, oraya giderken kölesi ile nöbetleşe deveye binerdi. Şâm’a yaklaştıklarında, binme sırası köledeydi. Yol üzerinde bir nehre rastladılar. Hazret-i Ömer, ayakkabılarını koltuğunun altına alıp, deveyi çekerek, suyu geçti. Bir de ne görsün, Şâm vâlisi olan Ebû Ubeyde İbnü'l-Cerrâh (radıyallahü anh), onu karşılamak için nehrin kenârına gelmişti.
Vâlî Ebû Ubeyde, Halîfeyi, bu hâlde görünce; “Ey müminlerin Emîri! Şâm’ın ileri gelenleri, sizi karşılamaya geliyorlar. Sizi bu hâlde görseler, beğenmeyip başka mânâ verirler” deyince, Hazret-i Ömer (radıyallahü anh); “Biz zelîl bir kavim idik. Allahü teâlâ, bizi İslâmiyet ile azîz eylemiş/şereflendirmiştir. (Biz, O’nun rızâsını ararız. İnsanların sözü bizi bağlamaz. Ne derlerse desinler)” buyurdu.
.10/09/2018
Hicrî sene ve "Harâm aylar"
İslâmın üç mühim farzı [yani namaz, oruç ve hacc] zamanla/vakitle alâkalıdır; bunların edâları için belli vakitler vardır.
Bugün, takvimlere göre, Zilhicce ayının son günüdür. Zilhicce ayı, hem hicrî-kamerî senenin son ayı [12. ayı], hem harâm ayların sonuncusu [dördüncüsü], hem de hac aylarının sonuncusu [üçüncüsüdür].
Dînî literatürümüzde, aylarla ilgili 3 önemli ıstılâh/tabir/terim vardır. Bunlardan birincisi: “Eşhür-i hurum” denilen “Harâm aylar” ki, bunlar hicrî-kamerî sene içerisindeki sıraya göre, “Muharrem el-Harâm”, “Recebü’l-ferd”, “Zil-ka’de” ve “Zil-hicce” aylarıdır.
Kur’ân-ı kerîmde buyuruluyor ki: “Allah’ın, gökleri ve yeri yarattığı günden beri, ayların sayısı on ikidir. Bunlardan dördü, harâm [hürmetli] olan aylardır…” [Tevbe, 36]
Dînî terimlerden ikincisi: “Eşhüru’l-hac” denilen “Hac ayları”dır; bunlar da “Şevvâl eş-şerîf”, “Zil-ka’de” ve “Zil-hicce” aylarıdır.
Bir âyet-i kerîme meâli şöyledir: “Hac (vakti) bilinen aylardadır [Şevvâl, Zilka’de ve Zilhicce].” [Bakara, 197]
Üçüncüye gelince, o da, “Eşhür-i (şühûr-i) selâse” yani “Üç Aylar" terimi. Halkımız arasında “Üç Aylar" diye anılan “Recebü’l-ferd”, “Şa’bânü’l-muazzam” ve “Ramazânü’l-mübârek” aylarının, İslâm dîninde özel yerleri vardır.
Bilindiği üzere Kur’ân-ı kerîmde, muhtelif âyet-i celîlelerde, zamanın önemine dikkat çekilmiştir: “Fecir vaktine ve on geceye ….. andolsun” [Fecr, 1-2] [Bu sûrede daha başka şeylere de kasem (yemîn) edilmiştir], “(Karanlığı ile etrâfı) bürüyüp örttüğü zamân geceye, açılıp ağardığı vakit gündüze andolsun” [Leyl, 1-2], “Asra yemîn ederim ki insan zarardadır…” [Asr, 1-2]. Misâlleri çoğaltmamız mümkündür.
İslâmın üç mühim farzı [yani namaz, oruç ve hacc] zamanla/vakitle alâkalıdır; bunların edâları için belli vakitler vardır. Bunlar âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflerde açıkça bildirilmiştir.
Namazların, vakitlerinden önce kılınmaları câiz olmadığı gibi, vakitlerinden sonraya bırakılmaları da câiz değildir.
Haccın tarîfinde, “ezmine-i ma’lûmede, emkine-i ma’lûmede ef’âl-i ma’lûmeyi yapmak” kayıtları vardır. Binâen aleyh Arafât hudûdu dışında veya Arefe gününden başka bir günde Arafât vakfesi yapılsa, haccın sahîh olmayacağı malumdur.
Çünkü hadîs-i şerîfte, “El-haccu arefe=Hac, arefe vakfesinden ibârettir” buyurularak, “ihrâm, Arafât’ta vakfe ve tavâf-ı ifâda (ziyâret)” gibi haccın üç farzından biri ehemmiyetle vurgulanmıştır.
Bilindiği gibi, İslâm âleminde, bazı senelerde, Kurbân Bayramına üç ayrı günde başlandığı olmuştur. Gerçi hac ve kurbânda, rü’yet-i hilâl mevziîdir. Nerede görülürse, ona göre hareket edilir. Ama burada bizim istediğimiz, Arabistân’da da, Türkiye’de de, hatta sayılı bazı İslâm ülkelerinde, hattâ hepsinde de rü’yetin yapılmasına önayak olunması, muhakkak sûrette rü’yetin yapılması ve dînin emrinin yerine getirilmesidir.
Çünkü “Mevrid-i Nass’ta (nass bulunan yerde) ictihâda mesâğ yoktur (ictihâd câiz değildir)” cümlesi, Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye’de bulunan mühim bir kâidedir.
.03/09/2018
Bazı hadîs âlimleri -1-
İbnü'l-Esîr, kütüb-i sittedeki tekrârları çıkararak, hepsini "Câmiu'l-Usûl" adı altında tek bir eserde toplamıştır.
Doğru oldukları, bütün İslâm âlimleri tarafından tasdîk edilmiş olan hadîs kitaplarından altı tânesi, bütün dünyâda şöhret bulmuştur. Bu altı kitaba, "Kütüb-i Sitte" denir. Kütüb-i Sitte’yi yazan altı büyük hadîs âlimi şunlardır:
1. İmâm-ı Buhârî: İsmi, Muhammed bin İsmâîl’dir. "Sahîh-i Buhârî" ismindeki kitabında 7.275 hadîs-i şerîf vardır. Bunları, 600.000 hadîs arasından seçmiştir. Her hadîsi yazacağı zaman, gusül abdesti veya normal namaz abdesti alıp, iki rek’at namaz kılar, istihâre ederdi. Buhârî-yi Şerîfi 16 senede yazmıştır. Yüzlerce şerhi yapılmıştır. Bunlardan İbn-i Hacer’in, İmâm-ı Kastalânî’nin, Aynî’nin şerhleri meşhûrdur.
2. İmâm Müslim: "El-Câmiu's-Sahih" ismindeki kitabını üç yüz bin hadîs-i şerîften seçmiştir. Birçok şerhleri bulunup en meşhûru İmâm-ı Nevevî’nin şerhidir.
3. İmâm Ebû Davûd: "Sünen" ismindeki kitabında, 4.800 hadîs-i şerîf vardır. Bunları 500.000 hadîs arasından seçmiştir. Birçok şerhi vardır.
4. İmâm-ı Tirmizî: İmam Muhammed bin İsâ’dır. "el-Câmiu's-Sahîh" ismindeki hadîs kitabı çok kıymetlidir. "Meârifü's-Sünen" adındaki şerhi, en kıymetli şerhdir.
5. İmâm-ı Nesâî: Adı, Ebû Abdurrahmân Ahmed bin Alî’dir. Sünen-i Sağîr, Kütüb-i sittedendir.
6. İmâm Mâlik bin Enes: Muvattâ ismindeki kitabı, ilk yazılan hadîs kitabıdır.
[Bazı âlimler, Kütüb-i Sitte’yi sayarken, Muvattâ yerine, İmâm İbn-i Mâce’nin Sünen kitabını, diğer bazı âlimler de Sünenü'd-Dârimî'yi söylemişlerdir.]
İbnü'l-Esîr, kütüb-i sittedeki tekrârları çıkararak, hepsini "Câmiu'l-Usûl" adı altında tek bir eserde toplamıştır.
Meşhûr ve çok kıymetli hadîs kitaplarından, İmâm Ahmed bin Hanbel’in Müsned’i, Ebu Yâ’lâ ve Abdullah Dârimî’nin Müsned’leri, Ahmed Bezzâr’ın Müsned’i de kıymetli hadîs eserlerindendir. Bu kitaplara "Mesânîd=Müsnedler" denir.
Ayrıca İmâm-ı Suyûtî’nin el-Câmiu's-Sağîr ve el-Câmiu'l-Kebîr’i, Beyhakî’nin es-Sünenü'l-Kübrâ'sı ve Delâil’i, Hâkim’in Müstedrek’i, Taberânî'nin el-Mu’cemü'l-Kebîr, Sağîr ve Evsat’ları, Heysemî’nin Mecmau'z-Zevâid’i de meşhûr hadîs eserlerindendir.
[Usûl-i hadîs ilmini bildiren İmâm-ı Nevevî’nin Takrîb’i ve bunun İmâm-ı Suyûtî tarafından yapılan Tedrîbü'r-Râvî Şerhi çok meşhûrdur. Günümüzde hadîs kitaplarının yeni yeni fihristleri de yapılmaktadır.]
Hadîs sâhasında değerli eserler yazan daha birçok hadîs âlimi vardır. Onları, hiç olmazsa, burada, sâdece isim olarak zikredelim.
İmâm İbn-i Mâce, İmâm Mâlik, İmâm Ahmed İbn-i Hanbel, Hâkim, İbn-i Huzeyme, Abdullah Dârimî, Dârekutnî, İbn-i Hıbbân, Taberânî, Ahmed Bezzâr, İbn-i Ebî Şeybe, Abdürrezzâk İbn-i Hemmâm, Beyhakî, Deylemî, Ebu Yâ’lâ, Razîn El-Abderî, İmâm-ı Suyûtî, Abdül-azîm el-Münzirî, Nûruddîn Heysemî, İbn-i Hacer Askalânî, İbnü'l-Esîr, Hakîm-i Tirmizî ve diğerleri... [İnşâallah yarın, bu âlimlerden bazılarına, birer-ikişer cümle ile de olsa, temâs etmeye çalışalım. Cenâb-ı Hak, bu büyük hadîs âlimlerinin çalışmalarına, âhirette çok büyük karşılıklar ihsân buyursun ve bizleri de şefâatlerine nâil eylesin.]
.04/09/2018
Bazı hadîs âlimleri -2-
İbn-i Asâkir, fıkıh ve hadîs âlimidir. 1105'de Şâm’da doğdu, 1176'da orada vefât etti. Seksen cilt "Şâm târihi" kitâbı meşhûrdur.
Bugün de kısa kısa bazı hadîs âlimlerinden ve en meşhûr kitaplarından bahsetmeye çalışalım:
İbn-i Hibbân: Ebû Hâtim Muhammed bin Ahmed Temîmî, hadîs imâmı ve Şâfiîdir. Semerkand kâdîsı idi. Sicstân'da Bust kasabasında doğup, 966'da Semerkand’da vefât etti.
Dârimî: Abdullah bin Abdurrahmân hâfız Ebû Muhammed, 798'de Semerkand’da doğdu, 869'da vefât etti. Hadîs âlimidir. "Müsned" adındaki kitâbı çok kıymetlidir. El-Câmius-sahîh isimli eseri de var, buna Sünen-i Dârimî de denir. Hadîs-i şerif ilminde olduğu gibi, tefsîr ve fıkıh ilimlerinde de derin bir âlimdi.
Dârekutnî: Ali bin Ömer, hadîs âlimidir. 918’de Bağdâd’da Dârekutn’da doğdu, 995'de vefât etti. "Sünen" kitâbı meşhûrdur.
Ahmed Bezzâr: Babası Amr’dır. Hadîs âlimlerindendir. 905'de vefât etti. "Müsned" kitâbı meşhûrdur.
Ebû Ya’lâ: Ahmed bin Alî, hadîs âlimidir. "Müsned" kitâbı meşhûrdur. 825'de doğdu, 920’de Musul’da vefât etti.
İbn-i Adiy: Ebû Ahmed Abdullah ibnül-Adiy, hadîs imâmlarındandır. 856'da Cürcân’da doğdu, 935'de Esterabâd’da vefât etti. Hadîs-i şerîf toplamak için, Irâk, Mısır, Şâm ve Hicâz'ı dolaştı.
İbn-i Ebî Şeybe: Ebû Bekir Abdullah bin Muhammed, hâfız idi. Yüz bin hadîs-i şerîfi râvîleri ile birlikte, ezber bilene "Hâfız" denir. 850'de vefât etti. "Müsned (Musannef)" kitâbı meşhûrdur.
Hâkim Nişâpûrî [Neysâbûrî]: Muhammed bin Abdullah hadîs âlimlerindendir. 933'de doğdu, 1014’de Nişapur [Nîsâbûr]’da vefât etti. Buhârî’de ve Müslim'de bulunmayan sahîh hadîsleri toplayarak meydâna getirdiği "Müstedrek" kitâbı çok kıymetlidir.
Ahmed Bin Abdullah (Ebû Nuaym İsfehânî): Ebû Nuaym İsfehânî adı ile meşhûrdur. Şâfiîdir. Hadîs âlimidir. 948'de doğdu, 1039'da vefât etti. Kıymetli kitapları vardır. "Hilyetül-Evliyâ"sı meşhûrdur.
Deylemî: Şehrdâr bin Ebû Şücâ Şîreveyh, 1090'da Hemedân’da doğdu, 1163’te vefât etti. Hadîs âlimidir. "Müsnedül-Firdevs" kitâbı meşhûrdur.
İbn-i Asâkir: Alî bin Hasen, fıkıh ve hadîs âlimidir. 1105'de Şâm’da doğdu, 1176'da orada vefât etti. Seksen cilt "Şâm târihi" kitâbı meşhûrdur.
Râmehürmüzî: Adı Hasan bin Abdurrahman’dır. 970 yılında Râmehürmüz şehrinde vefât etti; Râmehürmüzî adıyla şöhret buldu. Birçok eser yazmıştır. Bunlardan "El-Muhaddisül-Fâsıl Beyner-Râvî ve’l-Vâî" adlı eseri, usul-i hadîs sahasında yazılan ilk kitaptır.
İbn-i Abdilberr: Hâfız Cemâleddin Ebû Ömer Yûsuf bin Abdullah, Mâlikî fıkıh ve hadîs âlimidir. 978'de Kurtuba’da doğdu, 1071'de Şâtıbe’de vefât etti. "El-İstîâb fî ma'rifetil-eshâb" kitâbı meşhûrdur.
Hatîb-i Bağdâdî: Hâfız Ahmed bin Ali, çok sayıda, kıymetli kitap yazdı. Şâfiî idi. 1002'de Bağdâd’da doğdu, 1071 de orada vefât etti. İmâm-ı A’zama ve İmâm Ahmed’e dil uzattı ise de, mağlup edildi.
İbn-i Hacer-i Askalânî: Şihâbüddîn Ahmed bin Alî, hadîs imâmı ve Şâfiî fıkıh âlimidir. 1371'de Mısır’da doğdu, 1448'de orada vefât etti. Yüzelliden çok kitâbı vardır. "El-İsâbe fî temyîzis-sahâbe" kitâbı, İbn-i Esîrin "Üsüdül-gâbe" kitâbından daha mükemmeldir. Dört cilttir.
.28/08/2018
Sünnet-i seniyye, İslamî delillerden ikincisidir
Allahü teâlâ, Peygamberine, “Sâdece, sana vahiy olunanları teblîğ et” buyurmamış, ayrıca beyân etmesini de emretmiştir...
Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîminde (meâlen) buyuruyor ki:
“Resûle itâat eden, Allah’a itâat etmiş olur…” [Nisâ, 80]
“İndirdiğimi insanlara beyân edesin, açıklayasın…” [Nahl, 44]
Allahü teâlâ, Peygamberine, “Sâdece, sana vahiy olunanları teblîğ et” buyurmamış, ayrıca beyân etmesini de emretmiştir. [Huccetullahi ale’l-âlemîn]
Sünnet [Hadîs-i şerîfler], Kur’ân-ı kerîmi, mezhep İmâmları da sünneti açıklamışlardır. Âlimler de, mezhep İmâmlarının sözlerini açıklamışlardır. [İmâm-ı Şâfiî]
Hadîs-i şerîfler olmasaydı, namazların kaç rek’at olduğu, nasıl kılınacağı, rükû ve secdede okunacak tesbîhler, cenâze ve bayram namazlarının kılınış şekli, zekât nisâbı, orucun, haccın farzları, hukûk bilgileri bilinemezdi. Yani hiçbir âlim, bunları Kur’ân-ı kerîmden bulup çıkaramazdı.
Allahü teâlâ, “Bilmediklerinizi âlimlere sorunuz” [Nahl, 43] buyurduğu gibi, Peygamber Efendimiz de bu âlimlere uymamızı emrediyor:
“Ulemâ, enbiyânın vârisleridirler.” [Tirmizî]
“Âlimlere tâbi olunuz.” [Deylemî]
Hazret-i Ömer’e, "farzların seferde kaç rekat kılınacağını Kur’ân-ı kerîmde bulamadık" dediklerinde, “Allahü teâlâ, bize Muhammed aleyhisselâmı gönderdi. Kur’ân-ı kerîmde bulamadığımızı, Resûlullah Efendimizden gördüğümüz gibi yaparız. O, seferde, dört rekat farzları iki rekat olarak kılardı. Biz de öyle yaparız” buyurdu. (el-Mîzânü’l-kübrâ)
İmrân bin Husayn (radıyallahü anh) “Bize, yalnız Kur’ândan söyle” diyen birine, “Ey ahmak! Kur’ân-ı kerîmde, namazların kaç rekat olduğunu bulabilir misin?” cevabını verdi.
“Hadîslere, Mezheblere uymam, Kur’ânla amel ederim” demek, “Kânûnlara uymam, yalnız Anayasaya göre hareket ederim” demek gibi yanlıştır. Çünkü Anayasada bütün hükümler, bütün cezâlar bildirilmemiştir. Anayasa, onları kânûnlara havâle etmiştir. Kânûnlardan başka tüzükler, yönetmelikler de çıkarılmıştır. Ayrıca tamimler, teblîğler, talimât da mevcuttur.
“Anayasa varken, kânûnlara lüzûm yok” demek ne kadar yanlış ise, “Kur’ân varken, mezheblere lüzûm yok” demek, bundan daha yanlıştır. Nasıl Kânûnlar, Anayasanın gösterdiği istikâmette hazırlanmışsa, mezhepler de, Kur’ân-ı kerîmin ve Hadîs-i şerîflerin gösterdiği istikâmette teşekkül etmiştir.
Kur'ân-ı kerîmde "Namaz kılınız ve zekât veriniz…" (Bakara, 43; Nûr, 56) âyetiyle, namaz kılma ve zekât verme emredilmiş, diğer âyetlerde bunların tafsîlâtından ancak bir kısmı beyân edilmiştir. Bunların bütün tafsîlâtını, Sevgili Peygamberimiz, kavlî sünnetleriyle açıklamış, fiilî sünnetleriyle de amelî olarak tatbîk etmiş ve "Benim namaz kıldığımı gördüğünüz şekilde namaz kılınız" buyurmuştur.
.27/08/2018
İslâmiyette uyulması gereken dört delîl
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Allah’ın kitabına, Peygamberin sünnetine sımsıkı sarılırsanız, hiç sapıtmazsınız.”
Bilindiği üzere, mukaddes dînimiz İslâmiyette uyulması gereken dört delîl vardır:
1- Kitâb [Allahü teâlânın mukaddes kelâmı Kur’ân-ı Kerîm]. 2- Sünnet [Resûlullah Efendimizin bildirdiği sahîh hadîs-i şerîfler, onun fiilleri ve takrîrleri (tasvîbleri)]. 3- İcmâ-ı Ümmet [Eshâb-ı Kirâmın veya Tâbiînin yahut Tebe-i Tâbiînin söz birlikleri]. 4- Kıyâs-ı Fukahâ [Fakîhlerin, Ehl-i Sünnet âlimlerinin Kur’ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîflerden çıkardıkları hükümler]...
Sözlükte, “Sünnet =yol” demektir. Yine “Sünnet=âdet, kânûn” manalarına da gelir. Bu terim, Kur’ân-ı kerîmde “sünnetullah” olarak geçmektedir. Âyet-i kerîmelerde “Allah’ın sünnetinde [kânununda] asla bir değişiklik bulamazsın” [Ahzâb 62, Fetih 23, Fâtır 43] buyuruluyor.
Bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Benim Sünnetime ve benden sonra hidâyete ulaştırılmış Hulefâ-i râşidînin sünnetine sımsıkı sarılınız/yapışınız.” [Buhârî]
İslâmiyetin 2. temel delîli olan "Sünnet"in birkaç manası vardır:
1- “Kitâb ve sünnet” ifâdesindeki sünnet, “Hadîs-i şerîfler” demektir. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Allah’ın kitabına, Peygamberin sünnetine sımsıkı sarılırsanız, hiç sapıtmazsınız.” [Hâkim]
2- “Farz ve sünnet” ifâdesindeki sünnet, “Resûlullahın emirleri” demektir.
3- “Sünnet” yalnız olarak kullanılınca, genelde “İslâmiyet” anlaşılır. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki: “Bir zaman gelecek ki, ortalık bozulduğu zaman sünnetime (İslâmiyet’e) tutunmak, avuçta ateş tutmak gibi olacaktır.” [Hâkim]
“Ümmetim bozulunca, sünnetime (İslâmiyet’e) uyana, şehîd sevâbı verilir.” [Hâkim]
4- “Sünnet=yol, çığır” gibi manalara da gelir. Meselâ “sünnet-i hasene=iyi çığır”, “sünnet-i seyyie=kötü çığır” demektir.
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Bir kimse, sünnet-i hasene çıkarırsa (iyi bir çığır açarsa), onun sevabı ve kıyâmete kadar onunla amel edenlerin sevabı kadar sevap alır. Bir kimse de sünnet-i seyyie çıkarırsa (kötü bir çığır açarsa), onun günâhı ve kıyâmete kadar onu işleyenlerin günâhı kadar günâh kazanır.” [Müslim]
5- “Ehl-i sünnet” kurtuluş fırkasının adıdır. Tirmizî’nin bildirdiği hadîs-i şerîfte, “Ümmetim 73 fırkaya ayrılır, 72’si Cehenneme gider, yalnız bir fırka kurtulur. Bu fırka, benim ve Eshâbımın yolunda gidenlerdir” buyuruldu. Bu fırkaya “Ehl-i sünnet ve’l-cemâat” fırkası denir.
Şek ve şüphe yoktur ki, Ehl-i sünnet itikâdını ortaya koyan Resûlullah Efendimizdir. Eshâb-ı kirâm, îmân bilgilerini bu kaynaktan aldılar. Tâbiîn-i ızâm da bu bilgilerini, Eshâb-ı kirâmdan öğrendiler. Daha sonra gelenler ise, bunlardan öğrendiler. Böylece, Ehl-i sünnet bilgileri, bizlere nakil ve tevâtür yoluyla geldi.
.21/08/2018
İmâm-ı A'zam'ı metheden büyük âlimler
Büyük hadîs ve fıkıh âlimi İbn Abdilberr buyurdu ki: "Hadîsçiler, Ebû Hanîfe'nin zemminde ifrâta gitmiş ve bu hususta haddi aşmışlardır."
El-Melikü'l-Muazzam Îsâ bin Ebî Bekr, "es-Sehmu'l-Musîb" isimli eserinde, Muhammed Zâhid el-Kevserî de, "Te'nîbü'l-Hatîb" adlı kitâbında İmâm Ebû Hanîfe münekkidlerine, büyük bir vukûf ve dirâyetle, çok güzel, ilmî, aklî, mantıkî ve müdellel cevaplar vermişlerdir.
Muhammed Zâhid el-Kevseri, ayrıca "Fıkhü Ehli'l-Irâk ve Hadîsühüm", "İhkâku'l-Hakk bi-İbtâli'l-Bâtıl fî Muğîsi'l-Halk", "en-Nüketü't-Tarîfe fi't-Tahaddüs an Rudûdi İbn Ebî Şeybe alâ Ebî Hanîfe" kitâblarında da, İmâm-ı A'zam hakkında kıymetli bilgiler vermiştir.
İmâm-ı A'zam'ın ismi, hadîs hâfızlarının zikredildiği önemli eserlere konulmuştur:
Şâfiî mezhebindeki Hâfız Zehebî'nin "Tezkiretu'l-Huffâz"ına [I, 168]; yine Şâfiî hâfız Celâlüddîn es-Süyûtî'nin "Tabakâtu'l-Huffâz"ına [s. 80-81]; Hanbelî mezhebine mensup hadîs hâfızı Şemsüddîn Muhammed bin Ahmed İbn Abdilhâdî el-Makdisî'nin "el-Muhtasar fi Tabakâti Ulemâi'l-Hadîs"ine, yine Hanbelî hâfız Cemâlüddîn Yusuf bin Hasan ibn Abdilhâdî'nin (İbnu'l-Mibred), "Tabakâtu'l-Huffâz"ına adı yazılmıştır. [Bkz. Muhammed Abdürreşîd en-Nu'mânî, Mekânetü'l-İmâm Ebî Hanîfe fi'l-Hadîs, s. 60]
Mâlikî mezhebindeki büyük hadîs ve fıkıh âlimlerinden İbn Abdilberr demiştir ki:
"Hadîsçiler, Ebû Hanîfe'nin zemminde ifrâta gitmiş ve bu hususta haddi aşmışlardır. Onlara göre bunu gerektiren sebep, rivâyetlere rey ve kıyâsı sokması ve bu iki unsura itibâr etmesidir. Onun bazı âhâd haberleri reddi, ma'kûl tevîle dayanıyordu ve bunların birçoğunda, daha önceki ulemâ da aynı şeyi yapmışlardır. Ebû Hanîfe gibi rey ile hüküm verenler de, bu husûslarda daha evvelki ulemânın izinden gitmişlerdir... Ebû Hanîfe'den rivâyette bulunanlar, onu tevsîk edenler (sika, güvenilir olduğunu söyleyen) ve onu medh u senâ eden âlimler; aleyhinde konuşanlardan çok daha fazladır.... " [İbn Abdilberr, Câmiu Beyâni'l-İlm ve Fadlih, s. 497]
İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe'yi medheden pekçok âlim vardır. Bunlardan üç tanesini zikredelim:
1. İmâm Buhâri'nin önde gelen hocalarından Mekkî bin İbrâhîm: "Ebû Hanîfe, zamanının en âlimi idi" demiştir. [İbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbü't-Tehzîb, X. 451]
2. Büyük muhaddislerin kendisinden rivâyette bulunduğu Yezîd bin Hârûn: "Bin kişiye yetiştim; çoğundan hadîs yazdım. Aralarında 5 kişiden daha fakîh, âlim ve vera sâhibi görmedim. Bu beş kişinin başında, Ebû Hanîfe gelir" sözünü söylemiştir. [İbn Abdilberr, el-İntikâ, s. 206]
3. Abdullah İbnü'l-Mübârek şöyle demiştir: "Kûfe'ye geldim ve 'Sizin şu memleketinizin en âlimi kimdir?' diye sordum. Hepsi de "Ebû Hanîfe'dir" diye cevap verdiler." [İbn Abdilberr, A.g.e, aynı yer]
.20/08/2018
İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe hakkında birkaç kelime
İnsâf ve tahkîk ehli ulemâ, yazdıkları birçok kıymetli eserlerinde, İmâm-ı A'zam'a yapılan tenkitlere ilmî delîllerle cevaplar vermişlerdir...
Osmanlı Devletinin son dönem Şeyhulislâmlarından Mustafa Sabri Efendi'nin "Ders Vekîli" seçtiği Muhammed Zâhid el-Kevserî'nin, "Te'nîbü'l-Hatîb" isimli eserinde de ifâde ettiği gibi [s. 31], bu ümmetin yarısının, hattâ üçte ikisinin metbûu (uyduğu imâm) durumundaki İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe'nin (rahimehullah) muâsırlarından Mekkeli meşhûr zâhid Abdülazîz bin Ebî Revvâd; "Ebû Hanîfe, bir imtihân vesîlesidir. Kim onu severse, sünnîdir; kim de ona buğz ederse, bid'atçidir" demiştir. [el-Kevserî, Te'nîbü'l-Hatîb, s. 276]
İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe'yi (rahmetullahi aleyh) ithâm, cerh, tenkîd ve taz'îf eden ilim adamları arasında, İbn Adiyy, İbnü'l-Cevzî, İbn Ebî Hâtim, İbn Kuteybe, Hatîb Bağdâdî ve Ukaylî... gibi bazı hadîs âlimleri varsa da, bunlardan bir kısmı, İmâm-ı A'zam'ı doğru bir şekilde, tâm manasıyla tanıyınca, tevbe etmişler ve bilâre onu methetmişlerdir.
İmâm Muhammed Bâkır, İmâm Ebû Hanîfe'yle karşılaşıp onunla uzun uzun görüştükten sonra, kendisine sarılarak alnından öpmüş ve kendisine duâ etmiştir. [el-Muvaffak el-Mekkî, Menâkıbü'l-İmâm Ebî Hanîfe, s. 143]
Şâm fakîhi İmâm el-Evzâ'î, Abdullah İbnü'l-Mübârek ile karşılaştığında, İmâm Ebû Hanîfe'yi kastederek, "Kûfe'den çıkan şu bid'atçi kimdir?" diye sorduğu hâlde, onun bazı cümlelerini okuyunca, "Bu zât, belli ki üstâdlar arasında seçkin birisi. Git ve ondan daha fazla ilim almaya bak" demiş, daha sonra da, "İlminin çokluğu ve aklının mükemmeliyeti sebebiyle ona gıpta ettim. Onun hakkındaki eski görüşümden dolayı da, Allahü teâlâdan bağışlanmamı diledim. Zîrâ ben, eskiden onun hakkında açıkça hatâlıydım. Sen, o adamdan ilim öğrenmeye devâm et. Zîrâ o, kendisi hakkında kulağıma gelen şeylerden uzaktır" sözlerini söylemiştir. [es-Saymerî, Ahbâru Ebî Hanîfe, s. 78]
İbn-i Adiyy, "el-Kâmil" isimli eserinde, İmâm Ebû Hanîfe'nin aleyhindeki sözlere yer vermiş, ama İmâm Ebû Ca'fer et-Tahâvî ile karşılaşıp işin hakîkatini kavrayınca, İmâmı A'zam'ı doğru olarak tanıyınca, fikirleri değişmiştir. [el-Kevserî, Te'nîbü'l-Hatîb, s. 329]
Sâdece Hanefî mezhebindeki âlimler değil, diğer mezheplere mensup birtakım insâf ve tahkîk ehli ulemâ da, yazdıkları birçok kıymetli eserlerinde, İmâm-ı A'zam'a yapılan tenkitlere ilmî delîllerle cevaplar vermişlerdir:
Mâlikî mezhebine mensup İbn Abdilberr'in "el-İntikâ"sı; Şâfiî mezhebine mensup İbn Hacer el-Mekkî'nin "el-Hayrâtu'l-Hısân"ı, Hanbelî mezhebine mensup Cemâluddîn Yûsuf bin Abdilhâdî'nin "Tenvîru's-Sahîfe"si... bunlardan sadece az bir kısmıdır.
.13/08/2018
Hadîs kitaplarının tasnifi -1-
Konularına göre tasnif edilen eserlerin başında "Musannef"ler gelir. Abdürrezzâk İbn-i Hemmâm'ın ve İbn-i Ebî Şeybe'nin "Musannef"leri bunlara misâldir...
Hadîs-i şerîf kitapları, hadîsleri rivâyet eden "sahâbî"lerin isimlerine göre tasnif edildikleri gibi, konularına göre de tertip edilmişlerdir. Ayrıca alfabetik olarak da düzenlenmişlerdir. Birinci grup hadîs kitaplarına "ale'r-ricâl", ikincilerine "ale'l-ebvâb", üçüncülerine ise "ale'l-ahruf" kitaplar denilmektedir.
Ricâle (râvîlere) göre tasnif edilen kitaplar, "Müsnedler", "Etrâf kitapları", "Mu'cemler" gibi kısımlara ayrılır. "Müsned"lerde sahâbîler sıralanırken, Müslümân olmaktaki kıdemleri veya Peygamber Efendimize yakınlıkları gibi bazı kriterler nazar-ı dikkate alınır. Meselâ Ebû Dâvûd et-Tayâlisî'nin "Müsned"i ile Ahmed İbn-i Hanbel'in "Müsned"inde, "Aşere-i mübeşşere" ve "Hulefâ-i Râşidîn"in birincisi olan Ebû Bekr-i Sıddîk (radıyallahü anh) ilk sırayı almıştır.
"Mu'cem"lerde, musannifin hocaları, alfabetik olarak veya kabîlelerine göre sıralanmaktadır. Meselâ İmâm Taberânî'nin "el-Mu'cemü's-Sağîr" ve "el-Mu'cemü'l-Evsat"ında, bu sıralamayı görüyoruz. Ama "el-Mu'cemü'l-Kebîr"inde ise, müsnedler gibi sahâbîlerin isimleri esas alınmıştır.
Konularına göre tasnif edilen eserlerin başında "Musannef"ler gelir. Abdürrezzâk İbn-i Hemmâm'ın ve İbn-i Ebî Şeybe'nin "Musannef"leri ile İmâm Mâlik'in "Muvatta"ını bunlara misâl olarak zikredebiliriz. Ayrıca "Câmi'ler", "Sünenler", "Müstedrekler", "Müstahrecler" ve "Zevâid kitapları" da, hadîs konularına göre hazırlanan kitaplardır.
Ricâl ve konuları, karma sistem yaparak uygulayan âlimler de olmuştur. Bakî' İbn-i Mahled'in "Müsned"inde olduğu gibi. Her sahâbînin rivâyetleri, konulara göre fıkhî tertîbe konulmuştur. Bu eser, hem bir müsned, hem de bir musannef vasfında eserdir.
İbnü'l-Esîr el-Cezerî, "Câmiu'l-Usûl" isimli eserinde, bölüm başlıklarını alfabetik sisteme göre, İmâm-ı Suyûtî de "el-Câmiu's-Sağîr" adlı kitâbını, hadîslerin ilk kelimelerine göre (alfabetik) şekilde sıralamışlardır.
İmâm Beğavî ise, "Mesâbîhu's-Sünne" adlı eserinde, hadîsleri kaynaklarına göre bir tasnîfe tâbi tutmuş, "Sıhâh" ve "Hısân" şeklinde sıralamıştır. [Geniş bilgi için bkz. Prof. Dr. İsmail Lutfi Çakan, Hadîs Edebiyâtı, s. 49-51]
Kâtip Çelebî'nin de zikrettiği gibi, ilk "Müsned" sâhibi, 204/819 senesinde vefât eden Ebû Dâvûd et-Tayâlisî'dir. Vekî İbnü'l-Cerrâh, onun, ezberinden 40.000 hadîsi rivâyet eden bir ilim dağı olduğunu, Abdurrahmân İbn-i Mehdî, en güvenilir hadîsçi olduğunu, Abdülazîz Dehlevî ise, uzun hadîsleri ezberlemekle meşhur olduğunu ifâde etmişlerdir. Ebû Dâvûd et-Tayâlisî'nin "Müsned"inde 281 sahâbî tarafından rivâyet edilen 2.767 hadîs-i şerîf vardır.
Mekke-i mükerremede, ilk "Müsned"i tasnif eden, "Şeyhu'l-Harem" diye meşhûr olan Ebû Bekir Abdullah İbnü'z-Zübeyr el-Humeydî; Süfyân İbn-i Uyeyne'nin talebesi, İmâm Buhârî'nin hocası, İmâm-ı Şâfiî'nin ders arkadaşı olan güvenilir bir imâm ve hâfızdır. (Bkz. Çakan, Age., s. 53-64) [İnşâallah yarınki makâlemizde de, aynı konuya devam edelim.]
.07/08/2018
Doğru kitapları okumanın önemi
Faydasız kitap, [roman, gazete, mecmua, hikâyeler] okumak, lüzûmsuz şeyler konuşmak, dünyâ sevgisini arttırır.
Meşhûr âlim Hüseyin Vâız-ı Kâşifî'nin oğlu olan Alî Bin Hüseyin'in (rahmetullahi teâlâ aleyhimâ) [867-939 (m. 1462-1533)] Fârisî "Reşehât" kitâbı çok kıymetlidir. Şeyh Ahmed bin Allân-ı Mekkî ve sonra Muhammed Murâd-ı Kazânî tarafından Arabîye tercüme edilmiştir. Üçüncü Murâd Hân zamânında, 993 [m. 1584] senesinde de, Muhammed Şerîf-i Abbâsî tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir. Türkçesi çeşitli târîhlerde basılmıştır. Seyyid Abdülhakîm Efendi "Bu kitap, eline geçip okuyan, dünyânın en tâlihli insanıdır. Reşehât okumak, insanın ihlâsını arttırır" buyurmuştur.
Bu "Reşehât"ta, Sa’düddîn-i Kâşgarî, Hâce Muhammed Pârisâ'dan naklen buyuruyor ki:
"İnsanı, Allahü teâlâdan uzaklaştıran perdelerin en zararlısı, kalbin kararması, hasta olması, yani dünyâ sevgisinin kalbe yerleşmesidir. Bu sevgi, kötü arkadaşlardan ve lüzûmsuz şeyler seyretmekten hâsıl olur. Faydasız kitap, [roman, gazete, mecmua, hikâyeler] okumak, lüzûmsuz şeyler konuşmak, bu sevgiyi arttırır. Kadın ve kadın resimleri, [resimli mecmua, filmler, televizyon] seyretmek, şarkı, çalgı, [kadın sesleri] dinlemek, bu sevgiyi kalpte yerleştirir. Bunların hepsi, insanı Allahü teâlâdan uzaklaştırır. Kalbin hasta olması, Allahü teâlâyı unutmasıdır. Allahü teâlâya kavuşmak isteyenlerin, bunlardan sakınmaları, nefsi kuvvetlendiren, azdıran her şeyden ictinâb etmeleri lâzımdır. Allahü teâlânın âdeti şöyledir ki, kalbi temizlemeye ve nefsi ezmeye çalışmayanlara, zevklerini, şehvetlerini bırakmayanlara bu nimeti ihsân etmez."
İslâm âlimleri buyuruyorlar ki: "Erkek olsun, kadın olsun, her insanın, her sözünde, her işinde, Allahü teâlânın emrlerine, yani farzlara ve yasak etdiklerine [harâmlara] uyması lâzımdır. Bir farzın yapılmasına, bir harâmdan sakınmaya ehemmiyet vermeyenin îmânı gider, kâfir olur. Kâfir olarak ölen kimse, kabirde azap çeker. Âhirette Cehenneme gider; Cehennemde sonsuz yanar. Affedilmesine, Cehennemden çıkmasına imkân ve ihtimâl yokdur. Kâfir olmak çok kolaydır. Her sözde, her işte kâfir olmak ihtimâli çoktur. Küfürden kurtulmak da çok kolaydır. Küfrün sebebi bilinmese dahi, her gün bir kerre (Yâ Rabbî! Bilerek veyâ bilmeyerek küfre sebep olan bir söz söyledim veyâ iş yaptım ise, nâdim oldum, pişmân oldum. Beni affet) diyerek tevbe etse, Allahü teâlâya yalvarsa, muhakkak affolur. Cehenneme gitmekten kurtulur. Cehennemde sonsuz yanmamak için, her gün muhakkak tevbe etmelidir. Bu tevbeden dahâ mühim bir vazîfe yoktur. Kul hakkı bulunan günâhlara tevbe ederken, bu hakları ödemek ve terk edilmiş namâzlara tevbe ederken de, farzları kazâ etmek lâzımdır."
.06/08/2018
Osmanlılarda adam yetiştirme ideali...
Dünyânın neresinde olursa olsun, her insana en önce lâzım olan şey, dînini, îmânını doğru bir şekilde öğrenmektir. Dîn, eskiden kolayca öğrenilirdi.
16. Yüzyıl Osmânlı Târihçilerinden Gelibolulu Mustafâ Âlî Efendi, bir şiirinde şöyle yazmıştır: “Mesâcid ü meâbidi ko, âdem yap,/Ka’be yapmakcadur âdem yapmak./Taş, ağaç kaydı ne lâzım şâhım,/Yaraşır şâhlara âdem yapmak.” Yani “Mescid ve mabedleri bırak da insan yetiştir. Bir insan yetiştirmek, Kâbe yapmak gibidir. Taş ve ağaç düşüncesi ile oyalanmak şâhlara yaraşmaz/yakışmaz. Onlara yaraşan/yakışan şey adam yetiştirmektir.”
Millî ve manevî duygularımızı güçlendirmek için millî, manevî, dînî, ilmî, ahlâkî, târihî, kültürel bir eğitime ihtiyaç vardır. Kendisine, âilesine, milletine; vatanına, devletine, İslâm âlemine ve tüm insanlığa faydalı nesiller yetiştirilmesi lâzımdır.
Yûnus Emre’miz, "İlim"le ilgili şöyle demiştir:
İlim ilim bilmektir;
İlim kendin bilmektir.
Sen kendini bilmezsin,
Ya nice okumaktır?
Okumaktan murat ne?
Kişi, Hakk’ı bilmektir.
Çün okudun bilmezsin,
Ha kuru bir emektir.
Okudum bildim deme,
Çok tâat kıldım deme,
Eğer Hak bilmez isen,
Abes yere gelmektir...
İslâm âlimlerinin buyurdukları gibi, dünyânın neresinde olursa olsun, her insana en önce lâzım olan şey, dînini, îmânını doğru bir şekilde öğrenmektir. Dîn, eskiden İslâm âlimlerinden kolayca öğrenilirdi. Şimdi, âhir zamân olduğu için, neredeyse, hiçbir yerde hakîkî dîn âlimi kalmadı. Câhiller, gayrimüslimlere satılmış olan ahmaklar, dîn adamı olarak her tarafa yayıldılar. Şimdi dîni, îmânı doğru olarak öğrenmek için tek çâre, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını okumaktır. Bu kitapları bulmak, Allahü teâlânın büyük bir ihsânıdır.
İslâm düşmânları, gençleri aldatmak için, bozuk dîn kitapları yazıp yayıyorlar. Hakîkî dîn kitâbı bulup okumak, çok güç oldu. Gençler, muhtelif oyunlara bağlanıp, hakîkî kitap bulmaktan ve okumaktan mahrum edilmektedir. Birçok gencin, oyundan başka birşey düşünmediklerini görüyoruz. Bu hastalık, gençler arasında yayılmaktadır. Müslümân ana-babaların, çocuklarını bu hastalıktan korumaları çok lâzımdır. Bunun için, analar, babalar çocuklarına hâkim olmalı, onları doğru kitapları okumaya alıştırmalıdırlar.
Âlim ve velîlerin en büyüklerinden olan, “Müceddid-i elf-i sânî=İkinci bin yılın yenileyicisi” sıfatıyla anılan İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) hazretleri, “Mektûbât-ı Rabbâniyye”sinde [I. cild 213. Mektûb] buyuruyor ki:
"Bütün vaazların özü ve nasîhatlerin en kıymetlisi, Allah adamları ile buluşmak, onlarla birlikte bulunmaktır." [İnşâallah yarın da, bu önemli konuya devam edelim.]
.31/07/2018
Yavrularımıza, Kur’ân okumayı öğretmeliyiz
Günümüzün gelişmiş imkânları içerisinde, mukaddes emânet Kur'ân-ı kerîmi okuyamayan, bilemeyen bir Müslümân düşünülebilir mi, bilmiyorum?
Bilindiği üzere, imândan sonra en mühim farîza olan namazın 12 farzından biri "kırâet"tir. O da, namazda, Allahü teâlânın kelâm-ı İlâhîsi olan Kur'ân-ı kerîmi okumak demektir. Günümüzün gelişmiş imkânları içerisinde, Yüce Rabbimizin bizlere gönderdiği mukaddes emânet Kur'ân-ı kerîmi okuyamayan, bilemeyen bir Müslümân düşünülebilir mi, bilmiyorum?
Kur’ân-ı kerîmi okumak, öğrenmek ve öğretmenin fazîleti çoktur, çok sevaplı bir iştir. Hele hatmetmek, daha çok sevaptır.
İki hadîs-i şerîf meâli şöyledir: "En üstün ibâdet, Kur’ân okumaktır." [İbn-i Kâni']
"Kur’ân-ı kerîmi hatmedene, 60 bin melek duâ ve istiğfâr ederler." [Deylemî]
Kur'ân-ı kerîmi, okuma ve okutma ile ilgili hadîs-i şerîflerden bazıları şöyledir:
"Sizin en hayırlınız, Kur'ânı öğrenen ve öğretendir." [Buhârî]
"Kur'ân okunan yere rahmet yağar, melekler hâzır olur." [Buhârî]
"Kur'ân okuyun! Çünkü Kıyâmette size şefâat eder." [Müslim]
"Kur'ân okuyan kimse, bunamaz." [Tirmizî]
"Kur'ân-ı kerîmi okuyup ezberleyen, helâlini helâl, harâmını da harâm bilen, Cennete girer. Ayrıca [Müslümân] akrabâsından, hepsi de Cehennemlik olan on kişiye şefâat edip, onları Cehennemden kurtarır." [Tirmizî]
"Kur'ân okunan evin hayrı artar, sâkinlerini sıkmaz, melekler toplanır, şeytânlar oradan uzaklaşır. Kur'ân okunmayan ev, içindekilere dar gelir, sıkıntı verir, bereketsiz olur. Melekler uzaklaşır, şeytânlar oraya dolar." [Dârimî]
"Kur'ân okunan evin bereketi artar. Kur'ân okunmayan ev, bereketsiz olur." [Dârimî]
"Kur'ân ehli, Cennet ehlinin reîsleridirler." [Hâkim]
"Kur'ân okunan ev, gök ehline, yerden yıldızın göründüğü gibi (parlak) görünür." [Beyhekî]
"Evlerinizde Kur'ân okumayı artırın! Kur'ân okunmayan evin hayrı azalır, şerri çoğalır, o ev halkına darlık gelir." [Dârekutnî]
"Her gece on âyet okuyan, gâfillerden sayılmaz." [Hâkim]
"Bir âyet öğrenmek, yüz rekât [nâfile] namaz kılmaktan daha iyidir." [İbn-i Mâce]
"Kim bir âyet öğrenirse, bu âyet, Kıyâmette onun için nûr olur." [Dârimî]
"Kur'ândan bir âyet dinleyen, sayısız çok sevâba kavuşur."[İmâm Ahmed]
"Kur'ân okuyanla dinleyen, sevâbda ortaktır." [Deylemî]
"İnsanların en çok ibâdet edeni, en çok Kur'ân okuyandır." [Deylemî]
"Kur'ân ehli, Ehlullahtır (Allah dostu, evliyâdır)." [Hatîb Bağdâdî]
.30/07/2018
İlim öğrenmenin önemi
Eğitimde işin esâsı; kendisine, âilesine, milletine, vatanına ve devletine, hattâ bütün insanlığa faydalı birer unsur meydana getirmektir.
Kur'ân-ı kerîmde en çok geçen kelime, “Allah” lafz-ı celâlidir. Bu kelime, değişik şekillerde 2.697 defa geçmektedir. Kökü "alime" olan “ilim” kelimesinden müştak, türemiş olan kelimeler de, Kur'ân-ı kerîmde pekçok defa zikredilmiştir. Mu'cemlerden, fihristlerden yaptığımız bir araştırmaya göre, bu kelimelerin sayısı toplam olarak 676 (altıyüz yetmişaltı)dır ki, Allah kelimesinden sonra, Kur'ân-ı kerîmde en sık geçen kelimelerden biri olduğunda şüphe yoktur.
İlim sıfatı, Allahü teâlânın yüce sıfatlarındandır. Kullarına da cüzi olarak vermiştir. Allah'ın ilmi şüphesiz ki küllîdir. O, gaybı (gizliyi) da, açık olanı da bilir.
Şimdi konumuzla ilgili birkaç âyet-i kerîme meâlini misâl olarak sunmak istiyoruz:
"De ki, bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? Ancak temiz akıl sahipleri (bunları) düşünürler." (Zümer, 9)
"…Allah, sizden imân etmiş olanlarla, kendilerine ilim verilmiş bulunanların derecelerini yükseltir…" (Mücâdele, 11)
"Allah'tan kulları arasında (hakkıyla) ancak âlimler korkar…" (Fâtır, 28)
Peygamber Efendimizin, bu konudaki pekçok hadîs-i şerîfinden de birkaç tanesini zikredelim:
"Beşikten mezara kadar ilim tahsîl ediniz."
"İlim taleb etmek (erkek ve kadın) her Müslümana bir farîzadır."
"Ya âlim veya öğrenici yahut dinleyici olarak veyahut da (bunlara) muhabbet besleyerek hâl ve istikbâlini temîn et. (Bu dört grubun dışında) beşinci olma, yoksa helâk olursun."
"İstediğiniz kadar okuyun, bildiğinizle amel etmedikçe, Allah size mükâfât vermez."
Misâl olmak üzere birkaç tanesini zikretmiş bulunduğumuz bu âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflerden başka, ilim mevzûunda, daha birçok âyet ve hadîs vardır.
***
Eğitimde işin esâsı, hem kendisine faydalı, hem de âilesine, milletine, vatanına ve devletine, hattâ bütün insanlığa faydalı birer unsur meydana getirmektir. İşte bu güzel ülkenin bütün vatandaşlarının ana hedefi bu olmalıdır. Bu da, iyi bir eğitim ile mümkün olabilir.
Şüphesiz ki, eğitimciler için nümûne-i imtisâl yani örnek insan, ideal eğitimci, bundan 14 asır evvel, tek başına tebligâta başlayarak 23 sene gibi çok kısa zaman zarfında, târihin bir benzerini görmediği ve kıyâmete kadar da göremeyeceği 150.000 kâmil insânın meydâna gelmesine vesîle olan, asr-ı saâdetin mimârı sevgili Peygamberimizdir. Peygamber Efendimiz bugün dünyâyı teşrîf etseydi neler yapardı?
1- Şek-şüphe yok ki, önce herkesin doğru bir itikâda sâhip olması için çalışırdı. Çünkü imân işin temelidir. 2- Sonra bedenî ve mâlî bütün ibâdetlerini dört dörtlük yapmalarını arzu ederdi. 3- Herkese faydalı olan ahlâklı insanlar yetiştirirdi.
.24/07/2018
İslâm dîni, Allahü teâlânın hak dînidir
“... Bugün size dîninizi ikmâl ettim ve size ihsânda bulunduğum nimetlerimi tamamladım. Sizin için dîn olarak İslâmı seçtim/İslâma râzî oldum...”
Bir cümle ile ifâde etmek gerekirse, İslâmiyet, insanın dünyâ ve âhiret saâdetini içinde toplayan en son İlâhî dîndir. Lügatte/sözlükte, “selâmet, barış, sulh, sükûnet, tek olan Allah’a kendisini tamâmiyle teslîm etmek” gibi manalara gelen “İslâm=İslâmiyet”, dînî bir terim olarak; “Allahü teâlânın, Cebrâîl ismindeki melek vâsıtasıyla, sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâma gönderdiği, insanların dünyâda ve âhirette rahat ve mesut olmalarını sağlayan usûl ve kâideler” olarak tarîf edilir.
İslâm dîni son İlâhî dîndir. Nitekim Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruyor ki: “Doğrusu, Allah katında makbul olan dîn, İslâmdır. Kendilerine kitap verilen (Hıristiyân ve Yahûdî)ler, hakîkati bildikten sonra, aralarındaki ihtirâstan dolayı, İslâm dîni hakkında ihtilâfa düştüler. Kim Allah’ın âyetlerini inkâr ederse, şüphe yok ki, Allah onun cezâsını çok çabuk görücüdür.” (Âl-i İmrân sûresi, 19)
“(Muhammed aleyhisselâmın getirdiği) İslâm dîninden başka dîn isteyenlerin dînleri, aslâ kabul olunmayacak [Allahü teâlâ, onların dînlerini (sevmez ve) kabul etmez]. (İslâm dînine arka çeviren), âhirette ziyân edecek (Cehenneme gidecektir).” (Âl-i İmrân sûresi, 85)
“... Bugün size dîninizi ikmâl ettim ve size ihsânda bulunduğum nimetlerimi tamamladım. Sizin için dîn olarak İslâmı seçtim/İslâma râzî oldum...” (Mâide sûresi, 3)
İslâm dîni, Hazret-i Muhammed (aleyhisselam), bu dîni bildirmeye başlayıncaya kadar gelmiş-geçmiş olan, meselâ Hazret-i İbrâhîm, Hazret-i Mûsâ, Hazret-i İsâ gibi bütün Peygamberleri tanır. Onların hepsine de inanılmasını, hepsinin de sevilmesini, hürmetle anılmasını emreder.
Daha önceki Peygamberlere gönderilen, eski dînlerin görünür ve görünmez bütün iyilikleri İslâmiyette toplanmıştır.
İslâmiyet, insanların rûhî ve maddî refâhını en mükemmel şekilde temin edecek prensipler getirmiştir. İnsan hak ve vazîfelerini en geniş şekilde düzenlemiştir.
İslâmiyet; ilme, fenne, tekniğe, endüstriye, lâyık olduğu üzere ehemmiyet verir. Zirâat, ticâret ve sanatı da kati olarak emreder. İnsanların yardımlaşmalarını, birbirlerine hizmet etmelerini ehemmiyetle istemektedir. Kendi idâresi altında bulunan insanların, evlâdın, âilenin ve milletlerin haklarını ve idârelerini öğretmekte; dirilere, geçmişlere, geleceklere karşı birtakım hak ve mesuliyetler yüklemektedir. Saadet-i dâreyni yani dünyâ ve âhiret saadetini kendinde toplamıştır.
İslâmiyette, başkalarının cân, mâl ve ırzlarına hücum etmenin kesinlikle yasaklığı; kâfirlere karşı da iyi huylu olmanın lüzûmu İslâm âlimlerinin kitaplarında genişçe yazılmıştır.
.23/07/2018
Allahü teâlâya ve Peygamberine îmân
İki cihân saâdetine kavuşmak, ancak ve yalnız, dünyâ ve âhıretin Efendisi olan Muhammed aleyhisselâma tâbi olmaya bağlıdır.
Malum olduğu üzere, İslâmın birinci şartı, Allahü teâlâya ve Peygamberine (aleyhisselâm) îmândır. Yani onları sevmek ve sözlerini beğenip kabul etmektir.
İki cihân saâdetine kavuşmak, ancak ve yalnız, dünyâ ve âhıretin Efendisi olan Muhammed aleyhisselâma tâbi olmaya bağlıdır. Ona tâbi olmak demek, îmân etmek ve onun getirdiği ahkâm-ı İslâmiyyeyi öğrenmek ve yapmak demektir. Şüphe yok ki, O’nun getirdiği ahkâm-ı İslâmiyyenin başında, mukaddes kitâbımız Kur’ân-ı kerîm gelmektedir. Kur’ân-ı kerîm, O’na verilen mucizelerin en büyüğüdür.
Şek ve şüphe yok ki, son Peygamber Muhammed aleyhisselâmı tanımakla şereflenmek nimetlerin en büyüğüdür. Onu alelâde bir postacıdan ibâret görmek, en büyük bedbahtlıktır.
Bütün insanlığın buhrân, bunalım, huzûrsuzluk ve kaos içerisinde bulunduğu günümüzde; bir insanda bulunabilecek, görünür-görünmez bütün iyilikler, bütün üstünlükler, bütün güzellikler kendisinde toplanmış olan, “İki Cihânın Güneşi” olan Muhammed (aleyhisselâm)’ı gündemde tutmak, bütün insanlara tanıtmak ve sevdirmeye çalışmak çok şerefli bir iştir.
Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmın getirdiği yüce İslâm dîni, bütün dînleri neshetmiş, yani yürürlükten kaldırmıştır. O’na gönderilen dîn olan “İslâm=İslâmiyet” de kıyâmete kadar bâki kalacaktır; kimse tarafından değiştirilemeyecektir...
“İbrâhîmî dînler” diyerek sempozyumlar yaptılar, yürürlükten kaldırılmış dînleri, sanki mer’iyyetteymiş gibi takdîm ettiler. Bu çirkin hatâyı bu vesîle ile tashîh etmiş olalım.
Peygamber Efendimize verilen mukaddes kitâb “Kur’ân-ı kerîm”, geçmiş kitapların en iyisidir. Kur’ân-ı kerîm, Sevgili Peygamberimize indirildiği ilk günden bugüne kadar hiç bozulmadan, bir kelimesi bile değiştirilmeden gelmiştir. Kur’ân-ı kerîmin ahkâmı kıyâmete kadar geçerlidir. Bazılarının iddiâ ettikleri gibi târihsel değildir, sâdece Orta Çağ insanlarına gönderilmiş değildir. Bu vahîm hatâyı da düzeltmiş olalım.
Bilindiği üzere İslâm dîni; Allahü teâlânın, Cebrâîl ismindeki melek vasıtası ile Sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâma gönderdiği, beşeriyetin başlangıcından kıyâmete kadar gelmiş ve gelecek olan bütün insanların, dünyâda ve âhirette rahat ve mesut olmalarını sağlıyan usul ve kâidelerdir.
İslâm âlimlerinin buyurdukları gibi, bütün üstünlükler, faydalı şeyler, İslâmiyetin içindedir. Eski dînlerin görünür-görünmez bütün iyilikleri İslâmiyette toplanmıştır. Bütün saadetler, muvaffakiyetler ondadır. Yanılmayan, şaşırmayan akılların kabul edeceği esâslardan ve ahlâktan ibârettir.
.17/07/2018
Dünya tarihinin, en önemli dönüm noktası
Dünyâ târihinin çok önemli dönüm noktalarından, kilometre taşlarından biri, “İki Cihân Güneşi Hazret-i Muhammed (aleyhisselâm)”ın dünyâyı teşrîfleridir.
Allahü teâlâ, Muhammed aleyhisselâmı, "Son Peygamber" olarak bütün insanlara ve cinnîlere göndermiştir. Onun Peygamberliği bildirilmeden önceki zamana “Câhiliye Dönemi” denilmektedir. Fahr-i kâinât Efendimiz doğmadan önce, bütün âlem, manevî yönden müthiş bir zulmet (karanlık) içinde idi. İnsanlar hadsiz, hudutsuz derecede azgınlaşmışlar, Allahü teâlânın gönderdiği dînler unutulmuş, İlâhî hükümlerin yerini, insan kafasından çıkan fikirler, düşünceler almıştı. Sâdece insanlar değil, bütün mahlûklar, zâlim insanların vahşet ve zulmünden iyice bunalmıştı. Zulüm son haddine varmış, ahlâksızlık, iftihâr vesilesi sayılıyordu. Netice itibâriyle, o zamanın insanları arasında şefkat, merhamet, iyilik ve adâlet gibi güzel hasletler yok olmuş gibiydi...
Peygamberimiz, böyle bir durumdan “Asr-ı Saâdet” meydana getirmiştir. Bu durumun ciddî bir şekilde incelenip bundan istifâde edilmesi gerekir. Amerikalı yazar Stüdart “İslâm Âleminin Bugünkü Hâli” adlı kitabında diyor ki:
“İslâm’ın zuhuru, neredeyse insanlık tarihinde kaydolunan en büyük hâdisedir. İslâm, daha evvel şahsiyet bakımından zayıf olan bir millet ve değer bakımından kıymetsiz bir ülkede zuhur etti. Daha yirmi-otuz sene geçmeden, uçsuz-bucaksız geniş mülk ve saltanatları parçalayarak, asırlar ve nesiller boyu devam edegelen eski dînleri yıkarak, millet ve kavimlerin içindekilerini değiştirerek, sağlam bünyeli bir âlem (İslâm Âlemi) kurarak yeryüzünün yarısına yayıldı. İslâm’ın ilerleme ve yükselme sırrını ne kadar araştırıp incelersek, o kadar hayranlığımız artıyor...”
Burada, Sevgili Peygamberimizin birkaç hadîs-i şerîfini nakletmek uygun düşecektir:
"Ben sizin için bir baba gibiyim; bilmediklerinizi öğretiyor, sizi terbiye ediyorum." (Ebû Dâvûd, Nesâî)
"Allah'ın, benimle gönderdiği hidâyet ve ilim, bol yağmura benzer ki, o yağmurun isâbet ettiği yerin bir kısmı, suyu içen kuvvetli bir toprak olup bol ot bitirir. Bir kısmı da su içmeyen katı yer olup suyu biriktirir ve muhâfaza eder de, Allahü teâlâ o su ile insanları faydalandırır; insanlar ondan içerler, hayvanlarını sularlar ve onunla ekerler-biçerler. Yine o yağmur öyle bir yere isâbet eder ki, orası düz ve kaypaktır; ne su tutar, ne de ot bitirir.
İşte bu, Allah'ın dînini anlayan ve Allahü teâlânın benimle gönderdiği hidâyet ve ilimden faydalanan ve onları bilip (öğrenip) başkalarına da öğreten kimse ile buna kulak asmayan, benim getirdiğim hidâyeti kabûl etmeyen kimsenin benzeridir." (Buhârî, Müslim)
Görüldüğü gibi, bu hadîs-i şerîfte, insanlar, toprak misâli ile anlatılıyor. Üç grup toprak olduğu gibi, üç grup da insan vardır.
.16/07/2018
"İnsanın şerefi ilim ve edepledir..."
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyurdu ki: “Edebe riâyet etmeyen hiç bir kimse, Allah'a kavuşamaz, yani velî olamaz. Dîn büyüklerinin yolu baştan sona edeptir.”
Hemen makâlemizin başında ifâde edelim ki, herkesçe de bilindiği gibi, insanların diğer varlıklardan imtiyâzlı ve üstün olmaları, kuvvetle, vücut iriliğiyle, çok yemekle, yiğitlikle, mal ve mülkle değil, îmân, ilim, ahlâk ve takvâ iledir.
"İnsanın şerefi ilim ve edebledir. Mâl ve neseble değildir" kelâm-ı kibârı, konuyu çok güzel özetlemektedir.
"İlim rütbesi, rütbelerin en yükseğidir" hadîs-i şerîfi, ilim rütbesinin durumunu ifâdeye kâfi olsa gerektir.
Konya’daki evliyânın büyüklerinden olan Şems-i Tebrîzî (rahmetullahi aleyh) de “Âdemoğlunun edebden nasîbi yok ise, insan değildir. Âdemoğlu ile hayvan arasındaki fark budur. Gözünü aç ve bütün Allahü teâlânın kelâmının manasının, âyet âyet edepten ibâret olduğunu gör” demiştir.
Âlim ve velîlerin en büyüklerinden olan İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) “Edebe riâyet etmeyen hiç bir kimse, Allah'a kavuşamaz, yani velî olamaz. Dîn büyüklerinin yolu baştan sona edeptir” buyurmuştur.
Bundan dolayı, en son ve en mükemmel dîn olan mukaddes dînimiz İslâmiyette, ilme, âlime, kitâba, okumaya, ahlâka ve edepli olmaya çok büyük önem verilmiştir.
Sevgili Peygamberimiz yine buyurmuştur ki:
"Ya âlim veya öğrenici yahud dinleyici olarak veyahud da (bunlara) muhabbet besleyerek hâl ve istikbâlini temin et. (Bu dört grubun dışında) beşinci olma, yoksa helâk olursun."
Şüphesiz ki kâmil bir îmân, tam bir tâat ve ibâdet, Allahü teâlâya ve Resûl-i Ekremine bihakkın itâat ve ittibâ, iyiliği emretme ve kötülükten nehyetme, cihâd, i'lâ-yı kelimetullah için yapılacak çalışmalar, İslâmı en iyi şekilde teblîğ, Allah yoluna davet ve sâir hizmetler, lâyıkı vechile, ancak ilim, irfân ve hikmetle yapılabilir.
Bilindiği üzere, ilk emri, "Oku" diye başlayan İslâm dîninde, ilme ve okumaya büyük ehemmiyet verilmiştir. Şüphe yok ki, okumak ve dinlemek, ilim öğrenme vâsıtalarının en başında gelen maddelerdir.
Peygamber Efendimiz, 40 yaşında iken, Mekke-i Mükerreme’de Hırâ Mağarası’nda, Cebrâil (aleyhisselâm), ramazân ayının 17. gecesi gelip, ilk İlâhî emri getirmişti. Bilindiği gibi, bu gelen ilk vahiy, “Alak Sûresi”nin ilk beş âyet-i kerîmesi idi. 1. âyetin meâl-i âlîsi şöyledir: "(Ey Habibim Muhammed!) Yaratıcı Rabbinin (Allahü teâlânın) adı ile oku..."
Cihânı aydınlatan İslâm güneşi böyle doğmuş, Peygamber Efendimizin teblîği ve İslâma daveti; 13 senesi Mekke-i Mükerreme’de, 10 senesi de Medîne-i Münevvere’de olmak üzere takrîben 23 sene sürmüştür.
Büyük hadîs âlimlerinden bazıları
Şüphe yok ki, büyük hadîs âlimleri deyince, başta "Kütüb-i sitte" denilen 6 muteber hadîs kitâbının müellifleri akla gelir.
Büyük hadîs âlimleri; İmâm-ı Buhârî, İmâm Müslim, İmâm Ebû Dâvûd, İmâm-ı Tirmizî, İmâm-ı Nesâî, İmâm İbn-i Mâce'dir (rahmetullahi aleyhim ecmaîn). Fakat bazı âlimler, 6. kitap olan Sünen-i İbn-i Mâce'nin yerine, İmâm-ı Dârimî'nin Sünen'ini, diğer bazı ilim adamları ise, onun yerine İmâm Mâlik'in Muvatta'ını zikrederler.
"Kütüb-i Tis'a" denilen 9 kitâp ise, yukarıda sayılan 6 kitâba ilâveten, 3 kitap daha eklenmek sûretiyle meydâna gelmektedir. Burada ed-Dârimî'nin es-Sünen'i, İmâm Mâlik'in el-Muvatta'ı, İmâm Ahmed İbn-i Hanbel'in el-Müsned'i mezkûrdur...
Kıymetli hadîs-i şerîf kitapları yazmış olan âlimler pek çoktur. Bunların hepsini burada zikretmek mümkün değildir; fakat "zikr-i cüz' irâde-i kül=parçayı zikredip bütünü kasdetme" kaidesi gereğince bazılarını zikredebiliriz.
Biz burada, kitaplardan hareketle bazı hadîs âlimlerini zikretmeye çalışalım:
"el-Kütübü's-selâse (3 kitap)": 1- İmâm-ı Buhârî ve İmâm Müslim'in el-Câmiu's-Sahîh'leri ile İmâm Mâlik'in el-Muvatta'ı veya 2- İmâm Ebû Dâvûd, İmâm-ı Tirmizî, İmâm-ı Nesâî'nin es-Sünen'leri.
"el-Kütübü'l-erbaa (4 kitap)": İmâm Ebû Dâvûd, İmâm-ı Tirmizî, İmâm-ı Nesâî ve İmâm İbn-i Mâce'nin es-Sünen'leri [Şîa'nın da, bunlardan farklı, 4 hadîs kitâbı vardır.]
"el-Kütübü'l-hamse (5 kitap)": İmâm-ı Buhârî ve İmâm Müslim'in el-Câmiu's-Sahîh'leri ile İmâm Ebû Dâvûd, İmâm-ı Tirmizî, İmâm-ı Nesâî'nin es-Sünen'leri.
"el-Kütübü's-sitte (6 kitap)": [Âlimlerin ekserîsine göre] İmâm-ı Buhârî ve İmâm Müslim'in el-Câmiu's-Sahîh'leri ile İmâm Ebû Dâvûd, İmâm-ı Tirmizî, İmâm-ı Nesâî ve İbn-i Mâce'nin es-Sünen'leri.
[Burada, Kuzey Afrikalı/Mağripli âlimler, ayrıca Razîn el-Abderî, İbnü'l-Esîr el-Cezerî ve diğer bazı âlimler, Sünen-i İbn-i Mâce yerine, İmâm Mâlik'in el-Muvatta'ını zikretmişlerdir.]
"el-Kütübü's-seb'a (7 kitap)": İmâm-ı Buhârî ve İmâm Müslim'in el-Câmiu's-Sahîh'leri ile İmâm Ebû Dâvûd, İmâm-ı Tirmizî, İmâm-ı Nesâî ve İbn-i Mâce'nin es-Sünen'leri ve bir de İmâm ed-Dârimî'nin es-Sünen'i.
[Diğer bazı âlimler, burada, İmâm ed-Dârimî'nin es-Sünen'i yerine, İmâm Mâlik'in el-Muvatta'ını zikretmişlerdir.]
"el-Kütübü't-tis'a (9 kitap)": İmâm-ı Buhârî ve İmâm Müslim'in el-Câmiu's-Sahîh'leri ile İmâm Ebû Dâvûd, İmâm-ı Tirmizî, İmâm-ı Nesâî, İbn-i Mâce ve İmâm ed-Dârimî'nin es-Sünen'leri, İmâm Mâlik'in el-Muvatta'ı ve İmâm Ahmed İbn-i Hanbel'in el-Müsned'i.
"el-Kütübü'l-aşere (10 kitap)": İmâm-ı Buhârî ve İmâm Müslim'in el-Câmiu's-Sahîh'leri ile İmâm Ebû Dâvûd, İmâm-ı Tirmizî, İmâm-ı Nesâî, İbn-i Mâce'nin es-Sünen'leri, İmâm Mâlik'in el-Muvatta'ı, İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe, İmâm-ı Şâfiî ve İmâm Ahmed İbn-i Hanbel'in el-Müsned'leri.
.09/07/2018
Sahâbe-i kirâmdan hadîsle meşgul olanlar
Sahâbe-i kirâm, hadîs-i şerîfleri, daha Peygamber Efendimiz hayatta iken, kendisinden öğrenip toplamış, sonraki nesillere titizlikle nakletmişlerdir.
"Sahâbî" terimi, kitaplarda çok genişçe anlatılıyor olmakla beraber, özet olarak söyleyecek olursak, "Peygamber Efendimizi, mümin olarak gören ve mümin olarak vefât eden kimsedir." [İbn-i Hacer-i Askalânî, Nuhbetü'l-Fiker Şerhi Tercümesi (Prof. Dr. Talat Koçyiğit), s. 75-78]
Eshâb-ı kirâm (aleyhimü'r-rıdvân) arasında, hadîs-i şerîf ilmiyle meşgul olanlar, iki ana kategoriye ayrılırlar:
1- "Müksirûn": Bu terim, "çok hadîs rivâyet eden kimseler" manasına geldiği gibi, "1.000 (bin)'den fazla hadîs rivâyet eden sahâbîler" anlamını da taşımaktadır.
2- "Mukıllûn": Bu tabir de, "az hadîs rivâyet edenler, rivâyet ettiği hadîsler binden az olan sahâbîler, kendisinden sadece bir râvînin hadîs rivâyet ettiği kişiler" gibi manalara gelmektedir.
Hanbelî âlimlerden Ebü'l-Ferec Abdurrahmân İbnü'l-Cevzî'nin (rahmetullahi aleyh), "Telkîhu Fühûmi Ehli'l-Eser"inde zikrettiğine göre, çok hadîs rivâyet eden sahâbîler ile rivâyet ettikleri hadîs miktarları (çoktan aza doğru) şöyledir:
1- Ebû Hüreyre (radıyallahü anh): 5.374 hadîs. 2- Abdullah İbn-i Ömer (radıyallahü anhümâ): 2.630 hadîs. 3- Enes bin Mâlik (radıyallahü anh): 2.286 hadîs. 4- Hazret-i Âişe (radıyallahü anhâ): 2.210 hadîs. 5- Abdullah İbn-i Abbâs (radıyallahü anhümâ): 1.660 hadîs. 6- Câbir bin Abdillah (radıyallahü anh): 1.540 hadîs. 7- Ebû Saîd el-Hudrî (radıyallahü anh): 1.170 hadîs...
İmâm Ahmed İbn-i Hanbel'in Müsned'ini tahkîk eden Ahmed Muhammed Şâkir, mükerrerleri çıkararak daha az rakamlar zikretmiştir. [Prof. Dr. Abdullah Aydınlı, Hadîs Istılâhları Sözlüğü, s. 207-208]
Sahâbe-i kirâm, hadîs-i şerîfleri, daha Peygamber Efendimiz hayatta iken, kendisinden öğrenip toplamış, sonraki nesillere titizlikle nakletmişlerdir. Sahâbe-i kirâmın tasnîf ettikleri sahîfeler, risâleler, cüzler, muhtelif kitaplarda kayıtlıdır.
Meselâ Prof. Dr. Talat Koçyiğit, muhtelif hadîs, usûl-i hadîs, tabakât, terâcim, târih, cerh ve ta'dîl kitaplarından da referanslar göstererek, Hazret-i Ebû Bekir ve Hazret-i Ömer'in denemeleri, Abdullah İbn-i Amr İbni'l-Âs, Câbir İbn-i Abdillah, Alî İbn-i Ebî Tâlib, Semure İbn-i Cündeb, Ebû Hüreyre, Abdullah İbn-i Abbâs, Abdullah İbn-i Ömer İbni'l-Hattâb ve Sa'd İbn-i Ubâde'nin (radıyallahü anhüm ecmaîn) "Sahîfe"lerinden bahsetmiş, bu yazılarıyla müsteşriklerin önemli bazı iddiâlarını da çürütmüştür. [Çünkü Şarkıyâtçılar (oryantalistler), kayda değer ilmî bir delîl zikretmeksizin, hadîslerin çok sonra yazıldığını iddiâ ediyorlar.] [Prof. Dr. Talat Koçyiğit, Hadîs Târihi, s. 41-68]
.03/07/2018
Hadîs ilminin fazileti
Sevgili Peygamberimiz (aleyhis-salâtu ves-selâm) buyurdu ki: "Allah, benim sözümü işiten ve onu iyice hıfzeden kimsenin yüzünü ak eylesin."
Lügatte/sözlükte, "hadîs tahdîs eden, rivâyet eden kimse" manâsına gelen "Muhaddis" kelimesi, "Râvî" kelimesinin müterâdifi/eş anlamlısı ise de, ıstılâhta yanî hadîs ilminde, "Muhaddis" daha özel bir manâya sâhip bulunmaktadır. Her muhaddis, râvî kabul edilebilir, ama her râvî muhaddis değildir.
"Muhaddis" adı verilen hadîs âlimleri, hadîslerin sahîhlerini sakîmlerinden yani sağlam olanlarını sağlam olmayanlarından ayırabilecek üstün melekelere sâhiptirler.
Hadîs ilmi, ilimlerin en şereflilerindendir; çünkü bu ilim, Peygamber Efendimizin şerefli sözlerini, fiillerini ve tasviplerini/onaylarını doğru bir şekilde ortaya koyma gayreti içerisindedir. Tefsîr ilmi de, fıkıh ilmi de, diğer birçok İslâmî ilim de hadîse muhtaçtır.
Sevgili Peygamberimiz (aleyhis-salâtu ves-selâm): "Allah, benim sözümü işiten ve onu iyice hıfzeden kimsenin yüzünü ak eylesin"; "Bizden bir hadîs-i şerîf işiten, onu hıfzeden, sonra da başkalarına teblîğ eden kimsenin yüzünü, Allah ak etsin" şeklinde duâ buyurmuştur.
Büyük âlimlerden Süfyân bin Uyeyne (rahmetullahi aleyh), "Hadîs ehli içerisinde hiçbir kimse yoktur ki, Resûlullah'ın (aleyhis-selâm) bu hadîs-i şerîfindeki mübârek duâsından dolayı, yüzünde bir aklık ve aydınlık olmasın" demiştir. [İmâm Suyûtî, Tedrîbü'r-Râvî, s. 333]
Şâfiî mezhebindeki büyük âlimlerden İmâm-ı Nevevî (rahimehullah) demiştir ki:
"Kim, hadîs ilminden mahrûm kalmış ise, büyük bir hayırdan mahrûm kalmış demektir. Ama kim de hadîs ilmiyle rızıklandırılmış ise, o kimse, eşsiz bir fazîlete nâil olmuş demektir." [İmâm Suyûtî, Tedrîbü'r-Râvî fî Şerhi Takrîbi'n-Nevevî, s. 333]
Meşhûr hadîs âlimlerinden İbnü's-Salâh (rahmetullahi aleyh) da, "Hadîs ilmi, dünyâ ilmi değil, âhıret ilmidir" demiştir. [Mukaddimetü İbni's-Salâh veya Ulûmü'l-Hadîs, s. 213]
Peygamber Efendimiz, "Bana, Kitap ve onunla birlikte misli/onun gibisi verildi" [Ebû Dâvûd, Sünen, II, 505] buyurmuştur.
Yine Sevgili Peygamberimiz, "Resûlullah'ın harâm kıldığı şey, Allah'ın harâm kıldığı gibidir" [Tirmizî, Sünen, V, 38; İbn-i Mâce, SünenI, 9-10] buyurmuştur.
İslâm âlimleri, dîne taalluk eden husûslardaki hadîs-i şerîflerin, Allahü teâlâ tarafından, Sevgili Peygamberimize vahyedildiğini kabul ederler. Bu konuda, "(Peygamber) kendi nefsinden konuşmaz; onun sözleri kendisine vahyedilen bir vahiyden başkası değildir" (Necm, 3) âyet-i kerîmesini de delîl olarak alırlar.
Hassân İbn-i Atıyye (rahimehullah), bu konuda şunu ifâde etmiştir:
"Cibrîl (aleyhisselâm), Resûlullah'a, Kur'ânı getirdiği gibi, sünneti de getirir ve ona Kur'ânı nasıl öğretirse, sünneti de öyle öğretirdi." [İbn-i Abdi'l-Ber, Câmiu beyâni'l-ilm ve fadlih, II, 191]
.02/07/2018
Hadîs âlimlerinin mertebeleri
Ülkemizde, Kur’ân-ı kerîmi ezberleyen kimselere "Hâfız" deniliyor; aslında onlara "Hâfız" denmez, "Kâri" denir.
Hadîs âlimleri, çok yüksek insanlardır. İslâm âlimleri, Sevgili Peygamberimizin hadîs-i şerîflerini toplamak için, İslâm âleminin her tarafına seyâhat eden kimselerin, bu mevzûdaki aşk ve şevklerine, gayret ve vasıflarına bakarak onlara muhtelif isimler vermişlerdir.
"Müsnid", "Muhaddis", "Hâfız", "Şeyhu'l-hadîs", "Huccet" veya "Huccetü'l-islâm", " İmâm fi'l-hadîs=Hadîs İmâmı" veya "Müctehid fi'l-hadîs=Hadîs Müctehidi" bunlardan birkaçıdır.
Ayrıca "Hâkim", "Emîru'l-mü'minîne fi'l-hadîs" veya "Şeyhu'l-islâm" gibi diğer bazı unvânlar da mevcuttur.
"Tabakât" ve "Terâcim" kitaplarında, hadîs âlimlerinin terceme-i hâllerinden bahsedilirken, bu unvânlar, yani hadîs âlimlerinin tabakaları, dereceleri, hadîs tahammülü ve rivâyetindeki usûlleri, o âlimlerin isimleriyle birlikte zikredilmektedir.
Görüldüğü gibi, hadîsçilerin başında, "Müsnid" gelmektedir. "Müsnid": "Rivâyet ettiği hadîse vukûfu olsun veya olmasın, hadîsi senedi ile rivâyet eden kimse" demektir. [İmâm Suyûtî, Tedrîbü'r-râvî, s. 4]
İkinci sırada "Muhaddis" gelir. "Muhaddis", "Müsnid"den daha üstündür. Zîrâ "Muhaddis": "Senedleri, illetleri, senedde adı geçen râvîleri, isnâdın âlî ve nâzil olanını bilen, çok sayıda hadîs-i şerîfi ezberleyen, "Kütüb-i sitte"yi, İmâm Ahmed bin Hanbel'in "Müsned"ini, İmâm Beyhakî'nin "es-Sünenü'l-kübrâ"sını, İmâm Taberânî'nin "el-Mu'cemü'l-kebîr"ini [veya üç "Mu'cem"ini] ve ayrıca 1.000 (bin) tane hadîs cüz'ünü dinlemiş olan kimse"ye denilir. [Tedrîbü'r-râvî s. 6; ayrıca bkz. Kâsimî, Kavâidü't-tahdîs, s. 53]
"Muhaddis"ten sonra 3. sırada "Hâfız" gelmektedir. "Hâfız" ise, "Râvîleri ile beraber, yüz bin hadîs-i şerîfi ezbere bilen"e denilir. Ülkemizde, Kur’ân-ı kerîmi ezberleyen kimselere "Hâfız" deniliyor; aslında onlara "Hâfız" denmez, "Kâri" denir.
"Hâfız" olan hadîs âlimlerinde şu husûsiyetler aranır:
Resûlullah Efendimizin sünnetlerini bilmek, hadîslerin tarîklerine vâkıf olmak, isnâdlarını birbirinden iyice tefrîk etmek (ayırmak), hadîs mütehassıslarının sıhhatinde (sahîh olduğunda) ittifâk ettikleri ve ictihâd farkı yüzünden nâkillerinin durumunda ihtilâf ettikleri sünnetleri (hadîsleri) ezberlemek. [Kâsimî, Kavâidü't-tahdîs, s. 112-114]
"Hâfız"ı "Şeyhu'l-hadîs" takip etmektedir. 4. sıradaki "Şeyhu'l-hadîs": "İki yüz bin hadîs-i şerîfi ezbere bilen"e denir. "Şeyhu'l-hadîs"ten sonra, "Huccetü'l-islâm" gelir. 5. sıradaki "Huccetü'l-islâm": "Üç yüz bin hadîs-i şerîfi ezberliyen"e denilir.
6. sırada, "İmâm fi'l-hadîs=Hadîs İmâmı" veya "Müctehid fi'l-hadîs = Hadîs Müctehidi" gelmektedir ki, "Üç yüz binden daha çok hadîs-i şerîfi, râvîleri ile, senedleri ile birlikte ezberleyen"e bu isim verilir. Bugün böyle bir İslâm âlimi dünyâda yoktur.
.26/06/2018
Malı çalınan bir kadın ve Gazneli Mahmûd...
Gazneli Mahmûd, Irâk'ı aldığı zaman, bir hanımın eşyâsı, hırsızlar tarafından çalınır. Hanım, Sultan'ın huzûruna çıkar!..
Gazneli Mahmûd [Mahmûd bin Sebük Tekin], Gazneliler Devleti'nin en büyük hükümdârı, Hindistân fâtihi ve büyük İslâm âlimidir.
2 Kasım 971 (H. 361) târihinde doğdu. Küçük yaşta ilim tahsîline başlayan Sultân Mahmûd, Kur'ân-ı kerîmi ezberledi. Fıkıh ilminde devrinin büyük âlimlerinden ders aldı ve bu alanda söz sâhibi oldu. Hadîs ilmi ile de meşgûl oldu.
Gazneli Mahmûd, daha gençlik yıllarının başından itibâren devlet idâresinde görev aldı... On beş yaşında, 986 senesinde babasının Hind ülkesine yaptığı sefere katılarak, Lâmgân civarında yapılan savaşın kazanılmasında, önemli rol oynadı.
Babasının 997 senesinde vefâtı üzerine, Sultân Mahmûd hemen Gazne'ye giderek, mülkün sâhibi oldu. Kısa bir süre sonra, Sâmânîlerin elinde kalan Buhârâ, Horasân, Herât, Belh, Büst ve Kâbil'i zabtetti. İrân ve Irâk taraflarında hüküm süren bozuk îtikâd sâhibi Büveyhîler (932-1062) ile önce savaş, sonra da sulh yaparak hâkimiyetini kabul ettirdi.
Şâfiî mezhebi fıkıh âlimi olan Ebû Hâmid İsfehânî'yi, Bağdâd'daki Abbâsî halîfesine gönderdi. Halîfe el-Kâdir (991-1030) elçiyi memnûniyetle karşıladı. Yeni Sultan'a, saltanat alâmetlerinden hil'at, taç, bayrak ile birlikte sâhip olduğu ülkelerin "Ahd"ini gönderip, "Yemînüd-Devle" lakabını verdi.
Gazneli Mahmûd, birçok ülke fethettiyse de, asıl şöhretini Hindistân seferleri ile kazandı. 1001 ile 1027 seneleri arasında Hindistân'a on yedi büyük sefer düzenledi. Buralarda İslâm dînini yayıp, Hindilerin birçok meşhur ve büyük puthânelerini câmi hâline getirdi.
Sultan Mahmûd, otuz üç sene adâlet ve muvaffakiyetle hükmettikten sonra, yakalandığı hastalıktan kurtulamayarak, 1030 senesinde elli dokuz yaşında iken Gazne'de vefât etti...
***
Gazneli Mahmûd, Irâk'ı aldığı zaman, kervân ile birlikte yolculuk eden bir hanımın eşyâsı, Kirmân bölgesi hırsızları tarafından çalındı. Hanım, Sultân Mahmûd'un huzûruna çıktı ve: "Hırsızlar, benim eşyâlarımı çaldılar. Eşyâmı onlardan geri al veya öde" dedi.
Sultân "Bu hırsızların nereden geldiklerini biliyor musun?" diye sorunca, kadın "Kirmân vilâyetinden gelmişlerdi" cevâbını verdi.
Sultan "O vilâyet uzaktır ve benim mülkümün dışındadır. Ben onlara bir şey yapamam" dediğinde, kadın "O hâlde tâbiiyyetini koruyamadığına göre, niçin cihân kethudâlığı yaparsın? Ne biçim çobansın ki, koyunları kurttan koruyamıyorsun? Şimdi ha benim zayıflığım, ha senin kâbiliyetsizliğin" dedi.
Bu sözler karşısında Sultan'ın gözlerinden yaşlar aktı ve "Ey kadın! Doğru söyledin. Eşyânın bedelini vereyim, hırsızların işi için de elimden geldiği kadar tedbîr alayım" dedi..
.25/06/2018
İmâm-ı Nevevî'nin Sultân Baybars'a bazı nasihatleri
"Şahsıma gelince, gerek tehdîd ve gerekse tehdîdin de ötesinde, herhangi bir durum, Allahü teâlânın izni ile, bana zarar vermez ve nasihatten alıkoymaz."
Geçen hafta yazdığımız 2 makâlemizde, kendilerinden birer nebze bahsettiğimiz İmâm-ı Nevevî, Sultân Baybars'a yazdığı bir mektûbunda, ona özetle şöyle nasihat buyurdu:
Abdullah Muhyiddin Nevevî'den Sultân Zâhir'e.
Dînin hizmetçileri olan ulemâ, daha önce size bir mektup yazmışlardı. Cevâbınız sert olmuştu. Gelen mektupta cihâd, dînî hükmünden ayrı olarak bildirilmektedir. Allahü teâlâ ihtiyaç hâsıl olunca, emir sâhiplerinin yanında lüzumlu izahlarda bulunmayı vâcib kıldı... Bu sebeple, bize bu hususta susmak harâmdır...
Mektûbunuzda, cihâdın sâdece askere mahsus olmadığı ifâde edilmektedir. Evet öyledir. Fakat cihâd, farz-ı kifâyedir. Sultanın ordusu vardır. Onların Beytülmâldan muayyen bir yiyecek tahsîsâtı vardır. Bu sebeple, savaştan geri kalan halk ise, gerek kendilerinin, gerek Sultan'ın, gerekse asker ve diğerlerinin faydasına olan, herkesin muhtaç olduğu zirâat, sanat ve başka işlerle meşgul olmaktadır.
İşte askerin ihtiyâcı, Beytülmâldan ayrılan tahsîsât ile temin edilmektedir. Beytülmâlda kâfi miktarda para ve mal varken, halktan bir şey almak helâl değildir. Böyle olduğunda, bütün İslâm âlemindeki ulemâ ittifâk hâlindedir. Hamdolsun Beytülmâlın para ve mala ihtiyâcı yoktur. Durum böyle olunca, cihâd ve başka zamanlarda, Allahü teâlâdan yardım istenir. Resûlullah'ın Sünnet-i seniyyesine ve dînin emirlerine uyulur.
Önceki ve bu mektupta yazdıklarımızın hepsi, hem size, hem de halka nasîhattir. Bu nasîhatlerde kınanacak hiçbir şey yoktur. Halka yumuşak muâmelede bulunmayı, şefkat göstermeyi, Ehl-i sünnet yolunu ve Resûlullah'a tâbi olmayı sevdiğinizi bildiğimiz için, size bu nasîhatleri yaptık...
Bizim nasîhatimiz sebebiyle, halkı ve ulemâyı tehdit etmenize gelince, böyle şeyler sizin adâlet ve hilminize muvâfık değildir. Müslümânların zayıfları ve güçsüzleri, Sultan'a nasîhatten başka ne yapabilir? Hâlbuki, onlar nasıl nasîhat edileceğini de bilmemektedirler...
Şahsıma gelince, gerek tehdîd ve gerekse tehdîdin de ötesinde, herhangi bir durum, Allahü teâlânın izni ile, bana zarar vermez ve nasîhatten alıkoymaz. Çünkü ben ve benim durumumda olanlar, Sultan'a nasîhat etmemizin vâcib olduğuna inanıyoruz. Bir vâcibi îfâ ederken, başıma gelecek şey, Allahü teâlânın katında, benim için hayırlıdır. Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) nerede olursak olalım, hakkı söylememizi, Allahü teâlânın rızâsı yolunda kınayanın kınamasından korkmamamızı emretmiştir. Biz, dünyâ ve âhirette size faydalı olacak işleri yaparak devâmlı hayırlara vesile olup, kıyâmete kadar hayırla yâd edilmenizi, bu sebeple ebediyyen Cennet'te kalmanızı istiyoruz..."
.19/06/2018
İmâm-ı Nevevî'nin Sultân Baybars'a mektupları...
Sultân Baybars; Orta Çağ İslâm-Türk târihinin en büyük sîmâlarından biridir. Maddî ve manevî birçok husûsiyetlere sâhip, müstesnâ bir insandı...
Dünkü makâlemizde bir nebze kendisinden bahsettiğimiz Sultân Baybars, 1273 (H. 672) senesinde ordunun ihtiyâcını karşılamak için, her yıl üç taksitte halktan alınmak üzere, bir milyon iki yüz bin dirhem tutan bir vergi koydu. Halk bu vergiyi ödeyecek durumda değildi. Bu durum karşısında, sultânlara dâima yol gösteren, Allahü teâlânın emirlerine muvâfık olmayan bir işi işlediklerinde kendilerine gerekli ikâzları yapan İslâm âlimleri nâmına İmâm-ı Nevevî, Sultân için bir mektup yazdırarak Emîr Bedreddîn'e gönderdi ve Sultâna ulaştırmasını istedi.
Emîr Bedreddîn, İmâm-ı Nevevî'nin mektûbunu Sultân'a verdi. Sultân Baybars, İmâm-ı Nevevî'ye sert bir cevap yazdı ve verginin tahsîli için tekrâr tekrâr emirler verdi. Halk vergileri ödemekten âciz kaldı. Sultân'ın cevâbı İmâm-ı Nevevî'ye ulaşınca, o da kendisine cevap olarak bir nasîhat mektubu yazdı. Bu mektûbun gönderilmesinden az bir zaman sonra, İmâm-ı Nevevî hazretleri, Sultân'ın halka nasıl davranması gerektiğini bildirmek için bir mektup daha yazdı... Bu mektuplar, Sultân Baybars'ın üzerinde büyük bir tesir gösterdi. Koyduğu yeni vergilerden vazgeçti. Tahsîl edilen paraları da sâhiplerine geri verdi. Halk, bu durum karşısında çok sevindi. Sultân’ın düşmânlarına karşı zafer kazanması için, Allahü teâlâya duâ ettiler.
Baybars, Moğolların yaptıkları zulümler karşısında, Anadolu'ya sefer düzenledi. Hâzırlıklarını tamamladıktan sonra, 1277 (H. 675) senesi nisan ayının yedisinde Halep'ten yola çıktı. Altı gün sonra, Elbistân ovasına ulaştı. Sis (Küçük Ermenistân) Kralı, bu durumu derhâl Moğollara bildirdi. Moğollar, işgâlleri altındaki Anadolu'dan da asker alarak, Elbistân üzerine yürüdüler.
Sultân Baybars'ın ordusu, Elbistân ovasına geldiği zaman, Giray adındaki bir Moğol komutasındaki öncü birliği ile karşılaştı ve Emîr Şemseddîn'i üzerlerine gönderdi. Yapılan savaşta, Moğollar kısa zamanda bozularak kılıçtan geçirildiler...
Sultân Baybars, ertesi gün ordusunu toplayarak Kayseri üzerine yürüdü... Nisan ayının yirmisinde Memlûklu ordusu herhangi bir mukâvemetle karşılaşmadan Kayseri'ye girdi. Kısa bir süre Kayseri'de kalan Baybars, yiyeceğin azalması ve erzâk temininin zorluğu yüzünden, Antakya yoluyla, Şâm'a döndü. Şâm'da ânîden râhatsızlanarak 1277 (H. 676) senesinde vefât etti.
Sultan Baybars; Orta Çağ İslâm-Türk târihinin en büyük sîmâlarından biridir. Maddî ve manevî birçok husûsiyetlere sâhip, müstesnâ bir insandı... [İnşâallah öbür hafta, İmâm-ı Nevevî'nin, Sultân Baybars'a olan bazı kıymetli nasîhatlerinden bahsedelim.]
.18/06/2018
Sultân Baybars ve İmâm Nevevî ile münasebeti
Zekâsı ve kabiliyeti ile kısa zamanda kendisini gösteren Baybars, Melik Sâlih tarafından kumandânlığa kadar yükseltildi.
Memlûklu sultânlarının dördüncüsü olup Moğollara karşı Müslümânları müdâfaa eden "Sultân Baybars"ın asıl adı "Seyfeddîn" idi. 1223 (H. 620) senesinde Kıpçak ülkesinde doğmuş, Kıpçak topraklarına yapılan akınlar sırasında esir düşmüş ve Mısır'da satılmıştı. Eyyûbî Sultânı Melik Şâh Sâlih, onu kölelikten âzâd ederek, "Bahrî" unvânını taşıyan hizmetkârları arasına almıştı.
Zekâsı ve kabiliyeti ile kısa zamanda kendisini gösteren Baybars, Melik Sâlih tarafından kumandânlığa kadar yükseltildi. 1249 (H. 647) senesinde Melik Sâlih'in vefâtı üzerine, tahta, oğlu Tûrân Şâh çıktı.
Bu sırada, Dimyât'ı zaptederek elli bin kişilik orduyla Mansûra'ya kadar ilerleyen ve Mısır'ın istîlâsı peşinde koşan Fransa kralı Dokuzuncu Louis, Mansûra'da Memlûklerden meydâna gelen Eyyûbî ordusu tarafından bozguna uğratılarak, esîr alındı.
Bu savaşta çok yararlıklar gösteren Baybars, savaşın kazanılmasında büyük rol oynadı. Tûrân Şâh'ın vefâtından sonra nâib sıfatıyla memlûk (köle) asıllı Kutuz başa geçti.
Sultân Kutuz devrinde Moğollar, Sûriye'yi işgâl edip, binlerce Müslümânı katlettiler. Sultân Kutuz, kuvvetli bir ordu hazırladı ve öncü kuvvetlerin kumandasını Baybars'a verdi. Ayn-ı Câlût savaşında, Moğolları mağlup eden Baybars, onları geri çekilmeye mecbur bıraktı. Bu gâlibiyet, onun şöhretini daha da arttırdı ve ordu içindeki yerini kuvvetlendirdi.
Sultân Kutuz bir sûikasta uğrayarak öldürüldü. Bunun üzerine Memlûk emîrleri, Baybars'ı Sultân olarak tanıdılar ve "el-Meliküz-zâhir Rükneddîn" unvânını verdiler.
Sultân olunca yaptığı ilk iş, Kutuz'un halktan topladığı ağır vergileri kaldırmak oldu. Böylece halk Baybars'ı coşkun bir sevinç ile karşıladı.
O günlerde Memlûkler için, başta Moğollar olmak üzere, kuzeyde Ermeniler ve Kıbrıs Krallığı, güneyde Nubyalılar ve batıda Berberîler devamlı bir tehlike arz etmekte idi.
Bu durumu gözönüne alan Baybars, önce devletin içindeki nüfûzunu arttırdı. Kendisi için görünen tehlikeleri ortadan kaldırdı. Daha sonra dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı faâliyetlere girişerek tedbîrler aldı.
Moğolların Bağdâd'ı işgâlleri sırasında ellerinden kurtulan Halîfe Zâhir'in oğlu Ahmed, Şâm'a gitmişti. Baybars, onu Kâhire'ye getirerek büyük bir törenle bîat etti. Böylece İslâm âleminde asırlardan beri manevî ehemmiyetini muhâfaza eden Abbâsî hilâfetinin ortadan kalkmasına mâni oldu.
"Mustansır billâh" lakabını alan yeni Halîfe de, "Kâsımüd-devle" unvânını verdiği Baybars'a; Mısır, Sûriye ve bütün fethedilecek memleketlerin hükümdârlığını tevcîh etti. [Bugün İmâm Nevevî'den bahsedemedik; yarın inşâallah, konumuza devam edelim.]
.12/06/2018
Kadına şiddet asla tasvip edilemez...
Şiddet; genellikle korkutmak, ürkütmek, sindirmek, vazgeçirmek, itâat ettirmek, boyun eğdirmek gibi maksatlarla yapılan bir fiildir...
Hemen her gün, güpegündüz, hem de sokak ortasında, bütün insanların gözleri önünde, onlarca kadınımızın darp edilmesi, yaralanması, hattâ öldürülmesi, çeşitli şekilde şiddete maruz kalması, büyük bir felâketin habercisidir.
Şiddet; genellikle korkutmak, ürkütmek, sindirmek, vazgeçirmek, itâat ettirmek, boyun eğdirmek gibi maksatlarla yapılan bir fiildir. İnsanlara yapılanları var, hayvanlara yapılanları var. Şiddetin fizikî [fiziksel] olanı var; sözlü olanı var. Şiddetin ferdî [kişisel] olanı, âilevî [âile içi] olanı, kolektif olanı [bütün cemiyeti ilgilendireni] var...
Burada evvelâ şunu ifâde edelim ki, her insan, erkek olsun, kadın olsun, yaşama hakkına sâhiptir; kimse onun cânına kıyamaz.
Sâniyen istediği gibi inanma ve ibâdet etme hakkına mâliktir.
Sâlisen, istediği kadar mâl ve mülk sâhibi olabilir.
Ayrıca, evlenme, çoluk-çocuk sâhibi olma hakkına sâhiptir.
Bunların yanında, istediği memûriyeti tercih hakkı, askerlik yapma hakkı, istediği şehirde oturma hakkı... gibi daha pekçok hakka sâhiptir. Tabii ki, hak sâhibi olanların, birtakım sorumluluklarının da bulunması, gâyet tabiidir...
Makâlemizin burasında ifâde edelim ki, kadın ile erkek iki ayrı cinstirler. Allahü teâlâ, kadını ve erkeği ayrı ayrı işler için yaratmıştır. Fizîkî yapıları birbirine benzemez. Elma ile armut mukâyese edilmediği gibi, birbirine benzemeyen iki şey, birbiri ile kıyâslanamaz. Ancak vasıfları eşit olan iki şey arasında kıyâs yapılır. Vasıfları farklı olan şeyler arasında kıyâs olmaz. Meselâ vapur, uçak ve otobüs binek vasıtası olduğu hâlde, birinin diğerine üstünlüğü söylenemez. Uçak, denizde yüzemediği için vapurdan aşağı sayılmaz. Vapur, karada gitmediği için bisikletten aşağı olduğu söylenemez. Vapur başka bir vapurla, uçak başka bir uçakla mukâyese edilebilir. İkisi de kara vâsıtası olduğu hâlde, bir tankla bir taksi mukâyese edilemez. Tank taksi kadar hızlı gitmediği için aşağı kabul edilemez. Her birinin görevi ayrıdır.
Kadınla erkek mukâyese edilerek, kadın doğum yapıyor, erkek yapmıyor, böyle eşitlik olmaz denemez. Bir erkek kalkıp da, madem kadın-erkek eşitliği var, niye kadınlar da bizim gibi yer altında, kömür ve maden ocaklarında çalışmıyor dememelidir. Çünkü kadının bünyesi buna müsâit değildir. Bazı ülkelerde, kadın böyle zor işlerde çalıştırılıyorsa da, bu bir hak değil, zulümdür. Herkese, bünyesine uygun iş verilmelidir! Cenâb-ı Hak, kadını da, erkeği de her işe elverişli olarak yaratmamıştır...
.11/06/2018
Kadınların, cemiyetteki gerçek değerleri...
İslâmiyet’ten önce kadının hiç değeri yoktu. Araplar, kız çocuklarını diri diri gömüyorlardı. Kâbe etrafında bile kadınlar çıplak dolaşırlardı.
Âilenin ve toplumun vazgeçilmez unsuru olan kadınlarımız, gerçek hayatta hak ettikleri değeri bulabiliyorlar mı? Burada önce bir vâkıayı ifâde edelim: Her kadın, bir erkeğin ya annesidir, ya hanımıdır veya kızıdır, yahut da kız kardeşidir.
Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde (meâlen) şöyle buyurmaktadır:
“Ey insanlar! Sizi, bir tek canlıdan yaratan, ondan, yine zevcesini vücûda getiren ve ikisinden de birçok erkekler ve kadınlar türeten Rabbiniz’den çekinin.” (En-Nisâ sûresi, 1)
Yine Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerimde (meâlen):
“Ey insanlar! Biz sizi bir erkek ile bir dişiden yarattık (Yâni Hazret-i Âdem ile Hazret-i Havvâ’nın çocukları ve torunları olmak üzere vücûda getirdik). Ve sizleri milletlere ve kabîlelere ayırdık (yani, bir ana ve babaya mensup olan büyük tabakalara ve onun içinde çeşitli tâifelere ayrılmış bir hâlde teşkîlâta kavuşturduk) ki, birbirinizi tanıyasınız, aranızdaki yakınlığı anlamış olasınız!.." (Hucurât sûresi, 13) buyurmuştur.
İslâmiyet’ten önce kadının hiç değeri yoktu. Araplar, kız çocuklarını diri diri gömüyorlardı. Kâbe etrafında bile kadınlar çıplak dolaşırlardı. Müslümânlık gelince, bu kötü âdetler son bulmuştur.
Bugüne kadar, dünyanın birçok yerinde kadınlar horlanmıştır. Mesela Rusya’da bir zamanlar kadınlara zulmedildi. Zorla Kolhozlara sokuldular. Erkekler gibi, en ağır işlerde, erkek şeflerin baskısı altında, insâfsızca boğaz tokluğuna, hayvanlar gibi, en ağır işlerde zorla çalıştırıldılar. Fakat zulüm pâyidâr olmadı; bilinen âkıbete uğradı.
Hür dünyâ dedikleri Hıristiyân ülkelerde ve İslâm ülkeleri denilen Arap ülkelerinde, "Hayât müşterektir" denilerek, kadınlar da, fabrikalarda, tarlalarda, ticârette, erkekler gibi çalışıyorlar. Çoğunun evlendiklerine pişmân oldukları, mahkemelerin boşanma davâları ile dolu olduğu, günlük gazetelerde sık sık görülmektedir.
Kadınlar, İslâm dîninin kendilerine verdiği kıymeti, rahatı, huzuru, hürriyeti ve boşanma hakkına mâlik olduklarını bilmiş olsalar, bütün dünyâ kadınları, hemen Müslümân olurlardı.
Âile, ne kadar sağlam olursa, toplum o derece güçlü temeller üzerine kurulmuş olur. Şu bir gerçektir ki, bir milleti yıkmak isteyen iç ve dış düşmanlar da, ilk tahrîbâtlarına âileden başlarlar.
Bir ana olan, çocuklarımızın mürebbiyesi olan, başlarımızın tâcı, evlerimizin orta direği olan kadınlarımıza, kötü muâmeleler revâ görülmemeli, onlara lâyık oldukları değer verilmelidir...
.05/06/2018
Dinimizde anneler, cennete layık görülmüşlerdir
Anne hakkı çok önemlidir; annenin hakkı herkesten önce gelmektedir. Anneye hürmet ve hizmet, babaya hizmetten de önce gelir.
Âile hayâtının en önemli üyeleri, başta karı-koca yani zevceyn (eşler), onların ebeveyni (vâlideyni) yani anne-babaları, bilâhare çocuklarıdır.
Kur’ân-ı kerîmde meâlen; “Allahü teâlâya ibâdet ediniz” buyurulduktan sonra, “Anne-babaya iyilik ediniz” (Bakara sûresi, 83) diye emredilmiştir. Yine onlara “Öf!" demek bile yasaklanmıştır...
Allahü teâlâ: “Ana-babaya ihsân edin” [Nisâ, 36; En’âm, 151; İsrâ, 23] buyurmuştur.
İsrâ Sûre-i celîlesinin 23. âyet-i kerîmesinde ise (meâlen): “Rabbin, kendisinden başkasına kul olmamanızı ve anne-babaya ihsânla davranmanızı takdîr etti (buna hükmetti, farz kıldı). Eğer ikisinden birisi veya her ikisi senin yanında yaşlanırlarsa, onlara (ikisine de) 'öf' deme. Ve onları (ikisini) azarlama ve onlara kerîm (güzel, yumuşak) söz söyle!..” şeklinde bir ifâde var.
Anne hakkı çok önemlidir; annenin hakkı herkesten önce gelmektedir. Anneye hürmet ve hizmet, babaya hizmetten de önce gelir.
Nitekim Eshâb-ı kirâmdan biri, Peygamber Efendimize şöyle suâl etti:
- Ya Resûlallah, insanlar içinde iyilik etmeme en lâyık olan kimdir?
- Annendir.
- Sonra?
- Annendir.
- Daha sonra?
- Babandır. (Buhârî, Müslim) [Hattâ bazı rivâyetlerde, 3 defa anneyi zikredip 4'üncüde babayı zikretmiştir.]
Sevgili Peygamberimiz, cihâda gitmek için gelen başka birisine de, "Annenin yanından ayrılma! Cennet onun ayağı altındadır" buyurdu. (Nesâî)
Hak sâhibi olmak, üstün olmayı gerektirmez. Hadîs-i şerîfte "İnsanlar içinde en büyük hak sâhibi, erkeğin üzerinde annesi, kadının üzerinde de kocasıdır" buyuruluyor. (Hâkim)
Hadîs-i şerîflerde de buyuruldu ki:
“Ana-babasına âsî olan, Cennete giremez.” [Nesâî]
“Ana-babasına karşı gelenin ömrü bereketsiz ve kısa olur.” [Berîka]
Sevgili Peygamberimiz buyurmuştur ki: “Ana-babanıza ihsân ederseniz, çocuklarınız da size ihsân ederler.” [Taberânî]
Peygamber Efendimiz buyuruyorlar ki:
"Kadınlara, ancak asâlet ve şeref sâhibi kimseler değer verirler. Onları, ancak kötü ve aşağılık kimseler hor görürler." [İbn-i Asâkir]
"Hanımı ile iyi geçinip şakalaşanı, Allahü teâlâ sever, rızıklarını artırır." [İbn-i Lâl]
"Bir mümin, hanımına, kötü huylu diye kızmasın! İyi huyu da olur." [Müslim]
"En iyi Müslümân, hanımına en iyi davranandır. İçinizde, hanımına en iyi davranan benim." [Nesâî]
"Kadın, zayıf yaratılışlıdır. Zayıflığını susarak yenin! Evdeki kusûrlarını görmemeye çalışın." [İbn-i Lâl]
.04/06/2018
İslamiyet, kadına yüksek değer vermektedir...
Mukaddes dînimizde, kadına çok büyük önem verilmiştir. Kur’ân-ı kerîmde ve hadîs-i şerîflerde kadın hakları hassâsiyetle zikredilmiştir.
“Nikâhlanıp, evlenerek bir araya gelen erkek, kadın ve çocuklardan meydâna gelen en küçük topluluk” olan “Âile”ye ve kadına, mukaddes dînimiz İslâmiyette ve târih boyunca kültür ve medeniyetimizde, çok büyük önem verilmiştir. Âilenin temelinin çok sağlam olarak atılması gerektiği vurgulanmıştır.
Şüphe yok ki, insanlık “Âile” ile başlar. Yüce kitâbımız Kur’ân-ı kerîmde bildirildiği gibi, bu âile, bir erkek ile bir kadından ibârettir. İlk insan, aynı zamanda ilk Peygamber kılınmıştır. Hazret-i Âdem ile eşi Hazret-i Havvâ, yeryüzünde bulunan ve İlâhî vahiy ile terbiye edilmiş olan ilk âiledir. İnsan nesli (soyu) onlardan çoğalmıştır.
Malûmdur ki, insanlar cemiyet hâlinde yaşamak mecbûriyetindedirler. Bu cemiyetin en küçük birimi âiledir. Bu bakımdan âile, toplumun temel taşıdır. Âile, insanların doğup büyüdüğü, yetişip geliştiği ve terbiye gördüğü topluluktur.
Mukaddes dînimizde, kadına çok büyük önem verilmiştir. Kur’ân-ı kerîmde ve hadîs-i şerîflerde kadın hakları hassâsiyetle zikredilmiştir.
İslâm âlimleri kitaplarında kadın haklarına uzunca temâs etmişlerdir. Meselâ İbrâhîm Hakkı Erzurumî hazretlerinin Ma’rifetnâme’sinde, kocaların hanımları üzerinde 22 haklarının, hanımların ise kocaları üzerinde 30 haklarının bulunduğu zikredilmiştir. Âilenin mutluluğu ve sosyal hayâtın huzûru, âileyi meydana getiren kadın ve erkeğin, vazîfe ve sorumluluklarını bilip uygulamasına bağlıdır. İbrâhîm Hakkı hazretleri, “Bu mücerrebdir (tecrübe edilmiştir)” buyuruyor.
Marcel A. Boisard isimli bir Fransız ilim ve fikir adamı “L’Humanisma de l’Islam” adlı eserinde:
“...Târihte ilk defa insana sosyal, rûhî, siyâsî, ahlâkî, hukûkî değerlerini en iyi şekilde veren, bu anlayışla büyük bir medeniyet ve eşsiz bir kültür meydana getiren İslâmdır...” demektedir. Batıda buna benzer sözleri söyleyen çok insan vardır.
Gerçekten de insanlık, sâdece kadına değil, genel olarak insana kıymet vermeyi İslâmiyet’ten öğrenmiştir. Başka kültürlerde insana acımasızca davranılırken, ona en âdil muâmele tarzını İslâmiyet getirmiştir... Peki bu sadece müminlerle, Müslümanlarla mı sınırlıdır? Elbette ki hayır.
İslâmiyet, İslâm devletinin vatandaşı olan gayr-i müslimlere de, kadın olsun, erkek olsun, adâletle muâmeleyi emreder; zulüm ve haksızlığı yasaklar. Sevgili Peygamberimiz; “Kim bir zimmîye (gayr-i müslim vatandaşa) zulmeder veya taşıyamayacağı bir yükü yüklerse, ben o kimsenin hasmıyım” buyurur.
Bu mübârek ayı, milad yapmalıyız
Bu ayda, kendimiz, âilemiz, milletimiz için ve İslâm âlemi için duâlar yapmalıyız. Yetîmleri sevindirmeli, muhtaçlara yardım ellerimizi uzatmalıyız.
Peygamber Efendimizin buyurduklarına göre, bu ayda bir farz işleyen, başka aylarda yetmiş farz işlemiş gibi sevap kazanmaktadır. Bu ayda nâfile bir ibâdet yapan da başka aylarda farz yapmış gibi sevap kazanmaktadır. O bakımdan bu ayı çok iyi değerlendirmelidir.
Bu mübârek ayı, hayâtımızda âdetâ bir milad yapmalıyız. Bu mübârek ayda, imân, ibâdet bilgilerini ve harâmları öğrenmek; kul haklarından sakınmak, varsa helâlleşmek; günâhlardan tevbe etmek; Allahü teâlânın gazabına sebep olabilecek bütün harâmlardan, kötülüklerden sakınmak lâzımdır.
Tabii ki başta, bu ayın ana ibâdeti olan orucu en güzel şekilde tutmalıyız. İmândan sonra en kıymetli ibâdet olan namaza, bu ayda çok daha fazla dikkat etmeliyiz. Bu ayda inmeye başlayan Kur’ân-ı kerîmi hatmetmeliyiz. Tevbe-istiğfâr, duâ, tesbîh, tahmîd, tekbîr, tehlîl, salevât-ı şerîfe gibi evrâd ve ezkârı çok okumalıyız.
Kendimiz, âilemiz, milletimiz, bütün Müslümânlar için, vatanımız ve İslâm âlemi için bol bol duâlar yapmalıyız. Çocukları, yetîmleri sevindirmeli, muhtaçlara yardım ellerimizi uzatmalıyız. Netice olarak bedenî ve mâlî, ne tür ibâdetler yapabiliyorsak, hepsini azami ölçüde yapmaya gayret etmeliyiz.
Peygamber Efendimize, “İslâmın hangi ameli hayırlıdır?” diye bir suâl sorulduğunda, “Taâm yedirmen” ve “Tanıyıp-tanımadığın kimselere selâm vermendir” buyurmuştur.
Yemek yedirmek, kim tarafından olursa olsun, kime olursa olsun, ne niyetle olursa olsun bizâtihî kıymetli bir iştir. Ama Allah rızâsı için, Allahın kullarına yardım ve iyilik için olursa, elbette ki çok daha kıymetli olur...
Bilindiği üzere Allahü teâlâ, kullarının, verdiği nimetlere şükretmelerini, kendisini bilip tanımalarını ve ibâdet (kulluk) yapmalarını, birbirlerini sevip saymalarını ve yardımlaşmalarını, kardeşçe yaşamalarını istemektedir.
Hayırlara koşup şerlerden kaçmalıyız. İçki, uyuşturucu, kumar, fuhuş gibi muhtelif menhiyyâtı, dînimizin harâm (yasak) kıldığı şeyleri terk etme konusunda, Cenâb-ı Hak’tan samîmî olarak yardım dilenirse, O’na yalvarılırsa, cândan tazarru ve niyâzda bulunulursa, şüphe yok ki, O, harâmları terk etmekte yardımcı olacaktır.
Peygamber Efendimiz buyurmuşlardır ki:
"Ramazân ayında bir günâh işleyen, iki azâba müstahak olur. Ramazân ayında bir iyilik eden de, iki sevâba kavuşur."
Bu ayda zirveye (doruğa) çıkan yardımlaşma, paylaşma duygusu çok önemli. Gerek insanlara, gerekse hayvânlara, merhamet-şefkat duygularının galeyâna gelmesi, coşması, mübârek ramazân ayında çok fazla olmaktadır; işte bunun bütün sene boyunca, bayramdan sonra da devam etmesi lâzımdır...
.28/05/2018
Fırsatları ganîmet bilmeli...
İdrâkiyle şereflendiğimiz onbir ayın sultânı olan mübârek ramazân ayını bir ganîmet bilmeli, bu fırsatları iyi değerlendirmelidir.
Ramazân ayı, bedenî ve mâlî bütün tâât ve ibâdâtın daha çok yapılacağı bir ay olmalıdır. Bedenî ve mâlî her türlü hayır işlenmelidir. Ferdî-âilevî-ictimâî olarak bir silkinme olmalıdır. Bu ayda elzem (en lüzûmlu), ehem (en mühim) işlere zaman harcamalıdır; çünkü yapılan hayırlara kat kat fazla karşılık verilmektedir.
Peygamber Efendimiz, Ramazân-ı şerîf ayında, bilhâssa son 10 gününde i’tikâf yaparlardı.
Büyük âlimlerimizden İmâm-ı Gazâlî'nin (rahmetullahi aleyh) de ifâde ettiği gibi, bu aylar hayır mevsimleridir; bunları en iyi şekilde değerlendirmelidir.
Fuarlar oluyor; oralarda stand açılabilirse, müşterilerle büyük bağlantılar sağlanabilmekte, çok kârlı işler yapılabilmektedir.
Bu gece ve günlerde, oruç ibâdetinin yanı sıra, çok tevbe ve istiğfâr etmeli, bolca kazâ namazları kılmalıdır.
Allahü teâlâya çokça münâcât, tazarru ve niyâzda bulunmalı, yalvarıp yakarmalıdır. Bu ayda inmeye başlayan Kur’ân-ı kerîmi çok okumalı, sevaplarını da ölülerimizin rûhlarına göndermelidir.
Peygamber Efendimize, âl ve eshâbına salât ü selâmı da ihmâl etmemelidir.
Ana-baba, diğer yakın akrabâ ziyâret edilmeli veya telefonla, hiç olmazsa e-maille, mesajla gönülleri ve duâları alınmalıdır.
Fakîrler, yetîmler ve muhtâçlar da sevindirilmeli, sadakalar, hediyeler verilmelidir. Dargınlar, küskünler barışmalıdır.
Ayrıca bu vesîle ile güzel vatanımızın dirliği, asîl milletimizin birliği ve beraberliği, bütün Müslümânların ve İslâm âleminin huzûr ve saâdeti, bütün insanların da hidâyeti için duâlar etmeliyiz.
İslâm âlimlerinin en büyüklerinden olan İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh) buyurmuştur ki:
"Ramazân-ı şerîf ayında yapılan nâfile namaz, zikir, sadaka ve diğer bütün ibâdetlere verilen sevaplar, başka aylarda yapılan farzlara verilen sevaplar gibidir. Bu ayda yapılan bir farz, başka aylarda yapılan yetmiş farz gibidir. Bu ayda, bir oruçluya iftâr verenin günâhları affolur; Cehennem’den âzâd olur. O oruçlunun sevâbı kadar, ayrıca buna da sevap verilir. O oruçlunun sevâbı da hiç azalmaz.
Bu ayda, emri altında bulunanların [yani işçinin, memurun, askerin ve talebenin] işlerini hafîfleten, onların ibâdet etmelerine kolaylık gösteren âmirler [meselâ patronlar, âmirler, kumandânlar ve müdürler] de affolurlar; Cehennemden âzâd olurlar.
Resûlullah Efendimiz, bu ayda, esirleri âzâd eder, kendisinden istenilen her şeyi verirdi. Bu ayda ibâdet ve iyi iş yapabilenlere, bütün sene, bu işleri yapmak nasip olur.
Bu aya saygısızlık edenin, günâh işleyenin bütün senesi, günâh işlemekle geçer. Bu ayı fırsat bilmelidir; elden geldiği kadar ibâdet etmelidir; Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmalıdır.
Bu ayı, âhıreti kazanmak için fırsat bilmelidir. Kur'ân-ı kerîm Ramazân ayında indi. Kadir gecesi, bu aydadır…..”
.22/05/2018
Bu ayın hakkını gözetelim ki...
“Allahü teâlânın, gözlerin görmediği, kulakların işitmediği ve hiç kimsenin hayâline bile gelmeyen nimet dolu sofrasına, ancak oruçlular oturur.”
Sevgili Peygamberimiz, bazı hadîs-i şerîflerde buyurmuşlardır ki:
"Eğer kullar, Ramazân-ı şerîf ayındaki fazîlet ve ihsânları bilselerdi, bütün senenin Ramazân olmasını isterlerdi. Çünkü bunda çok sevap vardır."
"Ramazân ayında bir günâh işleyen, iki azâba müstahak olur. Ramazân ayında bir iyilik eden de, iki sevâba kavuşur."
"Dikkatli olun! Ramazân ayındaki sevap ve günâhlar katlarıyla yazılır. Ramazânda çok namaz kılınız! Çok Kur'ân-ı kerîm okuyunuz!”
"Ramazân ayının gelmesine sevineni, Allahü teâlâ, kıyâmet gününün korkusundan muhâfaza eder."
"Ramazân ayının gündüz ve gecesinde Kur'ân-ı kerîmden bir âyet okuyana, her harfi için bir şehit sevabı verilir."
"Allahü teâlâ ramazân ayında günâh işlemeyi terk eden kimsenin, onbir aylık günâhını mağfiret eder."
“Ramazân orucu farz, terâvîh namazı da sünnettir. Bu ayda oruç tutup, gecelerini de ibâdetle geçirenin günâhları affolur.” [Nesâî]
“Oruçlu iken ölen Cennete girer.” [Bezzâr]
“Allahü teâlânın, gözlerin görmediği, kulakların işitmediği ve hiç kimsenin hayâline bile gelmeyen nimet dolu sofrasına, ancak oruçlular oturur.” [Taberânî]
“Oruç tutan müminin susması tesbîh, uykusu ibâdet, duâsı müstecap ve amelinin sevâbı da çoktur.” [Deylemî]
“Cennetteki güzel köşkler, sözü hoş, selâmı çok, yemek yediren, oruca devam eden ve gece namazı kılan kimselere verilir.” [İbn-i Nasr]
“Peş peşe üç gün oruç tutabilenin, Ramazân orucunu tutması gerekir.” [Ebû Nuaym]
"Ramazân Bayramı günü melekler yolların kenârında durarak bayram namazına gidenlere şu müjdeyi verirler: Ey müminler topluluğu, size mükâfâtlar, hayırlar ve bol bol nimetler verecek olan kerem ve ihsân sâhibi Rabbinizden isteyiniz! Zira O, size geceleri ihyâ etmenizi emretti, siz yaptınız. O size gündüz oruç tutmanızı emretti, siz tuttunuz. O size Rabbinize itâat etmenizi emretti, siz de itâat ettiniz. Öyle ise bahşîşinizi, mükâfâtınızı alınız! Namazdan sonra bir melek de şöyle nidâ eder: Biliniz ey müminler, bugün şüphesiz mükâfât günüdür, günâhlardan kurtuluş günüdür ve ayıplardan temizlenme günüdür."
Diğer hadîs-i şerîflerde de buyurulmuştur ki:
“İslâm, kelime-i şehâdet getirmek, namaz kılmak, zekât vermek, ramazân orucunu tutmak ve haccetmektir.” [Müslim]
“Ramazân ayı bereket ayıdır. Allahü teâlâ bu ayda, günâhları bağışlar, duâları kabûl eder. Bu ayın hakkını gözetin! Ancak Cehenneme gidecek olan, bu ayda rahmetten mahrûm kalır.” [Taberânî]
“Ramazân ayı gelince, “Ey hayır ehli, hayra koş! Şer ehli, sen de kötülüklerden el çek” denir.” [Nesâî]
.01/05/2018
Tasavvuf büyüklerinin yazdığı bazı tefsîrler...
Müfessirler, Peygamber Efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem); “Âlimler, Peygamberlerin vârisleridirler” buyurduğu büyük âlimlerdir.
Bir de tasavvuf büyüklerinin yazmış oldukları bazı "te’vil" kitapları vardır ki, bunlara "İşârî tefsîr" denilmiştir. Bu te’viller, onların sâf (temiz ve berrâk) kalplerine gelen ilhâmlar olup, "Allahü teâlânın dilediği bilgiler olabilir" denilmiştir. Onların hâllerini, onları tanıyanlar anlar ve onların yüksek derecelerine erişenler bilirler. Muhyiddîn-i İbn-i Arabî, Necmeddîn-i Kübrâ ve İsmâîl Hakkî Bursevî’nin tefsîrleri böyledir.
Müfessirler (rahmetullahi aleyhim), Peygamber Efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem); “Âlimler, Peygamberlerin vârisleridirler” buyurduğu büyük âlimlerdir.
Tefsîrlerini bu yüksek mertebenin sâhipleri olarak, büyük bir dîn gayreti ve hassâsiyeti içerisinde yazmışlardır. Böyle olduğu hâlde, o büyüklerin tefsîrleri hakkında; “Eski tefsîrler İsrâîliyyâtla doludur” denilerek lekelenmeye çalışılmaktadır. İsrâîliyyât, ya ehl-i kitâbın bizzat ağzından, yâhut onların ele geçen kitaplarından nakledilen rivâyetlerdir. İslâmiyetin ilk zamanlarında, fitne ve fesâda sebep olur endişesiyle, İsrâiloğullarına âit haberlerin nakil ve kitaplarının mütâlaa edilmesi menolunmuştu. Sonradan dînî akîdeler, şer’î (dînî) hükümler iyice yerleşince o mahzûr kalkmış, Benî İsrâîl’e âit hâdiselerin nakli mübâh kılınmış, izin verilmiştir.
Tefsîr ilminde müctehid mertebesine yükselen müfessirler, eserlerinde eğer İsrâîliyyâta yer vermişlerse, bunu câiz olduğu için yapmışlardır. Câiz olmasaydı yapmazlardı. Bununla berâber, onlar bu işi yapmakla, Benî İsrâîl’e (İsrâîl oğullarına) âit haberlerden nelerin nasıl alınabileceğine dâir de kendilerinden sonrakilere güzel bir nümûne ve ölçü vermiş olduklarını da dikkate almak lâzımdır. Bu sebeple, İsrâîliyyât bulunduğunu söyleyerek, bu mevzûları bilmeyenler nazarında, bu tefsîrlerin ve sâhiplerinin kıymetini düşürmek gâyet hatâlı bir iştir.
Bu tefsîrler hakkında söylenen diğer bir husûs da, onlarda mevdû’ hadîs bulunduğudur. Hadîs usûlü ilminde müctehid olan bir âlimin bir hadîsin mevdû’ olduğunu söylemesi; “Bir hadîsin sahîh olması için lüzûmlu gördüğüm şartlara göre mevdû’dur, yâni hadîs-i şerîf denilen bu sözün hadîs olması bence anlaşılmamıştır” demektir. Yoksa Peygamber Efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) sözü değildir, demek istemez. Bu âlime göre hadîs olmaması, hakîkatte hadîs olmadığını göstermez. Bilakis hadîs usûlü ilminde müctehid olan başka bir âlim de bir hadîsin sahîh olması için aradığı şartları bu sözde bulunca, “Hadîstir, mevdû’ değildir” diyebilir. Bu sebeple Beydâvî gibi kıymetli tefsîrlerde mevdû’ hadîs var demek, onların kıymetini aslâ düşürmez. Böyle sözlerin ilmî bir kıymeti de yoktur...
Tefsîr nedir, müfessir kimdir -1-
Tefsîr ilminin mevzûu, konusu Kur’ân-ı kerîmdir. Kur’ân-ı kerîm, Allahü teâlânın kelâmı, sonsuz bilgiler, hükümler, hikmetler ve fazîletler menbaı, kaynağıdır.
İslâmî ilimlerden biri olan "Tefsîr" lügatte, “örtülü ve kapalı olan şeyi ortaya çıkarmak, açmak, beyân etmek” demektir. Istılâhta (dînî bir terim olarak) tefsîr; beşer kudreti dâhilinde, Kur’ân-ı kerîm âyetlerindeki Allahü teâlânın murâdını bildiren ilimdir.
Kelâm-ı İlâhî olan Kur’ân-ı kerîmden murâd-ı İlâhîyi anlayıp, bildiren âlimlere "müfessir" denilir. Buna göre tefsîr ilminin mevzûu, konusu Kur’ân-ı kerîmdir. Kur’ân-ı kerîm, Allahü teâlânın kelâmı, sonsuz bilgiler, hükümler, hikmetler ve fazîletler menbaı, kaynağıdır. Allahü teâlâ, onu, insanların en yükseği olan sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâma indirmiştir. Bu sebeple, Kur’ân-ı kerîmi tam olarak yalnız Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) anlamış, kapalı ve anlaşılması zor olan âyet-i kerîmeleri, Eshâb-ı kirâma (radıyallahü anhüm) açıklamıştır. Kur’ân-ı kerîmin esas tefsîri, bizzât Peygamber Efendimizin açıklamaları, yâni hadîs-i şerîfleridir.
Resûlullah’tan (sallallahü aleyhi ve sellem) bu tefsîrleri öğrenen Eshâb-ı kirâm, müfessirlerin ilk tabakasını teşkil ederler. Başta Hulefâ-i râşidîn olmak üzere, İbn-i Mes’ûd, Übey bin Ka’b, Ebû Mûse'l-Eş’arî, Ebû Hüreyre, Enes bin Mâlik ve Abdullah bin Abbâs (radıyallahü anhüm), Kur’ân-ı kerîmin tefsîri husûsunda önde gelen sahabîlerdendir.
Bilhassa Abdullah bin Abbâs, Eshâb-ı kirâmın en âlimlerinden biri olarak tanınmıştır. Tefsîr ilmindeki yüksekliğinden dolayı kendisine; "Tercümânül-Kur’ân", "Hibru'l-Ümme", "Reîsül-Müfessirîn" lakapları verilmiştir. Ancak ona âit bir tefsîr kitabı yoktur. Yalnız tefsîr âlimleri onun bu açıklamalarını tefsîrlerinde nakletmişlerdir. [Fîrûzâbâdî, "Tenvîrul-Mikbâs min Tefsîri İbn-i Abbâs" adıyla 2 cildlik bir tefsîr yazmış, bunda ondan gelen açıklamaları nakletmiştir.]
Eshâb-ı kirâm, Resûlullah’tan (sallallahü aleyhi ve sellem) öğrendikleri Kur’ân-ı kerîmin tefsîrini, müfessirlerin ikinci tabakasını teşkil eden Tâbiînin büyüklerine öğrettiler. Mücâhid bin Cebr el-Mekkî (v. 103 / M. 721), İkrime (v. 105 / M. 723), Tâvus bin Keysân (v. 106 / M. 724), Atâ bin Ebî Rebâh (v. 114 / M. 732), Alkame bin Kays (v. 102 / M. 720), Şa’bî (v. 105 / M. 723), İbrâhim Nehâî (v. 105 / M. 723), Dahhâk bin Müzâhim (v. 105 / M. 723), Hasan-ı Basrî (v. 121 / M. 738), Mâlik bin Enes (v. 179 / M. 795) (rahmetullahi aleyhim) Tâbiîn devri müfessirlerinin meşhûrlarındandır.
Tâbiînin büyükleri de, Eshâb-ı kirâmdan öğrendikleri bu tefsîrleri, Tebe-i Tâbiîne ulaştırdılar. Süfyân bin Uyeyne (v. 198 / M. 813), Vekî’ bin Cerrâh (v. 917 / M. 812), İshâk bin Râheveyh (v. 233 /M. 848), Ali bin Ebî Talha (v. 143 / M. 760), Kâsım bin Sellâm (v. 223 /M. 837) (rahmetullahi aleyhim) Tebe-i Tâbiînin müfessirlerindendir.
.24/04/2018
Tefsîr nedir, müfessir kimdir -2-
Tevîllerin doğruluğu, nakle, yâni Peygamber Efendimizden (sallallahü aleyhi ve sellem) gelen tefsîrlere uygunluğu ile anlaşılır.
Kur’ân-ı kerîmin tefsîrine dâir Peygamber Efendimizden ve Sahâbe-i kirâmdan gelen rivâyetler, gönülden gönüle nakledilip fevkalâde bir tarzda zaptedildi. Nihâyet, ilimler kitaplara yazılmaya başlanınca, tefsîr âlimleri de, daha önce toplanıp kendilerine ulaşan bu rivâyetlerle, Kur’ân-ı kerîmi tefsîr ettiler.
Böyle rivâyetlerle yapılan tefsîre rivâyet, me’sûr ve naklî tefsîr denir. Rivâyet tefsîrlerinden bâzıları şunlardır:
1. Câmiu'l-Beyân an Te’vîli'l-Kur’ân: Muhammed bin Cerîr et-Taberî (v. 310 / M. 922)
2. Meâlimü't-Tenzîl: Ebû Muhammed el-Hüseyn el-Begavî (v. 516 / M. 1122)
3. El-Muharrerü'l-Vecîz fî Tefsîri'l-Kitâbi'l-Azîz: İbn-i Atiyye el-Endelusî. İbn-i Atiyye kendisinden önceki tefsîrlerdeki rivâyetleri ve senedlerini tahkîk ve tedkîke tâbi tutmuştur.
4. Câmiu'l-Ahkâm: Ebû Abdullah Muhammed bin Ahmed el-Kurtubî (v. 671 / M. 1272). Kurtubî de, tefsîrinde İbn-i Atiyye’nin usûlünü tâkip etmiştir.
5. El-Cevâhiru'l-Hısân fî Tefsîri'l-Kur’ân: Abdurrahmân es-Seâlibî (v. 876 / M. 1471)
6. Ed-Dürru'l-Mensûr fî Tefsîri'l-Me’sûr: Celâleddîn es-Süyûtî (v. 911 / M. 1505)
Rivâyet tefsîrleri yanında dirâyet tefsîrleri de yapıldı. İlk asırda îrâb, belâgat gibi lisan bilgileri, Araplarda meleke hâlinde bulunduğundan, bunları anlatan bir kitaba ihtiyaç yoktu.
Diğer taraftan Arap olmayanların Arabî’yi öğrenebilmeleri için bu lisânın gramerini bilmeleri icap ediyordu. Yine Kur’ân-ı kerîm Arabî olduğu için, lüzum görüldükçe lisân bilgilerine göre izâhına ihtiyaç duyuluyordu. Onun için Arabî lisanına dâir kitaplar yazıldı. Asıl tefsîr olan Resûlullah’tan (sallallahü aleyhi ve sellem) gelen rivâyetler esas alınarak, Kur’ân-ı kerîmin lisân ve daha başka bilgilerle de açıklamaları yapıldı. Bu izâhlara, açıklamalara tevîl denildi.
Tevîllerin doğruluğu, nakle, yâni Peygamberimizden (sallallahü aleyhi ve sellem) gelen tefsîrlere uygunluğu ile anlaşılır. Tefsîr kitaplarını yazan âlimler, tefsîre uygun tevîlleri de yine tefsîr olarak kabul etmişlerdir. Tevîl, nakle ve dîn bilgilerine uygun olmazsa tefsîr değil, yazanın kendi düşüncesi olur.
Bunun içindir ki, Kur’ân-ı kerîmde manası açık olmayan yerlerden, yalnız akla güvenip, yanlış tevîl yapılarak, yanlış manalar çıkarılması neticesinde yetmiş iki bid’at ve dalâlet fırkası ortaya çıktı. Bunlar sırf akla güvenme, ona göre hareket etme yolu olan felsefenin de tesirinde kalarak, akılla anlaşılamayacak olan âhiret hâllerini dahi, akıllarıyla izâha kalkıştılar.
Hâlbuki Ehl-i sünnet âlimleri nakli esâs alıp, aklı onu îzâh etmekte yardımcı saydılar. Kur’ân-ı kerîmi, bu esâsa bağlı olarak tefsîr ettiler. Dînî hükümlerin birçoğunu, ictihâd ederek bu yolla elde ettiler. Bu îtibârla kelâm, fıkıh ve ahlâk kitapları da Kur’ân-ı kerîmin tefsîridir.
.30/04/2018
Müfessirlerin bilmeleri gereken bazı ilimler
Tefsîr yapacak bir âlimin; sekiz yüksek din bilgisini bütün incelikleriyle bilmesi, on iki âlet ilmiyle bunların kolları olan yetmiş iki ilme vâkıf olması lazımdır...
İslâm âlimlerinin asırlar boyunca yazdıkları tefsîrler, her asra uygundur ve kâfîdir. Kur’ân-ı kerîmin emirleri, her asırdaki her insan için aynıdır. Önceki asırlar için başka, sonraki asırlar için başka değildir. Kur’ân-ı kerîme inanan ve uymak isteyen bir Müslümân, aradıklarını mevcut tefsîrlerde bulur. Fakat bozuk kimseler, kendi bozuk isteklerini, bu tefsîrlerde bulamazlar. Herkesin kendi aklına ve asrın isteklerine göre tefsîr yapması câiz değildir. Bu, aslı değiştirip bozmaya kalkışmaktır.
Tefsîr âlimleri, ehil olmayan kimselerin çıkıp, Kur’ân-ı kerîm tefsîri diye kendi şahsî düşüncelerini söyleyip, yazmalarına mâni olmak için, müfessirde, yâni tefsîr yapacak bir âlimde bâzı şartların bulunması lâzım geldiğini bildirmişlerdir. Bunlar, sekiz yüksek din bilgisini bütün incelikleriyle bilmek, on iki âlet ilmiyle bunların kolları olan yetmiş iki ilme vâkıf olmaktır. Bu sebeple tefsîr yapacak kimsenin lügat, metn-i lügat, bedî, beyân, belâgat, meânî, kırâat, usûl-i din (kelâm), fıkıh, esbâb-ı nüzûl, nâsih ve mensûh, usûl-i fıkıh, hadis, usûl-i tefsîr ve ilm-i kalp (tasavvuf, ahlâk ilmi) gibi çeşitli ilimleri öğrenmek, sarf, nahiv, mantık gibi âlet olan bilgilerde derinleşmek, zamânının fen bilgilerinde söz sâhibi olmak, âyet-i kerîmelerin zâhirî, zımnî, murâdî, iltizâmî mânâlarını ve her âyet-i kerîmenin, ne zaman, ne sebeple ve kimler için nâzil olduğunu, âyet-i kerîmelerin hangi hadîs-i şerîflerle ve nasıl açıklandığını hakkıyla bilmek lâzımdır.
Ayrıca Ehl-i sünnet itikâdında olup, kalpte Allah sevgisinden başka bir şeyin sevgisine yer verilmemesi ve ilm-i vehbîye, yâni Allah vergisi olan ilme sâhip olması lâzımdır.
DİRÂYET YOLUYLA YAPILAN TEFSÎRLERDEN BÂZILARI
1. Mefâtîhu'l-Gayb: Fahreddîn Râzî (v. 606/M. 1209). Bunda rivâyet ve dirâyet yolları birleştirilmiş, filozofların bozuk fikirleri reddolunmuştur. Tefsîr-i Kebîr diye de bilinen eserde; zaman zaman nahiv ve belâgatle ilgili meselelere girilmiştir.
2. Envâru't-Tenzîl ve Esrâru't-Te’vîl: Beydâvî (v.685/M.1288). Bu da Râzî Tefsîri’nin usûlünü tâkip etmiştir. Buna Beydâvî Tefsîri de denir. Yüze yakın şerh ve hâşiyesi yapılmıştır.
3. Medârikü't-Tenzîl ve Hakâiku't-Te’vîl: Nesefî (v. 701 / M. 1301).
4. El-Celâleyn: El-Mahallî (v. 684 / M. 1459) ve’s-Süyûtî (v. 911 / M. 1505).
5. İrşâdü'l-Akli's-Selîm ilâ Mezâyâ’l-Kitâbi'l-Kerîm: Şeyhulislâm Ebüssü’ûd Efendi (v. 892 / M. 1574).
6. Tefsîr-i Mazharî: Hindistân'da yetişen âlimlerin büyüklerinden Senâullah-ı Pâni-Patî’nin yazdığı çok kıymetli bir tefsîr kitabıdır.
.09/04/2018
Kul haklarıyla ilgili iki mühim hadîs-i şerîf
"Bir kimse, Peygamberlerin yaptıkları ibâdetleri yapsa, fakat, üzerinde başkasının bir kuruş hakkı bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe, Cennet’e giremez."
Hemen makâlemizin başında ifâde edelim, Sevgili Peygamberimiz buyurdu ki:
“Üzerinde kul hakkı olan, ölmeden önce ödeyip helâlleşsin! Çünkü âhirette altının, malın değeri olmaz. O gün, hak ödeninceye kadar, kendi sevaplarından alınır, sevapları olmazsa, hak sâhibinin günâhları buna yüklenir.” [Buhârî]
Yine Sevgili Peygamberimiz buyurmuştur ki:
“Müflis, şu kimsedir ki, kıyâmette, amel defterinde pek çok namaz, oruç ve zekât sevâbı bulunur. Fakat, bazılarına çeşitli yönlerden zararı dokunmuştur. [Meselâ kimini dövmüştür, kimine sövmüştür, kimini gıybet etmiştir, kimine iftirâ atmıştır.] Sevapları, bu hak sâhiplerine verilir. Hak sâhiplerinin hakları ödenmeden önce, bu kişinin sevapları biterse, onların günâhları, bunun üzerine yükletilip Cehennem’e atılır.” [Müslim]
Allahü teâlâ, insanların/kullarının îmân etmelerini, ibâdet yapmalarını, güzel ahlâka sâhip olmalarını, kendi aralarında kardeşçe yaşamalarını istemiş ve bunları emretmiştir. İnanan insanların da kardeş olduklarını Hucurât Sûresinde ilan etmiştir.
İslâmiyet, âdetâ bir haklar manzûmesidir. Haklar, önce ana hatlarıyla “Hukûkullah=Allah’ın hakları” ve “Hukûku’l-ıbâd=Kulların hakları” diye iki kısma ayrılır.
Kul hakları çok çeşitlidir: Ana-baba hakları-evlâd hakları, hoca hakları-talebe hakları, eşlerin karşılıklı hakları (karı-koca hakları), komşu hakları, umûmî olarak Müslümanların hakları, gayr-i müslimlerin hakları, hayvân hakları, gibi...
"Kul haklarını, Allahü teâlânın haklarından önce ödemek gerekir. Kul hakkı olan günâhların affı güç ve azapları daha şiddetlidir. Başkasının hakkını yiyen, hak sâhipleri ile helâlleşmedikçe affa uğramaz. Yani üzerinde kul veya hayvân hakkı bulunanı Allahü teâlâ affetmez ve bunlar Cehennem’e girip, cezâlarını çekeceklerdir. Onun için herkese karşı iyi davranmalıyız." [Abdülganî Nablusî, el-Hadîkatü'n-Nediyye]
"Bir kimseden haksız olarak alınan bir kuruşu, sâhibine geri vermek, yüzlerce lira sadakadan kat kat daha sevaptır. Bir kimse, Peygamberlerin yaptıkları ibâdetleri yapsa, fakat, üzerinde başkasının bir kuruş hakkı bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe, Cennet’e giremez." [İmâm-ı Rabbânî, Mektûbât-ı Rabbâniyye c. 2, m. 66, 87]
"Üzerinde kul hakkı olanın, buna tevbe için, kul hakkını hemen ödemesi, onunla helâlleşmesi, ona iyilik ve duâ etmesi de gerekir. Mal sâhibi, hakkı olan ölmüş ise, ona duâ, istiğfâr edip vârislerine verip ödemeli, bunlara iyilik yapmalıdır. Çocukları, vârisleri bilinmiyorsa, o miktar parayı fakîrlere sadaka verip, sevâbını hak sâhibine bağışlamalıdır." [Seyyid Abdülhakîm Efendi, Sefer-i Âhıret Risâlesi]
.2/04/2018
Müceddidlerin yapacakları işler nelerdir -1-
İslâm dînini, her asırda, aslı üzere, insanlara yeniden duyuran ve yayan çok "müceddid" gelmiştir. İlk "müceddid", Hazret-i Ebû Bekr-i Sıddîk’tır.
Geçen hafta yazdığımız iki makâlemizde, birer nebze "tecdîd" müceddid", "müceddid-i elf-i sânî" gibi terimlerden bahsetmiştik. Konunun önemine binâen, bu hafta da aynı konuya devâm etmek istiyoruz:
"Müceddid" yeni bir dîn, inanç, ibâdet vs. getirmez. Dînde zamâna göre değişiklik, ekleme ve çıkarma yapmaz. Böyle yapanlar "müceddid" değil, reformcu veya felsefecidirler. "Müceddid", dîni aslı üzere anlatır, yayar.
İslâm dînini, her asırda, aslı üzere, insanlara yeniden duyuran ve yayan çok "müceddid" gelmiştir.
İslâm âlimlerinin ve târihçilerin söz birliğiyle bildirdiklerine göre, ilk "müceddid", Hazret-i Ebû Bekr-i Sıddîk’tır (radıyallahü anh). Resûlullah’ın (sallallahü aleyhi ve sellem) vefâtından sonra, Arabistân Yarımadasında, mürted olanlara (İslâm dîninden ayrılanlara) büyük bir darbe vuran, yeni Müslümânlar arasında yayılmaya başlayan fitne ve fesâdı kaldıran ve İslâm birliğini sağlayan odur.
Hicrî beşinci asrın "müceddidi" de, Muhammed bin Muhammed Gazâlî’dir (rahmetullahi aleyh). Yaşadığı asırda İslâm dînine yaptığı hizmetleri ve yazdığı eserleri buna şâhittir.
Peygamber Efendimizin; “Benden sonra, her yüz senede bir âlim çıkar; dinimi kuvvetlendirir” [Ebû Dâvûd] ve “Ümmetimin âlimleri, İsrâîloğullarının Peygamberleri gibidirler” hadîs-i şerîfleriyle bu "müceddid"ler övülmüşlerdir. İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe, İmâm Mâlik, İmâm-ı Şâfiî, İmâm Ahmed bin Hanbel gibi mezhep imâmı olan mutlak müctehidler ve İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fâruk-i Serhendî ve her asırda gelen dört mezhepten birinde olan büyük âlimler ve ileride gelecek olan Hazret-i Mehdî bu "müceddid"lerdendir.
Her asırda, yani her yüz senenin başında gelen "müceddid"in alâmeti hadîs-i şerîfle açıklanmıştır. Kur’ân-ı kerîm’i ve hadîs-i şerîfleri kendi akılları, görüş ve düşünceleriyle açıklayıp, İslâm âlimlerinin kitaplarında bildirilen mânâları, doğru bilgileri kabul etmeyen ve böylece Ehl-i Sünnet mezhebinden ayrılanlara "müceddid" denmez. Bunlar bid’at ehli olup dalâlet fırkalarındandırlar ve sapık yoldadırlar... Bunlar hakîkî İslâm âlimlerinin kıymetli kitaplarına bağlı olmayıp, Kur’ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîfleri işlerine geldiği gibi yorumlarlar.
Bunlar "müceddid" değil, felsefeci ve dînde reformcudurlar. Yaptıkları iş, toplumun düzenini bozmak ve millet birliğini parçalamaktır. Nitekim İngilizler, Müslümânlardaki Sünnî inanç birliğini yıkmak için Kâdıyânîlikten, Bahaîliğe kadar pekçok İslâm dışı yolların çıkmasında büyük rol oynamışlar ve maalesef gâyelerine de ulaşmışlardır.
Bugün, bu durum, yine Batılı devletler ve Kilise tarafından desteklenmektedir.
.3/04/2018
Müceddidlerin yapacakları işler nelerdir -2-
Peygamber Efendimizden tam bin sene sonra İslâmiyeti ihyâ eden, bu zâtın İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) olduğunda bütün âlimler ittifâk etmişlerdir.
Peygamber Efendimizden bin sene sonra, İslâm dînini her bakımdan ihyâ edecek, bid’atlerden temizleyip "Asr-ı Seâdet"teki temiz hâline getirecek, İslâmiyetin zâhirî hükümleriyle tasavvuf bilgilerinde, Peygamberimize tam vâris olan, âlim ve ârif bir zâtın gelmesi lâzım olmuştu. Çünkü insanların hâllerinde çok değişiklikler meydâna gelmişti. Birçok bidatler ortaya çıkmıştı. Peygamber Efendimizden tam bin sene sonra İslâmiyeti ihyâ eden, bu zâtın İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) olduğunda bütün âlimler ittifâk etmişlerdir. En büyük âlim ve ârifler, onun hakkında “Müceddid-i elf-i sânî” yâni "İkinci bin yılının müceddidi" unvânını kullandılar. Mektûbât ve diğer eserleri bunu isbat etmektedir.
Bin yılda bir gelen "müceddid"ler, yüz yılda gelenlerden üstündürler. Her asırda gelen "müceddid"in kim olduğunu, kendinden sonra gelen Ehl-i sünnet âlimleri açıklamışlar ve tasdîk etmişlerdir.
Hicretin dört yüz senesinden sonra, "mutlak müctehid" gelmediği gibi, bin dört yüz senesinden sonra da "mürşid-i kâmil" görülmez oldu. Ama "mürşid-i kâmil" olmayan evliyâ ve "mutlak müctehid" olmayan "müceddid"ler, kıyâmete kadar yeryüzünde bulunacaklardır. Bu "müceddid"ler "mürşid-i kâmil"lerin ve "müctehid"lerin kitaplarını her tarafa yayacaklar, unutulmuş olan hak yolunu, Ehl-i Sünnet bilgilerini insanlara bildireceklerdir. Dünyâya yayılmış olan, bidat sâhiplerinin, sahte tarîkatçıların, yollarını şaşırmışların, fen ve dîn yobazlarının, yalanlarına, iftirâlarına cevap vereceklerdir.
"Tecdîd" kelimesinden bahsetmişken, bununla ilgili iki terimi daha ele alalım: "Tecdîd-i îmân" denildiği zaman, "îmânı tâzeleme" kasdolunur. "Tecdîd-i nikâh" denildiğinde de, bu terim, "nikâhı tâzeleme, yenileme" manasına gelir.
"Tecdîd-i îmân"ın geniş manası ise şöyledir: "Bilerek veya bilmeyerek, küfrü gerektiren (îmânı gideren) bir sözü söyleme veya bir işi yapma ihtimâli üzerine, "Lâ ilâhe illallah Muhammedün Resûlullah" sözünü; manasını bilerek ve inanarak söyleyip, îmânını yenileme, tâzelemedir."
Meşhûr Osmânlı ulemâsından İmâm-ı Birgivî (rahmetullahi aleyh) "Kadın ve erkek her Müslümânın, her gün sabâh ve akşam, tecdîd-i îmân duâsını okuması lâzımdır. Zevc ile zevcenin (hanımın) birlikte okumaları iyi olur" buyuruyor.
Ebû Saîd Muhammed Hâdimî (rahmetullahi aleyh) ise "Küfre sebeb olan sözü, hatâ ederek, yanılarak söyleyenin îmânı ve nikâhı bozulmaz. Yalnız tövbe ve istiğfâr yâni tecdîd-i îmân etmesi iyi olur. Tecdîd-i nikâh (nikâhı yenilemek) lâzım olmaz" buyurmaktadır.
.26/03/2018
Tecdîd nedir, müceddid kimdir -1-
Resulullah Efendimiz bir hadîs-i şerîfte buyurdu ki: "Her yüz senede bir müceddid zâhir olur (ortaya çıkar). Ümmetimin işlerini yeniler."
"Tecdîd" kelimesi, sözlük manası itibâriyle "Yenileme, tâzeleme" demektir. "Müceddid" de, "Yenileyici, kuvvetlendirici; İslâm dînini kuvvetlendiren, bidatleri yani İslâm dînine sokulmak istenen hurâfeleri, yapılmak istenen reformları söküp atan ve sünnetleri ortaya çıkaran âlim" demektir. Nitekim Resûlullah Efendimiz, bir hadîs-i şerîfinde "Her yüz senede bir müceddid zâhir olur (ortaya çıkar). Ümmetimin işlerini yeniler" buyurmuştur. (Ebû Dâvûd)
İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî Serhendî (kuddise sirruh) buyurmuştur ki:
"Bu ümmet, ümmetlerin en iyisi olduğu ve bu ümmetin Peygamberi, Peygamberlerin sonuncusu olduğu için, bunların âlimlerine, İsrâîloğullarının Peygamberlerinin mertebesi verilmiştir. Peygamberlerin vazîfeleri, bu âlimlere yaptırılmaktadır. Bunun için, her yüz sene başında, bu ümmetin âlimleri arasından bir müceddid seçerler. Hele bin sene geçince, geçmiş ümmetlerde bir 'Ülü'l-azm Peygamber' [veya 'Resûl'] gönderdikleri ve onun işini bir 'Nebî'ye (her yüz senede bir gönderilen Peygambere) bırakmadıkları gibi, bu ümmette de, tâm bilgili bir âlim seçilir. Bu zât, geçmiş ümmetlerdeki Ülü'l-azm Peygamberlerin işini yapar."
"Müceddid-i Elf-i Sânî" terimi "Hicrî ikinci bin yılının yenileyicisi" mânâsına İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin lakabıdır.
Şâh-ı Dehlevî (rahmetullahi aleyh) buyurmuştur ki:
"İmâm-ı Rabbânî müceddid-i elf-i sânî, derin bir âlim, büyük bir velî idi. Müctehid bir zât yâni Kur'ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîflerden hüküm çıkaran bir âlim idi. İslâm âlimlerinin göz bebeğidir. Âlimlerin önderi, velîlerin baş tâcı idi. Resûlullah Efendimizin güzel ahlâkını açıklayan bir deryâdır. İmâm-ı Rabbânî'yi sevenler, mümin ve müttekî olanlar yani Allahü teâlâdan korkup, harâmlardan kaçanlardır. Sevmeyenler münâfıklar yani içi dışı başka, iki yüzlü olanlardır. İslâm memleketleri, Hazret-i Müceddid'in feyiz ve nûrları ile doldu. İnsanda bulunacak her üstünlüğü, Allahü teâlâ İmâm-ı Rabbânî müceddid-i elf-i sânî hazretlerine vermiştir. Vermediği yalnız Peygamberlik makâmı kalmıştır."
Silsile-i aliyye büyüklerinden Seyyid Abdullah-ı Dehlevî (kuddise sirruh) buyurmuştur ki: "Sultanlar içinde Ömer bin Abdülazîz, din bilgilerinde İmâm-ı Şâfiî, tasavvufta (bir Müslümanın İslâm ahlâkı ile ahlâklanması için lâzım olan bilgileri ve yolları öğreten ilimde) Ma'rûf-i Kerhî, esrâr (sırlar, gizli bilgiler) konusunda İmâm Muhammed Gazâlî, feyiz vermekte ve kerâmetler göstermekte Abdülkâdir-i Geylânî, hadîs ilminde Celâlüddîn-i Süyûtî, tarîkat, hakîkat ve akâid yani îmânla ilgili bilgilerin inceliklerini açıklamakta ve kalplere akıtmakta İmâm-ı Rabbânî, müceddid idiler..."
.27/03/2018
Tecdîd nedir, müceddid kimdir -2-
Eski ümmetler zamanında, Peygamberlerin yaptıkları dîni kuvvetlendirme işini, artık Ehl-i sünnet mezhebindeki derin âlimler yapmaktadır.
Bugün de aynı konuya devam ediyoruz...
"Müceddid" lügatte yenileyici demektir. "Müceddid"in ıstılâhî manası ise: "Unutulmuş olan dîn bilgilerini meydana çıkaran, dîni bidat ve hurâfelerden (dînde sonradan ortaya çıkarılan şeylerden) temizleyen, dîni kuvvetlendiren kimsedir."
İlk Peygamber Hazreti Âdem’den sonra, insanlara her bin senede bir yeni dîn getiren bir Resûl (Peygamber) gelir, evvelki dînde yapılan değişiklikleri bildirirdi. Her yüz senede bir ise bir Nebî (Peygamber) gelir, dîn sâhibi Peygamberin getirdiği dîni değiştirmez, fakat kuvvetlendirirdi. Son Peygamber Muhammed aleyhisselâm gelinceye kadar, bu böyle devâm etti. O’nun getirdiği İslâmiyet, son dîn oldu.
İslâm dîni, kıyâmete kadar değiştirilmeyecektir ve yeni bir dîn de gönderilmeyecektir. Eski ümmetler zamanında, Peygamberlerin yaptıkları dîni kuvvetlendirme işini, artık Ehl-i sünnet mezhebindeki derin âlimler yapacaklardır. Bu yüksek âlimler, câhil halk tarafından, Müslümânlar arasına sokulan hurâfeleri, bidâtleri (dînde sonradan meydâna çıkarılan, uydurulan söz, yazı, usûl ve işleri), yanlış inançları ve işleri düzeltirler. Ehl-i sünnet inancına bağlı olan müctehidlerin, mezhep imâmlarının Eshâb-ı kirâmdan işiterek bildirmiş oldukları doğru bilgileri meydana çıkarırlar; kendilerinden bir şey söylemezler. Bunların geleceğini ve İslâmiyete hizmet edeceklerini, hadîs-i şerîfler haber vermekte ve övmektedir.
Kur’ân-ı kerîmde, Âl-i İmrân sûresinin 85. âyetinde (meâlen) “(Muhammed’in (aleyhisselâm getirdiği) İslâm dîninden başka dîn arayanların/isteyenlerin dînlerini, Allahü teâlâ kabul etmez (ve sevmez). İslâm dînine arka çeviren, âhirette hüsrâna düşecek, ziyân edecek, Cehenneme gidecektir” buyuruldu.
Mîr Hüsâmeddîn (rahimehullah) isimli zât buyurmuştur ki:
"Rüyâda, Resûlullah Efendimizi gördüm. Bir minber (câmilerde hutbe okunan yer) üzerinde, İmâm-ı Rabbânî hazretlerini medh ederek (överek) şöyle buyurdu: "Ben, ümmetim içinde, onunla iftihâr ediyorum (övünüyorum). Allahü teâlâ onu, ümmetim arasında müceddid kıldı."
"Kur'ândan, hadîslerden sonra gelir eserin,/Rûhlara şifâ olan, o mübârek sözlerin,/Başkumandânısın sen velîlerin, erlerin,/Ve Müceddid-i elf-i sânî adını alan." (M. Sıddîk Gümüş)
İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin tasavvuftaki yoluna "Müceddidiyye" denilmiştir. İmâm-ı Rabbânî müceddîd-i elf-i sânî hazretlerinin buyurduğu kıymetli sözlerden bâzıları şunlardır:
"İbâdetlerin hepsini kendinde toplayan ve insanı Allahü teâlâya en çok yaklaştıran şey namazdır."
"Dünyâyı ele geçirmek için âhireti vermek ve insanlara yaranmak için Allahü teâlâyı bırakmak, ahmaklıktır.
.20/03/2018
İmâm-ı Mâtürîdî ve Mâtürîdîlik hakkında...
İlimde çok iyi yetişen İmâm-ı Mâtürîdî, çeşitli kitaplar yazmak ve talebe yetiştirmek suretiyle Ehl-i sünnet itikâdını yaymıştır.
İslâmiyet, bütün insanlara yalnız bir tek îmânı, itikâdı emretmektedir. Bu îmânın esâslarını ve nasıl itikâd edileceğini, bizzât Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm teblîğ etmiştir.
Her Müslümânın, itikâdda (îmânla ilgili bilgilerde) Ehl-i sünnetin iki imâmından birine yani İmâm-ı Mâtürîdî veya İmâm-ı Eş'arî'ye tâbi olması lâzımdır. Bu iki imâmdan birine tâbi olmak, insanı bid'at (bozuk) itikâddan (inanıştan) korur. [Muhammed Hâdimî]
Taşköprüzade şöyle yazmıştır:
“Ehl-i sünnet vel-cemâatin kelâm ilmindeki reîsleri iki zâttır. Bunlardan biri Hanefî mezhebinde, diğeri ise Şâfiî mezhebindedir. Hanefî olanı, Ebû Mansûr Mâtürîdî, Şâfiî olanı ise, Ebu’l-Hasen el-Eş’arî’dir.”
Zebîdî de şöyle demiştir:
“Ehl-i sünnet vel-cemâat ismi geçince, Eş’arîler ve Mâtürîdîler kastedilir.”
Bazı kitaplarda, Eş’arîyye mezhebi, Mâtürîdîyye mezhebi diye yazılı ise de, bu kendi çalışmalarına verilen isimdir, ayrı mezhep değildir. Her ikisi de Ehl-i sünnet i’tikâdını anlatmışlardır. Aralarında ictihâd farkları vardır. Bu ayrılıklar temelde ayrılık olmadığı için, ikisi de Ehl-i sünnettir.
Îmân bilgilerinde Ebû Mansûr Mâtürîdî'nin bildirdiği gibi inanan kimseye “Mâtürîdî” denilir.
İtikâdda imâm olan İmâm-ı Eş'arî de, İmâm-ı Mâtürîdî de; hocalarının itikâdda müşterek olan mezheblerinden dışarı çıkmamış, yeni bir mezheb kurmamışlardır. Bu ikisinin, hocalarının ve dört mezheb îmâmının tek bir itikâdı (îmânı) vardır. Bu da “Ehl-i sünnet vel-cemâat” ismi ile meşhûr olan itikâddır. [Taşköprüzâde, Seyyid Abdülhakîm Efendi]
Bu iki İmâmın, hocalarının ve bunların da hocaları olan, amelde dört hak mezhep İmâmlarının ve onlara tâbi olanların îmânda, itikâdda tek bir mezhebleri vardır. Bu mezhep de, Ehl-i sünnet vel-cemâat mezhebidir.
İmâm-ı Mâtürîdî, İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe'nin naklen bildirdiği ve yazdığı Ehl-i sünnet itikâdını, kelâm bilgilerini, ondan nakledenler vâsıtasıyla kitaplara geçirdi, îzâh ve isbât etti. Kelâm ilminde, akâidde müctehid olan Mâtürîdî, kelâm ve fıkıh ilmini Ebû Nasr Iyâd'dan öğrendi.
İlimde çok iyi yetişen İmâm-ı Mâtürîdî, çeşitli kitaplar yazmak ve talebe yetiştirmek suretiyle Ehl-i sünnet itikâdını yaymıştır.
Yetiştirdiği talebeler arasında, ilim ve takvâ yönünden yükselmiş büyük âlimler vardır. Böylece, İmâm-ı A'zam’dan gelen itikâd bilgilerini nakleden İmâm-ı Mâtürîdî'den sonra da, talebeleri ve talebelerinin talebeleri binlerce kitap yazarak, Peygamberimizin gösterdiği doğru yol olan Ehl-i sünnet itikâdını, kendilerinden sonraki nesillere bildirdiler..
.19/03/2018
Ebû Mansûr Mâtürîdî hakkında...
Ehl-i sünnetin îmânla ilgili bilgilerde tâbi olduğu iki itikâd imâmından biri olan Muhammed bin Muhammed “Mâtürîdî” nisbesiyle meşhur olmuştur.
İmâm-ı Mâtürîdî ve İmâm-ı Eş’arî hazretleri, ayrı birer mezhep kurmamışlar, Eshâb-ı kirâmın, Tâbiînin, Tebe-i Tâbiînin, dört mezhep İmâmının ve onlardan sonraki Ehl-i sünnet âlimlerinin nakil ve tevâtür yolu ile bildirdikleri îmân ve itikâd bilgilerini açıklamışlar, anlaşılmasını kolaylaştırmak için kısımlara bölmüşler ve herkesin anlayabileceği şekilde yaymışlardır.
Bunlardan İmâm-ı Eş’arî, İmâm-ı Şâfiî hazretlerinin talebe zincirinde bulunmaktadır. İmâm-ı Mâtürîdî ise İmâm-ı A’zam hazretlerinin talebe zincirindedir.
Ehl-i sünnetin (Peygamber Efendimiz ve Eshâbının yolunda olanların) îmânla ilgili bilgilerde tâbi olduğu iki itikâd imâmından biri olan “Muhammed bin Muhammed”in hem kendisinin, hem de babasının ismi Muhammed’dir. Künyesi “Ebû Mansûr” olup, “Mâtürîdî” nisbesiyle meşhur olmuştur.
Soyunun, Eshâb-ı kirâmdan Hâlid bin Zeyd Ebû Eyyûb el-Ensârî’ye ulaştığı rivâyet edilen Ebû Mansûr Mâtürîdî’nin doğum târihi kesin olarak bilinmemekte olup, 852 (H. 238)’de Semerkand’ın “Mâtürîd” kasabasında doğduğu tahmîn edilmektedir. 944 (H. 333) senesinde Semerkand’da vefât etmiştir. [Kefevî, Taşköprüzâde]
Küçük yaşta ilim tahsîline yönelen, Ebû Mansûr Muhammed Mâtürîdî, İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe’nin naklen bildirdiği fıkıh ve kelâm bilgilerini, kelâm ilminde müctehid olan Ebû Nasr-ı İyâd’dan öğrendi. Diğer aklî ve naklî ilimleri de zamanının diğer âlimlerinden tahsîl etti.
İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe’nin bildirdiği itikâd bilgilerini, aklî ve naklî delîllerle açıklayarak tasnîf etti. Kendine hâs ispat ve iknâ metoduyla çeşitli sapık fırkaların bozuk fikirlerine cevap verip, reddiyeler yazdı. Böylece temiz Müslümânların sapıklıktan kurtulmalarına vesîle oldu. Ehl-i sünnet kelâmıyla ilgili hususlarda müctehid imâm oldu. Onun bildirdiği bu yola tâbi olanlara “Mâtürîdî” denildi.
Ebû Mansûr Mâtürîdî hazretleri, İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe’nin, Tâbiînin ileri gelenlerinden, onların Eshâb-ı kirâmdan ve onların da Peygamber Efendimizden naklen bildirdikleri itikâd bilgilerini, [yanî Ehl-i sünnet itikâdını] nakledenler vâsıtasıyla topladı. [Ahmed Zühdü Paşa, Taşköprüzâde, Seyyid Abdülhakîm Efendi]
"İbnü’l-Hakîm Semerkandî" adıyla meşhûr Ebü’l-Kâsım İshâk bin Muhammed, Ebû Muhammed Abdülkerîm bin Mûsâ el-Pezdevî, Ebü’l-Leys el-Buhârî ve Ebü’l-Hasan Ali bin Saîd gibi ilim ve takvâ yönünden yüksek âlimler, onun tedrîs halkasında yetiştiler. Amelde (ibâdette) Hanefî mezhebine tâbi olanların ekserîsi Mâtürîdî itikâdındadırlar.
.12/03/2018
İmâm-ı Mâtürîdî ve Mâtürîdîlik hakkında -1-
Ehl-i sünnetin akâidde iki kolu vardır: 1- Mâtürîdiyye mezhebi: Bunun imâmı Ebû Mansûr Mâtürîdî’dir. 2- Eş'ariyye mezhebi: Bunun da imâmı Ebü'l-Hasen Eş'arî’dir.
Hâtırlanacağı üzere, 05 Mart 2018 Pazartesi günü yazdığımız makâlenin sonunda, "Ehl-i sünnet itikâdı, Allahü teâlânın emrettiği, Sevgili Peygamberimizin inandığı, Hulefâ-i Râşidîn, Aşere-i Mübeşşere ve Ehl-i Beyt başta olmak üzere bütün Sahâbe-i kirâm, Tâbiîn ve Tebe-i Tâbiîn denilen ve hadîs-i şerîflerle medholunan ilk üç hayırlı neslin, Fukahâ-i Seb'a denilen 7 büyük Fıkıh âliminin, 4 Mezhep İmâmının, 2 Akâid İmâmının, büyük Müctehidlerin, 12 İmâmın, Silsile-i Aliyye ve Turuk-ı aliyye denilen büyük ulemâ ve evliyânın itikâdlarıdır" diye yazmıştık.
Yukarıda geçen iki "Akâid İmâmı"ndan biri İmâm-ı Eş'arî, diğeri de İmâm-ı Mâtürîdî'dir. Kıymetli Osmânlı âlimlerinden Taşköprüzâde’nin de ifâde ettiği gibi:
“Ehl-i sünnetin akâidde iki kolu vardır: 1) Mâtürîdiyye mezhebi: Bunun imâmı Ebû Mansûr Mâtürîdî’dir (rahimehüllah). 2. Eş'ariyye mezhebi: Bunun da imâmı Ebü'l-Hasen Eş'arî’dir (rahimehüllah). İkisinin de bildirdiği îmân esâsları aslında aynıdır. Yalnız aralarında, teferruâtla ilgili, îzâh, ifâde ve üslûb tarzından doğan cüz'î bazı farklılıklar vardır.”
İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe [rahimehullah], doğru yolda bulunmak, İslâm dînini bizzât Peygamber Efendimizin ve Eshâbının anlattığı gibi öğrenmek, inanmak ve yaşamak isteyenler için fıkıh bilgilerini toplayarak, kısımlara, kollara ayırdığı ve usûller, metodlar koyduğu gibi; Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem)in ve Eshâb-ı kirâmın bildirdiği itikâd, îmân bilgilerini de topladı ve yüzlerce talebesine öğretti. Bu sebeple Ehl-i sünnetin reîsi ve kurucusu kabul edildi.
İmâm-ı A’zam’ın bu husûsta ilk yazdığı kitâbın ismi “El-Fıkhu’l-Ekber”dir. Kendisinden sonra, talebesinden ilm-i kelâm, yani îmân bilgileri mütehassısları da yetişti. Bunlardan talebesi İmâm Muhammed Şeybânî’nin yetiştirdiklerinden, Ebû Bekr-i Cürcânî dünyâca meşhur oldu. Bunun talebesinden de Ebû Nasr-ı İyâd, kelâm ilminde Ebû Mansûr-ı Mâtürîdî’yi yetiştirdi. Ebû Mansûr, İmâm-ı A’zam’dan gelen kelâm bilgilerini kitaplara yazdı. Doğru yoldan sapanlarla mücâdele ederek, Ehl-i sünnet itikâdını kuvvetlendirdi ve her tarafa yaydı.
Ehl-i Sünnet itikâdını yayan İslâm âlimlerinden İmâm-ı Eş’arî de; İmâm-ı Şâfiî’nin talebesi zincirinde bulunmaktadır. Bu iki büyük imâm; Eshâb-ı kirâm, Tâbiîn ve Tebe-i Tâbiînin bildirdikleri itikâd, îmân bilgilerini açıklamış, kısımlara bölmüş ve herkesin anlayabileceği bir şekilde yaymışlardır. İmâm Eş’arî ve İmâm Mâtürîdî, hocalarının müşterek mezhebi olan “Ehl-i sünnet ve cemâat”ten dışarı çıkmamışlardır.
.05/03/2018
Tarih boyunca Ehl-i sünnet deyince ne anlaşılmıştır?
Ehl-i sünnet" alelâde herhangi bir mezhebin, meşrebin, tarîkatin, ekolün, kliğin, grubun, hizbin, cemâatin adı ve karşılığı değildir...
Önce iki büyük İslâm âliminden birer paragraf nakledip sonra konunun açıklamasına geçelim... En büyük âlim ve velîlerden olan İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî Serhendî (kuddise sirruh) buyurmuştur ki:
“Âkıl (akıllı) ve bâliğ olan (ergenlik yaşına/çağına ulaşan) her erkek ve kadının birinci vazîfesi, Ehl-i sünnet âlimlerinin yazdıkları akâid bilgilerini/îmân bilgilerini/inanılacak şeyleri öğrenmek ve bunlara uygun olarak inanmaktır. Kıyâmette yani öldükten sonra Cehennem azâbından kurtulmak, onların bildirdiklerine inanmaya bağlıdır.” [Mektûbât-ı Rabbâniyye]
Dört mezhebin fıkıh bilgilerinde mâhir, beş tarîkatte mürşid-i kâmil ve mükemmil olan Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî (kuddise sirruh) da buyurmuştur ki:
“Müslümânların birinci vazîfeleri, itikâdı düzeltip, Ehl-i sünnet vel-cemâat âlimlerinin bildirdiklerine uygun olarak inanmaktır. İkinci olarak, fıkıh (İslâmiyet'in emir ve yasaklarla ilgili) bilgilerini öğrenip, her şeyi bu bilgiye göre yapmaktır.” [İ’tikâdnâme/el-Îmân ve’l-İslâm]
Burada önce şunun bilinmesi lâzımdır: "Ehl-i sünnet" alelâde herhangi bir mezhebin, meşrebin, tarîkatin, ekolün, kliğin, grubun, hizbin, cemâatin adı ve karşılığı değil, İslâm’ın kendisi ve medeniyetimizin ana omurgasıdır. Târihte "sevâd-ı a'zam", "cumhûr-ı müslimîn", "müminlerin yolu" olarak kabul edilen Ehl-i sünnet; İslâm’ın ana yolu, ana caddesidir. Zâten "Ehl-i sünnet vel-cemâat" demek Sünnete ve Eshâb-ı kirâma sarılan insanlar demektir. Peygamber Efendimiz, "Benim sünnetime ve benden sonra da Hulefâ-i râşidînin sünnetine sarılınız" buyurmuştur. Ayrıca Eshâb-ı kirâmın yolunda olmakla ilgili birçok hadîs-i şerîf vardır.
Bu sebeple, "Ehl-i sünnet" denildiğinde, şunun anlaşılması ve bilinmesi gerekir: "Ehl-i sünnet"; Edille-i şer'iyye yani Kur’ân-ı kerîm, Sünnet-i seniyye, İcmâ-ı ümmet ve Kıyâs-ı fukahâ denilen 4 dînî delile bağlı, itikâdî olarak Mâtüridî-Eş’arî, amelî olarak da dört mezhep olarak bilinen; Hanefî, Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelî mezheplerinde tedvîn edilmiş olan mukaddes dînimiz İslâm’ın tâ kendisidir.
Demek ki, ilk üç asırda, hadîs-i şerîflerle övülmüş ilk üç hayırlı nesil olan Sahâbe-i Kirâm, Tâbiîn-i Kirâm ve Tebe-i Tâbiîn-i Kirâmın yani “Selef-i sâlihînin itikâdı” olarak isimlendirilen "Ehl-i sünnet i'tikâdı"; sonradan ortaya çıkmış bir tez veya anti tez şeklinde oluşmuş bir mezhep olmayıp; dalâlet fırkaları dışında kalan ümmetin ana gövdesi ve cumhûrun temel inancı, sahîh İslâm anlayışıdır...
.27/02/2018
Selam, kimlere verilir kimlere verilmez...
Kâfire saygı göstermek için selâm verilmez. Hadîs-i şerîfte, "Münâfık [ve her çeşit kâfir] ile konuşurken, efendim, demeyiniz" buyuruldu.
Verilen selâmı daha güzeli ile almak farz değil ise de, çok sevaptır. Peygamber Efendimiz, "Selâmün aleyküm" diyen bir sahâbî için, "On sevap kazandı" buyurdu. Başka biri, "Selâmün aleyküm ve rahmetullah" dedi. Ona da "Yirmi sevap kazandı" buyurdu. Bir başkası da, "Selâmün aleyküm ve rahmetullahi ve berekâtüh" dedi. Bu kimse için de, "Otuz sevap kazandı" buyurdu.
Bu sırada orada oturanlardan biri selâm vermeden çıkıp gitti. Resûlullah Efendimiz, "Arkadaşınız [selâmın fazîletini] ne tez unuttu?" buyurdu.
Şu kimselere her zaman selâm verilmez [burada, günâh işleyenleri, o işlerden vazgeçirme gâyesi vardır]:
1- Gayr-i müslimlere. [Gayr-i müslimlere, ancak iş düştüğü zaman selâm verilebilir ve selâmları alınır. Bid’at ehline de ihtiyaç hâlinde selâm verilir. Zengine, zengin olduğu için selâm vermek câiz değildir. Dilencinin, dilenirken verdiği selâmı almak gerekmez.] (ed-Dürrül-muhtâr)
Kâfire saygı göstermek için selâm verilmez. Hadîs-i şerîfte, "Münâfık [ve her çeşit kâfir] ile konuşurken, efendim, demeyiniz" buyuruldu. Zâlime, kâfire hürmet etmek, saygı ile selâm vermek, "üstâdım" demek, küfür olur. (Berîka)
İslâmiyet’in hâkim olduğu dönemlerde, gayr-i müslime ve fâsık Müslümâna selâm verilmezdi. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
"Yahûdî ve Hıristiyânlara selâm vermeyiniz." [Müslim]
"Bir kitap ehli [Yahûdî veya Hıristiyân] size selâm verdiği zaman, sâdece “ve aleyküm” deyiniz." [Buhârî]
Bir kâfire, "Allah ömürler versin" demek, câiz değildir. Ama Müslümân olması için veya cizye vererek devletimizin kuvvetlenmesi için, böyle duâ etmek câiz olur. (Berîka)
Demek ki, ihtiyaç düşünce veya onu üzmemek için yahut buna benzer sebeplerle Yahûdiyle, Hıristiyânla veya başka bir kâfirle selâmlaşmak veya onun Müslümân olması için duâ etmek câiz olur.
2- İçki içenlere. 3- Kumârbazlara ve her oyunu oynayanlara. 4- Gıybet edenlere. 5- Şarkıcılara. 6- Fâsıklara [Açıktan günâh işleyenlere.] 7- Kadınlara, kızlara bakanlara. 8- Yabancı kızlara ve genç kadınlara selâm verilmez. [Yabancı (yani nikâh düşen) kadın ihtiyâr ise, selâm verilir.]
Şu kimselere ise, yalnız o hâllerde iken selâm verilmez:
1- Namaz kılanlara. 2- Hutbe okuyan ve hutbeyi dinleyenlere. 3- Kur'ân-ı kerîm okuyan ve dinleyenlere. 4- Vaaz eden ve dinleyenlere. 5- Fıkıh dersi çalışanlara. 6- Dîn dersi veren ve dîn dersi ile meşgûl olanlara. 7- Eşleri ile meşgûl olanlara. 8- Avret yeri açık olanlara. 9- Abdest bozmakta olanlara. 10- Yemek yemekte olanlara.
Namaz kılanlar, hutbe okuyan ve hutbeyi dinleyenler hâriç, diğerlerine selâm verilirse, alma mecbûriyeti yoksa da selâmı almaları iyi olur.
.26/02/2018
Selâmlaşmanın dinimizdeki yeri ve hükmü...
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Mümin kardeşine selâm vermek, yanına gelince ona yer göstermek ve hoşlandığı isimle hitap etmek, aradaki sevgiyi pekiştirir."
Selâm vermek, bir kimseye yapılacak en güzel duâdır. "Selâm": "Emniyet, huzur, selâmet, sağlık, barış, rahatlık, iyi netice, kurtuluş" gibi manalara gelir. Selâm, "Ben Müslümânım, benden sana zarar gelmez, selâmettesin", "Selâmet üzere ol, Müslümân olarak öl" manalarına da gelmektedir. Gayr-i müslimlerin hidâyete kavuşmaları niyetiyle, ihtiyaç olduğu zaman onlara selâm vermek, hidâyete kavuşmaları için duâ etmek câizdir. (Rıyâdun-Nâsıhîn, Reddül-Muhtâr)
Selâm vermek sünnet, almak ise farzdır. Tek kişiye selâm verildiğinde, onun selâmı alması farz-ı ayın, bir cemâate verildiği zaman, onların almaları ise farz-ı kifâyedir. Selâm verirken, selâmın sünnet olduğunu düşünmeli ve o kimseye duâ etmeye niyet etmelidir! Sünnet olduğu düşünülmeden, alışkanlık hâlinde, şuursuzca selâm verilince, sevap olmaz. Bir yere girerken de, çıkarken de selâm verilir.
Dînimizde selâmın ve selâmlaşmanın önemi büyüktür. Müslümânların yanlarıına girerken, çıkarken, karşılaşınca, ayrılırken mutlakâ selâm vermelidir. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
"Bir yere, bir meclise giren oradakilere selâm versin. Oradan kalkıp giderken yine selâm versin." [Tirmizî]
"Tatlı dilli olmak, selâmlaşmak ve yemek yedirmek, Cennete götürür." [Hâkim]
"Bir eve girince, ev halkına selâm verin. Çıkarken de selâm verin." [Beyhekî]
"Mümin kardeşine selâm vermek, yanına gelince ona yer göstermek ve hoşlandığı isimle hitap etmek, aradaki sevgiyi pekiştirir." [Taberânî]
Selâmlaşırken eğilmek günâhtır. Hadîs-i şerîfte, "Karşılaştığınız zaman birbirinize eğilmeyin, kucaklaşmayın" buyuruldu. (Berîka)
Eshâb-ı kirâm, yolculuktan döndükleri zaman kucaklaşırlardı. Şu hâlde, uzun yoldan gelmiş veya uzun zamandır görülmeyen bir arkadaşla kucaklaşmak câiz olur.
Selâmı, "Es-selâmü aleyküm" şeklinde vermek daha iyidir. "Selâmün aleyküm" diye selâm vermek de câizdir.
"Es-selâmü aleyküm" denince, "Ve aleykümüs-selâm" demek farzdır. "Selâmün aleyküm" denince de, "Ve aleyküm selâm" denir. Her ikisinde de "ve" harfini söylemelidir! Selâmı düzgün verip düzgün almak iyidir. “Ve” söylemeden de almak câiz ise de, "ve"li söylemelidir. Çünkü "Ve aleyküm..."deki "ve", "dahi" manasındadır. Yani, "Allah’ın selâmı bizim üzerimize olduğu gibi, sizin üzerinize de olsun" demektir. Sâdece "Aleyküm selâm" ise, sanki "Selâm bize değil, size olsun" gibi uygunsuz bir manaya gelebilir. [İnşâallah yarınki makâlemizde, kimlere dâimî olarak, kimlere de muvakkat olarak selâm verilmez konusunda birkaç cümle yazalım.]
.20/02/2018
Kul haklarının önemi...
“Kul hakkını, Allahü teâlânın hakkından önce ödemek gerekir. Kul hakkı olan günâhların affı güç ve azapları daha şiddetlidir..."
Önce, İmâm Buhârî ile İmâm Müslim'den kul haklarının önemiyle ilgili birer hadîs-i şerîf nakledelim:
“Üzerinde kul hakkı olan, ölmeden önce ödeyip helâlleşsin! Çünkü âhirette altının, malın değeri olmaz. O gün, hak ödeninceye kadar, kendi sevaplarından alınır, sevapları kalmazsa, hak sâhibinin günâhları buna yüklenir.” [Buhârî]
“Müflis, şu kimsedir ki, kıyâmette, defterinde pek çok namaz, oruç ve zekât sevâbı bulunur. Fakat, bazılarına çeşitli yönlerden zararları dokunmuştur. Sevapları, bu hak sâhiplerine dağıtılır. Hakları ödenmeden önce sevapları biterse, hak sâhiplerinin günâhları, bunun üzerine yükletilip Cehenneme atılır.” [Müslim]
Şimdi de, dört büyük âlimin fıkıh ve tasavvuf kitaplarından bazı nakiller yapalım: Böylece, konunun son derece mühim olduğunu ortaya koymaya çalışalım:
“Bir kimseden haksız olarak alınan bir kuruşu, sâhibine geri vermek, yüzlerce lira sadakadan kat kat daha sevaptır. Bir kimse, Peygamberlerin yaptıkları ibâdetleri yapsa, fakat, üzerinde başkasının bir kuruş hakkı bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe, Cennete giremez.” (İmâm-ı Rabbânî, Mektûbât-ı Rabbânî c. 2, m. 66, 87]
“Kul hakkını, Allahü teâlânın hakkından önce ödemek gerekir. Kul hakkı olan günâhların affı güç ve azapları daha şiddetlidir. Başkasının hakkını yiyen, hak sâhipleri ile helâlleşmedikçe affa uğramaz. Yani üzerinde kul veya hayvan hakkı bulunanı Allahü teâlâ affetmez ve bunlar Cehenneme girip, cezâlarını çekeceklerdir.” (Abdülgani Nablusî, el-Hadîkatü’n-Nediyye)
“Kıyâmet günü, hak sâhibi, hakkından vazgeçmezse, bir dank [yarım gram gümüş] hak için, cemâat ile kılınmış ve kabul olmuş yedi yüz namazı alınıp, hak sâhibine verilecektir.” (Alâüddîn Haskefî, ed-Dürrü’l-muhtâr)
“Üzerinde kul hakkı olan bir kimsenin buna tevbe için, kul hakkını hemen ödemesi, onunla helâlleşmesi, ona iyilik ve duâ etmesi de gerekir. Mâl sâhibi, hakkı olan ölmüş ise, ona duâ, istiğfar edip vârislerine verip ödemeli, bunlara iyilik yapmalıdır. Çocukları, vârisleri bilinmiyorsa, o miktâr parayı fakîrlere sadaka verip, sevâbını hak sâhibine bağışlamalıdır.” (Seyyid Abdülhakîm Efendi, Sefer-i Âhiret)
Maddî yönden, tarîf edilemeyecek derecede gelişmelere sahne olan çağımız, ne hazindir ki, insanoğlunun en bunalımlı, huzursuz, rûh ve mana bakımından iflâs ettiği bir çağ olma özelliğini taşımaktadır. Asrımızda, akla-hayâle gelmeyen suçlar işlenmekte, insanlar canavarca birbirlerini boğazlamaktadırlar. Mukaddes dînimizde adam öldürmek, yaralamak, malını almak, çalmak şöyle dursun, kalp kırmak, gıybet etmek, iftirâ atmak bile büyük günâhlardandır.
Onun için Yunus Emre’miz (rahmetullahi aleyh): “Eğer bir gönül yıktınsa, bu kıldığın namaz değil./Yetmiş iki millet dahî, elin yüzün yumaz değil” demektedir.
Kezâ bir Müslümânın veya bir zimmînin (gayr-i müslim bir vatandaşın) gıybetini yapmak da şiddetle harâm kılınmıştır. İftirâ atmak ise daha büyük günâhtır.
.19/02/2018
Müminler, birbirlerini sevmeye mecburdurlar
Peygamber Efendimiz buyurdu ki: "Müminin mümine bağlılığı, parçaları birbirini destekleyen/bütünleyen bir binâ gibidir."
Sevgili Peygamberimiz, bir hadîs-i şerîfinde buyurmuştur ki:
“Allahü teâlâya yemîn ederim ki, mümin olmadıkça Cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe de (kâmil) mümin olamazsınız. Size bir amel bildireyim mi? O sebeple birbirinizi seversiniz: Aranızda selâmı yayınız.” [Müslim]
Cemiyet hayâtımız için çok mühim olan bu konunun açıklanması için, sâdece 3 âyet-i kerîme ile 3 hadîs-i şerîf zikredeceğiz:
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîminde şöyle buyurmaktadır:
"Müminler ancak kardeştirler. Öyleyse kardeşlerinizin arasını bulup-düzeltin ve Allah'tan korkup sakının; umulur ki esirgenirsiniz." [el-Hucurât, 10]
"Mümin erkekler ve mümin kadınlar birbirlerinin velîleridirler. İyiliği emreder, kötülükten sakındırırlar, namazı dosdoğru kılarlar, zekâtı verirler ve Allah'a ve Resûlü’ne itâat ederler. İşte Allah'ın, kendilerine rahmet edeceği kimseler bunlardır..." (et-Tevbe, 71)
"Allah'ın ipine hepiniz toptan sarılın/sımsıkı yapışın. Dağılıp ayrılmayın ve Allah'ın sizin üzerinizdeki nimetini hâtırlayın; hani siz düşmânlar idiniz de, O kalplerinizin arasını telîf etti/uzlaştırıp ısındırdı ve siz de O'nun nimetiyle kardeşler oldunuz. Yine siz bir ateş çukurunun kenârındayken, oradan sizi kurtardı. Allah, size âyetlerini işte böyle açıklar; umulur ki hidâyete erersiniz." (Âl-i İmrân, 103)
Peygamber Efendimiz (aleyhis-salâtu ves-selâm) da, hepsi de müttefekun aleyh olan (üzerinde ittifâk olunan, söz birliği yapılan) hadîs-i şerîflerinde şöyle buyurmuştur:
"Sizden birisi, kendisi için sevdiğini (istediğini, arzû ettiğini, dîn) kardeşi için de sevmedikçe (istemedikçe, arzu etmedikçe) gerçek îmâna eremez (hakîkî mümin olamaz)." [Buhârî, İmân 6; Müslim, İmân 71, (45); Tirmizî, Sıfatu'l-Kıyâmet 60, (3517); Nesâî, İmân 19, (3, 115); İbn-i Mâce, Mukaddime 9, (66)]
"Müslümân müslümânın kardeşidir; ona zulmetmez, onu tehlikede yalnız (yardımsız) bırakmaz. Kim, kardeşinin bir ihtiyâcını görürse, Allah da onun ihtiyâcını görür. Kim bir Müslümânı bir sıkıntıdan kurtarırsa, Allah da o sebeple, onu, Kıyâmet gününün sıkıntısından kurtarır. Kim bir Müslümânın bir kusûrunu örterse, Allah da onu kıyâmet günü örter." [Buhârî, Mezâlim 3, İkrâh 7; Müslim, Birr 58, (2580); Ebû Dâvud, Edeb 46, (4893); Tirmizî, Hudûd 3, (1426)]
"Müminin mümine bağlılığı, parçaları birbirini destekleyen/bütünleyen bir binâ gibidir." [Buhârî, Salât, 88; Müslim, Birr, 65]
Kardeş olmak; sevinçte ve kederde berâber olmak demektir. Yine kardeşlik; sevmek, saymak, yardımlaşmak ve dayanışmak demektir.
.9/01/2018
Kâfirlere hangi hususlarda benzememek lazım?
İbâdette kâfirlere benzemek bazı yerlerde "mekrûh", bazı yerlerde "harâm", bazı yerlerde "küfür" olur. Mesela haç takmak küfürdür.
İslâmiyette, Müslümânların, îmânlarında ve ibâdetlerinde, Müslümân olmayanları taklîd etmeleri, onlara benzemeleri, onların dînlerinin ve ibâdetlerinin alâmeti olan şeyleri yapmaları ve kullanmaları yasak edilmiştir.
Fakat İslâm dîninde, kâfirlerden her kavmin, her memleketin âdeti olarak yaptıkları ve kullandıkları şeylerden, harâm olmayıp, insanlara faydalı olanları yapmak ve kullanmak günâh değildir. Meselâ çeşitli binek vâsıtalarını kullanmak, yemeği masada ve ayrı tabaklar içinde yemek, çatal-kaşık kullanmak, ekmeği bıçakla kesmek, pantolon, gömlek ve çeşitli ayakkabılar giymek, çeşitli eşyâ ve âletleri kullanmak, hep âdete bağlı şeyler olup, İslâmiyette bunlara izin verilmiştir...
Hindûların bayram günlerine, ateşe tapanların kutsal günlerine ve Hıristiyânların Noel gecelerine ve diğer paskalyalarına hürmet etmek ve o zamanlarda, onların âdetlerini, onlar gibi yapmak, bu günleri Müslümân bayramı zannederek, onlar gibi birbirlerine hediyeler göndermek, eşyâlarını ve sofralarını, onların yaptıkları gibi süslemek, o geceleri başka gecelerden ayırt etmek büyük günâh olur.
İbâdette kâfirlere benzemek bazı yerlerde "mekrûh", bazı yerlerde "harâm", bazı yerlerde "küfür" olur. Mesela haç takmak küfürdür. “Nevrûz” veya “Mihricân” günlerinde, bunların isimlerini söyleyerek hediye vermek harâmdır. Bu günleri bayram bilerek vermek, küfür olur. "Noel" gününde, kâfirlerin paskalya ve yortularında, onlar gibi bayram yapmak da küfürdür.
Küfrün veya harâmın iyi niyetle yapılması, bunları küfürden ve harâmlıktan çıkarmaz. Harâmdan, iyi niyetle [Allah’tan korkarak] vazgeçen sevâp kazanır. Başka bir sebeple vazgeçen sevâp kazanmaz; yalnız, günâhından kurtulur.
Bilindiği gibi, her milletin ve cemiyetin kendisine esâs kabul ettiği bir takvîmi olduğu gibi, birçok milletin müştereken kullandığı takvîmler de vardır.
Târihler Hicrî (Kamerî, Şemsî), Rûmî, Mâlî, Mîlâdî gibi isimler alırlar. Takvîm için mühim bir hâdise “târih başı” olarak ele alınır. Hıristiyânlıkta bu başlangıç, İsâ aleyhisselâmın doğumu zannedilen târihtir. Doğduğu yıla sıfır, ondan öncesine “mîlâttan önce”, sonrasına da “mîlâttan sonra” denilmiştir.
Hıristiyânlar, kendi yılbaşıları olan ocak ayının birinci gecesinde, Noel yapıyorlar...
Hicrî-Kamerî Takvimde de; Muhammed aleyhisselâmın, Mekke'den Medine'ye hicret ettiği sene, başlangıç kabul edilir.
Müslümânlar da kendi yılbaşı gecelerinde ve günlerinde müsâfeha ederek, telefonla veya mektup yazarak tebrîkleşirler. Birbirlerini ziyâret eder ve hediyeler verirler. Yeni yılın, birbirlerine ve bütün Müslümânlara hayırlı ve bereketli olması için duâ ederler...
.8/01/2018
"Bir kavme benzeyen onlardandır" hadîsine dair
Bize gayr-i müslimlerden gelen şeyler iki çeşittir: Birincisi, dînlerinin gereği olarak yaptıkları şeylerdir. İkincisi, dînleri ile ilgisi olmayıp, âdet olarak yaptıkları şeyler.
"Kim bir kavme benzerse, o kimse onlardandır (Kim bir kavme/topluluğa benzemeye çalışırsa/özenirse o da onlardandır." (Ebû Dâvûd, Sünen, Kitâbu'l-Libâs, Bâb: 4; Ahmed bin Hanbel, Müsned, II / 50)
Hemen hemen aynı manada şu hadîs-i şerîfler de vardır:
“Bir kavmin hayır-şer amellerinden hoşlanan, o amelleri işlemiş gibi olur.” [Deylemî]
“Bir kavmin işini seven, o amelleri işlemese de, kıyâmette onlarla haşrolur.” [Hatîb Bağdâdî]
Bize gayr-i müslimlerden gelen şeyler iki çeşittir:
Birincisi, dînlerinin gereği olarak yaptıkları şeylerdir. Meselâ boyunlarına haç takmaları, bellerine zünnâr bağlamaları, Noel, yortu kutlamaları bu kısma girer.
İslâm âlimlerinin kitaplarında yazdıklarına göre, bunları dînlerinin gereği olarak yaptıkları için, bir Müslümân bunları ne niyetle takarsa taksın, hattâ şaka için, Hıristiyânlarla alay etmek için dahî yapsa, dînden çıkar. Hıristiyânların dînlerinin gereği, ibâdet niyetiyle yaptıkları, giydikleri bütün şeyler de böyledir. Bunun için, Hıristiyânlardan gelen şeylerin önce aslına bakmak lâzım. Hıristiyânlar, bunu ne için yapıyorlar? Dînlerinin îcâbı olarak mı, yoksa âdet olarak mı? Bu husûs çok önemlidir.
İkincisi, kâfirlerin dînleri ile ilgisi olmayıp, âdet olarak yaptıkları şeyler. Meselâ, ceket, pantalon giymeleri, kravat takmaları, âdet olarak yaptıkları şeylerdir. Bir Müslümânın, bunları kullanmasında mahzûr yoktur.
Yukarıdaki hadîs-i şerîfte geçen benzemek, itikâdda ve ibâdetlerde benzemektir. Kılık-kıyâfetle ilgili şeyler âdettir; çirkin olmayan âdetlerde kâfirlere benzemek günâh olmaz.
İslâmiyette, güneş yılının ayları içinde herhangi bir mübârek gün yoktur. Meselâ, Martın (20.) "Nevrûz" denilen günü ve Mayısın (6.) "Hıdrellez" günü ve Eylülün (20.) "Mihricân" günü, bâzı ülkelerde mübârek sayılıyorsa da, Müslümânlıkta, bu günlerin diğer günlerden farklı bir değeri yoktur. Noel günü ve gecesi de böyledir.
Şu bir gerçek ki, aslı olsa da olmasa da, bugün Hıristiyânlar “Noel”i dînî bir gerekçeyle, yani ibâdet niyetiyle kutluyorlar. Bunun için bugün de, bir Müslümân bunu kabul ederek veya etmeyerek Noel kutlamalarına katılamaz, buna değer veremez.
Yalnız şunu önemle belirtelim ki, Noel ile yılbaşı farklı şeylerdir. Yeni yılı tebrîk etmekte, hayırlı olmasını temennî etmekte dînen bir mahzûr yoktur. Yılbaşı, diğer günlerden farklı değildir. Hattâ bu gecede, Mevlid okumak, sohbet toplantıları düzenlemek de uygun değildir. Böyle yapılırsa, bu geceye dînî bir hüviyet kazandırılmış olunur. [İnşâallah yarın da, bu konuda birkaç kelime daha yazalım.]
.02/01/2018
Bir sene, büyük bir zaman dilimidir
Ömür bize bir emanettir. Zamanın önemini belirtmek için atalarımız “Vakit nakittir (paradır)” demişlerdir. Her şeyi zaman sayesinde kazanabiliriz...
Dünkü makâlemizde de belirttiğimiz gibi, Cenâb-ı Hakk’ın bizlere olan en önemli lütuflarından birisi de zaman nimetidir. Akıp giden zaman içerisinde, bize emânet edilen ömrümüzü tamamlamaktayız.
Ömür bize bir emanettir. Zamanın önemini belirtmek için atalarımız “Vakit nakittir (paradır)” demişlerdir. Her şeyi zaman sayesinde kazanabiliriz. Ama geçen zamanı geri getirmeye, hiçbir kimsenin gücü yetmez.
Her insan, kendisine takdir edilen ömrü, İlâhî irâde istikâmetinde geçirmekle mükelleftir. Dünya ve âhiret saâdetini kazanmak, bu sınırlı zamanı iyi kullanmaya bağlıdır.
İnsan, yaratılışı icâbı hayatı sever, ömrünün uzamasını ister. Ancak, uzun ömür, Hak yolunda tüketilmiş ise hayırlıdır. Nitekim bir sahâbî, Sevgili Peygamberimize “Yâ Resûlallah! İnsanların hayırlısı [en iyisi] kimdir?” diye sordu. Peygamber Efendimiz şöyle cevap verdi: “İnsanların hayırlısı [en iyisi], ömrü uzun olup ameli güzel olandır.”
O sahâbî, “Hangi insanlar şerlidir [daha kötüdür]?” diye sorunca da, Resûlullah Efendimiz, “Ömrü uzun olup da, ameli kötü olan” [Tirmizî] buyurmuştur.
Yüce Allah, Kur'ân-ı kerîminde, Mülk sûresinin 2. âyetinde: “Amelce hanginiz daha güzeldir diye [yani hanginizin daha güzel amelde bulunacağını] imtihân edip ortaya çıkarmak için ölümü de, hayatı da yaratan O'dur. O, azîzdir (her şeye gâliptir), gafûrdur (çok bağışlayandır)" buyurmuştur. Demek ki hayat ve ölümün yaratılmasında, imtihân maksadı vardır.
Allahü teâlânın bizlere ihsân buyurduğu sonsuz nimetlerine şükretmeli, bunları yerli-yerinde kullanmalı, O’nun dînine ve kullarına yardım ve hizmet etmeliyiz.
Büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh) “Vakitleri çok kıymetli ganîmet bilmelidir” buyurmuştur.
Onun oğlu, yine büyük âlim ve velî Muhammed Ma'sûm Fârûkî (rahmetullahi aleyh) de “Vakit keskin bir kılıç gibidir. Kıymetli ve şerefli şeylere sarf etmek gerekir” buyurmuştur.
Sözlüklerde, “Vakit”, “Zaman” yerine, “zaman” da “vakit” yerine kullanılmaktadır. “Zaman”: “Değişmekte olan bir standart hâdiseyle kıyaslanarak ölçülen; başlangıç ve son kabul edilebilecek iki hâdise veya vakit arasında geçen müddet (süre)” şeklinde tarif edilmektedir.
Unutmayalım ki, zaman en büyük sermâyedir. Dünyâ ve âhiret saâdetini kazanmak, bu sınırlı zamanı iyi kullanmaya bağlıdır. Nitekim Peygamber Efendimiz “Nasıl yaşarsanız öyle ölürsünüz. Nasıl ölürseniz öyle haşrolursunuz” buyurmuşlardır...
Yine Sevgili Peygamberimiz “Ameller, sonlarına göre değerlendirilir” buyurmuştur. Bir hukûk âbidesi olan “Mecelle”de de “Hüküm sona göre verilir” denilmektedir.
.26/12/2017
"Zındîk" ve "mülhid" terimleri hakkında...
Zındîk, bozuk anlayışlarını, sapık düşüncelerini, Müslümânlık olarak yazmaya ve yaymağa uğraşır. Ehl-i sünnet âlimlerinin doğru sözlerini beğenmez.
İslâm âlimleri, Kur'ân-ı kerîme, yetkisi olmadığı hâlde, Peygamberimizin ve bu sâhanın otoritelerinin verdikleri manalara ters manalar vermenin kişiyi "zındîk" ve "mülhid" yapacağını bildirmektedirler. Cenâb-ı Hakk'ın kasdetmediği bir mana için, "murâd-ı İlâhî budur" demek elbette çok tehlikelidir.
"Zındîk": "Hiçbir dinde olmadığı ve Allahü teâlâya inanmadığı hâlde, Müslümân görünüp Müslümânlığı değiştirmeye, îmânı bozmaya, dînsizliği Müslümânlık olarak yaymaya çalışan ve İslâmiyet'i içeriden yıkmaya uğraşan sinsi İslâm düşmânı, azılı kâfir, münâfık" demektir. Kâdıyânîler ve Behâîler böyledir.
Seyyid İbn-i Âbidîn ve Seyyid Abdülhakîm Arvâsî gibi âlimlerin de ifâde ettikleri üzere, "zındîk", Allahü teâlâya ve Muhammed aleyhisselâmın Peygamber olduğuna inandığını, Kur'âna ve hadîslere uyduğunu söyler; fakat, Kur'ân-ı kerîmi ve hadîs-i şerîfleri kendi câhil kafasına ve kısa görüşüne göre mânâlandırır. Bu bozuk anlayışlarını, sapık düşüncelerini, Müslümânlık olarak yazmaya ve yaymağa uğraşır. Ehl-i sünnet âlimlerinin doğru sözlerini beğenmez.
Dört hak mezhebin imâmlarından olan İmâm Mâlik bin Enes (rahimehullah) buyuruyor ki:
"Fıkıh öğrenmeyip tasavvufla uğraşan dinden çıkar, zındîk olur. Fıkıh öğrenip tasavvuftan haberi olmayan ise, bid'at sâhibi yâni sapık olur. Her ikisini edinen hakîkate varır."
Kendi noksân bilgileri ve sapık düşünceleri ile din kitâbı yazmak moda hâline geldi; hâlbuki din nakle dayanır... Bu kitaplarına "Kur’ân tercümesi" ve "Kur’ânın hakîkatleri" gibi isimler takıp, gençliğin önüne sürüyorlar. "Yalnız bu kitapları okuyun" diyerek, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri doğru din bilgilerinin öğrenilmesine mâni oluyorlar. Bunlara "zındîk" denir.
Abdülganî Nablusî hazretleri, "el-Hadîkatü'n-Nediyye" isimli kitâbında diyor ki:
"Kelâm ilmini, Ehl-i sünnet vel-cemâ’at âlimlerinin bildirdikleri itikâdı öğrenecek, bunları akıl ve nakil ile isbât edecek ve sapıklara, dinsizlere anlatacak kadar okumak farz-ı ayn olup, bundan fazlasını öğrenmek, ancak din âlimlerine lâzımdır; başkalarına câiz değildir. Dine yardım etmek için, fazla öğrenmek farz-ı kifâye ise de, bunu ancak, Allah rızâsı için çalışan, zekî dîn adamının öğrenmesi câizdir." [Netîcede ne olur? Maâzallah, "Zındîk" yani sinsi İslâm düşmânı olurlar.]
Bu ümmetin en büyük âlimlerinden olan İmâm-ı Şâfiî (rahmetullahi aleyh) buyurdu ki: "İlm-i kelâm ile uğraşıp sapıtmak yanında, büyük günâh işlemek hafîf kalır."
İmâm-ı Şâfiî'nin zamânındaki ilm-i kelâm için böyle denilince, şimdiki dîn câhillerinin kısa görüşleri ve hayâlleri ile yazdıkları din kitaplarını okumanın yasaklık derecesini ve zararlarını artık düşünmelidir!..
.19/12/2017
"Nasıl ölürseniz, öyle haşrolunursunuz!.."
Bu dünyâda kimi seversek, âhirette onunla beraber olacağız. Onun için dâimâ iyi kimseleri sevmeye ve onlarla beraber olmaya gayret etmeliyiz.
Bir şâir, çok güzel bir söz söylemiştir:
"Yâdında mı doğduğun günler?
Sen ağlar idin, gülerdi âlem...
Öyle bir ömür geçir ki, olsun
Mevtin sana hânde, halka mâtem..."
Burada, tavsiye edilen şudur: "Öyle bir ömür geçir ki, ölürken sen gül, arkanda kalanlar ağlasınlar."
Bir hadîs-i şerîfte “Kişi sevdiği ile berâberdir” buyurulmuştur. Bu dünyâda kimi seversek, âhirette onunla beraber olacağız. Onun için dâimâ iyi kimseleri sevmeye ve onlarla beraber olmaya gayret etmeliyiz. Allahü teâlânın sevdiği şeyleri ve kimseleri sevmek, sevmediklerini sevmemek, îmânın alâmeti ve temelidir; bu hâl, bizim de yüce Allah tarafından sevilen insanlardan olmamızı sağlar. İslâm âlimleri buyuruyorlar ki: “İnsan, seveceği kimseyi iyi seçmeli, ona göre sevmeli.”
Ebû Ali Cürcânî (rahmetullahi aleyh) isimli büyük âlim ve velînin zikrettiği saâdet (mutluluk) alâmetleri de son derece önemlidir:
“Bir kulun, Allahü teâlânın beğendiği işleri kolayca yapabilmesi, sünnete göre hareket etmesi, sâlih kimseleri sevmesi, eş-dost ile güzel geçinmesi, Allah rızâsı için insanlara iyilik yapması, Müslümânların işini görmesi ve vakitlerini Allahü teâlânın dînine hizmetle geçirmesi, saâdet alâmetlerindendir.”
Bunun için, İslâm büyüklerinin şu tavsiyeleri son derece mühimdir:
Her gün, Ehl-i sünnet âlimlerinin, evliyânın, Allahü teâlânın dostlarının kitaplarındaki sözlerinden, hayâtlarından, menkıbelerinden bazı kesitleri okumalı. İslâm büyüklerini, Ehl-i sünnet âlimlerini sevmek, anlatmak ve sevdirmek bir Müslümânın en önemli şiârı olmalıdır.
Büyük âlim [Şâfiî ulemâsından] İmâm-ı Mâverdî (rahimehullah), “Saâdet-i ebediyyeye (ebedî mutluluğa) kavuşmak için evvelâ Müslümân olmak lâzımdır” derken, yine en büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh), “Cehennem'den kurtulmak ve saâdet-i ebediyyeye (ebedî seâdete) kavuşmak, Peygamberlere (aleyhimüs-selâm) tâbi olmaya bağlıdır” buyurmuştur.
Dâru’l-fünûn Müderrislerinden (yani eski İstanbul Üniversitesi Profesörlerinden) Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (rahmetullahi aleyh) “İki cihân saâdetine kavuşmak, ancak ve yalnız dünyâ ve âhiretin Efendisi olan Muhammed aleyhisselâma tâbi olmaya bağlıdır” demektedir.
Ca'fer-i Huldî (rahimehullah) ise, saâdetin anahtarını şöyle veriyor: “Sâlihlerle berâber olmak, sonsuz saâdetin anahtarıdır.”
Evliyâullah'tan Yûnus Emre’nin güzel bir sözü var:
“Bu dünyâya gelen kişi,
Âhir yine gitse gerek.
Müsâfirdir, vatanına,
Bir gün sefer etse gerek.”
.11/12/2017
İmânın dördüncü şartı peygamberlere inanmaktır
Peygamberlere imân etmek, aralarında Peygamberlik bakımından hiçbir fark görmeyerek, hepsinin sâdık, doğru sözlü olduğuna inanmak demektir.
Cenâb-ı Hak, şüphesiz ki bütün insanlara sayılamayacak kadar çok nimet, iyilik vermiştir. Allahü teâlânın merhameti, ihsânı, nimetleri o kadar çoktur ki, bunu ancak “sonsuz” kelimesiyle ifâde edebiliriz. Bunların en büyüğü ve en kıymetlisi ise, Resûller ve Nebîler (aleyhimüsselâm) göndererek İslâmiyeti, ebedî saâdet yolunu göstermesidir.
Allahü teâlâ, dünyâya gönderdiği ilk insanı [yani Hazret-i Âdem’i], aynı zamanda ilk Peygamber kılmış, ondan sonra, kullarına râzı olduğu ve beğendiği yolu göstermek için, çeşitli mekânlardaki, çeşitli kavimlere, zaman zaman “Peygamber”ler göndermiştir.
Bilindiği gibi, dînde inanılacak altı şeyden [Âmentü esâslarından=îmânın altı şartından] dördüncüsü, Allahü teâlânın “Peygamber”lerine inanmaktır.
Peygamberlere îmân etmek, aralarında Peygamberlik bakımından hiçbir fark görmeyerek, hepsinin sâdık, doğru sözlü olduğuna inanmak demektir. Peygamberler, insanları, Cenâb-ı Hakk’ın beğendiği yola kavuşturmak, onlara doğru yolu göstermek için gönderilmişlerdir. Peygamberler hakkında, Kur’ân-ı kerîmde bir âyet-i kerîmede meâlen buyurulmuştur ki:
“(Îmân edenleri Cennet’le) müjdeleyici, (küfredenleri de Cehennem’le) korkutucu olarak Peygamberler gönderdik ki, bu Peygamberlerin gelişinden sonra, insanların (yarın) kıyâmette (Bizi îmâna çağıran olmadı) diye Allah’a bir hüccet ve özürleri olmasın. Allah azîzdir, hükmünde hikmet sâhibidir.” (Nisâ sûresi, 165)
Demek ki Peygamberler, insanlara müjde vermek ve aynı zamanda onları korkutmak için gönderilmişlerdir...
Başka bir âyet-i kerîmede de meâlen şöyle buyurulmuştur: “Peygamberin, üzerinizdeki (vazifesi), ancak ilâhî emirleri teblîğdir. Allah, açıkladığınız ve gizlediğiniz (sözler ile hareketlerinizin) hepsini bilir.” (Mâide sûresi, 99)
Târihte belli bir zaman dilimine, belli bir coğrâfî bölgeye ve belli bir kavme gönderilen Peygamberler vardır. Ama âhir zaman nebîsi Muhammed aleyhisselâm, [günümüz de dâhil olmak üzere] bütün zamanlara, bütün mekânlara ve bütün kavimlere, tüm milletlere, hattâ hem insanlara, hem de cinnîlere gönderilmiş bir Peygamberdir. Bunun için Peygamberimize “Hâtemü’n-nebiyyîn” veya “Hâtemü’l-Enbiyâ” yahut “Hâtemü’l-Enbiyâ ve’r-Rusül:Nebîlerin ve Resûllerin sonuncusu” denilmiştir.
Ayrıca “Resûlü’s-sekaleyn: İnsanların ve cinnîlerin Peygamberi” sıfatı da vardır. Bu husûs (yani bütün insanların ve cinnîlerin Peygamberi olması husûsu) ittifâklıdır, yani bütün âlimlerimizin söz birliği ile sâbit olan bir husûstur. Ama diğer mahlûkâta da Peygamber olduğunu bildiren âlimlerimiz de mevcuttur.
.05/12/2017
Resûlullaha uymak kesinlikle emrediliyor
Kur’ân-ı kerîmde, baştan sona kadar Muhammed aleyhisselâma îmân edip uyma emrediliyor, uymayanın Müslümân olamayacağı, kâfir olacağı ifâde buyuruluyor.
Dünyâ târihinin en önemli dönüm noktalarından, en mühim kilometre taşlarından biri, şüphesiz ki “İki Cihân Güneşi Hazret-i Muhammed (aleyhisselâm)”ın dünyâyı teşrîfleridir.
Peygamberlik vazîfelerini görmekte, Peygamberlik üstünlüklerini taşımakta, bütün Peygamberler müsâvîdir, eşittirler. Fakat Peygamberlerin, birbirleri üzerinde, şerefleri, üstünlükleri vardır. Meselâ, ümmetlerinin çok olması, gönderildikleri memleketlerin büyük olması, ilim ve ma’rifetlerinin çok yerlere yayılması, mucizelerinin daha çok ve devâmlı olması ve kendileri için ayrı kıymetler ve ihsânlar bulunması gibi üstünlükler bakımından, âhir zaman Peygamberi Muhammed aleyhisselâm, bütün Peygamberlerden daha üstündür. Ülü’l-azm olan Peygamberler, böyle olmayanlardan ve Resûller de, Nebîlerden daha üstündürler.
Resûlullaha uymakla ilgili hadîs-i şerîflerden birkaçı şöyledir:
“Cennete sadece Müslümân olan girer.” [Buhârî, Müslim]
“Allah’ın Rab, benim de Peygamber olduğuma kesin olarak inanana, Cehennem harâm olur.” [Hâkim]
“Beni duyup da îmân etmeyen Yahûdî ve Hıristiyan [ve diğer kâfirler] elbette Cehenneme gireceklerdir.” [Hâkim]
Kur’ân-ı kerîmde, baştan sona kadar Muhammed aleyhisselâma îmân edip uyma emrediliyor, uymayanın Müslümân olamayacağı, kâfir olacağı ifâde buyuruluyor.
İşte bazı âyet-i kerîme meâlleri şöyle:
“De ki, “Allaha ve Peygambere itâat edin! Eğer [uymayıp] yüz çevirirlerse, [kâfir olurlar] Allah elbette kâfirleri sevmez.” [Al-i İmrân, 32]
“Allah ve Resûlüne itâat eden Cennete, isyân eden Cehenneme gider.” [Nisâ, 13-14]
“Biz, her Peygamberi, kendisine itâat edilsin diye gönderdik.” [Nisâ, 64]
“Resûle itâat eden, Allaha itâat etmiş olur.” [Nisâ, 80]
“Allah ile Resûllerinin arasında farklı bir yol tutmak isteyenler kâfirdir.” [Nisâ, 150-151]
“Allaha ve Resûlüne itâat edin!” [Enfâl, 20]
“Aralarında hüküm verilmek üzere Allaha ve Peygambere çağırıldıkları vakit: Müminler, “İşittik, itâat ettik” derler, işte kurtuluşa erenler bunlardır.” [Nûr, 51]
“Allah ve Resûlü, bir işte hüküm verince, artık inanmış kadın ve erkeğe, o işi kendi isteğine göre, tercîh, seçme hakkı kalmaz.” [Ahzâb, 36]
“Allaha ve Resûlüne karşı gelen, apaçık bir sapıklıktadır.” [Ahzâb, 36]
“Allaha ve Resûlüne inanmayan [kâfir olur]; kâfirler için de çılgın bir ateş hazırladık.” [Feth, 13]
“O [Resûlüm], vahiyden başkasını söylemez.” [Necm, 3-4]
“Resûlümün verdiğini alın, yasakladığından da sakının!” [Haşr, 7]
.04/12/2017
Allahü teala, Habibini nasıl methediyor...
“Andolsun ki, size içinizden öyle bir Peygamber gelmiştir ki, sizin sıkıntıya uğramanız, ona çok ağır gelir. O, size çok düşkün müminlere karşı çok şefkatli ve gâyet merhametlidir."
Mübârek ismi "pek çok medhedilmiş, tekrâr-tekrâr övülmüş" manâsına gelen “Muhammed” aleyhisselâm, Allahü teâlânın medhettiği, Habîbi (sevgilisi, en çok sevdiği), yaratılmış bütün insanların ve diğer mahlûkâtın her bakımdan en üstünü, en güzeli, en şereflisi ve bütün insanlara ve cinnîlere Peygamber olarak seçip gönderdiği, son ve en üstün Peygamberidir. Onun Ahmed, Mahmûd, Mustafâ... gibi daha başka güzel isimleri de vardır.
Her bakımdan insanların en üstünü olan Muhammed aleyhisselâm, kendisine Peygamberliği bildirilmeden önce de, aslında, güzel ahlâkı, insanlara görülmemiş bir şekilde iyi davranması, sâkinliği, yumuşaklığı ve diğer üstün hâlleriyle sevilmiştir. İnsanlar, bu hasletleri sebebiyle O'na hayrân olmuşlardır. Mekke halkı, gördükleri şaşılacak derecedeki doğru sözlülük ve güvenilirlikten dolayı, O'na “el-Emîn”, yani “kendisine her zaman güvenilir” lakabını vermişlerdir. Böylece gençliğinde bu isimle meşhûr olmuştur.
Ama ne kadar enteresan bir durumdur ki, Peygamberliğini ilan ettiği zaman, O’nun emîn olduğunu bildikleri hâlde, Mekkelilerin çoğu kendisine îmân etmediler.
Yüce Rabbimiz, onun hakkında, Kur'ân-ı Hakîminde buyuruyor ki:
“(Ey inananlar!) Andolsun ki, size içinizden [kendinizden] öyle bir Peygamber gelmiştir ki, sizin sıkıntıya uğramanız, ona çok ağır gelir. O, size çok düşkün [üstünüze çokça titreyen], müminlere karşı çok şefkatli ve gâyet merhametlidir.
(Ey Habîbim Muhammed!) Eğer yüz çevirirlerse [aldırmazlarsa], onlara de ki: Allah bana yeter; O'ndan başka ilâh yoktur. Ben, sâdece O'na güvenip dayanırım. O, yüce Arş'ın sâhibidir, [O, büyük arşın Rabbi’dir.]" (Tevbe, 128-129)
“Biz, seni âlemlere rahmet olarak gönderdik.” [Enbiyâ, 107]
Yine Allahü teâlâ şöyle buyurmaktadır: “Peygamber, müminlere canlarından evlâdır, ileridir, daha yakındır; [O, müminler nazarında kendi nefislerinden, canlarından daha önce gelir; müminlerin, Peygamber’i kendi nefislerinden çok sevmeleri gerekir.] O'nun hanımları da onların anneleridirler…..” [Ahzâb, 6]
“Biz, seni bütün insanlara müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik.” [Sebe’, 28]
“Senin için bitmeyen, sonsuz mükâfât vardır. Elbette sen büyük bir [en büyük] ahlâk üzeresin.” [Kalem, 3-4]
“Rabbin sana [çok nimet] verecek, sen de râzı olacaksın.” [Duhâ, 5]
Bu ve benzeri birçok âyet-i kerîmeye muhâtap olan Sevgili Peygamberimizin Mevlidi [doğum zamanı], Rebiul-evvel ayının 11. ve 12. günleri arasındaki gece idi. Bu senenin mübârek "Mevlid Kandili"ni yakında idrâkle şereflendik; Cenâb-ı Hak, sıhhat ve âfiyet içerisinde, sevdiklerimizle birlikte daha nicelerine kavuştursun inşâallah.
.28/11/2017
Sevgili Peygamberimizin yüksekliği...
Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri buyurdu ki: “İki cihân saâdetine kavuşmak, ancak ve yalnız dünya ve âhiretin efendisi olan Muhammed aleyhisselâma tâbi olmaya bağlıdır.”
Cenâb-ı Hak, gönderdiği “Peygamber”lerle, insanların dünyâda ve âhirette rahat etmeleri, huzur içerisinde, iyi bir şekilde yaşamaları için, emirlerini ve yasaklarını, yani ne yapmaları ve nelerden sakınmaları lâzım olduğunu açıklamıştır.
Son Peygamber Hazret-i Muhammed aleyhisselâmdan önceki bütün Peygamberler, belli zaman dilimlerine gönderilmişler, onların ahkâm-ı şer’iyyelerinin (dînlerinin) geçerlilik müddetleri belli zamanlarda bitmiş; ama getirdiği hükümler, kıyâmete kadar geçerli olan bir tek Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm kalmıştır. Resûlullah Efendimizin üstünlüklerini bildiren yüzlerce kitap yazılmıştır. Aslında, kâinâtın Efendisi, iki cihânın güneşi Muhammed aleyhisselâmı, lâyıkı vechile, doğru bir şekilde beşeriyete tanıtmak, biz Müslümanlar için bir insanlık, Müslümânlık ve vefâ borcudur.
En son hak dîn olan İslâmiyette emredilen îmân, ibâdet ve ahlâk esâslarıyla insanlar, mânen ve maddeten yükselmeye, üstünlük ve şeref sâhibi olmaya, dünyâ ve âhiret saâdetlerine kavuşmaya dâvet edilmişlerdir. Başta Peygamber Efendimiz, Hulefâ-i Râşidîn ve diğer Sahâbe-i kirâm olmak üzere, kurulan bütün İslâm devletleri, husûsen Selçuklular ve Osmanlılar, bunun için çok büyük gayretler sarf etmişlerdir.
“Saâdet-i Ebediyye”: “Sonsuz, ebedî mutluluk, bahtiyârlık” demektir. Büyük âlim İmâm-ı Mâverdî (rahmetullahi aley) “Saâdet-i ebediyyeye kavuşmak için Müslümân olmak lâzımdır” derken, yine en büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) “Cehennem'den kurtulmak ve saâdet-i ebediyyeye kavuşmak, Peygamberlere (aleyhimüsselâm) tâbi olmaya bağlıdır” buyurmuştur.
Dâru’l-fünûn müderrislerinden (eski İstanbul Üniversitesi profesör) Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (rahmetullahi aleyh) de “İki cihân saâdetine kavuşmak, ancak ve yalnız dünya ve âhiretin efendisi olan Muhammed aleyhisselâma tâbi olmaya bağlıdır” demektedir.
"Onun şahsında, Allah'ı ve Âhiret gününü umanlar ve Allah'ı çokça hatırlayanlar için güzel edep ve ahlâk nümûneleri vardır " (Ahzâb, 21) âyet-i kerîmesi, onun “üsve-i hasene” [nümûne-i imtisâl=en güzel örnek] olduğunu ne güzel ifâde etmektedir?
İslâm âlimlerinin buyurdukları gibi, saâdetlerin başı; bir insanda bulunabilecek, görünür-görünmez bütün iyilikler, üstünlükler ve güzellikler kendisinde toplanmış bulunan, âlemlere rahmet olarak gönderilen, mahbûb-i Rabbil-âlemîn olan, dünyâ ve âhiretin Efendisi, insanların ve cinnîlerin Peygamberi Resûl-i Ekrem Muhammed aleyhisselâm’ı tanımak, sevmek, O’na îmân etmek, tâbi ve teslîm olmaktır.
.27/11/2017
“İki Cihân Güneşi"ni doğru olarak tanımak
Dünya tarihinin en önemli dönüm noktalarından, en mühim kilometre taşlarından biri, “İki Cihân Güneşi Hazret-i Muhammed (aleyhisselâm)”ın dünyayı teşrîfleridir.
Umûmî bir tarîf yapmak gerekirse “İslâm dîni” Allahü teâlânın, Cebrâîl ismindeki melek vâsıtası ile Sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâma gönderdiği; insanların, dünyâda ve âhirette rahat ve mesut olmalarını sağlayan usûl ve kâidelerdir.
İslâm âlimlerinin buyurdukları gibi: "Bütün üstünlükler, faydalı şeyler, İslâmiyetin içindedir. Eski semâvî dînlerin görünür-görünmez bütün iyilikleri ve güzellikleri İslâmiyetin içinde toplanmıştır. Bütün saâdetler ve muvaffakiyetler ondadır. Yanılmayan ve şaşırmayan akılların kabul edeceği esâslardan ve ahlâktan ibârettir."
Dünya tarihinin en önemli dönüm noktalarından, en mühim kilometre taşlarından biri, “İki Cihân Güneşi Hazret-i Muhammed (aleyhisselâm)”ın dünyayı teşrîfleridir...
Kendisine vahyin gelmesiyle, Peygamberlik vazîfesini îfâya başlayan Sevgili Peygamberimiz Muhammed Mustafâ (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimiz, İslâm'ı teblîğe takrîben yirmi üç sene devam etti. Bilindiği üzere, ilk emri "Oku" diye başlayan İslâm dîninde, ilme çok büyük ehemmiyet verilmiştir.
Sevgili Peygamberimizin, 23 sene gibi son derece kısa bir zaman içerisinde, 150 bin mübârek insan, en güzel ahlâka sâhip güzîde sahâbe, "hayırlı bir ümmet" meydâna getirmesi, dünyanın en mühim hâdiselerindendir. Onların da 30-40 sene gibi çok kısa zaman zarfında, gâyet mahdûd imkânlarla, zamanının en büyük [Sâsânî ve Bizans] imparatorluklarını yıkıp İspanya'dan (Endülüs'ten) Çin'e kadar olan geniş coğrafî bölgeleri fethederek oralara ilim-irfân, ahlâk-fazîlet, medeniyet-adâlet, nûr ve hidâyet götürmeleri, eğitimciler açısından ciddiyetle incelenmesi gereken çok mühim bir konudur. Bu dev ordu nasıl meydâna getirilebilmiştir? Bu büyük iş nasıl başarılmıştır?
Amerikalı yazar Stüdart da bu duruma şaşarak, “İslâm Âleminin Bugünkü Hâli” adlı kitabında diyor ki:
“İslâm’ın zuhûru, neredeyse insanlık tarihinde kaydolunan en büyük hâdisedir. İslâm, daha evvel şahsiyet bakımından zayıf olan bir millet ve değer bakımından kıymetsiz bir ülkede (kimsenin işgâle bile lâyık görmediği çöllerde) zuhûr etti. [Aslında Mekke-i mükerreme, Allahü teâlâ indinde, yeryüzünün en kıymetli beldesidir.] Daha yirmi-otuz sene geçmeden, uçsuz-bucaksız geniş mülk ve saltanatları parçalayarak, asırlar ve nesiller boyu devam edegelen eski dînleri yıkarak, millet ve kavimlerin içindekilerini değiştirerek, sağlam bünyeli bir âlem (İslâm Âlemi) kurarak yeryüzünün yarısına yayıldı. İslâm’ın ilerleme ve yükselme sırrını ne kadar araştırıp incelersek o kadar hayranlığımız artıyor...”
.21/11/2017
"Müslümân Müslümânın kardeşidir, ona zulmetmez"
Sevgili Peygamberimiz buyurdu ki: "Birbirinizle kinleşmeyiniz, hasetleşmeyiniz, birbirinizden yüz çevirmeyiniz. Ey Allah'ın kulları kardeş olunuz..."
İbn-i Ömer (radıyallahü anhümâ) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhis-selâm) buyurdular ki: "Müslümân Müslümânın kardeşidir. Ona zulmetmez, onu tehlikede yalnız bırakmaz. [Müslümân, dîn kardeşini, düsmânına teslîm etmez.] Kim, Müslümân kardeşinin bir ihtiyâcını karşılarsa, Allah da onun ihtiyâçlarını giderir. Kim bir Müslümânı bir sıkıntıdan kurtarırsa, Allah da o sebeple, onu Kıyâmet gününün sıkıntılarından kurtarır. Kim bir Müslümânın kusûrunu örterse, Allah da kıyâmet gününde onun kusûrunu örter." [Buhârî, Mezâlim 3, İkrâh 7; Müslim, Birr 58 (2580); Ebû Dâvud, Edeb 46 (4893); Tirmizî, Hudûd 3 (1426)]
Enes bin Mâlik'in rivâyet ettiği diğer sahîh bir hadîste ise, Peygamberimiz (aleyhisselâm) şu nasîhatlerde bulunmaktadır:
"Birbirinizle kinleşmeyiniz, hasetleşmeyiniz, birbirinizden yüz çevirmeyiniz. Ey Allah'ın kulları kardeş olunuz..." [Buhârî, Edeb, 57; Ferâiz 2; Müslim, Birr, 23; Tirmizî, Birr, 24]
İslâm'da kardeşlik, akîde temeline oturtulduğu içindir ki, müminlerin arasını bozacak her türlü suni ayırımlar ve böbürlenmeler harâm kabul edilmiştir. Irk, soy, cins ve sâire türünden câhilî değerler yerine, takvâ kriteri getirilmek sûretiyle ictimâî/toplumsal kardeşliğin ve âhengin bozulmaması sağlanmıştır. Bu konudaki şu âyet-i kerîme, her türlü tartışmayı sona erdirici niteliktedir:
"... Muhakkak ki, Allah katında en üstün olanınız, takvâca en ileride olanınızdır..." [el-Hucurât, 13]
Dünyânın neresinde yaşıyor, hangi dili konuşuyor olurlarsa olsunlar; hangi kavme mensup bulunurlarsa bulunsunlar veya hangi renge sâhip olurlarsa olsunlar bütün mü'minler, kelimenin tâm manâsıyla birbirlerinin kardeşleridirler yani birbirlerinin yakın dostlarıdırlar. Bunlar, kendi aralarında apayrı bir topluluk oluştururlar.
Enfâl sûre-i celîlesinde şöyle buyurulmaktadır: "Müminlerin kalplerini uzlaştıran o Allah'tır. Eğer sen, yeryüzünde bulunanların hepsini verseydin, yine onların kalplerini birbirleriyle uzlaştıramazdın. Fakat Allah, onların arasını uzlaştırdı. Şüphesiz ki O, çok güçlüdür, hüküm ve hikmet sâhibidir." (Enfâl, 63)
Yine Allahü teâlâ buyuruyor ki: "Mümin erkekler ve mümin kadınlar birbirlerinin velîleridirler. İyiliği emreder, kötülükten sakındırırlar, namazı dosdoğru kılarlar, zekâtı verirler ve Allah'a ve Resûlü’ne itâat ederler. İşte Allah'ın kendilerine rahmet edeceği kimseler bunlardır..." (et-Tevbe, 71)
.20/11/2017
Kendisi için istediğini, din kardeşi için de istemeli...
"Sizden biri, kendisi için sevdiğini (istediğini, arzu ettiğini, din) kardeşi için de sevmedikçe (istemedikçe, arzu etmedikçe) gerçek îmâna eremez."
Hazret-i Enes'in (radıyallahü anh) rivayetine göre, Peygamberimiz (aleyhis-salâtu ves-selâm) bir hadîs-i şerîfinde şöyle buyurmuştur:
"Sizden biri, kendisi için sevdiğini (istediğini, arzu ettiğini, din) kardeşi için de sevmedikçe (istemedikçe, arzu etmedikçe) gerçek îmâna eremez." [Buhârî, Îmân 6; Müslim, Îmân 71 (45); Tirmizî, Sıfatu'l-Kıyâme 60 (3517); Nesâî, Îmân 19 (3, 115); İbn-i Mâce, Mukaddime 9 (66).]
İnsanları birleştiren, kaynaştıran ve bir arada tutan çeşitli bağlar vardır. Bunların en kuvvetlisi, hiç şüphesiz ki din/îmân/inanç bağıdır.
Nu'mân bin Beşîr (radıyallahü anh) anlatıyor:
"Resûlullah (aleyhis-salâtu ves-selâm) buyurdu ki:
"Müminlerin birbirlerini sevmede, birbirlerine merhamet ve şefkatteki misâli, bir beden misâlidir. Ondan bir uzuv rahatsız olursa, diğer uzuvlar uykusuzluk ve harârette ona iştirâk ederler." [Buhârî, Edeb 27; Müslim, Birr 66 (2586)]
Yine Sevgili Peygamberimiz şöyle buyurmaktadır:
"Müminin mümine bağlılığı, parçaları birbirini destekleyen/bütünleyen bir binâ gibidir." [Buhârî, Salât, 88, Mezâlim, 5; Müslim, Birr, 65; Tirmizî, Birr, 18; Nesâî, Zekât, 67.]
Ebû Hüreyre (radıyallâhü anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: "Nefsim yed-i kudretinde (kudret elinde) olan zâta yemîn ederim ki, îmân etmedikçe Cennete giremezsiniz, birbirinizi sevmedikçe de îmân etmiş olamazsınız! Yaptığınız takdîrde, birbirinizi seveceğiniz şeyi haber vereyim mi? Aranızda selâmı yaygınlaştırın!" [Müslim, Îmân 93 (54); Ebû Dâvud, Edeb 142 (5193); Tirmizî, İsti'zân 1 (2589)]
Peygamber Efendimizin amcazâdesi ve dâmâdı, 12 İmâmın başı, Ehl-i Beyt’in birincisi, Hulefâ-i Râşidîn ve Aşere-i Mübeşşerenin dördüncüsü, ilim şehrinin kapısı, Allahın arslanı Hazret-i Ali (radıyallahü anh) şöyle demektedir:
"Senin hakîkî kardeşin; seninle berâber olan, sana menfaat versin diye, kendi nefsine zarar vermeye râzı olan, zamanın felâketleri kapını çaldığı vakit, senin dağınık durumunu derlemek için, o, derli toplu kendini, öz durumunu dağıtan kimsedir.”
Mümin erkekler ile mümin kadınların, akîde ve takvâ temelinde birbirleriyle yardımlaşmaları, kardeşliğin bir gereği olarak zikredilmektedir. Bu yardımlaşma, ferdî ve içtimâî hayâtta, îmân ve takvâ ilkesinin hâkim olmasını sağlamak için lüzûmlu görülmüştür. Nitekim bu gâye ile biraraya gelen kimselere, Allah'ın rahmet edeceği belirtilmektedir.
.14/11/2017
İnsanlara iyilik etmenin önemi
Peygamber Efendimiz (aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm) bir hadis-i şerifte buyurdular ki: “Kim, arkadaşının ihtiyâcını görürse, Allah da onun ihtiyâcını karşılar.”
Bilindiği üzere, bu dünyâ bir imtihân yeridir. Bu imtihânda muvaffak olmak için, İslâmiyetin emrettiği gibi inanmak, yasaklanan şeylerden kaçınmak ve farz kılınan ibâdetleri yapmak lâzımdır.
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîminde, Mülk sûre-i celîlesinin 2. âyet-i kerîmesinde; "Hanginizin daha güzel amelde bulunacağını imtihân edip ortaya çıkarmak için ölümü de, hayâtı da yaratan O'dur…" buyurmuştur.
Mukaddes dînimiz İslâmiyette, insanlara herhangi bir şekilde hizmet etmek, onlara faydalı olmak, iyilik etmek ve yine herhangi bir sûretle onları sevindirmek, büyük sevap kazanmaya vesîledir. Peygamber Efendimiz buyurmuşlardır ki:
“En iyi kimse, kendisinden hep iyilik beklenendir.” [Tirmizî]
“Müslümân kardeşini sevindirmek mağfirete sebep olur.” [Taberânî]
“İyilik etmek ömrü uzatır” [Taberânî]
“Bir kimse, dîn kardeşinin râhata kavuşması veya sıkıntıdan kurtulması için hükûmet adamlarına gidip uğraşırsa, kıyâmette sırât köprüsünden, çok kişinin ayaklarının kaydığı zaman, Allah, onun süratle geçmesi için yardım eder.” [Taberânî]
“Bir Müslümânın sıkıntısını giderene, Allahü teâlâ iki nûr verir. Bu iki nûrla Sırât’ta o kadar çok kimse aydınlanır ki, sayısını ancak Allah bilir.” [Taberânî]
“İnsanların hepsi Allah’ın ıyâli [ev halkı] gibidir. Allahü teâlânın en çok sevdiği kimse, Onun ıyâline [insanlara] en faydalı olandır. Allahü teâlânın en buğzettiği kimse de, Onun ıyâline iyilik etmeyendir.” [Bezzâr]
“Hayra vesîle olan, hayrı işlemiş gibidir. Allahü teâlâ, sıkıntıya düşene yardım edeni sever.” [İbnü’n-Neccâr]
Yine Resûlullah (aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm) buyurmuştur ki:
“Herhangi bir Müslümân, kendi ehline/âilesine, Allahü teâlânın rızâsını umarak infâk ederse (zarûrî ihtiyâçlarını karşılarsa), bu nafaka onun için sadaka olur.” (Buhârî)
“Bir kimsenin infâk edeceği (harcayacağı) en fazîletli dînâr, çoluğuna-çocuğuna infâk ettiği (harcadığı) dînâr ile Allah yolunda hayvânına infâk ettiği dînâr, bir de yine Allah yolunda arkadaşlarına sarf ettiği dînârdır.” (Müslim)
“Yâ Ebâ Hüreyre! Benden sonra müminlerin büyüğü, o kimsedir ki, Allahü teâlâ ona mal verir, o da gizli ve âşikâre, Hak yoluna infâk eder ve yaptığı iyilikleri kimsenin başına kakmaz.” (Kimyây-ı Seâdet)
Bir hadis-i şerifte de buyurulmuştur ki:
“Şu iki şeyden daha iyisi yoktur: Allah’a îmân ve Müslümânlara faydalı olmak (Onun kullarına iyilik etmek). Şu iki şeyden de daha kötüsü yoktur: Şirk ve Müslümânlara zarar vermek (insanlara kötülük etmek).” [Deylemî]
Aslında, bu mevzûda pekçok hadîs-i şerîf var; ama biz bugünlük de bunlarla iktifâ edelim...
.13/11/2017
İnsanların en iyisi, insanlara iyilik edendir
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Lâyık olana da, olmayana da iyilik et. Eğer lâyık olana iyilik edersen ne iyi. Eğer o kimse iyiliğe lâyık değilse, sen, iyilik ehlinden olursun.”
23 Ekim 2017 Pazartesi târihli makâlemizde, Sevgili Peygamberimizin: "Nerede olursan ol, Allah’tan ittikâ et (kork, O'na karşı gelmekten sakın, günâh işleme). Yaptığın kötülüğün arkasından (hemen) bir iyilik yap ki, bu onu yok etsin.
İnsanlara karşı güzel ahlâklı ol (güzel ahlâkın gereğine göre davran)." [Sünenü't-Tirmizî, Kitâbu'l-Birr, Bâb: 55] buyurduğunu nakledip arka arkaya dört makâlemizde, 1. madde olan "takvâ" üzerinde durmuştuk. Bugün ve yarınki makâlelerimizde de inşâallah, bir nebze 2. madde olan iyilik etme üzerinde durmak istiyoruz...
İmâm Ahmed bin Hanbel'in (rahmetullahi aleyh) rivâyet ettiği bir hadîs-i şerîfte, Sevgili Peygamberimiz buyurmuştur ki:
“İnsanların en iyisi, insanlara iyilik edendir.”
Bu konuda pekçok hadîs-i şerîf vardır:
“En iyiniz, kendisinden hep iyilik beklenen ve kötülük etmeyeceğinden emîn olunan kimsedir.” [Tirmizî]
“Arkadaşın iyisi arkadaşına, komşunun iyisi ise komşusuna iyilik edendir.” [Tirmizî]
“Farzlardan sonra en kıymetli amel, Müslümân kardeşini sevindirmektir.” [Taberânî]
“Allahü teâlânın en sevdiği iş, elbise vererek veya doyurarak yahut başka bir ihtiyâcını karşılayarak, bir mümini sevindirmektir.” [Taberânî]
“Lâyık olana da, olmayana da iyilik et. Eğer lâyık olana iyilik edersen ne iyi. Eğer o kimse iyiliğe lâyık değilse, sen, iyilik ehlinden olursun.” [İbnü’n-Neccâr]
“Kalpler, kendine ihsân edene sevgi, kötülük edene de nefret duyacak şekilde yaratılmıştır.” [Ebû Nuaym]
Atalarımız da; “İyiliği yap denize at, bilmezse balık, elbette takdîr eder Hâlık” demişlerdir.
Peygamber Efendimiz, diğer bazı hadîs-i şerîflerinde de buyurmuşlardır ki:
“Allahü teâlâ, bazılarına dünyâda çok nimet vermiştir. Bunları, kullarına faydalı olmak için yaratmıştır. Bu nimetleri, Allahü teâlânın kullarına ulaştırırlarsa, nimetleri azalmaz; ulaştırmazlarsa, Allahü teâlâ da, nimetlerini bunlardan alır, başkalarına verir.” [Taberânî]
“Allahü teâlâ, bazılarını, halkın ihtiyaçlarını karşılamak, onlara yardımcı olmak için yaratmıştır. İhtiyaç sâhipleri bunlara başvurur. Bunlar için âhirette azap korkusu olmaz.” [Taberânî]
“Dîn kardeşinin bir işini yapmak için gidenin, her adımında 70 günâhı affedilir ve 70 sevap verilir. O iş bitene kadar, böyle devâm eder. İşi yapılınca, bütün günâhları affedilir. O işi yaparken ölürse, sorgusuz, hesâpsız Cennet’e gider.” [İbn-i Ebi’d-dünyâ]
“Duâsının kabul, kederinin yok olmasını isteyen, darda kalanı ferâhlandırsın!” [İbn-i Ebi’d-dünyâ]
.7/11/2017
Eğitimde işin esâsı nedir?
Bizim dînimizde, târihimizde, kültür ve medeniyetimizde eğitimden maksat da "iyi insan", orijinal ismiyle söylemek gerekirse "insân-ı kâmil" meydâna getirmektir.
Hemen başta belirtelim ki, eğitimde işin esâsı, hem kendisine faydalı, hem de âilesine, milletine, vatanına ve devletine faydalı unsurlar meydâna getirmektir. İşte millî eğitimimizdeki ana hedef de bu olmalıdır.
Allahü teâlânın seçkin kulları olan Peygamberlerin târihlerini incelediğimizde, hepsinin gâyelerinin, yüksek ahlâklı iyi insanlar, iyi âileler ve iyi cemiyetler meydâna getirmek olduğunu görüyoruz. Zâten bizim dînimizde, târihimizde, kültür ve medeniyetimizde eğitimden maksat da "iyi insan", orijinal ismiyle söylemek gerekirse "insân-ı kâmil" meydâna getirmektir.
Aslında, Hazret-i Âdem'den itibaren gelmiş-geçmiş bulunan 6 Ülü'l-azim Peygamber, 313 Resûl, 124 binden ziyâde Nebî’nin eğitimdeki hedefleri aynıdır. 100'ü suhuf, 4'ü büyük kitap olmak üzere, bu Peygamberlerden bazılarına gönderilen 104 kitaptaki hedef de, altını çizerek ifâde edelim ki, insanların dünyâda huzûr ve sükûn içerisinde yaşamaları, âhirette de ebedî saâdete kavuşmalarıdır.
Bütün Peygamberler ve onların vârisleri olan İslâm âlimleri ve Evliyâ-yı kirâm, hep gıdâ gibi, bütün insanlara lâzım olan fertler, âileler ve cemiyetler teşkîl etmek için uğraşmışlardır.
Son Peygamber olan Resûl-i Ekrem Hazret-i Muhammed'in (sallallahü aleyhi ve sellem), 150 bin mübârek insan, güzîde sahâbe, "hayırlı bir ümmet" meydana getirmesi, onların da 40-50 sene gibi çok kısa zaman zarfında, gâyet mahdût imkânlarla Endülüs'ten (İspanya'dan) Çin'e kadar olan geniş coğrafî bölgeleri fethedip oralara ilim, irfân, ahlâk, fazilet, adâlet, medeniyet, nûr ve hidâyet götürmeleri konusu ciddiyetle incelenmesi gereken bir konudur.
Hepimiz biliyoruz ki, yaratılmışların en şereflisi olan insan, cemiyet hâlinde yaşamak mecbûriyetinde olan bir varlıktır. Her insanın, diğer insanlarla iyi geçinmesi lâzımdır ve bu husûs günümüzde çok daha önemlidir.
Malûm olduğu üzere insanlarla iyi geçinebilmenin iki şartı vardır: Birincisi, kendisinin iyi bir insan olması, ikincisi ise, insanları iyi tanımak.
Şüphe yoktur ki, iyi fertlerden iyi âileler, iyi âilelerden iyi cemiyetler meydana gelir. İyi cemiyetlerin teşkil ettiği devletler de çok sağlam ve güçlü olur. Asr-ı Saâdet’ten sonra, târih boyunca insanlığa huzûrlu devirler yaşatmış olan Emevîler, Abbâsîler, Karahânlılar, Gazneliler, Tîmûroğulları, Bâbürlüler, Selçûklular, Osmânlılar gibi İslâm devletleri bunun en bâriz örneklerini teşkîl ederler.
Allahü teâlâ da, Kur'ân-ı hakîminde bir âyet-i kerîmesinde buyurmuştur ki:
"Sizden öyle bir cemâat bulunmalıdır ki, (onlar herkesi) hayra çağırsınlar. İyiliği emretsinler, kötülükten vazgeçirmeye çalışsınlar. İşte onlar murâdına erenlerin tâ kendileridir" [Âl-i İmrân, 104] buyurulmuştur.
.6/11/2017
Çocuklar, İslam fıtratı üzere dünyâya gelir...
"Bütün çocuklar, fıtrat üzere (Müslümanlığa uygun ve elverişli olarak) dünyâya gelirler. Sonra bunları, anaları-babaları, Yahûdî veya Hıristiyân yâhut Mecûsî yaparlar."
Sevgili Peygamberimiz bir hadîs-i şerîfinde buyurmuştur ki:
"Bütün çocuklar, fıtrat üzere (yani Müslümanlığa uygun ve elverişli olarak) dünyâya gelirler. Sonra bunları, anaları-babaları, Yahûdî veya Hıristiyân yâhut Mecûsî yaparlar."
Burada, İslâmiyetin öğretilmesinde, Müslümanlığın yerleştirilmesinde en mühim işin, çocukların ve gençlerin iyi terbiye edilmesi olduğunu görüyoruz. Yine bundan anlaşılıyor ki, bir çocuğa Yahûdîlik telkîn edilirse, Yahûdî olabilir. Hıristiyânlık talîm edilirse, Hıristiyân olabilir. Mecûsîlik aşılanırsa, Mecûsî (ateşperest) olabilir. Ama İslâmiyet öğretilirse, temiz fıtratı devâm eder, Müslümân olarak kalır.
Bir hadîs-i şerîfte, “Sonra yaparım diyenler helâk oldular (Hayırlı işlerinizi hemen yapın. Yarına bırakmayın)” buyuruluyor.
Hayırlı işlerin birincisi ve en önemlisi, çoluk-çocuğuna İslâmiyet'i öğretmektir. Her Müslümânın bu birinci görevi hemen yapması, yarınlara bırakmaması gerekir.
Bu bakımdan çocuklarımıza ilk önce, Kur’ân-ı kerîmi, Peygamber Efendimizi ve dîn-i İslâmı öğretmeliyiz; daha sonraya bırakmamalıyız.
“Ağaç yaşken eğilir” ve “Demir tavında dövülür” gibi atasözlerimiz meşhûrdur. Her şey zamanında yapılmalıdır. Bir hadîs-i şerîf meâli şöyledir:
“Çocukken öğrenilen şey, taş üzerine kazınan nakış gibi kalıcıdır. Yaşlandıktan sonra öğrenmeye kalkması ise, su üzerine yazı yazmaya benzer.” [Hatîb Bağdâdî]
İyiliğe de, kötülüğe de sebep olanlar, yaptıkları işe ortak olurlar. Bu konuyla ilgili olarak iki hadîs-i şerîf meâli zikredebiliriz:
“Dinimizde iyi bir çığır açan, bununla amel edenler gibi sevâba kavuşur, onların sevâbından da hiçbir şey eksilmez. Kim de, dinimizde kötü bir çığır açarsa, onların günâhı, ona da verilir, o kötü yoldakilerin günâhından hiçbir şey eksilmez.” [Müslim]
“Hayra delâlet eden [yol gösteren, sebep olan], o hayrı yapan gibi sevâba kavuşur.” [Taberânî, Beyhekî, Ebû Ya’lâ]
Bir Müslümânın evlâdı ibâdet edince, kazandığı sevâp kadar, babasına da verilir. Bir kimse, çocuğuna dînini öğretmeyip, günâh olan şeyler öğretirse, bu çocuk ne kadar günâh işlerse, babasına da o kadar günâh yazılır.
Dâru'l-Fünûn müderrislerinden (eski İstanbul Üniversitesi Profesörlerinden) Seyyid Abdülhakîm Arvâsî'nin (rahmetullahi aleyh), bu konudaki mühim bir sözüyle bugünkü makâlemizi bitirelim:
“Evlât büyük nimettir. Nimetin kıymeti bilinmezse, elden gider. Bunun için pedagoji yani çocuk terbiyesi, İslâm dîninde çok kıymetli bir ilimdir. O hâlde her Müslümânın birinci vazîfesi, evlâdına dînini, îmânını, Peygamberini ve Kitâbını (Kur'ân-ı Kerîm'i) öğretmektir.”
.31/10/2017
"Takvâ sahipleri nimet içindedirler"
"Şüphesiz ki muttakîler, cennetlerde pınar başlarındadırlar. Rablerinin kendilerine verdiğinden râzı oldukları hâlde. Doğrusu onlar bundan önce güzel amel işleyenlerdi."
Sevgili Peygamberimizin amcazâdesi ve mübârek dâmâdı Allah'ın arslanı Hazret-i Ali Efendimiz (radıyallahü anh) buyurmuştur ki:
"Îmân ağaç gibi olup; kökü yakîn, dalı takvâ, nûru hayâ, meyvesi cömertliktir."
Evliyânın büyüklerinden Hâtim-i Esam (kuddise sirruh) buyuruyor ki: "... Baktım ki, insanlardan her biri mâl, haseb, şeref ve neseb aramaktadır. Anladım ki bunlar bir şey değil. "Allah katında en üstününüz, en çok takvâ sahibi olanınız (Allah'tan en çok korkanınızdır)." (Hucurât sûresi, 13) meâlindeki âyet-i kerîme'ye baktım. Ben, Allah katında üstün olmak için mâlı, hasebi, makâmı değil; takvâyı (Allahü teâlâdan korkarak harâmlardan sakınmayı) seçtim."
İki sûre-i celîlede şöyle buyurulmuştur:
"Şüphesiz ki takvâ sahipleri cennetler (ve) nimetler içindedirler... Rableri, onları Cehennem azâbından korumuştur... Îmân edip de zürriyetleri de îmân ile kendilerine tâbi olanlar yok mu? Biz onların nesillerini de kendilerine kattık (Birlikte Cennet'e koyduk)..." (Tûr Sûresi, 17-22)
"Şüphesiz ki muttakîler (takvâ sâhipleri), cennetlerde pınar başlarındadırlar. Rablerinin kendilerine verdiğinden râzı oldukları hâlde. Doğrusu onlar bundan önce güzel amel işleyenlerdi." (Zâriyât Sûresi, 15-16)
"Mefâtîhu'l-Gayb" isimli 32 cildlik "Büyük Tefsîr" sâhibi, büyük müfessirlerimizden Fahrüddîn-i Râzî (rahmetullahi aleyh) buyurmuştur ki:
"Şuayb aleyhisselâm, Eyke halkını; ölçüyü ve mîzânı tâm yapmaya, insanların hukûkuna riâyet etmeye, yeryüzünde fesâd çıkarmamaya, Allahü teâlâdan korkmaya ve takvâ üzere olmaya dâvet etti."
Büyük âlimlerden Abdülğanî Nablüsî (rahmetullahi aleyh) buyurmuştur ki:
"Mânevî bilgiler, keşif ve ilhâm ile hâsıl olur. Hocadan öğrenilmez. İbâdetlerin yapılması ve bütün İslâm bilgileri ise, üstâddan öğrenmekle elde edilir. İslâm bilgileri, ilhâm ile hâsıl olsaydı, Allahü teâlânın Peygamberler ve kitaplar göndermesine lüzûm olmazdı... İslâmiyet'in hükümleri ilhâm ile anlaşılmaz. Evliyânın ilhâmı, başkalarına hüccet, sened olamaz. Evet, Ehlullahın (velîlerin) ilhâmları doğruluğu, İslâmiyet bilgilerine uygun olmalarından anlaşılır. Fakat, Ehlullah, yâni velî olmak için, İslâmiyet bilgilerini öğrenmek ve bunlara uymak şarttır. 'Takvâ sâhiblerine (harâmdan kaçınanlara) Allahü teâlâ ilim ihsân eder' meâlindeki âyet-i kerîme bu husûsu bildirmektedir. Sünnete yâni İslâmiyet'e sarılmayan, bidatten sakınmayan kimsenin kalbine ilhâm gelmez. Böyle kimselerin söyledikleri nefsten ve şeytândan gelen bozuk şeylerdir." [el-Hadîkatü'n-Nediyye fî Şerhı't-Tarîkati'l-Muhammediyye]
.30/10/2017
"Takvâ"ya dair bazı açıklamalar
"
Siz, ne hayır yaparsanız, Allah onu bilir. Bir de (hac yâhut âhiret için) azık edinin, muhakkak ki azığın hayırlısı takvâdır ve ey aklı tâm olanlar, benden korkun!"
Geçen haftaki 2 makâlemizde, bir hadîs-i şerîfte tavsiye buyurulan üç maddeden birincisi olan "takvâ" hakkında bazı açıklamalar yapmıştık. Bu hafta da inşâallah konumuza devâm etmek istiyoruz...
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde (meâlen) buyurdu ki:
"... Siz, ne hayır yaparsanız, Allah onu bilir. Bir de (hac yâhut âhiret için) azık edinin, muhakkak ki azığın hayırlısı takvâdır ve ey aklı tâm olanlar, benden korkun!" (Bakara sûresi, 197)
"(O takvâya erenler); "Ey Rabbimiz, biz îmân ettik. Artık bizim günâhlarımızı bağışla ve bizi o ateşin azâbından koru" diyenler, sabredenler, (îmânlarında) gerçek olanlar, Allahü teâlâya itâatle boyun eğenler, infâk edenler, seherlerde istiğfâr edenlerdir." (Âl-i İmrân sûresi, 16-17)
"(O takvâ sâhipleri ki); bollukta ve darlıkta harcayıp yedirenler, öfkelerini yenenler, insanların kusûrlarını bağışlayanlardır. Allah ihsân sâhiplerini sever." (Âl-i İmrân sûresi, 134)
"(Ey Resûlüm!) de ki: Acabâ bu Cehennem mi hayırlı, yoksa takvâ sâhiplerine (Allahü teâlâdan korkup harâmlardan kaçan kimselere) vaad olunan Huld Cenneti mi? Ki bu, onlar için bir mükâfât, bir dönüş yeridir. Orada devâmlı kaldıkları hâlde, o takvâ sâhiblerinin her diledikleri vardır." (Furkân sûresi, 15-16)
"Takvâ" ile aynı manada kullanılan diğer bir kelime daha vardır; o da "İttikâ"dır.
"İttikâ da; Allahü teâlâdan korkmak, harâmlardan, günâhlardan sakınmak" demektir. Allahü teâlâ, bir âyet-i kerîmede (meâlen) buyurdu ki:
"Ey âdemoğulları! Size, aranızdan, âyetlerimi anlatacak Peygamberler gelir de, kim ittikâ edip hâlini ıslâh ederse, onlara hiçbir korku yoktur. Onlar mahzûn da olmayacaklardır." (A'râf sûresi, 35)
"Küçük hatâlar müstesnâ, günâhların büyüklerinden ve fuhşiyâttan kaçınanlara gelince; muhakkak Rabbin, mağfireti bol olandır. O, sizi daha topraktan yarattığı zaman ve annelerinizin karnında cenînler iken, sizi (bütün hâllerinizi) en iyi bilendir. O hâlde kendinizi temize çıkarmayın. O, ittikâ edenleri en iyi bilendir." (Necm sûresi, 32)
Lokman Hakîm'in hikmetli nasîhatlerinden bir kısmı şöyledir:
"Ey oğulcuğum! Namazını dosdoğru kıl. İyiliği emret. Kötülükten nehyet. Sana (bu yüzden) isâbet eden şeylere sabret. Çünkü bunlar kati (kesin) sûrette farz edilen işlerdendir. (Lokmân sûresi, 17)
Ey oğlum! Dünyâ derin bir deniz gibidir. Çok insanlar onda boğulmuştur. Takvâ (Allahü teâlâdan korkup harâmlardan sakınmak) gemin; îmân, yükün; tevekkül (Allahü teâlâya güvenmek) hâlin; sâlih (iyi) amel, azığın olsun. Kurtulursan, Allahü teâlânın rahmetiyle kurtulmuş sayılırsın; boğulursan, günâhların sebebiyledir."
.24/10/2017
Takvâ hakkında birkaç kelime...
"O hâlde (Habîbim) sen de (Nûh gibi, kavminden gelen eziyetlere ve Peygamberlik vazîfesinin ağırlığına) sabret. Âkıbet; hiç şüphesiz, takvâya erenlerindir."
Bugün de, "takvâ" konusuna devâm edeceğiz inşâallah... Dün kendisinden bahsettiğimiz büyük âlim Hâdimî (rahimehullah) buyurmaktadır ki: "Bütün iyiliklerin temeli takvâdır."
Büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) de şöyle buyurmuştur:
"Dünyâda felâketlerden, âhirette Cehennem'den (ateşte yanmaktan) kurtulmak için iki şey lâzımdır: Emirlere sarılmak, yasaklardan sakınmak! Bu ikisinden en büyüğü, daha lüzumlusu, yasaklardan sakınmak yani verâ ve takvâdır."
İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh) şöyle bir tavsiyede de bulunmaktadır:
"Verâ ve takvâyı tam yapabilmek için (yani tam takvâ ehli olabilmek için), mübâhları lâzım olduğu kadar kullanmalı, zarûret miktârını aşmamalıdır. Bu kadarını kullanırken de, kulluk vazîfelerini yapabilmek için kullanmaya niyet etmelidir. Bir insan, mubâh, yani dînin izin verdiği şeylerden, her istediğini yapar, mubâhları aşırı derecede işlerse, şüpheli şeyleri de yapmaya başlar. Şüpheliler ise, harâm olanlara yakındır. Bu durumda insan, bir gün harâma düşebilir."
Takvâ sâhibi olan, Allahü teâlâdan korkarak harâmlardan sakınan kimselere "Takvâ Ehli" denilmektedir. "Hâli ile sana fayda vermeyen kimseyle arkadaş olma. Takvâ ehlinin, harâmlardan kaçanın kölesi, hizmetçisi ol. Onu sev. Belki Allahü teâlâ, bu vesîle ile seni onların arasına katar." (Alvân Hamevî)
Dâru'l-Fünûn (eski İstanbul Üniversitesi) Öğretim Üyelerinden Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (rahimehullah) buyurmuştur ki:
"Âlimler, sâlihler azîmet ve takvâ ile hareket ettiklerinden; bir harâmı işlememek için helâlleri, mubâhları bile terk ederlerdi. Nitekim Ebû Bekr-i Sıddîk (radıyallahü anh) buyurdu ki: Biz, bir harâma düşmek korkusundan, yetmiş helâli terk ederdik."
Kur'ân-ı kerîmde buyuruldu ki (meâlen):
"O hâlde (Habîbim) sen de (Nûh gibi, kavminden gelen eziyetlere ve Peygamberlik vazîfesinin ağırlığına) sabret. Âkıbet; hiç şüphesiz, takvâya erenlerindir (günâhlardan sakınanlarındır)." (Hûd sûresi, 49)
Hâcegân yolunun büyüklerinden Abdülhâlik Goncdüvânî (kuddise sirruh), "Vasiyetnâme"sinde buyuruyor ki:
"Her hâlinde ilim, edeb ve takvâ üzere ol, İslâm âlimlerinin kitaplarını oku. Fıkıh ve hadîs öğren. Câhil tarîkatçılardan sakın; şöhret yapma, şöhrette âfet vardır. Arslandan kaçar gibi câhillerden kaç. Bid'at sâhibi (inanışları bozuk olan) sapıklar ile ve dünyâya düşkün olanlar ile arkadaşlık etme."
[Tabîî ki "takvâ" konusu, son derece mühimdir. Bu bakımdan, önümüzdeki hafta da aynı konuyu işlemek münâsip olacaktır inşâallah.]
.23/10/2017
Hadîs-i şerîfte tavsiye buyurulan üç madde
"Nerede olursan ol, Allah’tan ittikâ et. Yaptığın kötülüğün arkasından bir iyilik yap ki, bu onu yok etsin. İnsanlara karşı güzel ahlâklı ol."
Sevgili Peygamberimiz, bir hadîs-i şerîflerinde buyurmuştur ki:
"Nerede olursan ol, Allah’tan ittikâ et (kork, O'na karşı gelmekten sakın, günâh işleme). Yaptığın kötülüğün arkasından (hemen) bir iyilik yap ki, bu onu yok etsin. İnsanlara karşı güzel ahlâklı ol (güzel ahlâkın gereğine göre davran)." [Sünenü't-Tirmizî, Kitâbu'l-Birr, Bâb: 55]
Görüldüğü üzere, bu hadîs-i şerîfte, "takvâ (Allah'tan korkmak, çekinmek, O'na karşı gelmekten ve günâh işlemekten sakınmak)", "iyilik yapmak" ve "güzel ahlâklı olmak" tavsiye buyurulmaktadır.
Bugün (ve inşâallah yarın da) kısaca "takvâ" üzerinde durmaya çalışalım. [Diğer iki mâdde hakkında ise, başka bir zaman, birkaç kelime nakletmeye gayret ederiz inşâallah.]
Resûlullah Efendimiz, diğer bazı hadîs-i şerîflerinde de takvâya temâs buyurmuşlardır:
"Allah katında en kıymetliniz, takvâsı en çok olanınızdır. Arab'ın Arab olmayana bir üstünlüğü yoktur. Üstünlük ancak takvâ iledir." (Buhârî, Müslim)
"Ey insanlar! Rabbiniz birdir. Babanız da birdir; hepiniz Âdem'in çocuklarısınız. Âdem ise, topraktandır. Allah katında en kıymetliniz, takvâsı en çok olanınızdır. Arab'ın Acem'e (Arab olmayana) bir üstünlüğü yoktur. Üstünlük ancak takvâ iledir."
"Her şeyin bir kaynağı vardır. Takvânın kaynağı da âriflerin kalpleridir." (Künûzü'l-Hakâik)
Şimdi, "takvâ" nedir, bir nebze onun üzerinde durmaya çalışalım:
"Takvâ: Allahü teâlâdan korkarak, harâmlardan (yasaklardan, günâhlardan) sakınmak" demektir. Bir de bu manaya yakın "Verâ" vardır. Harâma düşmemek için, şüphelilerden (harâm veya helâl olduğu belli olmayan şeylerden) sakınmaya ise "Verâ" denir. Bu bakımdan, harâmlardan daha çok sakınma derecesi olan verâ da, takvânın manası altına girer.
Kur'ân-ı kerîmde (meâlen) buyuruldu ki:
"Allahü teâlâ, o takvâ sâhiplerini sever." (Âl-i İmrân, 76)
Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem); "Yâ Rabbî! Bana ilim ver, hilim (yumuşaklık) ile zînetlendir. Takvâ (haramlardan sakınmak) ihsân eyle. Âfiyet ile beni zînetlendir" duâsını çok söylerdi.
Konya-Hâdim'de medfûn bulunan, büyük âlimlerden Ebû Saîd Muhammed Hâdimî (rahmetullahi aleyh), "el-Berîkatül-Mahmûdiyye fî Şerhı't-Tarîkati'l-Muhammediyye" isimli kıymetli eserinde, bu hadîs-i şerîfi şöyle açıklamaktadır:
"Duâda geçen ilimden maksad faydalı ilim, yâni îmân, ibâdet, amel ve ahlâk bilgileridir. Hilim ise, yumuşaklık demektir. Âfiyetten murâd da; dînin ve îtikâdın, bozuk inançlardan, işlerden, nefsin isteklerinden, kalbin vesvese ve şüphelerinden, bedenin hastalıklarından kurtulmasıdır." [Konumuza, inşâallah yarın da devam edelim.]
.17/10/2017
Müslümanların haklarından biri de selam vermektir
Selâm vermek sünnet, almak ise farzdır. Selâm verirken, selâmın sünnet olduğunu düşünmeli ve o kimseye duâ etmeye niyet etmelidir! Alışkanlık hâlinde, şuûrsuzca selâm verilince, sevap olmaz.
Dînimizde selâmın önemi büyüktür. Sevgili Peygamberimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) buyurmuşlardır ki:
“Müslümânın Müslümân üzerindeki altı hakkından biri de selâm vermektir.” [Müslim]
Diğer bazı hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Bir yere girerken oradakilere selâm vermek borç olduğu gibi, çıkarken de selâm vermek borçtur.” [Beyhekî]
“İnsanlara güler yüzle selâm vermek sadakadır.” [Beyhekî]
“İnsanların en âcizi duâ etmeyen, en cimrisi de selâm vermeyendir.” [Taberânî]
"Selâm", emniyet, huzûr, selâmet, sağlık, barış, râhatlık, iyi netîce, kurtuluş gibi manalara gelir. Selâm vermek, bir kimseye yapılacak en güzel duâdır. Selâm, “Ben Müslümânım, benden sana zarar gelmez, selâmettesin” manasına, "selâmet üzere ol, Müslümân olarak öl" manalarına da gelir.
Selâm vermek sünnet, almak ise farzdır. Selâm verirken, selâmın sünnet olduğunu düşünmeli ve o kimseye duâ etmeye niyet etmelidir! Sünnet olduğu düşünülmeden, alışkanlık hâlinde, şuûrsuzca selâm verilince, sevap olmaz.
“Selâmün aleyküm” diye selâm vermek câiz ise de “Es-selâmü aleyküm” demek daha iyidir.
“Selâmün aleyküm” denince, “Ve aleyküm selâm” demek farzdır. “Es-selâmü aleyküm” denince de, “Ve aleykümü's-selâm” denir. Her ikisinde de "ve" harfini söylemelidir! “Ve aleyküm...”deki "ve", “dahi” manasındadır. Yani, “Allah’ın selâmı bizim üzerimize olduğu gibi, sizin de üzerinize olsun” demektir. Sadece “Aleyküm selâm” ise, sanki “Selâm bize değil, size olsun” gibi uygunsuz bir manaya gelebilir.
Selâmı düzgün verip düzgün almak iyidir. “Ve” söylemeden de almak câiz ise de, “ve”li söylemelidir.
Verilen selâmı daha güzeli ile almak da farz değil ise de, çok sevaptır. Peygamber Efendimiz, “Selâmün aleyküm” diyen için, “On sevap kazandı” buyurdu. Başka biri, “Selâmün aleyküm ve rahmetullahi” dedi. “Yirmi sevap kazandı” buyurdu. Bir başkası da, “Selâmün aleyküm ve rahmetullahi ve berekâtühü” dedi. Bu kimse için de, “Otuz sevap kazandı” buyurdu.
Bu sırada orada oturanlardan biri selâm vermeden çıkıp gitti. Resûlullah Efendimiz, “Arkadaşınız [selâmın fazîletini] ne tez unuttu?” buyurdu. Daha sonra, “Bir topluluğa gelince de, ayrılırken de selâm verin! Birinci selâm, ikincisinden daha mühim değildir” buyurdu. (Taberânî)
Selâmlaşırken eğilmek günâhtır. Hadîs-i şerîfte, “Karşılaştığınız zaman birbirinize eğilmeyin, kucaklaşmayın” buyuruldu. (Berîka)
Eshâb-ı kirâm, yolculuktan döndükleri zaman kucaklaşırlardı. Şu hâlde, uzun yoldan gelmiş veya uzun zamandır görülmeyen bir arkadaşla kucaklaşmak câiz olur.
.16/10/2017
Günümüzde çok mühim bir hadîs-i şerîfin açıklaması
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Selâmlaşmayı yaygınlaştırın, yemek yedirin, [sâlih] akrabâyı ziyâret edin, gece herkes uykuda iken namaz kılın, sonra selâmetle Cennete girin.”
Sevgili Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdular ki: “Yemîn ederim ki, îmân etmedikçe Cennet'e giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe de îmân etmiş olamazsınız. Birbirinizi sevebilmenin yolu, aranızda selâmlaşmayı yaymaktır.” [Tirmizî, İmâm Ahmed]
Bu hadîs-i şerîfte 3 ana madde zikredilmketedir: 1- Cennete gidebilmek için îmânın (Müslümân olmanın) şart olduğu, 2- Müminlerin birbirlerini sevmelerinin lüzûmu, 3- Selâmlaşma ve onu yaygınlaştırmanın önemi...
Yazılarımızda zaman zaman îmândan ve müminlerin birbirlerini sevmelerinden bahsettik. Bugün, kısaca, özellikle hadîs-i şerîfteki 3. madde üzerinde durmak istiyoruz.
Âyet-i kerîmeler birbirlerini açıkladıkları gibi, hadîs-i şerîfler de yekdiğerlerini açıklamaktadırlar. Bu bakımdan konuyla ilgili diğer bazı hadîs-i şerîfleri de, bu vesîleyle zikretmiş olacağız:
“Karşılaştığınız arkadaşa selâm verin. Eğer aranıza ağaç, duvar yahut taş gibi bir engel girip de, sonra tekrâr karşılaşırsanız, tekrâr selâm verin.” [Ebû Dâvûd, İbn-i Mâce]
“Allahü teâlânın rahmet ve affına en lâyık olan, önce selâm verendir.” [Ebû Dâvûd]
“Evine girerken selâm veren, Allah’ın himâyesinin garantisi altındadır.” [Ebû Dâvûd]
“Bir yere giren, oradakilere selâm versin. Oradan kalkıp giderken yine selâm versin.” [Tirmizî]
“Selâmlaşmayı yaygınlaştırın, yemek yedirin, [sâlih] akrabâyı ziyâret edin, gece herkes uykuda iken namaz kılın, sonra selâmetle Cennete girin.” [Dârimî]
“Mümin, önce selâm vermek için atılır; münâfık ise önce kendisine selâm verilmesini bekler.” [Dârekutnî]
“Selâm vermeden söze başlamayın. Selâm vermeden konuşana cevap vermeyin.” [Hâkim]
“Selâmlaşmayı yayarsanız, Cennete girersiniz.” [Taberânî]
“Yalnız tanıdıklara selâm vermek, kıyâmet alâmetidir.” [Taberânî]
“Amellerin en iyisi, selâmlaşmayı yaymaktır.” [Eşi’atü'l-Lemeât]
Dînimizde selâmlaşmanın önemi büyüktür. Müslümânların yanına girerken, çıkarken, karşılaşınca, ayrılırken mutlakâ selâm vermelidir! Bu husûstaki hadîs-i şerîflerden birkaçı şöyledir:
“Tatlı dilli olmak, selâmlaşmak ve yemek yedirmek, Cennete götürür.” [Hâkim]
“Mümin kardeşine selâm vermek, yanına gelince ona yer göstermek ve hoşlandığı isimle hitâp etmek, aradaki sevgiyi pekiştirir.” [Taberânî]
“Yirmi Müslümâna selâm veren bir mümin, Cenneti hak eder.” [Deylemî]
“Darlıkta infâk eden, rastladığı Müslümâna selâm veren, kendi aleyhinde de olsa adâletli davranan, îmân hasletlerini toplamış olur.” [Ebû Nuaym]
.10/10/2017
“Ehl-i Beyt”in üstünlüğü ve onları sevmenin önemi
“Ehl-i Beyt”i sevmek, her mümine farzdır; onlara kıymet vermek, saygı göstermek her Müslümânın vazîfesidir. Bunlarda Resûlullah’ın zerreleri vardır.
“Ehl-i Beyt”, hem mukaddes kitâbımız Kur'ân-ı kerîmde (Ahzâb, 33; Şûrâ, 23), hem de Sevgili Peygamberimizin hadîs-i şeriflerinde medhedilmektedir.
Peygamber Efendimiz, hadîs-i şerîflerinde buyurdu ki:
“Ehl-i Beytim, Nûh aleyhisselâmın gemisi gibidir. Buna binen kurtulur, binmeyen helâk olur.”
“Ümetimden, Ehl-i Beytimi sevenlere şefâat edeceğim.”
“Sizlere dîn-i İslâmı getirdiğim için, bir karşılık istemiyorum. Yalnız, bana yakın olan Ehl-i Beyt’imi sevmenizi istiyorum.”
İmâm-ı Şâfiî (rahmetullahi aleyh) buyuruyor ki:
“Ey Ehl-i Beyt-i Resûl! Sizi sevmeyi, Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde emrediyor. Namazlarında size duâ etmeyenlerin, namazlarının kabul olmaması kıymetinizi, yüksek derecenizi gösteriyor. Şerefiniz ne kadar büyüktür ki, Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde sizleri selâmlıyor.”
Büyük İslâm âlimi İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh) de buyurdu ki:
“Babam, zâhir ve bâtın ilimlerinde yâni kalp ilimlerinde çok büyük bir âlim idi. Her zaman Ehl-i Beyti sevmeyi tavsiye ve teşvîk buyururdu. ‘Bu sevgi, insanın son nefeste îmânla gitmesine çok yardım eder’ derdi. Vefât edeceklerinde baş ucunda idim. Son anlarında şuûrları azaldığında, kendilerine bu nasîhatleri hatırlattım ve o sevginin nasıl tesîr ettiğini sordum. O hâldeyken bile: 'Ehl-i Beyt’in sevgisinin deryâsında yüzüyorum' buyurdu...”
İslâm âlimleri, “Ehl-i Beyt” sevgisini, son nefeste îmân ile gitmek için şart görmüşlerdir. “Ehl-i Beyt”i sevmek, her mümine farzdır; onlara kıymet vermek, saygı göstermek her Müslümânın vazîfesidir. Bunlarda Resûlullah’ın zerreleri vardır.
Birisi bir iyilik yapınca, ona teşekkür etmek insanlık îcâbıdır. Bu iyilik ne kadar fazla olursa, ne kadar kıymetli olursa, teşekkür de o oranda artar. Bize en büyük iyiliği, “Ehl-i Beyt”, "Hulefâ-i Râşidîn", "Aşere-i Mübeşşere", “Eshâb-ı kirâm”, "Dört Mezheb İmâmı", "Fukahâ-i Seb'a", "İki Akâid İmâmı"mız, "Oniki İmâm" hazerâtı, "İslâm Âlimleri" ve "Evliyâ-yı kirâm" yapmışlardır. Çünkü dünyâ ve âhiret saâdetinin yolunu gösteren İslâmiyet, onlar vâsıtasıyla bizlere gelmiştir. Bunun için bunlara ne kadar teşekkür etsek, duâ etsek yine de azdır.
Peygamber Efendimiz, “Eshâbımı, zevcelerimi ve Ehl-i Beyt’imi seven ve onlara dil uzatmayan, Cennet’te benimle berâber olur” buyuruyor. İstisnâsız, bütün “Ehl-i Beyt”i ve “Eshâb-ı kirâm”ı sevmek, âhirette kurtuluş vesîlesidir. Nitekim Peygamber Efendimiz, “Kıyâmette, insanların hepsinin kurtulma ümîdi vardır. Eshâbıma sövenler bunlardan müstesnâdır. Sırât köprüsünden ayakları kaymadan geçenler, Ehl-i Beytimi ve Eshâbımı çok sevenlerdir” buyurdu...
.09/10/2017
Peygamberimizin bizlere bıraktığı iki mühim emanet
Peygamber Efendimizin temiz ve mübârek kanını taşıyan seyyidler ve şerîfler, İslâm memleketlerinin birçok yerinde yaşamaktadırlar. Her birisi güzel ahlâk nümûnesidir...
Resûlullah (sallallâhü aleyhi ve sellem) Efendimiz, bir hadîs-i şerîfinde (meâlen):
"Şüphesiz ki ben, size iki (önemli) şey bırakıyorum. Benden sonra onlara tâbi olduğunuz müddetçe, yolunuzdan aslâ sapmazsınız. Onlardan biri, diğerinden daha büyüktür. Bunlardan biri Allah'ın kitâbıdır ki, gökten yere sarkıtılmış olan Allah'ın ipidir. Diğeri ise, “Itret”im, yani “Ehl-i Beyt”imdir. Bu ikisi, Havz-ı Kevser'e gelinceye kadar birbirinden ayrılmayacaklardır. O hâlde iyi düşününüz, o ikisi husûsunda bana nasıl iyi bir halef olacaksınız?" buyurmuştur...
17 Eylül 2017 Pazar günü İstanbul-Başakşehir'de "Dünyâ Seyyidleri ve Şerîfleri Derneği"nin bir toplantısı oldu. Sevgili Peygamberimizin mübârek zerrelerini taşıyan seyyidler ve şerîfler bir araya geldiler. Dernek Genel Başkanı Muhterem Seyyid Hüseyin Zerrâkî Beyefendi, o toplantıya bendenizi de davet buyurdu ve bize de yarım sâatlik bir konuşma yaptırdı.
Şimdi bu vesîleyle birazcık “Ehl-i Beyt”ten bahsetmek istiyorum:
Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde “Ehl-i Beyt” hakkında meâlen buyurdu ki:
“… Allahü teâlâ sizlerden ricsi, yâni kusûr ve kirleri gidermek istiyor ve sizi tam bir tahâret ile temizlemek irâde ediyor.” (Ahzâb sûresi, 33)
Eshâb-ı kirâm, Peygamber Efendimize sordular:
“Yâ Resûlallah! Ehl-i Beyt kimlerdir?”
O esnâda, Peygamber Efendimizin yanına, Hazret-i Ali (radıyallahü anh) geldi. Peygamberimiz, onu mübârek paltoları altına aldılar. Daha sonra Hazret-i Fâtıma, Hazret-i Hasan ve Hazret-i Hüseyin (radıyallahü anhüm) geldiler. Her birini bir tarafına alarak; “İşte bunlar, benim Ehl-i Beyt’imdir” buyurdular. Bu yüksek kimselere “Âl-i Abâ” ve “Âl-i Resûl” de denir. Kitaplarda “Ehl-i Beyt” hakkında şu tarifleri de görüyoruz:
“Ehl-i Beyt”: Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmın bütün âile fertleridir. Mübârek hanımları, muazzez kızı Hazret-i Fâtıma ile mübârek damadı Hazret-i Ali ve bunların evlâtları olan Hazret-i Hasan ve Hazret-i Hüseyin, onların çocukları ve kıyâmete kadar gelecek torunlarının hepsi.
Hattâ Peygamberimizin temiz soyunun bağlı olduğu “Hâşimoğulları”na da “Ehl-i Beyt” denir. Eshâb-ı kirâmdan Selmân-ı Fârisî (radıyallahü anh) de “Ehl-i Beyt”ten sayılmıştır.
Resûlullah’ın (aleyhisselam) soyu, Hazret-i Fâtıma’dan devam etti. Hazret-i Hasan’ın çocuklarına ve torunlarına “Şerîf”ler, Hazret-i Hüseyin’in nesline de “Seyyid”ler denilir. Peygamber Efendimizin temiz ve mübârek kanını taşıyan seyyidler ve şerîfler, İslâm memleketlerinin birçok yerinde yaşamaktadırlar. Her birisi güzel ahlâk nümûnesi olup, el-hamdülillah güzel ülkemizde sayıları pek çoktur.
.18/09/2017
Takvimler hakkında birkaç kelime...
İlk insan ve ilk Peygamber olan Âdem aleyhisselâma, Allahü teâlâ tarafından vahyedilen sahîfelerde, dîn ve dünyâya âit bilgiler mevcuttu...
Bilindiği üzere zamânı sene, mevsim, ay, hafta, gün ve sâat gibi sâbit bölümlere ayıran, dînî-millî gün ve bayramları gösteren cetvellere “takvim” denir... İlk insan ve ilk Peygamber olan Âdem aleyhisselâma, Allahü teâlâ tarafından vahyedilen sahîfelerde, dîn ve dünyâya âit bilgiler mevcuttu. Zaman ve takvim bilgileri de, ilk defa bu sahîfelerden öğrenilmiştir.
Takvimin esâsı târih, yâni senedir. Târihler: Hicrî (Kamerî ve Şemsî), Rûmî, Mâlî, Mîlâdî gibi isimler alırlar. "Mîlâdî=Şemsî yıl": Dünyâ'nın Güneş etrâfında bir defa deverânı ile tamamlanır ve 365 gündür. "Kamerî yıl" ise: Ay'ın Dünyâ etrâfında 12 defa dönmesi ile tamâmlanır; bu da 354 gündür.
Bilindiği gibi, takvim için mühim bir hâdise “târih başlangıcı” olarak ele alınır. Hıristiyânlıkta bu başlangıç, İsâ aleyhisselâmın doğumu zannedilen târihtir. Doğduğu yıla sıfır, ondan öncesine “mîlâttan önce”, sonrasına da “mîlâttan sonra” denilmiştir.
Son günlerinde bulunduğumuz Zilhicce ayı, İslâmî (hicrî-kamerî) senenin son ayıdır ve Muharrem ayı ise, İslâmî (hicrî-kamerî) senenin birinci ayı (yani bu ay ile yeni bir hicrî-kamerî sene başlamaktadır) ve Kur’ân-ı kerîmde kıymet verilen 4 aydan biridir. Kıymet verilen dört ayın diğerleri ise, Receb, Zilka’de ve Zilhicce aylarıdır. (Tevbe sûresi, 36. âyet)
Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm, mîlâdî 571’de 20 Nisan’a rastlayan, “Rebîu’l-evvel” ayının onikinci (Pazartesi) günü sabâhı, Mekke-i mükerremede doğdu. 622 yılında Mekke-i mükerreme’den Medîne-i münevvere’ye hicret etti. 20 Eylül Pazartesi günü, Medîne’nin “Kubâ” köyüne geldi. Bu târih, Müslümânların “Hicrî-Şemsî” yılbaşı oldu. O yılın Muharrem ayının birinci günü de, “Hicrî-Kamerî” yılbaşı oldu.
Demek ki, “Hicrî-Kamerî Takvim”de; Sevgili Peygamberimizin, Mekke'den Medîne'ye hicret ettiği senenin Muharrem ayı başlangıç kabul edilir...
Muharrem ayının 1. gecesi, Müslümânların Hicrî yılbaşı gecesidir. Muharrem ayının 1. günü de Müslümânların yeni yılının, yanî hicrî yılın 1. günüdür.
Bilindiği gibi, Müslümânlar hicrî yılbaşı gecelerinde ve günlerinde müsâfeha ederek, mektup yazarak veya telefonla tebrikleşirler. Birbirlerini ziyâret eder ve hediye verirler. Yılbaşını dergi ve gazete ilânlarıyla kutlarlar. Yeni yılın, birbirlerine ve bütün Müslümânlara hayırlı ve bereketli olması için duâ ederler. Büyükleri, akrabâyı, âlimleri evlerinde ziyâret edip duâlarını alırlar. Bugün de, bayram gibi temiz giyinip, fakîrlere sadaka verirler. [İnşâallah yarın da konumuza devam edelim.]
.12/09/2017
Edirne'de yetişen bazı meşhur zatlar
Edirne bir ilim merkezi, medreseler (üniversiteler) şehriydi. 1700 senesinde, Edirne 350 bin nüfûsu ile dünyânın en büyük birkaç şehrinden biriydi.
Türk-Osmânlı târihinde büyük bir yeri olan, “Bursa’nın oğlu, İstanbul’un babası” olarak vasıflandırılan ve Osmânlı Devletinin ikinci başkenti ve “müze şehir”, serhat şehrimiz Edirne, 1361-1453 yılları arasında Osmânlı Devleti'nin başşehri olmuş ve 91-92 sene başşehirlik yapmıştır...
Edirne, Osmânlı devrinde, merkezi Sofya’da bulunan Rumeli Beylerbeyliğine (Eyâletine) bağlı bir vilâyetti. Edirne kâdîsı, Osmânlı Devletinin İstanbul kâdîsından sonra en yüksek rütbeli kâdîsı sayılırdı.
Edirne bir ilim merkezi, medreseler (üniversiteler) şehriydi. 1700 senesinde, Edirne 350 bin nüfûsu ile dünyânın en büyük birkaç şehrinden biriydi. Bunlar; İstanbul, Pâris, Londra ve Edirne idi.
Edirne; İstanbul ve Bursa’dan sonra târihî eser zenginliği bakımından üçüncü ilimizdir. Geçirdiği iki büyük yangın, zelzele ve dört istilâ ile eserlerin çoğu kaybolmasına rağmen, hâlen müze şehir olma özelliğini korumaktadır.
Önemli târihî eserlerinden bir kısmı (alfabetik olarak) şunlardır:
Ayşe Kadın Câmii, Beylerbeyi Câmii, Defterdâr Câmii, Eski Câmi, Gâzi Mihâl Bey Câmii, İkinci Bâyezîd Câmii, Kâdı Bedreddîn Câmii, Lârî Çelebi Câmii, Mezitbey Câmii (Yeşil Câmi), Murâdiye Câmii, Selîmiye Câmii, Sitti Sultân Câmii, Süleymâniye Câmii, Şâh Melek Câmii, Şeyh Çelebî Câmii, Şûle Çelebi Câmii, Üç Şerefeli Câmi, Yıldırım Câmii, Sâatli Medrese, Peykler Medresesi, Rüstem Paşa Kervânsarâyı, Ayşe Kadın Kervânsarâyı/Ali Paşa Çarşısı, Bedesten, Taşhân/Dârül-hadîs, Dârüt-tedrîs, Edirne Sarây-ı Hümâyûnu (Yeni Sarây), Eski Saray (Sarây-ı Atîk), Gâzî Mihâl Köprüsü, Saraçhâne Köprüsü, Bâyezîd Köprüsü, Sarây Köprüsü, Uzun Köprü/Tahtakale Hamâmı, Sokullu Hamâmı...
Edirne, târihî, kültürel bir merkez olarak pek çok meşhûrun yetiştiği bir beldemiz, bir serhat şehrimizdir.
15. asrın ilk yarısının büyük şâiri İvaz Paşazâde Atâyî, Kâdı'l-kudât Muhammed bin Kutbüddîn İznikî, on altıncı yüzyıl şeyhülislâmlarından, büyük âlim Kemâl Paşazâde Ahmed Şemseddîn Efendi, 17. asrın büyük şâiri Cevrî; 1775’te Şeyhülislâm olan Topkapılızâde Mehmed Emîn Efendi, Sezâî Hasan Dede, meşhûr tezkire yazarı Şehî, Şakâyık mütercimi Mecdî, İbret-Nümây-i Devlet yazarı Hicrî, 18. asır târihçilerinden Örfî, Edirne’de doğan, yetişen ve şöhretleri asrını aşan ilim ve sanat adamlarından sâdece birkaçıdır.
Bizim de tertip heyetinde bulunduğumuz, Türkiye gazetesinin promosyon olarak verdiği, 2 cildlik "Batı Anadolu ve Rumeli Evliyâları" isimli eserin 2. cildinde "Edirne Evliyâları" başlıklı bölümde, 39 evliyâ zât zikredilmiştir. [Allahü teâlâ, hepsine rahmet eylesin ve bizleri de onların şefâatlerine nâil eylesin.]
.11/09/2017
İnsanlara büyük hizmetler yapan bazı rehberler...
Bir kısım şehirler vardır ki onlar anıldıkları zaman, hemen oralarda yaşayan bazı büyük âlim ve velîler hâtıra gelir; bu şehirler âdetâ onlarla özdeşleşmişlerdir.
Allahü teâlâ, Âdem aleyhisselâmdan beri, insanları ebedî saâdete kavuşturmak için Peygamberler göndermiştir. Peygamberler, insanları kurtuluşa dâvet etmiş, doğru olan yolu bıkmadan, usanmadan ve yılmadan anlatmışlardır.
Peygamberlere tâm tâbi olan, Allahü teâlânın sevgisi ile dolu velî zâtlar her devirde bulunmuş ve insanların dîn ve dünyâ saâdetine ulaşmaları için çalışmışlardır.
İnsanlara doğru yolu göstermeleri, hâl ve hareketleri ile örnek olmaları evliyânın belli başlı vasıflarıdır. Ayrıca, Allahü teâlânın rızâsı için, insanların dertleri ile dertlenmeleri ve fedâkârlıkları onların şânındandır. Onlar, Peygamberlerden sonra seçilenler sınıfındandırlar...
Târih boyunca insanlığa huzurlu devirler yaşatmış olan Emevîler, Abbâsîler, Karahânlılar, Gazneliler, Timûroğulları, Bâbürlüler, Selçûklular, Osmânlılar ve daha birçok İslâm devletlerinin sultânları, hep bu büyüklerin rehberliğinde hizmete devâm etmişler, yeri gelince, atlarının arkalarından gitmişler, bazen onlarla berâber savaşlara katılmışlardır. Onlar, duâ ordularının kumandânları ve dertlerin mânevî tabibleridirler.
Bir kısım şehirler vardır ki onlar anıldıkları zaman, hemen oralarda yaşayan bazı büyük âlim ve velîler hâtıra gelir; bu şehirler âdetâ onlarla özdeşleşmişlerdir. Burada birer misâl olmak üzere zikredecek olursak: Yurt dışında Buhârâ (Özbekistân) denilince, hemen İmâm Buhârî ve Şâh-ı Nakşibend;
Bağdâd (Irâk) denilince İmâm-ı A’zam ve Abdülkâdir-i Geylânî;
Serhend (Hindistân) denilince de İmâm-ı Rabbânî Müceddid-i Elf-i Sânî Ahmed Fârûkî Serhendî, oğlu Muhammed Ma’sûm Fârûkî ve torunu Seyfeddîn-i Fârûkî hâtırlanmaktadır (kaddesallahü teâlâ esrârehümü’l-aliyye).
Güzel ülkemizde de meselâ Konya denilince, hemen Hazret-i Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, hocaları Şems-i Tebrîzî ve Sadreddîn-i Konevî; Kastamonu denilince Şeyh Şa’bân-ı Velî hâtırlanmaktadır.
Ankara anıldığı zaman Hâcı Bayrâm-ı Velî ve Seyyid Abdülhakîm Arvâsî, Nevşehir zikredildiği zaman Hünkâr Hâcı Bektâş-ı Velî, Kırşehir anıldığında Ahî Evrân, Kayseri zikredildiğinde de Seyyid Burhâneddîn Tirmizî hâtırlandığı gibi.
Yine Bursa’yı zikrettiğimizde, hemen hâtıra Molla Fenârî, İsmâîl Hakkı Bursevî, Emîr Sultân ve Muhammed Üftâde..... hazretleri gelir (rahmetullahi teâlâ aleyhim ecmaîn).
Erzincân denilince de, hemen hâtıra Terzi Baba Hazretleri gelmektedir. Siirt’ten bahsedilince ise, İsmâîl Fakîrullah, İbrahîm Hakkî Erzurumî, Şeyh Memdûh..... gibi kıymetli zevât hâtırlanmaktadır.
Van ve Hakkârî bölgelerinde de, Seyyid Tâhâ-yı Hakkârî, Seyyid Fehîm-i Arvâsî, Seyyid Abdülhakîm-i Arvâsî gibi zevât yetişmiştir.
.05/09/2017
“Ben, iki kurbanlığın oğluyum”
"Bu, bizim dedelerimizin kuyusudur. Burada bizim de hakkımız var. Üstelik senin bir tek oğlun var. Eğer bizim teklîfimizi kabul etmezsen, sen bizimle başa çıkamazsın."
Peygamberimizin dedesi Abdülmuttalib, bir gece rüyâsında: "Kalk, Zemzem kuyusunu kaz" diye bir emir aldı. Oğlu Hâris ile beraber Kâbe'nin yakınındaki, işâret edilen yeri kazmaya başladılar.
Önceleri pek ilgilenmeyen Kureyşliler, Zemzem kuyusunun açıldığını görünce, sonradan hak talep ettiler. Dediler ki: "Bu, bizim dedelerimizin kuyusudur. Burada bizim de hakkımız var. Üstelik senin bir tek oğlun var. Eğer bizim teklîfimizi kabul etmezsen, sen bizimle başa çıkamazsın."
Abdülmuttalib, gerçekten de onlarla mücâdele edecek, hakkını savunacak durumda değildi. Cenâb-ı Hakk'a şöyle yalvardı:
"Yâ Rabbî! Bana on çocuk ihsân eyle! Eğer bu duâmı kabul edersen, sana, onlardan birini, Kâbe-i muazzamanın yanında kurbân edeceğim."
Allahü teâlâ, onun bu duâsını kabul etti ve on oğlu oldu. Bu on oğlundan birinin adı Abdullah'tı; çocukları içinde en çok onu seviyordu.
Bir gece Abdülmuttalib'e rüyâsında şöyle bir ikâz yapıldı: "Yâ Abdel-muttalib, adağını yerine getir."
Abdülmuttalib, seneler önceki adağını unutmuştu. "Adağını yerine getir" diye ikâz edilince, sabâhleyin, hemen bir koç kesti. Ertesi gece yine ikâz edildi: "Ondan daha büyük bir kurbân kes."
Bu defa, bir sığır kurbân etti. Fakat yine ikâz edildi: "Daha büyüğünü kes." Bu defa da, bir deve kurbân etti. Fakat yine ikâz devâm ediyordu. Bunun üzerine rüyâda sordu: "Bundan daha büyüğü ne olabilir, ne kesmeliyim?"
O zaman kendisine şöyle cevap verildi: "Seneler önce oğullarından birini kurbân etmeyi adamıştın. Bu adağını yerine getir."
Adağını hatırlayan Abdülmuttalib, ertesi gün çocuklarını topladı. Kendilerine durumu anlattı. Hiçbiri itirâz etmedi. "Memnûniyetle, hangimizi istersen kurbân edebilirsin" dediler.
Abdülmuttalib kurbân edeceği oğlunu, kura ile tesbit etmek istedi. Kura, en çok sevdiği oğlu Abdullah'a isâbet etti... Bu hâdiseyi duyan Kureyşliler, hemen onun yanına koşup dediler ki: "Biz, bu işe aslâ râzı değiliz. Eğer sen bu işi yaparsan, bu, âdet hâline gelir. Herkes, oğlunu kurbân etmek zorunda kalır. Buna başka bir çâre bulalım."
O zaman, Kureyş'te insan diyeti on deve idi. Develer ve oğulları arasında kura çekilecekti. Oğullarına isâbet ettiği müddetçe, her defasında on deve ilâve edilerek, kura develere çıkana kadar buna devâm edilecekti.
Kuraya başlandı. Fakat çekilen her kura, Abdullah'a isâbet ediyordu. Her defasında on ilâve edilerek devâm ediliyordu. Onuncu kurada, deve sayısı yüz olunca, kura develere çıktı. Hemen yüz deve kurbân edildi...
İsmâîl aleyhisselâmın, kurbân edilmek istenmesi hâdisesinden sonra, ikinci evlâd kurbân edilme hâdisesi de bu olmuş oldu. Peygamber Efendimizin soyu İsmâîl aleyhisselâma dayandığı için, “Ben, iki kurbanlığın oğluyum” buyururdu.
.04/09/2017
"Bana sâlihlerden bir çocuk ihsân buyur"
İbrâhim aleyhisselâm, Nemrud'un ateşinden kurtulunca, "Yâ Rabbî! Bana sâlihlerden bir çocuk ihsân buyur" diye duâ etti. Allahü teâlâ, ona Hazret-i İsmâîl'i müjdeledi.
Bugün, Kurbân Bayramının son günüdür... Peygamber Efendimiz, Medîne-i münevvereye hicret edince, Medînelilerin "Câhiliye âdetleri"nden kalma bayramları kutladıklarını gördü ve onları ikaz etti; “Allahü teâlâ, size, onlardan daha hayırlı iki bayram (Ramazân ve Kurbân Bayramlarını) ihsân etti” buyurdu... Müslümânlar bayram günlerine ayrı bir önem verirler...
***
İbrâhim aleyhisselâm, Nemrud'un ateşinden kurtulunca, "Yâ Rabbî! Bana sâlihlerden bir çocuk ihsân buyur" (Sâffât, 100) diye duâ etti. Allahü teâlâ, ona Hazret-i İsmâîl'i müjdeledi. Âyet-i kerîmede meâlen "Biz de, ona, halîm (hilm sâhibi, yumuşak) bir oğul müjdeledik" (Sâffât, 101) buyuruldu. [Fakat baba, oğul ve anne çok büyük birer imtihânla karşı karşıya kaldılar; Allahü teâlânın izniyle imtihânda her üçü de muvaffak oldular.]
Hazret-i İbrâhim, oğluna, "Ey oğlum! Rüyâmda seni kurbân etmem emredildi. Buna ne dersin?" (Sâffât, 102) dedi. [Aralarında uzun bazı konuşmalar geçti. O konuşmalar ve şeytânın, yaşlı bir adam kıyâfetinde, önce Hazret-i Hâcer'e, sonra Hazret-i İsmâîl'e, bilâhare Hazret-i İbrâhîm'e gelip iğvâda bulunmaya çalışması "Tefsîr" kitaplarında tafsîlâtıyla anlatılır.]
İsmâîl aleyhisselâm "Babacığım! Hak teâlâ, beni boğazlamanı emretti mi?" diye sorunca "Evet evlâdım" cevâbını aldı.
Hazret-i İsmâîl, babasının, "Evet" demesi üzerine, Rabbinin emriyle kurbân edileceğini, buna sabrederse, Hak teâlânın rızâsına kavuşacağını anlayıp çok sevindi. Babası da, onun bu sevincine sevindi: "Evlâdım! Ben sana, seni kurbân edeceğimi haber veriyorum, sen ise seviniyorsun" dedi.
"Babacığım, ben nasıl sevinmeyeyim? Benim tek arzûm, Allahü teâlâya, O'nun rızâsı üzere kavuşmak; böylece O'nun rahmet ve Cennetine de nâil olmaktır..." şeklinde gerekçelerini uzunca arz etti. [Ayrıca, babasına, başka arzlarda da bulundu. Aralarında tafsîlâtlı daha bazı konuşmalar da oldu.]
Allahü teâlâdan vahiy geldi: "Yâ İbrâhîm, sen elbette rüyânı tasdîk ettin. (Sana düşen vazîfeni tâm olarak yaptın.) Biz muhsinleri (iyileri, iyilik yapanları, güzel davrananları) böylece mükâfâtlandırırız." (Sâffât, 105) [Şimdi sıra bende. Lütuf ve keremimi görmek için şu dağa bak.] İbrâhîm aleyhisselâm, dağa bakınca, Cennetten gelmiş eşsiz güzellikte bir koç gördü. Allahü teâlâ buyurdu ki: "Biz, oğluna bedel (fidye olarak) ona büyük bir kurbân verdik (Ve ona büyük bir kurbânlık fidye verdik)." [Bu, senin oğluna fedâdır/onun için fidyedir.] (Sâffât, 107) [İkinci kurbânlık olma hâdisesini de inşâallah yarın ele alalım.]
.29/08/2017
Dört mezhepten birine uymanın lüzumu
"Ümmetim[in âlimleri], hiçbir zaman dalâlette icmâ yapmazlar. İhtilâf olunca sivâd-ı (sevâd-ı) a'zama [Ehl-i sünnet âlimlerinin ekseriyetinin bildirdiği yola] tâbi olun."
Dünkü makâlemizde, bir âyet-i kerîme ile bunlar hakkında muteber bazı tefsîrlerdeki açıklamalardan bahsettik. Bugün de bazı hadîs-i şerîfler ile İslâm âlimlerinin bazı kıymetli sözlerinden bahsedeceğiz.
2- Hakkında "icmâ olduğu için" dört mezhepten birine uymak vâcibdir:
İmâm-ı A'zamdan beri 14 asırdır, bütün Müslümânlar, bilinen dört İmâmdan birini taklîd edegelmişlerdir. Bunlara itâat etmekte, mezheplerine uymakta icmâ hâsıl olmuştur. İcmâ’ya uymak ise vâcibdir. Buradaki vâcib farz demektir.
Bir âyet-i kerîme meâli şöyledir: "Bana inâbet edenin yoluna uy." [Lokmân, 15]
Dört büyük İmâmın, bu inâbet yolunda oldukları icmâ ile bildirilmiştir.
Hadîs-i şerîflerde buyuruluyor ki:
"Ümmetim[in âlimleri], hiçbir zaman dalâlette icmâ yapmazlar. İhtilâf olunca sivâd-ı (sevâd-ı) a'zama [Ehl-i sünnet âlimlerinin ekseriyetinin bildirdiği yola] tâbi olun." [İbn-i Mâce]
"Allahü teâlânın rızâsı, icmâdadır. Cemâatten ayrılan, Cehenneme gider." [İbn-i Asâkir]
"Dört mezhepten başkasıyla amel etmek câiz değildir, bunda icmâ hâsıl olmuştur." (El-Mesâilül-müntehabatü fir-risâleti vel-vesîle)
İmâm-ı Şa’rânî hazretleri buyuruyor ki:
"Tasavvuf büyükleri ve fıkıh âlimleri, (Allahü teâlânın izniyle), kendilerine uyanlara şefâat ederler. Rûhlarını teslîm ederlerken, kabirde Münker ve Nekîr kendilerine suâl sorarlarken ve Haşırda, Neşirde, Hesapta, Sırâtta yanlarında bulunurlar; onları unutmazlar. Tasavvuf büyükleri, (bi-iznillah) kendilerine uyanları, bütün korkulu yerlerde kolladıkları gibi, müctehid İmâmlar da korurlar. Bunlar, mezhep İmâmlarıdırlar; bu ümmetin bekçileridirler. Sevin ey kardeşim! Dört mezhep İmâmından dilediğini taklîd et de, saâdete kavuş." [el-Mîzânül-kübrâ]
3- Müminlerin yolu olduğu için, dört mezhepten birine uymak vacibdir:
Bir âyet-i kerîme meâli şöyledir:
"Hidâyet yolunu öğrendikten sonra, Resûle uymayıp müminlerin yolundan ayrılanı, saptığı yola sürükleyip çok kötü bir yer olan Cehenneme sokarız." [Nisâ, 115]
İmâm-ı Şâfiî hazretleri, "İcmâın delîl olduğunu gösteren bu âyet, müminlerin yolundan ayrılmayı harâm ettiği için, bu yola uymak vâcib olur" buyuruyor.
Müfessir Abdullah Nesefî hazretleri, bu âyeti açıklarken, "İcmâın delil olduğunu ve icmâdan ayrılmanın da câiz olmadığını bu âyet göstermektedir" buyuruyor. (Medârik)
İmâm Kâdî Beydâvî hazretleri de, "Bu âyet, icmâdan ayrılmanın harâm olduğunu gösteriyor. Müminlerin yolundan ayrılmak harâm olunca, bu yola uymak da vâcib olur" buyuruyor. (Tefsîr-i Beydâvî) [Konumuz bitmedi, ama yerimiz de kalmadı.]
.28/08/2017
Dinimizde uyulması gereken dört delil
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyurdu ki: "Bir hüküm üzerinde, dört hak mezhebin hükümleri arasında icmâ hâsıl olursa, bu icmâya da inanmak lâzımdır, inanmayan küfre girer."
Mukaddes dînimiz İslâmiyette dört delîl vardır:
1- Kitâb [Allahü teâlânın mukaddes kelâmı Kur’ân-ı kerîm].
2- Sünnet [Resûlullah Efendimizin bildirdiği sahîh hadîs-i şerîfler, onun fiilleri ve takrîrleri (tasvîbleri)].
3- İcmâ-ı Ümmet [Eshâb-ı kirâmın veya Tâbiînin yahut Tebe-i tâbiînin söz birlikleri].
Eshâb-ı kirâm'ın söz birliğine "icmâ" denir. Bir şeyi, Eshâb-ı kirâm, söz birliğiyle bildirmedilerse, Tâbiîn'in söz birliği bu şey için "icmâ" olur. Tâbiîn de bu şeyi söz birliğiyle bildirmedilerse, Tebe-i tâbiîn'in söz birliğiyle bildirmeleri, bu şey için "icmâ" olur; çünkü bu üç asrın âlimleri yani müctehidleri, hadîs-i şerîfle medhedilmiştir/övülmüştür. Bunlara "Selef-i Sâlihîn" denilir. İcmâ’a uymak farzdır. İcmâ’ı inkâr ise küfürdür. (Hâşiyetü Reddi'l-Muhtâr, Seâdet-i Ebediyye)
Hadîs-i şerîfte buyurulmuştur ki:
"Asırların (veya insanların yahut ümmetimin) en hayırlıları benim asrımdır (benim asrımın insanlarıdır, Eshâb-ı kirâmdır); sonra onları takip edenler (Tâbiîn-i kirâm); sonra da onları takip edenler (Tebe-i tâbiîn-i kirâmdır.)"
İmâm-ı Rabbânî hazretleri, "Bir hüküm üzerinde, dört hak mezhebin hükümleri arasında icmâ hâsıl olursa, bu icmâya da inanmak lâzımdır, inanmayan küfre girer" buyuruyor. (Mektûbât, II, 36)
4- Kıyâs-ı fukahâ [Fakîhlerin, Ehl-i sünnet âlimlerinin Kur’ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîflerden çıkardıkları hüküm].
İslâm âlimlerinin kitaplarında, "Dört hak mezhepten birine uymak vâcibdir" deniyor. Buradaki "vâcib", "farz" anlamında kullanılmıştır. Hadîs-i şerîflerde bildirilen "vâcib" kelimesi de, genelde "farz" anlamındadır. Hanefî mezhebindeki "vâcib" hükmü, diğer üç mezhepte yok gibidir. Diğer üç mezhepte [Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelî'de], "vâcib" denilince "farz" anlaşılır.
Dört mezhepten birine uymak, dört dînî delîlde de bildirilmiştir:
1- Tefsîrlerde bildirildiği için, onlardan birine uymak vâcibdir. Kur’ân-ı kerîmde buyuruluyor ki:
"Müminlerin [itikâd ve ameldeki] yolundan ayrılan Cehenneme gider." [Nisâ, 115]
İmâm Nesefî'nin "Medârik" tefsîrinde bu âyetin açıklamasında, "Kitâb ve Sünnetten ayrılmak gibi icmâdan da ayrılmak câiz değildir" buyuruluyor.
Yine Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruluyor ki:
"O gün, her fırkayı İmâmları ile çağırırız." [İsrâ, 71]
Kâdı Beydâvî hazretleri, bu âyeti "Her ümmeti Peygamberleri ve dînde uydukları İmâmları ile çağırırız" şeklinde açıklamıştır.
İsmâîl Hakkı Bursevî'nin Arabî "Rûhu'l-beyân" isimli tefsîrinde ve Hüseyin Vâız-ı Kâşifî'nin Fârisî "Tefsîr-i Hüseynî"sinde ise, "Herkes mezhebinin İmâmı ile çağırılır. Meselâ "Yâ Şâfiî" veya "Yâ Hanefî" denir" şeklinde açıklanmaktadı
..22/08/2017
Kur'ân-ı kerîmi sünnet açıklamaktadır
İslâmiyeti doğru olarak anlamak ve yaşamak için "Edille-i Şer'iyye"nin dördüne de ihtiyaç vardır. Hele dînin ikinci temel kaynağı olan "Sünnet"ten müstağnî kalmak mümkün değildir.
Bir gün, Eshâb-ı kirâmdan İmrân İbnü'l-Husayn (radıyallahü anh), yanında arkadaşları olduğu hâlde oturuyordu. Cemâatten biri, "Bize, Kur'ân'dan başka bir şey tahdîs etmeyiniz" dedi. O da, ona "yaklaş" dedi; o da yaklaştı. Ona, "sen ve arkadaşların Kur'ân'ı arasanız, onda öğle namazını(n farzının) 4 rek'at, ikindiyi 4 rek'at, akşamı 3 rek'at olarak ve ilk iki rek'atta ne kırâat edeceğinizi bulabilir misiniz?"
"Sen ve arkadaşların, Kur'ân'da Ka'be-yi şerîfeyi tavâfın 7 şavt olduğunu, Safâ ve Merve arasındaki sa'yin 7 defa olduğunu bulabilecek misiniz?" sözlerini söyledi.
Sonra şunları ilâve etti: "Ey cemâat, bizden (ilmi) alınız (öğreniniz). Çünkü siz, eğer böyle yapmazsanız, vallahi dalâlete düşersiniz."
Hassân ibn Atıyye "Cebrâîl aleyhisselâm, Resûlullah'a (sallallahü aleyhi ve sellem), Kur'ân'ı indirdiği gibi sünneti de indiriyor, Kur'ân'ı ona öğrettiği gibi sünneti de öğretiyordu" demiştir.
Büyük fakîhlerden İmâm Evzâî (rahimehullah): Allahü teâlâ: "Peygamber, size ne verdi ise, onu alın (emirlerini tutun). Size neyi yasak ettiyse, onu da almayın (yapma dediğini yapmayın)." (Haşr sûresi, 7) ve yine "Kim Peygambere itâat ederse, muhakkak ki Allah'a itâat etmiş olur…" (Nisâ suresi, 80) buyurmuştur. Peygamberi, Kur'ân'ı tefsîr etmeye davet ediyor demiştir.
Sahâbe-i kirâm, Kur'ân-ı kerîmin indiği zaman ve muhît içerisinde bulunmalarına ve lisânın ehli olmalarına rağmen, anlaşılması veya hüküm çıkarması müşkil olan her husûsta, Kur'ân kendisine inen ve onu teblîğ ve beyân etmekle memûr ve mükellef olan ve dili bilenlerin de en fasîhi olan Sevgili Peygamberimize soruyorlar, ortaya çıkan hâdiseler hakkında O'ndan fetvâ istiyorlar, O da onların müşkillerini hallediyor, bilmediklerini kendilerine öğretiyordu.
Zâten Yüce Allah "…Eğer bilmiyorsanız, zikir (ilim) ehline sorunuz…" (Nahl suresi, 43) buyurmuştur. Bu, gâyet tabîî bir hâl idi. Zîrâ herhangi bir hâdise hakkında bir hüküm indiği zaman, Kur'ân'daki bu âyet, o hâdisenin aynı veya benzeri yâhût zâhirde az farklı başka bir hâdiseye de tatbîk olunur mu, olunmaz mı? mes'elesinde ortaya çıkan durum hakkında Sahâbe-i kirâm, kendine vahiy inen zât olan Peygamber Efendimize mürâcaat ediyorlar, o da suâllerini cevaplandırıyor, tereddüde düştükleri husûsları beyân ediyordu. Bunları duyanlar da başkalarına nakledip öğretiyorlardı.
Netîce olarak ifâde edelim ki. İslâmiyeti doğru olarak anlamak ve yaşamak için "Edille-i Şer'iyye"nin dördüne de ihtiyaç vardır. Hele dînin ikinci temel kaynağı olan "Sünnet"ten müstağnî kalmak mümkün değildir. Herhalde ilmî ve dinî konularda, bu sâhanın mütehassısları olan İslâm âlimlerinin eserlerine muhtaç olduğumuz, insâf sâhibi herkesin kabul edeceği bir husustur.
.21/08/2017
Peygamber Efendimizin açıklamalarına olan ihtiyaç
Kur'ân-ı kerîm kendisine indirilen Peygamber Efendimiz, âyet-i kerîmeleri açıklamayacak olsaydı, Allah'ın âyetlerinden murâd-ı İlâhînin ne olduğu tam anlaşılamazdı.
Şek ve şüphe yoktur ki, Kur'ân-ı kerîm kendisine indirilen Peygamber Efendimiz, âyet-i kerîmeleri açıklamayacak olsaydı, Allah'ın âyetlerinden murâd-ı İlâhînin ne olduğu tam anlaşılamazdı.
Çünkü Kur'ân-ı kerîmde "Namaz kılınız ve zekât veriniz…" (Bakara, 43; Nûr, 56) âyetiyle namaz kılma ve zekât verme emredilmiş, diğer âyetlerde bunların tafsîlâtından ancak bir kısmı beyân edilmiştir. Bunların bütün tafsîlâtını Sevgili Peygamberimiz, kavlî sünnetleriyle açıklamış, fiilî sünnetleriyle de amelî olarak tatbîk etmiş ve "Benim namaz kıldığımı gördüğünüz şekilde namaz kılınız" buyurmuştur.
Yine ifâde edelim ki, Bakara sûresinin 183. âyetinde orucun farz kılındığı belirtilmiş, burada ve oruçla ilgili diğer âyetlerde, meselâ "oruçlu iken unutarak yiyip içmenin hükmü" zikredilmemiştir.
Resûlullah'a bir kişi gelip "Yâ Resûlallah! Oruçlu iken unutarak yedim" dediğinde, O, Ahzâb sûresinin 5. âyetinden istinbât ederek, o kişinin orucunun sahîh, unutma ve hatânın da affedilmiş olduğunu beyân etmiştir.
Haccın farz kılındığına dâir Âl-i İmrân sûresinin 97. âyetinde ve konuyla alâkalı diğer âyetlerde, hacla ilgili bütün tafsîlât bulunmadığı için, Peygamber Efendimiz: "Hac menâsikinizi benden alınız" buyurmuştur.
Demek oluyor ki, Mâide sûresinin 67. ve Nahl sûresinin 44. âyetlerinde kasdolunan, Kur'ân lafızlarının mücerred olarak, sâdece teblîği değil, hem teblîği, hem de beyânıdır.
"Hiç şüphe yok ki Kur'ânı biz indirdik, muhakkak ki onu tahrîf ile tebdîlden (değişikliğe uğramaktan) biz koruyacağız" (Hicr sûresi, 9) buyuran yüce Allah, Kitâbı korumayı tekeffül buyurmuştur. Bu kefîl olma, Resûlullah'ın ona dâir beyânını da korumayı iktizâ eder.
Nitekim Dârul-Fünûn müderrislerinden Babanzâde Ahmed Naîm Efendi de bu mevzûda şunu kaydetmiştir: "Hicr suresinin 9. âyet-i kerîmesinin mutazammın olduğu (ihtivâ ettiği) va'd-i sâdık-ı İlâhî (Allah'ın doğru va'di), Kur'ânın elfâzı (lafızları) gibi manalarını da hıfzetmeyi tekeffül eder (korumayı üstlenir). Ehâdîs-i Nebeviyye (hadîs-i şerîfler) de, Nahl sûresinin 44. âyet-i kerîmesinin delâletiyle ma'ânî-yi Kur'âniyye (Kur'ânın manaları) cümlesindendir."
Şunu, altını çizerek belirtelim ki:
İslâm hukûkunda ilk kaynak olan Kur'ân-ı kerîmin ilk müfessiri Hazret-i Peygamber aleyhisselâm, Kur'ânın ilk tefsiri de O'nun sünneti olduğu için, Kur'ânı doğru anlayabilmek, İslâm Hukûku hakkında sağlam bilgi elde edebilmek için "Sünnet"in bilinmesinin önemi açıktır. Edille-i Şer'iyye'nin ikincisini teşkil eden "Sünnet"e ittibâ'ın lüzûmu, "Sünnet"in İslâm teşrîindeki yeri ve önemi de ortadadır.
.15/08/2017
“İnsanların hayırlısı, insanlara faydalı olandır”
“Ey kardeşim! Bir kişinin, sana ihtiyâcı olsa, sen de o ihtiyâcı gidersen, Allahü teâlâ da, senin yetmiş türlü dünyâ ve âhiret hâcetini giderir."
Sevgili Peygamberimiz, iki hadîs-i şerîflerinde buyurmuşlardır ki:
“İnsanların hayırlısı (en iyisi), insanlara faydalı olandır.”
“Bir kavmin (topluluğun) efendisi, onlara hizmet edendir.”
XIV-XV. yüzyıllarda yaşamış bulunan, zamânının âlimlerinden dînî ilimleri ve fen bilgilerini öğrenen, Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerinden ve tasavvuf büyüklerinden olan ve İznik'te medfûn bulunan Kutbüddîn-i İznikî (Muhammed bin Muhammed Rûmî v. 1418 / 821) buyurdu ki: “Ey kardeşim! Bir kişinin, sana ihtiyâcı olsa, sen de o ihtiyâcı gidersen, Allahü teâlâ da, senin yetmiş türlü dünyâ ve âhiret hâcetini giderir."
“Eğer bir kişi, bütün yer ehli kadar ibâdet ve bütün gök ehli kadar tâat etse, îmânı Ehl-i Sünnete uygun değilse kabul olmaz. Zîrâ amelin kabul ve îmânın dürüst olması takvânın şartıdır. Dînin ve îmânın aslı ve ilmin temeli, Allahü teâlâyı bilmek ve birliğini kalple tasdik etmektir.” (Kutbüddîn-i İznikî)
Peygamber Efendimiz buyurmuştur ki:
“Her iyilik sadakadır.” [Tirmizî]
“Amellerin en faziletlisi, bir müminin aybını örtmek, karnını doyurmak ve bir ihtiyâcını karşılamak sûretiyle onu sevindirmektir.” [Taberânî]
“Kalpler, kendine ihsân edene sevgi, kötülük edene de nefret duyacak şekilde yaratılmıştır.” [Ebû Nuaym]
Yeni nesillere, millî ve manevî değerlerimizi, mukaddes dînimiz İslâmiyet’i, mukaddes kitâbımız Kur'ân-ı kerîmi, Sevgili Peygamberimizi, şanlı târihimizi, târihî ve ilmî sahsiyetlerimizi, yüksek kültür ve medeniyetimizi doğru bir şekilde, ilmî ve objektif usûllerle öğretmemiz ne kadar büyük bir hizmet olur.
Aksi hâlde, günümüzdeki teknolojik gelişmeler sebebiyle yabancı kültürlere açılmış bir gençliğin, benliğini, dînini-diyânetini, milliyetini, ahlâkını muhâfaza etmesi, ecdâdına saygı duyması, onların yolundan gitmesi çok zordur.
Burada, şunu net bir şekilde belirtelim ki, mâzîlerini, büyüklerini tanıyamayan çocuklar, gençler ve yaşları ilerlemiş insanlar, büyüklüklere tâlip olamazlar. Sâdece ülkemizdeki değil, dünyâdaki bütün insanların çeşitli buhrânlara, bunalımlara, rûhî sıkıntılara marûz kaldıkları asrımızda, büyük insanların yaşayış tarzları ile hâl ve hareketlerinin öğrenilmesi, tavsiye ve nasîhatlerine uyulması, hem zevk ve ibret almaya, hem de intibâha/uyanmaya sebep olacaktır.
"Asr-ı Saâdet"ten günümüze kadar, İslâm coğrafyasının her tarafında, “Ulemâ ve Evliyâ” grubuna giren pek çok İslâm büyüğü gelip geçmiştir. Bunlar, bütün insanların dîn ve dünyâ saâdetine ulaşmaları için ellerinden gelen gayreti göstermişlerdir.
.15/08/2017
“İnsanların hayırlısı, insanlara faydalı olandır”
“Ey kardeşim! Bir kişinin, sana ihtiyâcı olsa, sen de o ihtiyâcı gidersen, Allahü teâlâ da, senin yetmiş türlü dünyâ ve âhiret hâcetini giderir."
Sevgili Peygamberimiz, iki hadîs-i şerîflerinde buyurmuşlardır ki:
“İnsanların hayırlısı (en iyisi), insanlara faydalı olandır.”
“Bir kavmin (topluluğun) efendisi, onlara hizmet edendir.”
XIV-XV. yüzyıllarda yaşamış bulunan, zamânının âlimlerinden dînî ilimleri ve fen bilgilerini öğrenen, Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerinden ve tasavvuf büyüklerinden olan ve İznik'te medfûn bulunan Kutbüddîn-i İznikî (Muhammed bin Muhammed Rûmî v. 1418 / 821) buyurdu ki: “Ey kardeşim! Bir kişinin, sana ihtiyâcı olsa, sen de o ihtiyâcı gidersen, Allahü teâlâ da, senin yetmiş türlü dünyâ ve âhiret hâcetini giderir."
“Eğer bir kişi, bütün yer ehli kadar ibâdet ve bütün gök ehli kadar tâat etse, îmânı Ehl-i Sünnete uygun değilse kabul olmaz. Zîrâ amelin kabul ve îmânın dürüst olması takvânın şartıdır. Dînin ve îmânın aslı ve ilmin temeli, Allahü teâlâyı bilmek ve birliğini kalple tasdik etmektir.” (Kutbüddîn-i İznikî)
Peygamber Efendimiz buyurmuştur ki:
“Her iyilik sadakadır.” [Tirmizî]
“Amellerin en faziletlisi, bir müminin aybını örtmek, karnını doyurmak ve bir ihtiyâcını karşılamak sûretiyle onu sevindirmektir.” [Taberânî]
“Kalpler, kendine ihsân edene sevgi, kötülük edene de nefret duyacak şekilde yaratılmıştır.” [Ebû Nuaym]
Yeni nesillere, millî ve manevî değerlerimizi, mukaddes dînimiz İslâmiyet’i, mukaddes kitâbımız Kur'ân-ı kerîmi, Sevgili Peygamberimizi, şanlı târihimizi, târihî ve ilmî sahsiyetlerimizi, yüksek kültür ve medeniyetimizi doğru bir şekilde, ilmî ve objektif usûllerle öğretmemiz ne kadar büyük bir hizmet olur.
Aksi hâlde, günümüzdeki teknolojik gelişmeler sebebiyle yabancı kültürlere açılmış bir gençliğin, benliğini, dînini-diyânetini, milliyetini, ahlâkını muhâfaza etmesi, ecdâdına saygı duyması, onların yolundan gitmesi çok zordur.
Burada, şunu net bir şekilde belirtelim ki, mâzîlerini, büyüklerini tanıyamayan çocuklar, gençler ve yaşları ilerlemiş insanlar, büyüklüklere tâlip olamazlar. Sâdece ülkemizdeki değil, dünyâdaki bütün insanların çeşitli buhrânlara, bunalımlara, rûhî sıkıntılara marûz kaldıkları asrımızda, büyük insanların yaşayış tarzları ile hâl ve hareketlerinin öğrenilmesi, tavsiye ve nasîhatlerine uyulması, hem zevk ve ibret almaya, hem de intibâha/uyanmaya sebep olacaktır.
"Asr-ı Saâdet"ten günümüze kadar, İslâm coğrafyasının her tarafında, “Ulemâ ve Evliyâ” grubuna giren pek çok İslâm büyüğü gelip geçmiştir. Bunlar, bütün insanların dîn ve dünyâ saâdetine ulaşmaları için ellerinden gelen gayreti göstermişlerdir.
.14/08/2017
İnsanlara faydalı olmak ve onları sevindirmenin önemi
“Dîn kardeşinin bir işini yapana binlerce melek duâ eder. O işi yapmaya giderken, her adımı için bir günâhı affolur ve kendisine kıyâmette nimetler verilir.”
Mukaddes dînimiz İslâmiyette, insanlara herhangi bir şekilde hizmet etmek, onlara faydalı olmak ve yine herhangi bir suretle onları sevindirmek, büyük sevap kazanmaya vesîledir. Nitekim Peygamber Efendimiz buyurmuşlardır ki:
“Farzlardan sonra en kıymetli amel, Müslüman kardeşini sevindirmektir.” [Taberânî]
“Allahü teâlânın en sevdiği iş, elbise vererek veya doyurarak yahut başka bir ihtiyâcını karşılayarak, bir mümini sevindirmektir.” [Taberânî]
Bu konuda Sevgili Peygamberimizin başka müjdeleri de vardır:
“Dîn kardeşinin bir işini yapana binlerce melek duâ eder. O işi yapmaya giderken, her adımı için bir günâhı affolur ve kendisine kıyâmette nimetler verilir.” [İbn-i Mâce]
“Bir kimse, dîn kardeşinin rahata kavuşması veya sıkıntıdan kurtulması için hükûmet adamlarına gidip uğraşırsa, kıyâmette sırât köprüsünden, çok kişinin ayaklarının kaydığı zaman, Allah, onun süratle geçmesi için yardım eder.” [Taberânî]
“Bir Müslümânın sıkıntısını giderene, Allahü teâlâ iki nûr verir. Bu iki nûrla Sırât’ta o kadar çok kimse aydınlanır ki sayısını ancak Allah bilir.” [Taberânî]
Peygamber Efendimiz, diğer bazı hadîs-i şerîflerinde de buyurmuşlardır ki:
“Allahü teâlâ, bazılarına dünyâda çok nimet vermiştir. Bunları, kullarına faydalı olmak için yaratmıştır. Bu nimetleri, Allahü teâlânın kullarına ulaştırırlarsa, nimetleri azalmaz; ulaştırmazlarsa, Allahü teâlâ da, nimetlerini bunlardan alır, başkalarına verir.” [Taberânî]
“Allahü teâlâ, bazılarını, halkın ihtiyaçlarını karşılamak, onlara yardımcı olmak için yaratmıştır. İhtiyaç sâhipleri bunlara başvurur. Bunlar için âhirette azap korkusu olmaz.” [Taberânî]
“Dîn kardeşinin bir işini yapmak için gidenin, her adımında 70 günâhı affedilir ve 70 sevap verilir. O iş bitene kadar, böyle devam eder. İşi yapılınca, bütün günâhları affedilir. O işi yaparken ölürse, sorgusuz, hesâpsız Cennet’e gider.” [İbn-i Ebi’d-dünyâ]
“Duâsının kabul, kederinin yok olmasını isteyen, darda kalanı ferâhlandırsın!” [İbn-i Ebi’d-dünyâ]
Yine hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“En iyiniz, kendisinden hep iyilik beklenen ve kötülük etmeyeceğinden emîn olunandır.” [Tirmizî]
“İnsanların en iyisi, insanlara iyilik edendir.” [İmâm Ahmed]
Peygamber Efendimizin, insanlara ne kadar güzel tavsiyeleri var:
“Lâyık olana da, olmayana da iyilik et. Eğer lâyık olana iyilik edersen ne iyi. Eğer o kimse iyiliğe lâyık değilse, sen, iyilik ehlinden olursun.” [İbnü’n-Neccâr]
Atalarımız da;
“İyiliği yap denize at, bilmezse balık, elbette takdîr eder Hâlık” demişlerdir.
.8/08/2017
Korunması emredilen beş şey...
Gelmiş-geçmiş bütün Peygamberlerin getirdikleri ahkâm-ı dîniyyede dînin, nefsin, aklın, neslin, mâlın ve benzeri değerlerin korunması öngörülmüştür.
Günümüzde bütün dünyânın başını ağrıtan anarşi ve terör hâdiseleri var; herkes bundan müştekî (şikâyetçi) ve mutazarrır (zarar görmektedir).
Gelmiş-geçmiş bulunan bütün Peygamberlerin getirdikleri ahkâm-ı dîniyyede dînin, nefsin (cânın), aklın, neslin (ırzın, nâmûsun), mâlın ve benzeri değerlerin korunması öngörülmüştür. Allahü teâlâ ve Peygamberleri, emir ve yasaklarında, bunları koruma altına almışlardır.
Hâlbuki bugün bütün dünyâda, bu sayılanlar da dâhil olmak üzere, bütün insan hakları ciddî bir şekilde ihlâl edilmektedir.
Herkesçe bilindiği gibi, mahlûkâtın, yaratıkların en üstünü olan “insan”ların diğer varlıklardan imtiyâzlı ve üstün olmaları, kuvvetle, vücut iriliğiyle, çok yemekle, yiğitlikle değil, îmân, ilim, ahlâk, edep, terbiye ve takvâya sâhip olmaları iledir.
"Şerefü'l-insâni bil-ilmi vel-edeb, lâ bil-mâli ve'n-neseb: İnsanın şerefi ilim ve edebledir. Mâl ve neseble değildir" kelâm-ı kibârı, konuyu ne güzel özetlemektedir? [Bu sözün, Hazret-i Alî Efendimizin sözü olduğu da rivâyet ediliyor.]
Yine "İlim rütbesi, rütbelerin en yükseğidir" hadîs-i şerîfi, ilim rütbesinin durumunu yeteri kadar ifâdeye kâfî olsa gerektir.
Söz buraya gelmişken, burada mühim bir husûsu da ifâde edelim:
Tarihte "Câhiliye Devri" denilen bir dönem vardır. Bu dönemde, Arabistân Yarımadası’nda, insanlar putlara tapıyor, fıçılarla içki içiyor, sabâhlara kadar kumar oynuyorlardı. Yine o devirde kuvvetli olan haklı sayılıyor, kadınlar bir ticâret eşyâsı gibi alınıp-satılıyor, kız çocukları diri-diri toprağa gömülüyorlardı. Elbette bunlardan râhatsız olan, memnûn olmayan akl-ı selîm sâhibi insanlar -az da olsa- mevcûttu ve bunlar Cenâb-ı Hakk’a tazarru ve niyâzda bulunuyor, bu karanlık gecenin bitmesi için âdetâ canhırâş bir şekilde yalvarıyorlardı.
Tabîî ki dünyânın diğer kıtalarında, bütün Avrupa, Afrika ve Asya’da da durum bundan farklı değildi.
Hazret-i Ömer Efendimizin "Biz, en zelîl bir kavim idik; Allahü teâlâ, bizi İslâmiyyetle azîz eyledi" sözü ne kadar mânidârdır...
Ele geçen mevki-makâm, akademik kariyer, mâlî imkân (para-pul, mal-mülk, servet ü sâmân) gibi bütün nimetler insanlara, millete-memlekete, vatana, devlete, Müslümânlara, İslâmiyete, hattâ bütün insanlığa hizmette kullanılmalıdır.
Bu durum, hem o nimetlerin kendisine verilmesinin sebebi, hem de imtihânı kazanmasının şartlarından biridir. Kendisine verilen nimetlerle başkalarına hizmet ederse, insanlara iyilik yaparsa, onların ihtiyaçları için harcarsa, hem elindeki o nimetler kendisinde kalır, hem de nimetleri arttırılır, ayrıca kendisine yeni nimetler de verilir...
.7/08/2017
Sevgili Peygamberimizin nasihatlerine olan ihtiyacımız
Eğitimden maksat “iyi fert”, “iyi âile”, “iyi cemiyet” meydâna getirmek, yani "iyi insan"[orijinal ismiyle de "insân-ı kâmil"] meydâna getirmektir.
Günümüzde görülen, bütün dünyâdaki insanların içine düştükleri buhrânların, bunalımların en önemli sebebi, şüphe yok ki, insanların rûh ve madde dengesini iyi kuramamaları, ulvî yaratılış gâyelerini unutmaları, fıtrat-ı selîmelerine uygun hareket edememeleridir. Yanî akl-ı selîmin îcâplarına göre hareket etmeyip, nefislerinin, süflî duygularının esîri olmaları, kemâle götüren yollardan ayrılmalarıdır.
Bugün insanlığın çok bunaldığı, çözmekte sıkıntıya düştüğü her şeyin çözüm ve çâresi, aslında bizim yüksek kültür ve medeniyetimizde, özellikle mukaddes dînimiz İslâmiyette vardır. Bugün çok perişan hâlde olan insanlığın kurtuluşu için, bizim bu yüksek kültür ve medeniyetimizden istifâde edilmelidir.
Mukaddes dînimizde adam öldürmek, yaralamak, malını almak, çalmak şöyle dursun, kalp kırmak bile büyük günâhlardan sayılmıştır.
Peşînen ifâde edelim ki, câna, mâla, ırza hücum etmek, aslâ İslâmiyetin tasvip ettiği işler değildir. İslâmiyette, adâlet karşısında herkes eşittir. Sultan-tebea farkı gözetilmez.
Gerek bütün Peygamberler, gerekse Peygamberimizin vârisi durumunda olan, “Ulemâ” ve “Evliyâ” denilen, Allahü tealânın sevdiği kullar, hayâtları boyunca, insanları pek çok rûhî olgunluklara eriştirmek için çalışmışlardır.
23 sene zarfında, bi-iznillah, 150.000 civârında güzîde "sahâbî" meydâna getiren Sevgili Peygamberimiz için, "O, Sahâbe-i kirâmı yani ilk Müslümânları nasıl eğitmiştir?" diye bir soru sorulacak olursa, tabîî ki evvelâ "Kur’ân-ı kerîm ile eğitmiştir" cevâbını veririz.
Şüphesiz ki, Peygamberimizi, belirli kişilere veya özel bir sınıfa ders veren klasik bir eğitimci olarak düşünemeyiz.
Bunları belirttikten sonra, burada, yine altını çizerek ifâde edelim ki: Herkesçe bilindiği gibi, bütün “Peygamberler Tarihi”ni incelediğimizde ve son Peygamber olan Hazret-i Muhammed Efendimizin hadîs-i şerîflerini okuduğumuzda, hepsinin gâyelerinin, yüksek ahlâklı iyi insanlar, âileler ve cemiyetler meydâna getirmek olduğunu görüyoruz.
Zâten, tekrâren belirtelim ki, bizim dînimizde, târihimizde, kültür ve medeniyetimizde eğitimden maksat “iyi fert”, “iyi âile”, “iyi cemiyet” meydâna getirmek, özetle söylemek gerekirse "iyi insan"[orijinal ismiyle de "insân-ı kâmil"] meydâna getirmektir.
"Medeniyet" de: "Tamîrul-bilâd [beldeleri imâr etme/bayındır hâle getirme] ve terfîhul-ıbâd [kulları müreffeh kılma, refâh seviyesine ulaştırma]" şeklinde tarif edilmektedir.
Sevgili Peygamberimiz de, İslâmiyeti 2 madde hâlinde özetlemiştir: "et-Ta'zîmü li-emrillah [Allah'ın emirlerine tazîmde bulunma] veş-şefekatü li-halkıllah [Allah'ın mahlûklarına şefkat/merhamet etmek]."
.01/08/2017
Her şehirde bir âlimin bulunması farzdır...
İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyurdu ki: "Her şehirde, akâid konusunda ortaya çıkacak tereddütleri gidermek için, bir İslâm âliminin bulunması farz-ı kifâyedir."
Büyük İslâm âlimi İmâm-ı Gazâlî (rahmetullahi aleyh): "Her şehirde, akâid konusunda ortaya çıkacak tereddütleri gidermek için, bir İslâm âliminin bulunmasının farz-ı kifâye" olduğunu ifâde buyurmaktadır.
Âkıl, bâliğ, erkek ve kadın her Müslümânın, "zarûrât-ı dîniyye" denilen "zarûrî=temel dînî bilgileri" ["Akâid", "Fıkıh" ve "Tasavvuf yani Ahlâk" bilgilerini] öğrenmeleri farz-ı ayındır. Yani tek tek herkese farzdır.
Büyük pedagog, psikolog ve sosyolog İmâm-ı Gazâlî (rahimehullah) âlimlerin, velîlerin, mürşidlerin, rehberlerin, eğitimcilerin derece ve mertebelerini de vecîz bir şekilde şöyle ifâde etmektedir. Buyuruyor ki:
"İlim adamları olmasaydı, insanlar hayvanlar gibi olurlardı. Çünkü âlimler insanları, eğitim-öğretim vâsıtasıyla barbarlıktan çıkarıp insanlık seviyesine yükseltirler."
Bugün bütün dünyâda, ilimden-irfândan mahrûm olan bazı insanların, nasıl hayvânlardan daha bayağı/aşağı, daha âdî işler yaptıklarını hepimiz maalesef müşâhede etmekteyiz. Zâten Cenâb-ı Hak da öyleleri için, "Onlar hayvanlar gibidirler, bilakis onlardan da daha sapık, daha aşağıdırlar..." buyurmaktadır.
Müslümânlar içinde, terbiye ve aydınlatma işiyle görevli husûsî muallimlerin, ilim adamlarının bulunması gerekir. İslâm nazarında, ilim erbâbı insanların, muallimlerin/öğretmenlerin yetiştirilmesi, her türlü ihtiyaçtan önce gelmektedir. Bilinmeyen konuların mutlakâ ilim ehline sorulması, Kur'ân-ı kerîmde geçen bir emirdir.
İlmin ayakta durması da ulemânın varlığına bağlıdır. Dünyâ durdukça, ilim adamlarına olan ihtiyaç devam edecektir.
Muallimler de eğitim ve öğretimin temel ihtiyâcıdırlar. Peygamberimiz, ilmin önemi ve âlimin fazîleti üzerinde o kadar çok durmuştur ki, iki sınıf dışındaki insanlarda âdetâ hayır olmadığını söylemiştir. Bu iki hayırlı sınıf ise, âlim (ilim adamı) ve müteallim(talebe, öğrenci)dir.
Yine Sevgili Peygamberimiz, diğer bir hadîs-i şerîfinde, "Ya âlim/ilmi öğreten ol; ya müteallim/öğrenci ol; ya ilmi dinleyen/işiten ol; yahut da (ilmi, ulemâyı ve ilim meclislerini) seven ol; sakın beşinci gruptan olma, yoksa helâk olursun" buyurmuştur.
Son Peygamber olan Hazret-i Muhammed'in (sallallahü aleyhi ve sellem), 23 sene gibi çok kısa zaman zarfında, 150 bin mübârek insan, güzîde sahâbe, "hayırlı bir ümmet" meydana getirmesi, onların da 50 sene gibi yine çok kısa bir zaman diliminde, gâyet mahdût imkânlarla, Endülüs'ten Çin'e kadar olan geniş coğrafî bölgeleri fethedip oralara ilim, irfân, ahlâk, fazîlet, medeniyet, adâlet, hakkâniyet, insan hakları, nûr ve hidâyet götürmeleri konusu ciddiyetle incelenmesi gereken bir konudur...
.31/07/2017
Herkes için doğru bir rehbere ihtiyaç vardır
Bir çırağın berber olması için, bir çocuğun terzi olması için birer kalfaya ve ustaya ihtiyaçları vardır. Okuyup-yazabilmek, ilim sâhibi olabilmek için de öğretmene, hocaya ihtiyaç vardır.
Şüphesiz ki, her yerde, her zaman ve herkes için doğru bir "rehber"e ihtiyaç vardır. Bir terim olarak “Rehber”: “Yol gösteren, kılavuz; bir kimseye veya bir topluluğa iyi ile kötüyü görmesinde ve doğru yolu bulmasında yardımcı olan, insanı Allahü teâlânın rızâsına kavuşturmaya çalışan, ilim ve ahlâk sunan zât” manâsındadır. (“Mürşid” terimi de, bu manâda kullanılmaktadır.)
Bir çırağın berber olması için, bir çocuğun terzi olması için birer kalfaya ve ustaya ihtiyaçları vardır. Okuyup-yazabilmek, ilim sâhibi olabilmek için de öğretmene, hocaya ihtiyaç vardır. Hattâ hayvanlar bile, her şeyi annelerinden öğrenirler.
Yollarda da yol levhalarına, muhtelif işâretlere, harîtalara, krokilere, polislere ihtiyaç vardır. Havada ve denizlerde kazâsız yol alabilmek için pusulaya, onları yönlendiren kulelere gerek vardır.
Büyük âlim ve velîlerimizden İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh):
“Allahü teâlânın Sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâm; insanların rehberi, her bakımdan en güzeli, en iyisi ve en üstünüdür” buyurmuştur.
Yine büyük âlim İmâm-ı Gazâlî (rahmetullahi aleyh): “Allahü teâlâyı tanımaya çalışmak, bunun için, İslâm ahlâkını bilen ve Cenâb-ı Hakk'a kavuşturma yolunu gösteren bir rehber aramak ve ona uymak, İslâmiyet'in emirlerindendir” buyurmaktadır.
“Allahü teâlâ, bir kulunu severse, âhirete yarar işler, iyi, güzel ameller yaptırır. Allahü teâlâdan hidâyet olmazsa, yüzlerce kitap okusa, nasîhat dinlese yola gelmez...” (İmâm-ı Gazâlî)
Gavsü’s-sekaleyn, Gavs-ı a’zam lakablarıyla anılan Abdülkâdir-i Geylânî (kuddise sirruh) ise: “İnsanlara rehberlik eden kimsede şu hasletler bulunmazsa, o rehberlik yapamaz. Kusurları örtücü ve bağışlayıcı olması, şefkatli ve yumuşak olması, doğru sözlü ve iyilik yapıcı olması, iyiliği emredip kötülükten menedici olması, misâfirperver ve geceleri insanlar uyurken ibâdet edici olması, âlim ve cesûr olması lâzımdır” buyurmuştur.
Bilindiği üzere, ilk emri, "Oku" diye başlayan İslâm dîninde ilme büyük ehemmiyet verilmiştir. İlim mevzuunda, ilmin temîn edeceği yüksek dereceler hususunda, Kur'ân-ı kerîmde müteaddid âyet-i celîleler ve Peygamber Efendimizin birçok hadîs-i şerîfleri vardır. Neden?
Çünkü, şüphesiz ki kâmil bir îmân, tâm bir tâat ve ibâdet, Allahü teâlâya ve Resûl-i Ekremine bi-hakkın itâat ve ittibâ, iyiliği emretme ve kötülükten nehyetme, cihâd, i'lâ-yı kelimetullah için yapılacak çalışmalar, İslâmı en iyi şekilde teblîğ, Allah yoluna davet ve sâir hizmetler, lâyıkı vechile, ancak ilim, irfân ve hikmetle yapılabilir...
.25/07/2017
Allahü teâlâyı sevmenin ve şükretmenin lüzumu
Müslümân bir ana-babanın evlâdı olarak dünyâya gelmek, bütün ömrümüzce, Allahü teâlâyı sevmek, O'na şükür ve hamd etmek için, tek başına en büyük sebeptir.
Allahü teâlâyı sevmek için sebepler pek çoktur:
Evvelâ, Müslümân olarak dünyaya gelmek. Yani, Müslümân bir ana-babanın evlâdı olarak dünyâya gelmek, bütün ömrümüzce, Allahü teâlâyı sevmek, O'na şükür ve hamd etmek için, tek başına en büyük sebeptir. Meselâ, Hıristiyân ana-babalardan dünyâya gelmiş olsaydık, belki Müslümânlık yolunu bulmak, bizim için, çok zor veya imkânsız olabilirdi.
Müslümânlığı sevmiş, elinden geldiği kadar da, Müslümânlık yolunda yürümeye gayret etmiş bir âilenin çocuğu olmak da, ayrı bir tâlihdir. İsmi Müslümân ismi olup da, Müslümânlık îcâplarını yapmayan hattâ Müslümânlığı hor gören, nice sözde Müslümânlar var.
Akıl ve izân sâhibi olmak, iyi ve kötüyü anlayabilecek bir tahsîl ve anlayış seviyesinde bulunmak da, Allahü teâlânın en büyük nimetlerindendir.
Bundan başka, insan haklarını tanıyan bir devletin ve hükûmetin ferdi olarak yaşamak, sıhhatte olmak, başkalarına muhtâç olacak derecede fakîr olmamak vesâire gibi onlarca, yüzlerce, hattâ binlerce nimet, hep Allahü teâlânın lütuf ve ihsânlarıdır.
Çok cüzi bir kısmını saydığımız bu nimetlerden mahrûm olan milyonlarca Müslümânın, milyarlarca insanın bulunduğunu düşünürsek, Allahü teâlâyı nasıl sevip, şükretmemiz lâzım geldiği kolayca anlaşılır.
Allahü teâlâ, şu uçsuz-bucaksız olarak gördüğümüz koca “kâinât”ta, sâdece “dünyâ”nın insanlarla meskûn olmasını irâde etmiş, “ilk insan” olarak “Hazret-i Âdem”i (aleyhisselâm) bu dünyâya göndermiş ve onu aynı zamanda “ilk Peygamber” kılmıştır. Yüce Allah, insanlara muhtaç oldukları her türlü nimeti de lütfetmiştir...
Şüphesiz ki Cenâb-ı Hak, yarattığı şu mükemmel âlemle, kendi varlığını belli ettiği gibi, kullarına çok merhamet ve şefkat ettiği, acıdığı için, var olduğunu ayrıca “Peygamber”leri vâsıtasıyla da bildirmiştir.
Ama maalesef günümüzde, şu ilim ve teknoloji asrında bile, “Göklerdeki muazzam âlemleri, dünyâda gördüğümüz her eseri, dünyânın dönüşünü, gece ve gündüz hâdiselerini, mevsimleri ve her şeyi meydâna getiren tabîat kuvvetidir, tabîat kânunudur” diyerek Allahü teâlâyı inkâr eden kimseler hâlâ bulunmaktadır. İnkârcıların bu sözlerini normal bir aklın, hattâ basît bir anlayışın dahi kabul etmesi mümkün değildir. Bunlara sormak lâzımdır ki:
“Bu muazzam eserlerin sâhibi yok mudur? İnsanların meydâna getirdikleri en ufak bir eserin, insan şuûr ve zekâsının bir mahsûlü olduğunu kabul ediyorsunuz da, bu, akıllara durgunluk veren muazzam eserler, kendi kendine meydâna gelmiş olabilir mi? Bu eserlerdeki intizâmı ve dengeyi, şuûrsuz ve donuk tabiat mı meydâna getirmiştir?”
.24/07/2017
Geleceğimizin teminatı olan ciğerpârelerimiz...
İslâm dîni, ahlâkı ve medeniyeti doğru bir şekilde öğrenilir ve öğretilirse, ona uygun yaşanırsa, bütün fertler, âileler, cemiyetler, hattâ tüm insanlık râhat eder...
Geleceğimizin temînâtı olan yavrularımızı, ciğerpârelerimizi, çocuklarımızı, torunlarımızı ve gençlerimizi, millî, manevî ve kültürel değerlerimize uygun olarak yetiştirmek, anne-baba, dede-nene, eğitimci, resmî, askerî ve sivil kuruluşlar, medya ve topyekûn toplum olarak hepimizin görevi olmalıdır.
Bildiğimiz üzere, bizim mukaddes dînimiz, şanlı târihimiz, yüksek kültür ve medeniyetimizde; kıymetli örf, âdet ve ananelerimizde eğitimden maksat "İyi İnsan", orijinal ismiyle söylemek gerekirse "İnsân-ı Kâmil" meydâna getirmek ve bu insanı da cemiyete faydalı hâle getirmektir.
Zâten İslâm dîninde de, çocuk ve genç terbiyesinden, eğitiminden maksat, çocukların ve gençlerin, Allahü teâlânın râzı olduğu, kulların beğendiği, âilesine, cemiyetine, milletine, vatanına, devletine ve insanlığa faydalı birer insan olarak yetiştirilmeleridir.
Bu bakımdan çocuklarımıza ve gençlerimize ilk önce, Kur’ân-ı kerîmi, Peygamber Efendimizi, dîn-i İslâmı ve İslâm Büyüklerini, cihâna örnek olmuş şerefli atalarımız Osmanlıların, Türklerin yüksek seciye ve ahlâkını, bütün millî ve manevî değerlerimizi, târihimizi, târihî şahsiyetlerimizi, kültürümüzü ve medeniyetimizi öğretmeliyiz.
Bu mühim işi, daha sonraya bırakmamalıyız. “Heleke’l-müsevvifûn: Sonra yaparım diyenler helâk oldular” hadîs-i şerîfi, “Hayırlı işlerinizi hemen yapın; yarına bırakmayın” demektir.
İslâmiyet, insanların hem rûhî, hem de maddî refâhını en mükemmel şekilde temin edecek prensipler getirmiştir. İnsan hak ve vazîfelerini en geniş şekilde düzenlemiştir. İnsanların yardımlaşmalarını, birbirlerine hizmet etmelerini ehemmiyetle istemektedir. Kendi idâresi altında bulunan insanların, evlâdın, âilenin ve milletlerin haklarını ve idârelerini öğretmekte; dirilere, geçmişlere, geleceklere karşı birtakım hak ve mesuliyetler yüklemektedir. Dünyâ ve âhiret saâdeti İslâmiyette toplanmıştır.
İslâm âlimlerinin buyurdukları gibi, bütün üstünlükler, faydalı şeyler, İslâmiyetin içindedir... Bütün saâdetler, muvaffakiyetler ondadır. Yanılmayan, şaşırmayan akılların kabul edeceği esâslardan ve ahlâktan ibârettir.
Burada hülâsa olarak söylemek gerekirse, İslâm dîni, ahlâkı ve medeniyeti doğru bir şekilde öğrenilir ve öğretilirse, ona uygun yaşanırsa, bütün fertler, âileler, cemiyetler, hattâ tüm insanlık râhat eder; huzûr ve sükûn içerisinde, emniyet ve âsâyîş üzere yaşarlar. Târihte bunun pekçok örneği vardır. İşte Karahânlılar, Gazneliler, Timûroğulları, Bâbürlüler, Selçuklular ve Osmânlıları burada cânlı birer misâl olarak zikredebiliriz.
.18/07/2017
Kur'ân-ı kerîmin bazı mucizevî özellikleri...
"Bütün dinlerden üstün kılmak üzere, Peygamberini, doğruluk rehberi Kur’ân ve hak dînle gönderen O’dur. Şâhit olarak Allah yeter."
Dünkü makâlemizde, Kur'ân-ı kerîmin Peygamber Efendimizin en büyük mu'cizesi olduğuna dâir birkaç kelime yazdık. Bugün aynı konuya devam edelim:
2- Âyetler, yani sözler ve cümleler, Arapların sözlerine ve şiirlerine hiç benzemez. Kur’ân-ı kerîmin yanında onların sözleri, cam parçalarının elmasa benzemesi gibidir. Dil uzmanları bunu pekiyi görmektedir.
3- Bir insan, Kur’ân-ı kerîmi ne kadar çok okursa okusun bıkmaz, usanmaz. Arzusu, hevesi, sevgisi ve zevki artar. Hâlbuki Kur'ân-ı kerîmin tercümelerinin ve diğer bütün kitapların okunmasında, böyle arzu ve lezzet artması olmuyor; usanç hâsıl oluyor. Ama yorulmak başkadır, usanmak başkadır.
4- Geçmiş insanların bilinmeyen hâllerinden birçok şey, Kur’ân-ı kerîmde bildirilmektedir.
5- İleride olacak şeyleri de bildirmektedir. Çoğu meydâna çıkmış ve çıkmaktadır. Meselâ, Rûm sûresinin 3. âyetinde meâlen, "Rûmlar, en yakın bir yerde mağlup oldu. Hâlbuki onlar, bu mağlûbiyetten sonra birkaç yıl içinde gâlip geleceklerdir" buyuruldu. Bu âyet, Rûm Kayseri Heraklius’un İrân şâhı Husrev Perviz’e gâlip geleceğini önceden haber verdi. Aynen vâki oldu.
Kur’ân-ı hakîmde, "Bu Kur’ân, Allah kelâmıdır. İnanmıyorsanız, bir âyeti kadar siz de söyleyin! Söyleyemezsiniz" buyuruluyor. Bütün düşmânlar el ele verip, yıllarca uğraştıkları hâlde onun bir benzerini bugüne kadar söyleyemediler. Söylemeleri de mümkün değildir. Bunun dışında Peygamber Efendimiz aleyhisselâmın sayısız mucizesi görüldü.
Bir âyet-i kerîme meâli şöyledir:
"De ki: Mucizeler Allahü teâlânın kudreti ve irâdesi ile olur." [Ankebût, 50]
Allahü teâlâ, enbiyâsını ve evliyâsını başka kullarından üstün tutmuş, başkalarına vermediği mucize ve kerâmet gibi hârikaları, bu zâtlara ihsân etmiştir.
Bugünkü 4 İncîl’de pek çok çelişki vardır. Bu da, insan eliyle yazıldıklarını gösterir. Hâlbuki Kur’ân-ı kerîmde hiç bir tenâkuz/çelişki yoktur. Bir âyet meâli şöyledir:
"Eğer Kur’an, Allah’tan başkasından gelseydi, içinde pek çok tutarsızlık bulunurdu." [Nisâ, 82]
İkinci önemli husûs, nasıl insanlar, bir karınca bile yaratamıyorlarsa, Kur’ân-ı kerîmin de bir cümlesini bile meydâna getiremezler. 14 asırdan beri de, bir benzeri yazılamadı.
Üçüncü husûs ise, Kur’ân-ı azîmüş-şân hiç değiştirilemez. Bir âyet meâli şöyledir:
"Kur’ânı biz indirdik, elbette yine onu biz koruyacağız." [Hicr, 9]
Bugüne kadar kimse değiştirememiştir. Allahü teâlâ, sâhibi benim, koruyanı benim, şâhidi benim buyuruyor. Bir âyet-i kerîme meâli şöyledir:
"Bütün dinlerden üstün kılmak üzere, Peygamberini, doğruluk rehberi Kur’ân ve hak dînle gönderen O’dur. Şâhit olarak Allah yeter." [Fetih, 28]
Bu kadar vesîkalardan da anlaşıldığı gibi, Kur’ân-ı kerîm, Yüce Allah'ın mukaddes kelâmıdır...
.17/07/2017
Peygamber Efendimizin en büyük mucizesi...
"Bu Kur’ânın bir benzerini ortaya koymak üzere insanlar ve cinnîler bir araya toplanıp, birbirine destek de olsalar, yemîn olsun ki, yine de benzerini ortaya koyamazlar."
Allahü teâlâ, her asırda, en az bir kişiyi Peygamber olarak göndermiş, ona çeşitli mucizeler vermiştir. Meselâ, Hazret-i Mûsâ (aleyhisselâm) zamanında sihir, büyücülük çok ilerlemişti. Hazret-i Mûsâ (aleyhisselâm) asâsını yere koyup büyük bir ejderhâ olmuş, sihirbâzların ellerindeki âletleri, ipleri yutmuştur. Bu husus, mukaddes kitâbımız Kur'ân-ı kerîmde zikredilmiştir.
Hazret-i Îsâ (aleyhisselâm) zamanında tıp çok ileri idi. Hazret-i Îsâ mucize olarak, anadan doğma körleri (görme engellileri) iyi etmiş, ölüleri diriltmiştir. Bu husûs da, Kur'ân-ı hakîmde mezkûrdur.
Son Peygamber Muhammed (aleyhisselâm) zamanında ise, edebî söz ve yazı sanatı çok ileriydi. Yarışmada birinci olan şiir, yazı ve konuşmalar, Kâbe-i muazzamanın duvarına asılırdı. Kur’ân-ı kerîm gelince, bunlar indirilip yerine, gelen âyetler kondu. İnâtçı kâfirler hâriç, herkes Kur’ân-ı kerîmin, Allah’ın kelâmı olduğuna inandı.
Allahü teâlâ, Resûlüne (aleyhisselâm) buyurdu ki:
"Sen, bundan [Kur’ân gelmeden] önce bir kitap okumuş ve onu yazmış değildin. Eğer öyle olsaydı bâtıl yoldakiler, [Kur’ânı başkasından öğrenmiş veya önceki semâvî kitaplardan almış] derler ve [Yahûdîler de, Onun vasfı Tevrât’ta ümmîdir, bu ise ümmî değil diye] şüpheye düşerlerdi." [Ankebût, 48]
Burada, bir âyet-i kerîme meâli daha zikredelim:
"Bu Kur’ânın bir benzerini ortaya koymak üzere insanlar ve cinnîler bir araya toplanıp, birbirine destek de olsalar, yemîn olsun ki, yine de benzerini ortaya koyamazlar." [İsrâ, 88]
Kur’ân-ı kerîmin bir mucize olduğu çeşitli yönlerden ispatlanmıştır: Peygamber Efendimiz, kimseden bir şey öğrenmemiş, hiç yazı yazmamışken ve geçmişlerden ve etrâftakilerden haberi olmayan insanlar arasında hâsıl olmuşken, Tevrât’ta, İncîl’de ve diğer bütün kitaplarda yazılı olan şeyleri bildirdi. Geçmişlerin hâllerinden haber verdi. Her dînden, her meslekten ileri gelenlerin hepsini hüccet ve delîller söyleyerek susturdu.
Kur’ân-ı kerîmde, insanların söyleyemeyeceği şeyler pek çoktur. Birkaçı şöyledir:
1- Îcâz ve belâgat: Yani az söz ile pürüzsüz ve kusursuz olarak, çok şey anlatmaktır. Bütün şâirler, edebiyâtçılar, Kur’ân-ı kerîmin nazmında ve manâsında âciz ve hayrân kalmışlar, bir âyetinin benzerini söyleyememişlerdir. Îcâzı ve belâgatı insan sözüne benzemez. Yani, bir kelimesi çıkarılsa veya bir kelime eklense, lafzındaki ve manasındaki güzellik bozulur. Bir kelimesinin yerine koymak için, başka kelime arayanlar bulamamışlardır. [İnşâallah yarın bu konuya devam edelim.]
.11/07/2017
Kur’ân-ı kerîmi öğrenmek ve başkalarına da öğretmek...
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Evlerinizde Kur'ân okumayı artırın! Kur'ân okunmayan evin hayrı azalır, şerri çoğalır, o ev halkına darlık gelir."
Günümüzün gelişmiş imkânları içerisinde, Yüce Rabbimizin bizlere gönderdiği mukaddes emânet Kur'ân-ı kerîmi okuyamayan, bilemeyen bir Müslümân düşünülebilir mi, bilmiyorum?
Kur'ân-ı kerîm okumak çok sevâbdır. Hele hatmetmek, daha çok sevâbdır. İki hadîs-i şerîf meâli şöyledir:
"En üstün ibâdet, Kur’ân okumaktır." [İbn-i Kâni']
"Kur’ân-ı kerîmi hatmedene, 60 bin melek duâ ve istiğfâr ederler." [Deylemî]
Kur'ân-ı kerîmi, en az kırk günde bir hatmetmek iyidir. Ayda veya haftada bir hatmetmek daha iyidir. (Şir’atül-İslâm)
Ramazân-ı şerîfte hatim okumak ise, önemli bir sünnettir. (Mektûbât-ı Rabbâniyye, I, 45)
Mühim bir hadîs-i şerîfle konumuza devâm edelim:
"Sizin en hayırlınız, Kurân-ı kerîmi öğrenen ve öğretenlerinizdir."
Kur’ân-ı kerîmi okumak, öğrenmek ve öğretmenin fazîleti çoktur, çok sevâblı bir iştir. "İnsanlara akılları miktarınca konuşunuz" hadîs-i şerîfi, seviyeye göre eğitimin ehemmiyetini ifâde etmektedir. Bu bakımdan, her yaşa göre ayrı birer eğitim ve öğretim yapılmalıdır.
Kur'ân-ı kerîmi, okumak ve okutmakla ilgili hadîs-i şerîflerden bazıları şöyledir:
"Kur'ân okunan yere rahmet ve bereket yağar." [Buhârî]
"Kur'ân okuyun! Çünkü Kıyâmette size şefâat eder." [Müslim]
"Kur'ânı öğrenip gece-gündüz okuyana imrenmek gerekir." [Müslim]
"Kur'ân okuyan kimse, bunamaz." [Tirmizî]
"Kur'ân-ı kerîmi okuyup ezberleyen, helâlini helâl, harâmını da harâm bilen, Cennete girer. Ayrıca [Müslümân] akrabâsından, hepsi de Cehennemlik olan on kişiye şefâat edip, onları Cehennemden kurtarır." [Tirmizî]
"Kur'ân okunan evin hayrı artar, sâkinlerini sıkmaz, melekler toplanır, şeytânlar oradan uzaklaşır. Kur'ân okunmayan ev, içindekilere dar gelir, sıkıntı verir, bereketsiz olur. Melekler uzaklaşır, şeytânlar oraya dolar." [Dârimî]
"Kur'ân okuyanlar, Cennet ehlinin ârifleridirler." [Dârimî]
"Kur'ân okunan ev, gök ehline, yerden yıldızın göründüğü gibi (parlak) görünür." [Beyhekî]
"Evlerinizde Kur'ân okumayı artırın! Kur'ân okunmayan evin hayrı azalır, şerri çoğalır, o ev halkına darlık gelir." [Dârekutnî]
"Her gece on âyet okuyan, gâfillerden sayılmaz." [Hâkim]
"Bir âyet öğrenmek, yüz rekât [nâfile] namaz kılmaktan daha iyidir." [İbn-i Mâce]
"Kur'ândan bir âyet dinleyen, sayısız çok sevâba kavuşur."[İmâm Ahmed]
"Kur'ân okuyanla dinleyen, sevâbda ortaktır." [Deylemî]
"İnsanların en çok ibâdet edeni, en çok Kur'ân okuyandır." [Deylemî]
"Kur'ân ehli, Ehlullahtır (Allah dostu, evliyâdır)." [Hatîb Bağdâdî]
.10/07/2017
Yaz kurslarındaki Kur'ân-ı kerîm öğretimi
Temel dînî eğitimin, evvelâ evde başlaması lâzım. Sonra kreşler, ana sınıfları/anaokullarında devam etmelidir. İlkokul, ortaokul ve lisede ise dozajı arttırılarak devam ettirilmelidir.
Bilindiği üzere, insanlar, "maddî" ve "manevî" olmak üzere iki kısımdan yani "beden" ve "rûh"tan müteşekkildirler.
"Dîn" ve "inanma duygusu" çocuk-genç-yaşlı herkes için tabîî bir ihtiyaçtır. Nasıl bedenin yemeye-içmeye, mâddî şeylere ihtiyâcı varsa, rûhun da manevî gıdâya ihtiyâcı vardır. Dînsiz insanlar, gıdâsız kalan cesetlere benzerler.
Her insan için, belli bir temel dînî eğitim şarttır. Bilindiği gibi, "İslâmî ilimler", önce "aklî" ve "naklî" ilimler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan "aklî ilimler"in öğrenilmesi "farz-ı kifâye"dir. Çünkü bunlar naklî ilimlerin anlaşılmasında yardımcıdırlar. Naklî ilimler de "âlet ilimleri" ve "yüksek dîn ilimleri" olmak üzere ikiye ayrılırlar.
12 adet olan âlet ilimleri ile 8 kısım olan yüksek dîn ilimlerinden 5'inin öğrenilmesi yine farz-ı kifâye, ama 3 yüksek dîn ilminin öğrenilmesi farz-ı ayın olmaktadır. Öğrenilmesi farz-ı ayın olan ilimler: "Akâid", "Fıkıh" ve "Tasavvuf yani Ahlâk" bilgileridir.
Âkıl, bâliğ, erkek ve kadın her Müslümânın, "zarûrât-ı dîniyye" denilen "zarûrî=temel dînî bilgileri" öğrenmeleri farz-ı ayındır. Yani tek tek herkese farzdır. Bunlar küçük yaştan itibâren öğretilmelidir.
Yaz kurslarındaki Kur'ân-ı kerîm öğretiminden istifâde etmeli ve imkânı olan herkes bunu desteklemelidir. Bütün Müftüler, Vâizler, Kur'ân-ı kerîm Kursu Hocaları, Câmilerdeki İmâm-Hatipler ve Müezzinler, başka kimlerin elinde ne imkân varsa, meselâ Câmi Dernekleri, Vakıflar ve Sivil Toplum Kuruluşları, Belediyeler, Millî Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Âile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı... gibi Devlet Kuruluşlarındaki yetkililer de, bu işe dört elle sarılmalı, kim ne yapabiliyorsa yapmaya çalışmalıdır...
"Beşikten mezâra kadar ilim öğreniniz" hadîs-i şerîfi, ilim öğrenmede herhangi bir yaş sınırının olmadığını bize ifâde etmektedir. Böyle olmakla berâber, "Çocukluktaki öğretim, taşa nakış yapmak/yazı yazmak gibidir..." hadîs-i şerîfi, küçük yaştaki eğitim ve öğretimin ne kadar büyük öneminin bulunduğunu bize göstermektedir.
Şüphe yok ki, temel dînî eğitimin, evvelâ evde başlaması lâzım. Sonra kreşler, ana sınıfları/anaokullarında devam etmelidir. İlkokul, ortaokul ve lisede ise dozajı arttırılarak devam ettirilmelidir.
Okullarda alınan eğitim, Câmilerde, Kur'ân-ı kerîm Kurslarında ve Yaz Kurslarında takviye edilmelidir. Vaazlar, hutbeler, sohbetler ve konferanslarla bunlar desteklenmelidir. Yine kitap, dergi, takvîm, gazete, internet, radyo ve televizyon yayınları da bunlara destek olmalıdır.
.04/07/2017
“Kişi sevdiğiyle beraberdir...”
İyi arkadaşlar aramalı, bulunca da onların kıymetini bilmeli. İlminden, iyi ahlâkından istifâde edilen sâlih bir arkadaşa lüzûmlu hürmeti göstermeli!
Sahâbe-i kirâmdan Sevbân (radıyallahü anh), bir gün, ağlayarak, Sevgili Peygamberimizin huzûr-ı âlîlerine gelince, Peygamberimiz ona, ağlamasının sebebini suâl etti. O da, Efendimizi birkaç gün göremeyince çok özlediğini, âhirette Cennette, onun derecesinin çok yüksek olacağını, orada kendilerini göremezse, ne yapacağını düşünürken ağladığını ifâde edince, “Kişi sevdiğiyle beraberdir” cevâbını vermiştir.
Yine bir gün, bir sahâbî, huzûr-ı Risâletpenâhî'ye gelip, "Yâ Resûlallah! Kıyâmet ne zaman kopacak?" diye bir suâl sormuş, Peygamberimizin ona cevâbı, "Sen, kıyâmet için ne hâzırladın?" şeklinde olmuştur.
O da, çok fazla bir hâzırlığım yok, ama "Allah ve Resûlünü seviyorum" demiştir. İşte bunun üzerine Sevgili Peygamberimiz, ona da, “Kişi sevdiğiyle beraberdir” buyurmuştur.
Müslümânın en büyük üç düşmânı vardır: 1- Şeytân, 2- Nefis, 3- Kötü arkadaş... Kötü arkadaş, şeytândan ve nefisten daha zararlıdır.
Şeytân ve nefsimiz, kötü arkadaş vâsıtasıyla bizi felâketlere sürükler. Kötü arkadaştan, yılandan, aslandan kaçar gibi kaçmak lazımdır.
“Kişinin dîni, arkadaşının dîni gibidir. Kiminle dostluk/arkadaşlık ettiğinize dikkat edin!” [Hâkim] meâlindeki hadîs-i şerîf, “Senin arkadaşın kim ise, sen de onun dîninde, onun yolunda olursun, ona benzersin” demektir.
“Kişi sevdiğiyle beraberdir” hadîs-i şerîfi de, aynı şeyi bildirmektedir. Birbirini sevenlerin ortak yönleri çok olur.
Atalarımız da, “Arkadaşını söyle bana, kim olduğunu söyleyeyim sana” demişlerdir. Çünkü insan, ortak yönleri olan kimselerle arkadaşlık eder. Kuşlar bile kendi cinsleriyle uçmaktadırlar. Onun için Peygamber Efendimiz, “Bir kavimle kırk gün düşüp kalkan, onlardan olur” ve “Kişinin dîni, arkadaşının dîni gibidir” buyurdu...
Câhillerle değil, iyilerle sohbet etmeli; çünkü iyilerin sohbeti yüzünden bizim de adımız iyi olur. İyi arkadaşlar aramalı, bulunca da onların kıymetini bilmeli ve onlara hizmet etmeyi büyük nimet bilmeli. İlminden, iyi ahlâkından istifâde edilen sâlih bir arkadaşa lüzûmlu hürmeti göstermeli! Onun cân ve mâlını, kendi cân ve mâlından önce tutmalı! Ayıplarını araştırmamalı, ayıbı olsa bile görmemeli ve kimseye söylememeli, hattâ onun ayıbını düşünmemeli, unutmalı! Sözüne itirâz etmemeli, aslâ münâkaşaya girmemeli! Aleyhinde konuşan olursa, uygun şekilde susturmalıdır...
Hem eş, hem iş, hem de arkadaş seçiminde çok dikkatli olmalıdır. Bu üçlünün seçiminde yanılan iflâh olmaz. Bir hadîs-i şerîfte buyurulmuştur ki:
“Sâliha bir hanım, iyi bir binek, geniş ve rahat bir ev mutluluğa sebeptir. Huysuz kadın, kötü binek, dar ve sıkıntılı ev de bedbahtlığa sebeptir.” [Ebû Dâvûd]
.03/07/2017
İyi arkadaş seçmenin önemi
İmanını güçlendirmek isteyen, îmânı güçlü olanlarla berâber olmalıdır. İyi ibâdet yapmak isteyen, en güzel ibâdet yapanlarla, ihlâsla çalışanlarla beraber olmalıdır.
Bir babanın veya annenin evlâdına olan şefkat ve merhametinden daha çok kullarına merhamet eden Yüce Rabbimiz, insanları küfürden, dalâletten, sapıklıklardan, ahlâksızlıklardan, zulmetten, karanlıklardan, çirkinliklerden, bozukluklardan, kötülüklerden, kurtarmak için, onlara “Dîn” göndermiştir.
Umûmi bir tarif yapmak gerekirse “İslâm Dîni”, Allahü teâlânın, Cebrâîl ismindeki melek vâsıtasıyla, Sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâma gönderdiği, insanların, dünyâda ve âhirette rahat ve mesut olmalarını sağlıyan usûl ve kâidelerdir.
İslâm âlimlerinin buyurdukları gibi, bütün üstünlükler, faydalı şeyler, İslâmiyetin içindedir. Eski semâvî dînlerin görünür-görünmez bütün iyilikleri, bütün güzellikleri İslâmiyetin içinde toplanmıştır. Bütün saadetler, muvaffakiyetler ondadır. Yanılmayan, şaşırmayan akılların kabul edeceği esaslardan ve ahlâktan ibârettir.
İslâm dîni, ahlâkı ve medeniyeti doğru bir şekilde öğrenilir ve öğretilirse, ona uygun yaşanırsa, bütün fertler, âileler, cemiyetler, hattâ tüm insanlık râhat eder, huzûr ve sükûn içerisinde, emniyet ve âsâyiş üzere yaşarlar.
Hikmet ehli zâtlar buyurmuşlardır ki:
Dünyâ ve âhiret saâdeti için, iyilerle berâber olmalıdır. İnsânın dîni, arkadaşının dîni gibidir.
İmanını güçlendirmek isteyen, îmânı güçlü olanlarla berâber olmalıdır. İyi ibâdet yapmak isteyen, en güzel ibâdet yapanlarla, ihlâsla çalışanlarla beraber olmalıdır. Bu sûretle, o da, onlar gibi olur.
Büyüklerimiz, “Kim olduğun mühim değil, kiminle olduğun önemlidir” buyurmuşlardır. Bu konuyla ilgili birkaç hadîs-i şerîf meâli arz edelim:
“Kötü arkadaş, demirci körüğü gibidir. Üflenince, ateş kıvılcımları seni yakmazsa da, kokusu seni rahatsız eder.” [Buhârî]
“İyi arkadaş, güzel koku satan gibidir. Sana koku sürmese de, yanında bulunduğun müddetçe güzel kokusundan faydalanırsın.” [Müslim]
“En iyi arkadaş, sen Allah’ı andığında sana yardım eden, unuttuğunda ise sana hâtırlatandır.” [Hâkim]
İslâmiyet, iyi arkadaş, iyi iş ve iyi eş seçme dînidir. Çünkü âhirette kişi, bu dünyâda iken sevdiği kişiyle beraber olacaktır. Burada, bu sözlerimize delîl olarak, bir âyet-i kerîme ile bir hadîs-i şerîfi zikredebiliriz.
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı hakîminde buyurmuştur ki: "Ey îmân edenler (inananlar)! Allah'tan korkun (sakının) ve doğrularla berâber olun." [Tevbe, 119]
Sevgili Peygamberimiz de "Kişi, arkadaşının dîni üzeredir; o hâlde, herhangi biriniz, kiminle arkadaşlık ettiğine baksın" buyurmuştur. [İnşâallah yarın da, bu konuya devam edelim.]
.27/06/2017
Dînî bayramların cemiyet hayatımızdaki yerleri
Dînî bayramlar, milletimizin birlik ve beraberliğine ve dargınların, küskünlerin barışmasına vesîle olduğu gibi, ölülerimizin bile sevinmelerine sebep olmaktadır.
Dînî bayramlarımızın cemiyet hayâtımızda çok özel yerleri vardır. Çocuklar, gençler, olgunlar ve yaşlılar grup grup câmilere doluşurlar, büyük bir huşû içerisinde sabâh ve bayram namazlarını edâ ederler.
Bayram namazından sonra bütün Müslümânlar birbirlerinin bayramlarını tebrîk ederler. Daha sonra âile büyüklerini, eş-dost, akrabâ ve komşularını ziyâret ederek, büyüklerin ellerini öpüp duâlarını alırlar. Bayramlar sevgi ve saygının artmasına vesîle olur.
Yine dînî bayramlarımızdaki güzel âdetlerimizden biri de, yetîmler, fakîrler, garîpler ve çocukların sevindirilmesi, yardıma muhtaç kimselere yardım ellerinin uzatılması, ictimâî yardımlaşma ve dayanışmanın tezâhür etmesidir.
Ramazân bayramında fakîrlere ve muhtaçlara sadaka-ı fıtır (fitre) verilmesi, kurbân bayramında ise, akrabâya ve komşulara kurbân etinden dağıtılması ne kadar hikmetli işlerdir.
Dînî bayramlar, milletimizin birlik ve beraberliğine ve dargınların, küskünlerin barışmasına vesîle olduğu gibi, ölülerimizin bile sevinmelerine sebep olmaktadır. Çünkü bayram gün ve geceleri mübârek zamanlardan olduğu için, kabirler ziyâret edilmekte, rûhlarına Fâtiha-i şerîfe, İhlâs-ı şerîf, diğer sûre ve duâlar gönderilmektedir.
Bütün dünyâda dîn ve diyânetlerini, ırz ve nâmûslarını, vatan ve memleketlerini, cân ve mâllarını müdâfaa ederken şehîd düşen, bayrama yetişemeyen müslümânlar da unutulmamakta, onlar için de Kur'ân-ı kerîm okunup rûhlarına gönderilmektedir.
Gâzî, mecrûh olan, dul ve yetîm kalan çocuk, genç ve ihtiyâr bütün Müslümânlara da duâ edilmektedir.
Bizler, onbir ayın sultânı olan ramazân ayını birer ganîmet bilip, bu fırsatı iyi değerlendirmeye çalıştık. Bu ayda, bedenî ve mâlî ibâdetlerin birçoğunu yapma husûsunda büyük çabalar harcadık. Güzel vatanımıza, asîl milletimize elimizden geldiği kadar hizmet etmeye gayret ettik.
Milletimizin birliği, vatanımızın dirliği, İslâm âleminin huzûr ve sükûnu ve bütün insanlığın da hidâyeti için duâlar ettik.
İmâm-ı Gazâlî'nin de (rahmetullahi aleyh) buyurduğu gibi:
“Âhiret yolcusunun, ibâdetle ihyâ edilmesi kuvvetle müstehab olan mübârek geceleri [günleri ve ayları] boş geçirmesi uygun değildir. Çünkü bunlar hayır mevsimleri ve kârı bol olan geceler [günler ve aylardır.] Kazançlı mevsimleri ihmâl eden tüccâr, bir kâr sağlayamadığı gibi, mübârek geceleri [günleri ve ayları] gafletle geçiren âhiret yolcusu da maksada ulaşamaz....” (İhyâ)
[Cenâb-ı Hak, necip milletimizin ve bütün Müslümânların sıhhat ve âfiyet içerisinde nice bayramlara kavuşmalarını nasip buyursun.]
.20/06/2017
Her gün yüz şehîd sevâbı kazananlar
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Ümmetimin fesâdı zamanında sünnetime yapışan ve beş vakit namazı cemâatle kılanın amel defterine, her gün yüz şehîd sevâbı yazılır.”
Geçen haftadaki 2 makâlemiz ile dünkü bir makâlemizde, namazın ehemmiyetinden bahsetmeye çalıştık; bazı âyet-i kerîmelere ve bir kısım hadîs-i şerîflere temâs ettik. Peygamber Efendimiz, bir hadîs-i şerîflerinde de buyurmuşlardır ki:
“Namaz dînin direğidir. Namaz kılan kimse, dînini doğrultmuş (ayakta tutmuş) olur. Namaz kılmayan ise, dînini yıkmış olur.”
Kaynaklar bu rivâyeti, Taberânî ve Deylemî'den, Hazret-i Ali'nin merfû bir rivâyeti olarak: "Namaz dînin direğidir, cihâd amelin zirvesidir, zekât bunu isbâtlar" şeklinde de zikretmişlerdir. Bazı rivâyetlerde ise, "Zekât, bunun arasındadır" şeklinde geçiyor.
Sevgili Peygamberimiz yine buyurmuşlardır ki:
“Kıyâmet günü, îmândan sonra, ilk suâl namazdan olacakdır.” Allahü teâlâ buyuracak ki: “Ey kulum, namaz hesâbının altından kalkarsan, kurtuluş senindir. Öteki hesaplarını da kolaylaştırırım!”
“Kıyâmette kulun ilk sorguya çekileceği ibâdet, namazdır. Namaz düzgün ise, diğer amelleri kabul edilir. Namaz düzgün değilse, hiçbir ameli kabul edilmez.” [Taberânî]
Bütün ibâdetlerin en fazîletlisi namazdır. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Namazın dîndeki yeri, başın vücuttaki yeri gibidir.” [Taberânî]
“Namaz dinin direğidir, terk eden dinini yıkmış olur.” [Beyhekî]
“En fazîletli amel, vaktinde kılınan namazdır.” [Ebû Dâvûd]
“Farzları edâ ve muhâfaza, cihâdın en fazîletlisidir.” [Taberânî]
“Namaz, Allahü teâlânın hoşnûd (râzı) olduğu bütün amellerin en fazîletlisidir. Rızkın bereketi, duânın kabulüdür. Kabirde ışıktır. Sırât köprüsünü yıldırım gibi geçiricidir. Cennet’te başa tâçtır. İmânın başı, gözün nûru ve Cehennem’den kurtarıcıdır.” [Miftâhu’l-Cenne]
“Cennetin anahtarı namazdır.” [Dârimî]
Bir kimse, Peygamber Efendimize: “Ben, Allah ve Resûlüne inanır, namazlarımı kılar, zekâtlarımı verir, oruçlarımı tutar ve diğer ibâdetlerimi yaparsam, kimlerden olurum?” diye suâl edince, O, bu sahâbîye cevâben buyurdu ki: “Sen, sıddîklardan ve şehîdlerden olursun.” [Bezzâr]
“Ümmetimin fesâdı zamanında sünnetime yapışan [yani Ehl-i Sünnet ve'l-Cemâat itikâdı üzere bulunan] ve beş vakit namazı cemâatle kılanın amel defterine, her gün yüz şehîd sevâbı yazılır.” [İ. Nâsıruddîn]
"Namazı doğru kılanın, ağaçtan yaprakların döküldüğü gibi günâhları dökülür." [İmâm Ahmed]
"[Bir hadîs-i kudsîde] Allahü teâlâ buyuruyor ki: "Söz veriyorum ki, namazlarını vaktinde, doğru olarak kılana azap etmem, onu sorgu-suâle çekmeden Cennete koyarım." [Hâkim]
"Her Peygamberin, ümmetine son nefeste vasiyeti namazdır." [Gunyetü't-Tâlibîn]
.19/06/2017
Her gün beş vakit namaz farzdır
Sevgili Peygamberimiz, bir hadîs-i şerîflerinde buyurmuştur ki: "Namaz dînin direğidir, kim onu kılarsa, dînini ayakta tutmuş olur; kim de onu terk ederse, dînini yıkmış olur."
Hazret-i Ali'den (radıyallahü anh) gelen bir rivâyete göre, Resûlullah Efendimiz (aleyhisselâm) şöyle buyurmuştur:
"Namaz îmânın direğidir. Cihâd amelin zirvesidir. Zekât ise, bu ikisinin arasında yer alır." [Deylemî (Müsnedü'l-Firdevs)]
İbni Abbâs (radıyallahü anhümâ) ise şöyle rivâyet ediyor: "Namaz îmânın ölçeğidir. Kim, o ölçeği tâm doldurursa, mükâfâtını da tâm alır." [Beyhakî (Şuabul-İmân)]
Muâz İbn-i Cebel (radıyallahü anh) ise şöyle bir rivâyette bulunuyor: "Bir seferde, Resûlullah'la (aleyhis-salâtü ves-selâm) berâberdik. Bir gün, yakınına tesâdüf ettim ve berâber yürüdük. "Ey Allah'ın Resûlü, beni Cehennemden uzaklaştırıp Cennete sokacak bir amel söyle!" dedim. "Mühim bir şey sordun. Bu, Allah'ın kolaylık nasîb ettiği kimseye kolaydır: Allah'a ibâdet eder, O'na hiçbir şeyi ortak koşmazsın; namaz kılarsın, zekât verirsin, ramazân orucunu tutarsın, Beytullah'a hac yaparsın!" buyurdular ve devâmla; "Sana, hayır kapılarını göstereyim mi?" dediler.
"Evet, ey Allah'ın Resûlü!" dedim.
"Oruç (Cehenneme) perdedir; sadaka hatâları yok eder, tıpkı suyun ateşi yok etmesi gibi. Kişinin geceleyin kıldığı namaz, sâlihlerin şiârıdır" buyurdular ve Secde sûresinin şu meâldeki 16. âyetini okudular:
"Onlar, ibâdet etmek için gece vakti yataklarından kalkarlar ve Rablerinin azâbından korkarak ve rahmetini ümîd ederek O'na duâ ederler. Kendilerine rızık olarak verdiğimiz şeylerden de bağışta bulunurlar."
Sonra Peygamberimiz sordu: "Bu (dîn) işinin başını, direğini ve zirvesini sana haber vereyim mi?"
"Evet, ey Allah'ın Resulü!" dedim. "Dinle öyleyse" buyurdu ve açıkladı: "Bu dînin başı İslâm'dır, direği namazdır, zirvesi cihâddır."
Sonra şöyle devâm buyurdu: "Sana, bütün bunları (tamamlayan) baş âmili haber vereyim mi?"
"Evet, ey Allah'ın Resulü!" dedim.
"Şuna sâhip ol!" dedi ve eliyle diline işâret etti.
Ben tekrâr sordum: "Ey Allah'ın Resûlü! Biz, konuştuklarımızdan sorumlu mu olacağız?"
"Anasız kalasıca Muâz! (Anan hasretine yansın Ey Muâz!) İnsanları yüzlerinin üstüne (yüzükoyun)-veya burunlarının üstüne (burunları yerde süründürerek) ateşe atan, dilleriyle kazandıklarından başka bir şey midir?" buyurdular. [Tirmizî, İmân, 8] [Buhârî, İmân; 2; Muslim, İmân: 12] İmâm Tirmizî: "Bu hadis hasen sahîhtir" demiştir.
İmâm Beyhakî, "Şuabu'l-Îmân" adlı eserinde şu şekilde nakleder: Ömer (radıyallahü anh): "Bir adam geldi ve 'Ey Allah'ın Resûlü! İslâm'da Allah'a en sevimli olan şey nedir? diye sordu.
Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) de: "Vaktinde kılınan namaz. Namaz kılmayı terk edenin dîni yoktur. Namaz dînin direğidir' buyurdu" dedi.
.13/06/2017
Namazlarını doğru ve vaktinde kılana müjde
"Allahü teâlâ buyuruyor ki: Söz veriyorum ki, namazlarını vaktinde, doğru olarak kılana azap etmem, onu sorgu-suâle çekmeden Cennete koyarım."
Dünkü makâlemizde, bir nebze, ehemmiyetinden bahsettiğimiz namazın, her gün ve gecede beş vakit olduğuna dâir âyet-i kerîmelerde önemli işâretler vardır.
Bu konudaki pekçok hadîs-i şerîften bazıları şöyledir:
“İslâm beş şey [temel] üzerine kuruldu: 1- Allah’a ve Muhammed aleyhisselâmın Onun resûlü olduğuna inanmak, 2- Her gün beş vakit namaz kılmak, 3- Senede bir kerre malının kırkta birini Müslümân olan fakîrlere zekât vermek, 4- Ramazân-ı şerîf ayında her gün oruç tutmak, 5- Mekke’ye giderek, ömründe bir kerre hac etmek.” [Buhârî, Müslim, Tirmizî, Nesâî]
Kütüb-i sitteden dördünde yer alan diğer bir hadîs-i şerîfi de burada nakledelim:
Saçları dağınık biri gelip, Resûlullaha şöyle bir suâl sordu:
"- Ya Resûlallah! İslâm nedir?
- Günde beş vakit namaz kılmaktır.
- [Bundan başka bir şey var mı?] Bundan fazlası yok mu? Beşten fazla değil mi?
- Hayır, nâfile kılmak isteyen kılabilir. Bir de, yılda bir ay ramazân orucu vardır.
- Bundan başka, oruç yok mu?
- Nâfile olarak tutmak isteyen tutabilir. Bir de zengin için malının zekâtı vardır.
- Bundan fazlası var mıdır?
- İsteyen nâfile olarak sadaka verebilir.
- Vallahi, bundan ne fazla, ne de noksân yaparım.
- Bunları yapan kurtuluşa erer.” [Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd, Nesâî]
“Hazret-i Cebrâîl inip, bana imâmlık yaptı ve kendisi ile birlikte beş vakit namazı kıldım ve beş vakit namazla emrolundum.” [Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd, Nesâî]
“Kitab ehli olan bir kavme vazîfeli olarak gittiğin zaman, önce, Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Resûlü olduğuna şehâdet etmeye davet et. Bunu kabul ederlerse, kendilerine, Allah’ın günde beş vakit namazı farz kıldığını haber ver. Bunu da kabul ederlerse, Allah’ın kendilerine zenginlerinden alınıp fakîrlerine verilen bir sadakayı [zekâtı] farz kıldığını söyle.” [Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd]
“Allahü teâlâ buyurdu ki: Bende söz ve hüküm aslâ değiştirilmez. Bu beş vakit namaz karşılığında, elli vakit namaz sevâbı vardır.” [Buhârî, Müslim, Tirmizî, Nesâî]
Namazın önemi çok büyüktür. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
"Kıyâmette kulun ilk sorguya çekileceği ibâdet, namazdır. Namazı düzgün ise, diğer amelleri kabul edilir. Namazı düzgün değilse, hiçbir ameli kabul edilmez." [Taberânî]
"Allahü teâlâ buyuruyor ki: Söz veriyorum ki, namazlarını vaktinde, doğru olarak kılana azap etmem, onu sorgu-suâle çekmeden Cennete koyarım." [Hâkim]
"Her Peygamberin, ümmetine son nefeste vasiyeti namazdır." [Gunye]
.6/06/2017
"Hak" terimi hakkında birkaç kelime...
Allahü teâlânın bildirdiği emirlerin, yasakların çiğnenmesi durumunda, bunlara verilecek cezâyı hiç kimse değiştiremez, affedemez.
Dünkü makâlemizde, "Hak" tabîrinin: "Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden) biri; İslâmiyet; Gerçek, doğru" gibi üç mânâsı üzerinde durmuştuk. Bugün de inşallah "Alacak; Hâtır, hürmet; İnsanın yapması lâzım gelen şey" gibi diğer bazı mânâlarına temâs etmeye çalışalım:
"Hak" kelimesinin, "alacak" anlamıyla ilgili olarak, büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh) de buyurmuştur ki:
"Bir kimse, Peygamberlerin (alâ nebiyyinâ ve aleyhimüs-salâtü ves-selâm) yaptığı ibâdetleri yapsa, fakat üzerinde başkasının bir kuruş hakkı (alacağı) bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe, Cennet'e giremeyeceği bildirilmiştir."
"Hak" kelimesinin "Hâtır, hürmet" anlamını şu hadîs-i şerîf güzel ifâde etmektedir:
Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem): "Allahümme innî es'elüke bi-hakkıs-sâilîne aleyke" yâni; "Yâ Rabbî! Senden isteyip de verdiğin kimselerin hakkı için, senden istiyorum, derdi (ve böyle duâ ediniz)" buyururdu. (İbn-i Mâce)
"Hak" kelimesinin "İnsanın yapması lâzım gelen şey" anlamıyla alâkalı olarak da şu hadîs-i şerîfi zikredebiliriz:
"Müslümânın Müslümân üzerinde beş hakkı vardır: Selâmına cevap vermek, hastalığında arayıp sormak, cenâzesinde bulunmak, dâvetine gitmek, aksırıp elhamdülillah deyince, 'yerhamükellah' diye karşılık vermek." (Buhârî, Müslim)
"Hak" kelimesi, yukarıda belirtilen mânâlarından başka, hukûk ilminde "adâlet, doğruluk ve fertlere tanınan menfaat ve yetkiler" mânâsında da kullanılır. Hak kavramında üç unsur vardır: 1) Hak sâhibi için bir menfaatin bulunması. 2) Hakların, hak sâhibine belirli bir kudret ve yetki vermesi. 3) Hakkın, hukûk nizâmı tarafından verilmesi.
İslâm hukûkunda da hakkın, sâhibi açısından değerlendirilmesi ve kısımlara ayrılması vardır. Buna göre:
a) Hukûkullah: Allah’a âit haklar. Allahü teâlânın bildirdiği emirlerin, yasakların çiğnenmesi durumunda, bunlara verilecek cezâyı hiç kimse değiştiremez, affedemez.
b) Hukûk-ı ibâd: Kulların sâhib oldukları haktır. Bu haklar, insanların menfaatleri ile ilgili haklardır. Umûmî ve husûsî olmak üzere ikiye ayrılır. Umûma âit yollardan istifâde, avlanma, mübâhları kullanma gibi husûslar, umûmî haklardandır. Husûsî hakları ise, evi, işi ve eşi üzerindeki hakları ile şahsî ihtiyaç ve menfaati sebebiyle mevcut haklarıdır.
c) Karma nitelikteki haklar: İçinde Allah ve kul hakkının müşterek bulunduğu haklardır. İnsanın kendi hayâtını, aklını ve sağlığını koruması, hürriyet hakkına sâhib olması, malını boş yere telef etmekten koruması gibi... Bütün bunlarda, “İnsan hayâtının ve dünyâ nizâmının korunması” diye ifâde edilen Allah hakkı yanında, bizzat kişiyi, hayâtı, sıhhati ve malı ile ilgili konularda şahsen alâkadar eden menfaatler vardır...
.05/06/2017
"Hak" teriminin mânâları hakkında
"El-Hakk": "Vâcibü'l-vücûd" yâni varlığı lâzım olan, hiç yok olmayan, dâimâ var olan ve kendisinden başkası yaratmaya lâyık olmayan demektir.
"Hak" kelimesi, kullanıldığı yerlere göre, çeşitli mânâlara gelen çok şümûllü bir kelimedir. "Hakîkat" ve "hukûk" kelimeleri de "hak" kelimesinden türemiştir.
"Hak" terimi, dînde de bâzı mânâlara gelmektedir: 1. Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden) biri, 2. İslâmiyet, 3. Gerçek, doğru, 4. Alacak, 5. Pay, hisse, 6. Hâtır, hürmet, 7. İnsanın yapması lâzım gelen şey gibi anlamlara sâhip.
Şimdi bu mânâlarla ilgili bazı açıklamalar yapalım:
1- "El-Hakk": "Vâcibü'l-vücûd" yâni varlığı lâzım olan, hiç yok olmayan, dâimâ var olan ve kendisinden başkası yaratmaya lâyık olmayan demektir.
Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyuruldu ki:
"...Allah, Hak'tır. (Müşriklerin) Allahü teâlâdan başka taptıkları bâtıldır (yok olucudur)." (Hac, 62)
Büyük âlimlerimizden İbrâhim Hakkı Erzurûmî buyurmuştur ki:
"Hak, şerleri hayr eyler/Zannetme ki ğayr eyler/Ârif ânı seyreyler/Mevlâ görelim n'eyler/N'eylerse güzel eyler."
"Hak Teâlâ": "Yüce Allah. Allah celle celâlühü" anlamındadır.
"Hak teâlâ, intikâmın kul eli ile alır
İlm-i hâli bilmiyenler, onu kul yaptı sanır" şiirinde bu mânâ vardır..
Ezher mezûnlarından, Haleb'de kâdılık, Beyrût'ta ise Temyîz Mahkemesi Başkanlığı yapan, 100'ün üzerinde eseri bulunan Yûsuf Nebhânî: "Her gün, "el-Hak" ism-i şerîfini bin defâ söyleyenin huyu ve ahlâkı güzelleşir" şeklinde bir tavsiyede bulunmuştur.
2- Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyuruldu ki:
"Hak (İslâmiyet) gelince, bâtıl (şirk, puta tapmak) gider. Bâtıl, her zaman gidicidir." (İsrâ, 81)
"Allah indinde hak dîn, yalnız İslâm'dır." [Âl-i İmrân, 19]
3- Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyuruldu ki:
"Cennet ehli (Cennet'e girince) Cehennem ehline; "Biz Rabbimizin bize vâdettiğini (sevâbı) hak (gerçek, doğru olarak) bulduk. Siz de Rabbimizin size vâdettiğini (azâbı) hak buldunuz mu? diye seslenir. (Onlar da) evet derler." (A'râf, 44)
"Hak" kelimesinin, "gerçek, doğru" anlamıyla alâkalı olarak, "el-Akâidü'n-Nesefiyye" isimli kıymetli bir "Akâid" kitâbı da bulunan İmâm Nesefî (rahimehullah);
"Ölüm haktır, kabir haktır. Kabirde, Münker ve Nekîr denilen iki meleğin meyyite (ölüye) suâl sormaları haktır. Haşr (kabirden kalkıp Arasât meydanında hesâb vermek için toplanmak) haktır. Neşr haktır. Dünyâda yapılan amellerin, işlerin hesâbını vermek haktır. Amellerin tartılması haktır. Cehennem üzerinde bulunan ve üzerinden geçilecek Sırât denilen köprü haktır. Cennet'in müminler (inananlar) için, Cehennem'in de kâfirler için olduğu haktır" demiştir. [İnşâallah, yarın da, birer nebze, diğer mânâlar üzerinde duralım.]
.15/05/2017
Bu ayrım, bu ikilik ortadan kaldırılmalı
Dînimize muhâlif/aykırı şekilde kutlamalara, İslâmın temel hükümlerini çok iyi bilen Diyânet İşleri Başkanımızın gönlünün râzı olmayacağına kanâatimiz tâmdır.
Kutlu Doğum Haftalarının, mukaddes dînimize muhâlif/aykırı şekilde kutlanmasına, medrese tahsîli de yapmış ve İslâmın temel hükümlerini çok iyi bilen Diyânet İşleri Başkanımızın gönlünün râzı olmayacağına kanâatimiz tâmdır. Dîn İşleri Yüksek Kurulundaki değerli meslektâşlarım da çok iyi bilirler ve buna onların gönülleri de râzı olmaz.
Geçen hafta pazartesi ve salı günlerinde neşredilen iki makâlemizde, kısa kısa, mes'elenin 2 yönü üzerinde durmuştuk. Meselenin 3. bir yönü daha var: Önceleri, "Kutlu Doğum Haftası", 20-26 Nisan târihleri arasında kutlanıyordu. 28 Şubat sürecinde 23 Nisan kutlamalarıyla çakıştığı için, bilâhare bu kutlamalar, 14-20 Nisan târihleri arasına alındı. Şimdi bakın en küçük bir art niyet taşımadan, Allah rızâsı için, makul bir suâl soruyorum? Peygamber Efendimizin doğumu, mîlâdî târihe göre, 20 Nisan 571'e denk geldiğine göre, doğum haftası, doğum gününde başlamaz mı? Hafta, 6-7 gün önce başlayıp doğum gününde biter mi? Bu makul mü?
Meselenin 4. bir yönü daha var. Bana gelmiş olan bazı maillerde önemli bir iddiâ mevcut:
15 Temmuz 2016 darbe teşebbüsünden dolayı tutuklanan bir profesörün, bu konudaki açıklamalarından bahsediliyor; "birkaç akademisyen, Diyânet'e, bu haftayı biz teklif ettik, bizim teklifimiz kabul gördü" dediği naklediliyor. Bunun araştırılması lâzım. Ayrıca Fetullah Gülen'in nisan ayında doğduğu ve bunu da zaman içerisinde birleştirerek kutlamayı planladıkları iddiâ ediliyor; bu da tedkîk edilmelidir. Hıristiyanların 15 Nisan'da kutladıkları Paskalyaları var. 14-20 Nisan târihleri, o târihle de çakışmaktadır.
Bu konuda vatandaşımızın kalbinde ve kafasında bulunan birtakım şüphelerin izâle edilmesi lâzım.
Şimdi neticeye gelelim: 1- İslâm âleminde, Türkiye hâricinde, başka herhangi bir ülkede, nisan ayında böyle bir kutlama yok. 2- Bir senede, Peygamber Efendimizin doğumunun, iki defa kutlanma bid'ati kaldırılmalıdır. 3- Sayın Mehmed Görmez, [eski başkanlar sayın Ali Bardakoğlu, sayın Mehmed Nuri Yılmaz, sayın Mustafa Said Yazıcıoğlu da]; milyonların sesine kulak verip makul bir şekilde bu teklîfimizi incelemelidirler. 4- Sayın Başbakan Yardımcımız, sayın Başbakanımız ve sayın Cumhurbaşkanımız, milyonların bu taleplerini nazar-ı dikkate almalıdırlar. 5- Bazı televizyonlarda, bazı radyolarda, bazı gazetelerde, sosyal medyada, bu konu ele alındı ve her sene ele alınmaktadır.
Kendilerinden, asîl milletimiz nâmına, bütün Müslümânlar nâmına talep ediyoruz, istirhâm ediyoruz, ricâ ediyoruz. Şimdi bu yazılarımızı melekler kaydediyor. Yarın Kıyâmet gününde, "ben bunları yetkililere teklif ettim Yâ Rabbî derim" inşâallah. Lütfen bu ikiliği, bu ayrımı, bu bölünmeyi, bu parçalanmayı ortadan kaldırınız.
.9/05/2017
Birlik ve beraberlik içinde hareket etmek
"Kutlu Doğum Haftası" Rebîul-evvel ayına denk gelecek şekilde bir hafta kutlansa ve bütün Türkiye'de birlik-beraberlik sağlansa ne mahzûru vardır?
Bendeniz, Diyânet İşleri Başkanlığında, 1969 yılından 1980 yılına kadar (11 sene müddetle), Dîn İşleri Yüksek Kurulu Raportörü olarak ve Dîn İşleri Yüksek Kurulu lağvedildiğinde de, Bakanlık "Olur"u ile bir sene de "Kurul Üyesi" olarak görev yaptım. Bu müddet zarfında, 4 Diyânet İşleri Reîsi ve 12 Devlet Bakanı ile beraber çalıştım; onlar zamanında, nisan ayında herhangi bir kutlama haftası yoktu. Diyânet İşleri Başkanlığında, kuruluşundan benim görev yaptığım dönemlere kadar "Kutlu Doğum Haftası" bulunmadığı gibi, benim çalıştığım dönemde de [Lütfi Doğan Hocaefendi, Dr. Lütfi Doğan Hocaefendi, Doç. Dr. Süleymân Ateş Hocaefendi, Dr. Tayyâr Altıkulaç Hocaefendi zamanlarında da], nisan ayında böyle bir hafta yoktu. Demek ki, 9+4=13 Diyânet İşleri Başkanı zamanında, bu Kutlu Doğum Haftası yoktur. Ben, Diyânet'ten Millî Eğitim Bakanlığına geçtiğim 1980 yılından 1989 yılına kadar da böyle bir şey yoktu; 1989 yılında "Kutlu Doğum Haftası" başladığında da, 5 sene boyunca o hafta, Rebîul-evvel ayında kutlanmıştı. Şöyle ki:
1. yıl: 12-17 Ekim 1989 [12-17 Rebîul-evvel] 2. yıl: 1-7 Ekim 1990 [11-18 Rebîul-evvel] 3. yıl: 20-26 Eylül 1991 [12-18 Rebîul-evvel] 4. yıl: 9-15 Eylül 1992 [12-18 Rebîul-evvel] 5. yıl: 30 Ağustos-5 Eylül 1993 [12-18 Rebîul-evvel]
Peki yine bu şekilde, Rebîul-evvel ayına denk gelecek şekilde bir haftada kutlansa ve bütün Türkiye'de birlik-beraberlik sağlansa ne mahzûru vardır? Birisi çıkıp, bunu bana açıklayabilir mi?
Böylece, İslâm âleminin tamâmıyla da beraberce hareket edilmiş olsa, bir sakınca var mıdır?
12 Rebîul-evvelde, bütün gazeteler, dergiler, takvîmler, radyolar ve televizyonlar, Sevgili Peygamberimizin doğum gününü kutlamakta; Mevlid-i şerîf programları yapmaktadırlar. O bir gün, isteniyorsa, bir hafta uzatılsın; hattâ gerekiyorsa iki hafta uzatılsın; arzu ediliyorsa, bazı ülkelerde olduğu gibi bir ay yapılsın. Niçin, bir sene içerisinde, tekrâren nisan ayında 2. bir kutlama yapılsın ki?
Şimdi bunlar meselenin bir yönü. Gelelim 2. yönüne:
Benim gittiğim programlardan bir kısmında dînen hiç mahzurlu bir husus olmadı; ama maalesef bazılarında dînimizin aslâ tasvip etmeyeceği bazı durumlarla da karşılaştım. Gazetelerde bazı resimler var; İnternette bazı resimler mevcut; hattâ bazı İlâhiyâtçı meslektaşlarımız bu konuda çalışmalar yapmışlar, o resimleri de toplayıp bir araya getirmişler.
Bunlardan Allahü teâlâ râzı olur mu? Peygamber Efendimiz râzı olur mu? Bu iş, icmâ-ı ümmete uyar mı? Kıyâs-ı Fukahâya uygun düşer mi? Bunlar gayretullaha dokunabilir, Peygamber Efendimizin mübârek rûhunu muazzep kılar; hiçbir sâlih, ihlâslı Müslümânın gönlü de buna râzı olmaz...
.08/05/2017
Milyonların hislerine tercümân olduk...
Peygamber Efendimizin, 12 Rebîul-evvelde, pazartesi günü sabâha karşı doğduğunda herhangi bir tereddüd veya en küçük bir şek-şüphe yoktur...
Bendeniz, 48 sene Diyânet, Maârif ve İlâhiyât Câmiasında görev yapmış bir akademisyen ve eski bir Diyânet mensubu olarak, Diyânet İşleri Başkanımız kıymetli meslektâşım Prof. Dr. Mehmet Görmez beye, Dîn İşleri Yüksek Kurulundaki değerli meslektâşlarıma, kıymetli akademisyenlere, sayın Devlet Bakanımıza, saygıdeğer Başbakan Yardımcımıza, saygıdeğer Başbakanımıza ve muhterem Cumhurbaşkanımıza, milyonların sesini, bugün buradan bir kerre daha duyurmak istiyorum...
Ben, bazı Vâliliklerin, Belediyelerin, Müftülüklerin, Okul Müdürlüklerinin, Vakıfların ve Derneklerin davetleri üzerine, 1989'dan bu yana, yurt içinde ve dışında, hem Rebîul-evvel aylarında, hem de nisan aylarında (Kutlu Doğum haftalarında) onlarca, hattâ yüzlerce konferans verdim.
Biz daha önce, hem TGRT HABER TV'de, hem de Türkiye gazetesinde bize sorulan bazı suâllere, bir akademisyen olarak, söylediğimiz sözlerin de mesuliyetini bilerek, müdrik olarak, edebe de riâyet ederek, gâyet terbiyeli bir şekilde; yüzlerce, binlerce, on binlerce, yüz binlerce, hattâ milyonlarca insanın hislerine de tercümân olarak, Diyânet İşleri Başkanlığımıza, makul bir teklîfte bulunmuştuk. Ama bir internet sitesinde, bir-iki terbiyesiz-edepsiz kişi, edep sınırlarını da aşan ve şahsıma ve bizim gibi düşünen milyonlarca insana çok ağır hakârete varan bazı yazılar yazdılar... Onlara karşı, bizi teyit için yüzlerce, binlerce mesaj, mail ve telefon desteği geldi. Ben, belki kendilerine 40 sene ders okutacağım o kişilere karşı, yine de edebimi-terbiyemi bozmayacağım. Çünkü "her kap içindekini dışarı sızdırır" şeklinde bir hadîs-i şerîf vardır.
Konuyu, bugün ve yarınki makâlelerimizde [hattâ gerekirse öbür hafta], imkân nisbetinde; dînî, ilmî, ahlâkî, târihî, örfî yönlerden ele almak ve mümkün mertebe biraz teferruâtlıca ortaya koymak istiyoruz...
Peygamber Efendimizin, 12 Rebîul-evvelde, pazartesi günü sabâha karşı doğduğunda herhangi bir tereddüd veya en küçük bir şek-şüphe yoktur; bütün siyer kaynakları bunda ittifak etmektedirler. Bendeniz "İki Cihân Güneşi Hazret-i Muhammed Aleyhisselâmın Hayâtı" başlığını taşıyan bir siyer kitâbına imzâ attım; gerek onu hazırlarken, gerekse sâir zamanlarda onlarca, yüzlerce kaynağa baktım. Bizim bu kitâbımızın Türkçesi 36. baskısını yaptı ve 30 dile de tercüme edildi.
Şimdi ben bir suâl soruyorum:
Peygamber Efendimiz döneminde, Hulefâ-i Râşidîn devrinde, Emevîler, Abbâsîler, Eyyûbîler, Memlûkler dönemlerinde, Karahânlılar, Gazneliler, Timûroğulları, Bâbüroğulları, Selçûklular ve Osmânlılar zamanlarında, Sevgili Peygamberimizin doğumuyla ilgili, nisan ayında herhangi bir kutlama yapılmış mıdır? Diyânet İşleri Başkanlığının kuruluşundan itibâren nisan ayında "Kutlu Doğum Haftası" yoktu..
İdarecilere itaat konusu...
Âmirler, maiyetlerinden mutlak bir itâat beklerler. Bunun karşısında kendilerinin de, astlarının ahlâk ve ruh yönünden iyi yetişmelerini sağlamaları lâzımdır.
10 Nisan 2017 Pazartesi târihli makâlemizde, "Akıllı bir Müslümânın, hem Allahü teâlâya karşı günâh işlemeyeceğini, hem de kânunlara karşı suç işlemeyeceğini" ifâde etmiştik. Böylece kendisini de, âile efrâdını ve bütün sevdiklerini de, yok yere sıkıntıya düşürmeyeceğini belirtmiştik.
Kânunlara itâat yanında, âmirlere de itâat söz konusudur. Bilindiği gibi, dînimizde itâat edilecek belli başlı 3 makâm vardır: 1- Allahü teâlâ. 2- Resûlullah Efendimiz. 3- Ülül-emr olan zevât yani idâreciler.
"Emîr" kimdir, ona itâatin hükmü nedir, hangi hususlarda itâat yapılması gerektiği konuları çok önemlidir.
Eskiden, yönetenlere "emîr", "âmir", "idâreci"... gibi isimler verilirdi. Yönetilenler ise "maiyyet", "memûr", "tebea", "halk", "millet", "vatandaş"... gibi adlarla anılırdı.
Yukarıda mezkûr makâlemizde de belirttiğimiz üzere, "Yönetici" terimi, "Devlet Başkanı"ndan tutun da, bir "Vâlî" bir "Kaymakam" bir "Belediye Başkanı" bir "Muhtâr" bir "Okul Müdürü" küçük bir şirketin "idâreci"si ve bir sivil toplum kuruluşunun "yönetici"sine varıncaya kadar çok geniş şümûlü bulunan bir tabirdir.
Kısa bir tarif yapmak gerekirse, makâm ve memûriyet itibâriyle emretmek salâhiyetini hâiz kimselere "Âmir=İdâreci=Yönetici"ler; bunların emirleri altındakilere de “maiyet=memûr=yönetilen”ler denilmektedir.
İslâm dînine göre "yönetici=yöneten" ve "yönetilen"lerin birbirlerine karşı bazı temel hak ve sorumlulukları vardır.
Yönetilenlerin, kendilerini yönetecek olan kişilerde aradıkları bazı temel unsurlar vardır:
En başta, yönetenlerin itikâdlarının düzgün, amellerinin sâlih ve ahlâklarının da mazbût olması, hem Allahü teâlânın emirlerine itâat eden, hem de kulların hukûkuna riâyet eden insanlar olmaları arzu edilir. Bunların yanında mutlak adâlet sâhibi olmaları istenir. Güzel ahlâk sâhibi olmaları da en büyük arzulardandır. Zâten İslâmiyetin kısa bir tarifinde: "et-Ta'zîmü li-emrillah veş-şefekatü li-halkıllah" buyurulmuştur...
Âmirler, maiyetlerinden mutlak bir itâat beklerler. Bunun karşısında âmirlerin de, astlarının saygı ve güvenlerini kazanarak, onların ahlâk ve ruh yönünden iyi yetişmelerini sağlamaları lâzımdır. Maiyyetlerinin şeref ve haysiyetlerini, sağlık ve özlük haklarını korumaya da mecbûrdurlar. Normalinde yöneticiler, emirleri altında çalışanlara, Allahü teâlânın emirlerine aykırı olan, kezâ hizmetle alâkalı olmayan işleri yaptıramazlar; onlardan menfaat temin edecek istek ve taleplerde de bulunamazlar. [Önümüzdeki hafta kaleme alacağımız iki makâlede de konuya devam edelim inşâallah.]
.
"Emîr" kime denir?
Emîr unvânı, İslâm târihinde "Hulefâ-i Râşidîn" (Dört Halîfe Devrinden) îtibâren kullanılır. En yüksek rütbeli emîr, devlet başkanı olan "Halîfe" idi.
Eskiden İslâm memleketlerinde "devlet başkanı", "vâlî" ve "yüksek rütbeli subay"lara "Emîr" ismi verilirdi [Yani emir sâhibi kimse, başkan demektir.]
Emîrler bulundukları yerlerde dînî, idârî, askerî ve mâlî hizmetleri görürlerdi. İslâmiyet; Müslümanların işlerinin görülmesi, içte ve dışta emniyet ve güvenlerinin sağlanması, aralarındaki anlaşmazlıkların giderilmesi gibi pek çok meselelerini halledecek birini, kendilerine başkan seçmelerine ehemmiyet vermiştir. Hattâ yola çıkan birkaç kişiden birinin başkan olması sünnettir. Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem); “Üç kişi yola çıktıklarında, birini kendilerine başkan yapsınlar” buyurmuştur.
Emîr unvânı, İslâm târihinde "Hulefâ-i Râşidîn" (Dört Halîfe Devrinden) îtibâren kullanılır. En yüksek rütbeli emîr, devlet başkanı olan "Halîfe" idi. Ona “Emîrül-Mü’minîn” de denirdi.
Devlet başkanından başka emîrlere, vazifelerine göre unvân verilirdi. Meselâ, ordu kumandanına “emîrül-ceyş”, “emîrül-ümerâ”; hac kafîlesinin başında bulunana “emîrül-hac” adı verilirdi. Husûsi olarak, Hazret-i Ali Efendimize de “Emîr” denirdi. Ayrıca fethedilen yerlere tayin edilen vâliler de "emîr" unvânını taşırlardı. Emîrler, bulundukları bölgelerdeki dînî, idârî, askerî ve mâlî hizmetleri yürütürlerdi.
Emevîlerin ilk devirlerinde, bu durum aynen devam etti. Daha sonra, bu bölgelere halîfeler tarafından, zekât, harâc, cizye toplamakla vazîfeli olan ve "âmil" denilen memurlar gönderilince, emîrlerin yetkileri biraz sınırlandırılmış oldu.
Abbâsîler devrinde de, devam eden emîrlik, kısmen değişikliğe uğradı. Emîrlerin bulundukları bölgelerdeki işleri ve idâreleri hakkında bilgi toplayan ve “ashâbül-berîd” denilen bir vazîfe teşkil edildi.
Bundan başka, emîrlerin yanında mâlî işlerden sorumlu "âmiller" tâyin edildi. Yine emîrler dâhil, memurların yaptıkları haksızlıkları araştırmakla vazifeli “sâhibun-nazar fi’l-mezâlim” adında bir devlet dâiresi daha kuruldu.
Abbâsîlerin son zamanlarında, halîfe tarafından tâyin edilen "emîrler", vergi vermeleri şartıyla, kendi bölgelerinde (eyâletlerinde) tam yetkiye sâhip oldular. Bu emîrler, zamanla hânedânlar kurdular. Tâhirîler ve Ağlebîler böyledir. Bunlardan başka, Gazneliler ve Saffârîlerde olduğu gibi, emîrlerin kuvvet kullanmasıyla da devletler kurulmuştur.
Endülüs Emevî hükümdârları, Üçüncü Abdurrahmân’a kadar "emîr" unvânını almışlardır. Büyük Selçuklularda, devlet adamları ve vazîfelilerine de "emîr" denildi. Vezîre, “emîr-i büzürg” (büyük emîr), sancakdâra “emîr-i alem”, esvâbçıbaşına; “emîr-i câmehâne” denildi.
Ayrıca askerî rütbeler de, derecelerine göre "emîr" unvânı ile zikredilmiştir.
İlhânlılarda emîr unvânı, "noyan" ile eş manalı olup, "eyâlet vâlileri"nin unvânı idi. Osmanlı pâdişahları, İkinci Mehmed’e kadar ve fetret devrinde şehzâdeler bu unvânı benimsediler. Fakat bu unvânı, Yıldırım Bâyezîd’in oğlu Süleymân Çelebi, "Emîr Süleymân" diye doğrudan kullanmıştır.
.25/04/2017
"Emîr"e itaat hakkında...
Peygamber Efendimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) şöyle buyurmuştur: “Başınızdaki emîr, Habeşli siyâh bir köle de olsa, ona mutlakâ itâat edin!” [Buhârî]
Dünkü makâlemizde "Emîr" terimi üzerinde genişçe durduk. Bugün, o bilgilere şu bir-iki cümleyi daha ilâve edelim:
Anadolu beyliklerinde ve zamanla Osmânlılarda, "emîr"in yerini “bey” aldı. "Emîrul-umerâ" karşılığı olarak da “beylerbeyi” kullanıldı.
Fakat Mekke vâlîlerine, “emîr-i Mekke”; daha sonra, Buhârâ ve Afganistân gibi müstakil küçük devletlerin başkanlarına da "emîr" denildi.
Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîminde [Nisâ, 59'da] meâlen buyurmuştur ki:
“Ey îmân edenler! Allah’a itâat edin, Peygambere ve sizden olan ülü’l-emre (emîrlere, âmirlere) de itâat edin!”
Büyük âlim Abdülganî Nablusî, bu âyette bildirilen itâatin, müslümân emîrin/âmirin, dîne uygun olan emir ve yasaklarına uymak olduğunu belirtmiştir. [el-Hadîkatü’n-Nediyye fî Şerhi’t-Tarîkati’l-Muhammediyye]
Bu konuda, Peygamber Efendimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) da şöyle buyurmuştur:
“Başınızdaki emîr, Habeşli siyâh bir köle de olsa, ona mutlakâ itâat edin!” [Buhârî]
“Hoşuna gitse de, gitmese de, emîrin sözünü dinle ve ona itâat et!” [Buhârî]
“Bana itâat, Allahü teâlâya itâattir. Bana isyân, Allahü teâlâya isyândır. Başındaki emîre itâat, bana itâattir, ona isyân ise, bana isyândır.” [Buhârî]
“Emîrin beğenmediğiniz işlerine sabredin! Çünkü itâat etmeyip, o topluluktan bir karış ayrılan, câhiliyet ölümü ile ölmüş olur.” [Buhârî]
“Elleri kesik, sakat bir köle de olsa, âmirinize itâat edin!” [Müslim]
“Günâhı emretmedikçe, emîre itâat vâcibdir.” [Beyhekî] (Burada vâcib, farz demektir.)
İslâm âlimleri, bu hadîs-i şerîfler hakkında: “Âmir, zenci de olsa, sakat da olsa, köle de olsa, câhil de olsa, kayıtsız şartsız itâat etmek gerekiyor. İsyân etmek ise, kesinlikle yasaklanıyor. Yoksa, zâhiren ona gösterilen itimâtsızlık ve itâatsizlik, aslında onu vekîl edene yapılmış olur. Bu işi beceremedi demenin, emâneti ehline veremedi demenin başka şeklidir” diyorlar.
Ebû Saîd Muhammed el-Hâdimî: “Emîr [âmir, başkan], mubâh olan bir şeyi emrederse veya yasaklarsa, buna itâat şarttır, çünkü emîrin İslâmiyet’e uygun emirlerine itâat vâcibdir” buyuruyor. [el-Berîkatü’l-Mahmûdiyye fî Şerhi’t-Tarîkati’l-Muhammediyye]
Yine İslâm âlimleri: “Âmirlerle münâkaşa edilmez. Onların yaptıkları işler, ulu orta tenkîd edilmez. Onlara itirâz, onları tayin eden âmire itirâz olur. Bizim yanlış sandığımız bir şey doğru olabilir. Hakkımız sandığımız bir şey de, hakkımız olmayabilir. Hakkımız olsa bile, hakkı kendi elimizle almaya kalkışmamız, anarşiye sebep olur. Âmirlere itâat gerekir” demişlerdir.
Eğer, ortada ihânet gibi bir durum varsa, tabîî ki konu, uygun kimselerle istişâre edilip usûlü dâiresinde bir üst makâma bildirilebilir.
İmâm-ı Nevevî (rahimehullah), “Sahîh-i Müslim”de geçen bir hadîs-i şerîfi şerhederken; “işlerin iyi yürümesi âmirlerden sorulur, memûrlardan sorulmaz” buyuruyor. [Bu hadîs-i şerîf, “Sünen-i Ebî Dâvûd”da da zikredilmektedir.]
..11/04/2017
Günahların hepsinden kaçınmak lazım...
"Gizli yapılan günâhın tövbesini gizli yapınız! Açıkça işlenen günâhın tövbesini ise açıkça yapınız! Günâhınızı bilenlere, tövbenizi de duyurunuz."
"Günâh": "Dinde yasak olan şeyler"dir. Günâhlar ikiye ayrılmaktadır: 1- "Kebâir (Büyük Günâhlar)" ve 2- "Sagâir (Küçük Günâhlar)". "Kebâir"in müfredi (tekili) "Kebîre"; "Sagâir"in tekili de "Sagîre"dir.
Ehl-i Sünnetin büyük akâid âlimlerinden Sa'deddîn-i Teftâzânî (rahmetullahi aleyh) buyurmuştur ki:
"Büyük günâh işleyenin îmânı gitmez. Harâma helâl derse, o zaman îmânı gider. Günâhlar ikiye ayrılır: 1- Kebâir (büyük günâhlar): Meselâ: a) Bir şeyi Allahü teâlâya ortak etmek [Buna şirk denir]. Şirk, küfrün en kötüsüdür. b) Bir insanı veya kendini öldürmek (katil ve intihâr). c) Sihir (yâni büyü) yapmak. d) Yetîm mâlı yemek. e) Fâiz alıp vermek. f) Muhârebede düşmân karşısından kaçmak. g) Temiz kadınlara kazf etmek (iftirâda bulunmak, yâni onlara nâmûssuz demek).
Her günâhın büyük olmak ihtimâli vardır. Hepsinden kaçınmak lâzımdır.
2- Sagâir (Küçük günâhlar).
Büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî de (kuddise sirruh): "Kebîre sâhibi îmândan çıkmaz. Kebîre sâhibinin (âhiretteki) hâli, Allahü teâlânın irâdesine kalmıştır; dilerse bağışlar, dilerse azap eder" ve "Kebîre işlemek küfür değil; fısktır, emre itâatten çıkmaktır" buyurmuştur.
Sagîre (Küçük Günâh): Fitne çıkarmak, adam öldürmek, zinâ etmek gibi büyük günâhlara göre daha küçük sayılan günâhlar, yasaklar, mekruhlardır.
İslâm âlimleri buyuruyorlar ki:
"Günâh-ı sagîre'ye (küçük günâha) devam, büyük günâha yol açar. Günâh-ı kebîre'ye (büyük günâha) devâm da, küfre yol açar." (İmâm-ı Rabbânî)
"Günâhların hepsi, Allahü teâlânın emrini yapmamak olduğundan büyüktür. Fakat bâzısı, bâzısına göre küçük görünür. Günâhlardan kaçınmak ise herkese farzdır." (Seyyid Abdülhakîm Arvâsî)
"Harâmları, büyük günâh ve küçük günâh diye ikiye ayırmışlar ise de, küçük günâhlardan da, büyük günâhlardan kaçıldığı gibi kaçınmak, hiçbir günâhı küçümsememek gerekir. Çünkü Allahü teâlâ intikam alıcıdır. İstediğini yapmakta hiç kimseden çekinmez. Gazabını, düşmanlığını günâhlar içinde gizlemiştir. Küçük sanılan bir günâh, intikâmına, gadabına sebep olabilir." (Muhammed Rebhâmî)
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde (meâlen) buyurdu ki: "Biri bir günâh işler veya kendine zulmeder, sonra pişman olup, Allahü teâlâya tövbe-istiğfâr ederse, Allahü teâlâyı afv ve mağfiret edici, çok merhametli olarak bulur." (Nisâ sûresi, 110)
Hadîs-i şeriflerde buyuruldu ki: "Nefse sükûnet ve kalbe ferahlık veren iş, iyi iştir. Nefsi azdıran, kalbe heyecân veren iş de günâhtır." (Mektûbât-ı Ma'sûmiyye)
"Gizli yapılan günâhın tövbesini gizli yapınız! Açıkça işlenen günâhın tövbesini ise açıkça yapınız! Günâhınızı bilenlere, tövbenizi de duyurunuz." (Kimyâ-yı Seâdet)
.10/04/2017
Akıllı bir Müslümanın yapması gerekenler...
Her Müslümânın bilmesi ve uyması gereken "32 veya 33 Farz" ve "54 Farz" ayrıca sakınması gereken "72 Günâh-ı Kebâir" gibi bazı terimler var.
Bugün, büyüklerimizden defalarca duyduğumuz önemli bir sözü ele almak istiyoruz: "Akıllı bir Müslümân, Allahü teâlâya karşı günâh işlemediği gibi, kânunlara karşı da suç işlemez." Böylece hem kendisini, hem de âile efrâdını ve bütün sevdiklerini, yok yere sıkıntıya düşürmez.
Bu vesîleyle belirtelim ki, her Müslümânın bilmesi ve uyması gereken bazı terimler vardır. Önce bunlardan kısa kısa bahsedelim, sonra da bazı vatandaşlık görevlerinden, ayrıca, yöneticilerle yönetenler arasındaki münâsebetlerin nasıl olması gerektiğinden bahsetmeye çalışalım.
***
Muhammed bin Kutbüddîn İznikî (rahmetullahi aleyh): "Her Müslümânın öncelikli olarak bilmesi ve yapması lâzım olan îmân ve ibâdet bilgilerine "otuz iki veya otuz üç farz" denilmektedir. Otuz iki veya otuz üç farz meşhur olup şunlardır: "Îmân"ın altı şartı, "İslâm"ın beş şartı, "Gusl"ün (Boy Abdestinin) üç farzı, "Abdest"in dört farzı, "Namaz"ın oniki farzı, "Teyemmüm"ün üç farzı (Teyemmümün farzına iki diyenler de vardır; onun için 32 veya 33 rakamı ortaya çıkmaktadır). Böylece hepsi otuz iki veya otuz üç farz olur" buyurmuştur.
Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (rahimehullah) "İslâm nikâhını yaptıracak olan dâmât ve gelin, otuz üç farzı bilmeli ve bunlara inanmalıdırlar. Eğer bilmiyorlarsa, nikâh kıyacak kimse, "Besmele", "Hamdele (Allahü teâlâya hamd ü senâ)" ve "Salvele (Peygamber Efendimize, âline ve Eshâbına salevât, duâ)" okuduktan sonra, bu otuz üç farzdan; [hiç olmazsa] îmânın ve İslâmın şartlarını münâsib bir yolla dâmât ve geline öğretmelidir" buyurmuştur.
***
Yine Muhammed bin Kutbüddîn İznikî (rahimehullah) demiştir ki: "İslâm âlimlerinin, Müslümânların hâtırlarında tutmalarını kolaylaştırmak için, öncelikle bilmeleri icap eden pek çok farzdan, Allahü teâlânın emirlerinden derledikleri elli dört tânesine "Elli Dört Farz" denilmektedir ve bâzıları şunlardır:
"Farzları ve harâmları öğrenmek. Allahü teâlâyı bir bilip, O'nu hiç unutmamak. Ölümü hak bilip, ona hâzırlanmak. Belâlara sabretmek yâni isyân etmemek. Allahü teâlâdan gelen her şeye râzı olmak. Kibirli olmaktan sakınmak. Günâhlardan tövbe etmek. Anaya-Babaya iyilik etmek. Akrabâyı ziyâret etmek. Helâlinden yemek ve içmek. Zulümle kimsenin mâlını almamak. Her gün vakti gelince beş vakit namaz kılmak, onları kazâya bırakmamak. Hayz hâli bitmiş ise ve cünüp ise gusül almak. Malının zekâtını, mahsûlünün uşrunu vermek. Şarap ve alkollü içkileri içmemek. Harâma bakmamak. Kimseyi alaya almamak..." ["Günâh", "Kebâir", "Ekber-i Kebâir" ve "Sağâir" tabirlerini, inşâallah yarınki makâlemizde ele almaya çalışalım.]
.04/04/2017
Son zamanlarda İslâmiyete yapılan saldırılar!..
İtalya Reform Bakanı Calderoli "Papa; 5. Pio ve 11. Innocenzo gibi mücâdele etmeli" diyerek Haçlı Seferlerini başlatan Papaları Benedict'e emsâl göstermiştir.
Dünkü makâlemizde zikrettiğimiz husûslar, maalesef bardağı taşıran son damlalar olmuş ve bütün İslâm âleminde, karikatüristler, onları yayınlayan gazetelerin sorumluları ve onların ülkelerinin yetkililerine karşı yoğun protestolar başlamış, boykotlar yapılmış, internet siteleri hacklenmiş, diğer bazı teşebbüsler olmuş, hattâ maalesef bazı yerlerde şiddet olayları da meydâna gelmiştir...
Amerikalı bir Başkan ile birlikte İtalyan bir Bakan da “Haçlı Seferleri”ne, bazı atıflarda bulunmuştur. Bilindiği üzere, “Haçlı Seferleri”, dînî, kültürel, sosyal, siyâsî ve iktisâdî sebeplere dayanan, Papalığın teşvikiyle [Papa II. Urbanus'un, 1095 yılında toplanan Clermont Konsili’nde yaptığı konuşmasıyla başlamıştır], Hıristiyân Avrupalıların Müslümânlara karşı tertip ettikleri ve 1096-1270 yılları arasında asırlarca devam eden, milyonlarca insanın ölmesine, nice mamûr beldelerin de harap olmasına sebep olan harplerdir [8 adettir.] O harplerde maalesef, kadınlar ve çocuklar dâhil, yüz binlerce Müslümân kılıçtan geçirilip, hunharca öldürülmüştür.
Haçlıların kılıcından sâdece Müslümânlar değil, Yahûdîler, özellikle Ortodoks Bizanslılar da çok zarar görmüşlerdir. Hattâ 4. Haçlı Seferinde (1204’te) Haçlılar, İstanbul’u işgâl etmişler; 1261 yılına kadar, belki de târihte ilk defa, İstanbul’da Lâtin İmparatorluğu kurulmuştur. Bizanslılar, İznik’i başşehir yapmışlar; ancak 1261 senesinde İstanbul’u tekrar alabilmişlerdir.
[“NetGazete.com” adlı İnternet sitesinde, 08.02.2006 tarihinde çıkan bir habere göre: Kuzey Birliği Partisi'nden İtalya Reform Bakanı Roberto Calderoli, Papa 16. Benedict'i, yeni bir "Haçlı Seferi" başlatmaya çağırmıştır. 17 Şubat 2006 tarihinde gazetelerde çıkan haberlere göre, aynı bakan katıldığı TG1 haberlerinde, Müslümânları tahrîk için, çirkin karikatürlerin basılı olduğu tişörtle televizyona çıkmıştır.
Yine aynı Bakan (Calderoli), "Papa; 5. Pio ve 11. Innocenzo gibi mücâdele etmeli" diyerek Haçlı Seferlerini başlatan Papaları Benedict'e emsâl göstermiştir. Kezâ Calderoli, "Durum çok vahîm... Tedbîr almanın zamanı geldi. Bunu sadece güç kullanarak engelleyebiliriz" diye konuşmuştur. Aynı Calderoli, ülkesinde bulunan Müslümânlara hakâret etmiş ve o zamanki Başbakan Berlusconi’ye de; “İslâm’ın yayılmasına izin verme” şeklinde bir çağrıda bulunmuştur...
Burada netice olarak şunu söyleyelim: Dünya büyük bir gemi, bütün insanlar da onun yolcuları gibidirler. Bu gemiyi hepimizin korumaya çalışması lâzımdır; yoksa hep birlikte batarız. Bu dünyâ hepimize yeter. Nefret tohumları ekmekten şiddetle kaçınmalıdır...
.03/04/2017
Müslümanlar aleyhinde yapılan bazı faaliyetler
İslâmiyet, kudsî kitâbımız Kur'ân-ı kerîm, şerefli Peygamberimiz ve bütün Müslümânların aleyhinde bir yalan, iftirâ ve hakâret furyâsı başlatılmıştır...
Son senelerde, mukaddes dînimiz İslâmiyet, kudsî kitâbımız Kur'ân-ı kerîm, şerefli Peygamberimiz ve bütün Müslümânların aleyhinde bir yalan, iftirâ ve hakâret furyâsı başlatılmıştır. Bunlara kısaca bir göz atmakta fayda görüyoruz:
1- Bilindiği gibi, birkaç sene önce, “Şeytân Âyetleri” adıyla bir kitap yazılarak, Müslümânların mukaddes kitâbı “Kur’ân-ı kerîm”e hakâret edilmiştir.
2- Hâtırlanacağı üzere, yine birkaç sene önce, ABD'de yayımlanan “Newsweek” dergisindeki bir haberde, Guantanamo'daki ABD askerlerinin Kur’ân-ı kerîmi, tuvalete attıkları iddiâsı yer almıştı. Bunun üzerine, Afganistân ve Endonezya'da yapılan protesto sonucu dergi, özür dilemişti.
3- 19 Mayıs 2005 tarihinde ABD'de “amazon.com” isimli İnternet Sitesi üzerinden, bir “Mushaf-ı şerîf” satın alan “Azzâ Basaruddîn” adlı, Arap asıllı ABD'li Müslümân bir kadın, “Kitâb”ın kapağı içinde ''Tüm Müslümânlara Ölüm'' yazısıyla karşılaşmıştı. Bunun üzerine, ABD'deki Müslümân Dernekleri, olayla ilgili olarak “amazon.com”un, kamuoyu önünde, tüm Müslümânlardan özür dilemesini istemiş; olayı araştıran ve doğrulayan şirket, mezkûr kadının parasını iâde edip yeni bir Mushaf [Kur’ân-ı kerîm] ve hediye çeki göndermiş, kendisinden özür dilemişti.
4- 17 Ağustos 2005’te bir Danimarka Radyosu (Radio Holger), Müslümânlara karşı şiddet kampanyası başlatmıştır. [Hattâ bundan dolayı, Radyo’nun yayın lisansı, o ülkenin yetkili makâmlarınca, 3 aylığına elinden alınmış; ama buna rağmen, Radyo yetkilileri, yayınlarını İnternet’ten sürdüreceklerini açıklamışlardı.]
5- 30 Eylül 2005’te Danimarka’nın çok satan bir gazetesi (Jyllands-Posten), Peygamberimize hakaret eden 12 çirkin karikatürü yayınlamıştır. Bilâhare, bu seviyesiz, bayağı karikatürleri tişörtlere de basmışlardır.
6- 1 Şubat 2006 tarihinde, muhâfazakâr Die Welt (Almanya), France Soir (Fransa), Volkskrank (Hollanda), Blick (İsviçre), La Stampa ve Corriere della Sera (İtalya) ve bazı İspanya gazeteleri de, söz konusu karikatürleri tekrâr yayınlamışlardır.
7- Meşhûr 11 Eylül 2001 hâdiselerinden sonra ise, Amerika'nın Başkanı “Haçlı Seferleri”nden bahsetmiştir.
8- İtalya’da bir bakan da “Papa”ya mürâcaat ederek, tekrâr “Haçlı Seferleri”ni başlatmasını istemiştir. Bu durum karşısında, maalesef ilgili ülkelerin resmî yetkililerince, gerekli tedbîrler alınmamış ve Müslümânlardan da, gerektiği şekilde özür dilenmemiştir. [İnşallah yarın, bu önemli konuya devam edelim.]
.20/03/2017
Kadınlara nasıl davranmak lazım?
Müslümân bir erkek, hanımı ile iyi geçinmelidir. Hattâ erkek, hep kendini kusurlu görmeli "Ben iyi olsaydım, o böyle olmazdı" diye düşünmelidir...
Kur’ân-ı kerîmde, iki âyet-i kerîmede (meâlen);
"Erkeklerin kadınlar üzerinde, kadınların da erkekler üzerinde hakları vardır. Ancak erkekler, kadınlara göre bir derece üstünlüğe sâhiptir" [Bakara, 228] ve "Erkekler, kadınlar üzerine hâkimdirler. Çünkü Allahü teâlâ, bazı kullarını bazılarından üstün yaratmıştır" [Nisâ, 34] buyurulmakla birlikte; kadınlar hakkında "... Onlarla iyi/güzel geçinin..." de buyurulmuştur. (Nisâ, 19)
Yine Kur’ân-ı kerîmde (meâlen) buyuruluyor ki:
"Ey îmân edenler, kendinizi ve çoluk-çocuğunuzu öyle bir ateşten koruyun ki, onun tutuşturucusu insanlarla taşlardır..." [Tahrîm, 6]
Son iki âyet-i kerîmede, erkeklere bazı mesuliyetlerin yüklendiği görülmektedir. Mukaddes dînimiz İslâmiyete göre her insan, elinin altında bulundurduğu kimselerin her türlü hak ve hukûkundan, eğitim ve öğretiminden, terbiyesinden sorumludur. Erkeklerin kadınlar üzerinde hakları olduğu gibi, kadınların da, erkekler üzerinde hakları vardır.
İyi bir Müslümân olmak için, hanımı ile iyi geçinmek şarttır. Kur’ân-ı kerîmde, insana gelen musîbetlerin, günâhları sebebiyle geldiği bildirilmektedir. Fudayl bin İyâd hazretleri "Hanımım huysuzluk yapınca, dîne aykırı bir iş yaptığımı anlardım. Hemen o işime tevbe edince, hanımın huysuzluğu da giderdi. Böylece tevbemin kabul edildiğini de anlardım" buyurmuştur.
O hâlde Müslümân bir erkek, hanımı ile iyi geçinmelidir. Hattâ erkek, hep kendini kusurlu görmeli "Ben iyi olsaydım, o böyle olmazdı" diye düşünmelidir.
Hanımının iyiliğini, iffetini, Allahü teâlânın büyük nimeti bilmelidir; iyiliği çoğalıp, her işi seve seve yapınca, ona duâ etmeli ve Allahü teâlâya şükretmelidir. Çünkü, sâlihâ ve uygun bir kadın büyük bir nimettir, hattâ dünyâda iken, elinde bulunan bir Cennet nimetidir.
Onun huysuzluklarına da iyilikle muâmele etmelidir. İyi davranmak, sadece hanımı üzmemek değildir; onun verdiği sıkıntılara da katlanmak demektir. Yani bir erkek, ben iyi bir kocayım diyorsa, hanımından gelen sıkıntılara da katlanması lâzımdır...
Aklı olan karı-koca, birbirlerini üzmezler. Hayât arkadaşını üzmek, incitmek, ahmaklık alâmetidir. Zâlim, huysuz kimsenin eşi, devamlı üzülerek sinirleri bozulur; sinir hastası olur. Sinirler bozulunca, çeşitli hastalıklar hâsıl olur.
Hayât arkadaşı hasta olan bir eş ise, mahvolmuş, mutluluğu sona ermiş demektir. Eşinden kendisine gelecek olan hizmet ve yardımlardan mahrum kalmıştır. Ömrü, onun dertlerini dinlemekle, ona doktor aramakla, ona alışmamış olduğu hizmetleri yapmakla geçer. Bütün bu felâketlere, bitmeyen sıkıntılara kendi huysuzluğu sebep olmuştur. Dizlerini dövse de, ne yazık ki, artık bu pişmanlığının faydası olmaz...
.14/03/2017
Kadınlarla ilgili bazı hadîs-i şerîfler
Sevgili Peygamberimiz, bir hadîs-i şerîfte buyurdu ki: "Kadınlara, ancak asâlet ve şeref sâhibi kimseler değer verirler. Onları ancak kötü ve aşağılık kimseler hor görürler."
Peygamber Efendimiz, hanımlarına karşı çok latîf/lütufkâr/âlicenâb davranırdı. İlk hanımı olan Hazret-i Hadîce bint-i Huveylid (radıyallahü anhâ) annemizle, Mekke-i mükerremede 25 sene çok mutlu bir hayat sürmüştür. [Ondan 4 kız ve 2 oğlu olmuştur.]
Medîne-i münevveredeki diğer hanımları da ondan çok memnun kalmışlardır. Hazret-i Ayşe (radıyallahü anhâ) annemizle koşu bile yapmıştır. Sevgili Peygamberimiz, muhtelif hadîs-i şerîflerinde buyurmuştur ki:
"Hanımlarınızı [eşlerinizi] üzmeyiniz. Onlar, Allahü teâlânın sizlere emânetidirler. Onlara yumuşak olunuz, iyilik ediniz." [Müslim]
"Bir mümin, kötü huylu diye hanımına kızmasın! İyi huyu da olur." [Müslim]
"Kadın, zayıf yaratılışlıdır. Zayıflığını susarak yenin! Evdeki kusûrlarını görmemeye çalışınız." [İbn-i Lâl]
"En iyi Müslümân, hanımına en iyi davranandır. İçinizde, hanımına en iyi davranan benim." [Nesâî]
"Müminlerin en kâmilleri, ahlâkı en güzel olanlarıdır. Sizin en hayırlılarınız, hanımlarına karşı hayırlı olanlarınızdır."
"Kadınlara, ancak asâlet ve şeref sâhibi kimseler değer verirler. Onları ancak kötü ve aşağılık kimseler hor görürler." [İbn-i Asâkir]
"Hanımı ile iyi geçinip şakalaşanı, Allahü teâlâ sever, rızıklarını artırır." [İbn-i Lâl]
"Hanımına güler yüzle bakan erkeğin defterine, bir köle âzâd etmiş sevâbı yazılır." [Riyâdun-Nâsıhîn]
"Hanımının haklarını îfâ etmeyenin; namazları, oruçları kabul olmaz." [Mürşidün-nisâ]
"Hanımlarını dövenlerin, kıyâmette hasımları ben olacağım."
"Hanımını döven, Allah’a ve Resûlüne âsî olur. Kıyâmette onun hasmı ben olurum." [Riyâdun-Nâsıhîn]
Peygamber Efendimiz yine buyuruyorlar ki:
"Sâliha bir hanım, iyi bir binek, geniş ve rahat ev mutluluğa sebeptir. Huysuz kadın, kötü binek, dar ve sıkıntılı ev de bedbahtlığa sebeptir." [Ebû Dâvûd]
"Evin, hanımın ve atın kötü olması, tâlihsizliktir. Dar olan ve komşuları kötü olan ev kötüdür. Bindirmeyen at kötüdür. Huysuz kadın kötüdür." [Taberânî]
"Kadınları, Allahü teâlânın emâneti olarak aldınız ve onlara yaklaşmanız Allah’ın emri ile helâl kılındı. Sizin, onlar üzerinde hakkınız olduğu gibi, onların da sizin üzerinizde hakları vardır. Yatağınızı kimseye çiğnetmemeleri ve marûf olan husûslarda size baş kaldırmamaları, onlar üzerindeki haklarınızdandır. Onlar, bu haklarınıza riâyet ederlerse, marûf üzere rızıklandırılıp giydirilmeleri onların hakkıdır." [İbn-i Cerîr]
[Hanımlar, âilelerin temel direkleridirler; bu bakımdan önümüzdeki hafta da inşâallah onlardan, bihâssa âiledeki şiddetin kötülüğünden bahsetmeye çalışacağız.]
.13/03/2017
İslamiyette kadının yeri ve önemi
Eğer bütün dünyâdaki kadınlar, İslâm dîninin kendilerine verdiği kıymeti, rahatı, huzuru ve hürriyeti bilmiş olsalar, hemen Müslümân olurlar.
Bilindiği üzere, İslâmiyet’ten önce kadının hiç değeri yoktu. Araplar, kız çocuklarını diri diri toprağa gömerlerdi. Kâbe-i şerîfin etrafında bile kadınlar çıplak dolaşırlardı. Ancak Müslümânlık gelince, bu kötü âdetler son bulmuştur.
Günümüzde de, dünyânın birçok yerinde kadınlar horlanmaktadır. Meselâ vaktiyle, Rusya’da [komünizm idâresi zamanında] kadınlara zulmedilmiş; erkek şeflerin baskıları altında, zorla "Kolhozlar"a sokulmuş, hayvanlar gibi, insafsızca, en ağır işlerde, boğaz tokluğuna çalıştırılmışlardır...
Hür dünyâ dedikleri Hıristiyân ülkelerde ve İslâm ülkeleri denilen Arap ülkelerinde de "hayât müşterektir" denilerek, kadınlar, fabrikalarda, tarlalarda, ticârette, erkekler gibi çalışıyor ve çalıştırılıyorlar.
Kadınlara, lâyık oldukları değer verilmeli, onlara kötü muâmele revâ görülmemelidir. Eğer bütün dünyâdaki kadınlar, İslâm dîninin kendilerine verdiği kıymeti, rahatı, huzuru ve hürriyeti bilmiş olsalar, hemen Müslümân olurlar.
Burada, bir vâkıayı tespit ve ifâde edelim: Her kadın, bir erkeğin ya kızıdır, ya kız kardeşidir, yahut hanımı veya annesidir. [Bir hadîs-i şerîfte: "Cennet, anaların ayaklarının altındadır" buyurulmuştur.]
Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîminde (meâlen) şöyle buyurmaktadır:
“Ey insanlar! Biz sizi bir erkek ile bir dişiden yarattık (yani Hazret-i Âdem ile Hazret-i Havvâ’nın çocukları ve torunları olmak üzere vücuda getirdik) ve sizleri milletlere ve kabîlelere ayırdık ki, birbirinizi tanıyasınız/aranızdaki yakınlığı anlamış olasınız! Şüphe yok ki, sizin Allah katında en kıymetli, en üstün olanınız, takvâsı en çok olanınızdır...” (Hucurât, 13)
Yine Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde (meâlen); “Ey insanlar! Sizi, bir tek canlıdan yaratan, ondan, yine zevcesini vücuda getiren ve ikisinden de birçok erkekler ve kadınlar türeten Rabbiniz’den çekinin/korkun” (Nisâ, 1) buyurmaktadır.
Diğer bir âyet-i kerîmede de şöyle buyurulmaktadır: "Şüphe yok ki Müslümân erkekler ve Müslümân kadınlar, mümin erkekler ve mümin kadınlar, itâat eden/tâata devam eden erkekler ve itâat eden/tâata devam eden kadınlar, sâdık/doğru erkekler ve sâdık/doğru kadınlar, sabreden erkekler ve sabreden kadınlar, mütevâzı (Allah'a saygılı) erkekler ve mütevâzı (Allah'a saygılı) kadınlar, sadaka/zekât veren erkekler ve sadaka/zekât veren kadınlar, oruç tutan erkekler ve oruç tutan kadınlar, ırzlarını koruyan erkekler ve (ırzlarını) koruyan kadınlar, Allah'ı çok zikreden erkekler ve zikreden kadınlar var ya; işte Allah, bunlar için bir mağfiret/bağışlanma ve büyük bir mükâfât hazırlamıştır." [Ahzâb, 35]
.07/03/2017
İnsan hayatının dört safhası vardır...
İnsanın bütün hayâtı aslında 4 safhadan ibârettir. Bu safhaların her birinde öncelik verilecek işler vardır. Her birinde, önce en mühim işleri yapmalıdır.
İnsanın bütün hayâtı aslında 4 safhadan ibârettir: 1- Anne karnındaki hayâtı. 2- Dünyâ hayâtı. 3- Kabir hayâtı. 4- Âhıret hayâtı.
Normal bir insanın ömrü, 3 ana kategoriye ayrılabilir:
a) Çocukluk ve gençlik devresi [1-30 yaşları arası]
b) Yetişkinlik [yani olgunluk dönemi, 30-50 yaşları arası]
c) İhtiyarlık [50-70 arası] ve pîr-i fânîlik safhaları [70’ten sonrası]. Burada “erzelü’l-ömür” denilen ileri yaş ve “bunama” devreleri de vardır, Allahü teâlâ, hepimizi ondan muhâfaza buyursun; zâten Peygamber Efendimiz de “Yâ Rabbî, beni erzel-i ömre bırakma” diye duâ buyurmuşlardır.
Bu safhaların her birinde öncelik verilecek işler vardır. Her birinde, önce en mühim işleri yapmalıdır.
İslâm dîninde çocuk ve genç terbiyesinden/eğitiminden maksat, çocukların ve gençlerin, Allahü teâlânın râzı olduğu, kulların beğendiği; âilesine, milletine, cemiyetine, vatanına, devletine ve bütün insanlığa faydalı birer insan olarak yetişmeleridir.
Demek ki, terbiyenin/eğitimin gâyesi, iyi bir insan yetiştirmek ve bu insanı cemiyete faydalı hâle getirmektir.
Çocuklar, Allahü teâlâya inanmayı, Peygamber sevgisini, büyüklere hürmeti, vatan-millet aşkını “Ezân” ve “Bayrak”a saygıyı, gelenek ve göreneklerini hep âilede öğrenirler.
Çocukluk dönemine dâir, “Ağaç yaşken eğilir”, “Dal çubukken eğilir” gibi çok mühim atasözlerimiz vardır. Peygamber Efendimiz de bu konuda “Çocukluktaki öğretim-eğitim, taş üzerine nakış yapmak gibidir” buyurmuşlardır. Bu yaşta verilmesi gereken eğitim-öğretimde noksânlık/eksiklik, aksaklık olursa, kişi hayâtı boyunca çeşitli sıkıntılara marûz kalır, muhtelif sıkıntılar çeker. Onun için, büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî ve mahdûmu Muhammed Ma’sûm Fârûkî [kuddise sirruhumâ], gençlikle ilgili çok mühim tavsıyelerde bulunmaktadırlar.
Dârul-Fünûn müderrislerinden [eski İstanbul Üniversitesi Profesörlerinden] Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (rahmetullahi aleyh) de buyurmuştur ki:
“Evlât büyük bir nimettir. Nimetin kıymeti bilinmezse, elden gider. Bunun için pedagoji yani çocuk terbiyesi, İslâm dîninde çok kıymetli bir ilimdir.”
Büyük psikolog, sosyolog ve pedagog İmâm-ı Gazâlî (rahmetullahi aleyh) ise şöyle buyurmaktadır:
“Çocuğun terbiyesine çok dikkat etmelidir. Onun kötü arkadaşlarla düşüp kalkmasına mani olmalıdır. Kötü arkadaş, çocuğun edep ve terbiyesini bozar.”
Arkadaşla ilgili çok güzel atasözlerimiz vardır:
“Misçinin yanında duran mis kokar; isçinin yanında duran is kokar.”
“Üzüm üzüme baka baka kararır.”
“Kıratın yanında duran, ya huyundan ya suyundan alır.”
“Arkadaşını söyle bana, kim olduğunu söyleyeyim sana.”
“Her kuş kendi cinsiyle uçar: Güvercin güvercinle; karga karga ile.
.6/03/2017
Ömrü, hak yolda harcamak lazım
Allahü teâlâ, mükellef olan her insana düşünüp taşınacağı, öğüt alacağı ve hakkı kabul edebileceği kadar bir ömür vermiştir. Uzun ömür, hak yolda tüketilmiş ise hayırlıdır.
Allahü teâlâ, insanların îmân etmelerini, kardeşçe yaşamalarını, sevişmelerini, birbirlerine yardımcı olmalarını istemektedir. Cenâb-ı Hak, Kur’ân-ı kerîminde, “Müminler ancak kardeştirler…” [Hucurât,10] buyurarak müminlerin kardeş olduklarını ilan etmiştir... Mukaddes dînimiz İslâmiyette, bütün Müslümânlar tek bir vücut gibi kabul edilmiş, Müslümânların birbirlerinin dertleri ile ilgilenmeleri istenmiştir. Sevgili Peygamberimiz bu konuda “Müminlerin birbirlerini sevme ve birbirlerine acıyıp meyletmedeki misâli vücut misâlidir. Vücuttan bir uzuv şikâyetlenince, vücudun diğer organları uykusuzluğa ve sıtmaya maruz kalmak suretiyle ona iştirâk ederler” buyurmuştur.
Peygamber Efendimiz yine "Yanıbaşında komşusu aç olduğu hâlde tok yaşayan, kâmil mümin değildir" buyurarak, Müslümânın, komşusuyla ilgilenmesinin önemini açık bir şekilde ortaya koymuştur...
Bu dünyâda yolcuyuz. Günün birinde ebediyet âlemine göçeceğiz. Bir hadîs-i şerîfte “Dünyâda garip veya yolcu gibi ol; kendini kabir ehlinden say” buyurulmuştur.
Allahü teâlâ, mükellef olan her insana düşünüp taşınacağı, öğüt alacağı ve hakkı kabul edebileceği kadar bir ömür vermiştir. Uzun ömür, hak yolda tüketilmiş ise hayırlıdır. Nitekim bir sahâbî, Sevgili Peygamberimize, “Yâ Resûlallah! İnsanların hayırlısı [en iyisi] kimdir?” diye sordu. Peygamber Efendimiz şöyle cevap verdi: “İnsanların hayırlısı [en iyisi], ömrü uzun olup ameli güzel olandır.” O sahâbî “İnsanların şerlisi [en kötüsü] kimdir?” diye sorunca da, Resûlullah Efendimiz, “Ömrü uzun olup da, ameli kötü olan” [Tirmizî] buyurmuştur...
Evliyâullahtan Yûnus Emre’nin güzel bir sözü var:
“Bu dünyâya gelen kişi,/Âhir yine gitse gerek./Misâfirdir, vatanına,/Bir gün sefer etse gerek.”
Yine Yûnus Emre’nin dediği gibi:
“Ana rahminden geldik pazara,/Bir kefen aldık döndük mezâra.”
Yine o demiştir ki:
“Mâl ü mülke olma mağrûr, deme var mı ben gibi?
Bir muhâlif yel eser, savurur harman gibi!
Kimseye bâkî değildir mülk-i dünyâ, sîm ü zer,
Bir harâb olmuş kalbi tamir etmektir hüner.
Buna fânî dünyâ derler, durmayıp dâim döner.
Âdemoğlu bir fenerdir, âkıbet bir gün söner!”
[Sîm ü zer: Gümüş ve altın hakkında kullanılıyor.]
Müftis-sekaleyn Şeyhulislâm Ahmed İbn-i Kemâl Paşa ise:
“Kısmetindir gezdiren yer yer seni,
Gâfil olma âkıbet yer yer seni” buyurmuştur.
Bir hadîs-i şerîfte "Nasıl yaşarsanız, öyle ölürsünüz; nasıl ölürseniz öyle haşrolunursunuz" buyurulmuştur. [Allahü teâlâ, hepimize hayırlı ömürler ve hayırlı ölümler nasip buyursun.]
.28/02/2017
Peygamberlerden sonra insanların en iyileri...
Eshâb-ı kirâmın hepsi de, doğru bir itikâda sâhip ve bidatten uzak idiler. Peygamber Efendimiz için, dîn-i İslâm için, cânlarını ve mâllarını fedâ edebilen insanlardı.
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîminde, Âl-i İmrân Sûresinin 110. âyet-i kerîmesinde (meâlen), "Siz insanlar için çıkarılmış ümmetlerin en hayırlısı olmak üzere yaratıldınız; iyiliği emreder; kötülükten meneder ve Allah'a inanırsınız. Ehl-i kitap da inansaydı, elbet bu, kendileri için çok iyi olurdu..." buyurdu. Yani Peygamberlerden sonra, bütün insanların en iyilerisiniz.
Tevbe Sûresinin 100. âyet-i kerîmesinde (meâlen): "(İslâm dînine girme husûsunda) öne geçen ilk muhâcirler ve ensâr ile onlara güzellikle tâbi olanlar var ya, işte Allah onlardan râzı olmuştur, onlar da Allah'tan râzı olmuşlardır. Allah onlara, içinde ebedî kalacakları, altlarından ırmaklar akan Cennetler hazırlamıştır. İşte bu, büyük kurtuluştur" buyuruldu.
Enfâl Sûresinin 64. âyet-i kerîmesinde de, Allahü teâlâ, sevgili Peygamberine (sallallahü aleyhi ve sellem), "Sana ve sana tâbi’ olan müminlere, Allahü teâlâ yetişir" buyurdu.
Fetih Sûresinin 29. âyet-i kerîmesinde de (meâlen) buyuruluyor ki:
"Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem) Allahü teâlânın Peygamberidir ve Onunla birlikte bulunanların [yani Eshâb-ı kirâmın] hepsi, kâfirlere karşı şiddetlidirler; fakat, birbirlerine karşı merhametli, yumuşaktırlar..."
Bu âyet-i kerîme, yalnız indiği zamanda bulunan Eshâb-ı kirâmın değil, sonra îmâna gelecek olan Sahâbenin de şânını bildirmektedir.
Özet olarak söylemek gerekirse:
Eshâb-ı kirâmın hepsi de, doğru bir itikâda sâhip ve bidatten uzak idiler. İbâdetleri, Peygamber Efendimizden gördükleri şekilde, sahîh bir ibâdet idi. Kendi aralarında şefkat ve merhametli, birbirlerini çok seven, kâfirlere karşı çok şiddetli, emr-i ma'rûf ve nehy-i münkerde bulunan ve cihâd yapan, Allahü teâlâ için, Peygamber Efendimiz için, dîn-i İslâm için, cânlarını ve mâllarını fedâ edebilen insanlardı.
Şimdi dış güçler ve bazı iç mihrâklar, Allahü teâlânın, bütün insanlığa lütfettiği, en son hak dîn olan İslâmiyetin içini boşaltmak, Yahûdîlik-Hıristiyânlık karışımı bir dîn meydâna getirmek ve sonunda yok etmek istemektedirler. Kur'ân-ı kerîmi tahrîf etmek, Peygamber Efendimizi saf dışı bırakmak ve İslâmın sahîh akîdesini bozmak istemektedirler. Bütün Müslümânlar, bu şer odaklarına karşı uyanık olmalıdırlar.
Dünyâda, insanlığın başlangıcından bu yana gelmiş-geçmiş bütün mahlûkâtın en fazîletlisi/en üstünü, en yükseği, en şereflisi olan Sevgili Peygamberimizin, "Asr-ı Saâdet"te ortaya koyduğu "Vahiy Medeniyeti"ne sâhip çıkmalıyız; dâimâ hak ve adâletin yanında yer alan; ilim-irfân-ahlâk-fazîlet-hakkâniyet ve insan haklarından yana olan; en yüksek bir kültürü temsîl eden Selçuklu ve Osmânlının yolunda olmalıyız.
.27/02/2017
Müslüman, nasıl bir kimliğe sahip olmalı?
Her binânın bir temeli vardır. İslâmın temeli de güzel ahlâktır. Eğer bütün insanlar, İslâm ahlâkı üzere yaşasalar, dünyâda ne savaş, ne şiddet, ne zulüm, ne hîle, ne de kötülük kalır.
Müslümân; kâmil yani mükemmel bir insan olmalıdır. “Mükemmel insan nasıl olur?” sorusuna âlimler, mükemmel insanın bazı vasıflarını sayarak cevap vermişlerdir.
Burada önce şunu belirtelim ki, İslâmiyet’in emirleri, bütün fertlere, âilelere ve cemiyetlere faydalı olan hususlardır. Yasakları ise, kesinlikle bütün insanlara zararlı olan şeylerdir.
Herhangi bir Müslümân, bu emir ve yasaklara uyduğu ölçüde mükemmel insan olur. Tam uyabilirse, mükemmelliği de tam olur. Allahın sâlih, velî/evliyâ kulları böyle idiler.
İslâm dîni kadar, açık ve mantıkî; fertlere, âilelere ve cemiyetlere bu kadar faydalı hiçbir dîn yoktur. Bu dînin esâsını anlayan, seven ve uygulayan bir kimse, hem dünyada, hem de âhirette mutlu olur...
Bu mukaddimeden sonra hemen ifâde edelim ki, Müslümânın itikâdı düzgün, ameli sahîh ve ahlâkı mazbût olmalıdır. Müslümân, herkese hayırhâh olan [iyilik isteyen] bir vasıfta olmalıdır. Yûnus Emre'nin dediği gibi, Yaratan’dan dolayı, yaratılanları hoş görmelidir.
Her binânın bir temeli vardır. İslâmın temeli de güzel ahlâktır. Eğer bütün insanlar, İslâm ahlâkı üzere yaşasalar, dünyâda ne savaş, ne şiddet, ne zulüm, ne hîle, ne de kötülük kalır.
Hiçbir kimse; Müslümânın elinden ve dilinden zarar görmemelidir. Müslümân; sâdık, dürüst, doğru sözlü, şahsiyetli, samîmî, vefâlı, kimseye zarar vermeyen, herkese iyilik isteyen bir yapıda olmalıdır.
Şimdi Müslümânda bulunması gerekli diğer bazı vasıfları daha saymaya çalışalım:
Müslümân hâinlik etmez; sahtekâr değildir; sözünde durur. Kimseyle alay etmez, onlara zulmetmez. Dedikodu etmez, sû-i zanda bulunmaz. Fitne çıkarmaz, özür dileyeni affeder. Müslümân; herkese karşı güler yüzlü, tatlı dilli, cömerttir.
Kâmil insan, ana-babasına, hocalarına, âmirlerine karşı saygılıdır; âilesini, milletini ve vatanını sever. Hiç kimsenin cânına, mâlına ve ırzına tecâvüz etmez. Hasetçi değildir. Başkasının zararına sevinmez. Onlara karşı kin beslemez. Büyüklenmez, son derece mütevâzı, alçak gönüllüdür. Kendisine başvuran herkesi dinler ve imkân buldukça herkese yardım eder. Vakârlı, kibâr, ağır başlı, haysiyetlidir. Yumuşaktır, fakat pasif değildir.
İçki içmez, sarhoş olmaz, uyuşturucu kullanmaz, kumar oynamaz, yalan söylemez, hırsızlık, gasp yapmaz, haksız yere adam öldürmez, hattâ hiçbir canlının cânına kıymaz, kimsenin hakkına tecâvüz etmez.
Vaktini boşa geçirmez. Lüzûmsuz şeylerle uğraşmaz. Ancak faydalı şeylerle meşgul olur...
Bir kısmı sayılan bu emir ve yasaklar, aslında İslâmiyet’in emirlerinin çok cüzi bir kısmıdır...
.14/02/2017
Irkçılık, hiçbir yönden savunulamaz!..
Irkçılık, hiçbir yönden savunulamayacak durumda olan, insan şeref ve haysiyetine kasteden; medenî milletlerin kabul edemeyeceği, çağ dışı bozuk bir felsefeden ibârettir.
Hem geçen haftaki 2 makâlemizde, hem de dünkü makâlemizde bahsettiğimiz "ırkçılık", hiçbir yönden savunulamayacak durumda olan, insan şeref ve haysiyetine kasteden, parçalayıcı, bölücü; medenî milletlerin kabul edemeyeceği, çağ dışı bozuk bir felsefeden ibârettir. İnsanı, hangi ırktan olursa olsun, insan olarak kabul etmek, insanlığın bir gereğidir.
İnsan ırklarını ayırt etmek için, birçok karakterler vardır. Bu ayrılıklar deri renginde, saçlarda ve gözlerdedir.
Bugün ırkların sınıflandırılmasında başvurulan bir usul, kafatasının yapısını esas tutar. Bunda kafanın tepeden bakılınca görünümü esas alınır. Kafa yapıları, "uzun", "orta" ve "kısa" olmak üzere 3 gruba ayrılır.
İsveçli botanikçi Linneaus, insanları Afrikalı, Amerikalı, Asyalı, Avrupalı olarak sınıflandırmış, kendisinin “Avrupalıları Asyalılara, Amerikalıları da Afrikalılara tercîh ettiğini” belirtmiş ve böylece ileride doğabilecek bir ırkçı doktrine kapı açmıştır...
Bir müddet sonra Freiderich Blumenbach (1776-1840) “İnsanlığın başlangıcında üstün ve ârî olan tek bir toplumun bulunduğunu (bunların da Kafkasyalılar olduğunu), daha sonra gelenlerin bu tek ırktan türemelerine rağmen, tabiî faktörler (iklim, hayat şartları vb.) yüzünden farklılaştıkları” tezini ileri sürerek, Linneaus’un açtığı yolda yürümüş ve bir nevi onun tezini desteklemiştir.
Diğer bir taksîme göre de, yeryüzünde bulunan insanlar, üç grup ırktan meydana gelirler:
1. Kara ırk: Afrika zencileri bu ırka mensupturlar.
2. Sarı ırk: Sibiryalılar, Moğollar, Eskimolar ve Amerika Kızılderilileri bu ırka mensupturlar.
3. Beyaz ırk: Bu ırktan insanlar Avrupa'nın tamamında, Afrika, Amerika ve Asya'nın bir kısmında bulunurlar. Diğer ırklar gibi bâzı kesin vasıfları yoktur.
Fen bilginlerinin bu sınıflamalarından başka, İslâm dîninde de ırklar hakkında bilgi verilmektedir. Irk farklarını küçümsemek yanlış olduğu gibi, bunları büyütmek de doğru değildir. Çünkü her ırk, belirli bir ortama uymuş durumdadır. Fakat başka bir ortama da uyabilir.
Netice olarak, İslâmiyette insanların ve milletlerin birbirlerine üstünlükleri, biyolojik yapılarına göre değil; İslâmiyete inanmaları ve dînin emirlerine daha çok sarılmalarına göredir.
Ayrı ırkta, ayrı renkte, ayrı dilleri konuşan, fakat aynı îmânı paylaşan insanları bir araya getiren ve kardeşliği hiçbir fark gözetmeksizin, ümmet anlayışı içinde kalplere nakşeden dîn, İslâmiyet olmuştur.
İslâmda, ırkçılığa dayanan üstünlük iddiâları yasaklanmıştır. Bununla berâber milletlerin, târih boyunca uğrunda fedâkarlık yaptıkları ve insanlığa öğretmeye çalıştıkları faydalı şeylerle iftihâr etmelerinin, övünmelerinin bir zararı yoktur.
.13/02/2017
Kendi ırkından olmayan barbar sayılabilir mı?
Irkçılık, kapitalist sistemin yardımları ile renk farklılığı veya üstün soy gibi düşünce satıhlarını aşarak, mâlî yönden de insanları sınıflaştırma yoluna gitmiştir.
Meşhur Yunan filozofu Eflâtun(Platon)un aşağıdaki ifâdeleri çok dikkat çekicidir:
“Yunanlı olmayanlar, aşağı adamlardır. Bunlar için en büyük şeref, Yunanlılar tarafından idâre edilmektir. Çirkin, hasta ve cılız olanlara da yaşama hakkı tanınmamalıdır.” Eski Yunanlılar, kendilerinden olmayan kavimlere “Barbar” diyorlardı.
Avrupa’da Orta Çağ'a kadar ırkçı doktrinlerde fazla değişiklik olmamıştır. Irkçılık, kapitalist sistemin yardımları ile renk farklılığı veya üstün soy gibi düşünce satıhlarını aşarak, mâlî yönden de insanları sınıflaştırma yoluna gitmiştir.
Yirminci yüzyılda Amerika’da vuku bulan zenci aleyhtârı faâliyetler, kendi târihi içinde ırkçılığın ulaştığı en yüksek noktalardan biridir.
Bunun yanı sıra Almanya’da Naziler (Hitler), İtalya’da Mussolini, Doğuda İslavlar, asrımız ırkçılık faâliyetlerinin başını çekmişlerdir. Hattâ G. Afrika Cumhuriyeti bunu resmîleştirerek, ırk ayrımını içtimaî ve siyâsi kurumların temel ilkesi olarak kabul etmiştir.
Irkçı ideolojiye göre; insanları birbirine bağlayan duygular millet olmak, aynı kültürü paylaşmak, aynı dili konuşmak, aynı dîne sâhip olmak... vb. değil; ırk ve kan birliğine sâhip olmaktır. İnsanları birbirinden ayıran yegâne fark da ırktır.
Irkçılar, "ahlâk ve fazîlet değerleri ırka tâbi olup, eğer kişinin âit olduğu ırk, ârî bir ırksa o kişi, yüksek ahlâklı ve seciyelidir; eğer öyle değilse, o kişi ahlâksız ve âdîdir" demektedirler.
İslâmiyet sınıflaşmayı reddetmektedir. İslâmiyet her şeye lâyık olduğu değeri verir. Bu hususta, Kur’ân-ı kerîmden bir âyet meâli şöyledir: "Bu dünyâ hayâtında maişetleri dağıtan, (birini diğerine iş gördürmek için) birinin derecesini ötekinden üstün kılan biziz." (Zuhruf, 32)
Diğer dinlerde, içtimâî sınıflaşmanın derecelerine göre, peşin hükümler de farklılıklar gösterir:
Meselâ Hindu kast sistemindeki alt kast ve üst kast arası münâsebetler veya ABD ve bâzı ülkelerde beyazların içtimâî ilişkilerde zencileri fert olarak kabul etmemeleri; siyahların beyazların bindikleri otobüslere binip binemeyecekleri, aynı hastanelerde kalıp kalamayacakları, beyazların gittikleri lokantalara, kiliselere, berberlere gidip gidemeyecekleri şeklinde yapılan tartışmaların hepsi, ırkçı peşin hükmün farklı tezâhürleridir.
Burada kesin bir sûrette ifâde edelim ki, insanın diğer varlıklardan daha mümtâz/seçkin/yüksek/üstün olması ancak îmân, takvâ, ilim, edep ve ahlâk iledir.
İslamiyette ırkçılığın yeri nedir?
Kur’ân-ı kerîmde, bütün insanlar ve bunların mensup oldukları ırkların Hazret-i Âdem babamız ile Hazret-i Havvâ annemizden meydâna geldikleri bildirilmektedir.
"Irk", "irsî yol ile atalarından kendilerine geçen genetik, biyolojik vasıf ve karakterler gösteren insanlar topluluğu" demektir. "Renk ve fizikî şekil esâs alınarak, insan ırklarının birbirlerinden üstünlüğünü temel alan felsefe"ye de “ırkçılık” denilmiştir.
Malumdur ki, hiçbir insanın; ana-babasını, doğum yer ve zamanını, vatanını-memleketini, ırkını-milliyetini seçme hakkı kendi elinde değildir. Yani bir insanın Türk, Kürt, Arap, Çerkez, Gürcü, Boşnak, Arnavut... gibi herhangi bir ırktan olması kendi elinde/kendi tercîhinde/kendi seçiminde olan bir şey değildir; bunlar, Cenâb-ı Hakk'ın hikmetli takdîridir...
İnsanları, ırklara göre sınıflandırarak, belirli bazı ırkları, diğerlerine üstün tutan ırkçı görüşler, aşağı saydıkları diğer ırklara, kendilerine hizmetçi olmalarını teklîf etmişlerdir. Bazı ırkçılar, maalesef, zaman zaman dünya politikasına da hâkim ve tesîrli olmuşlardır. Hattâ düşüncelerini, uygulama alanına bile dökmüşlerdir.
İslâmiyete göre, bunlar aslâ tasvip edilemez. Peygamber Efendimiz, Vedâ Haccındaki, 124.000 kişiye hitâben îrâd buyurdukları Vedâ Hutbelerinde; "Arap'ın Arap olmayana, Acem'in de Arap'a üstünlüğü yoktur; üstünlük ancak takvâ ile olabilir..." şeklinde kesin hükmü bildirmişlerdir.
Birleşmiş Milletlerin 1948’de yayınladıkları "İnsan Hakları Beyannâmesi"nde de, bütün insanların ırk ayrımı gözetmeksizin, eşit haklara sâhip olduğu kabul edilmesine rağmen, ırkçılık faaliyetleri hâlen devam etmektedir.
Kur’ân-ı kerîmde, bütün insanlar ve bunların mensup oldukları ırkların bir tek anne ve babadan (Hazret-i Âdem babamız ile Hazret-i Havvâ annemizden) meydâna geldikleri bildirilmektedir.
Daha sonraki zamanlarda [Nûh tufanından sonra] insanlar, Nûh aleyhisselâmın oğullarından ve gemiye binerek kurtulan çok az sayıdaki inananlardan çoğalarak yeryüzüne yayılmışlardır.
Binâenaleyh Nûh aleyhisselâm, insanlığın ikinci babası sayılmaktadır. Hazret-i Nûh’un kendisine îman etmiş olan üç oğlundan Sâm’dan Arap, Fars ve Rûm; Hâm’dan Hindistân, Habeş ve Afrika halkı; Yâfes’ten de Asyalılar ve Türkler meydâna gelmişlerdir.
Bugün insanlar arasındaki dil, fizikî yapı ve renk farklarında, henüz fen bilginlerinin bulamadıkları, tespit edemedikleri bazı incelikler vardır. Zamanla meydâna çıkacak olan bu bilgiler hakkında, Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde (meâlen); “Gökleri ve yerleri yaratması, lisânlarınızın ve renklerinizin ayrı olması, onun varlığının delîllerinden, belgelerindendir. Doğrusu, burada bilenler (yâni ilim adamları) için dersler vardır” (Rûm, 22) buyurmaktadır. Bu sözler, bugün genetik ile uğraşan ilim adamlarına, İslâmiyetin yol gösterici bir işâretidir.
.07/02/2017
Nizam ve intizam içinde yaşamak...
Kur’ân-ı kerîmde; insanların milletlere ve kabîlelere ayrılmalarının, nizam ve intizam içinde rahat yaşamaları için faydalı olduğu bildirilmiştir.
İslâmiyette insanların ve milletlerin birbirlerine üstünlükleri, biyolojik yapılarına göre değil; İslâmiyete inanmaları ve dînin emirlerine daha çok sarılmalarına göredir. Nitekim Kur’ân-ı kerîmde meâlen şöyle buyurulmaktadır:
“İnsanlar bir tek ümmetti. (Kimi îmân etmek, kimi küfre sapmak sûretiyle ihtilâfa düşünce) Allahü teâlâ, müjde verici ve azap ile korkutucu Peygamberleri gönderdi...” (Bakara, 213).
Yine Allahü teâlâ, Kur’ân-ı keriminde (meâlen) “Ey insanlar! Biz, sizi, bir erkek ile bir dişiden yarattık (Yâni Hazret-i Âdem ile Hazret-i Havvâ’nın çocukları ve torunları olmak üzere vücuda getirdik). Ve sizleri milletlere ve kabîlelere ayırdık (yani, bir ana ve babaya mensup olan büyük tabakalara ve onun içinde çeşitli tâifelere ayrılmış bir hâlde teşkîlâta kavuşturduk) ki, birbirinizi tanıyasınız, aranızdaki yakınlığı anlamış olasınız! (Birbirinize düşmanlık yapmak ve kendi topluluğunuz ile övünmek için yaratmadık.) Şüphe yok ki, sizin Allah katında en kıymetli, en üstün olanınız, takvâsı en çok olanınızdır” (Hucurât, 13) buyurmaktadır.
Dikkat edilirse, insanların birbirlerinin ihtiyaçlarını karşılamaları ve böylece tanışmaları için milletlere, kabîlelere taksîm olunduğu açıklanmaktadır. Yoksa bu tanışma; üstünlük ve bir diğerini tahkîr ve zulüm için değildir. Çünkü insanlar; aynı kökten oldukları cihetle yaratılışta eşittirler.
İslâmiyetteki eşitlikten bahsedilirken, yaratılıştaki eşitlik kasdedilir. Yâni insanlar, insan olmak bakımından, siyah veya beyaz, zengin veya fakîr, efendi veya köle hep eşittir.
Lâkin ahlâk açısından, cömertlik, cimrilik, nâmuskârlık, dürüstlük, hîlebâzlık gibi kavramlar açısından, insanları eşit tutmak, hepsini aynı kefeye koymak mümkün değildir. Eğer böyle yapılırsa, bu, iyilere zulüm olur.
Biyolojik yapıları birbirlerine benzeyen insanlarda ırk sınıflaması, sonradan ortaya çıkmıştır. İslâmiyette bu konuda kesinlikle peşin hüküm yoktur. İslâmda, insanlar belli bir sınıf veya gruba mensup olmaları bakımından ele alınmayıp, tek tek değerlendirilirler. Yâni İslâm, kişinin hürriyetini tanır. Ama bu, İslâmiyetin içtimâî sınıflaşmayı reddettiği mânâsına da gelmez. Zîrâ bu çeşit sınıflaşma zarûrî ve faydalıdır. İnsanların ahlâk, bilgi ve kâbiliyetleri farklı olduğu müddetçe, sınıfsız bir cemiyet düşünmek zâten mümkün değildir.
Kur’ân-ı kerîmde; insanların milletlere ve kabîlelere ayrılmalarının, nizam ve intizam içinde rahat yaşamaları için faydalı olduğu bildirilmiştir...
.31/01/2017
Kibir ve benzeri bazı terimler...
Mükâbere "Hakkı, doğruyu işitince, kabul etmemek, inat etmek, kendini büyük görmek" tekebbür ise "Kibir sâhibi olma, büyüklenme, kibirlenme, kendini büyük gösterme" demektir.
Dünkü makâlemizde, bir nebze "kibir"den bahsedip onunla ilgili bir âyet-i kerîme meâli zikretmiştik. Cenâb-ı Hak, başka bir âyet-i kerîmesinde buyurmuştur ki: "Yeryüzünde haksız yere kibirlenenleri, âyetlerimi anlamaktan (Kur'ân-ı kerîmi kabulden) çevireceğim. Onlar her mucizeyi görseler de, onu kendilerine yol edinemezler. Fakat sapıklık yolunu görürlerse, onu yol edinirler... İşte böyle hareket etmeleri, âyetlerimizi yalan saymalarından ve onlardan gâfil bulunmalarından dolayıdır." (A'râf, 146)
Peygamber Efendimiz de "Kalbinde zerre kadar kibir olan Cennet'e girmeyecektir" (Müslim) buyurmuştur.
Evliyâ-yı kirâmdan Alî Havvâs (kuddise sirruh): "... İnsanın kibirlenmesi, kendinde gördüğü fazîletlerden ileri gelir. Ancak, insan evliyâdan bir mübârek zâtı tanıdığı zaman, bütün bu fazîletlerin, kendisine Allah tarafından emânet olarak verildiğini görür ve anlar" demiştir.
Şimdi birer nebze, "Kibir"le yakından ilgili diğer bazı terimler üzerinde duralım:
"Mükâbere": "Hakkı, doğruyu işitince, kabul etmemek, inat etmek, kendini büyük görmek" demektir.
"Tekebbür": "Kibir sâhibi olma, büyüklenme, kibirlenme, kendini büyük gösterme" demektir.
Bir hadîs-i şerîfte şöyle buyurulmuştur: "Allahü teâlâ, tevâzu üzere olmayı bana emreyledi. Hiçbiriniz, hiçbir kimseye tekebbür etmesin." (Berîka)
Hazret-i Ömer (radıyallahü anh) "Tevâzu (alçak gönüllülük) gösteren azîz olur, yükselir. Tekebbür eden de zelîl olur" buyurmuştur.
En büyük âlim ve velîlerden, Hazret-i Ömer Efendimizin de torunlarından olan İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh): "Tekebbür edene karşı tekebbür sadakadır" buyurmuştur.
Aklı başında olan, kendini ve Rabbini tanıyan kimse, hiç tekebbür edebilir mi? İnsan aşağılığını, âcizliğini, Rabbine karşı her an izhâr etmek (göstermek) mecburiyetindedir. Bunun için her an, her yerde aczini göstermesi, tevâzu üzere bulunması lâzımdır. Tekebbür etmek harâmdır. Tekebbür, kibir, kibriyâ (Allahü teâlâya mahsus büyüklük, üstünlük, yücelik) ve azamet (büyüklük, Cenâb-ı Hakk'ın büyüklüğü) sıfatı, Allahü teâlânın bir sıfatıdır, O'na mahsustur. İnsan nefsini ne kadar aşağılarsa, Allah indinde kıymeti o kadar artar. Kendine kıymet verenin, Allahü teâlâ indinde kıymeti olmaz." (Ebû Saîd Muhammed Hâdimî)
"Mal, evlat, mevki ve rütbe ile tekebbür etmek insana hiç yakışmaz. Çünkü bunlar, kendinde bulunan üstünlükler değildir. Gelip geçen, kendinde kalmayan, insandan çabuk ayrılan şeylerdir." (Muhammed Hâdimî)
.27/01/2017
MÜSLÜMÂN NASIL BİR KİMLİĞE SÂHİP OLMALIDIR?
Müslümân; kâmil yanî mükemmel bir insan olmalıdır. “Mükemmel insan nasıl olur?” sorusuna âlimler, mükemmel insanın bazı vasıflarını sayarak cevap vermişlerdir.
Burada önce şunu belirtelim ki, İslâmiyet’in emirleri, bütün fertlere, âilelere ve cemiyetlere faydalı olan husûslardır. Yasakları ise, kesinlikle bütün insanlara zararlı olan şeylerdir.
Herhangi bir müslümân, bu emir ve yasaklara uyduğu ölçüde mükemmel insan olur. Tâm uyabilirse, mükemmelliği de tâm olur. Allahın sâlih, velî/evliyâ kulları böyle idiler.
İslâm dîni kadar, açık ve mantıkî; ferdlere, âilelere ve cemiyetlere bu kadar faydalı hiçbir dîn yoktur. Bu dînin esâsını anlayan, seven ve uygulayan bir kimse, hem dünyâda, hem de âhirette mutlu olur.
Bu mukaddimeden sonra hemen ifâde edelim ki, müslümânın i'tikâdı düzgün, ameli sahîh ve ahlâkı mazbût olmalıdır. Müslümân, herkese hayırhâh olan [iyilik isteyen] bir vasıfta olmalıdır. Yûnus Emre'nin dediği gibi, Yaratan’dan dolayı, yaratılanları hoş görmelidir.
Her binânın bir temeli vardır. İslâmın temeli de güzel ahlâktır. Eğer bütün insanlar, İslâm ahlâkı üzere yaşasalar, dünyâda ne savaş, ne şiddet, ne zulüm, ne hîle, ne de kötülük kalır.
Hiçbir kimse; müslümânın elinden ve dilinden zarar görmemelidir. Müslümân; sâdık, dürüst, doğru sözlü, şahsiyetli, samîmî, vefâlı, kimseye zarar vermeyen, herkese iyilik isteyen bir yapıda olmalıdır.
Şimdi müslümânda bulunması gerekli diğer bazı vasıfları daha saymaya çalışalım:
Müslümân hâinlik etmez; sahtekâr değildir; sözünde durur. Kimseyle alay etmez, onlara zulmetmez. Dedikodu etmez, sû-i zanda bulunmaz. Fitne çıkarmaz, özür dileyeni affeder. Müslümân; herkese karşı güler yüzlü, tatlı dilli, cömert ve kimseyi üzmeyen bir kimse olur.
Müslümân kimseye çatık kaşla bakmaz, meşakkatlere göğüs gerer, yaptığı iyiliklerden karşılık beklemez, bütün insanlara ve hayvânlara karşı şefkatli olur.
Kâmil insan, ana-babasına, hocalarına, âmirlerine karşı saygılıdır; âilesini, milletini ve vatanını sever. Hiç kimsenin cânına, mâlına ve ırzına tecâvüz etmez. Hasetçi değildir. Başkasının zararına sevinmez. Onlara karşı kin beslemez. Üç günden fazla dargın durmaz, küsmez. Büyüklenmez, son derece mütevâzı, alçak gönüllüdür. Kendisine başvuran herkesi dinler ve imkân buldukça herkese yardım eder. Vakârlı, kibâr, ağır başlı, haysiyetlidir. Yumuşaktır, fakat pasif değildir. Vara-yoğa kızmaz; kızsa da zararlı iş yapmaz.
İçki içmez, sarhoş olmaz, uyuşturucu kullanmaz, kumar oynamaz, yalan söylemez, hırsızlık, gasp yapmaz, haksız yere adam öldürmez, hattâ hiçbir canlının cânına kıymaz, kimsenin hakkına tecâvüz etmez.
Vaktini boşa geçirmez. Lüzûmsuz şeylerle uğraşmaz. Ancak faydalı şeylerle meşgûl olur. Bir kısmı sayılan bu emir ve yasaklar, aslında İslâmiyet’in emirlerinin çok cüz’î bir kısmıdır.
.24/01/2017
Tevazu ve onunla ilgili bazı terimler
"Tevâzu, dünya rütbelerinde kendinden aşağı olanlara büyüklük göstermemektir. Çünkü eline geçenler, Allahü teâlânın lütfu ve ihsânıdır. Kendi elinde bir şey yoktur."
"Tevâzu (veya Tevâdu')": "Alçak gönüllülük; kendisini başkaları ile bir görmek, başkalarından daha üstün ve daha aşağı görmemek" şeklinde tarif edilmektedir. "Zillet", "tezellül", "temelluk", "tabasbus", "ahd" ve "vefâ" gibi bazı terimler de bu konuyla yakından alâkalıdır. "Zillet" ve "tezellül" üzerinde bu makâlemizde, diğerleri üzerinde de inşallah başka bir zamanda duralım.
Peygamber Efendimizin, "Tevâzu" konusunda birçok hadîs-i şerîfi vardır. Burada iki tanesini nakletmek istiyoruz:
"Allah için tevâzu edeni, Allahü teâlâ yükseltir." (Taberânî)
"Nimete kavuşmuş olanlardan, tevâzu gösterenlere ve kendilerini kusurlu bilenlere, helâle-harâma dikkat edenlere, helâlden kazanıp, hayırlı yerlere sarf edenlere, fıkıh bilgileri ile hikmeti (yani tasavvufu) birleştirenlere, fakîrlere merhamet edenlere, işlerini Allah rızâsı için yapanlara, huyu güzel olanlara, kimseye kötülük yapmayanlara, ilmi ile amel edenlere ve mâlının fazlasını dağıtıp lafının fazlasını saklayanlara müjdeler olsun." (Taberânî)
Konyalı büyük âlimlerden Ebû Saîd Muhammed Hâdimî:
"Tevâzu, insan için çok iyi bir huydur. Hadîs-i şerîfte; (Tevâzu edene müjdeler olsun) buyuruldu. Tevâzu sâhibi, kendisini başkalarından [büyük görmediği gibi] aşağı da görmez; yani zelîl ve miskîn olmaz. Mâlını helâlden kazanıp çok hediye verir. Âlimlerle ve fen adamları ile tanışır. Fakîrlere merhamet eder" demiştir.
Ahlâk ilmi âlimlerinden Ali bin Emrullah da "Tevâzu, dünya rütbelerinde kendinden aşağı olanlara büyüklük göstermemektir. Çünkü eline geçenler, Allahü teâlânın lütfu ve ihsânıdır. Kendi elinde bir şey yoktur" demiştir.
"Zillet": "Aşağılık, horluk, hakîrlik" demektir. Hadîs-i şerîfte: "Zillete düşmeyecek şekilde tevâzu gösteren, meşru kazancını meşru yolda sarf eden, düşkünlere acıyan, fakîr ve hakîmler (hikmet ehli) ile oturup kalkan kimseye müjdeler olsun" buyurulmuştur.
Tevâzuun aşırı derecesi olan "Tezellül": "Bayağılık, kendini aşağı tutmak" demektir. "Tezellül kötü huylardan biridir. Bir âlim, yanına câhil bir kimse geldiği zaman, ayağa kalkıp otursa, ona yer gösterse ve işini, hâlini ve niçin geldiğini sorsa, suâllerine güler yüzle cevap verse, dâvetini kabul etse ve sıkıntısını giderecek şey yapsa, tevâzu göstermiş olur. [Ama ona karşı bazı hareketleri tezellül kabul edilmiştir.] Bir günlük yiyeceği, içeceği olan kimsenin dilenmesi, tezellül olup harâmdır... Fazla hediye almak için az bir şeyi hediye vermek de tezellül olur." (Muhammed Hâdimî)
"Temelluk", "tabasbus" ve "vefâ" gibi bazı terimlerden de öbür haftaki makâlelerimizde bahsedelim inşallah.
.23/01/2017
Hakiki ilim sahipleri tevazu ehli olurlar...
Hakîkî ilim, insanı önce kendini bilmeye, sonra da Rabbini bilmeye götürür. İlmi arttıkça tevâzuu artmayan, kibir ve gurûra kapılanlara, aslında âlim denmez.
Allahü teâlâ, insanlara, muhtaç oldukları her türlü nimeti lütfetmiştir. Hava, su, akıl, vücut uzuvları, eşler, çocuklar, kâinâttaki her şey, insanların hizmetine verilmiştir. Bu nimetler sayılamayacak kadar çoktur. Bu konuda, zaman zaman naklettiğimiz âyet-i kerîmeler de vardır.
Ayrıca Cenâb-ı Hak, bütün Peygamberleri vâsıtasıyla, onlara saâdet yollarını göstermiş, iyi ve güzel, kötü ve çirkin her şeyi öğretmiştir. Bu “Peygamber”leriyle, insanların dünyâda ve âhirette rahat etmeleri, huzur içerisinde, iyi bir şekilde yaşamaları için, emirlerini ve yasaklarını, yani ne yapmaları ve nelerden sakınmaları lâzım olduğunu açıklamıştır.
Yüce Allah, bütün kullarının, verdiği nimetlere şükretmelerini, îmân etmelerini, ibâdet yapmalarını, güzel ahlâka sâhip olmalarını, kendi aralarında kardeşçe yaşamalarını, sevişmelerini, birbirlerine yardımcı olmalarını istemiş ve bunları emretmiştir. İnanan insanların da kardeş olduklarını ilân etmiştir.
İslâmiyette ilim ve âlimler (ilim sahipleri) çok övülmüş, cehâlet ise kötülenmiştir. Böyle olmasına rağmen; ilim bir maksat değil, bir vâsıta sayılmıştır. İlim, insana Rabbini tanıtan ve onu kulluğa sevk eden bir merhale kabul edilmiştir. İlmin, amele (fiiliyâta, işe) dönüşmesi hâlinde kıymetli olduğu, böyle olmayan bilgilerin insanlığı cehâlete götürdüğü bildirilmiştir. Hattâ bu 2. kısma “faydasız ilim” denilmiştir. Hakîkî ilim, insanı önce kendini bilmeye, sonra da Rabbini bilmeye götürür. İlmi arttıkça tevâzuu artmayan, amelleri ve ahlâkı olgunlaşmayan, kibir ve gurûra kapılanlara, aslında âlim denmez.
Şüphesiz ki, ilim erbâbı ve eğitimciler için nümûne-i imtisâl yani örnek insan, ideal eğitimci, bundan 14 asır evvel, tek başına tebligata başlayarak 23 sene gibi çok kısa bir zaman zarfında, târihin bir benzerini görmediği ve kıyâmete kadar da göremeyeceği 150.000 kâmil insânın meydana gelmesine vesîle olan, “Asr-ı Saâdet”in başmimârı Peygamber Efendimizdir.
Sevgili Peygamberimiz, önce Mekke’deki hemşehrilerine, sonra Tâif’teki, daha sonra Yesrib[Medîne]’deki insanlara, bilâhare bütün insanlığa, senelerce hakkı, hakîkati teblîğ etmiştir. Ama nasîpli olan az bir grup dışında, diğer insanlar maalesef îmânla şereflenememişlerdir.
Hâlbuki Peygamberimizin ve diğer bütün Peygamberlerin hedefleri, insanların dünyada huzur ve sükûn içerisinde yaşamaları, âhirette de ebedî saâdete kavuşmalarıdır.
Peygamberlerin vârisleri olan İslâm âlimleri ve evliyâ-yı kirâm da, hep gıdâ gibi, bütün insanlara lâzım olan iyi fertler, iyi âileler ve iyi cemiyetler teşkil etmek için uğraşmışlardır.
Bilindiği üzere, eğitimde işin esâsı, hem kendisine faydalı, hem de âilesine, milletine, memleketine, vatanına ve devletine, tüm Müslümânlara, hattâ bütün insanlığa faydalı birer unsur meydâna getirmektir.
.17/01/2017
Zamanı kullanmada gereken titizlik...
İmâm-ı Rabbânî müceddid-i elf-i sânî Ahmed Fârûkî Serhendî hazretleri buyurdu ki: "Vakit keskin bir kılıç gibidir. Mühim işleri bugün yapmalı, mühim olmayanları yarına bırakmalıdır."
Kur'ân-ı kerîmde muhtelif sûrelerde, değişik şekillerde zamana işâret buyurulmuştur. Allahü teâlâ buyuruyor ki (meâlen):
"Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelmesinde akıl sâhipleri için şüphesiz deliller vardır." (Âl-i İmrân, 190)
"Biz geceyi ve gündüzü birer âyet (delîl) olarak yarattık. Nitekim Rabbinizin nimetlerini araştırmanız, ayrıca, yılların sayı ve hesâbını bilmeniz için gecenin karanlığını silip (yerine, eşyâyı) aydınlatan gündüzün aydınlığını getirdik. İşte biz, her şeyi açık açık anlattık." (İsrâ, 12) Bu konuda, daha başka âyet-i kerîmeler de vardır.
Sevgili Peygamberimiz ise şöyle buyurmuşlardır (meâlen):
"İnsanların çoğunun, kıymetlerini bilmedikleri iki büyük nimet vardır. Biri sağlık, diğeri de boş vakittir."
"İki gün aynı hâlde bulunan (her gün ilerlemeyen, yeni bir şey öğrenmeyen) aldandı, ziyân etti."
"Musibetlerin en büyüğü, vakti faydasız şeylerle geçirmektir."
"Allahü teâlânın, bir kuluna rahmet etmeyeceğine, ona gazap ve azap edeceğine alâmet, dünyâya ve âhirete faydası olmayan şeylerle meşgul olması, zamanlarını lüzûmsuz şeylerle öldürmesidir. Bir kimsenin ömründen bir saati, Allahü teâlânın beğenmediği bir şeyde geçerse, ne kadar çok pişman olsa, üzülse yeridir. Bir kimse kırk yaşını geçtiği hâlde, onun hayırlı işleri, yani sevapları, kötü işlerinden, yani günahlarından ziyâde olmadı ise, Cehenneme hazırlansın."
"Akıllı kişi şu kimsedir ki, günü dörde ayırıp, birincisinde yaptıklarını ve yapacaklarını hesap eder. İkincisinde, Allahü teâlâya münâcât eder, yalvarır. Üçüncüsünde, bir sanatta veya ticârette çalışıp, helâl para kazanır. Dördüncüsünde, istirahat eder ve mubâh olan şeylerle kendini eğlendirip, harâm şeyleri yapmaz ve onlara gitmez."
Tâbiîn’in en önde gelenlerinden Hasan-ı Basrî (rahimehullah) "Sizin, bugün, parayı sarf ederken gösterdiğiniz hassâsiyeti, Eshâb-ı Kirâm (aleyhimür-rıdvân), zamanlarını kullanırken gösterirlerdi" buyurarak ne kadar önemli bir noktaya dikkat çekmiştir.
Seyyidüt-tâife diye anılan büyük velî Cüneyd-i Bağdadî (kuddise sirruh) da "İnsanların sahip oldukları, ama geçtikten sonra bir daha, ebediyyen bulamayacakları en kıymetli sermaye zamandır" buyurmaktadır.
Şeyh Sa'dî-i Şîrâzî ise “En zor üç şey: Sır saklamak, acıları unutmak ve zamanı değerlendirmektir” buyurmuştur.
Silsile-i aliyye büyüklerinden Ubeydullah-ı Ahrâr (kuddise sirruh) da, "Tasavvuf, ehemmi (en önemli olanı) mühimme tercih etmektir. Vakti en değerli olan şeye sarf etmektir" buyurmaktadır.
İmâm-ı Rabbânî müceddid-i elf-i sânî Ahmed Fârûkî Serhendî (rahmetullahi aleyh) ise "Vakit keskin bir kılıç gibidir. Mühim işleri bugün yapmalı, mühim olmayanları yarına bırakmalıdır" buyurmuştur.
.16/01/2017
Elde bulunan imkânlardan başkasını da faydalandırmak
Allahü teâlânın bizlere ihsân buyurduğu sonsuz nimetlerine şükretmeli, bunları yerli yerinde kullanmalı, O’nun dînine hizmet ve kullarına yardım etmeliyiz.
Bütün kâinâtı, canlı-cansız her varlığı, en mükemmel bir nizâm ve intizâm üzere yaratan ve onları her ân varlıkta durduran Allahü teâlâ, şu uçsuz-bucaksız olarak gördüğümüz koca “kâinât”ta, sâdece “dünya”nın insanlarla meskûn olmasını irâde etmiş, “ilk insan” olarak “Hazreti Adem”i bu dünyaya göndermiş ve onu aynı zamanda “ilk Peygamber” kılmıştır.
Âdem aleyhisselâmdan başlayarak, “son Peygamber” olan Sevgili Peygamberimize gelinceye kadar her asırda, dünyânın her tarafındaki insanlar arasından en iyi, en üstün olarak seçtiği bir zâta (bir “Peygamber”e), bir “melek”le [“Cebrâîl” aleyhisselâm’la] haber göndererek, kendi varlığını, isimlerini ve sıfatlarını bildirmiştir.
Yüce Allah, insanlara muhtaç oldukları her türlü nimeti de lütfetmiştir. Bu nimetler sayılamayacak kadar çoktur. Bu konuda 2 âyet-i kerîme vardır:
“O, size, istediğiniz her şeyden verdi. Allah'ın nimet[ler]ini sayacak olsanız, sayamazsınız. Doğrusu insan çok zâlim, çok nankördür!” [İbrâhîm, 34]
“Hâlbuki Allah'ın nimet[ler]ini teker teker saymaya kalkışsanız, onları sayamazsınız. Muhakkak ki Allah çok bağışlayıcıdır, çok merhametlidir.” [Nahil, 18]
Allahü teâlânın bizlere ihsân buyurduğu sonsuz nimetlerine şükretmeli, bunları yerli yerinde kullanmalı, O’nun dînine hizmet ve kullarına yardım etmeliyiz. İlmi olan ilminden, makâmı olan makâmından, malı olan da malından diğer insanları faydalandırmalıdır.
Her gün, en iyi işleri yapmaya çalışmalıdır. Cenâb-ı Hakk’ın bizlere olan en önemli lütuflarından birisi de “zaman=vakit” nimetidir. Dünyâ ve âhiret saâdetini kazanmak, bu sınırlı zamânı iyi kullanmaya bağlıdır. Nitekim Peygamber Efendimiz “Nasıl yaşarsanız, öyle ölürsünüz. Nasıl ölürseniz, öyle haşrolursunuz” buyurmuşlardır...
Her şeyi zamân sâyesinde kazanabiliriz; ama geçen zamânı geri getirmeye, hiçbir kimsenin gücü yetmez.
İnsanlar, yaratılışları îcâbı hayâtı severler, ömürlerinin uzamasını isterler. Ancak, uzun ömür, Hak yolunda tüketilmiş ise hayırlıdır. Nitekim bir sahâbî, Sevgili Peygamberimize, “Yâ Resûlallah! İnsanların hayırlısı [en iyisi] kimdir?” diye sordu.
Peygamber Efendimiz şöyle cevap verdi: “İnsanların hayırlısı [en iyisi], ömrü uzun olup ameli güzel olandır.”
O sahâbî, “İnsanların hangisi şerlidir [daha kötüdür]?” diye sorunca da, Resûlullah Efendimiz, “Ömrü uzun olup da, ameli kötü olan” [Tirmizî] buyurmuştur.
Şu hâlde yaşamaktan maksat, iyi işler yapmak olmalıdır.
.14/01/2017
IRKÇILIK, HİÇ BİR YÖNDEN SAVUNULAMAZ
Hem geçen haftaki 2 makâlemizde, hem de dünkü makâlemizde bahsettiğimiz "ırkçılık", hiç bir yönden savunulamayacak durumda olan, insan şeref ve haysiyetine kasteden, parçalayıcı, bölücü; medenî milletlerin kabûl edemeyeceği, çağdışı bozuk bir felsefeden ibârettir. İnsanı, hangi ırktan olursa olsun, insan olarak kabûl etmek, insanlığın bir gereğidir.
İnsan ırklarını ayırdetmek için, birçok karakterler vardır. Bu ayrılıklar deri renginde, saçlarda ve gözlerdedir.
Bugün ırkların sınıflandırılmasında başvurulan bir usûl, kafatasının yapısını esâs tutar. Bunda kafanın tepeden bakılınca görünümü esâs alınır. Kafa yapıları, "uzun", "orta" ve "kısa" olmak üzere 3 gruba ayrılır.
İsveçli botanikçi Linneaus, insanları Afrikalı, Amerikalı, Asyalı, Avrupalı olarak sınıflandırmış, kendisinin “Avrupalıları Asyalılara, Amerikalıları da Afrikalılara tercîh ettiğini” belirtmiş ve böylece ileride doğabilecek bir ırkçı doktrine kapı açmıştır.
Bir müddet sonra Freiderich Blumenbach (1776-1840) “İnsanlığın başlangıcında üstün ve ârî olan tek bir toplumun bulunduğunu (bunların da Kafkasyalılar olduğunu), daha sonra gelenlerin bu tek ırktan türemelerine rağmen, tabiî faktörler (iklîm, hayât şartları vb.) yüzünden farklılaştıkları” tezini ileri sürerek, Linneaus’un açtığı yolda yürümüş ve bir nevi onun tezini desteklemiştir.
Diğer bir taksîme göre de, yeryüzünde bulunan insanlar, üç grup ırktan meydâna gelirler:
1. Kara ırk: Afrika zencileri bu ırka mensupturlar.
2. Sarı ırk: Sibirya'lılar, Moğollar, Eskimolar ve Amerika Kızılderilileri bu ırka mensupturlar.
3. Beyaz ırk: Bu ırktan insanlar Avrupa'nın tamâmında, Afrika, Amerika ve Asya'nın bir kısmında bulunurlar. Diğer ırklar gibi bâzı kesin vasıfları yoktur.
Fen bilginlerinin bu sınıflamalarından başka, İslâm dîninde de ırklar hakkında bilgi verilmektedir. Irk farklarını küçümsemek yanlış olduğu gibi, bunları büyütmek de doğru değildir. Çünkü her ırk, belirli bir ortama uymuş durumdadır. Fakat başka bir ortama da uyabilir.
Netîce olarak, İslâmiyette insanların ve milletlerin birbirlerine üstünlükleri, biyolojik yapılarına göre değil; İslâmiyete inanmaları ve dînin emirlerine daha çok sarılmalarına göredir.
Ayrı ırkta, ayrı renkte, ayrı dilleri konuşan, fakat aynı îmânı paylaşan insanları [Câmilerde 5 vakit namaz, Cuma Namazı ve Bayram namazlarında, İftâr Sofralarında, Hacda] biraraya getiren ve kardeşliği hiçbir fark gözetmeksizin, ümmet anlayışı içinde kalblere nakşeden dîn, İslâmiyet olmuştur.
İslâmda, ırkçılığa dayanan üstünlük iddiâları yasaklanmıştır. Bununla berâber milletlerin, târih boyunca uğrunda fedâkarlık yaptıkları ve insanlığa öğretmeye çalıştıkları faydalı şeylerle iftihâr etmelerinin, öğünmelerinin bir zararı yoktur.
06/01/2017
İSLÂMİYETTE IRKÇILIĞIN YERİ NEDİR?
"Irk", "irsî yol ile atalarından kendilerine geçen genetik, biyolojik vasıf ve karakterler gösteren insanlar topluluğu" demektir.
"Renk ve fizikî şekil esâs alınarak, insan ırklarının birbirlerinden üstünlüğünü temel alan felsefe"ye de “ırkçılık” denilmiştir.
Malûmdur ki, hiçbir insanın; ana-babasını, doğum yer ve zamanını, vatanını-memleketini, ırkını-milliyetini seçme hakkı kendi elinde değildir.
Yani bir insanın Türk, Kürt, Arap, Çerkes, Gürcü, Boşnak, Arnavut..... gibi herhangi bir ırktan olması kendi elinde / kendi tercîhinde / kendi seçiminde olan bir şey değildir; bunlar, Cenâb-ı Hakk'ın hikmetli takdîridir.
Târihte bir ırkı, diğer ırklardan üstün görerek, bu üstün ırkın mensuplarının diğer ırklardan olanlara göre daha fazla haklara sâhip bulunmaları gerektiğini savunan kimseler ortaya çıkmıştır. İşte bu siyâsî cereyâna da "ırkçılık" denilmiştir.
İnsanları, ırklara göre sınıflandırarak, belirli bâzı ırkları, diğerlerine üstün tutan ırkçı görüşler, aşağı saydıkları diğer ırklara, kendilerine hizmetçi olmalarını teklîf etmişlerdir.
Bazı ırkçılar, maalesef, zaman zaman dünyâ politikasına da hâkim ve tesîrli olmuşlardır. Hattâ düşüncelerini, uygulama alanına bile dökmüşlerdir.
İslâmiyete göre, bunlar aslâ tasvip edilemez. Peygamber Efendimiz, Vedâ Haccındaki, 124.000 kişiye hitâben îrâd buyurdukları Vedâ Hutbelerinde: "Arabın Arap olmayana, Acemin de Araba üstünlüğü yoktur; üstünlük ancak takvâ ile olabilir....." şeklinde kesin hükmü bildirmişlerdir.
Birleşmiş Milletlerin 1948’de yayınladıkları "İnsan Hakları Beyannâmesi"nde de, bütün insanların ırk ayrımı gözetmeksizin, eşit haklara sâhib olduğu kabûl edilmesine rağmen, ırkçılık faaliyetleri hâlen devâm etmektedir.
Kur’ân-ı kerîmde, bütün insanlar ve bunların mensup oldukları ırkların bir tek anne ve babadan (Hazret-i Âdem babamız ile Hazret-i Havvâ annemizden) meydâna geldikleri bildirilmektedir.
Daha sonraki zamanlarda [Nûh tûfânından sonra] insanlar, Nûh aleyhisselâmın oğullarından ve gemiye binerek kurtulan çok az sayıdaki inananlardan çoğalarak yeryüzüne yayılmışlardır.
Binâen aleyh Nûh aleyhisselâm, insanlığın ikinci babası sayılmaktadır. Hazret-i Nûh’un kendisine îmân etmiş olan üç oğlundan Sâm’dan Arap, Fars ve Rûm; Hâm’dan Hindistân, Habeş ve Afrika halkı; Yâfes’ten de Asyalılar ve Türkler meydâna gelmişlerdir.
Bugün insanlar arasındaki dil, fizikî yapı ve renk farklarında, henüz fen bilginlerinin bulamadıkları, tesbit edemedikleri bâzı incelikler vardır. Zamanla meydâna çıkacak olan bu bilgiler hakkında, Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde (meâlen); “Gökleri ve yerleri yaratması, lisânlarınızın ve renklerinizin ayrı olması, onun varlığının delîllerinden, belgelerindendir. Doğrusu, burada bilenler (yâni ilim adamları) için dersler vardır” (Rûm, 22) buyurmaktadır. Bu sözler, bugün genetik ile uğraşan ilim adamlarına, İslâmiyetin yol gösterici bir işâretidir.
. 13/01/2017
KENDİ IRKINDAN OLMAYAN BİR KİMSE "BARBAR" SAYILABİLİR Mİ?
Meşhûr Yunan filozofu Eflâtun(Platon)un aşağıdaki ifâdeleri çok dikkat çekicidir:
“Yunanlı olmayanlar, aşağı adamlardır. Bunlar için en büyük şeref, Yunanlılar tarafından idâre edilmektir. Çirkin, hasta ve cılız olanlara da yaşama hakkı tanınmamalıdır.” Eski Yunanlılar, kendilerinden olmayan kavimlere “Barbar” diyorlardı.
Avrupa’da ortaçağa kadar ırkçı doktrinlerde fazla değişiklik olmamıştır. Irkçılık, kapitalist sistemin yardımları ile renk farklılığı veya üstün soy gibi düşünce satıhlarını aşarak, mâlî yönden de insanları sınıflaştırma yoluna gitmiştir.
Yirminci yüzyılda Amerika’da vukû bulan zenci aleyhtârı faâliyetler, kendi târihi içinde ırkçılığın ulaştığı en yüksek noktalardan biridir.
Bunun yanısıra Almanya’da Naziler (Hitler), İtalya’da Mussolini, Doğuda İslavlar, asrımız ırkçılık faâliyetlerinin başını çekmişlerdir. Hattâ G. Afrika Cumhûriyeti bunu resmîleştirerek, ırk ayrımını içtimaî ve siyâsî kurumların temel ilkesi olarak kabûl etmiştir.
Irkçı ideolojiye göre; insanları birbirine bağlayan duygular millet olmak, aynı kültürü paylaşmak, aynı dili konuşmak, aynı dîne sâhip olmak... vb. değil; ırk ve kan birliğine sâhip olmaktır. İnsanları birbirinden ayıran yegâne fark da ırktır.
Irkçılar, "ahlâk ve fazîlet değerleri ırka tâbi olup, eğer kişinin âit olduğu ırk, ârî bir ırksa o kişi, yüksek ahlâklı ve seciyelidir; eğer öyle değilse, o kişi ahlâksız ve âdîdir" demektedirler.
İslâmiyet sınıflaşmayı reddetmektedir. İslâmiyet herşeye lâyık olduğu değeri verir. Bu husûsta, Kur’ân-ı kerîmden bir âyet meâli şöyledir: "Bu dünyâ hayâtında maîşetleri dağıtan, (birini diğerine iş gördürmek için) birinin derecesini ötekinden üstün kılan biziz." (Zuhruf, 32)
Diğer dinlerde, içtimâî sınıflaşmanın derecelerine göre, peşin hükümler de farklılıklar gösterir:
Meselâ Hindu kast sistemindeki alt kast ve üst kast arası münâsebetler veya ABD ve bâzı ülkelerde beyâzların içtimâî ilişkilerde zencileri fert olarak kabûl etmemeleri; siyâhların beyâzların bindikleri otobüslere binip binemeyecekleri, aynı hastahânelerde kalıp kalamayacakları, beyâzların gittikleri lokantalara, kiliselere, berberlere gidip gidemeyecekleri şeklinde yapılan tartışmaların hepsi, ırkçı peşin hükmün farklı tezâhürleridir.
Burada kesin bir sûrette ifâde edelim ki, insanın diğer varlıklardan daha mümtâz / seçkin / yüksek / üstün olması ancak îmân, takvâ, ilim, edep ve ahlâk iledir.
Cenâb-ı Hak, bütün insanların İslâmın güzel ahlâkına sâhip olmalarını, kendi aralarında kardeşçe yaşamalarını, sevişmelerini, birbirlerine yardımcı olmalarını istemiş ve bunları emretmiştir. İnanan insanların da kardeş olduklarını i’lân etmiştir.
.
İmâm-ı Rabbânî'yi doğru tanımak...
Ahmed bin Abdülehad, Müceddidiyye, Kâdiriyye, Sühreverdiyye, Kübreviyye ve Çeştiyye büyüklerinin bütün kemâlâtına mazhar idi. O, derin bir âlim, büyük bir velî idi...
Son zamanlarda, İslâmın içini boşaltmaya, Kur'ân-ı kerîmi tahrîf etmeye, Peygamber Efendimizi saf dışı bırakmaya gayret eden, İslâm akîdesini bozmaya, güzel vatanımızı parçalamaya ve satmaya, Türk milletini bölmeye-parçalamaya ve birbirine düşürmeye ve bir iç savaş çıkarmaya çalışan "Terör Örgütleri"ni bir tarafa bırakarak, sanki hedef saptırmaya çalışan bazı işgüzârlar çıkmaktadır... Reklam olmasın ve cevap hakkı doğmasın diye ismini vermeyeceğim bir internet sitesinde, tenkit edilecek birçok din düşmânı, İslâm düşmânı, Ehl-i sünnet düşmânı, bid'at ehli, fitne ve fesat ehli kimse var iken, başka tenkit edilecek kimse kalmamış gibi, büyük âlim ve velî İmâm-ı Rabbânî Müceddid-i Elf-i Sânî Ahmed Fârûkî Serhendî'ye ve hocası Muhammed Bâkî Billah'a (rahmetullahi aleyhimâ) çatılmış, haklarında çok ağır bir dil kullanılmış, onlara çok büyük iftiralar atılmıştır... Biz bugün, bu vesîleyle, en büyük âlim ve velîlerden olan İmâm-ı Rabbânî'yi, deryâdan damla misâli, karınca karârınca tanıtmaya çalışacağız...
İmâm-ı Rabbânî'nin (rahmetullahi aleyh) adı Ahmed'dir. Hindistân'da yetişen en büyük İslâm âlimidir. Âlimlerin üstünü, vâsılların reîsi, hârikaların, kerâmetlerin mazharı, sonsuz derecelerin câmii (toplayıcısı), hakîkat ehlinin öncüsü idi. Hazret-i Ömer'in (radıyallahü anh) yirmisekizinci torunudur.
Ahmed bin Abdülehad (rahmetullahi aleyhimâ), Müceddidiyye, Kâdiriyye, Sühreverdiyye, Kübreviyye ve Çeştiyye büyüklerinin bütün kemâlâtına mazhar idi. O, derin bir âlim, büyük bir velî idi; müctehid idi. İslâm âlimlerinin göz bebeği, tasavvuf bilgilerinin mütehassısı idi. Âlimlerin önderi, velîlerin baş tâcı idi.
Hicrî 971 (mîlâdî 1563) senesinin 10 Muharrem el-harâm yani Aşûre Günü, Serhend şehrinde tevellüd etti/doğdu. Bedreddîn-i Serhendî'nin Fârisî "Hadarâtül-kuds" Muhammed Hâşim-i Kişmî'nin Fârisî "Berekât" kitaplarında ve Mektûbâtın Arabî tercümesi olan "ed-Dürerül-Meknûnât" kitâbının hâşiyesinde ve Arabî "el-Hadâikul-verdiyye"de hâl tercümeleri ve kerâmetleri geniş yazılıdır. Hâce-zâde Ahmed Hilmî Efendi'nin, İstanbul'da 1318'de basılan Türkçe "Hadîkatül-Evliyâ" kitâbı da İmâm-ı Rabbânî'nin ve üstâdlarının hayâtını ve kerâmetlerini bildirmektedir.
1394 [m. 1974] senesinde, Pâkistân'ın Şeyhûfûre şehrinde, Urdu dili ile basılmış olan "Meslek-i Müceddid" kitâbında ve "El-Hadâikul-verdiyye" kitâbında da, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin hâl tercümesi yazılıdır. Bu iki kitaptaki hâl tercümeleri bir arada olarak, 1396 [m. 1976] senesinde, İstanbul'da ofset yolu ile bastırılmıştır. Hakîkat Kitâbevi yayınlarından "Hak Sözün Vesîkaları"nda da çok güzel yazılıdır. [İnşâallah yarın da, bu konudan bahsetmek istiyoruz.]
İmâm-ı Rabbânî'yi münâfıklar sevmez
"Âlimler ve ârifler söylemişler ve yazmışlardır ki, İmâm-ı Rabbânî'yi sevenler, mümin ve müttekî olanlardır. Sevmeyenler de, münâfık ve şakîlerdir..."
Dünkü makâlemizde, bir nebze İmâm-ı Rabbânî hazretlerinden ve biyografisi hakkında bilgi veren bazı kaynaklardan bahsetmiştik. Bugün, inşâallah, konuyla ilgili birkaç cümle daha yazmak istiyoruz.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri, ömrünün sonuna doğru, mezhebsizlerin iftirâları üzerine, 1027 senesinde Selîm Şâh tarafından Guvalyar Kalesi'ne hapsedildi; [1029]'da çıkarıldı. Bin rupye ihsân olunup, iki sene dahâ askerde kaldı.
Muhammed Ma’sûm-i Fârûkî'nin torunu olan, Gulâm Muhammed Ma’sûmun talebesi, hâce Muhammed Fadlullah (kaddesallahü esrârehüm), yazmış olduğu, Hindistân'da basılan Fârisî "Umdetül-makâmât" kitâbında, İmâm-ı Rabbânî'nin, üstâdlarının ve talebesinin hayâtlarını uzun bildirmektedir.
Şâh-ı Dehlevî Gulâm Alî Abdullah (kuddise sirruh), talebesinin büyüklerinden Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'ye (kuddise sirruh) gönderdikleri bir mektupta, Mevlânâ'nın derece ve fazîletlerini uzun uzun anlattıktan sonra, İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) hakkında şöyle buyuruyor:
"Âlimler ve ârifler söylemişler ve yazmışlardır ki, İmâm-ı Rabbânî'yi sevenler, mümin ve müttekî olanlardır. Sevmeyenler de, münâfık ve şakîlerdir. İslâm memleketleri Hazret-i Müceddid'in feyz ve nûrları ile doldu. Bütün Müslümânlara, Hazret-i Müceddid'in (rahmetullahi aleyh) nimetlerine şükür ve hamd etmeleri vâcib oldu."
Başka bir mektubunda da, "İnsanda bulunabilecek her kemâli, her üstünlüğü, Allahü teâlâ, İmâm-ı Rabbânî hazretlerine vermiştir. Vermediği yalnız Peygamberlik makâmı kalmıştır" demiştir.
İmâm-ı Rabbânî'nin "Mektûbât" kitâbı, üç cild olup, 536 mektubunun toplanmasından meydana gelmiştir. Resûlullah Efendimizin güzel ahlâkı ile kelâm ve fıkıh bilgilerini açıklıyan bir deryâdır...
Fârisî aslı Hindistân'da ve Afganistân'da basılmış ise de, 1392 [m. 1972] senesinde Pâkistân'da basılmış olan baskısı pek nefîstir. Bu Fârisî baskının, ofset baskısı 1397 [m. 1976] senesinde, İstanbul'da Hakîkat Kitâbevi tarafından gâyet nefîs olarak bastırılmıştır.
"Mektûbât"ın tamâmı [Fârisî olarak] 1977'de İstanbul'da bastırılmıştır. Ayrıca, "Mektûbât"ın Fârisî aslı ve Arabî tercümesi kısaltılarak "Müntehabât" ismi ile, İstanbul'da ayrı ayrı bastırılmıştır.
Evliyânın en büyüklerinden Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'nin hocası büyük âlim Abdullah-ı Dehlevî hazretleri; “Üç kitabın eşi yoktur. Bunlar, Kur’ân-ı kerîm, Buhârîy-i şerîf ve Mesnevî’dir" buyurmuştur. Yâni evliyâlık yolunun kemâlâtını bildiren kitapların en üstünü Mesnevî’dir.
Fakat Dârul-Fünûn müderrislerinden [Eski İstanbul Üniversitesi profesörlerinden] Seyyid Abdülhakîm Efendi buyurmuştur ki: "Evliyâlık ve nübüvvet yolunun kemâlâtını bildiren kitapların en üstünü, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin Mektûbât kitâbıdır."
Ömrü uzun, ameli güzel olanlar...
İnsan, yaratılışı îcâbı hayatı sever, ömrünün uzamasını ister. Ancak, uzun ömür, Hak yolunda tüketilmiş ise hayırlıdır. Her gün, en iyi işleri yapmaya çalışmalıdır.
Ömrümüzden bir sene daha gitti; ölüme, kabre, âhirete biraz daha yaklaşmış olduk. Bir senenin değil; yerine, zamanına ve şartlarına göre ayın, haftanın ve günün bile ehemmiyeti çok fazladır; hattâ saatin, dakikanın ve saniyenin bile önemi ne kadar büyüktür...
İnsan, yaratılışı îcâbı hayatı sever, ömrünün uzamasını ister. Ancak, uzun ömür, Hak yolunda tüketilmiş ise hayırlıdır. Her gün, en iyi işleri yapmaya çalışmalıdır.
Nitekim bir sahâbî, Sevgili Peygamberimize, “Yâ Resûlallah! İnsanların hayırlısı [en iyisi] kimdir?” diye sorduğunda, Peygamber Efendimiz şöyle cevap verdi: “İnsanların hayırlısı [en iyisi], ömrü uzun olup ameli güzel olandır.”
O sahâbî tekrâren, “İnsanların hangisi şerlidir [daha kötüdür]?” diye sorunca da, Resûlullah Efendimiz, “Ömrü uzun olup da, ameli kötü olan” [Tirmizî] buyurmuştur...
Cenâb-ı Hak, bütün Peygamberleri vâsıtasıyla, onlara saâdet yollarını göstermiş, iyi ve güzel, kötü ve çirkin her şeyi öğretmiştir. Bu “Peygamber”leriyle, insanların dünyada ve âhirette rahat etmeleri, huzur içerisinde, iyi bir şekilde yaşamaları için, emirlerini ve yasaklarını, yani neleri yapmaları ve nelerden sakınmaları lâzım olduğunu açıklamıştır.
Peygamberlerin hepsinin hedefi, insanların dünyada huzur ve sükûn içerisinde yaşamaları, âhirette de ebedî saadete kavuşmaları olmuştur.
Peygamberlerin vârisleri olan İslâm âlimleri ve Evliyâ-yı kirâm da, hep gıdâ gibi, bütün insanlara lâzım olan iyi fertler, iyi âileler ve iyi cemiyetler teşkil etmek için uğraşmışlardır.
Allahü teâlâ, bütün kullarının, verdiği nimetlere şükretmelerini, güzel ahlâka sâhip olmalarını, îmân etmelerini, ibâdet yapmalarını, kendi aralarında kardeşçe yaşamalarını, sevişmelerini, birbirlerine yardımcı olmalarını istemiş ve bunları emretmiştir. İnanan insanların da kardeş olduklarını ilân etmiştir.
Allahü teâlânın bizlere ihsan buyurduğu sonsuz nimetlerine şükretmeli; bunları yerli-yerinde kullanmalı, O’nun dînine hizmet ve kullarına yardım etmeliyiz. İlmi olan ilminden, makâmı olan makâmından, malı olan da malından diğer insanları faydalandırmalıdır.
Bilindiği üzere, eğitimde de işin esâsı, hem kendisine faydalı, hem de âilesine, milletine, memleketine, vatanına ve devletine, tüm Müslümânlara, hatta bütün insanlığa faydalı birer unsur meydana getirmektir.
Târihimiz, kültürümüz, medeniyetimiz, büyüklerimiz ve bütün millî ve manevî değerlerimizin, asîl milletimizin tamamına, tüm İslâm âlemine ve bütün insanlığa, bilhâssa istikbâlimizin ümîdi olan çocuklarımıza ve gençlerimize öğretilmesi çok önemli bir hizmettir.
.02/01/2017
2016 senesi de geride kaldı...
Bilindiği gibi, evvelki gün [Cumartesi] itibâriyle mîlâdî bir sene daha bitmiş oldu. Şu bir gerçek ki; geçen zamanı geri getirmeye, hiçbir kimsenin gücü yetmez.
Cenâb-ı Hakk’ın, bizlere olan en önemli lütuflarından birisi “zaman=vakit” nimetidir. Şüphe yok ki, günümüz şartlarında takrîbî 60-70-80 senelik bir insan ömrü içerisinde [Türkiye’de yaş ortalaması 74 civârında], 1 sene çok mühim bir zaman dilimidir. Çünkü bir “Gün”: 24 sâat, 1.440 dakîka, 86.400 sâniye’dir. Bir mîlâdî yılın kaç saat, kaç dakika, kaç saniye ettiğini bulmak için, bu rakamları 365’le çarpmak lâzım. Ama sizi rakamlara boğmayalım; sâdece şu kadarını söyleyelim ki bir yıl: 4 mevsim, 12 ay, 52 hafta, 365 gün ve 8.760 sâat [yanî 525.600 dakîka]dır.
Burada konuyla ilgili birkaç hadîs-i şerîf zikredebiliriz. Sevgili Peygamberimiz buyurmuştur ki: “İki [büyük] nimet vardır ki, insanların çoğu bunlarda hep aldanır. Bunlar: Sağlık ve boş vakittir.” [Tirmizî]
Yine bir hadîs-i şerîfte: “İki günü birbirine eşit olan aldanmıştır” buyurulmuştur.
Kezâ Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem): "Yarın yaparım diyenler helâk oldular" buyurmaktadır.
Akıp giden zaman içerisinde, bize emânet edilen ömrümüzü tamamlamaktayız. Her insan, kendisine takdîr edilen ömrü, İlâhî irâde istikâmetinde geçirmekle mükelleftir. Onun için Sevgili Peygamberimiz: “Akıllı kimse [akıllı Müslüman], kendisini hesaba çekip ölümden sonrası için hazırlık yapan kişidir” buyurmuştur.
Unutmayalım ki, zaman en büyük sermayedir. Dünya ve âhiret saadetini kazanmak, bu sınırlı zamanı iyi kullanmaya bağlıdır. Nitekim Peygamber Efendimiz; “Nasıl yaşarsanız öyle ölürsünüz. Nasıl ölürseniz öyle haşrolunursunuz” buyurmuştur.
Yine Sevgili Peygamberimiz: “Ameller, sonlarına göre değerlendirilir” buyurmuştur. Bir hukuk âbidesi olan “Mecelle”de de; “Hüküm sona göre verilir” kâidesi yazılıdır. Zamanın önemini belirtmek için Atalarımız; “Vakit nakittir” demişlerdir.
En büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh) “Vakitleri çok kıymetli ganîmet bilmelidir” buyurmuştur. Onun oğlu, yine büyük âlim ve velî Muhammed Ma'sûm Fârûkî (rahmetullahi aleyh) de “Vakit keskin bir kılıç gibidir. Kıymetli ve şerefli şeylere sarf etmek gerekir” buyurmuştur.
Geçmiş günlerimize yönelik bir muhasebe ve murâkabe yaparak yeni yıla girmeliyiz. İmâm-ı Gazâlî (rahmetullahi aleyh), “bir Müslümân, her akşam yatağına girince, o günün muhâsebesini yapmalıdır” buyuruyor. Esnâf, dükkânlarında her akşam kasayı kapatırken bunu yapmaktadırlar.
Bizler de, kendi adımıza, âilemiz, milletimiz, Müslümânlık ve insanlık uğruna ne gibi güzellikler, hayırlar, faydalı işler, fedakârlıklar yaptığımıza bir bakmalıyız.
.27/12/2016
2016 miladi senesi de bitmek üzere...
İslâm dîninde, kâfirlerden her kavmin, her memleketin âdeti olarak yaptıkları ve kullandıkları şeylerden, harâm olmayıp, insanlara faydalı olanları yapmak ve kullanmak günâh değildir
Birkaç gün sonra [31 Aralık 2016 Cumartesi], mîlâdî 2016 senesi bitecek, 1 Ocak Pazar günü yeni bir mîlâdî yıl yani 2017 yılı başlamış olacaktır. Bu vesîleyle ifâde edelim ki, Muharrem ayının birinci gecesi, Müslümânların hicrî-kamerî yılbaşı gecesi idi. Muharrem ayının 1. günü de [2 Ekim 2016 Pazar], Müslümânların yeni yılının, yani 1438 hicrî-kamerî yılının ilk günü idi. "Hicrî-Kamerî Takvîm"de; Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmın, Mekke-i mükerremeden Medîne-i münevvereye hicret ettiği sene, başlangıç kabul edilmiştir. Muharrem ayının birinci günü olan ilk Hicrî-kamerî senebaşı, milâdî 622 yılının temmuz ayının, 16’sına rastlayan cuma günü idi.
Tarihte, özellikle İslâm târihinde; sebep, mâhiyet ve neticeleri itibâriyle en mühim hicret/göç, Peygamber Efendimiz Muhammed aleyhisselâmın, İslâm dînine inanan Eshâb-ı kirâmıyla beraber, Mekke-i mükerremeden Medîne-i münevvereye yaptıkları hicret/göçtür. Bu büyük hâdiseye “Hicret veya Hicret-i Nebeviyye” denir ve hicrî takvimin başlangıcıdır.
Hemen hemen bütün Peygamberler, dînin emirlerini yerine getirmek ve yaymak için hicret etmişlerdir. Bunlardan Hazret-i İbrâhim, Hazret-i Mûsâ, Hazret-i Lût ve Hazret-i Îsâ'nın (aleyhimüs-selâm) hicretleri meşhurdur. Eshâb-ı kirâm da Medîne-i münevvereye hicretten önce, iki defâ Habeşistân'a hicret etmişlerdir...
Malum olduğu üzere, İslâmiyette, güneş yılının ayları içinde sayılı herhangi bir mübârek gün yoktur. Meselâ, Martın (20.) "Nevrûz" denilen günü ve Mayısın (6.) "Hıdırellez" günü ve Eylülün (20.) "Mihricân" günü, bazı ülkelerde mübârek sayılıyorsa da, Müslümanlıkta, bu günlerin diğer günlerden farklı bir değeri yoktur. Noel günü ve gecesi de böyledir.
Doğum günü ve mübârek geceler, hep hicrî yıl ile kutlanır. Bütün ibâdetlerde ve dînî faâliyetlerde kamerî aylar esâs alınır. Oruç, hac, kurbân ve bayram günleri, hep kamerî aylara göre tesbît edilir. Haccı, Allahü teâlânın bildirdiği Zilhicce ayında yapmayıp da, mîlâdî bir ayda, meselâ ocakta yapmak; orucu, ramazan ayında değil de, şubatta veya martta tutmak dîni değiştirmek olur. O şekilde yapılan ibâdetlerin hiçbirisi sahîh olmaz.
İslâm dîninde, kâfirlerden her kavmin, her memleketin âdeti olarak yaptıkları ve kullandıkları şeylerden, harâm olmayıp, insanlara faydalı olanları yapmak ve kullanmak günâh değildir; onların kullanılmasında dînen herhangi bir mahzur yoktur. Fakat İslâmiyet, Müslümânların, îmânlarında ve ibâdetlerinde, Müslümân olmayanları taklit etmelerini, onlara benzemelerini, onların dînlerinin ve ibâdetlerinin alâmeti olan şeyleri yapmalarını ve kullanmalarını yasak etmiştir.
.
|
| Bugün 528 ziyaretçi (1335 klik) kişi burdaydı! |
|
 |
|
|
