 |
|
|
 |
|
| ABDULHAMİD HAN |
ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026 |
|
|
|
|
 |
Resule tâbi olmak (Resule uyun emri) - Dinimiz İslam
|
Resulullah Kur’anı açıkladı
|
Sual: Resulullah efendimiz Kur’anı niye açıkladı?
CEVAP
Kur’an-ı kerimde, (Resulüm, sana indirdiğimiz Kur’anı insanlara açıkla) buyuruluyor. (Nahl 44)
İmam-ı Şarani hazretleri de buyuruyor ki:
Kur’an-ı kerimde, namazların kaç rekat olduğu, rüku ve secdede okunacak tesbihler, vakit namazları ile bayram ve cenaze namazlarının nasıl kılınacağı, namazı bozan şeyler, zekât nisabı, zekâtın hangi maldan verileceği orucun ve haccın farzları, oruç kefareti, hukuk bilgileri, kedi köpek etinin yenilip yenilmeyeceği gibi birçok husus açıkça bildirilmemiştir. Yani hiçbir âlim, bunları Kur’an-ı kerimden bulup çıkaramazdı. Bunları Peygamber efendimiz açıklamıştır. (Mizan-ül kübra)
Yalnız Kur’an diyen müsteşriklere [oryantalistlere] soruyoruz. Kur’an-ı kerimde (Meyte ve kan size haram kılındı) buyuruluyor. (Maide 3) Meyte, boğazlanmadan ölen veya öldürülen yani leş olan hayvandır. Bir müsteşrik, bu âyete bakarak balık yemenin haram olduğunu söyler. Ona göre sadece delil Kur’andır. Halbuki Allahü teâlâ (Bir işte anlaşamazsanız, bu işin hükmünü öğrenmek için Kur’ana ve sünnete bakın!) buyuruyor. Balık kesilmeden yenir mi diye Kur’ana bakınca müsteşrik yenmeyeceğini anlar. Dalak kandır. Müsteşrik, âyete bakınca bunun da haram olduğunu anlar. Fakat sünnete bakılınca istisna olarak balık ve dalağın helal olduğu görülür. Hadis-i şerifte, (Size iki meyte ve iki kan helal kılındı. İki meyte balıkla çekirgedir, iki kan ise, karaciğerle dalaktır) buyurulmuştur. (İbni Mace, Ebu Davud)
Yine Peygamber efendimiz, (Denizin suyu temizdir, meytesi helaldir) buyurarak deniz meytelerinin helal olduğunu bildirmiştir. (Ebu Davud, Abdürrezzak)
Buna da açıklık getirilmiş, her meyte değildir. Mesela kendiliğinden ölüp su yüzüne çıkan balığın da yenilmeyeceği hadis-i şerifle bildirilmiştir. (Dare Kutni)
Aslan, kaplan, kurt, maymun ve köpek gibi yırtıcı hayvanlarla, atmaca, kartal, doğan ve şahin gibi yırtıcı kuşların etlerinin haramlığı da hadis-i şerifle bildirilmiştir. (Müslim)
Peygamber efendimiz, (Yemin ederim ki, ben size ancak Allah’ın emrettiğini emrediyor, nehyettiğini nehyediyorum) buyurdu. (Taberani), Zaten Onun sözleri vahiydir. (Necm 4)
Kur’ana, İslam’a uymak için, Peygamber efendimize uymak gerekir. Peygamber efendimize uymak için de İslam âlimlerine uymak gerekir. Kur’an-ı kerimde (Bilmiyorsanız âlimlere sorun) buyuruluyor. (Nahl 43)
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Âlimlere tâbi olun!) [Deylemi]
(Âlimler yeryüzünün ışıklarıdır. Benim ve diğer Peygamberlerin vârisleridir.) [Ebu Nuaym]
(Âlimler rehberdir.) [İ. Neccar]
(Âlim, Allahü teâlânın güvendiği kimsedir.) [Deylemi]
Tahtavi hazretleri buyuruyor ki:
(Kur’an-ı kerimdeki, (Allah’ın ipine sarılın!) emri, (Fıkıh âlimlerinin, mezhep imamlarının bildirdiklerine uyun) demektir.) [Dürr-ül muhtar haşiyesi]
Nasıl kanunlar, Anayasadan ayrı kabul edilmezse, sünnet, yani hadis-i şerifler de Kur’an-ı kerimden ayrı değildir. Onun açıklamalarıdır. Nasıl, tüzükler, yönetmelikler, kanunlara aykırı kabul edilmiyorsa, icma ve kıyas-ı fukaha da sünnete aykırı değildir. Kıyas, Kur’an-ı kerimin ve hadis-i şeriflerin açıklamasıdır. Sünneti Kur’an-ı kerimden ayrı, kıyası [âlimlerin ictihadlarını] hadis-i şeriflerden başka göstermeye çalışanların, sapık olduğu Mektubat-ı Rabbani’de yazılıdır.
|
|
Resule tâbi olmak (Resule uyun emri)
|
Sual: (Resulullah'ın emirleri değişmeyeceği için, Allahü teâlâ,“Resulüme tâbi olun” buyuruyor) deniyor. Peki, Hristiyanlık dininin insanlar tarafından değiştirileceğini Allah bilmiyor muydu? Niye gönderdi öyleyse?
CEVAP
Elbette Allahü teâlâ, Hristiyanlığın değişeceğini biliyordu. Bilmeyen ilah olur mu? Hristiyanlık değişince, değişmeyecek olan yeni bir din gönderdi. Eğer İslamiyet de değişecek olsaydı, insanların bozulmuş dinle amel etmesine razı olmaz, yeni bir din gönderirdi. Bunun için İslamiyet’in emirleri arasında dine aykırı bir değişiklik aramak çok yanlış olur. Kur’an-ı kerimin açıklaması olan Resulullah'ın emirlerinde bir değişiklik yoktur. Hadis uyduranlar olmuşsa da, bunları Ehl-i sünnet âlimlerinin yazdığı dinin temel kitaplarına sokamamışlardır. Allahü teâlâ, (Kur’anı biz indirdik, onu koruyacak olan da biziz)buyurarak, Kur’an-ı kerimin değişmeyeceğini bildirmiştir. (Hicr 9)
Allahü teâlâ, İslamiyet’i koruyacağına söz verdi. Diğer dinleri koruyacağına söz vermedi. Söz verdiğini elbette korur. Allah verdiği sözden dönmez. O hâlde İslamiyet değişmez ve değiştirilemez. Resulullah'ın mübarek sözleri İslamiyet’tir. Resulullah yok sayılırsa, İslamiyet yıkılmış olur. Yani Resulullah'ı yok sayanların veya bid’at ehli olanların uydurdukları din yıkılmış demektir. Yoksa İslâmiyet Kıyamete kadar devam edecektir. Dinine bid’at sokturmayan Ehl-i sünnet vel cemaat itikadındaki bir taife, Kıyamete kadar bulunacaktır. Bir hadis-i şerif şu mealdedir:
(Ümmetimden bir taife, Allah’ın emriyle, Kıyamete kadar hak üzere hareket eder.) [Buhari]
Meşhur hadis kitabı Mişkat’ta, (Ümmetimden doğru yolda olanlar, her zaman bulunur) hadis-i şerifi de gösteriyor ki, bid'at ehli, dinimizi, Kıyamete kadar asla bozamaz. Piyasada bozuk kitaplar pek çoksa da, doğru olanları da vardır. Bunları hiçbir kimse yok edemez. Bunların koruyucusu da Allahü teâlâdır. (F. Bilgiler)
Demek ki Allahü teâlâ, Kur’an-ı kerimi koruduğu gibi, hadis-i şerifleri ve doğru yazılmış din kitaplarını da koruyacaktır. Böylece İslamiyet bozulmadan bir taife tarafından Kıyamete kadar devam ettirilecektir.
|
Peygamber efendimize tâbi olmak
|
Sual: Resulullaha tâbi olmanın önemi nedir, tâbi olmak için ne yapmalı?
CEVAP
Muhammed aleyhisselama tam ve kusursuz tâbi olabilmek için, Onu tam ve kusursuz sevmek lazımdır. Bunun alameti de, Onun düşmanlarını düşman bilmek, Onu beğenmeyenleri sevmemektir. Muhabbete müdahene, yani gevşeklik sığmaz. Aşıklar, sevgililerinin divanesi olup, onlara aykırı bir şey yapamaz. Aykırı gidenlerle uyuşamaz. İki zıd şeyin muhabbeti bir kalbde, bir arada yerleşemez. İki zıddan birini sevmek, diğerine düşmanlığı icap eder.
Resulullahı sevmek, bütün Müslümanlara farz-ı ayndır. Onun sevgisi bir gönüle yerleşirse, İslamiyet’i yaşama, imanın ve İslam’ın tadına, doyulmaz zevkine ermek ne kadar kolay olur. Bu sevgi, iki cihanın efendisine tam uymaya sebeptir. Bu sevgiyle Allahü teâlânın Habibine ikram ettiği sonsuz ve tarife sığmaz nimetlere ve bereketlere kavuşmakla şereflenilir. Küçük, büyük her Müslümanı doğrudan doğruya Resulullahın sevgisine götüren Ehl-i sünnet âlimleri ve kitapları bu bereketlerin senetleridir.
Bu dünya nimetleri geçicidir ve aldatıcıdır. Bugün senin ise, yarın başkasınındır. Ahirette ele girecekler ise sonsuzdur ve dünyada iken kazanılır. Bu birkaç günlük hayat, eğer dünya ve ahiretin en kıymetli insanı olan, Muhammed aleyhisselama tâbi olarak geçirilirse, seadet-i ebediyye, sonsuz necat, kurtuluş umulur. Yoksa Ona tâbi olmadıkça, her şey, hiçtir. Ona uymadıkça, her yapılan hayır, iyilik, burada kalır, ahirette ele bir şey geçmez.
Ahirette Cehennemden kurtulmak, yalnız Muhammed aleyhisselama tâbi olanlara mahsustur. Dünyada yapılan hayrat ve hasenat, yani bütün iyilikler, bütün keşfler, bütün hâller ve bütün ilimler Resulullahın yolunda bulunmak şartı ile, ahirette işe yarar. Yoksa, Allahü teâlânın sevgili Peygamberine tâbi olmayanların yaptığı her iyilik, dünyada kalır ve ahiretin harap olmasına sebep olur. Yani, iyilik şeklinde görünen, birer istidractan başka bir şey olamaz.
Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Kimi, ona [Muhammed aleyhisselama] iman etti, kimi de, ondan yüz çevirdi ki, bunlara da çılgın ateşli Cehennem yetti. Âyetlerimizi inkâr eden kâfirleri elbette ateşe atacağız.) [Nisa 55-56]
(Rablerini inkâr edenlerin [imansızların faydalı] işleri, fırtınalı bir günde, rüzgarın şiddetle savurduğu küle benzer; o işlerin hiç faydası olmaz.) [İbrahim 18]
(Kıyamette onların yaptıkları her işi toz duman ederiz.) [Furkan 23]
(Kıyamette en çok ziyana uğrayanlar, iyi işler yaptıklarını sanıp da, bütün çabaları boşa gidenlerdir.) [Kehf 103-104]
Bir kimse, binlerce sene ibadet etse ve ömrünü, nefsini temizlemekle geçirse ve güzel huyları ile yanındakilere ve keşf ettiği aletler ile, bütün insanlara faydalı olsa, Muhammed aleyhisselama tâbi olmadıkça, İslam dinine inanıp müslüman olmadıkça ebedi saadete kavuşamaz.
İşte âyet-i kerime mealleri:
(Allah indinde hak din ancak İslam’dır.) [A.İmran 19]
(Sizin için din olarak İslam’ı beğendim.) [Maide 3]
(Kim İslam’dan başka din ararsa, bilsin ki, o din asla kabul edilmez.) [A.İmran 85]
(Allah’a itaat edin, Peygambere itaat edin. İşlerinizi boşa çıkarmayın.) [Muhammed, 33]
(Kim Allah’a ve Peygamberine itaat ederse, Allah onu, içlerinden ırmaklar akan Cennetlere koyar. Kim yüz çevirirse, onu can yakıcı azaba uğratır.) [Feth 17]
(Yüzleri ateşte evrilip çevrildiği gün: Eyvah bize! Keşke Allah’a itaat etseydik, Peygambere de itaat etseydik! derler.) [Ahzab 66]
Ahirette azaplardan kurtulmak, ancak Muhammed aleyhisselama tâbi olmaya bağlıdır. Onun gösterdiği yolda giden, Allahü teâlânın sevgisine kavuşur. Ona tâbi olan, Allahü teâlâya sadık kul olmak saadetine erer. Dünyaya gelmiş olan yüzyirmidörtbinden ziyade Peygamberin en büyükleri, Ona tâbi olmayı istemiştir. Musa aleyhisselam Onun zamanında bulunsaydı, o büyüklüğü ile beraber, Ona tâbi olmayı severdi. İsa aleyhisselamın gökten inip, Onun dini yolunda yürüyeceğini herkes bilir. Onun ümmeti olan müslümanlar, Ona tâbi oldukları için, bütün insanların hayırlısı ve en iyileri oldu. Cennete gireceklerin çoğu bunlar oldu ve Cennete herkesten önce gireceklerdir.
Ona tâbi olmak, yani Ona uymak, Onun gittiği yolda yürümektir. Onun yolu, Kur’an-ı kerimin gösterdiği yoldur. Bu yola İslam Dini denir. Ona uymak için, önce iman etmek, sonra Müslümanlığı iyice öğrenmek, sonra farzları eda edip, haramlardan kaçınmak, daha sonra, sünnetleri yapıp mekruhlardan kaçınmak lazımdır. Bunlardan sonra, mubahlarda da Ona uymaya çalışmalıdır.
İman etmek, Ona tâbi olmaya başlamak ve saadet kapısından içeri girmek demektir. Allahü teâlâ Onu, dünyadaki bütün insanları ebedi saadete davet için gönderdi.
Âyet-i kerimelerde mealen buyuruldu ki:
(Biz seni âlemlere rahmet olarak gönderdik.) [Enbiya 107]
(Resulullahta sizin için [uyulması gereken] güzel örnekler vardır.)[Ahzab 21]
Ona tâbi olarak yapılanlar makbuldür. Mesela, Ona uyan bir kimsenin, gün ortasında bir parça uyuması, Ona uymaksızın, birçok geceyi ibadetle geçirmekten, kat kat daha kıymetlidir. Çünkü, kaylule etmek, yani öğleden önce biraz uyumak âdet-i şerifesi idi.
Mesela Onun dini emrettiği için, bayram günü oruç tutmamak ve yiyip içmek, Onun dininde bulunmayıp senelerce tutulan oruçlardan daha kıymetlidir. Onun dininin emri ile fakire verilen az bir şey ki, buna zekat denir, kendi arzusu ile, dağ kadar altın sadaka vermekten daha efdaldir.
Emir-ül-müminin Ömer radıyallahü anh bir sabah namazını cemaatle kıldıktan sonra, cemaate bakıp, bir kimseyi göremeyince sordu: Eshabı; “Geceleri sabaha kadar ibadet ediyor. Belki şimdi uyku bastırmıştır” deyince, Emir-ül-müminin; “Keşke bütün gece uyuyup da, sabah namazını cemaatle kılsaydı, daha iyi olurdu” buyurdu.
İslamiyet’ten sapıtmış olanlar, sıkıntı çekip ve mücahede edip, nefslerini körletiyor ise de, İslamiyet’e uygun yapmadıklarından kıymetsizdir ve hakirdir. Eğer bu çalışmalarına ücret hasıl olursa, dünyada birkaç menfaatten ibaret kalır. Halbuki, dünyanın hepsinin kıymeti ve ehemmiyeti nedir ki, bunun birkaçının itibarı olsun. Bunlar, mesela çöpçüye benzer ki, çöpçüler herkesten daha çok çalışır ve yorulur. Ücretleri de herkesten aşağıdır. İslamiyet’e tâbi olanlar ise, latif cevahir ve kıymetli elmaslar ile meşgul olan mücevherciler gibidir. Bunların işi az, kazançları pek çoktur. Bazen bir saatlik çalışmaları, yüz binlerce senenin kazancını hasıl eder. Bunun sebebi şudur ki, İslamiyet’e uygun olan amel, Hak teâlânın makbulüdür, çok beğenir.
Böyle olduğunu kendi kitabının çok yerinde bildirmiştir. Mesela, Âl-i İmran suresi, otuz birinci âyetinde mealen; “Ey sevgili Peygamberim! Onlara de ki, eğer Allah’ı seviyorsanız ve Allah’ın da, sizi sevmesini istiyorsanız, bana tâbi olunuz! Allah bana tâbi olanları sever” buyuruyor.
İslamiyet’e uymayan şeylerin hiç birini Hak teâlâ sevmez, beğenmez. Sevilmeyen, beğenilmeyen şeye sevap verilir mi? Belki cezaya sebep olur.
Cenab-ı Hak, Kur’an-ı kerimde, Nisa suresi, sekseninci âyetinde, Muhammed aleyhisselama itaat etmenin, kendisine itaat etmek olduğunu bildiriyor. O halde, Onun Resulüne itaat edilmedikçe, Ona itaat edilmiş olmaz. Bunun pek kat’i ve kuvvetli olduğunu bildirmek için, âyet-i kerimede; “Elbette muhakkak böyledir” buyurdu ve bazı doğru düşünmeyenlerin, bu iki itaati birbirinden ayrı görmelerine meydan bırakmadı. Âyet-i kerimede mealen buyuruldu ki:
(Allah ile resullerinin emirlerini birbirinden ayırıp ikisi arasında bir yol tutmak isteyen kâfirdir.) [Nisa 150,151]
Bütün insanlara önce lazım olan şey, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarında bildirdikleri gibi bir iman ve itikad edinmektir. Peygamberimiz Muhammed aleyhisselamın yolunu bildiren, Kur’an-ı kerimden murad-ı ilahiyi anlayan, hadis-i şeriflerden murad-ı peygamberiyi çıkaran bu büyük âlimlerdir. Kıyamette kurtuluş yolu, bunların gösterdiği yoldur. Allah’ın Peygamberinin ve Onun Eshabının yolunu kitaplara geçiren, değiştirilmekten ve bozulmaktan koruyan, Ehl-i sünnet âlimleridir.
Ehl-i sünnetin reisi, imam-ı a’zam Ebu Hanife Nu’man bin Sabit’tir (radıyallahü teâlâ anh).
Evliyanın büyüklerinden Sehl bin Abdullah Tüsteri hazretleri buyuruyor ki:
“Eğer Musa ve İsa aleyhimesselamın ümmetlerinde, imam-ı a’zam Ebu Hanife gibi bir zat bulunsaydı, bunlar Yahudiliğe ve Hıristiyanlığa dönmezdi.”
Muhammed aleyhisselama tâbi olmak ahkam-ı İslamiyeyi yani İslam dininin emirlerini beğenip, seve seve yapmak ve Onun emirlerini, İslamiyet’in kıymet verdiği üstün tuttuğu şeyleri ve âlimlerini, salihlerini büyük bilip, hürmet etmektir ve Onun dinini yaymaya uğraşmak demektir ve dinine uymak istemeyenleri, beğenmeyenleri, aldırış etmeyenleri zelil, hakir ve aşağı tutmaktır.
İki cihan saadetine kavuşmak, ancak ve yalnız, dünya ve ahiretin efendisi olan, Muhammed aleyhisselama tâbi olmaya bağlıdır. Ona tâbi olmak için iman etmek ve ahkam-ı İslamiyeyi öğrenmek ve yapmak lazımdır.
Resulullah efendimize tâbi olmak yedi derecedir:
Birincisi, Ahkam-ı İslamiyeye inanarak, bunları öğrenmek ve yapmaktır. Bütün Müslümanların ve âlimlerin ve zahidlerin ve abidlerin tâbi olması, bu derecededir. Bunların nefsleri iman etmemiştir. Allahü teâlâ, merhamet ederek, yalnız kalbin imanını kabul etmektedir.
İkincisi, emirleri yapmakla beraber, Resulullah efendimizin bütün sözlerini ve âdetlerini yapmak ve kalbi kötü huylardan temizlemektir. Tasavvuf yolunda yürüyenler bu derecededir.
Üçüncüsü, Resulullah efendimizde bulunan hallere zevklere ve kalbe doğan şeylere de tâbi olmaktır. Bu derece, tasavvufun “vilayet-i hassa” dediği makamda ele geçer. Burada, nefs de iman ve itaat eder ve bütün ibadetler, hakiki ve kusursuz olur.
Dördüncüsü, ibadetler gibi bütün hayırlı işler hakiki ve kusursuz olmaktır. Bu derece, ulema-i rasihin denilen büyüklere mahsustur. Bu rasih ilimli âlimler, Kur’an-ı kerimin ve hadis-i şeriflerin derin manalarını ve işaretlerini anlar. Bütün Peygamberlerin eshabı böyle idi. Hepsinin nefsleri iman etmiş, mutmainne olmuştur. Böyle tâbi olmak, ya tasavvuf ve vilayet yolundan ilerleyenlere veya bütün sünnetlere yapışarak bütün bid’atlerden kaçanlara nasip olur. Bugün, dünyayı bid’at kaplamış, sünnetler gayb olmuştur. Bugün, sünnetleri bulup yapışmak ve bid’at deryasından kurtulmak çok zordur. Bid’atler, âdet hâlini almıştır. Halbuki âdetler ne kadar yerleşmiş ve yayılmış olsalar ve ne kadar güzel görünseler de, din ve sünnet olamaz.
Beşincisi, Resulullah efendimize mahsus kemalata, yüksekliklere tâbi olmaktır. Bu kemalat, ilim ve ibadetle ele geçemez. Ancak, Allahü teâlâdan, lütuf ve ihsan ile gelir. Bu derecede olanlar, büyük Peygamberler ve bu ümmetin pek az büyükleridir.
Altıncısı, Resulullah efendimizin mahbubiyyet ve ma’şukiyyet denilen kemalatına, olgunluklarına tâbi olmaktır ki, Allahü teâlânın çok sevdiklerine mahsustur ve lütuf ile ele geçmez, muhabbet lazımdır.
Yedinci derece, insan vücudunun her zerresinin tâbi olmasıdır. Tâbi metbua o kadar benzer ki, tâbi olmaklık aradan kalkar. Bunlar da, sanki Resulullah efendimiz gibi, aynı kaynaktan, her şeyi alır.
Ona uymanın ufak bir zerresi bütün dünya nimetlerinden ve ahiret saadetlerinden kat kat üstündür. İnsanlık meziyeti ve şerefi Ona tâbi olmaktır. Resulullah efendimize uymak için Müslümanların Ehl-i sünnetin dört hak mezhebinden birinde olmaları temel şarttır.
Ey saadete kavuşmak isteyen akıl sahipleri! Bütün gücünüzle Ona tâbi olmaya çalışınız! Bu devlete, bu nimete mani olan her şeyden kaçınız! Harikalar gösteren bir din yobazını ve yüksek mevkiler, diplomalar ele geçirmiş olan bir fen yobazını, yani Ona tâbi olmak şerefinden mahrum olan bir cahili, bir gafili görürseniz, bunun sözlerinin, yazılarının, radyolardaki, televizyonlardaki saçmalarının, yalanlarının, insanı felakete sürükleyeceğini ve hiç böyle gösteriş yapmayan, fakat çok dikkat ile ve titizlikle Ona tâbi olana inanmanın, Onu sevmenin, felaketlerden kurtarıcı çok kıymetli ilaç olduğunu biliniz! [Yalnız Kur’an diyen, Kur’anı getirmekle vazifesi bitti, O postacıydı diyen, Kelime-i şehadetin ikinci kısmına yani Muhammedün Resulullah demeye lüzum yoktur diyen din düşmanlarına inanmayı, yollarında bulunmayı felaket biliniz. Yaralı aslandan daha fazla bunlardan kaçınız.]
“Hepiniz bir sürünün çobanı gibisiniz!”
Ona tâbi olmak (Ahkam-ı İslamiye)yi beğenip, seve seve yapmak ve Onun emirlerini ve İslamiyet’in kıymet verdiği, üstün tuttuğu şeyleri ve âlimlerini, salihlerini büyük bilip, hürmet etmektir ve Onun dinini yaymaya uğraşmak demektir ve Allahü teâlânın emirlerine uymak istemeyenleri sevmemektir.
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki;
(Hepiniz bir sürünün çobanı gibisiniz. Çoban sürüsünü koruduğu gibi, siz de evlerinizde ve emirleriniz altında olanları Cehennemden korumalısınız! Onlara Müslümanlığı öğretmelisiniz! Öğretmez iseniz mesul olacaksınız.) [Müslim]
(Bir müslümanın evladı ibadet edince, kazandığı sevap kadar, babasına da verilir. Bir kimse, çocuğuna fısk, günah öğretirse, bu çocuk ne kadar günah işlerse, babasına da o kadar günah yazılır.) [S. Ebediyye]
Din-i İslam’ın temeli, imanı, farzları ve haramları öğrenmek ve öğretmektir. Allahü teâlâ, Peygamberleri bunun için göndermiştir. Gençlere bunlar öğretilmediği zaman, İslamiyet yıkılır, yok olur. Allahü teâlâ, müslümanlara (Emr-i maruf) yapmayı emrediyor. Yani, benim emirlerimi, bildiriniz, öğretiniz diyor ve (Nehy-i anilmünker) emrediyor. Yani, yasak ettiğim haramları bildiriniz ve yapılmasına razı olmayınız, diyor.
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Birbirinize Müslümanlığı öğretiniz. Emr-i marufu bırakır iseniz, Allahü teâlâ, en kötünüzü başınıza musallat eder ve dualarınızı kabul etmez.) [Bezzar]
(Bütün ibadetlere verilen sevap, Allah yolunda gazaya verilen sevaba göre, deniz yanında bir damla su gibidir. Gazanın sevabı da, emr-i maruf ve nehy-i anilmünker sevabı yanında, denize nazaran bir damla su gibidir.) [Deylemi]
|
| |
|
| |
|
Resulullahın sallallahü aleyhi ve sellem sünnetlerinin nurları ile ışıklanmadıkça doğru yola kavuşulamaz. O yüce Peygamberin izinde bulunmadıkça, felaketlerden kurtulmaya uğraşmak boşunadır. Allahü teâlânın sevgili Peygamberine uymadıkça, Allahü teâlâyı sevmek saadeti ele geçemez. İmran suresinin otuz birinci âyetinde mealen; (Allahü teâlâyı seviyorsanız, bana tâbi olunuz! Bana uyanları Allah sever!) buyuruldu.
Allahü teâlâ, Habibine böyle demesini emir buyurmaktadır. Saadete kavuşmak isteyen kimse, bütün âdetlerini, ibadetlerini ve alış-verişlerini Onun gibi yapmaya çalışmalıdır. Bu dünyada, bir kimsenin sevdiğine benzemeye çalışanlar, bu kimseye sevimli ve güzel görünürler. Bu kimse, onları da çok sever, beğenir. Bunun gibi, sevgiliyi sevenler, her zaman sevilir. Sevgilinin düşmanları, sevenin de düşmanları olur. Bundan dolayı, görünen ve görünmeyen bütün iyilikler, bütün üstünlükler, ancak o yüce Peygamberi sevmekle ele geçebilir. Yükselebilmenin, ilerlemenin ölçüsü, bu sevgidir. Allahü teâlâ, sevgili Peygamberini, insanların en güzeli, en iyisi, en sevimlisi olarak yarattı. Her iyiliği, her güzelliği, her üstünlüğü Onda topladı. Eshab-ı kiramın hepsi, Ona âşık idiler. Hepsinin kalbi, Onun sevgisi ile yanıyordu. Onun ay yüzünü, nur saçan cemâlini görmeleri, lezzetlerin en tatlısı idi. Onun sevgisi uğruna canlarını, mallarını feda ettiler. Onu canlarından, mallarından, kısaca, her sevilenden daha çok sevdiler. Onu aşırı sevdikleri için, Onu sevenleri de sevdiler. Bunun için birbirlerini de çok sevdiler. Onun üstünlüğünü anlayamayıp, Onun güzelliğini göremeyip, Onu sevmek saadetine kavuşamayanlara düşman oldular. Çünkü, taatlerin, iyiliklerin başı, dostları sevmek ve düşmanları sevmemektir. Allah’ı seviyorum diyenlerin, Eshab-ı kiram gibi olmaları lazımdır. Seven bir kimse, sevdiğinin sevdiklerini de sever. Sevdiğinin düşmanlarına düşman olur. Bu sevmek ve düşmanlık, bu kimsenin elinde değildir. Kendiliğinden hasıl olur. Bu kimse, sevmesinde ve düşmanlığında deli gibidir. Bunun içindir ki Peygamber efendimiz; (Kendisine deli denilmeyen kimsenin imanı tamam olmaz) buyurmuştur.
*** Resûlullah efendimizin açıklaması OLMASAYDI
25.01.2010
Peygamber efendimiz, Kur’ân-ı kerîmde icmâlen yani kısa ve kapalı olarak bildirilen hükümleri açıklamasaydı, Kur’ân-ı kerîm kapalı kalırdı. Resûlullah efendimizin vârisleri olan müctehid âlimler de, hadîs-i şerîflerdeki kısa ve kapalı hükümleri açıklamasalardı, İslâmiyyetin hükümleri kapalı kalırdı. Bunun için, her asırda gelen müctehid âlimler, Resûlullah efendimize tâbi olarak, kısa ve kapalı olarak bildirilen hükümleri açıklamışlardır. Nahl sûresinin 44. âyet-i kerimesinde, Peygamber efendimize hitaben meâl olarak;(İnsanlara indirdiğimi onlara beyân edesin) buyurulmaktadır.
Beyân etmek, Allahü teâlâdan gelen âyetleri, başka kelimelerle ve başka sûretle anlatmak, açıklamak, izâh etmek demektir. Müctehid âlimler de, âyetleri beyân edebilselerdi, anlamı kapalı olanları açıklayabilselerdi, Allahü teâlâ Peygamber efendimize; “Sana vahiy olunanları teblîğ et, bildir” buyurur, beyân etmesini, açıklayıp, izâh etmesini emretmezdi.
Şeyh-ül-islâm Zekeriyyâ “rahmetullahi aleyh” buyurdu ki:
“Resûlullah efendimiz, Kur’ân-ı kerîmde kısa ve kapalı olarak bildirilenleri açıklamasaydı, mezheb imâmları da kapalı olarak bildirilen hükümleri açıklayıp, izâh etmeselerdi, Kur’ân-ı kerîmdeki böyle hükümleri, hiçbirimiz anlayamazdık. Meselâ Peygamber efendimiz, abdesti nasıl alacağımızı hadîs-i şerîfleri ile bize bildirmeseydi, tatbiki olarak göstermeseydi, nasıl abdest alacağımızı Kur’ân-ı kerîmden çıkaramazdık. Namâzların kaç rek’at oldukları ve orucun, haccın, zekâtın hükümleri, keyfiyyetleri, zekattaki nisâb miktârları, şartları, farzları ve sünnetleri, Kur’ân-ı kerîmden çıkarılamazdı.”
Resûlullah efendimizin getirdiklerinin ve bildirdiklerinin hepsine, hikmetlerini, delîllerini anlamasak bile, îmân ve tasdîk etmemiz lâzım olduğu gibi, mezheb imâmlarımızdan, müctehid âlimlerden gelen bilgilere de, delîllerini anlamasak bile, İslâmiyyete muhâlif olmadıkları için îmân ve tasdîk etmemiz lâzımdır.
Müctehid olmayanların, mezhebler arasında ayrılıklar bulunduğunu gördükleri hâlde, hepsine inanmaları ve tasdîk etmeleri lâzımdır. Müctehid olmayan birinin, bir mezhebi hatâlı görmesi, o mezhebin hatâlı olduğunu göstermez. O kimsenin hatâlı olduğunu, anlayışının kıt olduğunu gösterir. Bu sebeple, Peygamber efendimizin ve Onun vârisleri olan müctehid âlimlerin bildirdiklerine, naklettiklerine inanmak, îmân edip kabul etmek lâzımdır. Bu âlimlere itirâz etmek, Peygamber efendimize ve böylece Allahü teâlâya itirâz, karşı gelmek olur. Nisâ sûresinin 46. âyet-i kerimesinde meâlen; (Onların îmân etmiş olmaları için, aralarındaki anlaşmazlıklarda, seni hakem yapmaları ve vereceğin hükme râzı olmaları, teslîm olmaları lâzımdır) buyurulmuştur.
Bu âyet-i kerîme, Resûlullah efendimizin hükmünden, İslâmiyyetin emrinden sıkıntı duyanlarda îmân olmadığına alâmettir. Seyyid Ahmet Tahtâvî hazretleri, Dürr-ül-muhtâr hâşiyesinde buyuruyor ki:
“Tefsîr âlimlerinin çoğuna göre, (Dinde fırkalara ayrıldılar) âyet-i kerîmesi, bu ümmette meydâna gelecek olan bid’at sâhiplerini haber vermektedir. En’âm sûresinin 153. âyetinde meâlen; (Doğru yol budur. Bu yolda olunuz! Fırkalara bölünmeyiniz!) buyuruldu. Yani Yahûdîler, Hıristiyanlar ve başka sapıklar doğru yoldan ayrıldılar, siz de, bunlar gibi bölünmeyiniz! Âl-i İmrân sûresinin 103. âyetinde meâlen; (Hepiniz, Allahü teâlânın ipine sarılınız! Fırkalara bölünmeyiniz!) buyuruldu. Tefsîr âlimlerinden bazıları, Allahü teâlânın ipi, cemâat, birlik demektir dediler. Fırkalara ayrılmayınız emri, böyle olduğunu göstermektedir. Cemâat de, fıkıh ve ilim sâhipleridir.”
Netice olarak Peygamber efendimizin vârisi olan müctehid âlimlerden bir karış ayrılan, dalâlete düşer ve Allahü teâlânın yardımından mahrûm kalır, Cehenneme gider. Çünkü müctehid imâmlar yani fıkıh âlimleri doğru yoldadırlar. Muhammed aleyhisselâmın sünnetine yapışan bunlardır...
Rehbersiz kavuşulamaz
01.12.2008
Tarih incelenecek olursa, insanların, önlerinde bir rehber olmadan hep yanlış yollara saptıkları görülür. İnsan, aklı sayesinde Yaratıcıyı anlamış fakat ona giden yolu bulamamıştır. Peygamberleri işitmeyenler, Yaratanı etraflarında aramış ve kendilerine en büyük faydası olan Güneş’i, yaratıcı sanarak ona tapınmışlardır. Fırtınayı, ateşi, denizi, yanar dağları ve benzerlerini gördükçe bunları yaratıcının yardımcıları zannetmişlerdir. Her biri için semboller yapmışlar ve bundan da putlar doğmuştur. Kısacası insan, Allahü teâlâyı kendi başına bir türlü tanıyamamıştır. Bugün bile Güneş’e, ateşe tapanlar vardır ve bunlara da şaşmamalıdır. Çünkü rehbersiz, karanlıkta doğru yol bulunamaz. Kur’an-ı kerimde, İsra suresinin 15. âyetinde mealen; (Biz, Peygamber göndererek bildirmeden önce azab yapıcı değiliz)buyurulmaktadır.
Allahü teâlâ, kullarına verdiği akıl, düşünme kuvvetinin nasıl kullanılacağını onlara öğretmek, kendini onlara tanıtmak ve iyi işleri kötü, zararlı işlerden ayırmak için, dünyaya Peygamberler gönderdi. Peygamberler, insanlık sıfatları itibariyle bizim gibi insandır, yer, içer, uyur ve yorulurlar. Bizden farkları, zeka ve muhakeme kuvvetlerinin çok üstün olması, tertemiz ahlaklı ve Allahü teâlânın emirlerini bize tebliğ edecek bir güçte bulunmalarıdır. Bunun için Peygamberler, en büyük rehberlerdir.
İslam dinini tebliğ eden, Muhammed aleyhisselamdır ve kitabı da Kur’an-ı kerimdir. Muhammed aleyhisselamın mübarek sözlerine Hadis-i şerif denir. Kur’an-ı kerim ve hadis-i şerifler yanında bize rehberlik eden büyük din alimleri de vardır. Bazı kimseler; “Böyle alimlere lüzum var mıdır? İnsan iyi bir Müslüman olmak için İslam dininin kitabı olan Kur’an-ı kerimi okuyarak ve hadis-i şerifleri inceleyerek doğru yolu bulamaz mı?” diyebilirler ve bu din rehberlerine kıymet ve ehemmiyet vermeyebilirler. Halbuki bu, çok yanlıştır. Zira, din esasları hakkında hiçbir bilgisi olmayan bir insan, bir rehber olmadan Kur’an-ı kerimin ve hadis-i şeriflerin derin manasını anlayamaz. En mükemmel sporcu bile, yüksek bir dağa çıkarken kendisine bir rehber arar. Bir büyük fabrikada mühendislerin yanında ustabaşıları ve ustalar vardır. Böyle bir fabrikaya ilk giren işçi, önce ustalarından, sonra ustabaşılarından işinin inceliğini öğrenir. Bunları öğrenmeden önce, yüksek mühendis ile temas ederse, onun sözlerinden, hesaplarından hiçbir şey anlamaz. Çok iyi silah kullanan bir kimse bile, kendisine verilen yeni bir silahın nasıl kullanılacağı kendine öğretilmeden, onu doğru kullanamaz. Bunun içindir ki, din ve iman işlerinde, Kur’an-ı kerim ve hadis-i şerifler yanında kendilerine mürşid-i kamil ismi verilen büyük din alimlerinin eserlerinden faydalanmak gerekmektedir.
İslam dinindeki mürşid-i kamillerin en üstünleri, dört mezheb imamlarıdır. Bunlar, imam-ı a’zam Ebu Hanife, imam-ı Şafi’i, imam-ı Malik ve imam-ı Ahmed bin Hanbel hazretleridir. Bu dört imam, İslam dininin dört temel direkleridir. Kur’an-ı kerimin ve hadis-i şeriflerin manalarını doğru olarak öğrenmek için, bunlardan birinin kitaplarını okumak lazımdır.
Bunların her birinin kitaplarını açıklayan binlerce alim gelmiştir. Bu açıklamaları okuyan, İslam dinini doğru olarak öğrenir. Bu kitapların hepsindeki iman bilgileri aynıdır. Bu doğru imana Ehl-i Sünnet itikadı denir. Sonradan uydurulan, bunlara uymayan bozuk, sapık inanç yollarına bid’at ve dalalet yolları denir.
Netice olarak, Allahü teâlâ, insanları rehbersiz, başıboş olarak bırakmamış, onlara, rehber olarak Peygamberler, Kitaplar göndermiştir. Ayrıca insana, bu Peygamberleri ve gönderilen kitapları anlayacak kadar da, akıl verilmiştir. İnsanı, dalaletten, kötü yoldan ilim ve alimler kurtarır. Zira rehber olmadan doğru yola kavuşulamaz. Bunun için, Ehl-i sünnet alimlerini ve bunların yazdığı doğru din kitaplarını arayıp, bulmak ve okumak lazımdır.
Rehbersiz doğruya ulaşılamaz
30.03.2009
İnsanoğlu, önünde bir yol gösteren, Allahü teâlânın gönderdiği bir rehber olmadan kendi başına doğru yolu bulamamış, hep yanlış yollara sapmıştır. İnsan, kendisini yaratan büyük kudret sahibinin var olduğunu, aklı sayesinde anlamış, fakat ona giden yolu, rehbersiz olarak bulamamıştır. Peygamberleri işitmemiş veya o Peygamberin daveti kendilerine ulaşmamış olanlar, yaratıcıyı etraflarında aramışlar ve kendilerine en büyük faydası olan güneşi, yaratıcı sanarak ona tapmaya başlamışlardır. Daha sonra, büyük tabiat güçlerini, fırtınayı, ateşi, kabaran denizi, yanar dağları ve benzerlerini gördükçe, bunları yaratıcının yardımcıları zannederek, herbiri için birer suret yapmaya kalkmışlar ve bunlardan da putlar doğmuştur. Bunların gazabından korkarak, onlara kurbanlar kesmişler ve insanları bile bu putlara kurban etmişlerdir. Böylece her yeni hadise karşısında, putların sayısını da artırmışlardır. İslamiyet zuhur ettiği zaman Kâ’be-i muazzamada 360 put vardı.
Kısacası insan, bir rehber olmadan, her şeyin sahibi, yaratıcısı olan Allahü teâlâyı kendi başına bir türlü tanıyamamış, Ona giden yolu bulamamıştır. Bugün bile güneşe ve ateşe tapanlar mevcuttur ve bunlara da şaşmamalıdır. Çünkü rehbersiz, karanlıkta doğru yol bulunamaz. İsra suresinin 15. âyetinde mealen; (Biz, Peygamber göndererek bildirmeden önce azab yapıcı değiliz) buyurulmaktadır.
Allahü teâlâ, kullarına verdiği akıl ve düşünme kuvvetinin nasıl kullanılacağını onlara öğretmek, kendi birliğini onlara tanıtmak ve iyi işleri kötü, zararlı işlerden ayırmak için, dünyaya Peygamberler göndermiştir.
Peygamberler, insanlık sıfatları itibariyle bizim gibi insandırlar. Onlar da yer, içer, uyur ve yorulurlar. Diğer insanlardan farkları; çok akıllı olmaları, zekaları, muhakeme kuvvetlerinin çok üstün olması, tertemiz ahlaklı ve Allahü teâlânın emirlerini insanlara tebliğ edecek, bildirecek bir güçte bulunmalarıdır.
Peygamberler, en büyük rehberlerdir. İslam dinini tebliğ eden, en son ve en üstün peygamber, Muhammed aleyhisselamdır. Kitabı da, Kur’an-ı kerimdir. Muhammed aleyhisselamın sözlerine, Hadis-i şerif denir.
Kur’an-ı kerim ve hadis-i şerifler yanında bize rehberlik eden büyük din âlimleri de vardır. İnsan, iyi bir Müslüman olmak için İslam dininin kitabı olan Kur’an-ı kerimi okuyarak ve hadis-i şerifleri inceleyerek doğru yolu bulamaz mı diye bir düşünce hatıra gelebilir. Böyle düşünmek çok yanlıştır. Çünkü, din hakkında hiç bilgisi olmayan bir kimse, bir rehber olmadan Kur’an-ı kerimin ve hadis-i şeriflerin derin manasını anlayamaz. En mükemmel sporcu bile, yüksek bir dağa çıkarken kendisine bir rehber arar. Bir büyük fabrikada mühendislerin yanında ustabaşılar ve ustalar vardır. Böyle bir fabrikaya ilk giren işçi, önce ustalarından, sonra ustabaşılarından işinin inceliğini öğrenir. Bunları öğrenmeden, mühendis ile temas ederse, onun sözlerinden, hesaplarından hiçbir şey anlamaz. Çok iyi silah kullanan bir kimse bile, kendisine verilen yeni bir silahın nasıl kullanılacağı kendine öğretilmeden, onu doğru kullanamaz. Bunun içindir ki, din ve iman işlerinde, Kur’an-ı kerim ve hadis-i şerifler yanında kendilerine Mürşid-i kâmil ismi verilen büyük din âlimlerinin eserlerinden faydalanmak gerekmektedir.
İslam dinindeki Mürşid-i kâmillerin en üstünleri, dört mezheb imamlarıdır. Bunlar, imam-ı a’zam Ebu Hanife, imam-ı Şafi’i, imam-ı Malik ve imam-ı Ahmed bin Hanbel hazretleridir.
Netice olarak, Kur’an-ı kerimin ve hadis-i şeriflerin manalarını doğru olarak öğrenmek için, bu âlimlerin kitaplarını okumak lazımdır. Bunların kitaplarını açıklayan binlerce âlim gelmiştir. Bu açıklamaları okuyan, İslam dinini doğru olarak öğrenir. Bu kitapların hepsindeki iman bilgileri aynıdır. Bu doğru imana Ehl-i Sünnet itikadı, inancı denir. Sonradan uydurulan, bunlara uymayan bozuk, sapık inanç yollarına ise, Bid’at ve Dalalet yolları denir.
Rehber olmadan insan...
23.10.2011
İnsanın diğer varlıklardan farkı, rûhunun bulunması, düşünebilmesi, olayları aklı ile muhâkeme edebilmesi, karâr vermesi, iyilik ve kötülüğü ayırabilmesi, yanlış yapınca pişman olması ve benzeri gibi üstünlükleridir. Fakat insan, kendisine verilen bu özellikleri, kendi başına ve bir rehber olmadan kullanamamıştır.
İnsanların, bir rehber olmadan kendi başlarına gittiklerinde, hep yanlış yollara saptıkları görülmüştür. Bunun için Allahü teâlâ, kullarına verdiği akıl ve düşünme kuvvetinin nasıl kullanılacağını onlara öğretmek ve kendi birliğini onlara tanıtmak, iyi işleri fenâ, zararlı işlerden ayırmak için, dünyâya Peygamberler göndermiştir. Peygamberler, en büyük rehberlerdir ve sonuncusu da, Muhammed aleyhisselâmdır. Kendisine gönderilen kitâp da Kur’ân-ı kerîmdir. Kur’ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîfleri bize açıklayanlar da, büyük din âlimleridir.
“Âlimlere lüzûm var mıdır? İyi bir Müslümân olmak için Kur’ân-ı kerîmi okuyarak ve hadîs-i şerîfleri inceleyerek doğru yol bulunamaz mı?” diyenler ve âlimlere önem vermeyenler vardır. Hâlbuki bu, çok yanlıştır. Zîrâ, din esâsları hakkında hiçbir bilgisi olmayan bir insan, bir rehber olmadan Kur’ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin derin ma’nâsını anlayamaz. En mükemmel bir sporcu bile, yüksek bir dağa çıkarken kendisine bir rehber arar. Çok iyi silâh kullanan bir kimse, kendisine verilen yeni bir silâhın nasıl kullanılacağı kendisine öğretilmeden, onu doğru kullanamaz. Bunun içindir ki, din ve îmân işlerinde, Kur’ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin ma’nâlarını anlayabilmek için, kendilerine Mürşid-i kâmil ismi verilen büyük din âlimlerinin eserlerinden faydalanmamız ve bunlara itimat etmemiz gerekmektedir. Celâleddîn-i Rûmî hazretleri Mesnevîde şöyle bir hikâye anlatır:
“Vaktiyle, birisi âmâ olan iki arkadaş, atlarına binerek yola çıkmışlar. Yolda giderlerken âmâ olan, elinden kamçısını düşürmüş. Yol arkadaşına itimat edemediği için, kamçım düştü diyememiş. Kendisi atından inmiş, el yordamıyla kamçısını aramaya başlamış. Düşürdüğü kamçısını bulamamış ama eline ondan daha güzel yumuşak bir şey geçmiş. Bu kamçı daha güzelmiş diyerek onu alıp atına binmiş. Fakat o kamçı diye bulup eline aldığı, gecenin soğuğundan hareketsiz duran bir yılanmış. Derken biraz sonra hayli ilerlemiş olan arkadaşına yetişmiş. Arkadaşı ona;
- Yahu nerede kaldın diye sorunca, âmâ olan;
- Kamçımı düşürmüştüm, onu arıyordum. Gerçi düşürdüğüm kamçıyı bulamadım ama, ondan daha güzel bir kamçı buldum diyerek, elindekini arkadaşına göstermiş. Arkadaşı, bunun kamçı diye gösterdiği şeyin yılan olduğunu görür görmez hemen onu ikâz etmiş ve;
- O kamçı değil, soğuktan hareketsiz duran bir yılandır. Biraz sonra havanın ısınması ile o da ısınır ve seni sokar, ölürsün demiş. Âmâ olan, arkadaşına itimat etmediği, ona inanmadığı için, onun bu sözlerine de inanmamış ve;
- Sen yalan söylüyorsun, elimdeki bu güzel kamçıyı bana attırıp sen alacaksın değil mi, demiş ve yılanı elinden bırakmamış. Biraz sonra, hava ısınınca harekete geçen yılan, adamı sokup zehirlemiş, âmânın aklı başına gelmiş ama, iş işten geçmiş, zira adamcağız ölmüş...”
Bundan sonra Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretleri; “İşte böyle, adamın hakikati görecek gözü yoksa, kendisine yol gösterenlere de inanmaz. Tabii ki bunun sonu da, hüsrân olacaktır. Ehl-i sünnet âlimleri, Mürşîd-i kâmiller de, insanları ikâz ederek, helâk olmalarını önlemek için gayret ederler. Fakat onlara itimât etmeyenler, inanmayanlar, kendi bildiğine göre hareket ederek helâk olurlar” buyurmuştur.
Netice olarak, kendi hastalığını bilmeyen bir kimsenin, ilâç olarak, âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflerden kendine uygun olanları seçip alması imkânsızdır. İslâm âlimleri, kalb, rûh mütehassısları olup, herkesin bünyesine uygun ilâçları, seçerek söylemiş ve yazmışlardır. Bu âlimlere itimât edip itâat edenler kurtulur, inkâr edenler ise, sapıtıp helâk olurlar.
Rehbersiz din öğrenilmez
17.03.2014
İnsanlar, Allahü teâlânın gönderdiği bir rehber olmadan, hep yanlış yollara sapmışlardır. Rehbersiz, karanlıkta doğru yol bulunamaz. Kur'ân-ı kerîmde, îsrâ sûresinin 15. âyetinde meâlen; (Biz, Peygamber göndererek bildirmeden önce azâb yapıcı değiliz)buyurulmaktadır.
İslâm dînini teblîğ eden, Muhammed aleyhisselâmdır. Kitâbı da Kur'ân-ı kerîmdir. Muhammed aleyhisselâmın mübârek sözlerine Hadîs-i şerîf denir. Kur'ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîfleri bize açıklayan büyük din âlimleridir.
“Böyle âlimlere lüzûm var mı? İnsan iyi bir Müslümân olmak için İslâm dîninin kitâbı olan Kur'ân-ı kerîmi okuyarak ve hadîs-i şerîfleri inceleyerek doğru yolu bulamaz mı?” diyenler var ise de, bu, çok yanlıştır. Zîrâ, din hakkında hiçbir bilgisi olmayan, bir rehber olmadan Kur'ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin mânâsını anlayamaz. Bunların mânâlarını anlayabilmek için, kendilerine Mürşid-i kâmil ismi verilen büyük din âlimlerinin eserlerinden faydalanmak gerekir. İslâm dînindeki Mürşid-i kâmillerin en üstünleri, dört mezheb imâmlarıdır. Bunlar, imâm-ı a'zam Ebû Hanîfe, imâm-ı Şâfi'î, imâm-ı Mâlik ve imâm-ı Ahmed bin Hanbel hazretleridir. Kur'ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin mânâlarını doğru olarak öğrenmek için, bunlardan veya bunların yolunda olan âlimlerden birinin kitâbını okumak lâzımdır. Bunları okuyan, İslâm dînini doğru olarak öğrenir.
Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerinin talebelerinden biri şeytanın vesvesesine kapılıp; “Artık ben kemâle geldim, olgunlaştım, sohbete, derslere devâm etmeme lüzum kalmadı” deyip kendi başına bir yere çekilir. Benlik ve gururundan dolayı şeytânî bir rüyâ görür. Rüyâsında, bağlık bahçelik içinde güzel nehirler ve çok lezzetli yemekler yediğini görür. Bu rüyâyı hakîkat zannedip, kibri daha da artar ve bu hâlini arkadaşlarına anlatır. Onlar da durumu Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerine arz ederler.
Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri, talebesinin bu hâline çok üzülür ve onun yanına gider. Talebeyi şeytanın aldattığını anlar ve;
-Seni bu gece Cennete götürürlerse, Cennete vardığında üç defâ Lâ havle oku buyurur.
Hakîkaten o kimseyi rüyâsında Cennet diye gösterdikleri yere götürürler. O kimse Cennet zannettiği yere varınca üç defâ Lâ havle okur. Gördüklerini ve kendisinde hâsıl olan şeytânî hâllerin hepsini unutur. Bir anda kendisinin pislik ve çöplük içerisinde olduğunu görür. Uyandığında gördüklerini hatırlar ve içine düştüğü hatâyı anlar. Çok pişman olup tövbe eder ve Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerinin elini öper, sohbetlere devâm edip, talebeler arasındaki yerini alır. Bunun üzerine Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri buyurur ki:
-Herkese bir mürşid-i kâmil lâzımdır. Aksi halde mel'ûn şeytan gelip kendisine musallat olur ve insan Allah korusun ona tâbi olur.
Netice olarak Allahü teâlâ, kullarına verdiği akıl ve düşünme kuvvetinin nasıl kullanılacağını onlara öğretmek, kendi birliğini onlara tanıtmak, iyi ve fenâ işleri birbirinden ayırmak için, dünyâya Peygamberler ve Onların vârisleri olan âlimleri göndermiştir. Peygamberler ve vârisleri, en büyük rehberlerdir.
Işık olmazsa, göz göremez
24.10.2011
Akıl, göz gibidir, din bilgileri de ışık gibidir. İnsanın aklı, gözü gibi zayıf yaratılmıştır. Gözümüz, karanlıkta göremiyor. Allahü teâlâ, gözümüzden faydalanmamız için, güneşi, ışığı yaratmıştır. Güneşin ve çeşitli ışık kaynaklarının nûru olmasaydı, gözümüz işe yaramazdı. Tehlikeli cisimlerden, zararlı yerlerden kaçamaz, faydalı şeyleri bulamazdık.
Allahü teâlâ, aklımızdan faydalanmamız için, Peygamberleri, İslâmiyyet ışığını yarattı. Peygamberler, dünyâda ve âhırette râhat etmek yolunu bildirmeseydi, aklımız bulamaz, işe yaramazdı. Tehlikelerden, zararlardan kurtulamazdık. İslâmiyyete uymayan veyâ aklı az olan kimseler, Peygamberlerden faydalanamaz, dünyâda ve âhırette tehlikelerden, zararlardan kurtulamaz. Fen vâsıtaları, mevki, rütbe, para ne kadar bol olursa olsun, Peygamberlerin gösterdiği yolda gitmedikçe, hiçbir fert, hiçbir cemiyet mesût olamaz. Ne kadar neşeli, sevinçli görünseler de, içleri kan ağlamaktadır. Dünyâda da, âhırette de râhat ve mesûd yaşayanlar, ancak, Peygamberlere uyanlardır. Eğer Peygamber efendimiz gelmeseydi, hiç kimse Allahü teâlâyı tanıyamazdı. Onun için bu şans, çok büyük bir nimettir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri; “Bu dünyâda Allahü teâlânın bir kuluna en büyük nimeti, bir dostunu, evliyâsını ona tanıtmasıdır” buyuruyor.
Ferîdüddîn-i Genc-i Şeker hazretleri de; “Bir kimsenin bir mürşidi yoksa, yâni bir kimse kendisini irşâd edecek, kendisine doğru yolu gösterecek bir kâmil velî bulamazsa, böyle büyük zâtların kitaplarını okusun ve onlara uysun!” buyurmaktadır.
HOCANIN HAKKI ÖDENMEZ!..
Müslüman olarak îmânımızı, ihlâsımızı, kısaca her şeyimizi, başta Peygamber efendimiz olmak üzere, din büyüklerine borçluyuz. Her şeyin hakkı ödenebilse de, hocanın, üstâdın hakkı ödenemez. Çünkü hadis-i şerîfte; (Talebesi arasında âlim, ümmeti arasında Peygamber gibidir) buyurulmuştur.
Bu sebeple her Müslümanın, elinden geldiği kadar, sadaka vererek, Kur’ân-ı kerîm okuyarak, bu büyüklerin rûhlarına hediye göndermesi, Onların gıyâbında ve huzûrunda, her hususta teşekkür etmesi, bir mecburiyettir. Allâhü teâlâ, Mûsâ aleyhisselâma vahyederek;(Yâ Mûsâ! Bir kimse kendine verdiğim ni’meti benden bilip kendinden bilmezse, ni’metlerimin şükrünü edâ etmiş olur. Bir kulum rızkını kendi çalışması ile bilip, benden bilmez ise, ni’metin şükrünü edâ etmemiş olur) buyurmuştur.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
“Allahü teâlânın, Peygamberler göndermesi, bütün mahlûklara rahmet ve ihsândır. Allahü teâlâ, kendi varlığını ve sıfatlarını, bizim gibi zayıf akıllı ve kısa görüşlü kullarına, bu büyük Peygamberleri ile haber verdi. Beğendiği şeyleri, beğenmediklerinden bunlar vâsıtası ile ayırdı. İnsanlara dünyâda ve âhırette faydalı olan şeyleri, zararlılarından, bunların aracılığı ile ayırt eyledi. Eğer Peygamberler gönderilmeseydi, insan aklı, Allahü teâlânın var olduğunu anlayamaz, büyüklüğünü kavramaya ulaşamazdı. İyilik edene şükretmek lâzım olduğunu herkes bilir. Allahü teâlânın ni’metlerine nasıl şükredileceğini bilmek için de, yine Peygamberler lâzımdır. Onların bildirmediği şükür ve saygı, Ona lâyık olmaz.”
BİR REHBER OLMAZSA...
Müslümân, Allahü teâlâyı çok sevdiği için, Onun sevdiğini de çok sever. Rehberi yani ehl-i sünnet âlimlerini sevmek, Allahü teâlâyı ve Resûlullahı sevmekten ileri gelmektedir. Rehber, ışık olmazsa, insan doğru yolu bulamaz. Ebû Abdullah el-Kureşî hazretleri; “Rehberi olmayan yolunu şaşırır” buyurmuştur.
Netice olarak, ışık olmazsa göz göremez. Gözün görmesi için, elbette ışık lâzımdır. Dünyâ, mayın tarlası gibidir. Bu mayınlara çarpmadan karşı tarafa geçmek, çok zor bir iştir. Karanlık ve tehlikeli tuzaklarla dolu olan âhiret yolculuğunda bu mayınların, tuzakların yerlerini bilen bir mübârek zât elimizden tutmazsa bu meşakkatli, tehlikelerle dolu yolculukta yürüyebilmemiz imkânsızdır. Allahü teâlâ kime, bir rehber, bir ışık nasib ederse, o kimsenin çok şükretmesi lâzımdır.
Din bilgilerini öğrenmenin yolu
07.05.2012
Resûlullah efendimizden gelen din bilgileri, beden ve kalb bilgileri olmak üzere iki kısma ayrılır. Peygamber efendimizin, inanılacak yani îmân edilecek ve bedenle yapılacak ibâdet bilgilerini bildirmek, öğretmek vazîfesi idi. Bunları bizzât bildirmiş, tebliğ etmiştir.
Tasavvuf denilen kalb bilgileri, güneş şuâları gibi, Resûlullah efendimizin mübârek kalbinden her ân etrâfa yayılıyordu. Bunlara nûr veya feyiz denir. Her Sahâbî, kendi kalbine gelen feyizlerden kendi kâbiliyeti kadarının hepsine, hemen kavuşmuştur. Kavuştukları nûrlar, ihlâslarının çabuk ve çok artmasına da sebep olmuştur.
Beden bilgileri, edille-i şeriyye yani Kitap, Sünnet, İcmâ-ı ümmet ve Kıyâs-ı fükahâ denilen dört kaynaktan öğrenilmiş, fıkıh kitâpları vâsıtası ile bizlere gelmiştir. Amel yani yapılacak ibâdetlerde, Resûlullah efendimize uymak isteyenlerin, fıkıh kitâplarının bildirdiği gibi ibâdet etmeleri lâzımdır. Kalb bilgileri ise, bizlere evliyânın kalbleri vâsıtası ile gelmiştir. Resûlullah efendimizin mübârek kalbinden bu bilgileri almak isteyenin, bir velînin yanında bulunarak, bunun kalbinden alması lâzımdır. Velî, insanın kalbi ile, Resûlullah efendimizin mübârek kalbi arasında, bir vâsıtadır, yoldur. Kalb bilgilerine, tasavvuf kitaplarını okumakla kavuşulamaz. Bu bilgilerin kaynağı, âriflerin kalbleridir. Böyle olduğu, Semerât-ül-füâd kitâbında açıkça yazılıdır.
Peygamber efendimizi görüp, sohbetinde bulunan her Sahâbî, Resûlullah efendimizden aldıkları, beden ve kalb bilgilerini, isteyen Müslümânlara bildirdiler. Dahâ sonra gelen Müslümânlar da, beden bilgilerini fıkıh kitâplarından, kalb bilgilerini ise, evliyânın kalblerinden aldılar.
“Ben, beden bilgilerini, doğruca Resûlullahın sözlerinden yani hadîs-i şerîflerden öğreneceğim” diyenler, hadîs-i şerîfleri yanlış anlayarak, nefsin ve şeytânın tuzaklarına düştükleri gibi; “Ben kalb bilgilerini doğruca Resûlullahın kalbinden alacağım” diyenler de, nefsin ve şeytânın tuzaklarına düşmüşlerdir.
Beden bilgilerinin, Ehl-i sünnet âlimlerinin sözlerinden veyâ kitâplarından, kalb bilgilerinin de, bu âlimlerin, hayâtta olanlarının kalblerinden, vefâtlarından sonra da, rûhlarından alınması lâzımdır. Bu bilgilerin mütehassısları yani müctehidler ve velîler, böyle söylemişlerdir. Künûz-üd-dekâıkda yazılı olan;
(Talebesi arasında âlim, Eshâbı arasındaki Peygamber gibidir.)
(Âlimin talebesinden üstünlüğü, Peygamberin ümmetinden üstünlüğü gibidir.)
(Her şeyin bir kaynağı vardır. Takvânın menba’ı, kaynağı, âriflerin kalbleridir.)
(Fıkıh dersinde bulunmak, bir sene ibâdet yapmaktan daha iyidir.)
(Âlimin yüzüne bakmak ibâdettir) gibi hadîs-i şerîfler, beden ve kalb bilgilerinin nasıl öğrenileceğinin vesîkasıdır.
BEDEN VE KALB BİLGİLERİ
Allahü teâlâ, İslâm dîninin kıyâmete kadar devâm edeceğini vâdetmiştir. Beden bilgilerini muhâfaza için müctehid âlimleri, kalb bilgilerini muhâfaza için de evliyâyı yaratmıştır. Allahü teâlâ, bunların yenilerini yaratmakta ve İslâmiyyet devâm etmektedir.
Kalbin, rûhun hastalığı, herkeste başkadır ve herkesin kabiliyeti ayrıdır. Resûlullah efendimiz yalnız kalbin hastalıklarını ve tedâvîsini bildirmekle kalmamış, fertlere, âilelere, cemiyetlere yani her çeşit dünyâ ve âhıret işlerine âit yüz binlerle bilgiyi söylemiştir. Kendi hastalığını ve kalbinin ilâcını bilmeyenlerin, bu hadîs-i şerîflerden kendine uygun olanları seçip alması imkânsız gibidir.
Netice olarak, Resûlullah efendimiz, dünyâ eczânesine yüz binlerce ilâç hâzırlayan baştabîb olup, müctehid ve evliyâ da, bu hâzır ilâçları, hastaların dertlerine göre dağıtan, emrindeki yardımcı doktorlar gibidir. Bizler, hastalığımızı bilemediğimiz, ilâçları tanımadığımız için, yüz binlerce hadîs-i şerîf içinden, kendimize ilâç aramaya kalkarsak, aks-i tesîr hâsıl olarak, câhilliğimizin cezâsını çeker, fayda yerine zarar görürüz. Bu sebeple dinimizi, mutlaka bu işin mütehassısı olan âlimlerden öğrenmemiz lâzımdır.
Peygamberler, lâzım olanları bildirir
21.02.2012
Peygamberler, Allahü teâlânın varlığını, birliğini, emir ve yasaklarını, insanlara bildirmekle vazifelidirler. İnsanların çoğu, gördüklerine, duyduklarına, göründüğü gibi inanıp, inceliklerini anlayamadıklarından, Allahü teâlâ, gönderdiği kitâplarında, varlığına, büyüklüğüne alâmet olan, mahlûklarının en büyükleri, en açıkta bulunan ve düzgün görünen ayı, güneşi, yıldızları, her çeşit insanın anlayabilmesi için, göründükleri gibi târif buyurmuştur. Bunların hesâplarını, içyüzlerini açıklamayarak, câhil olan çoğunluğu, anlayamayacağı şeylerle uğraşmaya zorlamamış, bunları, her asırdaki zekî, akıllı kimselerin çalışarak anlamalarını teşvîk buyurmuştur.
İnsanların, kendi akılları ile elde ettikleri buluşları, zamânla değişmekte, bir zaman doğru, güvenilir sanılan buluşların, sonradan yanlış olduğu anlaşılmaktadır. Her asrın insanları, zamânlarındaki son buluşların doğru olacağına inandıkları için, çeşitli asırlardaki insanların, buluşları ve bunlara inanışları başka başka olmuş ve bu inanışlar da, günâh olmamıştır. Cenâb-ı Hak, kullarını suçtan korumak için, herkesin anlayamayacağı, inanamayacağı fen bilgilerini, gönderdiği kitâplarında açıklamayıp, bunlara işâret buyurmuş, yerküresini, güneşi, gökleri göründükleri gibi anlatarak, bunlardan ibret alınmasını, varlığının, büyüklüğünün anlaşılmasını emir eylemiştir. Kâdî Beydâvî hazretleri, Nahl sûresinde;(Kullarıma hikmet ile ve güzel vaaz ile beni tanıt!) meâlindeki 125. âyet-i kerîmeyi tefsîr ederken; “Anlayışlı, tahsîlli olanlara, fen bilgileri ile; hislerine tâbi olan câhil halka da, görünenleri anlatmakla bildir, demektir” buyuruyor.
Yahûdî ve Hristiyanlar, Tevrat ve İncilde, görünüşe göre bildirilenleri okuyunca, hakîkatleri de böyle sanarak, yeryüzünü düz ve hareketsiz, güneşin bunun etrâfında döndüğünü, göklerin yer üzerine çadır gibi kapatılmış olduğunu, Allahü teâlânın, insan gibi, kürsîde oturup, işleri yürüttüğünü sanmışlardır. Araştırma ve tecrübe ile bulunan fen bilgileri, bu inanışlarına uymadığından, fen adamlarına dinsiz demişlerdir. Fen adamları, bu haksız hüküm karşısında, Yahûdîliğe ve Hristiyanlığa saldırmıştır. Meselâ, din düşmanlığı ile tanınan William Draper “İlimle Dînin Çatışması” adlı kitâbında; “Kâinâtta her şeye hâkim bir kuvvet varsa da, bu papazların inandığı ilâh değildir” diyerek, Allahü teâlânın, fizik, kimyâ kuvvetlerinin en büyüğü olacağını zannettiğini göstermektedir.
HEPSİ MÜSLÜMAN OLURDU!..
Görülüyor ki, fen adamları arasında dinsiz olanlar, yâ papazların ve câhil halkın yanlış anladıkları şeylere haklı olarak saldırmış, yâhut zamânlarının fen bilgileri arasına sıkışıp kalmış olan kafaları ile düşündüklerini, hayâlî inanışlarını inkâr etmişlerdir. Eğer, İslâm âlimlerinin, Kur’ân-ı kerîmden çıkardıkları fenne bağlı bilgileri, bunların inceliğini, doğruluğunu okuyup anlasalardı, hepsi hakîkati görüp, seve seve Müslümân olurdu. Neml sûresindeki, meâlen; (Dağları, yerinde duruyor görüyorsun, hâlbuki bunlar bulut gibi hareket etmektedir) olan 88. âyet-i kerîmesini Kâdî Beydâvî hazretleri tefsîr ederken; “Yerinde duruyor gördüğün dağlar, bulut gibi, boşlukta hızlı gitmektedir. Büyük cisimler, bir cihete doğru hızlı gidince, üstündekiler, bunun hareket ettiğini duymaz” buyurmaktadır.
Esîrüddîn-i Ebherî, Batlemyus, Ptolemenin Mecistî adındaki astronomi kitâbını okuturdu. Bunu hoş görmeyen biri;
- Müslümân çocuklarına böyle ne okutuyorsun diye sorunca, meâl-i şerifi; (Yerleri, gökleri, yıldızları, bitkileri ne güzel yarattığımızı görmüyorlar mı?) olan Kaf sûresinin 6. âyetini tefsîr ediyorum diyerek, cevâp vermiştir.
Netice olarak Peygamberlerin vazifesi, Allahü teâlânın var ve bir olduğunu, ilim ve başka üstün sıfatları bulunduğunu, kudretinin, büyüklüğünün sonsuz olduğunu, emir ve yasaklarını insanlara bildirmektir. Araştırarak, tecrübe ile elde edilen bilgileri, Peygamberler bildirmez, insanlar kendi çalışmaları ile öğrenirler.
Peygamberlik, çalışmakla ele geçmez
22.04.2013
Peygamberler, insanları, Allahü teâlânın beğendiği yola kavuşturmak, doğru yolu göstermek için gönderilmişlerdir. Zaten Peygamberlere inanmak, îmânın şartlarındandır. Resûl, lügat, sözlük olarak, gönderilmiş zât ve haberci demektir. İslâmiyette resûl demek, yaratılışı, huyu, ilmi, aklı, zamânında bulunan bütün insanlardan üstün, kıymetli, muhterem bir zât demektir.
Peygamberlerin hiçbir kötü huyu, beğenilmeyecek hâli yoktur. Çünkü Peygamberlerde İsmet sıfatı vardır. Peygamber olduğu bildirilmeden önce ve bildirildikten sonra, küçük ve büyük hiçbir günâh işlemezler.
RESÛLLER VE NEBÎLER
İslâmiyeti içeriden yıkmak isteyenler, Muhammed aleyhisselâm Peygamber olmadan önce, heykellerin önünde kurban keserdi diyerek iftirâ etmektedirler. Peygamberlerde, Peygamber olduğu bildirildikten sonra ve Peygamber olduğu yayılıncaya, anlaşılıncaya kadar, körlük, sağırlık ve benzerleri ayıp ve kusûrlar da olmaz. Her Peygamberde yedi sıfatın bulunduğuna inanmak lâzımdır. Bunlar; emânet, sıdk, teblîğ, adâlet, ismet, fetânet ve emnül-azldır. Peygamberler, Peygamberlikten azledilmezler. Fetânet, çok akıllı, çok anlayışlı demektir.
Yeni bir din getiren Peygambere resûl denir. Yeni din getirmeyip, insanları, önceki dîne dâvet eden Peygambere nebî denir. Emirleri teblîğ etmekte ve insanları, Allahü teâlânın dînine çağırmakta, resûl ile nebî arasında bir ayrılık yoktur.
Peygamberlere îmân etmek, aralarında hiçbir fark görmeyerek, hepsinin sâdık, doğru sözlü olduğuna inanmak demektir. Onlardan birine inanmayan kimse, hiçbirine inanmamış olur.
Peygamberlerin mübârek gözleri uyurken, kalb gözleri uyumaz. Peygamberlik vazîfelerini görmekte, Peygamberlik üstünlüklerini taşımakta, bütün Peygamberler müsâvîdir, eşittir. Peygamberlerde bulunması gereken sıfatlar, hepsinde vardır. Peygamberler, Peygamberlikten azledilmez, atılmaz. Velîlerden ise, evliyâlık alınabilir.
Peygamberler insandan olur, cinden, melekten insanlara Peygamber olmaz. Cin ve melek, Peygamberlerin derecelerine yükselemez.
Peygamberlerin, birbirleri üzerinde, şerefleri, üstünlükleri vardır. Meselâ ümmetlerinin çok olması, gönderildikleri memleketlerin büyük olması, ilim ve mârifetlerinin çok yerlere yayılması, mûcizelerinin dahâ çok ve devâmlı olması ve kendileri için ayrı kıymetler ve ihsânlar bulunması gibi üstünlükler bakımından, âhir zamân Peygamberi Muhammed aleyhisselâm, bütün Peygamberlerden dahâ üstündür. Ülül’azm olan Peygamberler, böyle olmayanlardan ve Resûller, resûl olmayan nebîlerden dahâ üstündürler.
Peygamberlerin sayısı belli değildir. 124 binden çok oldukları meşhûrdur. Bunlardan 313 veyâ 315 adedi Resûldür. Bunların içinden de, altısı dahâ yüksektir. Bunlara Ülül’azm Peygamberler denir. Ülül’azm Peygamberler, Âdem, Nûh, İbrâhîm, Mûsâ, Îsâ ve Muhammed Mustafâ’dır (aleyhimüsselâm.)
İbrâhîm aleyhisselâm, “Halîlullah”tır. Çünkü bunun kalbinde, Allahü teâlânın sevgisinden başka, hiçbir mahlûkun sevgisi yoktu. Mûsâ aleyhisselâm, “Kelîmullah”tır. Çünkü Allahü teâlâ ile konuştu. İsâ aleyhisselâm, “Kelimetullah”tır. Çünkü babası yoktu. Yalnız “OL” kelime-i ilâhiyyesi ile anasından dünyâya geldi. Bundan başka, Allahü teâlânın hikmet dolu kelimelerini, vaaz vererek, insanların kulaklarına ulaştırırdı.
ÂDEMOĞULLARININ EN ÜSTÜNÜ
Âdemoğullarının en üstünü, en şereflisi, en kıymetlisi ve mahlûkların yaratılmasına sebep olan Muhammed aleyhisselâm, “Habîbullah”tır. Onun Habîbullah olduğunu, büyüklüğünü, üstünlüğünü gösteren şeyler pek çoktur. Kıyâmette, herkesten önce kabirden O kalkacak, mahşer yerine önce gidecek ve Cennete herkesten önce girecektir.
Netice olarak Peygamberlik; çalışmakla, açlık, sıkıntı çekmekle ve çok ibâdet yapmakla ele geçmez. Allahü teâlânın ihsânı, seçmesi ile olur. Allahü teâlâ, insanların dünyâdaki ve âhiretteki işlerinin düzgün, faydalı olması ve zararlı işlerden koruyup, selâmete, hidâyete, rahata kavuşmaları için, Peygamberler vâsıtası ile dinler göndermiştir. Peygamberler, düşmanları çok olduğu ve alay ettikleri, üzdükleri hâlde, Allahü teâlânın, inanmak ve yapmak için olan emirlerini insanlara teblîğ etmekte, bildirmekte, düşmanlardan korkmamış, göz kırpmamışlardır...
Birbirinize Müslümanlığı öğretiniz
23.12.2013
İslâmiyetin temeli, îmânı, farzları, harâmları öğrenmek ve öğretmektir. Allahü teâlâ, Peygamberleri bunun için göndermiştir. Gençlere bunlar öğretilmediği zamân, İslâmiyet yıkılır, yok olur. Allahü teâlâ, Müslümânlara, emr-i ma'rûf ve nehyi anilmünker yapmayı emrediyor. Yani, benim emirlerimi ve yasak ettiğim harâmları bildiriniz diyor. Peygamber efendimiz; (Birbirinize Müslümânlığı öğretiniz. Emr-i ma'rûfu bırakır iseniz, Allahü teâlâ, en kötünüzü başınıza musallat eder ve duâlarınızı kabûl etmez) buyuruyor.
Müslümânlar herkese yumuşak davranır, birbirlerine yumuşak olarak emr-i ma'rûf yaparlar. Gayr-i müslimlerle de iyi geçinmemiz emrolundu. Müslümânların düşmanlara karşı en kuvvetli silâhı, güler yüzlü ve tatlı dilli olmaktır. Bir hadîs-i şerifte; (İslâm dîni garîb olarak başladı. Son zamânlarda da garîb olacaktır. Bu garîb insanlara müjdeler olsun! Bunlar, insanların bozduğu sünnetimi düzeltirler) buyuruldu.
Ehl-i sünnet âlimleri, bu hadîs-i şerifi açıklarken buyuruyor ki:
“İslâmiyetin başlangıcında, insanların çoğu, Müslümânlığı bilmedikleri, onu yadırgadıkları gibi, âhır zamânda da, dîni bilenler azalır. Bunlar, benden sonra bozulmuş olan sünnetimi ıslâh ederler. Bunun için, emr-i ma'rûf ve nehyi anilmünker yaparlar. Sünnete, yani İslâmiyete uymakta başkalarına örnek olurlar. İslâm bilgilerini doğru olarak yazıp, kitâplarını yaymaya çalışırlar. Bunları dinleyenler az, karşı gelenler çok olur. O zamânda, sevenleri çok olan din adamı, doğru arasına eğrileri, hoşa giden sözleri karıştıran kimsedir. Çünkü yalnız doğruyu söyleyenin düşmanları çok olur.”
Abdullah bin Muhammed Bekrî şöyle anlatır:
“İmâm-ı Şâfiî hazretleri ile Bağdat'ta nehir kenarında oturuyorduk. Bir genç gelip abdest almaya başladı. Fakat abdesti yanlış aldı. İmâm-ı Şâfiî hazretleri o gence;
-Abdesti tam al, Allahü teâlâ sana dünyâ ve âhiret saâdeti versin buyurdu. Genç tekrar abdest alıp, yanımıza geldi ve;
-Bana nasîhat et, öğret deyince, İmâm-ı Şâfiî hazretleri şöyle buyurdu:
-Allahü teâlâyı bilen, necât, kurtuluş bulur. Dîninde titizlik gösteren, kötülüklerden kurtulur. Nefsini ıslah eden, saâdete kavuşur.
Kim şu üç şeyi yaparsa îmânı kâmil olur:
1-Emr-i bil-mârûf yapmak, yâni Allahü teâlânın emirlerini yapmak ve yaymak.
2-Nehy-i anil-münker yapmak, yâni Allahü teâlânın yasaklarını yapmamak ve yapılmaması için uğraşmak.
3-Her işinde Allahü teâlânın dinde bildirdiği hudutlar içinde bulunmak.
Dünyâya bağlanıp, ona düşkün olma, âhireti iste. Bütün hâl ve hareketinde Allahü teâlâyı hatırla ki, kurtulanlardan olasın.
Bu nasîhatleri dinleyen genç, son derece memnun olup, benim yanıma yaklaşarak;
-Bu zât kimdir, dedi. Ben de İmâm-ı Şâfiî hazretleri olduğunu söyleyip tanıttım. Bunun üzerine genç;
-Bugün ne bahtiyârım ki, böyle büyük bir zâtı görüp, nasîhatini dinledim dedi.”
Netice olarak, başta Eshâb-ı kirâm olmak üzere, Din Büyüklerinin hepsi, Allahü teâlânın emir ve yasaklarını insanlara anlatmışlar, kitaplarına yazmışlar, emirlerin yapılmasını, yasaklardan sakınılmasını, teşvik ve tavsiye etmişlerdir.
Dinimizi, doğru kitaplardan öğrenmeli
29.01.2012
Dünyanın neresinde olursa olsun, her insana önce lâzım olan şey, dînini, îmânını öğrenmektir. Din, eskiden İslâm âlimlerinden kolayca öğrenilirdi. Şimdi, âhir zamân olduğu için, hakîkî din âlimi bulmak çok zorlaştı. Kendini âlim zanneden câhiller, din adamı olarak her tarafa yayıldı. Şimdi dîni, îmânı doğru olarak öğrenmek için tek çâre, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitâplarını okumaktır. Hadis-i şerifte; (İlim öğreniniz! İlim öğrenmek ibâdettir. İlim öğretene ve öğrenene cihâd sevâbı vardır. İlim öğretmek, sadaka vermek gibidir. Âlimden ilim öğrenmek, teheccüd namâzı kılmak gibidir) buyuruldu.
Din âlimi olmak yani dinde söz sâhibi olmak için, ictihâd derecesine yükselmek lâzımdır. Zamanımızda böyle bir âlim yok gibidir. Şimdi, âlim olmayanlar, çeşitli maksatlarla, din kitapları yazıyor, âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflere, çala kalem, mânâlar verip, Allahü teâlâ böyle söylüyor, Peygamber böyle emrediyor diyerek, İslâmiyyeti oyun hâline sokuyorlar. Böyle din kitâplarını almamalı, okumamalıdır. Din âlimlerinin sözlerini değiştirmeden yøazan kitâp bulup okumak lâzımdır. Böyle din kitâbı da, yok değil ama yok gibi olmuştur. Din büyüklerinin ismini koyarak, onlardan tercüme diyerek satılan kitapların çoğunda, ilâveler, değiştirmeler veyâ çıkarmalar yapılmakta ve bu kitâplar da, zararlı şekle sokulmaktadır.
Bir odanın her tarafı raf olsa, raflarda da binlerce kitap bulunsa, bir kimse de, bu kitapların hepsini okusa, eğer bu doğru bu yanlış diyemiyorsa, bu kimse âlim değildir. İlim öğrenmekten maksat, neyin doğru, neyin yanlış olduğunu yani hakkı bâtıldan ayırmaktır. Bunu ancak ehl-i sünnet âlimleri ve bu âlimlerin kitâplarını okuyanlar yapabilir. Her ilim ve amel sahibi, hakkı bâtıldan ayıramaz. Bir kimse, kendi başına, çeşitli kitâpları okuyarak, bir rehbere, yol gösterene tâbi olmadan, doğruyu, yanlıştan ayıramaz.
Bir kitâba güvenebilmek için, yalnız ismine değil, kitâbı yazanın ismine de bakmalıdır. Vaktiyle evliyâyı kirâmdan bir zât, dergâhında, talebelerine, sevenlerine sohbet ederken, içeriye bir talebesi girmiş. Talebe içeri girer girmez, içerinin havası değişmiş, değişik bir koku yayılmaya başlamış. O zât, içeri yeni giren talebeyi çağırmış ve;
-Evlâdım, senin üzerinde ne var, senden leş gibi bir koku geliyor deyince, talebe;
-Efendim, sabah gusül abdesti aldım, çamaşırlarımı değiştirdim, buraya da abdestli geldim cevabını vermiş. Fakat o zât;
-Evlâdım, senden gelen koku, kir kokusu değil, bu koku başka bir koku. Sen ceplerini bir boşalt, cebinde ne varsa şuraya koy buyurmuş.
Talebe, ceplerini boşaltırken bir tane de kitâp çıkarmış. Hocası hemen kitâbı alıp bakmış ve;
-Evlâdım, o pis koku işte bu kitaptan gelmektedir deyince talebe;
-Efendim, ben buraya gelirken bir arkadaşım benim dindar olduğumu bildiği için bana bir din kitâbı verdi, ben de aldım cebime koydum cevabını vermiş. Bunun üzerine o zât;
-Evlâdım, şöyle yanıma gel ve kitaptaki şu isme bir bak. Kitâbı yazan bu şahıs, bidât ehli bir kimsedir. Bunun kokusu, bütün kitâbı değil, hepimizi perişan etmektedir. Evet, kitâbın içindeki yazılar doğru olabilir, ama ondan gelen koku, bizi öldürmek, itikâdımızı bozmak için yeter. Çabuk bunu dışarıya bırak, böyle bozuk kitapları okuyanlar zehirlenir buyurmuş.
Netice olarak, midemizi doyurmak için gıdânın temizini aradığımız gibi, kalbimizi doyurmak için de, dinimizi öğreten kitapların iyisini, doğrusunu aramalıyız. Pis borudan şifâ gelmeyeceğini Din Büyükleri buyurmuştur. Dolayısıyla kitap okumaktan esas maksât, kalbi temizlemektir. Buna ilâveten, kendimize lâzım olan şeyleri de öğrenmektir. Kalb temizlenmezse, öğrenilecek ilim, bilgi, insana zarar verir. Bu sebepten dolayıdır ki, her kitap okunmaz. Okunacak din kitâbı, nakli esas almalıdır. Ayrıca kitapta, doğru bilgilerin olmasının yanı sıra, bu kitâbı hazırlayanın da, itikâdının düzgün ve kendisinin de sâlih kimse olması lâzımdır...
Resulullahtan soğutma gayretleri
Son yıllarda, İslam düşmanı bazı dış güçler ve bunların içimizdeki uzantıları sinsi bir şekilde Müslümanları Resulullah Efendimizden soğutmaya çalışmaktadırlar. Resulullahı, yerlerin göklerin bütün kâinatın Onun hürmetine yaratıldığı, Cenab-ı Hakkın Habibi olan bir peygamber değil de, sıradan bir insan olarak tanıtıyorlar. Haşa Kur’an-ı kerimi getirip işi bitmiş bir “Postacı” olarak görüyorlar. İnsanları Ona tabi olmaya, uymaya değil kendi kafalarına göre mana verdikleri Kur’an-ı kerim meallerine uymaya yönlendiriyorlar.
Halbuki Cenâb-ı Hak, Ona tâbi olmayı, Ona uymayı çok sever. Ona uymanın ufak bir zerresi, bütün dünya lezzetlerinden ve bütün âhiret nîmetlerinden daha üstündür. Hakîkî üstünlük, Onun sünnet-i seniyyesine tâbi olmaktır ve insanlık şerefi ve meziyyeti, Onun getirdiği dine uymaktır.
Ona uymak için, önce îman etmek yani Onun peygamberliğini ve bildirdiklerini kabul etmek sonra müslümanlığı iyice öğrenmek, sonra farzları edâ edip haramlardan sakınmak, daha sonra, sünnetleri yapıp mekruhlardan kaçınmak lâzımdır. Bunlardan sonra, mubâhlarda da Ona uymaya çalışmalıdır.
Allahü teâlâ Onu, dünyadaki bütün insanları saadete dâvet için gönderdi ve Sebe’ sûresi, yirmisekizinci âyetinde meâlen, “Ey sevgili Peygamberim! Seni, dünyadaki bütün insanlara ebedî saadeti müjdelemek ve bu saadet yolunu göstermek için, beşeriyyete gönderiyorum.” İmrân sûresi, otuzbirinci âyetinde de meâlen, “Ey sevgili Peygamberim! Onlara de ki, eğer Allahü teâlâyı seviyorsanız ve Allahü teâlânın da, sizi sevmesini istiyorsanız, bana tâbi olunuz! Allahü teâlâ bana tâbi olanları sever” buyurulmaktadır.
Onların iddia ettikleri gibi Allahü teâlânın bildirdikleri ile Resulullahın bildirdikleri ayrı şeyler değildir. Cenâb-ı Hak, Kur’an-ı kerimde, Nisâ sûresi, sekseninci âyetinde, Muhammed aleyhisselâma itaat etmenin, kendisine itaat etmek olduğunu bildiriyor. O hâlde, Onun Resûlüne itaat edilmedikçe, Ona itaat edilmiş olmaz. Bunun pek kat’î ve kuvvetli olduğunu bildirmek için, âyet-i kerimede “Elbette muhakkak böyledir” buyurdu ve bazı doğru düşünmeyenlerin, bu iki itaati birbirinden ayrı görmelerine meydan bırakmadı.
Allahü teâlâ, yine Nisâ sûresinin yüzellinci ve yüzellibirinci âyet-i kerimelerinde de meâlen, “Kâfirler, Allahü teâlânın emirleri ile Peygamberlerinin emirlerini birbirinden ayırmak istiyorlar. Bir kısmına inanırız; bir kısmına inanmayız diyorlar. Îman ile küfür arasında bir yol açmak istiyorlar. Onların hepsi kâfirdir. Kâfirlerin hepsine Cehennem azâbını, çok acı azâbları hazırladık” buyurarak, Resulullahın bildirdikleri ile Cenab-ı Hakkın bildirdiklerini ayrı tutanların sonsuz Cehennemde kalacağını bildirmektedir.
Muhammed aleyhisselâma tam ve kusursuz tâbi olabilmek için, Onu tam ve kusursuz sevmek lâzımdır. Bunun alâmeti de, Onun düşmanlarını düşman bilmek, Onu beğenmeyenleri sevmemektir. İki zıt şeyin muhabbeti bir kalbde, bir arada yerleşemez.
Resulullaha tam ve doğru tâbi olabilmek için “Ehl-i sünnet” âlimlerinin kitaplarında bildirdikleri gibi, bir îman ve îtikat etmek şarttır. Kıyâmette kurtuluş yolu, bunların gösterdiği yoldur. Allahü teâlânın Peygamberinin ve Onun Eshâbının yolunu kitaplara geçiren, değiştirilmekten ve bozulmaktan koruyan, “Ehl-i sünnet” âlimleridir.
Bu birkaç günlük hayat, eğer dünya ve âhiretin en kıymetli insanı olan, Muhammed aleyhisselâma tâbi olarak geçirilirse, saadet-i ebediyye, sonsuz necât, kurtuluş umulur. Yoksa Ona tâbi olmadıkça, her şey, hiçtir. Ona uymadıkça, her yapılan hayır, iyilik, burada kalır, âhirette ele bir şey geçmez.
Tel: 0 212 - 454 38 21 Faks: 0 212 - 454 38 29
29.4.2005
İnsanlığın, peygamberimize olan ihtiyacı
Esas konuya girmeden önce, bir mukaddime olmak üzere, ifade edelim ki: Tarihte “Cahiliye Devri” denilen bir dönem vardır. Bu dönemde, Arabistan Yarımadasında, insanlar putlara tapıyor, fıçılarla içki içiyor, sabahlara kadar kumar oynuyorlardı. Yine o devirde kuvvetli olan haklı sayılıyor, kadınlar bir ticaret metaı gibi alınıp-satılıyor, kız çocukları diri diri toprağa gömülüyorlardı. Elbette bunlardan rahatsız olan, memnun olmayan akl-ı selim sahibi insanlar -az da olsa- mevcuttu ve bunlar Cenab-ı Hakk’a tazarru ve niyazda bulunuyor, bu karanlık gecenin bitmesi için adeta canhıraş bir şekilde yalvarıyorlardı.
Dinsiz toplum yoktur
Şüphesiz ki, dünyaya gönderilen ilk insan ve ilk peygamber olan Hazret-i Adem’den bu yana gelmiş geçmiş bulunan bütün cemiyetleri incelediğimizde, belki sanatsız, edebiyatsız birtakım toplumlar bulmamız mümkündür. Fakat dinsiz hiçbir cemiyet bulmak mümkün değildir. Eğer hak dini bulamamışlarsa, batıl, beşeri dinler ihdas etmişler, yıldızlara, Ay’a, Güneş’e, rüzgâra, volkanlara, kabaran dalgalara, ağaçlara, taşlara, putlara tapınmışlardır. Dinler tarihi kitabları tahkik ve tetkik edilecek olursa, bunlar bütün teferruatıyla görülecektir.
İnsanlara merhamet buyuran Allahü teala, muhtelif asırlarda ve çeşitli coğrafi bölgelerde yaşayan insanlara birçok peygamber gönderdiği gibi, son nebi ve resul olan Hazret-i Muhammed’i (sallallahü aleyhi ve sellem) de peygamber olarak vazifelendirmiştir.
O, bu vazifeyi alınca, insanları küfür, dalalet, cehalet, ahlaksızlık, vahşet ve zulmetten kurtarıp iman, hidayet, ilim, irfan, aydınlık, insanlık, ahlak ve fazilete kavuşturmak istiyordu. Bunun için gece-gündüz hiç durmadan, Allah’ın gönderdiği en son ve en mükemmel din olan İslam dinini beşeriyete tebliğ ediyordu. O, getirdiği ilahi tebliğlerin, bütün insanlara anlatılması, açıklanması ve bizzat tatbik edilmesi ve bunların ebediyete kadar geçerli olduğunu ispatlamak için canla başla çalışıyordu. Nasipli olan kimseler, önceleri birer-ikişer, üçer-beşer, sonraları ise fevc fevc, grup grup islamiyete yönelmişler, ona dört elle sarılmışlar, bu hususta mallarını, canlarını, ailelerini ve çoluk çocuklarını dahi feda edecek hale gelmişlerdir. Ama ilk müslümanlar çok büyük imtihanlarla karşı karşıya kalmışlardır.
En güzel örnek
Takdir edileceği üzere, insanları, bağlı bulundukları dinlerinden, eski örf, âdet ve geleneklerinden bir anda vazgeçirmek kolay bir iş değildir. Hazret-i Peygamber, bozuk inançları ve alışkanlıkları söküp atmada tedrice riayet etmiş, bu tedrici, inanç, ibadet ve hükümlerin hepsinde uygulamıştır. Takriben 23 sene zarfında, barışta ve savaşta, sıkıntı ve mutluluk anlarında, dînî, ictimaî, ahlakî ve siyasî hayata dair, içinde bulunduğu toplum ve çevresindekilere çok önemli mesajlar vermiş ve onlara en güzel örnek olmuştur.
Herkesçe bilindiği gibi, peygamberler tarihini incelediğimizde, hepsinin gayesinin, yüksek ahlaklı iyi insanlar, aileler ve cemiyetler meydana getirmek olduğunu görüyoruz. Zaten bizim dinimizde, tarihimizde, kültür ve medeniyetimizde eğitimden maksat “iyi insan”, orijinal ismiyle söylemek gerekirse “insan-ı kamil” meydana getirmektir.
Burada hemen büyük islam alimi İmam-ı Gazali’nin bir sözünü hatırlıyoruz. Buyuruyor ki: “İnsanlar üç gruptur. Birinci grup gıda gibidir, herkese her zaman lazımdır. İkinci grup deva (ilaç) gibidir, bazı insanlara bazen lazım olur. Üçüncü grup ise illet (maraz, dert, hastalık) gibidir, herkes ondan kaçar, ama o, insanlara bulaşır.”
Bütün peygamberler ve onların varisleri olan islam alimleri ve evliya-yı kiram, hep gıda gibi bütün insanlara lazım olan fertler, aileler ve cemiyetler teşkil etmek için uğraşmışlardır.
Endülüs’ten
Çin’e kadar...
Son peygamber olan Hazret-i Muhammed’in (sallallahü aleyhi ve sellem), 150 bin mübarek insan, güzide sahabe, “hayırlı bir ümmet” meydana getirmesi, onların da 50 sene gibi çok kısa zaman zarfında gayet mahdud imkanlarla Endülüs’ten Çin’e kadar olan geniş coğrafi bölgeleri fethedip oralara ilim, irfan, ahlak, fazilet, adalet, medeniyet, nur ve hidayet götürmeleri ciddiyetle incelenmesi gereken bir konudur.
Aslında Hazret-i Âdem’den itibaren gelmiş geçmiş bulunan 6 ülü’l-azim peygamber, 313 resul, 124 binden ziyade nebinin eğitimdeki hedefleri aynıdır. 100’ü küçük 4’ü büyük kitap olmak üzere bu peygamberlerden bazılarına gönderilen 104 kitaptaki hedef de, insanların dünyada huzur ve sükun içerisinde yaşamaları, ahirette de ebedi saadete kavuşmalarıdır.
Dünyadaki bütün insanlar mesut olmak ister. Fakat mesut olan pek azdır, çünkü saadetin ne olduğunu bilen azdır. Saadet denilince yalnız dünyadaki rahatlık hatıra gelmemelidir. Asıl saadet, ebedi olan ahiret saadetidir. Ahiret saadetine kavuşabilmek için de Allahü tealanın ve son Peygamberinin emirlerine uymak yegane çaredir; bundan başka çare yoktur. İnşaallah bu konuda başka makaleler de yazmak istiyoruz.
6.9.2002
Peygamberler niçin gönderilmişlerdir?
İnsanların peygamberlere olan ihtiyâcını her akıllı insan idrak eder. Çünkü insanların doğruyu, iyiyi, güzeli bulabilmeleri, tek başına akılla mümkün olamamaktadır. Akıl, göz gibidir; bir peygamber vâsıtası ile gönderilen din ise ışık gibidir. Yâni, insanın aklı, gözü gibi zayıf yaratılmıştır. Göz, maddeleri, cisimleri karanlıkta göremiyor. Allahü teâlâ, görme âletinden (gözden) faydalanmak için güneşi, ışığı yaratmıştır. Güneşin ve çeşitli ışık kaynaklarının nûru olmasaydı, göz işe yaramazdı. Tehlikeli cisimlerden, yerlerden kaçamaz, faydalı şeyleri bulamazdı.
Akıl da, yalnız başına mâneviyatı, faydalı, zararlı şeyleri anlayamıyor. Allahü teâlâ, akıldan faydalanmamız için, Peygamberleri, din ışığını yaratmıştır. Peygamberler, dünyâda ve âhirette rahat etmek yolunu bildirmeselerdi, mücerred akıl bunu bulamazdı; tehlikelerden, zararlardan kurtulamazdı. İslâmiyete uymayan veya aklı az olan kimseler ve milletler de, peygamberlerden faydalanamaz; dünyâda ve âhirette tehlikelerden, zararlardan kurtulamazlar.
Kalpleri tedâvi için...
Allahü teâlâ, insanları olgunlaştırmak ve kalplerindeki hastalıklarını tedâvi etmek için, ezelde, merhamet ederek, peygamberler göndermeyi dilemiştir. Peygamberlerin, bu vazifelerini yapabilmeleri için, itâat etmeyenleri korkutmaları, itâat edenlere müjde vermeleri lâzımdır. Âhirette, birinciler için azap, ikinciler için sevap bulunduğunu haber vermeleri lâzımdır. İnsan, kendine tatlı gelen şeylere kavuşmak ister. Bunlara kavuşabilmek için doğru yoldan sapar, günah işler. Başkalarına kötülük yapar. İnsanları kötülük yapmaktan korumak, dünyâda ve âhirette rahat ve huzur içinde yaşamalarını sağlamak için peygamberlerin gönderilmeleri lâzımdır. Dünyâ hayâtı kısadır. Âhiret hayâtı sonsuzdur. Bunun için, âhiret hayâtındaki saâdeti sağlamak önce gelmektedir.
Cennete çekmek için...
Büyük İslâm âlimleri İmâm-ı Gazâlî ve İmâm-ı Rabbânî’nin de ifâde ettikleri gibi, peygamberlerin gönderilmesi kahırdır, cebirdir. Yani insanları cebir zinciriyle (tatlı bir şekilde zorlayarak) Cennete çekmek içindir. Nitekim hadîs-i şerîfte: “Zincirlerle Cennete çekilen insanlara hayret mi ediyorsun?” buyuruldu. Din, Cehenneme gitmemeleri için, insanları bağlayan bir kemenddir. Nitekim hadîs-i şerîfte: “Siz pervâne gibi, kendinizi ateşe atıyorsunuz. Ben ise, kemerinizden tutup geriye çekiyorum” buyuruldu. Allahü teâlânın cebbarlık (her istediğini yapmak) zincirinin halkalarından biri de, peygamberlerin sözleridir. İnsanlar, doğru yolu, eğri yollardan, bu sözlerle ayırabilirler. Onların gösterdiği tehlikeden, insanda korku hâsıl olur. Bu temyiz (ayırış) bilgisiyle korku, akıl aynası üzerindeki tozları temizler. Akıl cilâlanıp, âhiret yolunu tutmanın, dünyâ zevklerine kapılmaktan daha iyi olacağını anlar. Bu anlayış, âhiret için çalışmak irâdesini hâsıl eder. İnsanın uzuvları, irâdesine tâbi olduğundan, uzuvlar âhiret için çalışmaya başlar. Allahü teâlâ, bu zincirle insanı zorla Cehennemden uzaklaştırmış, Cennete sürüklemiş olur. Peygamberler, koyun sürüsünün çobanına benzer. Sürünün sağ tarafında çayır olsa, sol tarafında mağara bulunsa, mağarada kurtlar olsa, çoban, mağara tarafında durup, sopa sallayıp, koyunları korkutarak, çayır tarafına kovalar. İşte peygamberlerin gönderilmesi de, buna benzer.
Saâdet yoluna çekmek için...
Peygamberler, Yüce Allah tarafından seçilmiş, gönderilmiş insanlardır. Ümmetlerini Cenab-ı Hakk’a çağırmak, sapık, yanlış yoldan, doğru yola, saâdet yoluna çekmek için gönderilmişlerdir. Dâvetlerini kabûl edenlere, Cenneti müjdelemişler, inanmayanları Cehennem azâbı ile korkutmuşlardır. Onların Allahü teâlâdan getirdikleri her haber doğrudur, yanlışlık ihtimali yoktur.
Peygamberler hakkında, Kur’ân-ı kerîm’de bazı ayet-i kerimelerde meâlen buyuruluyor ki:
“(Îmân edenleri Cennetle) müjdeleyici, (küfredenleri de Cehennemle) korkutucu olarak peygamberler gönderdik ki, bu peygamberlerin gelişinden sonra insanların (yarın) kıyâmette: (Bizi îmâna çağıran olmadı) diye Allah’a bir hüccet ve özürleri olmasın. Allah azizdir, hükmünde hikmet sâhibidir.” (Nisâ sûresi: 165) Demek ki Peygamberler, insanlara müjde vermek ve aynı zamanda korkutmak için gönderilmiştir. Böylece, insanların Allahü teâlâya özür, bahâne yapmaları önlendi.
“...Peygamberler göndermedikçe azap yapmayız.” (İsrâ sûresi:15)
“Peygamberin, üzerinizdeki (vazifesi) ancak ilâhî emirleri tebliğdir. Allah, açıkladığınız ve gizlediğiniz (sözlerle hareketlerinizin) hepsini bilir.” (Mâide sûresi: 99)
“Allah’ı ve resullerini inkar eden kâfirler, Allahü teâlânın emirleriyle Peygamberlerinin emirlerini birbirinden ayırmak istiyorlar. Bir kısmına inanırız; bir kısmına inanmayız diyorlar. Îmân ile küfür arasında bir yol açmak istiyorlar. Onlar(ın hepsi) hakikaten kâfirdirler. Kâfirlere, çok acı azâbları (Cehennem azâbını) hazırladık.” (Nisâ sûresi: 150-151)
Kullarına çok acıdığı için
Allahü teâlâ, yarattığı bu âlemle varlığını belli ettiği gibi, kullarına çok acıyarak, var olduğunu ayrıca da bildirmiştir. Âdem aleyhisselâmdan başlayarak, her asırda, dünyânın her tarafındaki insanlar arasından en iyi, en üstün olarak yarattığı birisine melekle haber göndererek, kendi isimlerini bildirmiş ve insanların dünyâda ve âhirette rahat etmeleri, iyi yaşamaları için, ne yapmaları ve nelerden sakınmaları lâzım olduğunu açıklamıştır. İnsanlar eski şeyleri unuttukları için ve her zaman bulunan kötü kimseler, peygamberlerin kitaplarını ve sözlerini değiştirdiklerinden, eski dinler unutulmuş, bilinenleri de bozulmuştur. Herşeyi yaratan yüce Allah, insanlara acıdığı için, kullarına son bir peygamber ve yeni bir din (İslamiyet) göndermiştir. Bu dîn-i İslamı kıyâmete kadar koruyacağını, kötü insanların saldırmalarına, değiştirmeye, bozmaya kalkışmalarına rağmen bunu, bozulmamış olarak her yere yayacağını müjdelemiştir.
Peygamberlerin sonuncusu, Muhammed aleyhisselâmdır. O’nun dîni bütün dinleri nesh etmiş, yürürlükten kaldırmıştır. O’nun kitabı, geçmiş kitapların en iyisidir. O’nun getirdiği din kıyâmete kadar bâkîdir. Kimse tarafından değiştirilemeyecektir. Îsâ aleyhisselâm gökten inecek ise de, O’nun dîniyle amel edecek, yâni O’nun ümmeti olacaktır.
30.8.2002
İnsanlar peygamberlere niçin muhtaçtırlar?
Bilindiği gibi “Amentü” esaslarından yani dinde inanılacak altı şeyden dördüncüsü, Allahü teâlânın Peygamberlerine inanmaktır. Peygamberler, insanları, Cenab-ı Hakk’ın beğendiği yola kavuşturmak, doğru yolu göstermek için gönderilmişlerdir.
İslâmiyette “peygamber” demek, yaratılışı, huyu, ilmi, aklı zamânında bulunan bütün insanlardan üstün, kıymetli, muhterem bir insan demektir. Peygamberlik; çalışmakla, açlık, sıkıntı çekmekle ve çok ibâdet yapmakla ele geçmez. Yalnız Allahü teâlânın ihsânı, seçmesiyle olur. Peygamberlerin hiçbir kötü huyu, beğenilmeyecek hâlleri yoktur. Peygamberlerde “ismet” sıfatı vardır. Yâni peygamber olduğu bildirilmeden önce de, bildirildikten sonra da, küçük ve büyük hiçbir günâh işlemezler. Peygamber olduğu bildirildikten sonra, peygamber olduğu yayılıncaya, anlaşılıncaya kadar, körlük, sağırlık ve benzeri ayıp ve kusurları da olmaz. Peygamberler de, diğer insanlar gibi doğarlar, yerler, içerler, hasta olurlar ve vefât ederler. Hakîkatta meleklerden de üstündürler.
Allahü teâlâ tarafından insanlar arasından seçilmiş ve görevlendirilmiş, her bakımdan güvenilen, kusursuz, günâhsız kimseler olan peygamberler, insanlara, dînin hükümlerini tebliğ eden, duyuran, öğreten elçiler, habercilerdir. Bu peygamberler nebi, resul ve ülü’l-azm olmak üzere kısımlara ayrılırlar.
Nebî ve resûl arasındaki fark
Peygamberler vâsıtası ile gönderilen din, insanları ebedi saadete götürmek için Allahü teâlâ tarafından gösterilen yol demektir. Din ismi altında insanların uydurdukları eğri yollara din denmez, dinsizlik denir. İnsanların dünyâdaki ve âhiretteki işlerinin düzgün ve faydalı olması için ve onları yanlış, zararlı işlerden koruyup, selâmete, hidâyete, rahata ve saâdete kavuşturmak için, peygamberlerle, din gönderilmiştir. Allahü teâlâ, Âdem aleyhisselâmdan itibaren, takriben her bin senede bir peygamber vâsıtasıyla, insanlara bir din göndermiştir. Her asırda, en temiz bir insanı peygamber yaparak, bunlarla, dinleri kuvvetlendirmiştir. Yeni bir din getiren peygamberlere “Resûl” denir. Yeni din getirmeyip, insanları, önceki dîne dâvet eden peygamberlere “Nebî” denir. Emirleri tebliğ etmekte ve insanları, Allah’ın dînine çağırmakta, Resûl ile Nebî arasında hiçbir fark, herhangi bir ayrılık yoktur.
Peygamberlere îmân etmek, aralarında hiçbir fark görmeyerek, hepsinin sâdık, doğru sözlü olduğuna inanmak demektir. Peygamberlerin her söylediği doğrudur. Onlardan birine bile inanmayan kimse, hiçbirine inanmamış olur. Mesela son Peygamber Muhammed aleyhisselama inanmayan bir kimse, bütün peygamberleri inkar eden kimse ile aynı durumdadır. Bütün peygamberler, hep aynı îmânı söylemiş, hepsi ümmetlerinden aynı şeylere îmân etmeyi istemişlerdir. Fakat ibâdet ve amelleri, yâni kalple, bedenle yapılması ve sakınılması lâzım olan şeyleri farklıdır.
Yüce Allah, peygamberlerin sıdk sâhibi olduklarını, doğru söylediklerini göstermek için, onları mûcizelerle kuvvetlendirdi. Hiçbir kimse bu mûcizelere karşı gelemedi. Düşmanları çok olduğu ve alay ettikleri, üzdükleri hâlde, Allahü teâlânın emirlerini insanlara tebliğ etmekte, düşmanlardan hiç korkmamışlardır.
Günahkârlara
şefaat edecekler
Peygamberi kabul edip inanan kimseye, o peygamberin ümmeti denir. Kıyâmet gününde, ümmetlerinden, günâhı çok olanlara şefâat etmeleri için izin verilecek ve şefâatleri kabul olacaktır. Ümmetlerinden, âlim, sâlih, velî olanlarına da, şefaat etmeleri için Allahü teâlâ izin verecek ve şefâatlerini kabûl buyuracaktır Peygamberler, mezarlarında, bizim bilmediğimiz bir hayat ile diridirler. Mübârek vücutlarını toprak çürütmez. Bunun içindir ki, hadîs-i şerîfte; “Peygamberler, mezarlarında, diri olup namaz kılarlar” buyuruldu.
Peygamberlik vazifelerini görmekte, peygamberlik üstünlüklerini taşımakta, bütün peygamberler müsâvidir, eşittir. Peygamberler, peygamberlikten atılmaz. Velîler ise, evliyâlıktan ayrılabilir. Peygamberler insandan olur, cinden, melekten insanlara peygamber olmaz. Cin ve melek, peygamberlerin derecelerine yükselemez. Şu yedi sıfat hepsinde vardır.
Peygamberlerin sıfatları
1. Sıdk: Din ve dünyâ işlerinde sâdık olduklarında icmâ yâni söz birliği vardır. Doğrudurlar, doğru söyleyicidirler. Aslâ onlardan yalan duyulmamıştır.
2. Emânet: Peygamberler emindirler. Bir kimsenin ırzına, malına veya canına hıyânet etmekten münezzeh, uzak oldukları gibi Allahü teâlânın vahyine karşı da hâinlik etmeleri düşünülemez. Allahü teâlâ onları vahye ve peygamberliğe emin kılmıştır.
3. Fetânet: Peygamberlerin akılları kâmildir. Akılsızlıktan ve aklı az olmaktan münezzehtirler, uzaktırlar. Köleden ve soyu asil olmayan âileden peygamber gelmemiştir. Köylü, dağlı ve yabânî kimselerden ve insanlar arasında aşağı olan kimselerden peygamber olmamıştır. Kusurlu kimselerden, kör, çolak, topal, sağır, diğer ayıp ve noksanları bulunan insanlardan da peygamber gelmemiştir.
4. İsmet: Peygamberden küfür, yalan, fısk, zinâ, livâta gibi şeyler peygamberlikten önce ve sonra meydana gelmez. Bunda icmâ-ı ümmet vardır; inkârı küfürdür. Beğenilmeyen ve çirkin şeylerden ve insanların nefret ettikleri şeylerden münezzehtirler. Adâlete uymayan işlerden mâsumdurlar, hepsi âlim, âmil ve kâmildirler.
5. Tebliğ: Allahü teâlânın vahy ettiği hükümleri tebliğ ederler, bildirirler. Aslâ bir şeyi söylememezlik etmezler, saklamazlar. Doğruyu söylerler. Bir kimsenin hâtırı için müdâhene etmezler. Allahü teâlânın emrini yerine getirirler.
6. Adâlet: Peygamberler âdildirler. Hak üzere gönderilmişlerdir. Onlarda aslâ zulüm yoktur.
7. Emnü’l-Azl: Peygamberler peygamberlik makamından, dünyâ ve âhirette azl olmazlar. Peygamberlik sıfatı onların zâtlarından dünyâda ve âhirette ayrılmaz. Önce gelen peygamberlerin dinleri nesh olmakla peygamberlikten azl lâzım gelmez. Zîrâ peygamberlik onların sıfatlarıdır. Allahü teâlânın ihsânıdır. Çalışmakla elde edilmez. Evliyâlık ise çalışmakla kazanılır. Her peygamberde evliyâlık vardır. Doğru olan sözlere göre peygamberlikleri evliyâlıklarından üstündür. Çünkü peygamberlikle vahye kavuşmuş, melekleri görmüş ve diğer üstünlüklere sâhip olmuşlardır.
Bu önemli konuda inşaallah başka makaleler de yazmak istiyoruz.
9.8.2002
Çağımızın Peygamberimiz Hazret-i Muhammed’e olan ihtiyacı
Denilebilir ki, tarih boyunca, hayatı, en ince teferruatıyla ortaya konulan zat, şüphesiz ki, Peygamber efendimizdir. Fakat buna rağmen, günümüzde bir papaz çıkıp, Sevgili Peygamberimiz hakkında ileri-geri konuşabilmekte ve münasebetsiz laflar edebilmektedir. 1 Kasım 2002 Cuma tarihli makalemizde, o rahip ve benzerlerine bir nebze cevap yazmış isek de, bu durum, bizim, Peygamber efendimizi, bütün dünyaya doğru bir şekilde tanıtmamız ve O’nun üstünlüklerini, özelliklerini ve güzelliklerini yenibaştan anlatmamız icabettiğini gösteriyor.
Delailü’n-Nübüvve ve Şevahidü’n-Nübüvve kitapları Hazret-i Peygamberin peygamberliğinin delillerinden, el-Hasais kitapları O’nun fazilet ve mu’cizelerinden, Siret-i Nebeviyye ve Meğazi kitapları O’nun hayatı ve harblerinden, Şemail-i şerife kitapları fiziki yapısından, İslam Tarihi kitapları ile ansiklopediler ise, umumi hayatından gayet tafsilatlı ve teferruatlı şekilde, uzun uzun bahsetmektedirler.
O, alelâde bir
insan değildir
Burada, kısa bir makale çerçevesinde O’nu, bütün teferruatıyla anlatmak mümkün değildir. İşin zor bir tarafı daha vardır. Çünkü kendisinden bahsedeceğimiz zat, alelâde bir insan değil, çok müstesna bir şahsiyettir. Zira, âlemlere rahmet olarak gönderilen, kâinatın baştacı, ebedi rehberimiz, varlığımızı ve kurtuluşumuzu kendisine borçlu olduğumuz Sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed Mustafa aleyhisselam hakkında yazı yazmak, söz söylemek, aslında bizim haddimiz değildir.
Zaten bir şair de diyor ki:
“Her vasfı ki, imtiyazı haiz,
Tarih onu vasfederken aciz.”
Peygamber efendimizin şairlerinden Hassan b. Sabit (radıyallahü anh)’in şu sözü ne kadar manidar: “Ben, Muhammed Mustafa (sallallahü aleyhi ve sellem)’den bahs ederken, onu medhediyor değilim; bilakis ondan bahsetmek suretiyle, kendi sözlerimi kıymetlendirmiş oluyorum.”
Gönüller Sultanı Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin (kuddise sirruh) kelamı da çok manalıdır:
“Ben, âlemler genişliğinde bir ağız isterim, ta ki, meleklerin bile gıpta ettiği O zattan söz edebileyim.”
Burada Arapça bir şiiri de zikretmeden geçemiyeceğiz.
“Muhammed bir beşerdir, fakat alelâde bir beşer değildir. Bilakis O bir yakut, diğer insanlar ise taş mesabesindedirler.”
Bu mukaddimeden sonra ifade edelim ki, aslında bütün Peygamberlerin temel sıfatları, hazret-i Peygamberin yüksek ahlakı, O’nun nümune-i imtisal oluşu, O’na itaatla Allah’a itaatın eşdeğerde olması, itaat edilecek üç makamdan birinin Resulullah oluşu, Hazret-i Peygamber’e tabi olmanın lüzumu, O’na muhalefetten sakınmanın ehemmiyeti, onu sevmenin önemi, Allahü tealayı samimi olarak sevmek için de Peygamber’e tabi olmak lazım geldiği konularında birçok ayet-i kerime, hadis-i şerif ve İslam âlimlerinin sözleri vardır. O’nları, burada, bir makale çerçevesi içerisinde zikretmemiz mümkün değildir. Fakat bundan önceki bazı makalelerimizde kısmen o konulara temas ettiğimiz için, bu defa mevzuu başka bir yönden ele almak istiyoruz. Burada, şu mübarek Ramazan ayında, Sevgili Peygamberimizi, insanların hiç olmazsa ana hatlarıyla öğrenmeleri için, onun kısa bir biyografisini takdim etmeyi münasip görüyoruz.
Peygamberimizin kısa biyografisi
Muhammed aleyhisselam, Allahü taalanın habibi (sevgilisi), yaratılmış bütün insanların ve diğer mahlukatın her bakımdan en üstünü, en güzeli, en şereflisi, Allahü tealanın medhettiği ve bütün insanlara ve cinnilere Peygamber olarak seçip gönderdiği, son ve en üstün Peygamberdir. Âlemlere rahmet olarak gönderilmiş olup, herşey O’nun hürmetine yaratılmıştır. Mübarek ismi “pek çok, tekrar-tekrar övülmüş, medhedilmiş” manasına gelen Muhammed’dir. Ahmed, Mahmud, Mustafa gibi başka mübarek isimleri de vardır. Hicretten 53 sene önce Rebî’ül-evvel ayının 12’sinde Pazartesi gecesi, sabaha karşı Mekke-i mükerreme’de doğdu. Tarihçiler, bu günün, mîlâdi sene ile 571 senesinin 20 Nisanına rastladığını bildirmişlerdir. Doğmadan bir kaç ay önce babası, 6 yaşında iken de annesi vefat etti. Bu sebepten Peygamber efendimize Dürr-i Yetim (kâinât sedefinde bulunan tek, büyük ve en kıymetli inci) lakabı da verilmiştir. 8 yaşına kadar dedesi Abdül-muttalib’in, onun ölümü üzerine ise amcası Ebû Talib’in yanında kaldı. 25 yaşında Hadicetü’l-Kübra validemiz ile evlendi. Bu hanımından doğan ilk oğlunun adı Kâsım idi. Araplarda künye ile anılmak âdet olduğundan, Peygamberimize de Ebü’l-Kâsım yâni Kâsım’ın babası denildi.
İnsanlara ve cinnilere peygamber oldu
40 yaşında, bütün insanlara ve cinnilere peygamber olduğu Allahü teala tarafından bildirildi. 3 sene sonra herkesi, aleni olarak yani açıktan, îmâna dâvet etmeye başladı. 52 yaşında iken isra ve mi’râc mu’cizesi vukû buldu. Mîlâdi 622 yılında 53 yaşında Mekke-i Mükerreme’den Medine-i Münevvere’ye hicret etti. Bizzat kendisi iştirak ederek ve Başkumandan olarak 27 kerre muharebe yaptı. Ayrıca birçok yere pekçok seriyye gönderdi. 632 (H.11) senesinde Rebî’ül-evvel ayının 12’sinde Pazartesi günü öğleden evvel, Medine’deki Mescid-i Nebi’nin bitişiğindeki, zevcelerinden Hazret-i Aişe’nin (r.anha) odasında 63 yaşında vefat etti. Vefat ettiği yere de defnedildi. Cenab-ı Hak, hepimizi O’nun şefaatine nail eylesin.
15.11.2002
Hazret-i Peygamber’in açıklamalarına olan ihtiyaç
İki haftadan beri işlemekte olduğumuz konuyu bu hafta bitirmek istiyoruz. Geçen haftaki makalemizin sonunda, Kur’an kendisine indirilen, Allah ile kulları arasında elçi olarak görevlendirilen Hazret-i Peygamber, ayetleri açıklamayacak olsaydı, Allah’ın ayetlerinden murad-ı ilahinin ne olduğu tam anlaşılamazdı demiştik.
Çünkü Kur’an-ı kerimde “Namaz kılınız ve zekat veriniz...” (Bakara suresi: 43, Nur suresi: 56) ayetiyle namaz kılma ve zekat verme emredilmiş, diğer ayetlerde bunların tafsilatından ancak bir kısmı beyan edilmiştir. Bunların bütün tafsilatını Hazret-i Peygamber, kavli sünnetleriyle açıklamış, fiili sünnetleriyle de ameli olarak tatbik etmiş ve “Benim namaz kıldığımı gördüğünüz şekilde namaz kılınız” buyurmuştur.
Yine bir misal olarak ifade edelim ki, Bakara suresinin 183. ayetinde orucun farz kılındığı belirtilmiş, burada ve oruçla ilgili diğer ayetlerde, oruçlu iken unutarak yiyip içmenin hükmü zikredilmemiştir. Resulullah’a (sallallahü aleyhi ve sellem) bir kişi gelip “Ya Resulallah! Oruçlu iken unutarak yedim” dediğinde, O, Ahzab suresinin 5. ayetinden istinbat ederek o kişinin orucunun sahih, unutma ve hatanın da affedilmiş olduğunu beyan etmiştir.
Beyan ve tatbik...
Haccın farz kılındığına dair Al-i İmran suresinin 97. ayetinde ve konuyla alakalı diğer ayetlerde, hacla ilgili bütün tafsilat bulunmadığı için Hazret-i Peygamber: “Hac menasikinizi benden alınız” buyurmuştur.
Şu halde namaz, oruç, zekat, hac gibi ibadetlerin şartları, rükünleri, vacibleri, sünnetleri, müstehabları ve adabını mufassalan Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) beyan buyurmuş, ayrıca ameli olarak tatbik etmiştir.
Demek oluyor ki, geçen haftaki makalemizde naklettiğimiz Maide suresinin 67. ve Nahl suresinin 44. ayetlerinde kasdolunan, Kur’an lafızlarının mücerred olarak, sadece tebliği değil, hem tebliği, hem de beyanıdır. Beyan ise tebliğ, izah, şerh ve izhar demektir.
“Hiç şüphe yok ki Kur’an’ı biz indirdik, muhakkak ki onu tahrif ile tebdilden (değişikliğe uğramaktan) biz koruyacağız” (Hicr suresi: 9) buyuran yüce Allah, Kitabı korumayı tekeffül buyurmuştur. Bu kefil olma, Resulullah’ın (sallallahü aleyhi ve sellem) ona dair beyanını da korumayı iktiza eder.
Nitekim Babanzade Ahmed Naim de bu mevzuda şunu kaydetmiştir: “Hicr suresinin 9. ayet-i kerimesinin mutazammın olduğu va’d-i sadık-ı ilahi, Kur’an’ın elfazı gibi ma’nalarını da hıfzetmeyi tekeffül eder. Ehadis-i Nebeviyye de, Nahl suresinin 44. Ayet-i kerimesinin delaletiyle ma’ani-i Kur’aniyye cümlesindendir.”
“Kur’anda
bulabilir misin?”
Şunu, altını çizerek belirtelim ki: İslam hukukunda ilk kaynak olan Kur’an-ı kerim’in ilk müfessiri Hazret-i Peygamber, Kur’an’ın ilk tefsiri de O’nun sünneti olduğu için, Kur’an’ı doğru anlayabilmek, İslam Hukuku hakkında sağlam bilgi elde edebilmek için “Sünnet”in bilinmesinin önemi açıktır. Edille-i Şer’iyye’nin ikincisini teşkil eden “Sünnet”e ittiba’ın lüzumu, “Sünnet”in İslam teşriindeki yeri ve önemi de ortadadır...
İmran İbnü’l-Husayn(r.a.), yanında arkadaşları olduğu halde oturuyordu. Cemaatten biri, bize Kur’an’dan başka birşey tahdis etmeyiniz dedi. O, ona yaklaş dedi; o da yaklaştı. Ona, sen ve arkadaşların Kur’an’ı arasanız, onda öğle namazını(n farzının) 4 rek’at, ikindiyi 4 rek’at, akşamı 3 rek’at olarak ve ilk iki rek’atta ne kıraat edeceğinizi bulabilir misiniz? Sen ve arkadaşların, Kur’an’da Kâ’be’yi tavafın 7 şavt olduğunu, Safa ve Merve arasındaki sa’yin 7 defa olduğunu bulabilecek misiniz? sözlerini söyledi. Sonra şunları ilave etti: Ey cemaat, bizden (ilmi) alınız (öğreniniz). Çünkü siz, eğer böyle yapmazsanız, vallahi dalalete düşersiniz.
Hassan ibn Atıyye, Cebrail, Hazret-i Peygamber’e (sallallahü aleyhi ve sellem) Kur’an’ı ve onu tefsir eden sünneti indiriyordu, demiş, bundan başka diğer bir yerde şunu ifade etmiştir: “Cebrail aleyhisselam, Resulullah’a (s.a.v) Kur’an’ı indirdiği gibi sünneti indiriyor, Kur’an’ı ona öğrettiği gibi sünneti de öğretiyordu.”
Eyyup es-Sahtiyani’nin: “Adama sünneti tahdis ettiğimizde bunu bırak, bize Kur’an’dan anlat der, bil ki o hem dâll (sapık), hem de mudıldir (saptırandır)” dediği, Abdurrahman ibn Mehdi’nin ise şu sözleri söylediği rivayet edilmiştir: Adam hadise, yemeye içmeye olan ihtiyacından daha fazla muhtactır. Hadis Kur’an’ın tefsiridir.”
İmam el-Evzai de: Allahü teala: “Peygamber size ne verdi ise, onu alın (emirlerini tutun). Size neyi yasak ettiyse onu da almayın (yapma dediğini yapmayın).” (Haşr suresi: 7) ve yine “Kim Peygambere itaat ederse, muhakkak ki Allah’a itaat etmiş olur...” (Nisa suresi: 80) buyurmuştur. Peygamberi, Kur’an’ı tefsir etmeye davet ediyor demiştir.
“Eğer bilmiyorsanız...”
Kur’an’ı Kerim’in indiği zaman ve muhit içerisinde bulunmalarına ve lisanın ehli olmalarına rağmen Sahabe-i kiram, anlaşılması veya hüküm çıkarması müşkil olan her hususta, Kur’an kendisine inen ve onu tebliğ ve beyan etmekle me’mur ve mükellef olan ve dili bilenlerin de en fasihi olan Hazret-i Peygamber’e soruyorlar, ortaya çıkan hadiseler hakkında O’ndan fetva istiyorlar, O da onların müşkillerini hallediyor, bilmediklerini kendilerine öğretiyordu. Zaten Yüce Allah “...Eğer bilmiyorsanız, zikir(ilim) ehline sorunuz...” (Nahl suresi: 43) buyurmuştur. Bu, gayet tabii bir hal idi. Zira herhangi bir hadise hakkında bir hüküm indiği zaman Kur’an’daki bu ayet, o hadisenin aynı veya benzeri yahut zahirde az farklı başka bir hadiseye de tatbik olunur mu, olunmaz mı? mes’elesinde ortaya çıkan durum hakkında Sahabe-i kiram, kendine vahiy inen zat olan Hazret-i Peygamber’e müracaat ediyorlar, o da suallerini cevaplandırıyor, tereddüde düştükleri hususları beyan ediyordu. Bunları duyanlar da başkalarına nakledip öğretiyorlardı.
Bu konuda daha pekçok şey söylemek ve yazmak mümkündür...
20.9.2002
Peygamberimizin bize bıraktığı iki şey
Geçen haftaki makalemizin sonunda, Ahiret saadetine kavuşabilmek için Allahü tealanın ve son Peygamberinin emirlerine uymak yegane çaredir; bundan başka çare yoktur, demiştik.
Sevgili Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:
“Size iki önemli şey bırakıyorum. Bunlara uyduğunuz müddetçe sapıtmazsınız. Bunlar, Allah’ın kitabı ve benim Sünnetimdir. Bu ikisi Havz’a gelinceye kadar birbirlerinden ayrılmayacaklardır.”
Bu hadis-i şerifin diğer bir rivayetinde ise, şöyle buyurulmuştur:
“Şüphesiz ki, ben size iki (önemli) şey bırakıyorum. Benden sonra onlara tabi olduğunuz müddetçe yolunuzu asla sapıtmazsınız. Onlardan biri diğerinden daha büyüktür. Bunlardan biri Allah’ın kitabıdır ki, gökten yere sarkıtılmış olan Allah’ın ipidir. Diğeri ise, Itretim, Ehl-i Beytimdir. Bu ikisi Havz-ı Kevser’e gelinceye kadar birbirinden ayrılmayacaklardır. O halde iyi düşününüz, o ikisi hususunda bana nasıl iyi bir halef olacaksınız?”
Edille-i Şer’iyye
İslami konularda ilim sahibi her münevverin, kültürlü kimsenin bildiği gibi, bütün metodoloji kitaplarında (Usul-i Tefsir, Usul-i Hadis, Usul-i Fıkıh ve Usul-i Teşri konularında yazılmış kitaplarda), dini ahkamın delillerinin dört olduğu kaydedilir ve bu deliller, “Edille-i Şer’iyye” başlığı altında Kitap, Sünnet, İcma-ı Ümmet ve Kıyas-ı Fukaha olarak takdim edilir.
Yine hukuk tahsili yapan herkes tarafından bilinir ki, devletlerin hukuk sistemlerinde anayasa, kanunlar, tüzükler, yönetmelikler, tamimler, tebliğler ve talimat olmak üzere birbirini destekleyen ve açıklayan hukuki metinler vardır. Bir mahkemede, hiçbir fert, hakimler heyetine karşı, ben anayasa haricinde hiçbir hukuki metin kabul etmiyorum diyemez; dese de sözü makbul ve muteber addedilmez.
Burada hemen, bu ümmetin en büyük alimlerinden olan, dört hak mezhepten birinin kurucusu bulunan İmam-ı Şafii’nin bir sözünü hatırlayalım:
“Hadis-i şerifler Kur’an-ı kerimin tefsiridir, İslam alimlerinin sözleri de hadis-i şeriflerin açıklamasıdır.”
Eski ilim adamlarımızdan Hatip Bağdadi, el-Kifaye isimli Usul-i hadis’le ilgili kitabının mukaddimesinden hemen sonra gelen 1. Babın başlığını, “Teklifin lüzumu ve amelin vücubu konusunda Allah’ın kitabının hükmüyle Resulullah’ın sünnetinin hükmü arasında eşitlik bulunduğuna dair varid olanlar babı” şeklinde tesbit etmiş ve burada sadece Kur’an-ı kerimle iktifa edilemiyeceğine dair 13 tane hadis-i şerif zikretmiştir.
“Allah’ı seviyorsanız bana uyunuz”
Hazret-i Peygambere itaat ve ittiba etme yani uyma konusunda, Kur’an-ı kerimde birçok ayet-i kerime vardır. Kur’an-ı kerimdeki sure sıralarına göre bazılarını zikretmek gerekirse, misal olarak şunları kaydedebiliriz:
Allahü teala, mealen buyuruyor ki:
“De ki: Allah’ı seviyorsanız bana uyunuz ki, Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın.” (Al-i İmran suresi: 31)
“Allah’a ve ahiret gününe inanıyorsanız, herhangi bir şeyde ihtilafa düştüğünüzde, onu Allah’a ve Resulüne arz ediniz.” (Nisa suresi: 59)
“Hayır, Rabbine yemin ederim ki, onlar, aralarında çıkan o karışık işlerde, seni hakem kılmadıkça ve hem de verdiğin hükümden dolayı hiçbir sıkıntı duymaksızın teslim olmadıkça iman etmiş olmazlar.” (Nisa suresi: 65)
“Bir kimse, Peygamber’e itaat ederse, Allah’a itaat etmiş demektir.” (Nisa suresi: 80)
“Peygamberin emrine muhalefet edenler, fitneye ve can yakıcı azaba uğramaktan korksunlar.” (Nur suresi: 63)
“Allah’tan ve kıyamet gününden korkan sizler için, Peygamber ne güzel örnektir.” (Ahzab suresi: 21)
“Ey Kadınlar! Evlerinizde okunan Kur’anı ve hikmeti hatırlayınız.” (Ahzab suresi: 34)
“Muhakkak sen, doğru yola, Allah yoluna kılavuzlarsın...” (Şura suresi: 52-53)
“Peygamber nefsin arzusuna uyarak söz söylemez, onun söylediği söz, kendisine vahyedilenden başka birşey değildir.” (Necm suresi: 3-4)
“Peygamber’in size getirdiklerini alınız (tutunuz), yasak ettiği şeylerden sakınınız.” (Haşr suresi: 7)
Kur’an-ı kerimi açıklama görevi
Hazret-i Peygamber, ilim erbabınca malum olduğu üzere, herhangi bir soru veya olay üzerine hadis irad ettiği gibi, bazan da bir ayeti tefsir veya beyan yahut tahsis yahut da takyid için hadis irad ederdi.
Yüce Allah, Hazret-i Peygambere hitaben: “Ey Resul(üm)! Rabbin tarafından sana indirileni (tamamen) tebliğ et. Eğer tebliği (tam) yapmazsan Allah’ın risaletini (elçilik görevini) yerine getirmiş olmazsın...” (Maide suresi: 67) buyurmak suretiyle kendisine ineni tebliğ etmesini ona emrediyor, ayrıca “... (Ey Resulüm!), Sana da Kur’anı indirdik ki kendilerine indirileni insanlara beyan edesin, anlatasın; olur ki iyice düşünürler” (Nahl suresi: 44) ayet-i kerimesiyle de inen ayetleri insanlara beyan etmesini, açıklamasını emrediyordu.
“Sana bu kitabı, ancak hakkında ihtilaf ettikleri şeyleri tebliğ etmen (açıkça anlatman) için ve iman edecek bir kavme hidayet ve rahmet olmak üzere gönderdik” (Nahl suresi: 64) ayetiyle “Muhakkak ki biz sana, insanlar arasında Allah’ın gösterdiği ile hükmetmen için bu kitabı hak olarak indirdik...” (Nisa suresi: 105) ayetinde de, insanların ihtilafa düştükleri hususlarda ve diğer konularda, Hazret-i Peygambere, Kur’an-ı kerimi açıklayarak o konudaki hükmü belirtmesi görevi verilmektedir.
Kur’an kendisine indirilen, Allah ile kulları arasında elçi olarak görevlendirilen Hazret-i Peygamber, ayetleri açıklamayacak olsaydı, Allah’ın ayetlerinden murad-ı ilahinin ne olduğu tam anlaşılamazdı. İnşaallah bu konuda başka makaleler de yazacağız.
13.9.2002
Şanlı Peygamberimizi herkesin doğru olarak tanıması lazım
Sevgili Peygamberimizi doğru olarak tanımak ve sevmek her şeyin temelidir. Geçen haftaki makalemizde, ondan çok kısa olarak bahsetmiştik. O doğru olarak tanınmazsa, elde bu doğru ölçü bulunmazsa, dinle ilgili diğer şeyler hakkında verilecek olan bütün hükümler de yanlış olur. Bunun için, onu, anahatlarıyla tanımamız, çoluk-çocuğumuza, bütün aile efradımıza, yakınlarımıza ve tanıdıklarımıza kısaca tanıtmamız lazım:
Mekke’de
dünyaya geldi...
Kamusü’l-A’lam sahibi Şemseddin Sami bey, onun hakkında bizlere şu özet bilgileri vermektedir:
“İslam dininin peygamberi, Muhammed aleyhisselam’dır. Babası Abdullah, dedesi Abdülmuttalib b. Haşim b. Abd-i Menaf b. Kusay b. Kilab’dır. Tarihçilere göre miladın 571. senesinde, Nisan ayının 20’sine rastlıyan, Rebi’ul-evvel ayının 12. Pazartesi gecesi, sabaha karşı, Mekke şehrinde dünyaya gelmiştir. Annesi, Vehb’in kızı Âmine, Âmine’nin babası da, Abd-i Menaf b. Zühre b. Kilab’dır. Kilab, Peygamberimizin babası olan Abdullah’ın büyük dedesidir. Babası Abdullah, ticaret için Şam’a gidip, avdetinde Medine civarında “Darü’n-nabiğa” denilen yerde vefat etti; henüz 25 yaşında idi; oğlunu göremedi. Çünkü o daha anne karnında idi. Beş sene, süt annesi Halime es-Sa’diyye’nin kabilesinde kaldı. Bu Benî Sa’d kabilesi, Arabistan’ın en fasih, en güzel konuşan kabilesi idi. Bunun için, Muhammed aleyhisselam çok fasih konuşurdu. Altı yaşında iken, annesi Âmine, oğlunu Medine’deki dayılarına götürüp, orada vefat etti. Dadısı Ümm-i Eymen, kendisini Mekke’ye getirip, dedesi Abdülmuttalib’e teslim etti. 8 yaşında iken de Abdülmuttalib vefat edince, amcası Ebu Talib’in evinde kaldı. 12 yaşında iken, Ebu Talib ile, ticaret için Şam’a gitti. 17 yaşında iken, amcası Zübeyr, Yemen’e götürdü. 25 yaşında iken, Hadice (radıyallahü anha)’nin kervanı ile, ticaret için, Şam’a gitti. Aklı, edebi, güzel ahlakı ve çalışkanlığı ile meşhur oldu. İki ay sonra, Hadice validemizle izdivac eyledi.
40 yaşında iken Cebrail isminde melek gelerek, peygamber olduğu bildirildi. En evvel Hz. Hadice, sonra Hz. Ebu Bekr ve çocuk olan Hz. Ali ve Hz. Zeyd b. Harise iman etti. 43 yaşında iken herkesi, açıktan dine da’vet etmesi emr olundu. Müşrikler, eza, cefa ettiler.
“Hicri-kameri” sene
53 yaşında iken, Allahü tealanın izni ile Mekke-i Mükerreme’den Medine-i Münevvere’ye hicret etti. Miladın 622. senesi Eylül ayının 20. ve Rebi’ul-evvelin 8. Pazartesi günü, Medine’nin Kuba köyüne geldi. Hazret-i Ömer halife iken, bu senenin Muharrem ayının 1. günü, “Hicri-kameri” sene başı kabul edildi.Temmuz ayının 16. Cum’a günü idi. Eylül ayının 20. günü de, “Hicri-şemsi” sene başı oldu. 623. miladi sene başı, hicri-şemsi ve kameri senelerin birincisinde oldu. Kafirlere karşı gaza ve cihad yapılması emr edilince, hicretin 2. senesinde “Bedr gazası” yapıldı. 950 kafirden 50 kişi katl ve 44’ü esir edildi. 3. senede “Uhud gazası” oldu. Kafirler 3.000, müslümanlar 700 kişi idi. 75 sahabi şehid oldu. Bu senede, kadınların örtünmelerini emr eden ayet-i kerimeler nazil oldu. 4. senede “Hendek gazası”, 5. senede “Beni Mustalak gazası” yapıldı. 6. senede “Hayber gazası” ve Hudeybiyede “Bi’atü’r-rıdvan” anlaşması oldu. 7. senede Bizans hükümdarı Kayser’e ve İran şahı Kisra’ya islama da’vet mektupları gönderildi. 8. senede Herakliyüs’ün Rum ordusu ile “Mu’te gazvesi” vuku buldu ve Mekke feth edildi ve “Huneyn gazası” oldu. 9. senede, “Tebük gazası”na gidildi. 10. senede “Veda’ haccı” yapıldı. 11. senede, 13 gün humma hastalığı olup, Rebi’ul-evvelin 12. Pazartesi günü, mescidine bitişik odasında, 63 yaşında vefat etti.
Resulullah (sallallahü aleyhi ve sellem) daima güler yüzlü, tatlı sözlü idi. Mübarek yüzünde nur parlardı. Görenler, aşık olurdu. Hilmi, sabrı, güzel ahlakı, binlerce kitabda yazıldı. Hazret-i Hadice’den (radıyallahü anha) 2 erkek, 4 kız evladı oldu. Mısırlı Mariye’den de bir oğlu oldu. Hazret-i Fatıma (radıyallahü anha)’dan ma’adası kendisi hayatta iken vefat ettiler.”
Peygamberimizin üstünlüğü
Peygamberimizin bu kısa biyografisinden sonra, ifade edelim ki, Allahü teala, bütün peygamberlerine ismiyle hitab ettiği halde, Muhammed aleyhisselama; Habibim (sevgilim) diye iltifat etmiştir. Ayet-i kerimede mealen: “Seni alemlere rahmet olarak gönderdik” (Enbiya suresi:107) ve bir hadis-i kudside de: “Sen olmasaydın, sen olmasaydın, mahlukatı yaratmazdım” buyurdu. Her peygamber, kendi zamanında, kendi mekanında, kendi kavminin hepsinin her bakımdan en üstünüdür. Peygamberimiz Muhammed aleyhisselam ise, dünya yaratıldığı günden kıyamet kopuncaya kadar, her zamanda, her memlekette, gelmiş ve gelecek bütün varlıkların her bakımdan en üstünü, en faziletlisidir. Hiç bir kimse hiç bir bakımdan O’ndan üstün değildir. Cenab-ı Hak, O’nu öyle yaratmıştır.
Allahü teala her şeyden önce, sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselamın mübarek nurunu yarattı. Tefsir ve hadis alimlerimiz bildirmişlerdir ki, “Cenab-ı Hak, önce Muhammed aleyhisselam’ın nurunu yaratıp, ondan sonra bütün kainatı sırası ile vücuda getirdi.”
Allahü teala, en sevgili kulunu, doğru bir şekilde tanımamızı hepimize nasip buyursun.
22.11.2002
Muhammed aleyhisselâma tâbi olmak...
Cenâb-ı Hak, dünyâya gönderdiği ilk insan ve ilk Peygamber olan Âdem aleyhisselâmdan i'tibâren, Sevgili Peygamberimize gelinceye kadar bütün "Peygamber"leri vâsıtasıyla, kullarına, dünyâ ve âhirette râhat etmeleri, huzûr içerisinde, iyi bir şekilde, şerefle/onurla yaşamaları için, emir ve yasaklarını, yani ne yapmaları ve nelerden sakınmaları lâzım olduğunu, beğendiği ve beğenmediği bütün işleri bildirmiştir.
Peygamberlerin insanlığa yaptıkları çok önemli hizmetler vardır. Bütün Ülü'l-azim Peygamberler, Resûller ve Nebîler (aleyhimüsselâm), insanlığı kendileri gibi birer mahlûk olan varlıklara tapınma karanlığından kurtararak, bütün varlıkların yaratanı ve hakîkî sâhibi olan Allahü teâlâya ibâdet etmenin şeref ve üstünlüğüne, insanlık şerefine/onuruna çağırmışlardır.
Şek-şüphe yoktur ki, insanın insana kulluk etmesi, kölelik yapması son derece onur kırıcı bir durumdur. Onun için İslâmiyet, târihten gelen köleliği ortadan kaldıracak birtakım tedbîrler almıştır. Yemîn keffâreti, oruç keffâreti, zıhâr keffâreti gibi cezâlarda birinci madde bir köle âzâd edilmesidir.
Şu bir vâkıadır ki, insanlar, Allah'ın Peygamberlerine tâbi olup, emir ve yasaklarına uydukları müddetçe, şerefli/onurlu, huzûrlu ve rahat birer hayât yaşamışlar, birbirlerini sevip-saymışlardır. Emirlere ve yasaklara uymadıklarında ise, huzûrsuz olmuşlar, rahatları bozulmuş; ahlâksızlık, zulüm ve haksızlık bütün cemiyeti sarmıştır. Öyle ki, bu zulümlerden kadınlar, çocuklar, insanlar ve hayvanlar dâhil, bütün mahlûkât nasîbini almıştır.
KULLARDAN NE İSTENİYOR?
Allahü teâlâ, yarattığı kullarından ne istemektedir?
Hepimiz biliyoruz ki, Allahü teâlâ, kullarının îmân etmelerini, verdiği nimetlere şükretmelerini, ibâdet yapmalarını, güzel ahlâka sâhip olmalarını, kendi aralarında, şerefli/onurlu bir şekilde, kardeşçe yaşamalarını, sevişmelerini, birbirlerine yardımcı olmalarını istemekte ve bunları da emretmektedir.
İslâm âlimlerinin buyurdukları gibi, bütün saâdetlerin başı, Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmı tanımak, sevmek, O'na îmân etmek, tâbi ve teslîm olmaktır. İki cihân saâdetine kavuşmak, ancak ve yalnız, dünyâ ve âhıretin Efendisi olan Muhammed aleyhisselâma tâbi olmaya bağlıdır.
Ona tâbi olmak demek, onun tarif ettiği şekilde îmân etmek ve onun getirdiği ahkâm-ı İslâmiyyeyi öğrenmek ve yapmak demektir...
Kur'ân-ı kerîm'de: "Kim, İslâm'dan başka bir dîn ararsa, bilsin ki kendisinden (böyle bir dîn) aslâ kabûl edilmeyecek ve o, âhirette ziyân edenlerden olacaktır" (Âl-i İmrân, 85) buyurulmaktadır.
Hakîkatte, bütün insanların yaratılmalarındaki maksat, Allahü teâlâya ibâdet etmeleridir. Nitekim Yüce Allah, Kur'ân-ı kerîm'inde [Zâriyât sûresinin 56. âyetinde] meâlen: "Cinnîleri ve insanları, ancak (beni bilmeleri, tanımaları) bana ibâdet etmeleri için yarattım" buyurmuştur.
Yüce Allah, meâlen: "Ey insanlar! Sizi ve sizden öncekileri yaratan Rabbinize kulluk ediniz. Umulur ki, böylece korunmuş (Allah'ın azâbından kendinizi kurtarmış) olursunuz" (Bakara, 21) buyurmuştur.
Allahü teâlâ, Bakara sûresinin 152. âyetinde de şöyle buyurmaktadır:
"O hâlde siz, (bana itâat ve ibâdet ederek) beni anın ki, ben de sizi (mağfiretimle) anayım. Ni'metlerime şükredin de nankörlük yaparak küfre varmayın (beni ve ni'metlerimi inkâr etmeyin)."
"NANKÖRLÜK EDERSENİZ!.."
Bu konuda, İbrâhîm sûresinin 7. âyet-i kerîmesi de çok dikkat çekicidir:
"Düşünün ki, Rabbiniz şunu bildirdi: Andolsun, eğer siz şükrederseniz, ben de elbette size [ni'met(ler)imi] artırırım ve eğer küfrân-ı ni'mette bulunur, nankörlük ederseniz, haberiniz olsun ki, gerçekten azâbım çok şiddetlidir."
Nisâ sûresinin 147. âyetinde ise, meâlen şöyle buyurulmuştur:
"Eğer siz, Allah'ın ni'metlerine şükreder ve îmân ederseniz, Allah size niye azâb etsin? Allah, şükredenlerin mükâfâtını verici, yaptıklarını bilicidir."
Dünyâda yapılan imtihânlarda [meselâ öğrenciler için yapılan vize ve final imtihânlarında] muvaffak olmak için, nasıl gerekli çalışmaları yapmak lâzım ise, âhıretteki imtihânda başarılı olabilmek için de, İslâmiyetin emrettiği gibi inanmak ve farz kılınan ibâdetleri yapmak, yasaklanan şeylerden de kaçınmak lâzım geldiği bedîhidir, açıktır.
10.5.2013
Her asırda peygamber gönderilmiştir
İlk insan ve ilk Peygamber Âdem aleyhisselâm zamanından, Sevgili Peygamberimize gelinceye kadar, her asırda peygamberler gönderilmiştir. Yüz senede bir gönderilen “Nebî”ler, bin senede bir gönderilen “Resûl”ler olduğu gibi, bunların aralarında gönderilen ve hepsinden daha üstün olan “Ülül-azim Peygamberler” de vardır.
Hazret-i Âdem ile eşi Hazret-i Havvâ, yeryüzünde bulunan ve “İlâhî vahiy” ile terbiye edilmiş olan ilk âiledir. İnsan nesli (soyu) onlardan çoğalmıştır. Yüce kitâbımız Kur’ân-ı kerîmde bildirildiği gibi, bu âile, bir erkek ile bir kadından ibârettir.
Bugün yeryüzünde rastladığımız farklı renklere, kültürlere, milletlere ve gruplara rağmen, insanlar temelde bir tek âilenin çocuklarıdırlar. İlmin kesin olarak ortaya koyduğu husûs, farklı ırklara, renklere, kan gruplarına ve iskelet yapılarına rağmen, bütün insanların bir ana-babadan çoğaldıklarıdır.
Nitekim Cenâb-ı Hak, “Hucurât sûresi”nin onüçüncü âyet-i kerîmesinde meâlen: “Ey insanlar! Biz sizleri, bir erkek ile bir kadından yarattık. Birbirinizle tanışmanız için milletlere ve kabîlelere ayırdık...” buyurmuştur.
“HAYIRLI ÜMMET”
“Peygamberler târihi” içerisinde son Peygamber olan Hazret-i Muhammed’in (aleyhisselâm), 150 bin güzîde sahâbî, mübârek insan, “hayırlı ümmet” meydâna getirmesi, onların da 30-40-50 sene gibi çok kısa zaman zarfında gâyet mahdût imkânlarla, Endülüs’ten [İspanya’dan] Çin’e kadar olan geniş coğrafî bölgeleri fethedip oralara ilim-irfân, ahlâk-fazîlet, adâlet-hakkâniyet, medeniyet-insan hakları, nûr ve hidâyet götürmeleri, dünyâda bir eşi-benzeri görülmemiş bir hâdisedir; bu dönemde yapılan fetihler ve elde edilen zaferler ciddiyetle incelenmesi gereken bir konudur.
Burada Amerikalı yazar Studart’ın bir sözünü hâtırlıyalım. Studart “İslâm Âleminin Bugünkü Hâli” adlı kitabında diyor ki:
“İslâm’ın zuhûru, neredeyse insanlık tarihinde kaydolunan en büyük hâdisedir. İslâm, daha evvel şahsiyet bakımından zayıf olan bir millet ve değer bakımından kıymetsiz bir ülkede zuhûr etti. Daha yirmi otuz sene geçmeden, uçsuz-bucaksız geniş mülk ve saltanatları parçalayarak, asırlar ve nesiller boyu devam edegelen eski dinleri yıkarak, millet ve kavimlerin içindekilerini değiştirerek, sağlam bünyeli bir âlem (İslâm Âlemi) kurarak yeryüzünün yarısına yayıldı. İslâm’ın ilerleme ve yükselme sırrını ne kadar araştırıp incelersek o kadar hayranlığımız artıyor...”
İslâmiyet, ilme, ahlâka ve âileye en büyük kıymeti verip, câhilliği ve ahlâksızlığı reddeder. Herkesçe bilindiği üzere, insanların diğer varlıklardan imtiyâzlı ve üstün olmaları, kuvvetle, vücut iriliğiyle, çok yemekle, yiğitlikle değil, îmân, ilim, edep, ahlâk ve takvâ iledir.
İslâm âlimleri ve atalarımız, asırlarca gecelerini gündüzlerine katarak çok kıymetli kitaplar yazmışlar ve bunları kütüphânelerde gözleri gibi koruyup bizlere kadar ulaştırmışlardır. Bizlere düşen, bunları okuyup istifâde etmek ve gereğini yapmaktır.
İYİLİKLE ANILMAK İÇİN...
İnsanın öldükten sonra iyilikle anılması için; câmi-mescid, mektep-medrese, hastahâne, aşhâne, çeşme, yol, köprü gibi topluma faydalı bir eser veya faydalı bir ilim [faydalı bir kitap yazma, yetişmiş talebe bırakma gibi] yahut hayırlı evlât bırakması gerekir. (Bu konuda bir hadîs-i şerîf de vardır.) Her şey bitip unutulduğu hâlde, bunlar unutulmaz ve ölen insanın hayırlı işinin devâmını te’mîn eder.
Burada netîce olarak ifâde edelim ki, âile, ne kadar sağlam olursa, toplum o derece güçlü temeller üzerine kurulmuş olur. Şu bir gerçektir ki, bir milleti yıkmak isteyen iç ve dış düşmânlar da, ilk tahrîbâtlarına âileden başlamaktadırlar.
Gerek erkek, gerek kadın, ahlâkî değerlere ne kadar sâhip çıkarlarsa, âile müessesesine ne kadar önem verirlerse ve bunu yaşatmaya çalışırlarsa, fuhuştan, zinâdan, bütün gayr-i meşrû ilişkilerden ne kadar uzak dururlarsa, o kadar sağlam bir âile yapısı kurulur ve cemiyet de o derece sağlam olur. Tabîî ki millet de son derece sağlam olur; bu milletin teşkîl ettiği devlet de o derece uzun ömürlü olur.
24.8.2013
İnsanlar rehbersiz kalınca...
Geçen hafta Cumartesi günü yazdığımız makâlemizde, bir nebze, insanların rehberlere olan ihtiyâcından bahsetmeye çalışmıştık. Bugün, aynı konuda birkaç kelime daha yazalım:
Beşer târihini inceleyecek olursak, insanların, önlerinde Allahü teâlânın gönderdiği bir “Rehber” olmadan kendi başlarına gittiklerinde, hep yanlış yollara saptıklarını görürüz. Şöyle ki, insan, kendisini yaratan büyük kudret sâhibinin var olduğunu, aklı sâyesinde anlamıştır. Fakat ona giden yolu bulamamıştır. Peygamberleri işitmeyenler, Hâlıkı (Yaratanı) evvelâ kendi etrâflarında aramışlardır. Kendilerine en büyük faydası olan güneşi, yaratıcı sanmışlar ve ona tapmağa başlamışlardır. Kısacası, insan kendi başına, “eşi-benzeri olmayan, bir, ezelî ve ebedî olan Allahü teâlâ”yı bir türlü tanıyamamıştır. Çünkü rehbersiz, karanlıkta doğru yol bulunamaz. Peygamberler en büyük rehberlerdir.
ŞEFKAT VE MERHAMET...
Burada şunu ifâde edelim ki, bütün kâinâtı, canlı-cansız her varlığı, en mükemmel bir nizâm ve intizâm üzere yaratan ve onları her ân varlıkta durduran Allahü teâlâ, yarattığı şu mükemmel âlemle, kendi varlığını belli ettiği gibi, kullarına çok merhamet ve şefkat ettiği, acıdığı için, var olduğunu ayrıca “Peygamber”leri vâsıtasıyla da bildirmiştir.
“İlk Peygamber” Âdem aleyhisselâmdan başlayarak, “son Peygamber” olan Sevgili Peygamberimize gelinceye kadar her asırda, dünyânın her tarafındaki insanlar arasından en iyi, en üstün olarak seçtiği bir zâta (bir Peygambere), bir “melek”le [“Cebrâîl” aleyhisselâm’la] haber göndererek, kendi varlığını, isimlerini ve sıfatlarını bildirmiştir.
Yüce Allah, insanlara muhtâc oldukları her türlü ni’meti de lutfetmiştir. Bu ni’metler sayılamayacak kadar çoktur. Bu konuda 2 âyet-i kerîme vardır:
“O size istediğiniz her şeyden verdi. Allah’ın ni’met[ler]ini sayacak olsanız sayamazsınız. Doğrusu insan çok zâlim, çok nankördür!” [İbrâhîm, 34]
“Hâlbuki Allah’ın ni’met[ler]ini teker teker saymaya kalkışsanız, onları sayamazsınız. Muhakkak ki Allah çok bağışlayıcıdır, çok merhametlidir.” [Nahil, 18]
Bu ni’metlerin en büyüğü, Peygamberler ve kitaplar göndererek, onların arkalarından da birçok âlim ve velîyi halkederek, sırât-ı müstekîmi, doğru yolu, Cennet’e götüren yolu, rızây-ı İlâhîsine götüren yolu göstermesidir.
İslâm dînini teblîğ eden, en son ve en üstün Peygamber, Muhammed aleyhisselâmdır. O’na verilen kitâb “Kur’ân-ı kerîm”, İlâhî kitapların en üstünüdür. Peygamber Efendimizin, doğru yolu gösterici mübârek sözlerine, “hadîs-i şerîf” denir. Bir insan, bir rehber olmadan Kur’ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin manâlarını anlayamaz. Bunun için, eskiden olduğu gibi şimdi de, yetişmiş ve yetiştirebilen “Mürşid-i kâmil” denilen büyük din âlimlerine ihtiyâç vardır.
DÖRT BÜYÜK İMÂM
Geçen hafta da temâs ettiğimiz gibi, büyük âlim ve velîlerden Abdülhak-ı Dehlevî (rahmetullahi aleyh): “Mürşid-i kâmil”lerin en üstünleri dört mezheb imâmlarıdır. Bunlar; İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe, İmâm-ı Şâfiî, İmâm Mâlik ve İmâm Ahmed bin Hanbel’dir (rahmetullahi aleyhim ecmaîn) buyurmuştur.
Bu dört büyük imâm, İslâm dîninin dört temel direkleridirler. Kur’ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin manâlarını doğru olarak öğrenmek için, bunlardan birinin kitâblarını okumak lâzımdır.
Bunların her birinin kitâblarını açıklayan binlerce âlim gelmiştir. Bu açıklamaları okuyan, İslâm dînini doğru olarak öğrenir. Bu kitâbların hepsindeki îmân bilgileri aynıdır. Bu doğru îmâna “Ehl-i Sünnet” i’tikâdı (inancı) denilmektedir.
Peygamber Efendimiz, “Ahlâkınızı güzelleştiriniz” buyurmuştur. (İbn-i Lâl) Resûlullah aleyhisselâma “Dîn nedir?” diye suâl edilince, “Dîn, güzel ahlâktır” buyurmuştur. (Deylemî)
Şu hâlde dînin emirlerine uyup, yasak ettiklerinden kaçan kimse, huyunu değiştirip güzel ahlâka sâhip olur. Sevgili Peygamberimize, güzel ahlâkın ne olduğu sorulduğu zaman da buyurdu ki: “Güzel ahlâk, gelmeyene gitmek, vermeyene vermek ve zulmedeni affetmektir.” [Hâkim]
23.8.2013
İnsanların rehberlere olan ihtiyacı...
Bugün sizlere, “İnsanların Rehberlere Olan İhtiyâcı” başlıklı genel bir konuda birkaç kelime takdîm etmek istiyoruz. Yanî bu makâlemizde insanların, kıymetli zevâtın rehberliklerine, irşâdlarına, yol göstericiliklerine nasıl muhtâç olduklarından bahsedeceğiz.
Tabîî ki, böyle bahr-ı ummân gibi derin bir konuyu, bir makâleye sığdırmak elbette ki mümkün değil, ama “zikr-i cüz’ irâde-i kül=parçayı zikredip bütünü kasdetme” kâidesine göre, inşâallah bugün bir nebze de olsa, konunun ana hatlarına temâs etmeye gayret edelim, öbür hafta da mevzûumuzu tekrâr ele almaya çalışalım.
Önce, “Rehber” kelimesinin tarîfiyle işe başlayalım:
“Rehber” kelimesi için sözlüklerde ve ansiklopedilerde: “Yol gösteren, kılavuz; bir kimseye veya bir topluluğa iyi ile kötüyü görmesinde ve doğru yolu bulmasında yardımcı olan, insanı Allahü teâlânın rızâsına kavuşturmaya çalışan, ilim ve ahlâk sunan zât” karşılıklarını görüyoruz. [Dîni Terimler Sözlüğü, “Rehber” maddesi]
DİNİMİZİN EMİRLERİNDEN
Büyük pedagog, psikolog ve sosyolog, önde gelen ulemâ ve evliyâdan İmâm-ı Gazâlî (rahimehullah): “Allahü teâlâyı tanımaya çalışmak, bunun için, İslâm ahlâkını bilen ve Cenâb-ı Hakk’a kavuşturan yolu gösteren bir rehber aramak ve ona uymak, İslâmiyet’in emirlerindendir” buyurmuştur.
Büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh): “Allahü teâlânın sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâm; ‘insanların rehberi’, her bakımdan en güzeli, en iyisi ve en üstünüdür” buyururken, Peygamberimiz için, “insanların rehberi” sıfatını kullanmıştır.
Yine İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyuruyor ki:
“Her Müslümân, terbiye edici bir üstâda muhtaçtır. Üstâd onu terbiye ederek, kötü huylardan kurtarır. Allahü teâlâ, insanlara doğru yolu göstermek için, Peygamberler gönderdi. Peygamberlerden sonra onlara vekîller olarak evliyâyı yarattı.” [Eyyühe’l-veled]
“Gavs-ı A’zam” ve “Gavsü’s-sekaleyn” sıfatlarıyla anılan, Peygamber Efendimizin mübârek torunlarından, Hazret-i Hasan Efendimizin soyundan gelen Abdülkâdir-i Geylânî (kuddise sirruh) hazretleri ise şöyle buyurmuştur:
“İnsanlara rehberlik eden kimsede şu hasletler bulunmazsa, o rehberlik yapamaz: Rehberin, kusûrları örtücü ve bağışlayıcı olması, şefkatli ve yumuşak olması, doğru sözlü ve iyilik yapıcı olması, iyiliği emredip kötülükten menedici olması, misâfirperver ve geceleri insanlar uyurken ibâdet edici olması, âlim ve cesûr olması” lâzımdır. [Dîni Ter. Söz., “Rehber” maddesi]
Dilimizde, “Rehber” manâsında başka bir terim daha vardır, o da “Mürşid” kelimesidir. “Mürşid” de: “İrşâd eden, doğru yolu gösteren rehber zât. İnsanları, iyi bir Müslümân olmaları için terbiye eden âlim ve velî kişi” anlamında kullanılan bir kelimedir.
“Talebe, mürşidini, hocasını ne kadar çok severse, onun kalbinden feyz alması da o kadar çok olur. Mürşid vesîledir, vâsıtadır; maksad, Allahü teâlâdır” buyuran İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) çok mühim bir hakîkati ifâde buyurmuştur.
“Bütün kazançlarıma, mürşidlerimi, hocalarımı çok sevmekle kavuştum. Saâdetlerin anahtarı, Allahü teâlânın sevdiklerini sevmektir” buyuran Mazhâr-ı Cân-ı Cânân (rahimehullah) da çok önemli bir noktaya temâs etmiştir.
ONLARIN KİTAPLARINI OKUMAK
Muhyiddîn İbn-i Arabî (rahmetullahi aleyh): “Mürşidi [hocası, rehberi] olmayanın mürşidi [yol göstericisi] şeytândır” derken, bu konuda Ferîdüddîn Genc-i Şeker isimli velî zât, şöyle çok güzel bir yol göstermektedir:
“Bir kimse, kendisini irşâd edecek (doğru yolu gösterecek) bir mürşid [bir hoca, bir rehber, bir yol gösterici] bulamamışsa, büyük zâtların (Ehl-i sünnet âlimlerinin) kitaplarını okusun ve onlara uysun.” [Dîni Terimler Sözlüğü, “Mürşid” maddesi]
“Mürşid-i Kâmil” diye bir tabîr de vardır. Bu, “Tasavvufta kemâle gelmiş, olgunlaşmış, evliyâlık mertebelerinin sonuna ulaşmış, kâbiliyeti olanları bu yolda yetiştiren rehber zât”lara verilen bir sıfattır.
Büyük âlim ve velîlerden Abdülhak-ı Dehlevî (kuddise sirruh): “Mürşid-i kâmillerin en üstünleri, dört mezheb imâmlarıdır. Bunlar; İmâm-ı A’zâm Ebû Hanîfe, İmâm-ı Şâfiî, İmâm Mâlik ve İmâm Ahmed bin Hanbel’dir. Bu dört imâm, İslâm dîninin dört temel direkleridir” buyurmuştur.
17.8.2013
İnsanların, rehberlere ihtiyaçları vardır
Makâlemizin hemen başında belirtelim ki, dînde inanılacak altı şeyden [Âmentü esâslarından] dördüncüsü, Allahü teâlânın “Peygamber”lerine inanmaktır. Peygamberlere îmân etmek, aralarında peygamberlik bakımından hiçbir fark görmeyerek, hepsinin sâdık, doğru sözlü olduğuna inanmak demektir. Peygamberler, insanları, Cenâb-ı Hakk’ın beğendiği yola kavuşturmak, onlara doğru yolu göstermek için gönderilmişlerdir.
PEYGAMBER NE DEMEKTİR?
İslâmiyette, bir terim olarak “Peygamber” demek, “yaratılışı, huyu, ilmi, aklı, zamânında bulunan bütün insanlardan üstün, kıymetli, muhterem bir zât” demektir. “Peygamber”in hiçbir kötü huyu, beğenilmeyecek hâli yoktur. Çünkü Peygamberlerde “ismet” sıfatı vardır. Yâni Peygamber olduğu bildirilmeden önce ve bildirildikten sonra, küçük ve büyük hiçbir günâh işlemezler. İstisnâsız bütün Peygamberler böyledir. Peygamberlerin her söylediği doğrudur.
Peygamberlik; çalışmakla, açlık, sıkıntı çekmekle ve çok ibâdet yapmakla ele geçmez [ya’nî ilmî terimiyle “kesbî” değildir]. Yalnız Allahü teâlânın ihsânı, seçmesiyle olur [ya’nî “vehbî”dir].
Peygamberlerin her söyledikleri doğrudur. Onlardan birine bile inanmayan kimse, hiçbirine inanmamış, hepsini inkâr etmiş olur. Meselâ son Peygamber Muhammed aleyhisselâma inanmayan bir kimse, bütün peygamberleri inkâr eden kimse ile aynı durumdadır. Bütün peygamberler, hep aynı îmânı söylemiş, hepsi ümmetlerinden aynı şeylere îmân etmelerini istemişlerdir. Fakat ibâdet ve amelleri, ya’nî kalple, bedenle yapılması ve sakınılması lâzım olan şeyleri farklıdır...
Dünyâ târihinin çok önemli dönüm noktalarından, kilometre taşlarından biri, “İki Cihân Güneşi Hazret-i Muhammed (Aleyhisselâm)”ın dünyâyı teşrîfleridir. Yüce Allah, Muhammed aleyhisselâmı, son peygamber olarak bütün insanlara ve cinnîlere göndermiştir.
Bu münâsebetle, burada, son devir ulemâsının büyüklerinden ve Sevgili Peygamberimizin torunlarından olan Seyyid Abdülhakîm Arvâsî‘nin (rahmetullahi aleyh), Peygamberimizin üstünlüğünü anlatan bir sözünü nakledelim:
“Her Peygamber, kendi zamânında, kendi mekânında, kendi kavminin hepsinden, her bakımdan üstündür. Muhammed aleyhisselâm ise, her zamânda, her memlekette, ya’nî dünyâ yaratıldığı günden, kıyâmet kopuncaya kadar, gelmiş ve gelecek, bütün varlıkların, her bakımdan en üstünüdür. Hiçbir kimse, hiçbir bakımdan O’nun üstünde değildir. Bu, güç bir şey değildir. Dilediğini yapan, her istediğini yaratan, O’nu böyle yaratmıştır. Hiçbir insanın O’nu medhedecek gücü yoktur. Hiçbir insanın da, O’nu tenkîd edecek iktidârı yoktur.”
ÖRNEK İNSAN
Şüphesiz ki, eğitimciler için nümûne-i imtisâl ya’nî örnek insan, ideal eğitimci, bundan 14 asır evvel, tek başına teblîgâta başlayarak 23 sene gibi çok kısa bir zaman zarfında, târihin bir benzerini görmediği ve kıyâmete kadar da göremeyeceği 150.000 kâmil insânın meydâna gelmesine vesîle olan, asr-ı saâdetin mi’mârı sevgili Peygamberimizdir...
Eğitimde işin esâsı, hem kendisine faydalı, hem de âilesine, milletine, vatanına ve devletine, hattâ bütün insanlığa faydalı birer unsur meydâna getirmektir. İşte bu güzel ülkenin bütün vatandaşlarının ana hedefi bu olmalıdır. Bu da, iyi bir eğitim ile mümkün olabilir.
Tabîî ki eğitimin “örgün” olanı bulunduğu gibi, “yaygın” olanı da vardır. Haddizâtında, târih boyunca insanlar, Allah’ın ve Peygamberlerinin emir ve yasaklarına uydukları müddetçe, huzûrlu ve râhat bir hayât yaşamışlar, birbirlerini sevip-saymışlardır. Emirlere ve yasaklara uymadıklarında ise, huzûrsuz olmuşlar, râhatları bozulmuş; ahlâksızlık, zulüm ve haksızlık bütün cemiyeti sarmıştır.
Bugün de, bozuk inanışlara, kötü işlere, dînî yönden harâmlara, kânûnî yönden suçlara sapmamak aslında bir yiğitliktir.
30.3.2012
İnsanları ıslâh etmek için çalışmak
“Kınalızâde Alî Efendi” isimli ahlâk âliminin “Ahlâk-ı Alâî” isimli kitâbında ifâde ettiğine göre, “insan” denen şerefli varlık, “medenî” olarak yaratılmıştır. Ya’nî insanlar topluluk hâlinde, yardımlaşarak yaşayan, kibâr, nâzik, terbiyeli, görgülü kimselerdir. Hayvânlarla insanlar arasında çok büyük farklar vardır. Meselâ hayvânlar medenî yaratılmamışlardır; şehirlerde birlikte yaşamaya mecbûr değildirler. Ama insanlar, nâzik, zayıf yaratıldıkları için, pişmemiş yemek yiyemezler. Gıdâ, elbise ve binânın kendileri için hâzırlanması lâzımdır. Ya’nî san’atlara ihtiyâçları vardır.
İnsanların, Allahü teâlâya karşı, kalple inanmaları ve bedenle yapmaları lâzım olan şükür borçları, kulluk vazîfeleri, Allahü teâlâ ve O’nun sevgili Peygamberi tarafından açıkça bildirilmiştir. Allahü teâlâya şükür, ancak O’nun Peygamberinin getirdiği yola uymakla olur. Allahü teâlâ, bu yola uymayan, bunun dışında kalan hiçbir şükrü, hiçbir ibâdeti kabûl etmez, beğenmez. Çünkü insanların iyi, güzel sandıkları çok şey vardır ki, İslâmiyet bunları beğenmemekte, çirkin olduklarını bildirmektedir...
EBEDÎ SAADET İÇİN
Akl-ı selîm sâhibi herkes tarafından kabûl edilen çok açık bir husûstur ki, Allahü teâlâ, kullarına, râzî olduğu yolu göstermek için, çeşitli kavimlere, zaman zaman “Peygamberler” göndermiştir.
Yüce Allah’ın, Hazret-i Âdem’den i’tibâren, insanları ebedî saâdete kavuşturmak için, muhtelif asırlarda, çeşitli coğrafî bölgelere, pek çok “Peygamber” göndermesi, bunlardan bazılarına da, “Kitap”lar ve “Sahîfe”ler indirmesi, kullarına gönderdiği ni’metlerinin en büyüğüdür...
Peygamberimizin Peygamberliği bildirilmeden önceki zamana “Câhiliye Dönemi” denilmektedir. Fahr-i kâinât Efendimiz doğmadan önce, bütün âlem, ma’nevî yönden müthiş bir zulmet (karanlık) içinde idi. İnsanlar hadsiz, hudûtsuz derecede azgınlaşmışlar, Allahü teâlâ’nın gönderdiği dînler unutulmuş, İlâhî hükümlerin yerini, insan kafasından çıkan fikirler, düşünceler almıştı. Sâdece insanlar değil, bütün mahlûklar, zâlim insanların vahşet ve zulmünden iyice bunalmıştı. Zulüm son haddine varmış, ahlâksızlık iftihâr vesilesi sayılıyordu.
Sevgili Peygamberimizin gençlik yıllarında, bütün âlemdeki insanlar gibi Araplar da, böyle alabildiğine bir câhiliyetin içine düşmüşlerdi. Puta tapmak, içki, kumar, zinâ, fâiz ve daha birçok çirkin iş, aralarında yaygınlaşmıştı. Muhammed aleyhisselâm, onların bu bozuk hâllerinden son derece nefret eder ve kötülüklerinden dâimâ uzak dururdu. Bütün Mekke halkı, O’nun bu hâlini görür ve hayret ederlerdi.
Her bakımdan insanların en üstünü olan Muhammed aleyhisselâm, kendisine peygamberliği bildirilmeden önce de, güzel ahlâkı, insanlara görülmemiş bir şekilde iyi davranması, sâkinliği, yumuşaklığı ve diğer üstün hâlleriyle sevilmiştir. İnsanlar, bu hasletleri sebebiyle O’na hayrân olmuşlardır.
Mekke halkı, O’nda gördükleri şaşılacak derecedeki doğru sözlülük ve güvenilirlikten dolayı, kendisine “el-Emîn”, ya’nî “her zaman güvenilen kimse” lakabını verdiler. Böylece
gençliğinde bu isimle meşhûr oldu...
Netîce i’tibâriyle o zamanın insanları arasında şefkat, merhamet, iyilik ve adâlet gibi güzel hasletler yok olmuş gibiydi. Peygamberimiz, böyle bir durumda bulunan insanlardan “Asr-ı Seâdet” meydâna getirmiştir.
KULDAN İSTENEN NEDİR?
Cenâb-ı Hak, bütün Peygamberleri vâsıtasıyla, onlara saâdet yollarını göstermiş, iyi ve güzel, kötü ve çirkin her şeyi öğretmiştir. Bu “Peygamber”leriyle, insanların dünyâda ve âhirette râhat etmeleri, huzûr içerisinde, iyi bir şekilde yaşamaları için, emirlerini ve yasaklarını, ya’nî ne yapmaları ve nelerden sakınmaları lâzım olduğunu açıklamıştır.
Bu Peygamberlerin hepsinin hedefi, insanların dünyâda huzûr ve sükûn içerisinde yaşamaları, âhirette de ebedî saâdete kavuşmalarıdır.
Peygamberlerin vârisleri olan İslâm âlimleri ve Evliyâ-yı kirâm da, hep gıdâ gibi, bütün insanlara lâzım olan iyi fertler, iyi âileler ve iyi cemiyetler teşkîl etmek için uğraşmışlardır...
31.3.2012
Sevgili Peygamberimizin yüksek ilmi
Hemen makâlemizin başında ifâde edelim ki, Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm “ümmî” idi. Yâni kimseden ders görmemiş, herhangi bir kitap okumamış, hiçbir yazı yazmamıştır. Fakat insanlar ve melekler içinde, en çok ilim O’na verilmiştir. “Ümmî” olduğu hâlde, yâni kimseden bir şey okuyup öğrenmemiş iken, Allahü teâlâ, O’na her şeyi bildirmiştir.
Şunu belirtelim ki, “Ümmî” terimi, câhil demek değildir. Okur-yazar olmayana “Ümmî” denir. “Ümmî” olan âlimler de vardır. Kâinâtın Efendisi Muhammed aleyhisselâm da “Ümmî” idi. Fakat bütün ilimlere vâkıf idi. O kadar âlim idi ki, Onu görmekle şereflenip sahâbî olanlar bile, oradan ayrılınca hikmet ehli olurdu. Yani doktorlarla tıp ilminden, zirâatçılarla zirâat ilminden, subaylarla harp tekniğinden konuşabilirlerdi. Elbette bu, Peygamber Efendimizin bir mu’cizesi idi...
Evet, Muhammed aleyhisselâm, “Ümmî” idi; yanî hiç mektebe gitmedi. Kimseden ders almadı. Fakat, her şeyi biliyordu. Yanî her neyi düşünse, her neyi bilmek istese, Allahü teâlâ O’na bildiriyordu. Cebrâîl aleyhisselâm adındaki melek gelip, O’na her istediğini söylüyordu.
Bu husûsu, Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde meâlen şöyle bildiriyor: “Sen bu Kur’ân-ı kerîm gelmeden önce, bir kitap okumadın; yazı da yazmadın. Eğer okur-yazar olsaydın, başkalarından öğrendin diyebilirlerdi.” (Ankebut sûresi, 48).
Bu âyetin tefsîrinde şöyle denilmektedir: “[Ey Muhammed! Bu Kur’ân-ı kerîm sana indirilmeden önce] Sen bir kitaptan okumuş ve elinle onu yazmış değildin. Eğer öyle olsaydı müşrikler, [Kur’ân-ı kerîmi, başkasından öğrenmiş veya önceki semâvî kitaplardan almış] derlerdi. [Yahûdîler de, Onun vasfı Tevrât’ta ümmî olarak bildirilmiştir, bu ise ümmî değil diye şüpheye düşerlerdi.]”
Diğer bir âyet-i kerîmede meâlen, “Yanlarındaki Tevrât ve İncîl’de yazılı buldukları o elçiye, o ümmî Peygambere uyanlar (var ya), işte o Peygamber onlara iyiliği emreder, onları kötülükten meneder, onlara temiz şeyleri helâl, pis şeyleri harâm kılar. Onunla birlikte gönderilen Nûr’a [Kur’âna] uyanlar var ya, işte kurtuluşa erenler onlardır” [A’râf, 157] buyurulmuştur.
Esâsen Cenâb-ı Hak, Muhammed aleyhisselâmı Peygamber olarak seçerken, O’nun bilhâssa “Ümmî” yâni okuma-yazma öğrenmemiş olmasını ve bu sebebden Kur’ân-ı kerîmin ancak Allahü teâlâ tarafından vahy edilebileceğinin anlaşılmasını istemiştir.
Hadîs-i şerîfte de; “Ben ümmî Peygamber Muhammed’im... Benden sonra Peygamber yoktur” buyuruldu.
Yine Kur’ân-ı kerîm’de şöyle buyurulmaktadır:
“O (Muhammed aleyhisselâm) kendiliğinden, kendi arzûsu ile konuşmaz, konuşmamaktadır. Onun [dîn işlerinde] konuşması ancak vahiydir; O’nun sözleri, O’na bir vahiy ile bildirilmekte, öğretilmektedir.” [Çünkü O, tevhîdi ilân ve şirki yok etmek ve İslâmiyeti yaymak ile emrolunmuştur]” buyurulmuştur. (Necm sûresi, 3-4)
Kur’ân-ı kerîmin Allah kelâmı olduğunu inkâr eden ve Muhammed aleyhisselâm tarafından hazırlandığını iddiâ edenleri reddeden âyet-i kerîmeler nâzil oldu.
İsrâ sûresinin 88. âyetinde meâlen, “De ki, insanlar ve cinnîler birbirlerine yardımcı olarak, [belâgat, güzel nazm ve kâmil mânada] bu Kur’ânın bir benzerini ortaya koymak için bir araya gelseler, yemîn olsun ki, yine de benzerini ortaya koyamazlar” buyuruldu.
1.2.2014
Muhammed aleyhisselâm, her bakımdan insanların en üstünüdür
Her bakımdan insanların en üstünü olan Muhammed aleyhisselâm, kendisine peygamberliği bildirilmeden önce de, güzel ahlâkı, insanlara görülmemiş bir şekilde iyi davranması, sâkinliği, yumuşaklığı ve diğer üstün hâlleriyle sevilmiştir. İnsanlar, bu hasletleri sebebiyle O'na hayrân olmuşlardır. Mekke-i mükerremenin halkı, gördükleri şaşılacak derecedeki doğru sözlülük ve güvenilirlikten dolayı, O'na daha gençliğinde “el-Emîn” yani “kendisine her zaman güvenilir” lakabını verdiler. Böylece gençliğinde bu isimle meşhûr oldu.
Yine gençliğinde “Hılfül-fudûl” adı verilen bir teşkîlâta üye olup mağdûrların, mazlûmların, garîplerin yanında olmuş, haksızlıklara dâimâ karşı çıkmıştır.
Peygamber Efendimiz, 40 yaşında iken, Peygamberliği henüz kendisine bildirilmeden önce, Mekke-i Mükerreme’de Nûr dağındaki Hırâ Mağarası’nda tefekkür ve ibâdetle meşgûl olurken, Cebrâil (aleyhisselâm), Ramazân ayının 17. gecesi gelip, ilk İlâhî emri getirmişti. Bilindiği gibi, bu gelen ilk vahiy, “Alak Sûresi”nin ilk beş âyet-i kerîmesi idi. Meâl-i âlîsi şöyledir:
"(Ey Habibim Muhammed!) Yaratıcı Rabbinin (Allahü teâlânın) adı ile oku. O, insanı alaktan (yani pıhtılaşmış kandan) yarattı. Oku, senin Rabbin, en büyük kerem sâhibidir. O, kalemle (yazı yazmayı) öğretendir. İnsana bilmediğini O öğretti (yani öğretir)."
İlk vahyin gelmesiyle, peygamberlik vazifesini îfâya başlayan Muhammed Mustafa (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimiz, İslâm'ı tebliğe yirmi üç sene devâm etti. Bunun on üç senesi Mekke-i mükerreme’de, on yılı da Medine-i münevvere'de geçmiştir.
Bilindiği üzere, ilk emri, "Oku" diye başlayan İslâm dîninde ilme büyük ehemmiyet verilmiştir. İlim mevzûunda, ilmin temîn edeceği yüksek dereceler husûsunda, Kur'ân-ı kerîmde müteaddid âyet-i celîleler ve Peygamber Efendimizin birçok hadîs-i şerîfleri vardır.
Peygamber Efendimiz, en büyük mûcize olarak Kur’ân-ı kerîmi ortaya koydu ki, 6.236 âyetinden [yuvarlak hesâpla 6.666 âyet diyoruz; bazı âyetlerin birleştirilmesi ve Besmelelerin âyet sayılıp sayılmamasına göre böyle farklı rakamlar var; yoksa Kur’ân-ı kerîmde herhangi bir noksânlık veya fazlalık söz konusu değil] biri gibi söyleyemezsiniz diye meydân okuduğu hâlde, 1400 küsûr seneden beri, dünyânın her tarafındaki bütün İslâm düşmanları el ele vererek, mallar, servetler dökerek uğraştıkları hâlde, söyleyemediler.
Arap, Fars ve Türk edebiyâtında görülen “Na’t”lar, hep Resûlullah için yazılmıştır.
Ömürlerinin her safhasında Resûlullah Efendimizin aşkı ile yanıp tutuşan, yanık feryâdlar, içli gözyaşları ve yakıcı mısralarla bu aşklarını dile getirenlerin en büyük ve meşhûrlarından olan ve bu muhabbet deryâsından büyük pay sâhibi olan Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Hazretleri de Sevgili Peygamberimize olan muhabet ve aşkını kasîdelerinde çok güzel bir şekilde dile getirmiştir.
Bütün Müslümânlar, tezhîpli [süslenmiş] levhalar üzerine yazılan “hilye-i seâdet”leri [yani O'nun dış görünüşünü veya görünen bütün uzuvlarının şeklini, sıfatlarını, isimlerini ve güzel huylarını], câmi ve mescidlerde, ev ve iş yerlerinde gözlerinin önlerine asmışlar ve O’nu dâimâ kalplerinde bulundurmaya çalışmışlardır.
25.1.2014
En büyük nimet, son peygamberi tanımakla şereflenmektir
Allahü teâlâ, bir insanda bulunabilecek, görünür-görünmez bütün iyilikleri, bütün üstünlükleri, bütün güzellikleri, habîbi, mahbûbu, sevgilisi yanî en çok sevdiği zât olan son Peygamberi Muhammed (aleyhisselâm)da toplamıştır.
Meselâ, aklı o kadar çoktu ki, Arabistân yarımadasında, sert, inâtçı insanlar arasında gelip, onları çok güzel idâre ederek ve cefâlarına sabrederek, yumuşaklığa ve itâate getirdi. Çoğu dînlerini bırakıp Müslümân oldular ve dîn-i İslâm yolunda kimisi babasına, kimisi de oğullarına karşı harb ettiler. O’nun uğrunda mallarını, yurtlarını fedâ edip kanlarını akıttılar.
Güzel huyu, yumuşaklığı, affı, sabrı, ihsânı, ikrâmı, o kadar çoktu ki, herkesi hayrân bırakırdı. Hiçbir hareketinde, hiçbir işinde, hiçbir sözünde, hiçbir zaman, hiçbir çirkinlik, hiçbir kusûr görülmemiştir. Kendisi için kimseye gücenmediği hâlde, din düşmânlarına, dîne dil ve el uzatanlara karşı sert ve şiddetli idi. Herkese karşı yumuşak olmasaydı, Peygamberlik heybetinden, büyüklük hâllerinden, kimse yanında oturmaya ve sözünü dinlemeye tâkat getiremezdi.
O, insanların en güzel yüzlüsü ve gâyet nûrânî benizlisi idi. Mübârek yüzü, kırmızı ile karışık beyâz olup ay gibi nûrlanırdı, parlardı. Sözleri gâyet tatlı olup gönülleri alır, rûhları cezbederdi...
Resûlullah Efendimiz, târihte olduğu gibi günümüzde de bütün dünyâ milletlerinin, ilim adamlarının, devlet, siyâset ve fikir adamlarının, ediplerin, târihçi ve askerî şahsiyetlerin alâkasını çekmekte, bunların her biri O’nu biraz inceledikten sonra hayrânlık ve şaşkınlıklarını, dile getirmektedirler.
Müslümân olmayanlar, Habîb-i Ekrem Efendimizin sâdece idâreciliği, dehâsı, askerî, sosyal ve diğer taraflarını görmekte, yalnız bunlara bakarak O’nu tanımaya çalışmaktadırlar. Gördükleri fevkalâde ve hiçbir insanda görülmemiş üstünlükler ve muvaffakiyetler karşısında acze düşmekle berâber, O’na Peygamber gözüyle bakmadıkları için, O’nu tanımaktan ve anlamaktan çok uzak kalmaktadırlar.
Müslümânlar da, Peygamber Efendimizin güzellik ve üstünlüklerini ilimleri, ihlâsları ve O’na olan muhabbetleri kadar derece derece görmekte ve anlayabilmektediler. Bunlardan zâhir âlimleri O’nun zâhirî vasıflarını, bâtın âlimleri de bâtınî güzelliklerini görebildikleri kadar dile getirmişlerdir.
Ulemâ-i râsihîn denilen hem zâhir, hem de bâtın bilgilerinde üstâd ve Peygamber Efendimize vâris olan yüksek İslâm âlimleri ise, O’nu bütün güzellikleriyle görmüş ve âşık olmuşlardır...
Şüphe yoktur ki, Allahü tealâyı sevenin, O’nun Resûlü’nü de sevmesi vâciptir, farzdır. Ayrıca onun yolunda olan sâlih kulları da sevmesi lâzımdır. Resûlullah’ı çok sevmek lâzım olduğu konusunda, pekçok İslâm âlimi birçok kitap yazmıştır.
Her mü’minin Resûlullahı çok sevmesi gerekir. Onu çok seven, onu çok zikreder, anar, çok över. [Bu da zâten îmânının gereğidir. Çok sevmek, kâmil mü’min olmanın da alâmetidir.] Çünkü, başta “Sahîh-i Buhârî” olmak üzere, birçok hadis kitabında yer alan bir hadîs-i şerîfte, “Bir kimse, beni çocuğundan, babasından ve herkesden dahâ çok sevmedikçe, îmân etmiş olmaz” buyuruldu. Yanî o kişinin îmânı kâmil, olgun olmaz.
24.1.2014
Peygamberimizin Kur’ân-ı kerîmde medhedilmesi
Bugün, bir nebze, bütün insanlara ve cinnîlere Peygamber olarak seçilip gönderilen, Allahü teâlânın Habîbi, yaratılmış bütün insanların ve diğer mahlûkâtın her bakımdan en üstünü, en güzeli, en şereflisi, son ve en üstün Peygamber Muhammed aleyhisselâmın, kelâmların en güzeli olan, yüce Allah’ın kelâmı Kur’ân-ı kerîmde nasıl medhedildiğini ele alalım:
“Ey Peygamber! Biz seni hakîkaten bir şâhit, bir müjdeleyici, bir uyarıcı, Allah'in izniyle O'na çağıran ve nûrlandıran bir ışık olarak gönderdik.”[Ahzâb, 45]
“Biz seni bütün insanlara müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik.” [Sebe’, 28]
“Doğrusu Biz seni hem bir şâhit, hem bir müjdeci, hem de bir uyarıcı olarak gönderdik.” [Feth, 8]
“Biz seni âlemlere rahmet olarak gönderdik.” [Enbiyâ, 107]
“Senin için bitmeyen-tükenmeyen [sonsuz] mükâfât vardır. Elbette sen büyük bir ahlâk üzeresin.” [Kalem, 3-4]
“Rabbin sana [çok ni’met] verecek, sen de râzî olacaksın.” [Duhâ, 5]
Kezâ Yüce Rabbimiz: “Peygamber, mü’minlere canlarından evlâdır, ileridir, daha yakındır. [Yanî O, mü'minler nazarında kendi nefislerinden, canlarından daha önce gelir. Mü’minlerin, Peygamber’i kendi nefislerinden çok sevmeleri gerekir.] O'nun hanımları da onların anneleridir...” [Ahzâb, 6] buyuruyor.
Allahü teâlâ yine şöyle buyurmaktadır:
“(Ey inananlar!) Andolsun ki, size içinizden [kendinizden] öyle bir Peygamber gelmiştir ki, sizin sıkıntıya uğramanız, ona çok ağır gelir. O, size çok düşkün [üstünüze çokça titreyen], mü’minlere karşı çok şefkatli ve gâyet merhametlidir.” (Tevbe, 128)
Bilindiği gibi, dînde inanılacak altı şeyden [Âmentü esâslarından] dördüncüsü, Allahü teâlânın“Peygamber”lerine inanmaktır. Peygamberlere îmân etmek, aralarında peygamberlik bakımından hiçbir fark görmeyerek, hepsinin sâdık, doğru sözlü olduğuna inanmak demektir. Peygamberler, insanları, Cenâb-ı Hakk’ın beğendiği yola kavuşturmak, onlara doğru yolu göstermek için gönderilmişlerdir. Bilindiği gibi, Allahü teâlânın, “Peygamber” göndermesi, kullarına gönderdiği ni’metlerinin en büyüğüdür.
Peygamberlik vazîfelerini görmekte, peygamberlik üstünlüklerini taşımakta, bütün peygamberler müsâvîdir, eşittirler. Fakat peygamberlerin, birbirleri üzerinde, fazîletleri, şerefleri, üstünlükleri vardır. Meselâ, ümmetlerinin çok olması, gönderildikleri memleketlerin büyük olması, ilim ve mârifetlerinin çok yerlere yayılması, mu’cizelerinin daha çok ve devâmlı olması ve kendileri için ayrı kıymetler ve ihsânlar bulunması gibi üstünlükler bakımından, âhir zaman Peygamberi Muhammed aleyhisselâm, bütün peygamberlerden daha üstündür. “Ülü’l-azm” olan peygamberler, böyle olmayanlardan ve “resûl”ler de,“nebî”lerden daha üstündürler.
Peygamberlerin her söyledikleri doğrudur. Onlardan birine bile inanmayan kimse, hiçbirine inanmamış, hepsini inkâr etmiş olur. Meselâ son Peygamber Muhammed aleyhisselâma inanmayan bir kimse, bütün peygamberleri inkâr eden kimse ile aynı durumdadır. Bütün peygamberler, hep aynı îmânı söylemiş, hepsi ümmetlerinden aynı şeylere îmân etmelerini istemişlerdir. Fakat ibâdet ve amelleri, yanî kalple ve bedenle yapılması ve sakınılması lâzım olan şeyleri farklıdır.
18.1.2014
Peygamber efendimizin medhine dâir...
Hâtırlayacağınız üzere, 12 Ocak 2014 (11 Rebîu’l-evvel 1435) Pazarı Pazartesiye bağlayan gece, mübârek “Mevlid Kandili”ni idrâkle şereflendiğimiz için, geçen haftaki iki makâlemizde, birer nebze Peygamber Efendimizden bahsetmeye çalışmıştık.
Âlemlere rahmet olarak gönderilen, kâinâtın baş tâcı, ebedî rehberimiz Sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed Mustafa (aleyhis-selâm) hakkında yazı yazmak, söz söylemek, konferans vermek, vaaz etmek aslında çok zor bir iş.
Burada, bu vesîleyle şu husûsu belirtelim ki: “Allah, bir kimseye söz ve yazı san’atı ihsân ederse, Resûlullahı övsün, düşmânlarını kötülesin” hadîs-i şerîfine uyularak, asırlardır “Mevlid” kitapları yazılmış ve okunmuştur.
Resûlullah Efendimizi öven çeşitli “Mevlid Kasîdeleri” vardır. Türkiye’de ve diğer Osmânlı coğrafyasında her zaman okunan ve çok meşhûr olan “Mevlid Kasîdesi”ni Yıldırım Bâyezîd Hân zamanında Bursa Ulucâmi’de Başimâm olan Süleymân Çelebi, tâ 15. asırda yazmıştır.
Bu kasîdenin asr-ı saâdetten sonra yazılmış olması, onun bid’at olmasını gerektirmez. Her zaman O’nu övücü kasîdeler, yazılar yazılabilir. Onları okumak bid’at değil, sevâp olur. Mevlid okumaya karşı çıkan bazı kimseler için belirtelim ki, Mevlid-i şerîf okumak demek; şiir olarak Resûlullah’ın dünyâya gelişini, hayâtını, mi’râcını anlatmak, O’nu hâtırlamak, O’nu övmek demektir. Hazret-i Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, “Mevlid okunan yerden belâlar gider” buyurmuştur.
Resûlullahı övmek bir nevi ibâdettir. O’nun medhine dâir âyet-i kerîmeleri inşâallah yarın ele alacağız. Bugün burada şunu belirtelim ki: Peygamber Efendimizin şâirleri, Câmide [Mescid-i Nebevî’de], Resûlullahı öven ve kâfirleri kahreden şiirler okurlardı. Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem), bunlardan Hassân bin Sâbit hazretlerinin şiirlerini çok beğenirdi; Mescidde bu şâir için bir minber bile koydurmuştur. O, bu minbere çıkar, Resûlullahı över, düşmânlarını kötülerdi. Resûlullah Efendimiz de: “Hassân’ın sözleri, düşmânlara oktan daha tesîrlidir” buyururdu...
İslâm âlimlerinin ittifâkla bildirdikleri gibi, her peygamber, kendi zamanında, kendi mekânında, kendi kavminin hepsinden her bakımdan üstündür. Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm ise, dünyâ yaratıldığı günden kıyâmet kopuncaya kadar, her zamanda, her memlekette, gelmiş ve gelecek bütün varlıkların her bakımdan en fazîletlisi, en üstünüdür. Hiçbir kimse hiçbir bakımdan O’ndan üstün değildir. Cenâb-ı Hak, O’nu öyle yaratmıştır.
Bu konuda bir şâir diyor ki:
“Her vasfı ki, imtiyâzı hâiz,
Târih onu vasfederken âciz.”
Sevgili Peygamberimizin şâirlerinden Hassân bin Sâbit (radıyallahü anh)’in şu sözü ne kadar mânidârdır:
“Ben, Muhammed Mustafâ (sallallahü aleyhi ve sellem)’dan bahsederken, O’nu medhediyor değilim; bilakis O’ndan bahsetmek sûretiyle, kendi sözlerimi kıymetlendirmiş oluyorum.”
Gönüller Sultânı Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin (kuddise sirruh) kelâmı da çok manâlıdır:
“Ben, âlemler genişliğinde bir ağız isterim, tâ ki, meleklerin bile gıpta ettiği O zâttan söz edebileyim.”
Burada, Arapça bir şiiri de zikretmeden geçemeyeceğiz. Manâsı şöyledir: “O, beşerden bir beşerdir; fakat taşlar arasındaki yâkût taşı gibidir.”
[İnşâallah yarın da konumuza devâm edelim.]
17.1.2014
Bütün saâdetlerin başı, Sevgili Peygamberimize tâbi olmaktır
İftara doğru
Ramazan Ayvallı
Cenâb-ı Hakk’ın, “İlk Peygamber” Hazret-i Âdem (aleyhisselâm)dan başlayarak, “son Peygamber” olan Hazret-i Muhammed (aleyhisselâm)a gelinceye kadar her asırda, dünyânın her tarafındaki insanlar arasından en iyi, en üstün olarak seçtiği bir zâta (bir Peygambere), bir “melek”le [“Cebrâîl”aleyhisselâm’la] haber göndererek, kendi varlığını, isimlerini ve sıfatlarını bildirmiş olduğu ma’lûmdur.
Târihi inceleyecek olursak, insanların, önlerinde Yüce Allah’ın gönderdiği bir“Peygamber, rehber, mürşid, yol gösterici” olmadan kendi başlarına gittiklerinde, hep yanlış yollara saptıklarını görürüz.
İslâm âlimlerinin buyurdukları gibi, saâdetlerin başı, Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmı tanımak, sevmek, O’na îmân etmek, tâbi’ ve teslîm olmaktır. İki cihân saâdetine kavuşmak, ancak ve yalnız, dünyâ ve âhıretin Efendisi olan Muhammed aleyhisselâma tâbi' olmaya bağlıdır. Ona tâbi' olmak demek, onun tarîf ettiği şekilde îmân etmek ve onun getirdiği ahkâm-ı İslâmiyyeyi öğrenmek ve yapmak demektir.
Allahü teâlâ, bir insanda bulunabilecek, görünür-görünmez bütün iyilikleri, bütün üstünlükleri, bütün güzellikleri, habîbi/mahbûbu/sevgilisi Muhammed (Aleyhisselâm)’da toplamıştır.
Resûlullah Efendimiz, günümüzde de bütün dünyâ milletlerinin, ilim adamlarının, devlet, siyâset ve fikir adamlarının, edîplerin, târihçi ve askerî şahsiyetlerin alâkasını çekmekte, bunların her biri O’nu biraz inceledikten sonra hayrânlık ve şaşkınlıklarını dile getirmektedirler.
Hâtırlarda olduğu gibi, Fransız dergilerinden “Le Point”, 1980 yılını "Hazret-i Muhammed Yılı" olarak ilân etmişti. Dergi, bu seçimine sebeb olarak, 12 Rebîul-evvel’de dünyâyı teşrîf eden “Hazret-i Muhammed'in (aleyhisselâm), yedinci yüzyılda yaşamış olmasına rağmen, dünyâdaki tesîrini, her geçen gün büyüyerek sürdürmesini” göstermiştir.
İslâm dünyâsında, bugüne kadar, Peygamber Efendimizi medheden on binlerce kitap, kasîde ve diğer eserlerin yazılmış olduğunu söyleyebiliriz. Ama bunları yazanlar içinde, şöhretleri ve sanatları bütün dünyâyı ve asırları kaplamış olanları dahî, O’nu methetmekten âciz olduklarını beyân etmişlerdir. Arap, Fars ve Türk edebiyâtlarında görülen “Na’t”lar, hep O’nun için yazılmıştır.
Âlim ve velîlerin büyüklerinden olan İmâm-ı Rabbânî: “Allahü teâlânın sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâm; ‘insanların rehberi’, her bakımdan en güzeli, en iyisi ve en üstünüdür” derken, Peygamberimiz için, “insanların rehberi” sıfatını kullanmıştır.
Pedagog, psikolog ve sosyolog, ulemâ ve evliyânın önde gelenlerinden olan İmâm-ı Gazâlî de: “Allahü teâlâyı tanımaya çalışmak, bunun için, İslâm ahlâkını bilen ve Cenâb-ı Hakk'a kavuşturan yolu gösteren bir rehber aramak ve ona uymak, İslâmiyet'in emirlerindendir” demiştir.
Allah’ın ni’metlerinin en büyüğü, Peygamberler ve kitaplar göndererek, onların arkasından da birçok âlim ve velîyi halk edip onlara vâris kılarak, sırât-ı müstakîmi, doğru yolu, Cennet’e götüren yolu, rızây-ı İlâhî’sine götüren yolu göstermesi olsa gerektir.
Hadd-i zâtında insanlar, Allah’ın ve Peygamberlerinin emir ve yasaklarına uydukları müddetçe, huzûrlu ve râhat birer hayât yaşamışlar, birbirlerini sevip-saymışlardır. Emirlere ve yasaklara uymadıklarında ise, huzûrsuz olmuşlar, râhatları bozulmuş; ahlâksızlık, zulüm ve haksızlık bütün cemiyeti sarmıştır...
11.1.2014
Peygamber efendimize iftira atanlara söylenecek birkaç cümle
Bir “hadis-i kudsi”de de belirtildiği üzere, bütün alemler yüzüsuyu hürmetine yaratılan, alemlere de rahmet olarak gönderilen (Enbiya:107) Sevgili Peygamberimizi medhetmek, bizim gibi aciz insanların haddi değilse de, onu medh etmek Allahü tealanın razı olduğu bir iştir, hatta ibadettir. Peygamber efendimiz, kendisine sözlü olarak sataşan, aleyhinde şiir yazan kişilere cevap vermesi için, kıymetli sahabisi Hassan b. Sabit hazretlerine ricada bulunur, “Ya Hassan! Sen de onlara şiirle cevap ver. Çünkü senin şiirlerin onlara oktan daha tesirlidir” buyururdu. Hatta onun için, Medine-i Münevvere’de Mescid-i Nebevi içerisine bir kürsü koydurmuştu. Ayrıca Cenab-ı Hakk, onu Kur’an-ı Kerim’de medhetmektedir (Kalem: 4). Ama bütün bunlara rağmen, ona dil uzatmak, hakaret etmek ancak imandan, iz’andan, idrakten, ilimden, ahlaktan, edepten ve insanlıktan nasibi olmayan kişilerin yapabilecekleri bir iştir.
Dost-düşman herkesçe bilinen bir gerçektir ki, Muhammed aleyhisselam, çocukluğundan itibaren tanınan, sevilen, sayılan, kendisine i’timad edilen, hatta “Emin” lakabıyla anılan bir insandır. Ne var ki, o, peygamberliğini i’lan edince, bazı menfaat-perest kişiler tarafından iftiralara uğradı, hakaretler gördü, hücumlara ma’ruz kaldı. Fakat o şanlı Peygamber, kendisine ve ashabına yapılan eziyetlere ve işkencelere karşı büyük bir tahammül gösterdi; hep sabretti. O, Cenab-ı Hakk’ın, kendisine ve sahabe-i kiramına olan ilahi va’dlerinin hepsinin aynen gerçekleşeceğini yakınen biliyordu. Ona inanan, onu seven-sayan, ona tabi olan kimseler, onun uğrunda mallarını, çoluk-çocuklarını feda ettikleri gibi, canlarını da feda etmeye hazır hale gelmişlerdir.
Resulullah efendimiz, ömrü boyunca, bazı tesbitlere göre, 47 def’a su-i kasde (suikaste) uğrayan, ama Allahü tealanın koruduğu (Maide:67), kendisini öldürmek isteyen kimseleri dahi affeden, onlara, bütün insanlara, hatta diğer mahlukata da çok acıyan, merhamet eden bir kimsedir. Harplerde bile, önce hasımlarına Müslüman olmalarını teklif ederdi; böylece kardeş olacaklarını ifade ederdi. İslamiyetle şereflenmiyeceklerse, cizye vermelerini, İslamın himayesine girmelerini, bu sebeple canlarını, mallarını, ırzlarını korumayı 2. teklif olarak sunardı. Buna da razı olmazlarsa, o zaman harp yaparlardı. Başta asr-ı saadette yapılanlar olmak üzere, Müslümanların harpleri genellikle müdafaa harbi şeklinde olmuştur. Önce saldıranlar hep kafirler olmuştur. Bizim Peygamberimiz, kendisine düşmanlıkta çok ileri giden Ebu Cehil’e bile acıyarak, onun da kurtulmasını istiyerek 23 def’a İslamiyeti tebliğ eden bir zattır.
Onun merhameti sadece insanlara değil, hayvanlara ve nebatlara bile şamil idi. Nitekim harbe gönderdiği seriyye kumandanlarına verdiği 8 maddelik talimatta kadınların, çocukların, yaşlıların, din adamlarının, hayvanların öldürülmemesini, ağaçların kesilmemesini, ekinlerin yakılmamasını, suların zehirlenmemesini emrederdi. Biz burada ancak, 14 asır evvel ifade buyurulan bu emirler karşısında, feministlerin, hayvan-severlerin, çevrecilerin ve diğer insan hakları savunucularının kulakları çınlasın diyoruz.
Onun, Yahudi ve Hıristiyanlara verdiği eman-name, yine onun halifelerinin (mesela Hz.Ömer’in) gayr-i müslimlere verdiği ahid-nameler dillere destandır. Bugün bütün devletlerin ve milletlerin kabul ettikleri İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin tarihi, daha dün denilebilecek kadar yakındır.
Bunları böylece belirttikten sonra, şimdi de Allahü tealanın, Kur’an-ı kerim’de onun hakkında ne buyurduğuna bakalım: “(O vakit) sen, Allahü tealâ’dan bir rahmet (esirgeme) sayesindedir ki, onlara yumuşak davrandın. Eğer (bil-farz) kaba, katı yürekli olsaydın, onlar etrafından herhalde dağılıp gitmişlerdi bile. Artık onları bağışla; (Allah’tan da) günahlarının yarlığanmasını iste...” (Âl-i İmran:159)
Hal böyle iken, bir kendini bilmez papaz, Batılıların bile hayran oldukları o büyük Peygamber Hz. Muhammed’e (aleyhisselam) terörist (!) dedi. Bildiğiniz üzere, Ekim ayı başlarında, Amerikan CBS televizyonu için çekilen “60 Dakika” programında Hz. Muhammed için ‘terörist’ (!) tabirini kullanan Jerry Falwell adlı rahip, dünya üzerindeki bütün Müslümanları ayağa kaldırdı. Hatta bir kısım Müslümanlar, o kanal önünde eylem yaptılar. Birçok kuruluş ve Müslüman gösterici, çekimin yapıldığı Houston’daki KHOU-Channel 11 stüdyolarının önünde protesto gösterisi düzenledi. İşte olaylara sebep olan konuşmayla ilgili olarak gazetelere, radyo ve televizyonlara, bu arada internet kanallarına intikal eden haber:
“Amerikan CBS televizyonu için çekilen ‘60 Dakika’ programında Hz. Muhammed’e ‘terörist’ (!) suçlamasında bulunan bir rahip, Amerika ve dünyadaki Müslümanların sert tepkisine sebep oldu. Jerry Falwell adlı rahibin, CBS’in yan kuruluşu olan Houston TV’sinde yapılan çekim sırasında, “İslam kaynakları ve yabancı kaynaklardan Muhammed’in şiddet yanlısı ve savaştan yana bir kişi olduğuna dair çok şey okudum. Yani günümüzde Saddam ve Arafat gibi bir çeşit terörist. Adam öldürmek onu rahatsız etmiyordu” diye konuştuğu belirtiliyor. Yukarıda Peygamber efendimiz hakkında yapılan açıklamalar muvacehesinde, bu papazın şu sözlerinin ne büyük bir iftira olduğu ortadadır.
İslam ülkeleri, özellikle İKÖ gibi teşkilatlar, bu tür küstahlıklar karşısında sessiz kalmamalı ve kesinlikle herhangi bir dini harbe veya medeniyetler çatışmasına izin vermemelidirler. Dünya Kiliseler Konseyi (WCC) gibi teşkilatlar da, bazı Hıristiyan din adamlarının bu kabil sorumsuzca açıklamalarına müsamaha göstermemelidirler.
Bizler Müslümanlar olarak Hz. Musa ve Hz. İsa gibi büyük peygamberlere dil uzatıyor muyuz? Onlara veya Allahü tealanın herhangi bir peygamberine hakaret eden kişi, biz Müslümanların inancına göre dinden çıkar, İslamiyetle alakası kesilir. Bizler hiçbir dini veya mensuplarını tezyif ve tahkir etmiyoruz. O halde, bütün Yahudi ve Hıristiyanların da buna dikkat etmelerini istemek herhalde bizim de hakkımız olsa gerek. İnşaallah bu konuda başka makaleler de yazacağız.
1.1.2002
Hazret-i Peygamber'in vârislerinin hizmetleri
Makalemizin hemen başında, kendi insanımızın dini, dili, vatanı, coğrafyası, tarihi, ilmi, irfanı, edebiyatı, zevk ve güzel ahlakına ağırlık verilmesini, bunları yeni nesillerimize, çocuklarımıza ve torunlarımıza aktarmak mecburiyetinde olduğumuzu ifade etmek istiyoruz.
Okuyuculara doğruları öğreten, onları şaşırtmayan ve yanıltmayan, genel kültürlerini arttıran kitap, dergi, gazete, ansiklopedi, CD ve DVD’lere, velhasıl doğru ilmi eserlere, her ülkede, her zamanda ve hele günümüzde büyük ihtiyaç olduğunda şek ve şüphe yoktur. Milli kültürümüzü yüceltecek bilgileri ihtiva eden kaynakların yayınlanması, onlardan nakiller yapılması, milletimizin ve memleketimizin istikbâli açısından çok önemlidir.
Örnek alınan kimseler
Şüphesiz ki, Sahabe-i Kiram ve Tâbiîn devrinden başlayarak geniş İslâm dünyâsı içinde birçok âlim ve velî gelip geçmiştir. Bu büyük âlim ve velîler, kendi asırlarında olduğu gibi, zamanlarından sonra da dâimâ sevilen ve sayılan, nasihat ve tavsiyelerinden istifade edilen, hayatları örnek alınan kimseler olmuşlardır.
Son Peygamber Hazret-i Muhammed aleyhisselam’ın âhirete intikalinden sonra, her memlekette ve her devirde ona tam tâbi olan âlim ve velî zâtlar bulunmuş ve bunlar da onun vârisleri olarak insanların din ve dünyâ saâdetine ulaşmaları için çalışmışlardır. İslam ve Türk tarihi boyunca dünyaya hükmeden sultanlar, pâdişâhlar bile doğruyu onların vasıtasıyla bulmaya çalışmışlar, mânevî sultanların onlar olduklarını görmüşler, yine onların irşad ve nasîhatleri ile devlete, millete ve bütün insanlığa çok faydalı hizmetler yapmışlardır.
Bilindiği gibi, iyi insanların hayatları öğrenildikçe, iyilerin adedi artacaktır. Mâzîsini, büyüklerini tanıyamayan çocuklar, gençler ve olgunlar, büyüklüklere tâlip olamazlar. İnsanların çeşitli buhrânlara, rûhî sıkıntılara maruz kaldıkları asrımızda, büyük insanların yaşayış tarzları, tavsiye ve nasîhatleri, hâl ve hareketlerini öğrenmek, hem ibret almaya, hem de uyanmaya sebep olacaktır.
İnsanlığa hizmet ettiler...
Asr-ı Saâdet’ten sonra, târih boyunca insanlığa huzurlu devirler yaşatmış olan Emevîler, Abbâsîler, Karahanlılar, Gazneliler, Timuroğulları, Bâbürlüler, Selçuklular, Osmanlılar ve daha birçok İslâm devletinin sultanları, hep bu büyüklerin rehberliğinde insanlık âlemine hizmet etmişlerdir.
Fakat şimdi insanlarımızı, özellikle müslümanları bekleyen önemli bir tehlike var. Başta Türkiye olmak üzere, Türk Cumhuriyetleri ve bütün İslam aleminde, ciddi manada misyonerlik çalışmaları yapılmaktadır. Henüz Hıristiyanlığı kabul etmemiş olan ülkelerde, çeşitli faaliyetler halinde yürütülen Hıristiyanlık propagandasının her türüne “misyonerlik”, bu işlerden herhangi birini yapan kişiye de “misyoner” denir. Misyonerlerin çok değişik metodları varsa da, bugün ana hatlarıyla, başta İnciller olmak üzere çeşitli kitap ve broşürlerin, audio ve video kasetlerin, CD’lerin dağıtılması, dil kursları, radyo, televizyon ve internet aracılığıyla muhtelif yayınların yapılması şekliyle sürmektedir. Ayrıca bizim ülkemizde, büyük şehirler başta olmak üzere, muhtelif vilayetlerde kurdukları yayınevleri ve açtıkları “kilise-ev”lerindeki propagandalarıyla da devam etmektedir.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği dağılınca, tek kutuplu kalan Dünya'da hakim olan Hıristiyanlar, bugün için zayıf olan Müslümanlara zulmetmeye, ülkelerini işgal etmeye başladılar. Ayrıca çeşitli hilelerle Müslümanları dinlerinden döndürmek için çok kesif çalışmalara başladılar. Halbuki Müslümanlarla hıristiyanların el ele vererek çalışabilecekleri birçok saha vardır. Mesela uyuşturucu, alkolizm, fuhuş, rüşvet, dolandırıcılık, terör, zulüm, her çeşit ahlaksızlık, ateizm, işsizlik, fakirlik gibi birçok konuda iş ve güç birliği yapabilirler, bunlara karşı beraber mücadele verebilirler. Ama maalesef durum böyle değil. Medyada zaman zaman misyonerlerin menfi faaliyetlerine dair muhtelif yazılar, konuşmalar ve açıklamalar yer almaktadır. Bunun yanında, daha ziyade Hıristiyanların lehine olan “DİYALOG”la ilgili çalışmalar da göze çarpmaktadır. Biz, bu vesile ile ifade edelim ki, asla ve kat’a “dinler veya medeniyetler çatışması”ndan yana değiliz. Modern dünyada harbe taraftar olan hiçbir aklı başında kimse yoktur. Çünkü tarihte Müslümanlarla Hıristiyanlar arasında cereyan eden “HAÇLI SEFERLERİ” milyonların ölümüne, mamur ülkelerin harap olmasına sebep olmuştur. Tarihen sabittir ki, Haçlı Seferlerini maalesef Hıristiyanlar, hem de onların din adamları olan Papalar başlatmıştır.
Hep; biz, müsamaha gösterdik
Makalemizin sonunda belirtelim ki, dost-düşman herkesçe bilindiği gibi, başta Sevgili Peygamberimiz, bilahare 2. Halife Hazret-i Ömer tarafından Ehl-i Kitaba verilen ahid-nameler olmak üzere, Osmanlılar döneminde ise, 29 Mayıs’ta İstanbul’u fethinin 550. yıldönümünü kutladığımız Fatih Sultan Mehmed Han gibi zevatın Hıristiyanlara verdikleri eman-nameler, Müslümanların diğer din mensuplarına olan müsamahasını, hoşgörüsünü ortaya koymaktadır. Tarih boyunca gelmiş-geçmiş İslam devletleri zamanında Hıristiyanların, hainlik yapmadıkları müddetçe, Müslümanların içinde nasıl rahat yaşadıkları çok açık bir şekilde ortadadır. Şimdi biz bütün Hıristiyanları ve tüm insanları insafa davet ediyoruz.
13.6.2003
Âlimlerin irşâdına olan ihtiyâcımız...
Büyük gönül sultânlarından, dünyâyı aydınlatan ışıklardan, ulemânın ve evliyânın büyüklerinden olan Seyyid Tâhâ-i Hakkârî [kuddise sirruh]’un, doğduğu, yaşadığı ve vefât ettiği yerde, yani memleketi olan Hakkârî’de, 23-25 Mayıs târihleri arasında, Hakkârî Vâlîliği ile Hakkârî Üniversitesi tarafından müştereken düzenlenen bir sempozyumla hâtırlanmasını, hem de “Uluslararası Tâhâ-i Hakkârî Sempozyumu” ile anılmasını büyük bir şükrânla karşılıyor, bunu, bir vefâ borcunun ödenmesi olarak görüyoruz. Bu vesîleyle, hakkında, bizim de bir teblîğ sunacağımız Seyyid Tâhâ-i Hakkârî’yi (rahimehullah) rahmet ve minnetle anıyoruz.
Bu “Sempozyum”u düzenleyen yetkililere, organizasyonda az veya çok emeği geçen herkese ve konuşma yapacak olan değerli ilim adamlarına tebrîk, takdîr ve teşekkürlerimizi sunmayı bir görev telakkî ediyoruz...
KÂMİL İNSAN YETİŞTİRMEK
Sempozyumla yâd edilen, Peygamberimizin torunlarından, maddî ve ma’nevî vârislerinden olan Seyyid Tâhâ-i Hakkârî hazretleri gibi bütün âlim ve velîlerin hedefleri, malum olduğu üzere, cemiyette kâmil insanlar meydâna getirmekti.
Zâten Allah’ın, kullarına elçi olarak gönderdiği Peygamberlerin târihini incelediğimizde de, hepsinin, aynı îmân esâslarını teblîğ etmiş olduklarını, “iyi ferd”, “iyi âile”, “iyi cemiyet” meydâna getirmeyi hedeflemiş olduklarını görüyoruz...
Burada, bu vesîleyle önemli bir husûsu ifâde etmek gerekir:
Yirmibirinci asırda, yeni nesillere, mâddî ve ma’nevî değerlerimizi, mukaddes dînimiz İslâmiyet’i, şanlı târihimizi, târihî ve ilmî sahsiyetlerimizi, yüksek kültür ve medeniyetimizi doğru bir şekilde, ilmî ve objektif usûllerle öğretmemiz şarttır...
Yine burada münâsebet düşmüşken belirtelim ki, İslâm dîninin, beşeriyeti saâdete, adâlete ve insanlığa eriştirmek için ilân ettiği yüksek esâslar ve dünyâ nizâmı mefkûresi, pekçok İslâm devleti arasında, Eshâb-ı kirâmdan sonra en ileri derecesine Osmânlı devrinde ulaşmıştır.
Osmânlı devleti zamanında, kıymetli âlimler yetişip, muhteşem ilim ve san’at eserleri inşâ edilmiştir. Herkesçe bilinmektedir ki, Osmânlı sultanları, ilmi ve ilim adamlarını, memleketlere sâhip olmaktan üstün tutmuşlar; kemâl sâhibi ilim erbâbını dâima takdîr edip onlara rağbet göstermişlerdir. Pâdişâhlar, savaşta ve barışta, kânûnların düzenlenmesinde, İslâm dîninin bildirdiği hükümlere sâdık kalmakla yükselip kuvvetlenmişlerdir. İşlerinde âlimlerle istişâre eylemişlerdir. Devlet nizâmlarının hâzırlanıp düzenlenmesini ve teftîşini onlara havâle edip idârî mes’ûliyetlere onları da dâhil etmişlerdir. Bunun için Osmânlı Devletinde ulemâ sınıfı, hürmetli bir mevkideydi...
TÂHÂ-İ HAKKÂRÎ KİMDİR?
Seyyid Tâhâ-i Hakkâri, insanları Hakk’a davet eden, onlara doğru yolu gösterip, hakîkî saâdete kavuşturan ve kendilerine “Silsile-i Aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerin otuz birincisidir. “Şihâbüddîn”, “İmâdüddîn” ve “Kutbü’l-İrşâd vel-Medâr” lakaplarıyla anılmaktadır. Babası Seyyid Molla Ahmed bin Sâlih Geylânî’dir.
O, “Gavs-ı A’zam” diye anılan Abdülkâdir-i Geylânî hazretlerinin onbirinci batından torunu olup aslında şerîflerdendir, yanî Peygamber Efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) torunu olan Hazret-i Hasan’ın soyundandır; ama “Seyyid Tâhâ-i Hakkârî” diye meşhûr olmuştur. Bilindiği gibi, Hazret-i Hüseyin’in soyundan gelenler “Seyyid”ler, Hazret-i Hasan’ın soyundan gelenler ise “Şerîf”ler diye anılmaktadır.
Seyyid Tâhâ-i Hakkârî, küçük yaşta Kur’ân-ı kerîmi ezberledikten sonra ilim öğrenmeye başlamış, Süleymâniye, Kerkûk, Revandız, Erbîl ve Bağdâd’taki medreselerde ve daha başka birçok medresede zamânının büyük âlimlerinden ders görmüş, dîn ve fen ilimlerini öğrenip icâzet (diploma) almış bulunan, Osmanlılar zamânında Anadolu’da yetişen ulemâ ve evliyânın büyüklerindendir.
Tâhâ-i Hakkârî, tasavvuf ilmini de, Süleymâniye’de, ziyâretine gittiği ve sohbetinde bulunduğu Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’den öğrenip onun huzûrunda kemâle gelmiştir. Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’nin talebelerinin en kıymetlilerindendir. [İnşâallah yarın da ondan bahsetmeye devâm edelim.]
24.5.2013
İnsanların peygamberlere ve kitaplara ihtiyacı vardır
Kitap, sözlükte “yazmak yazılı belge” anlamına gelir. Terim olarak ise Allahü teâlânın kullarına yol göstermek aydınlatmak üzere peygamberlerine vahyettiği sözlere ve bunun yazıya geçirilmiş şekline denilir. Çoğulu “kütüb”dür.
Hıristiyan ve Yahudilere ilahi kitap olarak İncil ve Tevrat gönderildiğinden onlara “Ehl-i kitap” denilmiştir. Bu kitaplara da “semâvi kitaplar” denilir.
Kitaplara iman Allah tarafından bazı peygamberlere kitap indirildiğine ve içinde yazılanların tamamen doğru ve gerçek olduğuna inanmaktır... Kitaplara inanmanın imanın şartlarından biri olduğu bilinmelidir.
Her ilahi kitap bir peygamber aracılığı ile gönderilmiştir. Kendisine kitap gönderilen peygamberler de ondaki emir ve yasakların uygulanmasını göstermiş ve bunların yaşanabilir olduğunu ortaya koymuştur.
SON İNDİRİLEN KİTAP!..
Biz kitapların şu anki haline değil, Allahü teâlâdan gelen bozulmamış şekline inanmakla yükümlüyüz. İlahi kitaplardan bir kısmı tamamen kaybolmuş, bugün için elimizde ondan hiçbir eser kalmamıştır. İbrahim aleyhisselâmın sahifeleri de böyledir. Tevrat, Zebur ve İncil ise zamanla insanların müdahalesi neticesinde değişikliğe ve bozulmaya uğramıştır.
Semâvi kitapların içinde yalnız Kur’an-ı kerim hiçbir değişikliğe uğramadan günümüze kadar gelmiş ve kıyamete kadar da bu özelliğini sürdürecektir. Diğer kitapların muhafazasını Rabbimiz üzerine almamıştır. Onlar zaten belli bir zaman için gönderilmişti, bir sonraki gönderilince öncekinin hükmü bitecekti.
Kur’an-ı kerim son indirilen kitap olduğundan onun hükmü kıyamete kadar devam edecektir. Bundan dolayı onun bozulmaması gerekmekte idi. Bunun için son nazil olan ve kitapların en mükemmeli olan Kur’an-ı kerimin muhafazasını bizzat Rabbimiz üzerine aldı. Hicr süresi 9. ayeti kerimesinde meâlen;
“Kur’anı kesinlikle biz indirdik. Elbette onu yine biz koruyacağız” buyurulmaktadır.
Kur’an-ı kerim, kendinden önceki kitapları tasdik etmiş, fakat onların koymuş olduğu bazı hükümleri kaldırarak, yeni hükümler getirmiştir. Mümin olabilmek için hazret-i Peygambere ve ona indirilen Kur’an-ı kerime uymak şarttır. Buna göre ehli kitabın mümin diye nitelenebilmesi ve kurtuluşa erebilmesi için peygamberimiz aleyhisselâm ve Kur’anın hükümlerini gönülden benimsemesi gerekmektedir.
Peygamber göndermek ve kitap indirmek Rabbimiz için bir görev ve zorunluluk değildir. Fakat insanların peygamberlere ve kitaplara ihtiyacı vardır. Rabbimizin bize en büyük nimeti de budur. Dünyada kavuştuğumuz nimetler azdır ve geçicidir. Bize ebedi saadeti de ihsan etmek istiyor. Cennete giden yolu aklımızla bulamazdık.
Yalnız aklımızla kalsaydık; dünyaya nereden geldiğimizi, nereye gideceğimizi bilemezdik. Rabbimizin sıfatlarını öğrenemezdik. İmanın altı şartından biri olan meleklere ve ahiret gününe iman edemezdik. Gerçi insan yaratılırken birtakım yeteneklerle donatılmıştır. Bu sayede biraz da olsa kendisi çevresi ve diğer yaratıklar hakkında malumat sahibi olabilir. Fakat bütün bunlar sınırlı ve kendi gücü nispetindedir. İnsanın gücünü aşan hususlarda ilahi yardıma, vahye ve mukaddes kitaba olan ihtiyacı inkâr edilemez. İnsanın bu ihtiyacını en iyi bilen Allahü teâlâ kullarına bir lütuf ve ihsan olarak peygamberleri vasıtası ile kitaplar indirmiş ve yol göstermiştir.
Bizi yaratan Rabbimizin bizden neler istediğini, neleri yaparsak bizden razı olacağını bildirmiştir. Hangi işleri sevmediğini, o işlerden razı olmadığını da bildirmiştir.
İKİ YOLDAN BİRİ!..
Netice itibarıyla cennete giden yolları da cehenneme giden yolları da açık ve seçik tarif etmiştir. Örnek alalım diye cennetliklerin sıfatlarını bildirmiştir. Sakınalım onlardan uzak duralım diye cehennemlikleri de tanıtmış ve tarif etmiştir.
Bu iki yoldan hangisini tercih edeceğimizi de bize bırakmıştır. Rabbimiz cenneti tercih etmemizi istiyor. Bunun içindir ki Kur’an-ı kerimde birçok ayet-i kerimede cennet nimetleri bildirilmiştir. Bizi teşvik ve davet ediyor.
Kendini seven akıllı olan insan bu mukaddes daveti kabul eder, bu davet için Rabbine binlerce hamd eder...
25.7.2013
Peygamberlerden öğrendiklerimiz
İftara doğru
M.SAİD ARVAS
Rabbimiz, doğru yolu bulabilmemiz için bizlere akıl nimetini vermiştir. Akıl olmazsa iyi ile kötüyü birbirinden ayıramazdık. Dünyada da ahirette de büyük sıkıntılar yaşardık.
Fakat aklımız, iki cihan saadetini bize kazandırmaya yetmez. Zaman zaman yaptıklarımızdan pişmanlık duyarız. Halbuki biz o işi çok iyi ve kârlı görmüştük; yoksa yapmazdık. Evdeki hesap çarşıya uymayabilir.
Bazen de bir işi iyi görmeyiz. Bu bize zarar verir deriz ve yapmaktan vazgeçeriz. Daha sonra o işi yapanların çok kâr ettiklerini görünce de; eyvâh ben niçin o işi yapmadım diye hayıflanırız. Bu, bizim aklımızın azlığını, kâfi gelmediğini gösteren en açık delildir...
Aklımızın kafi gelmediğini en iyi bilen Rabbimiz, bize acıyarak; bizi yalnız aklımıza bırakmadı. Peygamberler gönderdi. Kitaplar indirdi. En doğru olanını öğretti. Onları dinlersek, hiçbir zaman pişman olmayız. Dinlemez ve emirlerine uymazsak hiçbir zaman huzur bulamayız!
ONLARDAN ÖĞRENDİKLERİMİZ
1- Bizi yaratan ve yaşatan Rabbimizin varlığına ve birliğine iman etmemizdir. Bir memlekette iki padişah, bir vilayette iki vali, bir arabada iki şoför olmayacağı gibi; bütün Peygamberler (aleyhimüsselâm) imanın altı şartını ümmetlerine aynen bildirmişlerdir. Bu hususta eksik veya fazlalık yoktur. İbadetlerde ve onların edâ edilişlerinde ayrılıklar olmuştur.
2- Rabbimizin bizden istediklerini, nelerin farz, hangilerinin haram olduğunu, bizlere açık ve seçik bir şekilde bildirdiler. Farz kılınan ibadetleri yapmamızda ve haram olanlardan sakınmamızda Allahü teâlânın hiçbir menfaati yoktur. Olamaz da! Bizim için faydalı olduklarından ve bizi saadete erdirmeye sebep olduklarından, emirler ve yasaklar bildirilmiştir. Hadis-i kudside bildiriliyor: İlk insandan son yaratılan insana kadar tamamen Rabbine itaat etseler, haramlardan sakınsalar, hiç günâh işlemeseler Allahü teâlanın kudret ve azâmeti artmaz! Yine bütün insanlar ve cinler onu hiç tanımasalar, hiç ibadet yapmasalar, bütün günâhları çekinmeden işleseler, bu da onun kudret ve azâmetinden hiçbir şey azaltmaz!..
3- Bize doğru yolu gösterdiler. Hangi yolun cennete, ebedi saadete götürdüğünü bildirdiler. Yoksa biz, aklımızla bunu nasıl anlayabilirdik?
4- Bizim için güzel örnek oldular ve bize gönderilen Peygamberler bizden seçildi. Meleklerden olsalardı; onları örnek alamazdık. Çünkü onlar yemez, içmez, uyumaz ve hasta olmazlar!..
5- Bizlere cennet nimetlerinin ne kadar güzel olduğunu, dünya nimetleri gibi geçici olmadığını bildirdiler. Cehennemin şiddetini, yanmanın ne kadar acı verdiğini anlattılar. Dünyada iken yanmak birkaç dakika sürer. İnsan ölünce bu acı biter. Cehennemde yanmak ise çok uzun süre; ve/veya ebedidir. Cehennem ateşi ile dünyadaki ateş de mukayese edilemez.
BÜTÜN KÖTÜLÜKLERİN BAŞI!..
6- İnsanların yüzünü ve gayesini dünyadan çevirip, ahirete yönlendirdiler. Dünya; insanı çabuk aldatır. Nefis ve şeytanın en güzel silahıdır dünya...
“Dünya sevgisi bütün kötülüklerin başıdır.”
İnsanların birbirlerine düşmanlık etmeleri, hased etmeleri, kibirlenmeleri ve zulüm yapmaları hep dünyayı sevmekle meydana gelir.
7- Cenab-ı Hak (celle celalühu) insanlara akıl vermekle birlikte yukarıda belirttiğimiz nimetleri de ihsan ederek; tebliğini tamamlamıştır.
Teklif ve tebliğ yapmadan, imtihan etmeden kullarına azap vermesi o Azimüşşan’ın adaletine uygun düşmezdi.
Mülkün sahibi olan için teklif etmeden de ceza vermek mümkün idi. Kendi mülkünde tasarruf eder. Buna rağmen suçsuz olana belâ vermedi ve vermeyecektir de.
30.10.2008
Peygamberler gelmeseydi...
Aklımıza kalsaydık; İyi ile kötüyü, hayır ile şerri ayırt edemezdik. Gözlerimizle görmediklerimizi bilemezdik. Meselâ; İmanın şartlarından bir tanesi olan meleklere imanı nasıl elde edebilirdik?
Rabbimizi ve O’nun sıfatlarını, kıyâmet gününü, tekrar dirileceğimizi ve yaptıklarımızdan hesaba çekileceğimizi peygamberler aleyhimüsselâm bildirmeselerdi aklımızla bunu nasıl kavrayabilirdik?
Yerde ve gökte ne varsa hepsi bizim için yaratılmış; bize hizmet ediyorlar. Bizim niçin yaratıldığımızı nerden bilecektik?
Bize bu hayat elbisesini kimin giydirdiğini, niçin giydirdiğini ve belli bir zaman sonra neden çıkardığını sadece aklı ile bilen çıkabilir miydi?
Yüce Rabbimizin neleri sevdiğini, hangi şeyleri sevmediğini öğrendik. Bize ebedi saâdete, cennete kavuşturacak yolu gösterdiler. Cehenneme götüren yolları da bildirdiler.
Peygamberlerin sayısı yüz yirmi dörtbinden fazladır. Bunlardan üçyüz onüçü resuldür. Bunların tamamı imanın altı şartını kavimlerine bildirmişlerdir. Bunun içindir ki; birini inkâr hepsini inkâr olarak kabul edilmiştir.
Nuh aleyhisselam asırlarca kavmini hidayete davet etti. Seksen küsur kişi imanla şereflendi, gemiye binerek kurtuldular ve ebedi saâdete kavuştular.
Kur’an-ı Kerim’de bu hadise anlatılırken; Nuh kavmi, Peygamberleri yalanladı, O’na inanmadı diye geçer. Halbuki onlara Nuh aleyhisselamdan başka Peygamber gönderilmemişti.
BİRİNİ İNKÂR HEPSİNİ İNKÂR
Hud aleyhisselam Ad kavmine, Salih aleyhisselâm Semud kavmine gönderilmişti. Bunlara iman etmeyenler yine ayet-i kerimede: Peygamberlere iman etmediler ifadesi ile zikredilmiştir. Yani birini inkâr hepsini inkâr demektir.
Şimdi onların tamamının bir ağızdan bizlere söylediklerine bakalım:
1- Bizleri ve bütün kâinatı yaratanın varlığına ve birliğine iman etmek. O’ndan başkasına tapmamak, insanın kendi elleri ile şekillendirip meydana getirdiği ve kendisine hiçbir faydası olmayan taşlara, ağaçlara ibadet etmemek ve onlardan medet ummamak.
2- Meleklerine iman etmek. Melekler nurdan yaratılmış varlıklardır. En büyükleri Cebrail aleyhisselâmdır. Bütün peygamberlere ilâhi emirleri O getirmiştir. Fazilette daha sonra Mikâil, İsrâfil ve Azrâil aleyhisselâm gelir.
Melekler hiç günâh işlemezler, insanlar gibi onlardan isyan meydana gelmez. Ne ile emrolunmuşlarsa tamamını yerine getirirler. Buna rağmen peygamberler ve Eshab-ı Kirâm ve birçok salih insanlar onlardan daha üstündür.
3- Kitaplarına iman etmek. Rabbimizin emirlerini bizlere bildiren kitapların sayısı yüz dörttür. Dördü büyük, yüzü küçüktür.
Büyük kitaplardan Tevrât Musa aleyhisselama, Zebur Davud aleyhisselama, İncil İsa aleyhisselama, Kur’an-ı Kerim ise bizim peygamberimize aleyhisselam nazil olmuştur.
4- Peygamberlerine iman etmek. Onlar Rabbimizin bize gönderdiği elçilerdir. Bizi hidayete davet ettiler. Onları dinleyen, onlara tabi olan iki cihanda saâdete kavuştular ve kavuşacaklardır.
Onların insanlardan seçilmiş olması da bizim için büyük nimettir. Meleklerden olsalardı, onları örnek alamazdık.
5- Öldükten sonra tekrar dirileceğimize inanmak. Ahiret günü ya Cennet var veya Cehennem. Ahiret hayatında karşılaşacağımız tehlikeleri, başımıza gelecek sıkıntıları öğrendik. Cehenneme götüren işleri yapar ve o yolda yürürsek suç bizdedir.
6- Kadere inanmak. Her şey takdir-i ilâhi ile meydana gelir. O’nun irâde buyurmadığı hiçbir şey meydana gelmez.
Her Peygambere emr olunan ibadetler, namaz ve oruçlar ayrı ayrı olabilir fakat bu imanın altı şartı hususunda aralarında hiçbir ayrılık yoktur.
Yüce Rabbimiz, Sırat-ı Müstâkim üzere yaşayarak ömrümüzü bitirmemizi cümlemize nasip eylesin.
19.3.2009
Peygamberler, hep aynı imanı bildirdiler
Rabbimizin üzerimizdeki nimetlerini saymakla bitiremeyiz. Nasıl sayabiliriz ki; kavuştuğumuz, fakat bilmediğimiz nimetler, bildiklerimizden daha çoktur...
Bu nimetlerin büyüklerinden olan akıl nimeti, büyük önem taşır. Fakat o da tek başına bir şey yapamaz, onun da diğer organlarımız gibi belli bir kapasitesi vardır. Belli bir ağırlığı ancak kaldırabiliriz, daha ağır şeyler var ama, gücümüz yetmez.
Gözümüzle belli bir mesafeyi görebiliriz, kulaklarımız belli bir mesafeden sesi duyabilir. Burnumuz gene öyle... Aklımızın da ermediği şeyler vardır ve çoktur. Bunu yüce Rabbimiz bildiği için, bizlere acıdı ve en büyük nimet olarak bizlere peygamberler gönderdi, kitaplar indirdi...
AKLIMIZA KALSAYDI!..
Aklımıza kalsaydı; iyi ile kötüyü, hayır ile şerri nasıl ayırt edebilecektik, gözlerimizle göremediklerimizi nasıl tanıyacaktık? Mesela: İmanın şartlarından biri olan meleklere imanı, nasıl elde edebilecektik? Rabbimizi ve O’nun sıfatlarını, kıyamet gününü, tekrar dirileceğimizi ve yaptıklarımızdan hesaba çekileceğimizi onlar bildirmese idi, aklımızla nasıl kavrayabilecektik?..
Peygamberlerin sayısı yüz yirmi dört binden fazla, bunlardan üç yüz on üçü resuldür. Hepsi imanın altı şartını (yani Amentü’yü) kavimlerine bildirdiler, bunlara iman etmeye onları davet ettiler. Bunun içindir ki; bu peygamberlerin birini inkâr, hepsini inkâr demektir.
Nuh aleyhisselam asırlarca kavmini imana davet etti. Bu uzun sürede yalnızca 80 civarında kişinin imanla şereflendiği rivayet olunmaktadır. Dokuz yüz elli yıl onlara mühlet verilmesi, yüce Rabbimizin en büyük ihsanıdır. Kullarına azap vermek istemiyor, ebedi saadete kavuşmalarını arzuluyor. Yoksa onlara bu kadar uzun süre tanınmazdı...
Nuh aleyhisselama peki diyenler, iman edenler, gemiye bindiler, boğulmaktan kurtuldular hem de Cennetlik oldular. İnatlarında ve küfürlerinde ısrar edenlerin ise hem dünyaları, hem de ahiretleri mahvoldu.
Kur’an-ı kerim, Nuh aleyhisselamın kavminin halini beyan buyururken; “Nuh kavmi peygamberleri yalanladı” ifadesi kullanılmaktadır. Halbuki o kavme Nuh aleyhisselamdan başka peygamber gönderilmemişti, yalnız onu inkâr etmişlerdi. Fakat onu inkâr bütün peygamberleri inkâr demekti...
Ad kavmi Hud aleyhisselamı, Semud kavmi Salih aleyhisselamı, Lut kavmi Lut aleyhisselamı inkâr ettiler. Bunlar için de ayrı ayrı “peygamberleri inkâr ettiler” ifadesi Kur’an-ı kerimde geçer.
Bütün peygamberlerin aralarında ayrılık olmaksızın bildirdikleri hususlar şunlardır:
1- Bizleri ve bütün kâinatı yaratan ve yaşatan Rabbimizin varlığına ve birliğine iman etmek, O’ndan başkasına tapmamak, insanların kendi elleriyle şekillendirip meydana getirdikleri ve kendisine dahi faydası olmayan taşlardan, ağaçlardan medet ummamak, onlardan bir şey beklememek.
2- Rabbimizin emirlerini, neleri yapmamızı, neleri yapmamamızı bildirdiler. Nasıl hareket edersek Cennete veya Cehenneme gireceğimizi öğrettiler. Onlar bildirmeseydi, biz kendi aklımızla bunları nasıl tespit edebilirdik?
3- Yaratılış gayesini onlardan öğrendik. Yerde ve gökte ne varsa hepsi bizim için yaratılmış, bize hizmet etmektedirler. Bizi de O’nu tanıyıp O’na ibadet etmemiz için yarattığını bildirdiler.
4- Yaşamakta olduğumuz bu dünya hayatının geçici olduğunu, bir imtihan salonu olduğunu öğrendik. Gerçek hayatın ahiret hayatı olduğunu, o hayatın dünyadaki gibi kısa olmadığını, ebedi olduğunu ve yaptıklarımızdan hesap vereceğimizi, karşılığını göreceğimizi yine o mübarek zatlardan öğrendik.
İKİ CİHAN SAADETİ İÇİN!..
Peygamberlerin insanlardan seçilmesi de ayrıca bir lütuftur. Meleklerden seçilseydi onları nasıl örnek alacaktık, onlar gibi nasıl hareket edebilecektik?
Onlar yemezler, içmezler, evlenmezler, uyumazlar. İnsanlarla mukayese edilemezler. Bizim gibi insanlardan olmaları onların hayatını öğrenip, onlar gibi davranmamızı mümkün kılmaktadır.
En güzel örnek, peygamberler içinde hayatı tespit edilen yegane peygamber Sevgili Peygamberimizdir (aleyhisselam).
O’nun sünnet-i seniyyesini öğrenip tatbik edebilene iki cihanda da saadet kapıları açılır...
24.3.2011
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
www.yeniumit.com.tr/konular/detay/hz--peygamberin-kuran-i-tefsiri
Kur'an-ı Kerim'i anlama konusunda, İslâm tarihi boyunca farklı yaklaşımlar olmuştur. ... Fakat bu âyetin maksat ve k
.
Hz. Peygamberin Kur'ân Tefsiri
Prof. Dr. Suat Yıldırım
Kur'an-ı Kerim'i anlama konusunda, İslâm tarihi boyunca farklı yaklaşımlar olmuştur. Asırlar boyunca meydana gelmiş olan çeşitli tefsir tarzları, bunun neticesidir.
Tefsir ilminin yapacağı ilk iş, Kur'an'ın açıklanmasında, Hz. Peygamber aleyhisselamın işlevini gözönünde bulundurmaktır. Allah Tealâ gönderdiği Kitabın tefsirini birinci derecede Resulüne havale etmiştir. Ezcümle şöyle buyurmuştur:
"Biz sana zikri indirdik. Tâ ki kendileri için indirilen Kur'an'ı insanlara açıklayasın ve tâ ki onlar da iyice
fikirlerini kullansınlar" (Nahl, 44). İndirilen zikr, vahy-i gayr-i metlüv olarak sünnettir. Kur'an'ı tefsir edip açıklamak üzere Peygamberimize bildirilmiştir. Bu âyetle bu manayı ifade eden birçok âyete dayanarak müslümanlar, Kur'ân tefsirinde Hz. Peygamber'in açıklamalarına birinci derecede yer verme konusunda ittifak etmişlerdir.
Allah Tealâ kitabını, insanların elleriyle tutacakları kağıtlar şeklinde değil, aramızdan seçtiği Resulünün kalbine vahiy yolu ile indirdi. O da kitabın metnini tebliğ etmekle yetinmedi, sözleriyle ve davranışlarıyla onu açıkladı ve uyguladı.
Demek ki Hz. Peygamberin Kur'an'la ilgili başlıca üç görevi vardı:
1- Tebliğ
2- Tebyin (açıklama)
3- Tatbik.
O'nun bütün hayatı bu işlerle doludur. Vahiy met¬ninin ulaştırılması, izhar edilmesi işi için Kur'an, belağ ve tebliğ kelimelerini kullanmıştır. Mesela;
"Ey Resul, Rabbinden sana indirileni tebliğ et. Eğer yapmazsan, sana verdiği risaleti (mesajı) tebliğ etmemiş olursun" (Mâide, 67). Kur'ân mesajı ulaştırmak hakkında tebliğ kelimesini defalarca kullanırken, demin zikrettiğimiz Nahl, 44 âyetinde tebyin kelimesinin tebliğ, ulaştırma, açığa vurma manasında kullanıldığını iddia etmenin hiçbir değeri olamaz.
Diğer taraftan bir âyette de şöyle buyurulmuştur:
"Ey iman edenler! Allah'a itaat edin. Resule ve sizden olan ulü’l-emre de itaat edin. Eğer herhangi bir hususta tartışıp ihtilaf ederseniz onu Allah'a ve Resulüne irca edin" (Nisa, 59).
Allah'a irca etmek O'nun kitabına götürmek, Resulüne irca etmek ise hayatta iken kendisine, vefatından sonra da O'nun hadislerine irca ederek, hadisleri hakem kılarak konuyu vuzuha kavuşturmak manasına gelir.
Sahabe neslinin sonlarında, dinin tek kaynağının Kur'an olduğunu iddia eden tek tük insan ortaya çıkmış, sahabiler bunlara karşı çok net bir tavır takınmışlardır. Bunlardan bildiğimiz iki hadiseyi nakledelim:
İmran İbn Husayn'ın (r.a) (öl. 52/672) bulunduğu bir mecliste adamın biri: "Kur'an'da bulunmayan şeyden bahsetmeyin" deyince İmran: "Sen ahmak bir adamsın! Öğle namazının dört rek'at olduğunu, onda kıraatin cehredilmeyeceğini Kitabullah’ta gördün mü?" Sonra namazı, zekâtı ve emsali hükümleri sıraladı ve ilave etti: "Bütün bunları Allah'ın Kitabında tefsir edilmiş olarak buluyor musun? Kitabullah bunları mübhem bırakmış, sünnet de tefsir etmiştir"
Sahabenin en ileri gelen müfessirlerinden İbn Mes'ud'a göre, sünnetin öngördüğü bütün davranışlar, temelde Kur'an'ın istediklerini yerine getirmektir. Haşr suresinin 7. âyeti, Hz. Peygamber'in sünnetine bu işlevi vermiştir. Nisa, 119. âyeti, Allah'ın yarattığını değiştirmeyi yasaklar. Fakat bu âyetin maksat ve kapsamını ancak Resulullah'ın anlayışı ve uygulamasıyla öğrenebiliriz.
Abdullah İbn Mes'ud'a (r.a) Beni Esed kabilesinden bir kadın gelip şöyle dedi: "Ey Eba Abdirrahman! Senin dövme yaptırana ve yapana, yüzündeki kılları aldırana ve dişlerini güzellik için birbirinden ayırana lanet ettiğini duydum?" Abdullah İbn Mes'ud ona şu cevabı verdi: "Ben kim oluyorum ki, Resulullah (a.s)'in lanet ettiğine ve Kur'an'da belirtilene lanet etmeyeyim?" Kadın cevaben; "İki kapak arasındaki Kur'ân'ı (Kur'ân'ın tamamını) okudum. Fakat böyle bir şeye rastlamadım?" deyince İbn Mes'ud'un cevabı şöyle oldu: "Eğer layık-i veçhile okumuş olsaydın bulurdun. Zira Allah Tealâ buyuruyor ki: "Peygamberin size bildirdiği her şeyi alıp kabul edin, O'nun menettiği her şeyden vazgeçin" dedi.
Hicri ikinci asrın son çeyreğinde Basra'da bir grubun, hadislerin sübutu meselesinde şüpheye düştüklerinden sünneti ihmal ettiklerini görüyoruz. Bunlardan bazıları, âhad yolu ile rivayet edilen hadisleri kabul etmeyip mütevatirleri kabul ederken bazıları hepsini birden reddediyordu. Şüpheleri yersiz idi. Fakat şuna dikkat edelim ki bunların itirazı sünnetin Kur'ân'ı tefsir etmesine değildi; rivayetlerin sübutuna idi. İmam Şafiî el-Umm adlı eserinin Cimau'l-ilm bölümünde bu grubun sözcüsü ile olan münazarasını nakleder ve çok ikna edici delillerle sünnetin, Kur'ân'ı açıklayan, ümmeti bağlayan bir kaynak olduğunu açıklar. Şafiî'ye göre "İmamların bütün söyledikleri sünnetin şerhidir. Bütün sünnet de Kur'an-ı Kerim'in şerhidir."
Üçüncü asırdan itibaren sünnetin dindeki yerini reddeden müslümana rastlanmamıştır; tâ ki Avrupalıların 19. asırda İslâm ülkelerini istila etmeleri neticesi sömürge idaresi kurmalarına kadar, bu sapıklık görülmemiştir. Sömürgeciler Hz. Peygamber'e duydukları kin, peşin hükümle şartlanarak İslâm'a nefretle bakışları, müslümanların birliklerini parçalama, İslâm medeniyetini çekememe, müslümanlar arasında fitne ve ihtilaf çıkararak onları birbirleriyle uğraştırırken kendi hakimiyetlerini kolayca devam ettirme, müslümanların servetlerini yağmalamaya devam etme gayeleriyle bu ihtilafları körüklemişlerdir.
Zaten onların bu gayeye hizmet etmek için yetiştirdikleri oryantalistler, İslâmî incelemeler uzmanı olduklarını iddia ederek, İslâm aleyhinde birçok şüphe uyandırmaya çalışıyorlardı. İşte sömürgeci idare, birçok oryantalist tarafından üretilen bu iddiaların kulaklarına üfleneceği, bazı gafil, cahil, gevşek, ecnebi taklitçisi, menfaat peşinde koşan müslümanlar bulma imkânı verdi.
Müslüman toplumlarca hiç kabul görmemesine rağmen bu kabil iddiaların iki asır boyunca, arada bir ısıtılıp tekrar piyasaya sürülmesi de bu fitnenin gayr-i müslimler tarafından kaynatıldığının bariz delilidir. Zira onlarca önemli olan, bu görüşün galip gelmesi değildir. Bu aykırı iddiaların müslümanlar arasında yerleşemeyeceğini onlar da pek iyi bilirler. Ama hiç değilse bir fitne çıkarıp müslümanları, hayatî meseleleriyle meşgul olmaktan, bir süre için bile olsa uzaklaştırmaları, onları birbirine düşürmeleri kendilerine yetmektedir. Her dönemde kulaklarına üflenecek beş-on gafil bulmak hiç de zor bir iş değildir.
Fakat bu gafil müslümanların aynı iddiaları ilmî olarak ileri süren oryantalistlerden temel farkları şudur: Onlar Kur'an'ın Allah tarafından gönderildiğine inanmazken, berikiler Kur'an'a iman ettiklerini söylerler. Bu da kendilerinin durumunu, daha da zorlaştırmaktadır. Zira bu iddialar İslâm toplumunun içinde çıkmış, bünyenin ihtiyacından ileri gelmiş meseleler olmayıp, Kur'ân'a ve İslâm'a inanmayan ecnebiler tarafından üretilmiştir. Dolayısıyla Kur'ân'a inanmadığını iddia ederek o sapıklıkları kabul ettirebilmek çok zordur, hatta imkânsızdır. Çünkü, eskiden bazı müslümanlar hadislerin sübutundan emin olmadıkları iddiasıyla hadisleri ihmal etmişlerdi. Ama bunlar Allah'ın Kur'an'da Resulüne verdiği Kitabı açıklama yetkisine itiraz etmektedirler. Oryantaliste göre iş kolay. Hatta Kur'an'da olması da onlar için çok şey ifade etmez. Onun içindir ki, hadiste ve Kur'an'da bulunan hakikatleri reddetmek veya saptırmak veya sathî olarak değerlendirmek veyahut pek önemsememek onlara göre normaldir. İşte görüyoruz ki, bu hususta onları taklid eden müslümanlar da onlardan etkilenmiş, dinî hassasiyetleri azalmış bulunmaktadır.
Bunlar Kur'an-ı Kerim'in bütün âyetlerini gözönünde bulundurarak değerlendirme yapan klasik İslâm âlimleri gibi davranmayıp, hevalarına göre mana vereceklerini düşündükleri bazı âyetleri münferit olarak ele alırlar. Şöyle ki: "Kur'an ''Allah size kitabı mufassal olarak indirmişken ondan başkasının hakemliğini arar mıyım?" (En'am, 114) buyurmaktadır. Demek ki hem Kur'an'ın açıklanmaya ihtiyacı yoktur, hem de Allah'tan başkasının hüküm yetkisi yoktur" derler.
Cevaben şöyle deriz: Bu âyet, Hz. Peygamber'in nübüvvetine itiraz eden kafirleri reddetmek muhtevasında varid olmuştur. Onlar keyiflerinin istediği bazı hârikulade şeyler, sihirbazvarî işler, Hz. Peygamber'in nübüvvetini başka otoritelerin onaylaması gibi şeyler peşinde idiler. Allah Tealâ ise birçok hakikatleri mufassal olarak açıkça bildiren ve mucize özelliği olan Kur'an'ı indirmesiyle kendisinin bu nübüvveti onayladığını bildirmişken, başka harikalara ve otoritelere hiçbir ihtiyaç olmadığını belirtmektedir.
Zira ilâhî hükmü anlamak için, diğer harika hallerin, mucizelerin delâleti Kitabın mucizesi kadar kuvvetli, açık ve tafsilatlı değildir. Mesela ay'ın ikiye yarılması mucizesinden bile Peygamberimiz'in nübüvvetine delâlet, ancak kısa bir an için ve onu gören mahdut kimseler için söz konusudur. Ama bundan istifadenin gerek açıklığı, gerek devamlılığı, kelâma, yani Kitaba dayanır. İşte burada bu mana hatırlatılarak buyuruluyor ki: "Allah, size diğer mucizelere muhtaç olmayacak olan böyle mufassal bir kitap indirmiş ve böylece hükmünü kesin olarak beyan ve tebliğ etmiş olduğu halde, ben şimdi şeytanların yaldızlı sözlerine meyledeceğim de (bundan önceki En'am 112 âyetinde bu durum sözkonusu edilmektedir) aramızda haklıyı haksızı ayırmak için Allah'ın hükmünü bırakıp, ona karşı Allah'tan başkasını mı hakem seçeceğim? Hayır, asla!"
Bu âyet, Allah'ın fermanıyla olan bu şehadetini kabul etmeyip, insanlardan birtakım hakemler, otoriteler teklif eden müşrikleri reddediyor. Nitekim nüzul sebebi rivayetine göre müşrikler Hz. Peygamber (a.s)'a "Seninle bizim aramızda yahudi hahamlarından veya hıristiyan piskoposlarından senin durumun hakkında hükmedecek bir hakem tayin et" diye teklifte bulunmuşlardı. Bunun üzerine bu âyetler indirilmiştir.
Demek âyet-i kerime, birinci derecede Hz. Peygamber'e hitab ederek nübüvvetinin başka otoritelerin tasdikine ihtiyacı olmadığını, Allah'ın Kur'ân'la olan şehadetinin buna fazlasıyla kâfi geldiğini bildirmek için nazil olmuştur.
Bu âyeti, Hz. Peygamber'in, hadisleriyle Kur'ân'ı açıklamasının aleyhinde delil getirmenin hiçbir manası yoktur. Bir kere böyle yapmak âyeti siyakından, muhtevasından çıkarmaktır.
Diyelim ki bu tuhaf iş yapıldı. Bu âyetten Hz. Peygamber'in hüküm koyma yetkisi olmadığı mânâsı çıkarıldı. Bizim buna itirazımız yok. Zaten hükmün tek kaynağının Allah olduğunu biz de söylüyoruz. Yalnız bunu hadislerin tefsir etme özelliğini reddederek değil, hadisi yerine yerleştirerek yapıyoruz. İşte bakın bu konuyu Şah Veliyyullah Dihlevî nasıl güzelce ifade ediyor:
"Helâl ve haram kılmak, herhangi bir şeyin melekût âleminde o fiil sebebiyle sorumlu tutulup tutulmayacağı hakkında geçerli bir hüküm icad etmektir. İşte bu icad, sorumlu tutulmaya veya tutulmamaya bir sebep teşkil eder. Bu ise, Allah'ın sıfatlarındandır. Helâl ve haramın bazen Resule nisbet edilmesinin sebebi, O'nun sözünün, Allah'ın helâl veya haram kılmasına delil olmasındandır. Müçtehidlere nisbeti ise, ya Şari'in nassından veya rivayet veya onun sözünden kasdedilen manayı istinbat etmeleri cihetiyledir.'
Demek ki müslüman gelenek, hadis-i şerifleri değerlendirmesiyle müçtehidlerin gayretleriyle; tefsir, hadis, usul-i fıkıh, fıkıh gibi ilimleriyle Allah'tan başka hakem, O'ndan başka hüküm kaynağı ortaya çıkarmış değil. Bilakis Allah Tealâ'yı tek hüküm kaynağı olarak bilmiş ve fakat o hükmün nasıl anlaşılıp tatbik edilmesi gerektiğini arayıp öğrenme yoluna girmiştir. Buna uymayan tutum ise Haricîler ile bazı oryantalistlerde ve onların kuklalarında görülmüştür.
Haricîler Hz. Ali'yi (r.a.) hakem tayin ettiği için kâfir ilân ettiler. Zira "Allah'tan başka hakem yoktur" dediler. Hz. Ali buna karşı meşhur cevabını şöylece vermişti: "Bu hak ve doğru bir sözdür, fakat bâtıl maksat için ileri sürülmektedir." Hz. Ali: "Tamam, Allah'tan başka hakem yok. Fakat O, hükmünü Kur'ân'da bildirmiştir. Kur'ân ise, hükmü uygulama mercii değildir. Ondaki hükmü insanların anlayıp uygulaması gerekir" diyordu.
Diğer bir iddia, Kur'ân'ın mufassal vasfını ileri sürerek, ayrıca tefsir edilmesine ihtiyaç olmadığını ileri sürmektir. Kur'ân-ı Kerim hak ile bâtılı iyice belli edip açıklamıştır. Birçok helâl ile haramı bildirmiştir. Onda birçok hakikat açıkça bildirilmiştir. Bu itibarla elbette mufassaldır.
Keza Kur'ân'ın mübîn vasfını ileri sürerler. Mübîn "açık, zahir veya açıklayan" mânâlarına gelir. Kur'ân Allah'ın fiil, isim ve sıfatlarına, ahiret hayatına, vahiy ve nübüvvete, önceki ümmetlerin hallerine, insanın dünyadaki vazifelerine, güzel ahlâk prensiplerine, Allah'ın insanlara vaz'ettiği talimat ve ahkâma dair birçok hakikati açıklamıştır. Demek ki Kur'ân'ın mübîn olması şu demektir:
1- Kur'ân'ın i'cazı, Hak Tealâ'dan geldiği aşikârdır, açıktır.
2- Dünya ve âhirete, mülk ve melekûta, gaybe dair bilgiler verir, birçok kıssa ve mev'izaları açıklar.
3- Hakkı bâtıldan, hayrı serden, doğruyu eğriden, güzeli çirkinden ayırt eder.
4- Kur'ân'ın dili açık, fasih Arapça'dır. Arap dilinin muazzam ifade imkânlarını kullanmak suretiyle, ifade-i meram etmiş, diller içinde en sağlam bir beyan aracı ile gelmiştir.
Bütün bunlar, Kur'ân'ın mübîn vasfını fazlasıyla göstermektedir. Fakat Kur'ân'ın mübîn olması, ondaki her şey, her insanın, her seviyenin hemen anlayacağı şekilde meydandadır, tefsire hacet yoktur, demek değildir. Kur'ân, Kitap olarak gönderilmiştir. Kitap birçok ilimler ihtiva etmektedir. Muallimsiz kitap, insanlara bir şeyler öğretmek için geçerli olan bir yol değildir. Öğretimde kitap ile yetinen, öğretmeni ve okulu reddeden öğretim sistemi olamaz. Onun içindir ki Allah, Kitabını, mesajını sahipsiz, muallimsiz bırakmamıştır. Birçok âyette Peygamber'in kitap ve hikmeti öğretmesinden, açıklamasından bahsetmiştir.
Peygamberine tam bir itaat istemiş, O'na itaatin Allah'a itaat olduğunu bildirmiş, O'na itaat etmemenin, O'nun verdiği hükme boyun eğmemenin imansızlık alâmeti olduğunu bildirmiştir. Sadece birkaçının mealini verelim:
"O ümmilere kendilerinden bir peygamber gönderen Allah’tır. O Peygamber, onlara Allah'ın âyetlerini okur, onların iç ve dışlarını arındırıp temizler, onlara kitabı ve hikmeti öğretir" (Cumu'a, 2).
"Kim Peygamber'e itaat ederse, muhakkak Allah'a itaat etmiştir" (Nisa, 80).
"Peygamber'in size bildirdiği her şeyi alıp kabul edin O'nun menettiği her şeyden vazgeçin" (Haşr, 7).
"Hayır, hayır! Rabbine yemin ederim ki, aralarında tartışıp çekiştikleri şeylerde seni hakem kabul edip, sonra da verdiğin hükümden dolayı içlerinde bir sıkıntı duymaksızın tam bir teslimiyet göstermedikçe iman etmiş olmazlar" (Nisa, 65).
"Ey Resulüm de ki; (Ey insanlar) Eğer Allah'ı seviyorsanız bana uyun ki Allah da sizi sevsin, günahlarınızı bağışlasın. Allah gafurdur, rahimdir"'(ÂI-i Imran, 31).
İşte Peygamber'in Kitabı öğretmesi, hikmeti yani sünneti öğretmesi, işte O'na yani O'nun hadislerinde bildirdiği hususlara itaat etmenin lüzumu, işte O'nun hakemliği... Bunlar, bu ve benzeri birçok âyette güneş gibi aşikârdır.
Kitapta, elbette o kitabı esas alarak öğretim yapan o en büyük Muallimin (a.s) öğreteceği, açıklayacağı, uygulayacağı birçok şey vardır. Mesela Kur'ân'ın en çok üzerinde durduğu farzlardan biri salat yani namazdır. Namaz emri açıktır, kesindir. Ancak nasıl ifa edileceği, o en büyük Muallimin açıklayıp öğretmesine havale edilmiştir. O'nun öğretmesine başvurmadan namazın eda edilişini Kur'ân'dan anlamak mümkün değildir.
Yoksa Kur'ân'ın mübîn ve mufassal olmasından, onu herkesin, okur yazar olmayan birinden tutun, ilimde en ileri seviyede olan, tefsir, fıkıh, kelâm âlimlerinin aynı şekilde anlayacağı manasını çıkaran kimse, bu iddiasını kimseye inandıramaz. Hele buna karşı: "İşte Kur'ân mucize olduğu içindir ve mübîn olduğu içindir ki onu herkes anlar, tefsir edilmesine ihtiyaç yoktur" demek tam bir mugalâtadır. Bunu iddia eden adam, Kur'ân'da 19 mucizesinin var olduğunu ileri sürüyor. Şimdiye kadar milyonlarca ilim adamı, yüz milyonlarca müslüman, her gün okudukları Kur'ân'da bunu neden göremediler? Kur'ân'dan kıyametin kopacağı tarihi çıkaran adam nasıl olur da bu iddiada bulunabilir? Bin dört yüz küsur sene milyonlarca insan niçin bu tarihi Kur'ân'da göremedi acaba? Dünyada anlaşılması en zor bir durumla karşı karşıyayız. Böylesi bir iddiada bulunan kişinin, Kur'ân'ın tefsire çok fazla ihtiyacı olduğunu ileri sürmesi beklenirdi. Demesi gerekirdi ki; "Tefsiri o kadar zor ki bakın, yüz milyonlarca insan, ilim adamı okudu göremedi, ben çıkarabildim." Geçerli olmasa da, bunu iddia etmesine bir şey diyemezdik. Fakat her okuyanın Kur'ân'da kesin olarak bulup anladığı demin naklettiğimiz o âyetleri inkâr ederken sonra da kalkıp böyle neticeler çıkaran kişi, akıldan mahrum bir mahlûktur. Aslında ciddiye alınması gerekmez. Fakat, iddialarını tam bilemeyip, tutarsızlıklarını iyice tesbit edemeyenlerin biraz ciddiye aldıklarını, veya tuhaf şeylere ilgi duymanın bir realite olduğunu gözönünde bulundurarak bir şeyler yazmak gerektiğini düşündüğüm için, bunları kamuoyuna arzetmekte fayda gördüm. Tevfik Allah'tandır.
Dipnotlar
1 İbn Abdilberr, Camiu Beyâni’l-ilm II, 234; Şatıbî, el-Muvafakat, IV. 19
2 Haşr, 7 Şatıbî, Muvafakat IV. 24; İbn Abdilberr, Camiu Beyani'l-İlm, II, 188
3 S. Yıldırım, Peygamberimiz'in Kur'ân'ı Tefsiri, İstanbul. 1983, s.102.
4 Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'ân Dili, En'am, 114 ayetinin tefsirinde
5 Ebu's-Suud, İrşadu'l-Akli's-Selim, En'am 114 âyetinin tefsirinde
6 Hüccetullahi'l-Bâliğa, 1, 129-130
7 Elmalılı, Hak Dini Kur'ân Dili, Yusuf, 1 âyetinin tefsirinde
.
Peygamber Yolundan Çözümler
Prof. Dr. Suat Yıldırım
Peygamber yolunda; akıl, fikir, kalb, insan hissiyatı ve bütün semereleriyle vahiy.. gibi hususların hemen hepsi fevkalâde önemlidirler ve bir vâhidin farklı yüzleri gibidirler. Bu itibarla da, yürüdükleri yol peygamberlerin yoluna muvafık düşmeyenler, kat'iyen irşadda muvaffak olamazlar."Peygamber Yolundan Çözümler" başlığı altında Yeni Ümit ve Hira dergilerinin düzenlediği uluslararası bilimsel toplantı 5-6 Mayıs 2012 günlerinde Gaziantep'te yapıldı. Hafız Rıza Günay'ın güzelce tilâvet ettiği Ahzâb Sûresi'ndeki Hz. Peygamber'in (aleyhissalâtü vesselâm) özelliklerine dâir bölüm, âdeta toplantının temelini teşkil etti. Ardından dergilerin yayın yönetmenleri Yrd. Doç. Dr. Ergün Çapan ile Nevzat Savaş birer açılış konuşması yaptı. Tebliğ sunan hocaların yaklaşık yarısı Türkiye'den, yarısı da yurt dışından idi. Yazımızın sınırlı hacmi ölçüsünde hocalarımızın en dikkate değer bulduğum ifadelerine yer vereceğim. Diyanet İş. Bşk. Mehmet Görmez: "Peygamber yolunun insanları kardeş ilân ettiği belli. Ama Müslümanların bu kardeşliği yaşamayışlarının sebeplerini tahlil edip sorunu çözmemiz lâzım (...) Sünnet, sadece dinin ikinci kaynağı değil, aynı zamanda dünyanın her tarafındaki Müslümanların İslâm'ı, hayata uygulamalarını belirleyen kaynaktır. Hadîsler Asr-ı Saadet'i anlatan zengin feyiz kaynağımızdır. Ama asıl sorun onun rehberliğini günümüze taşımaktadır. Bu da eczacı değil, hekim-i hâzık metodu ister." Din İşleri Y. Kurulu Bşk. Raşit Küçük, İslâm'ın şefkat, sevgi ve aynı zamanda adalet dini olduğu üzerinde durup, onun şiddet dini şeklinde anlaşılmasına yol açacak tanıtımdan uzak durmak gerektiğini belirtti.Başbakan Yrd. Bekir Bozdağ'ın hitabı, sıradan bir merasim konuşmasının ötesinde, ciddi bir hazırlık yaptığını gösterdi: "Hz. Peygamber, sadece yaşadığı asırdaki kötülükleri gidermekle kalmadı, kendisinden asırlarca sonra ortaya çıkabilecek bozuklukların değişimini de tetikleyen işaretler verdi (...) Kur'ân'la Peygamber Efendimiz'i birbirinden ayırmak saçmadır ve İslâm'a yapılabilecek en büyük kötülüktür. Siyer sosyal adaleti, temel hak ve hürriyetleri gerçekleştirmede, ırkçılık, cehalet, yoksulluk gibi problemleri çözmede pek ileri anlayışlar geliştirmiş ve yüksek hedefler vermiştir".Mesajla katılan Fethullah Gülen Hocaefendi: "Kur'ân-ı Kerîm 'De ki: Bu benim yolumdur. Ben ve bana tâbi olanlar, insanları basiretle Allah'a davet ederiz.' âyetiyle insanların aklî, mantıkî, zihnî, fikrî, hissî, kalbî, vicdanî, tabiî ve beşerî bütün ihtiyaçlarının gözetildiği ve hiçbirinin ihmal edilmediği bu peygamber yoluna dikkat çeker" (...) "Dinin orijinini koruma ciddiyet ve gayreti içinde, nasların esnekliğinin vaad ettiği genişlik ve evrensellikte, her zaman ve her mekânda, her sınıf insanın ihtiyacını karşılayacak ve bütün hayatı kucaklayacak olan bir dirilişe ihtiyaç var."Yeni Delhi İslâm Merkezi Başkanı, iki yüz kadar kitabın yazarı 86 yaşındaki Vahiduddin Han, Eyüb Sultan'ın kabrini ziyaretinden, Sahabe Hazretlerinin bu kadar uzaklara giderek hidayeti tebliğ etmelerinden bahsetti. "Ziyaretim esnasında sanki şöyle diyen bir ses duydum: Ey Müslümanlar! Bütün dünya bu hidayete muhtaç iken siz neredesiniz?" Daha sonra Fethullah Gülen ve talebelerinin bu sesi duyarak bütün dünyaya ulaşmaya çalıştıklarını, bu asırda Türkiye'nin, İslâm'ı ihya hizmetini sırtında taşıma gayreti içinde olduğunu, Doğu ile Batı arasında köprü vazifesi gördüğünü, ömrünün son deminde gördüğü bu başarılı hizmetlerin kendisine ümit verdiğini söyledi. Konuşurken bir ara ağladı, dinleyenleri de ağlattı. Âdeta ahiretten gelen bir ruh gibi idi. Hiç konuşmasa, bu yaşında Hindistan'dan gelmesiyle, duruşu ile dahi çok şey söylemiş olacaktı.Açılış tebliğini Mısır Diyanet İş. Bşk. Ezher Usul-i Fıkıh Hocası 62 kitabın yazarı Ali Cum'a verip özetle şöyle dedi: Efendimiz'in esas gayesi "Ben sadece üstün ahlâkı tamamlamak için gönderildim." hadîsinde buyurduğu gibi mükemmel ahlâk ve davranışları yaymaktı. 6.200 küsur âyetten fıkhî ahkâma ait olan 300 kadardır, bu da % 3'e tekabül eder. Elimizde yaklaşık 60 bin hadîs bulunmaktatır, bunlardan ahkâma ait olanlar 2.000'dir; nispet yine % 3'tür, geri kalanı ahlâk ve fezaile dâirdir. Şu hâlde mânevî sorunlarımızın çaresini Sünnet-i Seniyye'de aramamız lâzım. Cehalet, yoksulluk, aile, kadın, sağlık, çevre, sosyal münasebetler gibi konuların hepsi hakkında sünnet-i seniyyede rehberlik var. Meselâ zekât, faiz yasağı ve diğer iktisadî düzenlemelerle yoksulluk problemine çözümler var. İlginç bir hüküm olarak İmam Şafii, muhtaç olduğu hâlde zekât kabul etmeyen kimsenin alması için zor kullanılabileceğini söyler. Zîrâ zekât akışının o kişiye faydası dışında ekonomik hayatı canlandırmaya katkısı olacak, bu gelişmeden hem yoksul, hem de zengin yararlanacaktır.Kadın konusuna bakalım: İslâm'dan önce kadının hiç hakkı yoktu. Efendimiz onların da insanlıkta eşit olduğunu vurguladı. Allah'ın "Erkeklerin hanımları üzerindeki hakları gibi kadınların da kocaları üzerinde hakları vardır." ( Bakara 228) âyetini tebliğ etti. "Siz erkeklerin en iyileri, hanımlarına iyi davrananlardır." gibi birçok hadîs buyurdu. O kadar ki ashaptan bazıları hanımlarını frenlemekte zorlandıklarını Efendimiz'e şikâyet ettiler. Bu ortamda Hz. Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem) kadınları dengeleme ihtiyacı hissedip: "Eğer mahlûka secde etmek caiz olsaydı, kadının kocasına secde etmesini emrederdim." dedi. Hadîsi bu bağlamından çıkaranlar, kadının kocasının esiri yapıldığını zannedip yanlış hüküm çıkarırlar.Yapılan bir anket 19–23 yaş arası gençlerin % 12,5 kadarının din ile problemi olduğunu ortaya koydu. Demek tehlike çok ciddi boyuttadır. % 20'ye varırsa toplumda yerleşen bir akım olur. Var gücümüzle sorunu çözmeye odaklanmalıyız. Bu uzaklaşmanın başlıca sebebi dini telkinde zorlama, bir de makul yol ile ikna cihetine gitmemedir. Oysa her iki uygulamanın da Sünnet'te yeri yoktur. Birleşmiş Milletler 11 maddelik 'Aktif Ahlâk Listesi' belirlemiş. Bunların hepsi de İslâm'daki temel ahlâk esaslarıdır. Bunu izah için "el-İslâm fi'l-kıyem (İslâm, ahlâkî değerlerdedir)" adlı kitabımı yazdım. Unutmamak gerekir ki İslâm'ın din, hayat, akıl, aile ve mülkiyet hakkından ibaret beş hedefi bütün naslara ruh gibi yerleşmiştir. Aile kurumu da ciddi tehlikeye maruzdur. Hâsılı verimli bir çalışma ve geniş bir ümitle gayrete devam etmeliyiz.Ezher hocalarından Fethi Hicazî: "Efendimiz vahyi ruh sırrına mazhar olarak alır, onu tam içselleştirir sonra genç, yaşlı, çocuk, havas, avam her seviyeye göre ifade ederdi." deyip vahyi yaşamaya öncelik vermek gerektiğini güzelce anlattı. Cezayir Üniv. Felsefe Bölüm Bşk.lığı yapmış Abdürrezzak Gassum, Hz. Peygamber'i Allah'ın terbiye edişini anlatıp, O'nun risaletinin evrensel boyutlarını özetledi. Hasan Kurt, tahkiki imanın, insan fıtratıyla bütünleşmesini vurguladı. Ali Köse bu toplantıyı hac ortamına benzetti. Altmış kadar milleti bir arada tutan harcın Allah için sevgi olduğunu ifade etti. Osman Güner yoksulluğa farklı açıdan bakarak, Siyer-i Seniyye'de mevcut bazı ilkelerle fakirliğe çözüm getirilebileceğini anlattı: "Fakirliğin sebebi, sünnetullaha uymamaktır. Yoksulluğu gidermede eğitim pek önemlidir. Almanya'nın üretimi bütün Müslüman ülkelerin üretiminden daha fazla ise bu, eğitim farkına râcidir. Müslümanların sömürüldüğü doğrudur. Fakat sömürenler kadar, sömürülmeye imkân verenler de sorumludur."Mekke'den, Malezya İslâm Üniv. Eski Rektörü Abdülhamid Ebu Süleyman özetle şunları söyledi: "Âlimlerimiz, adalet ve barış medeniyeti olan İslâm medeniyetini tekrar canlandırmakla yükümlüdür. İlim, amele götürmezse o da ayrı bir cehalet olur. Cami hatiplerine eğitim formasyonu şart koşulmalıdır. Asıl mesele, iyi yetişmiş insan meselesidir. Japonya'nın tabii imkânları olmadığı hâlde tek başına İslâm ülkelerinin hepsinden daha fazla üretim yapması, kaliteli insan sebebiyledir. Kültür mirasımızda iyi şeylerin yanında kötü kalıntılar da var. Bu mirası zaman ve mekân şartlarına göre değerlendirmeliyiz. Müslüman Kur'ân ve hikmete uymakla yükümlüdür. Hikmet, Kur'ân'ı şartlara göre tatbik etme yeterliğidir." Cüneyt Gökçe tefrikanın zararlarını tahlil ederek çözüm yollarını göstermeye çalıştı: " Sadece etnik değil dinî, mezhebî, içtimaî her türlü ayrımcılık ve taassuptan kurtulmak gerekir. Fakat farklı alanlarda çalışan ve birbirlerinin aleyhinde bulunmayan hizmet gruplarının bulunması normaldir, tefrika sayılmaz."Ürdün'den Abdünnasır Ebu'l-Basal, Efendimiz'in bireyleri irşadını ve eğitme metodunu anlattı. Onun ensar ile muhacirler arasında kurduğu kardeşlik modelinin sonraki dönemlerde deprem ve sair musibetler hâlinde, yardım kuruluşlarının, sendikaların, şirketlerin işbirliği ve dayanışmaları tarzında tatbik edilebileceğini ifade etti. Moritanya'dan Halil en-Nahvi, îsâr ahlâkına dair nasları ve uygulanmalarını birçok örnekle açıkladı. Haşr 9 âyetinde îsârın mutlak bırakılmasıyla çok geniş alanı kapsadığını anlattı.Örnek aile reisi olarak Efendimiz'i (aleyhissalâtü vesselâm) anlatan Ali Akpınar özetle şunları söyledi: "İnsanın olduğu yerde sorunlar eksik olmaz. Zaten din de sorunları çözmek için vardır. Mühim olan dini, bütünlüğü içinde anlayıp yaşamaktır. Hz. Peygamber'i 'üsve' olarak nitelendiren kelimedeki tenkir, kayıtsız olarak her türlü davranışında insanlar için mükemmel örnek olarak gönderildiğini gösterir. O'nun davranışlarının hemen hepsinin, biz insanların da uygulayabileceğimiz şeyler olduğunu unutmayalım."Yunus Apaydın da önemli vurgularda bulundu: "Sünnet olmaksızın Kur'ân'ı layıkıyla anlamak ve uygulamak mümkün değildir. Dinimizin temel kaynağı nastır. Nas olmada Kur'ân ile Sünnet aynı durumdadır. Fark, bu iki nassın nakledilmeleri itibariyledir. Sünnet'in bağlayıcılığında tereddüt olamaz. Hattâ müçtehitlerimizin nasları anlamalarını göz ardı etmek doğru değildir, böyle yapmak mirasyediliktir."Cezayir'den Muhammed Babaammi: "Beşer ideolojileri iflâs etti. İnsanlığı ancak vahiy terbiyesi düzeltir. Ama âlimlerimiz İlâhî hükümlerin mâkuliyetini göstermekle yükümlüdür. Âlim, ümmetin dertleriyle dertlenmeli, vahye bağlı olarak insanları Allah yoluna koymalıdır." dedi. Y. Apaydın şöyle tavzih etti: "Diğer sistemler iflâs etti, deyip İslâm'ı bir blok olarak karşılarına çıkarmak yerine, âlimlerimiz öteki sistemleri tahlil ederek fikirlerini serdederlerse daha inandırıcı olur. İnsanlığın büyük bir kısmını peşinen karşımıza aldığımız intibaı uyandırmaktan kaçınmalıyız."Muhit Mert: "Hz. Peygamber (aleyhissalâtü vesselâm), bir anlamda Ashab-ı Suffe'ye yaygın eğitimi, Mescid-i Nebevi'de ise örgün eğitimi (yazı öğretimi gibi) uyguladı (...) Sünneti ihya çağdaş muhataplarımızı Asr-ı Saadet'e götürme değil, Asr-ı Saadet'teki ruhu ve evrensel ilkeleri şimdiki zamana uygulama şeklinde olmalıdır." dedi. Reşit Haylamaz, Hz. Aişe'nin (r.a) Efendimiz nezdinde ümmetin sözcüsü durumunda olduğunu, zekice sorularıyla ondan çok bilgiler alıp Müslümanları yetiştirdiğini, tek başına bir okul olduğunu anlattı.Abdülkerim Ünalan, Ashab-ı Kiram'ın İslâm'ı tebliğ için dünyaya yayıldıklarını anlatıp konuyu orada bırakmanın münasip olmadığını, devrimizde de onları örnek alan bir gönüllüler hareketinin dünyanın hemen bütün ülkelerine bu tebliği ulaştırma gayretlerini de görüp, takdir ve teşvik etmek, örnek almak ve ümitlenmek gerektiğini dile getirdi.Fas'tan Ahmed Bûkîlî, Müslümanların başlıca meselesinin Efendimiz'in Sünnet'inden istifade metodunun ortaya konulması olduğu üzerinde durdu. Saffet Köse, Hz. Peygamber'in çaresizlerin çaresi olduğunu duygulu bir şekilde anlattı. Ürdün'den Mahmud Sertavi, Hz. Ömer'in (r.a) derin fıkhî kavrayışını nazara vererek, onun nassı ilgâ ettiği zannedilen bazı içtihadlarının, mümkün olan başka bir yorumdan ibaret olduğunu belirtti. Ramazan Altıntaş, dinî şeairin, bayrak gibi semboller olup, onların dini hatırlatmadaki ve toplum olarak yaşamadaki önemini açıkladı. Kemal Yıldız, Ashaba hürmet etme, keza selef ulemasına gereken değeri verme üzerinde durup şöyle dedi: "Allah bu dini âlimlerle muhafaza etmiştir. Ümmetin onlara gösterdiği saygı onlara fayda vermez, bu hürmeti gösteren istifade eder." Nevzat Âşık, Sahabe hakkında derli toplu bilgi verip sahtelerine itibar edilmediğini, o neslin üstün değerini ele aldı ve şöyle dedi: "Sahabenin faziletine dair çok nas vardır. Fakat hiç nas olmasaydı bile onların Efendimiz'e sahip çıkmaları, faziletlerine delil olarak fazlasıyla yeterdi." Programın yoğunluğu, akşam namazının vaktinin çıkması endişesi, izleyicilerdeki hareketlenme dolayısıyla Ali Cum'a, Nevzat Âşık ve Suat Yıldırım değerlendirme oturumunu kısaltarak hitama erdirdiler.Burada, olumsuz bir durumu ders alınması mülahazası ile ifadeye kendimi mecbur hissediyorum. Değerlendirme konuşmalarından önce, sabırların taştığı hengâmda, program dışı, misafir bir zat kürsüye çıkıp A. Lamartine'in 150 yıl önce yazdığı bir metni okudu. Mütercimlerin ne yaptığını tahmin etmek zor değil. Hiç anlaşılmadı. Ortalığı olumsuz bir hava sardı. Hiç kimse böylesi bir işe girişmemeli. Organizasyon başkanı inisiyatif kullanıp izin vermemeli.Şu gözlemlerimi dile getirmede fayda görüyorum: Toplantıya 60 kadar ülkeden ilim adamları katıldı. Bu kişiler memleketimizdeki ilim ehliyle buluştu.Misafirler Türkiye'deki ilmî atmosferi, İslâmî müesseseleri tanıma imkânı buldular. Sohbetler esnasında, az da olsa kendi ülkelerindeki ilmî durum ve gelişmeler hakkında bizleri bilgilendirdiler. Türkiye'deki İlâhiyat Fakültelerinin ekserisinden öğretim üyeleri, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden gelen yüzlerce kanaat önderi, Diyanet teşkilâtından hoca efendiler, talebeler, seçkin dinleyici kitlesi bir araya geldi. Bu da anılmaya değer bir güzellik oldu.Altmış kadar ülkeden gelen bu insanlar, toplumlarının ve insanlığın sosyal ve mânevî problemlerini bilen, tahlil eden, İslâmî bilinçleri yüksek zevat idi. Bunlar, Peygamber Yolu'nun bu sorunlara çareler ihtiva ettiğini açıkladılar. Dünyanın her tarafından gelmiş bu müminler bu buluşmada şu toplu duayı dergâh-ı ilâhiye yükselttiler: "Yâ Rabbenâ! Dertlerimiz çoktur. Bunların çaresi, Sen'in Peygamberinin tebliğ ettiği bu kurtarıcı prensiplerdedir. Bunları iyi anlayıp insanlara iyice anlatmamızda bizleri muvaffak eyle." Samimi kalblerden çıkan bu toplu duanın icabete makrun olma ümidi kuvvetlidir.Bu sempozyumda; Peygamberimiz'in risaletinin evrenselliği, O'nun gerçekleştirdiği kardeşlik, örnek aile hayatı, uyguladığı eğitim metodu, insan hayatına ve mutluluğuna verdiği değer, risaletin cehalet, yoksulluk ve tefrikaya çare olması, Sahabe-i Kiramın önemi gibi temel konularda birer ikişer tebliğle Peygamber Yolu'nu organik bir bütünlük oluşturacak şekilde sunma hedeflenmişti. Geniş kitle için böylesi bir program çok yararlıdır. Fakat ilim ve ihtisas ehlinin ayrı bir sorumluluğu da vardır. Şöyle ki: Sosyal problemler oldukça artmıştır. Bunları düzeltmek için çağımızı Asr-ı Saadet'e götürmemiz düşünülemez. Öyle ise Asr-ı Saadet'ten alacağımız örnekleri ve prensipleri, devrimizdeki müşahhas hâdiselere uygulayacak fıkıh dirayetini ortaya koymak gerekir. Genel başlıklar yetmez. Dolayısıyla konuları ayrıntılı olarak ele almak lâzım gelir. Mesela: Aile, eğitim, çocuk hakları, sosyal güvenlik, sosyal adalet, fikir hürriyeti, toplum ve dünya barışı, sağlık, helâl beslenme vb. ana konulardan her birinin bir sempozyum konusu yapılması uygun olur. Her birinin çeşitli yönleri 30-40 tebliğ ile ele alınıp gerçek hayatta karşılaştığımız problemlere ışık tutulabilir.Bu çapta bir organizasyonu başarmak çok zordur. Bin civarındaki misafirin bilet, ulaşım, otel, yemek hizmetlerini yürütmek, kırk kadar ilim adamının tebliğlerinin dakik bir program içinde sunumunu sağlamak, salonu dolduran dinleyiciler tarafından dikkatle izlenmesini temin etmek ve daha sayamayacağımız birçok hizmeti sunmak, geniş imkân ve tecrübe ister. Türkiye içinden ve dışından konuşmacı ve dinleyici olarak katılan bütün ilim adamları takdire değer bir iş yaptılar. Konuşmalar Türkçeden ayrı olarak Arapça, Kürtçe, İngilizce ve Fransızca'ya eşzamanlı tercüme edildi. TRT-6, el-Cezire, Dünya ve Mehtap gibi Tv ve bazı radyo kanalları toplantının akışını canlı yayınla bütün dünyaya ulaştırdı. Gerekli bütün işler aksamadan yapıldı. Emeği geçen bütün kardeşlerimize milletçe teşekkür borçluyuz. Allah kendilerinden razı olsun ve gayretlerinden ötürü mükâfatlandırsın. Bu toplantıda dile getirilen güzellikleri, İslâm ümmeti olarak hayatımızda uygulamayı nasip etmesini Cenâb-ı Allah'tan niyaz ederiz.*Marmara Üniv. İlâhiyat Fak. E. Öğretim Üyesi syildirim@yeniumit.com.tr
.
"Kur'ân'ın Kaynağını İspat Yöntemi" Kitabına Takdim
Prof. Dr. Suat Yıldırım
Prof. Dr. Muhittin Akgül, bu kitabında Muhterem Fethullah Gülen'in yirmi kadar eserini inceleyerek Kur'ân'ın, Allah kelâmı olduğunu ispat etme delillerini ortaya koymaya yönelmektedir. Yazarımız önce Kur'ân-ı Kerîm'in fonksiyonel bir tarifini hatırlatır. Sonra onun belirli bir zaman veya mekânla kayıtlı, duyulara hitap eden geçici bir mucize nev'inden olmadığını söyler. "Zîrâ der, bu son peygamberlik müessesesi bütün milletlere ve gelecekteki bütün nesillere açıktır (…) maddî birtakım mucizeler vardır ki görenler ona mecburen inanır. Ne var ki sonraki dönemler için, anlatılan bir kıssadan öteye geçemez. Ancak Kur'ân bu kadar uzun zamandan beri herkese açık bir şekilde ortadadır ve onun i'cazı süreli ve sınırlı değildir."Hz. Peygamber aleyhi's-salatü ve's-selam'ın ilk muhatabı Mekke müşrikleri onun nübüvvetini reddetmek için çok çeşitli sebepler ileri sürüyorlardı. Kavminin önde gelen liderlerinden olmaması, şair, mecnun, kâhin, büyücü nitelemeleri, Kur'ân'ın bir kâtibe yazdırılan eskilerin masalları olduğu vb. bu bahanelerin başlıcalarını oluşturuyordu.1 Kur'ân'ın kaynağını inkâr için Mekke müşrikleri çok kapsamlı bir aleyhte kuşatma harekâtı içinde idiler. Sadece şu hâdiseyi hatırlayalım. Velid b. Muğire, sözünün üstüne söz söylenemeyen bir siyaset ve edebiyat otoritesi idi. Ebû Cehil onun Kur'ân hakkında önyargılı düşünme şiddetini biraz hafiflettiği havasını hissedince Velid'e gidip: "Duydun mu, amcacığım, Kureyş zenginleri sana vermek üzere para topluyorlar?" "Neden?" –"Muhammed'in seni mal ile kandırdığını sanıyorlar." Kurnaz Ebu Cehil, Velid'in en hassas damarına basmayı plânlamış ve hedefine de ulaşmıştı. "Ne demek, dedi, bütün Mekke bilir ki ben bu kavmin en zenginlerinden ve hiçbir surette satın alınamayacak en onurlularından biriyim." Bu sinsi plânla onun olumlu düşünmesinin yolunu daha ilk adımında önlemişti.Kur'ân müşriklerin bütün itiraz ve iddialarına elbette cevaplar veriyordu. Ezcümle: "De ki: Eğer Allah dileseydi ben Kur'ânı size okuyamazdım. Hiçbir suretle de size onu bildirmezdi. Bilirsiniz ki, daha önce bir ömür boyu aranızda yaşadım, böylesi bir iddiada bulunmadım. Aklınızı kullanmaz mısınız?"2 "Sen bu kitabın kalbine indirileceğini hiç ümid etmiş değildin. O ancak Rabbinden bir rahmet eseri olarak gönderildi." 3 Bunun da ötesinde Kur'ân, Allah'ın kelamı olduğunu inkâr eden edipleri Kur'ân gibi beliğ söz söyleme, ona nazire getirme konusunda onlara meydan okuyordu.Kur'ân'ın kaynağı hakkında Mekke müşriklerinin bu kabil iddialarından başka daha sonraki asırlarda ortaya çıkan oryantalist yaklaşımların çoğu önceki kutsal kitaplardan nakletmeye veya Peygamberin şuuraltına bağlamak istemişlerdir.Fethullah Gülen Hocaefendi, Kur'ân'ın kaynağını şu üç yönden inceler:1-Kur'ân'ın i'cazı açısından, 2-Kur'ân'ın muhtevası açısından, 3-Kur'ân'ın tebliğcisi Hz. Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem) açısından.Delillerle ispatlamada akıl ve nakil bakımından ele alınacak hemen bütün delilleri ortaya koyup meseleyi akıcı bir üslûpla açıkladığını görürüz. Kur'ân'ın bir lisan mucizesi olup dil yönünden onun eşsiz, benzeri söylenemez, nazire yapılamaz bir hitap olduğunu gösterir: "Kur'ân dil ve ifade yönünden hiçbir kitaba benzemez; Ayrıca üslûp, mânâ ve muhteva bakımından da eşsizdir. Başka hiçbir kitaba benzemediği kesin bir veri olunca, en aykırı ihtimal hepsinin altında olmasıdır. Bunu Şeytan bile iddia edemez. Öyle ise ikinci ihtimal olarak onun hepsinin üstünde olduğu kesinleşmiş olur. Demek ki beşer sözü değildir."Kur'ân'ın te'lifinde bütünlük vardır. Yirmi üç sene zarfında değişik hâdiseler, durumlar, farklı muhataplar karşısında parça parça inmesine rağmen onun sureleri ve âyetleri arasında birbirine zıt düşen, birbirinin ahengini bozan, tek bir ifade, tek bir cümle bulmak mümkün değildir. Onun bütünü, bir solukta söylenmiş bir hitap gibidir. Bu ise ancak 23 seneyi bir an gibi ihata eden münezzeh bir Zât'ın kelâmı olmakla açıklanabilir.Kur'ân'ın canlı tasvirlerindeki mükemmellik, okuyucuların gönüllerini hoplatacak bir etki uyandırır. Bu tasvire şu mealdeki âyeti misal verir: "Dini inkâr edenlere gelince onların işleri düz, ıssız bir çöldeki serap gibidir ki susayan onu su zanneder. Nihayet yanına varınca su namına hiçbir şey bulamaz; ama Allah'ı bulur, O da onun hesabını tam tamına görür."4 Hocaefendi tasvir konusunda bilhassa Seyyid Kutub'un "Kur'ân'da Edebi Tasvir" kitabına atıflarda bulunur. Fethullah Hocaefendi'nin orijinal fikirlerinden biri, kıssalarda bahsedilen kavmin karakteristik özelliklerinin net bir şekilde yansıtıldığını vurgulamasıdır. Meselâ Hz. Nuh (a.s) hakkında konuşurken (Nuh 71/1-28; Hud 11/25-49) adeta o kavmin sesini, soluğunu muhataba duyurduğunu hissedersiniz. Bu üslûbu, diğer toplumlar hakkındaki üslûplardan ayırt edebilirsiniz. Hz. Nuh'un, kavmi ile konuşma tarzı, Hz. İbrahim'in (a.s) kavmi ile konuşma tarzından çok farklıdır (En'am 6/74-84; Bakara 2/258 bölümlerindeki anlatımla karşılaştırıldığında bu fark görülebilir).Hocaefendi Kur'ân'ın belağat bakımından üstünlüğünü geniş kitlenin anlayacağı tarzda açıklamaya çalışır. Ona göre güçlü bir hatip konuşurken jestleri, mimikleri, el kol hareketleri, hâsılı beden dili ile sözlerine kuvvet verir. Bu hatibi gözleriniz kapalı olarak dinlerseniz, anlattıklarının neredeyse yarısını kaçırmış olursunuz. Eğer hatibin ifadesi yazıya dökülürse mânâya tesir eden ses tonları, telâffuz özellikleri de kaybolur. Bu durumda kelâmın belağati ve tesiri azalır. Halbuki Kur'ân'ın beliğ ifadeleri, bu vasıtaların yokluğunda dahi, mânâyı anlatmada yine güçlü kalır. Bu da onun Allah kelâmı olmasından ileri gelir.Kur'ân-ı Kerîm'in bir özelliği de, hemen her seviyeye hitap etmesidir. Hocaefendi şöyle der: "Acaba şimdiye kadar okumuşu, okumamışı, ilkokullusu, üniversitelisi, mütefekkiri, avamı, fizikçisi, kimyacısı ve çobanı ile her tabaka, her yaş ve her seviyedeki insanın kapasitesi ölçüsünde anlayıp hissesini alacağı bir kitap yazılmış mıdır? Şairin, mûsikişinâsın, hatîbin, içtimâîyatçının, iktisatçı ve hukukçunun, idareci ve siyasetçinin, terbiyeci ve öğreticinin, zikir, fikir ve tarikat yolu mensubunun okuyup istifade ettiği, yol ve mesleğine menfez ve düstur, meselesine çözüm, derdine şifa ve fikrine cila bulduğu; ulaşımın bile güçlükle yapılabildiği en ücra köylere ve köşelere kadar her yerde arz-ı endâm edip Güneş gibi ışık saçan tek kitap sadece Kur'ân'dır."Hocaefendi'ye göre Kur'ân'ın mu'cizevî özelliklerinden biri her zaman tazeliğini korumasıdır. On beş asır önce geldiği hâlde şimdiki muhatapları da yeni nazil olmuş gibi onu iştiyakla okuyup üzerinde düşünüyorlar. Taze kalmasının tezahürlerinden biri kıssaların sunulmasındaki tasrif uygulamasıdır. Kur'ân bazı kıssaları farklı şekillerde, değişik kalıplarda tekrarlayarak her zaman yeni bir heyecan uyandırır. O bu konuyu anlatırken Elmalılı M. Hamdi Yazır'dan da konuyla ilgili edebi ve oldukça orijinal bir alıntı yapar:"Kur'ân'da her mana, gâh bir ses olup kulaklarda çınlar, gâh bir nakış olup gözlerde parıldar. Bu ses, bu nakış, gâh geçmişleri çekip getirir, gâh geleceklere alıp götürür; gâh bir nimetin cazibesi ile insanın iştihasını kabartıp iradeleri kamçılar ve gâh bir nikmet endişesiyle onun içine korkular saçarak kötülüklerden uzaklaştırır; bir ses nağmeden nağmeye, duraktan durağa çeşitli keyfiyetler içinde dizilir, kulaklara dökülür; çeşitli şekiller kazanıp göz önüne konulur. Daha sonra bütün bunlar aynı mânâ ile bir şuur, bir idrak, bir nur olup kalplere iner; derken o şuur ve idrak o kalpten yine aynı mana ile hareket eder, nefis ve beden tezgâhından geçerek birbirine benzer şekillerde ve çeşitli keyfiyetlerde birer fiil olarak ortaya çıkar. İlm-i İlâhî'de mazmun ve mefhum itibarıyla aynı olan hakikatler, yine ilm-i İlâhî'de tercihi yapılan kalıplar içinde arz-ı endam eder. Bu suretle, anlatılan hâdisenin hem siyak ve sibak açısından ifade ettiği mânâ derinlemesine ruhlara duyurulmuş, hem de aynı kıssayı bir kere daha okuyan ve dinleyen insanların bıkkınlık hissetmemeleri sağlanmış olur. Böylece Kur'ân, tasrifin hâsıl ettiği tazelik ve yenilik sayesinde muhataplarını her defasında daha farklı iklimlere alır, götürür."Müfessirlerin ekserisi ğaybî haberler vermesini de Kur'ân'ın i'caz vecihlerinden biri saymışlardır. Bakillani, Ebu Bekr İbnu'l-Arabi, Ebussuud, Şevkani, Alusi, M. Reşid Rıza bunlardandır. İ'caz vechi saymayanlar, Kur'ân'ın nazire getirilmesi hususunda meydan okuması kapsamına gaybdan haber vermenin dâhil olmadığı mülahazasını öne sürerler. Zîrâ beşer ilminin gayba nüfuz edemediği mâlûmdur. Dolayısıyla beşerden gayba dâir haber verme şartı aranamaz. Bununla beraber gaybî haberler vermesi ve onların gerçekleşmesi Kur'ân'ın beşer sözü olmayıp her şeyi bilen Allah'ın kelâmı olduğunu ispatlaması itibarıyla i'caz vecihlerinden biri sayılmaktadır. Yazarımız Muhittin Akgül, Hocaefendi'nin bu konu üzerinde önemle durduğunu, "Kur'ân'ın Altın İkliminde" kitabında gaybî haber örneklerine altmış sayfa gibi geniş bir bölüm ayırdığını belirtir.Fethullah Gülen Hocaefendi huruf-u mukatta'a'nın kullanılmasında dikkat çeken özellikler ve onların i'caza delaletleri üzerinde de durmuştur. Kur'ân; Elifba harflerinden huruf-u halk, mehmuse, mechure, şedide, rahve, müsta'liye, müntabıka, münfetiha gibi çift cinslerden her bir gruptan yarısını kullanmıştır. Bu harfler, Arapça Elifbasındaki harf sayısınca surenin, yani 29 surenin başında yer almıştır (Elif-i sakine dilcilerin bir kısmına göre bir harf sayılır. O hariç Arapçada 28 harf vardır. Kur'ân, huruf-u mukatta'a'da bu 28 harften 14'ünü yani yarısını kullanmıştır. Daha başka tevafukların da bulunması, tesadüf ihtimaline hiçbir yer bırakmaz. Fakat Muhittin Akgül, huruf-u mukatta'a konusunda başka hiçbir yerde rastlamadığım bir izah şeklini şöyle belirtmektedir:Konuyla ilgili olarak Hocaefendinin tespitleri şöyledir: "Meselâ: Ra'd Sûresi'nin başında المر Elif.lam.mim.ra harfleri vardır. Bu harfler, Kur'ân'da bu şekildedir. Yani birinci sırada "ا" elif, ikincide "ل" lam, üçüncüde "م" mim ve dördüncü sırada da "ر" ra vardır. Enteresandır ki, sûrede geçen bu harfler sayı bakımından da aynı şekilde sıralanmışlardır. Şöyle ki: Ra'd sûresinde 625 tane " ا " elif olup birinci sırada yer almıştır. En çok zikr edilen ikinci harf 479 rakamı ile "ل" lam, üçüncü harf 260 ile " م" mim , dördüncü sırada ise 127 rakamı ile "ر" ra vardır. Gördüğümüz üzere Elif.Lam.Mim.Ra diye başlayan bu sure de bu sıralamayı gözetmiştir. Bu durum sadece Ra'd Sûresi'ne mahsus da değildir. Meselâ, Bakara Sûresi'nin mukattaat harfleri olan الم Elif.lam.mim de sûre içinde aynı esasa göre tekrar edilmiştir. Bu sûrede 4592 " ا " elif, 3204 "ل" lam, 2195 tane de "م" mim vardır. Sıralanıştaki insicam Bakara Sûresi'nde de kendini korumuştur. Gerçekten de Hocaefendi'nin tespit ettiği bu husus, oldukça orijinaldir. Bütün bir Kur'ân'ı, onun 23 senede inişini, sûrelerin farklı zamanlarda ve parça parça indirilme keyfiyetini düşündüğümüzde, böyle bir hesabın asla rastlantılarla olamayacağını, tesadüflere verilemeyeceğini, bunun olsa olsa Kur'ân'ın eşsiz yönlerinden bir yönü olduğunu söyleyebiliriz.Kur'ân'ın i'caz vecihlerinden biri de tamamlanması çok geniş bir zamana yayılmasına rağmen onda tutarsızlık, kopukluk, dağınıklık ve çelişkinin bulunmamasıdır. Kur'ân-ı Kerîm'in âyetleri gerçeklikte, muhkemlikte, hakka ve doğruluğa dayanmada, insanlara gerek dünya gerek âhiret mutluluğunu temin etmede, fesahat bakımından lâfızlarının birbirine uyum sağlamasında, mûciz üslûbunda birbirine benzer, bu hususlarda asla terslik söz konusu değildir. Yani Kur'ân 23 senelik risalet boyunca çok farklı zamanlarda, farklı mekânlarda, farklı şartlarda nâzil olduğundan âyetleri arasında irtibatsızlık, uyumsuzluk olması için her türlü sebep mevcut gibiydi. Beşer eseri olsaydı bunlar kaçınılmaz olurdu. Fakat âyetler hep birbirini tasdik ve teyit eder. Nüzul sebepleri, vakitleri, sorular çok fazla olduğu hâlde Kur'ân âdeta tek soruya verilen ve bir defada indirilen ahenkli bir cevap durumundadır. Yüce Allah'ın kudret, irade, meşiet ve ilim sıfatından gelen kâinat kitabıyla, kelâm sıfatından gelen Kur'ân kitabında asla bir tenakuzun olamayacağını çok belirgin ve kesin olarak belirten Hocaefendi, Yüce Kitabımız'la ilgili bu anlayışın, esas yakalanması ve mü'minlerde bulunması gereken en temel anlayış olması gerektiğini ve çağın aşılmasının yolunun da bundan geçtiğini belirtir.Bütün bunların yanında meseleye bir de dil felsefesi açısından bakar ve o dönemde şiirin, çok gelişmiş ve belli bir seviyeye ulaşmış olmasıyla beraber, dil açısından Arapçanın, metafizik mânâlar, ilmî, dinî ve felsefî mefhûm ve ifade şekillerinden, medenî bir lügatten mahrum olduğu, yalnızca çöl bedevisinin duygu ve düşüncelerini, onun dar hayatını ifade etmeğe yarayan bir lisân olmasına rağmen, Kur'ân'la birdenbire zenginlik kazanarak, ilmî, iktisadî, hukukî, içtimaî, siyasî, idarî ve metafizik bütün mevzû ve meseleleri ifâde edebilecek bir seviyeye ulaştığı, böyle bir filoloji inkılâbının ve bütün zaman ve mekânları kucaklayacak muazzam bir gelişmenin, değil ümmî bir Zât'tan, yüzlerce dil âliminden bile beklenemeyeceğini belirtir. Ve bunun gerekçelerini de bildirir.Değerli ilim adamı Prof. Dr. Muhittin Akgül, Fethullah Gülen Hocaefendi'nin "Kur'ân Kitaplığı" diye nitelendirebileceğimiz çok zengin ve bereketli hazinesinden istifade ediyor. Bu hazinedeki yirmi kadar kitaptan "Kur'ân'ın kaynağını ispat metodu" konusundaki fikir, görüş ve delillerini tahlil edip, bazen farklı ilim adamlarının fikirleriyle karşılaştırmalar yaparak bir bütünlük ve sentez tarzında okuyuculara vermeye çalışıyor. Malzemesi bol olduğundan zorlanmaksızın konuyu esaslı bir şekilde, doyurucu bir tarzda takdim ediyor. İzahlarda ayrıntılara girse ve örnekleri çoğaltsaydı kitabın hacmi iki üç misli daha büyük olurdu. Anlaşılan o ki meseleleri uzatma yerine ihtisar etmeyi tercih etmiş. Çünkü "hayrü'l-kelam ma kalle ve delle" vecizesi gereği, konuları yeterli bir şekilde açıklayıp sözü uzatmama daha iyidir. Kitapta, bu tanıtım yazısında değinme imkânı bulamadığımız başka konular da elbette vardır. Bunlardan gereği gibi yararlanmak için kitabın tamamını dikkatle okumak icap eder. Tanıtımdan maksadımız da zaten eşantiyon göstererek okumaya teşvikten ibarettir. Bu önemli konuyu, geniş bir literatüre dayanarak, ilmi ölçülere uygun bir tarzda inceleyip, okunaklı bir üslûpla sunmasından ötürü Muhittin Bey'i kutluyor ve kitabın Kur'ân'ın hakkaniyetinin daha iyi anlaşılmasına büyük bir katkı sağlayacağını ümit ediyorum.*Fatih Üniv. İlahiyat Fak. Öğretim Üyesi syildirim@yeniumit.com.tr
Dipnotlar 1.Kalem suresi 68/15; Furkan 25/4-5. 2.Yunus 10/16. 3.Kasas 28/86. 4.Nur 24/39.
.
dostsozu.com/neden-hadislere-ihtiyac-vardir
23 Haz 2013 - Bütün İslam alimleri Kur'an'ı açıklamada Hz. Peygamber'in (Sav) ... “Allah ve Resulü bir
.Hz.Muhammmed (Sav) Kur’an-ı Kerim’i Açıklayıcıdır
23 Haziran 2013 Sorular ve Cevaplar
İslam’da iki temel kaynak vardır: Kur’an ve sünnet. Kur’an derin anlamlar içeren bir deryadır. Kur’an’ı bize en iyi bir şekilde açıklayacak olan da hiç şüphesiz Hz.Muhammed’dir (Sav). Bütün İslam alimleri Kur’an’ı açıklamada Hz. Peygamber’in (Sav) sünnetini birinci kaynak olarak görmüşlerdir.
Peygamberlik görevi sadece Kur’an’ı getirmekle bitmez. Kur’an’ı açıklamak, izah etmek, nasıl tatbik edileceğini göstermek de peygamberin görevlerindendir.
Kur’an’da sünnetin (hadisler) gerekliliği açık bir şekilde bir çok ayette belirtilir. Örnekler:
“Hak dini onlara açıklasın diye, her peygamberi Biz kendi kavminin lisanıyla gönderdik.”(İbrahim Sûresi,14-4)
“O kimseler ki, yanlarındaki Tevrat ve İncil’de vasıflarını yazılı buldukları ümmî peygamber olan Resulullaha uyarlar. O peygamber ise kendilerini iyiliğe sevk edip kötülükten sakındırır; temiz ve güzel nimetleri onlara helâl, habis olanları ise haram kılar; daha önce kendilerine yüklediğimiz ağır yükleri ve üzerlerindeki bağları onlardan kaldırır. İşte ona îmân eden, ona hürmet eden, düşmanlarına karşı ona yardımda bulunan ve onunla indirilmiş olan nûra uyanlar, kurtuluşa erenlerin tâ kendisidir.” (A’raf Sûresi, 7-157)
“Allah ve Resulü bir meselede hükmünü verdiği zaman, bir mü’min erkeğin yahut bir mü’min kadının artık işlerinde başka bir yolu seçme hakkı yoktur. Kim Allah’a ve Resulüne isyan ederse, apaçık bir sapıklığa düşmüştür.” (Ahzab Sûresi ,33-36)
“Hayır! Rabbine andolsun ki, onlar, aralarındaki anlaşmazlıklar için senin hükmüne müracaat edip, sonra da verdiğin hükme gönüllerinde hiçbir sıkıntı duymaksızın tam bir teslimiyetle râzı olup uymadıkça iman etmiş olmazlar.” (Nisa Sûresi, 4-65)
“Peygambere itaat eden Allah’a itaat etmiş olur. Kim bundan yüz çevirirse, seni öylelerinin üzerine muhâfız olarak göndermedik; sen ancak doğru yolu gösterip tebliğ etmekle mükellefsin.”(Nisa, 4-80)
“Peygamber size ne emretmişse alın, neyi yasaklamışsa ondan da kaçının. Allah’tan korkun. Muhakkak ki Allah’ın azâbı pek şiddetlidir.”(Haşir Sûresi, 59-7)
“De ki: Eğer Allah’ı seviyorsanız bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın. Allah çok bağışlayıcı, çok merhamet edicidir” (Âl-i İmran Sûresi, 3-31)
Görüldüğü gibi Hz.Peygamber (Sav) Kur’an’ı insanlara açıklamakla görevlidir ve bunun için hadislere ihtiyaç vardır. Mesela Kur’an bize namazı emreder. Ancak namazın nasıl kılınacağı Kur’an’da detaylı bir şekilde belirtilmez.
Aynı şekilde Hz.Peygamber anlaşılması zor olan ayetleri açıklamıştır. Mesela ”İman eden ve imanlarına zulüm bulaştırmamış olanlar-korkudan emin olmak işte onların hakkıdır ve doğru yola eriştirilenler de onlardır.” (En’am Sûresi,6-82) Sahabe bu âyet gelince telâşlanıp Peygamberimize sormuş: “Hepimiz nefsimize zulmediyoruz. Yâ Resulallah, bizde zulme düşmeyen var mı?” Peygamber (a.s.m.) “Şirk pek büyük bir zulümdür” âyetini hatırlatarak buradaki zulmün şirk olduğunu açıklamıştır. *
” 3. Sonra Kur’ân’da olan meseleler ayrıca Peygamberimiz tarafından tekraren teyit ve te’kid edilmiştir. Böylece onun daha iyi anlaşılması sağlanmıştır.
4. Peygamberimizin bir de şâri’ yönü, yani, Kur’ân’da olmayan hükümleri koyma yetkisi var. Meselâ, yiyeceklerden haram olanların isimleri iki âyet-i kerimede belirtilir. Ama onların hiçbirisinde eşek eti geçmez. Peygamberimiz Hayber Seferi sırasında, ehlî (evcil) eşek etini haram etmiştir.
Bunlar niçin Kur’ân’da açıklanmamış da Peygamberimize bırakılmıştır?
Kur’ân bütün teferruatı verseydi ciltlerle dolu bir kitap olurdu. Halbuki bu da Kur’ân’dan istifademizi zorlaştırır. Bu bakımdan meselelerin bir kısmının açıklanması Peygamberimize bırakılmıştır. Bunun da ayrıca birtakım maslahatları var. Çünkü birtakım meseleler zaman içerisinde neshedilmiş, yürürlükten kalkmıştır.
Hem hadislerin bir kısmı bize zayıf hadisler şeklinde gelmiştir. Bu zayıf hadislerle amel ihtilâf getirmiştir. İhtilâf ise ümmet için rahmettir. Ayrıca Peygamberimiz de âlimlere bir marj bırakmıştır. Dinimizin güzelliği bu. Âlimler Kur’ân-ı Kerim ve Sünnetten hareketle hüküm koymada birtakım temel kaideler belirtmiş ve usul koymuştur. Âlimler bu usullerle yeni meseleleri yoruma kavuşturuyor. Böylece başka şeriata ve kültür sistemine ihtiyaç hasıl olmadan, kanun alma ihtiyacı duymadan yeni şartlara göre kanunlarımızı kendimiz koyabiliyoruz. Nitekim Osmanlının son dönemlerine kadar bütün ortaya çıkan yeni ihtiyaçlarımız kendi değerlerimiz çerçevesinde kanunlaştırılmış, Kur’ân ve Sünnetten çıkartılmıştır.” **
|
www.kocaeliaydinlarocagi.org.tr › ... › Güncel › Kasım KOCAMAN
2 Nis 2010 - Her zaman ve her çağda, dini, felsefi ve ilmi eserlerin muhataplar tarafından iyice anlaşılıp kavranab
.
Hz. Muhammed’in Kur’an’ı Açıklaması
Her zaman ve her çağda, dini, felsefi ve ilmi eserlerin muhataplar tarafından iyice anlaşılıp kavranabilmesi için, onların, kendilerini iyi anlayanlar tarafından izah edilip açıklanması gerekir. Bu eserlerdeki bazı esas ve ilkelerde ne denilmek istendiğini, okuyan herkes tam olarak anlayamayabilir. Ancak insanlığı dalalet bataklığından kurtaracak esasları içeren ilahi kitapların muhataplarınca iyi anlaşılması gereği vardır. Bu bakımdan, ilahi kitapların sonuncusu olan Kur'an'ın müslümanlar, hatta bütün insanlar tarafından anlaşılması için, onun tefsir ve izah edilmesi, yani açıklanması şarttır. Bütün insanlık için prensipler ihtiva eden bir kitabın, tüm zamanlar ve mekanlar için, insanlığın bütün ihtiyaçlarını madde madde sıralayıp sayması mümkün değildir. Zira onda umum esaslar, açıkça anlaşılabilen ayetlerin yanı sıra sarih olarak anlaşılamayan ayetler de bulunmaktadır. Ayrıca yüksek edebi sanatlar da yer almaktadır (İsmail Cerrahoğlu, Tefsir Usulu, s.210).
Nitekim Kur'an kendisi üzerinde düşünmeyi istemiş, kapalı olan bir ayet, başka bir yerde açıklığa kavuşturulmuş ve peygamberini tebliğ ve tebyinle mükellef kılmıştır. Kur'an kendisinin anlaşılmasını, açıklanmasını, tefsir edilmesini ve uygulanmasını istemiştir(Sad 29;Muhammed 24;Mu'minun 69;İbrahim 4).
Kur'an- ı Kerim'deki hakikatleri bizlere açıklayacak ve öğretecek olan kişi, kendisine kitap gelen mümtaz şahıs Hz. Muhammed'dir. Zira Kur'an ona inmiştir. O, mutlak olarak Kur'an'ı insanlar içinde en iyi bilen ve en iyi anlayandır. Bundan dolayı O, mübelliğ ve tebyin ile mükelleftir. Bu hususlar ayetlerde açıkça belirtilmiştir. "Ey Peygamber, sana Rabbin tarafından gönderileni herkese bildir"(Maide, 5/67). Hz. Peygamberin tebliğ edeceği şeyi, herkesten iyi bileceğinde şüphe yoktur.
Allah(cc), insanlar için seçtiği, kendisine vahyini gönderen Peygamberinden vahiy mahsulü olan kitabının mana ve hükümlerinin insanlara açıklamasını istiyor. Allah(cc), "Sana öğüt verici (Kur'an'ı) gönderdik ki, insanlara ne indirildiğini beyan edesin(açıklayasın), onlarda düşünsünler"(Nahl, 16/44) buyurarak, Kur'an'ın tefsir ve açıklama vazifesini Peygamberi Hz. Muhammed'e(sav) vermiştir. O'da, İslamiyet'in ilk günlerinden itibaren nazil olan vahiylerin ashabı için kapalı olanlarını onlara açıklamaya(izah etmeye) çalışmıştır. Zira Arap dili ve üslubu ile nazil olan Kur'an'ı, ilk muhatapları, kendi kültür seviyeleri nisbetinde anlayabilmişler, anlayamadıkları kısımları, bu hususta en liyakatli kişi olan Hz. Peygamber'e sormuşlardır (İsmail, Cerrahoğlu, Tefsir Tarihi, cilt I, s.37-41).
Kur'an-ı Kerim, eksik gelmemiştir, ancak tebliğcisi, müfessiri ve açıklayıcısı Hz. Muhammed ile kendisini insanlara takdim etmiş, anlatmıştır. Kur'an'daki hükümlerin çoğunluğu külli olduğundan, o külli hükümleri izah ve açıklamak için daima sünnete ihtiyaç duyulmuştur. Bu anlamda Hz. Peygamber ya da sünnet Kur'an'ın umum ve hususunu, mutlak ve mukayyedini, nasih ve mensuhunu ve diğer hususları izah etmiştir. Hz. Muhammed(sav)'in Kur'an'ı iki şekilde beyan ettiği(açıkladığı) görülmektedir. Bunlardan birincisi, kitaptaki mücmeli beyan(açıklama), ikincisi ise Kitapta bulunmayan bir hüküm üzerine ziyadeliktir(Cerrahoğlu, age.: s.46-47).
Hz Muhammed'in Kur'an'ı açıklamasını ya da tefsirini anlayabilmek ve ortaya koyabilmek için, mutlaka onun Kur'an'ı açıklamasını gösteren örnekler üzerinden hareket etmek gerekir. Bundan dolayı örneklerle konuyu ele almaya çalışacağız.
Kılmış olduğumuz namazların her rekatında okuduğumuz Fatiha suresinin son ayetinde, "Bizi sıratı müstakıme hidayet et; yani kendilerine nimet verdiklerinin yoluna; üzerlerine gazab hak olanların ve dalalete düşenlerin yoluna değil" şeklinde dua etmekteyiz. Üzerlerine gazab hak olanlar ve dalalete düşenler" umumi mana ifade etmektedir. Hz. Peygamber(sav), "üzerlerine gazab hak olanlar Yahudiler, dalalete düşenler ise Hıristiyanlardır"(Tirmizi, Tefsiru'l-Kur'an, 2) buyurarak ayetteki bu kavramları teşrih, teybin ve tefsir ederek açıklamıştır. Peygamberleri katledenler, insanları öldürenler, kötü ahlakları, hasis huyları ve maddeye aşırı düşkünlükleriyle Yahudilerin gazaba uğramada eşi benzeri yoktur. Dolayısıyla onlar kendi karanlık geçmişlerinde gazaba en çok istihkak kazanmış kavim olarak karşımıza çıkmaktadır. Tevhidi teslise çeviren, ibadeti ve kitabı tağyir eden ve değişik sapıklıklarıyla tarih sahnesinde boy gösteren Hıristiyanlar "dallin" yoldan çıkan, dalalete düşen ve sapıp giden bir topluluk olarak izah edilmektedir. Peygamberimiz, bu açıklamalarıyla hem ayette kendilerine dikkat çekilen kavim ya da dini toplulukları nazarlarımıza arz etmekte, hem de gazaba uğramış ve sapıp gitmiş insanların ruh portelerini çizmekte, kimlerin hangi davranışlarla gazaba uğrayacağını, kimlerin de dalalete düştüğünü ve düşeceğini beyan ederek ve meseleye her açıdan açıklık getirmektedir.
"İman edip, imanlarına zülüm karıştırmayanlar. İşte, emniyet onlar içindir ve onlar, hidayete ermiştir"(Enam,6/82) manasındaki ayet nazil olunca sahabe, hak hukuk bilmezlik ve insanının hak ve hakikatin dışına çıkma anlamına gelen zulmün manasını iyi bildiklerinden endişeye kapılarak Peygamberimize geldiler ve şöyle dediler:-"Hangimiz var ki, zulmetmemiş olsun". Bunun üzerine Rasulullah, şu açıklamada bulunmuştur: -"O sizin zannettiğiniz gibi değil; O, Hz. Lokman'ın oğluna dediği gibidir. '(Oğulcuğum) Allah'a şirk koşma; muhakkak ki şirk, büyük bir zulümdür(Lokman 31/13)"(Buhari, Tefsir, 31). Peygamberimizin bu açıklamasından anlaşılmaktadır ki, buradaki zulüm, mücerred bir hak hukuk bilmezlik ve bir haddi aşma değil, içersinde şirkin olduğu bir haksızlıktır. Eğer Peygamberimiz ayete bu şekilde bir açıklama getirmemiş olsaydı, bu ayetteki kapalılığın altından ebediyen kalkamayacaktık.
Hz. Peygamber, Kur'an'da pek çok mücmel meseleyi tafsil etmiştir. Kur'an'da, "namazı kılın" diye emredilir; fakat, namazın nasıl kılınacağı ve ne zaman kılınacağı çok vazih bir şekilde açıklanmamıştır. "Namaz, mu'minler üzerine muayyen vakitlerde yazılı bir farzdır" (Nisa,4/103) ayetinde ifade edildiği üzere, mü'minlere belli vakitlerde farz kılınan namazın hususi vakitlerini sünnet belirlemiştir.(Ebu Davut, Salat, 2; Tirmizi, Mevakıt,1). Nitekim Peygamberimiz, "Beni nasıl namaz kılıyor görüyor görüyorsanız, işte öyle kılın"(Buhari, Ezan, 18) buyurarak, namazın farzları, vacibleri, müstehapları, mekruhları, müfsidleri, rukuları, secdeleri, kıraatları, tahiyyatı ve selamla çıkılmasında da tek kaynak konumundadır.
Namaz gibi, hac menasikini de tafsil eden Hz. Peygamber olmuştur. Nitekim Veda Haccı'nda bizzat bineğinin üzerinde ve herkesin görebileceği şekilde hac menasikini yerine getirmiştir. Sonra da "Menasikinizi alın"(Nesai, Menasiki, 220) buyurarak hacc hususunda söz ve davranışlarının teşrideki yerine dikkat çekmiştir.
Kur'an'da mirastan umumi olarak bahsedilmektedir. "Allah size çocuklarınız hususunda vasiyette bulunuyor: Erkeğe, iki kadının payı vardır"(Nisa, 4/11) buyurulmaktadır. Ancak Peygamberimizin vefatından sonra, kızı Hz. Fatıma, Hz. Ebu Bekir'den babasının mirasını almaya geldiğinde, Rasulullah'tan duyduğu, "Biz peygamberler geriye miras bırakmayız. Bizim bıraktığımız, ancak sadakadır"(Buhari, İ'tisam, 5; Müslim, Cihad, 51) hadisini okumuştur. Yine "katil mirasçı olamaz"(Tirmizi, Feraiz, 17) hadisiyle, katilin mirasçı olamayacağını, dolayısıyla babasını öldürenin, amcasını öldürenin, dayısını öldürenin, kardeşini öldürenin miras alamayacağını hükme bağlayarak Kur'an'ın umumi hükmünü tahsis ederek Kur'ın'ı beyan etmiş, yani açıklamıştır.
Hz. Peygamberin Kur'an'ı açıklaması, mutlak ifade eden kavram ya da hükümlerin takyidi şeklinde de olmuştur. "Mallarınızı aranızda(çalıp çırparak, ihtikarla, rüşvetle, riba ile) batıl bir surette yemeyin; ancak anlaşma ve karşılıklı rızaya dayalı ticari mübadeleyle yiyin" (Nisa, 4/29) ayetini sünnet, bir konuda takyid etmiştir, "meyveler, tam belirli hale gelinceye kadar satmayın" (Buhari, Buyu, 82) hadisiyle Hz. Peygamber, ayetteki bir konuyu takyid ederek açıklamıştır.
Bu örneklerden anlaşılacağı üzere, Hz. Peygamber'in Kur'an'ı açıklaması, hükümlerin beyanı ve tefsiri, güzel ahlakı(mekarimi ahlak) izah etme ve teşvik etme şeklinde olmuştur. Ayrıca Rasul-i Ekrem'in iş ve sözleriyle ortaya koyduğu örnekliği ve şayan-ı hayret hayatı, Kur'an-ı Kerim'in getirdiği esasların tefsiri, canlı temsili ve beliğ bir açıklaması olmuştur( Muhammed Esed, Yolların Ayrılış Noktasında İslam,Ter. Hayrettin Karaman, s.80).O, hem bir insan ve hem de Peygamber olarak, muhataplarını ikna etme anlayışı içersinde olmuş ve Allah'ın ayetlerdeki muradını belirtmiştir. Bunu da bazen tahsis, bazen geniş bir anlamı tahdit, bazen kelimenin Arap dilindeki anlamını teyid, bazen şahısların durumunu ve o zamanki edebi sanatları izah etme, tefsir etme ve uygulama(tatbik), bazen temsil, remz ve işaret, bazen intibaha davet ve insanın psikolojik durumundan faydalanmak şeklinde açıklamakla gerçekleştirmiştir(İsmail, Cerrahoğlu, Tefsir Usulu,233).
02 Nisan 2010
Yazi ile ilgili görüş ve önerilerinizi kkocaman41@hotmail.com adresine gönderebilirsiniz.
.
www.ihvanlar.net/.../peygamber-helal-haram-seriat-koyabilir-mi-ayetli-c...
31 Mar 2013 - Şimdi bu konuda şuurlanmamız için Kur'an-ı Kerimden deliller ortaya koyacağız. ... geldi, ne de bir uyarıcı” demeyesiniz diye, işte size (hakikatı) açıklayanelçimiz ... 2- “Aralarında hükü
.
 Hıristiyan misyonerlerin yapamadığı işi üstlenip İslam dinini tahrip davası güdenlerin temel prensibi haline gelen “hadis inkarında” aşırıya gidip işi Peygamberimize dayandıranlar artık “Peygamber şeriat koyamaz, Peygamber hüküm koyamaz, Peygamber helal haram koyamaz, Peygamber Kur’an-ı kerimi yorumlayamaz” demeye başladılar.
Onlara göre bunların hiçbirisini peygamber yapamaz ama kendileri pek ala yapabilir… Kuran’ı istedikleri gibi yorumlar, istedikleri manayı çıkarır, istedikleri ayeti görüp diğerini görmezden gelirler. Ayetleri istedikleri gibi yorumlarlar. Ayetlerin zahiri manasından fıkıh çıkarır fetva bile verirler…
Bu Müslüman görünümlü kâfirler elbette Peygamberimizin hadislerini inkar edip, O’nu dinde etkisiz kılmaya çalışırlar. Yoksa kendilerine böyle geniş bir alan bulabilirler mi? Hayır…
Şimdi bu konuda şuurlanmamız için Kur’an-ı Kerimden deliller ortaya koyacağız. Bu delilleri inci tanesi gibi dizeceğiz. “Hadis kabul etmem, sadece Kur’an” diyenlere “İşte al sana Kur’an” diyeceğiz…
PEYGAMBERİN ŞAH DAMARINI KESERİZ
Yukarıdaki iddiayı gündeme getirenler şu ayeti kerimeyi de kendilerine delil olarak alırlar:
HAKKASURESİ:
42. Bir kâhinin sözü de değildir. Ne de az düşünüyorsunuz!
43. O, âlemlerin Rabbi tarafından indirilmedir.
44,45. Eğer (Peygamber) bize isnat ederek bazı sözler uydurmuş olsaydı mutlaka onu kudretimizle yakalardık.
46. Sonra da onun şah damarını mutlaka keserdik.
47. Hiçbiriniz de bu cezayı engelleyip ondan savamazdı.
Ayet-i kerimeye zahiri olarak bakan kişinin bile böyle bir mana çıkarması imkânsızdır. Ayette Peygamberimizin Allahu Teala’ya isnat ederek hiçbir şey söylemeyeceği, söyleyemeyeceği belirtiliyor. Yani bu ayet aslında Peygamber Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)i bütünüyle tasdik ediyor ve O’nun İslam, din, şeriat adına sarfettiği her sözün Allah’u Teala’nın teminatı altında olduğunu beyan ediyor. Çünkü ayette geçen tehdit Peygamberimiz hakkında gerçekleşmemiştir.
Sahabeler ve ümmet, Kur’an-ı Kerimi Peygamber Efendimizin iki dudağı arasından almışlardır. Peygamberimiz bunları ayet olarak yazılmasını tayin ettiği vahiy kâtiplerine emretmiştir. Ve Peygamberimiz kendi sözlerinin bu ayetlere karışmaması için ilk önceleri hadislerin yazılmasını bile yasaklamış, daha sonra serbest bırakmıştır.
Bunun dışında Allahu Teala’nın kendisine bildirdiği ancak ayet olarak okunamayan şeyleri de “Rabbim bana bildirdi” “Allah (Celle Celaluhu) bana bildirdi” gibi ifadelerle aktarmıştır. Bunlara da hadis-i kudsi diyoruz. Bütün bunlar Peygamberimizin mubarek ağzından çıktığı halde hiçbiri birbirine karışmamış ve kategorize edilmiştir. Dolayısıyla bu iddianın içi boştur. İnkarcıların iddiasının tersine ayetler Peygamberimizi tasdik etmektedir.
Alttaki delillerden de anlayacağınız üzere Peygamber Efendimiz helal haram koyma yetkisine sahiptir. Eğer bir kişi “Allah adına helal haram koyamaz” derse yukarıdaki ayetleri delil olarak gösterebiliriz. Allahu Teala, Peygamberinin bile kendi adına bir şey uydurması halinde şah damarını keseceğini beyan ediyor. Böyle bir şey vukua gelmediğinden dolayı Peygamberimizin koyduğu hükümlerin de aslında Allahu Teala tarafından koyulduğu anlaşılmaktadır. Çünkü bir ayeti kerimede:
“O nefsani bir arzudan dolayı konuşmaz, O ancak vahyedilmekte olan bir vahiydir.”(Necm 3,4)
Peygamberimizin günlük olağan hayatın dışında olan ve Dini yaşamı ilgilendiren her konuşması Allahu Teala’nın O’na bir vahyidir ve ondan hüküm çıkartılır. Mesela altını erkeklere haram kılması gibi. Bunun lafzı Peygamberimizdendir ancak aslında O kendisine vahyolunan hükmü koymakta, (haşa) nefsani hareket etmemektedir.
Bu hususu açıklığa kavuşturduktan sonra şimdi delillere geçelim:
O Kur’an-ı kerimi tebliğ, tebyin ve tefsir etme, Allah’ın izniyle helal ve haram koyma yetkilerine sahiptir. Bu konuyu ayetler ile ele alalım.
TEBYİN VE TEFSİR (AÇIKLAMA) YETKİSİ
1- “(Onları) Apaçık deliller ve kitaplarla (gönderdik). Sana da zikri (Kur’an’ı) indirdik ki, insanlara kendileri için indirileni açıklayasın ve onlar da iyice düşünsünler, diye.”(16/44)
Ayeti kerimede bildirildiği üzere Hazreti Peygamber, Allahu Teala’nın bildirdiği ayetleri açıklamakla görevlidir. Bu konuyu destekleyen bir başka ayet ise şöyledir:
“Ey kitap ehli! Peygamberlerin arası kesildiği bir sırada “Bize ne müjdeleyici bir peygamber geldi, ne de bir uyarıcı” demeyesiniz diye, işte size (hakikatı) açıklayan elçimiz (Muhammed) geldi. (Evet,) size bir müjdeleyici ve uyarıcı gelmiştir. Allah her şeye hakkıyla gücü yetendir.” (Maide 19.)
HÜKÜM VERME YETKİSİ
2- “Aralarında hüküm vermesi için Allah’a ve Resulüne davet edildiklerinde, mü’minlerin sözü ancak ‘işittik ve itaat ettik’ demeleridir. İşte asıl bunlar kurtuluşa erenlerdir.” (Nur 51)
Ayeti Kerimenin iniş sebebi çok manidardır. Münafık Bişr ile bir yahudi hakkında nazil olmuştur. İkisi arasında bir arazi üzerinde ihtilâf çıkmıştı. Yahudi, Bişr’i, aralarında hüküm vermesi için Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’a çekerken münafık, Yahudiyi Ka’b ibnu’l-Eşref e gitmeleri için çekiyor, bir yandan da: “Muhammed bize haksızlık eder, zulmeder.” diyordu. Sonunda Yahudinin ısrarı ile Peygamberimiz’e gelip davalarını anlattılar; Allah’ın Rasûlü de Yahudi lehine hükmetti.
Ancak münafık, Hazreti Peygamber (Aleyhisselam)’ın hükmüne razı olmayıp: “Gel bir de Ömer’e davamızı anlatalım, ondan hüküm vermesini isteyelim.” dedi. Yahudi buna da razı oldu ve gidip davalarını Hazreti Ömer (Radıyallahu anh)’a anlattılar. Yahudi bu arada Hz. Ömer’e: “Hazreti Peygamber, benim lehime hükmetti de bu adam O’nun hükmüne razı olmadı.” dedi. Hazreti Ömer, o münafığa: “Öyle mi oldu?” diye sordu, onun: “Evet.” cevabı üzerine: “Beni burada biraz bekleyin, hemen geliyorum.” deyip evine girdi, kılıcını kuşanmış olarak çıktı ve münafığın oracıkta boynunu vurup öldürdü ve: “Rasûlullah’ın hükmüne razı olmayan hakkında benim hükmüm budur.” dedi de bunun üzerine Allah Tealâ bu âyet-i kerimeleri indirdi.
Hazreti Ömer’in bu davranışı üzerine Cibril: “Ömer, Hak ile bâtılın arasını ayırdı.” demiş, bunun üzerine Hazreti Ömer’e: “el-Fârûk” lâkabı verilmiştir.
Ayeti Kerimenin ifadesi ile de anlaşılıyor ki Peygamberimiz hazreti Muhammed Mustafa (Sallallah Aleyhi ve Sellem) kesin bir hüküm verme yetkisine sahiptir. Mü’minlere düşen ise bu hükme razı olmaları ve gönülden kabul etmeleridir.
ALLAH VE RESULÜ HÜKMEDİNCE SEÇME HAKKIN YOKTUR!
3- “Allah ve Resulü bir işe hüküm verdiği zaman, inanmış bir erkek ve kadına o işi kendi isteklerine göre seçme hakkı yoktur. Her kim Allah ve Resulüne karşı gelirse, apaçık bir sapıklığa düşmüş olur.” (Ahzab 36)
Bir önceki ayeti teyit eden bu ayet de Resulüllah’ın bir konu hakkında verdiği hükmü Allah’ın (Celle Celaluhu) hükmü ile eşit saymış, bir fark olmadığını vurgulamış, bu hüküm karşısında seçme veya çıkar bir yol aramanın batıl olduğunun altı çizilmiş ve bu hükmü kabul etmeyenlerin (Resulüllah hüküm koyamaz diyenler de dahil) aşikar bir şekilde sapıtacağını beyan etmiştir.
HARAM KOYMA YETKİSİ
4- “Resul size neyi verdiyse onu alın, size ne yasakladıysa ondan da sakının, Allah’tan korkun. Çünkü Allah’ın azabı çetindir.” (Haşr 7)
Ayeti kerime çok sarih bir ifadeyle Resulüllah Efendimizin haram koyma, sakındırma, nehyetme yetkisini ifade etmektedir. Ayet-i kerimede dikkati çeken husus Resulüllah’ın nehyettiği şeyden sakınılması ve bu emre itaat hususnda Allah’tan korkulması gerektiğidir. Allahu Teala, Peygamberinin emirlerini kendi ilahi garantisi altına almış ve mü’minlerin kesin itaatini emretmiştir. Peygamber’in hükmünden yüz çevirenler ise ayeti kerimeye göre ancak Allah’u Teala’dan korkmayanlardır.
RESULE İTAAT ALLAH’A İTAATTİR!
5- “Kim Resul’e itaat ederse gerçekte Allah’a itaat etmiş olur…” (Nisa 80)
Yukarıda geçen ayet-i kerimelerde hüküm verme, helal ve haram koyma yetkisi beyan edilen Resulüllah Efendimizi, Allahu Teala bu ayeti kerime ile itaat makamında kendisi lie eş değer tutulmakta, Resulüne itaatin aslında Allah’a itaat olduğu dolayısıyla Resulüne ve verdiği hükme karşı gelmenin Allah’a karşı gelmek olduğu ifade ediliyor.
ALLAH’A VE RESULÜNE İTAAT EDİN
Aşağıda sıralayacağımız ayetler de Allah ve Resulüne itaati hiç ayırmamıştır…
6- “Allah’a ve Resulüne itaat edin ki merhamet olunasınız” (Al-i İmran 132)
7- “İşte bu (hükümler) Allah’ın koyduğu sınırlarıdır. Kim Allah’a ve Peygamberine itaat ederse, Allah onu, içinden ırmaklar akan, içinde ebedi kalacakları cennetlere sokar. İşte bu büyük başarıdır. Kim de Allah’a ve Peygamberine isyan eder ve onun koyduğu sınırları aşarsa, Allah onu ebedi kalacağı cehennem ateşine sokar. Onun için alçaltıcı bir azap vardır.” (nisa 13-14)
8- “Öyleyse Allah’a itaat edin, peygambere itaat edin ve Allah’a karşı gelmekten sakının. Şayet yüz çevirirseniz bilmiş olun ki elçimize düşen sadece apaçık tebliğdir.”(Maide 92)
9- “Allah’a ve Resûl’üne itaat edin ve birbirinizle çekişmeyin. Sonra gevşersiniz ve gücünüz, devletiniz elden gider. Sabırlı olun. Çünkü Allah sabredenlerle beraberdir.” (Enfal 46)
10- “Ey iman edenler! Allah’a ve Resûlüne itaat edin ve işitir olduğunuz halde ondan yüz çevirmeyin.” (Enfal 20)
SONUÇ
Dikkat ettiyseniz konunun tamamını ayeti kerimelerden deliller ışında izah ettik. Zındıklar eğer diyorlarsa ki: “Kur’andan başkasını kabul etmeyiz” biz de diyoruz ki“Alın size Kur’an ve alın size ayetler” eğer bunları da kabul etmiyorsanız tabi ki diyecek bir sözümüz yok. Sorgusuz sualsiz bir ahiret sizi bekliyor demektir… Ama sonu cehennem olan bir ahiret… Çünkü bir ayeti bile kabul etmeyen kişi Müslüman olamaz, Müslüman olmayanın yurdu ise cehennemdir.
Görüldüğü üzere Allahu Teala, Resulüne hüküm verme, helal ve haram koyma yetkisi vermiş, Resulüne itaati kendine itaat ile bir tutmuş, Resulüne isyan ile kendine isyanı ayırmamış ve birlikte zikretmiştir. Bu ayetlerden Resulüllah’ın hüküm, emir ve yasaklarına itaatin ne kadar mühim bir mesele olduğu anlaşılmaktadır.
Bütün bu ayetlerden anlaşılacağı üzere Resulüllah Efendimiz Kur’an-ı sadece tebliğ etmekle değil açıklamakla, beyan etmekle de vazifelidir. Şeriat koymaya, helal ve haram belirlemeye yetkisi vardır. Mü’minlerin bu hükümlere itaatten başka seçecekleri yol yoktur.
Müslüman görünümlü, prof, doç etiketli veya hoca kılıklı herifler maalesef (haşa) “peygamber şeriat koyamaz, hadisler geçersizdir, hepsini çöpe atın” gibi küfür dolu sözler sarfedebiliyorlar. Gerçeği arayan ancak bilgisi olmayan insanları da kandırabiliyorlar. Amaçları Resulüllah’ı dinde etkisiz kılarak kendileri için oluşturdukları geniş alanda İSTEDİKLERİ İSLAMI insanlara dayatmak…
Bir de bunca delile rağmen inadi bir inkar sergileyip cehaletinde ısrar edenler var… Onlara da yapılabilecek pek fazla bir şey yok…
Allahu Teala cümlemizi ehli sünnetin pak ve temiz yolundan ayırmasın, sapmaktan sapıtmaktan muhafaza eylesin…
www.ihvanlar.net
.
belgelerlegercektarih.net/orneklerle-sunnetin-kurani-aciklamasi-ve-peyg...
18 Şub 2015 - Örneklerle Sünnetin Kur'an'ı Açıklaması ve Peygamber'in (S.a.v) haram ... Resulullah (s.a.v) bu
.
Örneklerle Sünnetin Kur’an’ı Açıklaması ve Peygamber’in (S.a.v) haram koyması Kur’an’a aykırı mı?
Yazar: admin 18 Şubat 2015 Kategori:Ehl-i Sünnet Müdafaası, Hadis-i Şerif, Kur'an-ı Kerim, Manşet Yorum yap
Örneklerle Sünnetin Kur’an’ı Açıklaması ve Peygamber’in (S.a.v) haram koyması Kur’an’a aykırı mı?
*
***
Teşri (yasama) konularında Kur’an ve Sünnet arasında sıkı bir ilgi vardır. Buradaki ilgi de genel prensipler itibariyle sünnetin Kur’an’a beyan olması noktasındandır.
Imam Şatıbi’nin de beyan ettiği gibi, “Kur’an ve sünnet arasındaki teşri münasebeti üç yoldan biriyle olabilir.”
1 – İlhak Yolu.
2 – Kıyas Yolu.
3 – Cüzi kaidelerden genel kaidelerin çıkarılması yolu.
Biz burada sadece İlhak ile ilgili örneklerle iktifa edeceğiz:
1 – İlhak (Ekleme) Yolu:
Kur’ an bir şeyin helalliğine, bir diğerinin de haramlığına hükmeder. Hakkında konuşmadığı üçüncü bir şey olur. O şey ise; diğer iki şeyle herhangi bir açıdan ilgilidir. Bu şeyin, helal veya haramlılık konusunda hangisine tabi olacağı ictihad mevzuudur. Bu durumda Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz, hakkında hüküm bulunmayan konuyu bu iki şeyden birine bağlar.[1] Işte buna ilhak (katma, ekleme) yoluyla sünnetin Kur’an’a beyanı veya teşri yetkisi denir.
*
Buna bazı örnekler verelim:
1 – Cenab-ı Allah “iyi, güzel şeyleri helal, hebaisi (pis, kötü) ise haram kıldı.”[2] Bunun arasında, hakkında hüküm olmayan şeyler vardır. Resulullah (s.a.v) bu şeylerdeki sıfatları gözönüne alarak helal veya haram olan şeylerden birine ilhak etti.
Vahşi hayvanlardan azı dişi olanları, parçalayıcı pençesi olan bütün kuşları, ehli merkebin etini, dışkı ve leş yiyen hayvanların et ve sütünü haram kıldı. Böylece bunları “hebais”e (pis) ilhak etti.
Bu arada; tavşan, toy kuşu, keler gibi hayvanları da “tayyibat”a (temiz) ilhak etti.[3]
2 – Eğitilmiş olan köpeğin sahibi için yakaladığı av ayetle helal kılınmıştır.[4] Bundan şu çıkmaktadır: Eğitilmemiş köpeğin -avını kendisi için yakalamasından ötürü- yakaladığı av haramdır.
O halde; eğitilmiş olan ama, yakaladığı avı yiyen köpeğin getirdiği av ne olacak? Burada iki asıl çatışmaktadır. Işte sünnet burada da probleme çözüm getirmiştir:
Resulullah (s.a.v) bu hususta şöyle buyuruyor: “Eğer yakaladığı avdan yerse ondan yeme. Zira (bu durumda) o kendisi için yakalamıştır.”[5]
3 – Cenab-ı Allah deniz avını tayyibattan saymıştır. Murdar olan ölüyü de haram saymıştır. Deniz ölüsünün durumu iki ayetin hükmü arasında cevabsız kalmıştır. Deniz ürünü olması itibariyle helale; kendi kendine ölmüş olmasından -boğazlanmadan ölmüş olmasından ötürü- itibariyle de murdara benzemektedir.
Buradaki çözümsüzlüğü de sünnet cevablamıştır. Hz. Peygamber (s.a.v) deniz hakkında, “suyu temiz ve ölüsü helaldir”[6] buyurmuş, böylece ölü balığı da tayyibata eklemiştir.
4 – Kuran-ı Kerim şer’î yolla boğazlanmış -eti yenen- hayvanın etini helal kılmıştır. Boğazlanmış annenin karnından ölü olarak çıkan yavrunun durumu ihtilaf mevzuu olmuştur. Resulullah (s.a.v)’in hadisi bu probleme de cevap getirmiştir. Peygamber (s.a.v) “Annenin şer’î boğazlanması ceninin de boğazlanmasıdır”[7] buyurarak, boğazlanan anne karnından çıkan ceninin murdar olmadığını beyan etmiştir.[8]
***
Sünnet inkarcıları, En’am Suresi’nde geçen bir ayete dayanarak ayette haram kılınanların dışında kalan tüm hayvanların etinin helal olduğunu iddia etmekte ve 1. maddede zikredilen hadisin -haşa- Allah Teala’ya ortak koşmak anlamına geldiğini söylemektedirler.
Önce delil getirdikleri ayeti görelim:
“145 – De ki: “Bana vahyolunanda, (bu haram dediklerinizi) yiyen kimse için haram edilmiş bir şey bulamıyorum. Ancak leş, veya akıtılmış kan, yahut domuz eti – ki bu gerçekten pistir yahut Allah’tan başkası adına kesilmiş bir hayvan olursa, bunlar haramdır. Ama kim çaresiz kalırsa, (başkasının hakkına) tecavüz etmemek ve zaruret sınırını aşmamak üzere (bunlardan yiyebilir)” Çünkü Rabbin çok bağışlayandır, merhamet edendir.”
*
Benzer bir ayet Bakara ve Maide surelerinde de geçmektedir. Sünnet inkarcılarına göre söz konusu ayetlerde haram kılınanlar dışında kalan bütün yiyecekler helaldir. Bu anlayışa göre kedi-köpek yemek de helal oluyor. Sonra efendime söyleyeyim fare, maymun hatta kokarcagiller de yenebilir. Bize de “afiyet olsun” demekten başka bir sey düşmüyor aslında. Işte sünnet ve hadisler inkar edildiğinde böyle nahoş ve gülünç duruma düşmek kaçınılmaz olur.
Dikkat edilirse ayette domuz etinin haram kılınmasına gerekçe olarak şöyle denmektedir: “ki bu gerçekten pistir.” Demek ki domuz etinin haram kılınması onun “pis” olmasından kaynaklanmıştır. Bu durumda bütün pis şeyler haramdır. Ancak hangilerinin pis olduğunu da Hz. Peygamber (s.a.v) açıklamıştır. Nitekim Elmalılı Hamdi Yazır, bu konuda tefsirinde şöyle demektedir:
“…çünkü domuz eti pisliktir, yani mutlaka necistir, pistir. Bu gerekçeden anlaşılır ki, ne kadar pis şeyler varsa hepsi öncelikle haramdır ve haram oldukları açıktır. Nitekim “Onlara çirkin şeyleri haram kılar” (A’râf, 7/157) âyetiyle bu genel bir nassa bağlanmıştır. Ve bu şekilde “çünkü o pisliktir” ifadesi leş ve dökülmüş kanın haramlığına da delalet yoluyla sebep olmaktadır. Mâide sûresinde geçtiği üzere şarap da “rics” (pislik) olduğu için, buna diğer alkollü içkiler de dahildir. Yukarda geçen “Günahın açığını da gizlisini de bırakın” (En’âm 6/120) âyetinin mânâsı da gösterir ki “rics” de, zahir ve batın, yani açık ve gizli olmaktan daha geneldir. Şu halde yalnız dış görünüşüyle pis olanlar değil, bâtınen (mânen, görünmez) pis olanlar da haramdır.(…)”
Peki Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimizin hadislerinde etinin yenmesi haram kılınan başka hayvanların zikredilmesi, söz konusu ayetlere aykırı mıdır? Bu hadisler mezkur ayetleri nesh mi etmektedir? Bu sualin cevabını da yine Elmalılı Hamdi Yazır’dan alalım:
“Şu halde bu konuda Kitab ve Sünnette bundan sonra gelen açıklamalar, bu âyetin dışında bir şeyi haram kılmamış, yani bundaki sınırlamayı neshetmemiş; aksine bunu açıklayıp teker teker saymıştır.”[9]
Fakat tüm bu ilmî ve aklî delillere rağmen bir sünnet inkarcısı çıkar da ayette “kedi-köpek vs. etinin” haram kılınmadığını, ayette geçenlerin dışında hiçbir hayvan etinin haram sayılamayacağını dolayısıyla da yenebileceğini iddia ederse, bu arkadaşımıza kızını babasıyla evlendirip evlendirmeyeceğini sormak isteriz.
Muhtemelen “olur mu öyle şey” diyerek itiraz edecektir. Ancak Kur’an’da evlenilmesi haram olan kadınlar sayılırken, kişinin torunuyla evlenmesinin yasak olduğuna dair bir ifade geçmez.
Söz konusu ayetleri görelim:
Nisa Suresi:
23 – “Size şunları nikahlamak haram kılındı: Anneleriniz, kızlarınız, kız kardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, erkek ve kız kardeşlerinizin kızları, sizi emziren süt anneleriniz, süt kızkardeşleriniz ve karılarınızın anneleri, ve kendileri ile zifafa girdiğiniz kadınlarınızdan olan ve evlerinizde bulunan üvey kızlarınız. Eğer üvey kızlarınızın anneleri ile zifafa girmemişseniz onlarla evlenmenizde size bir günah yoktur. Sulbünüzden gelen (öz) oğullarınızın hanımları ile evlenmeniz ve iki kız kardeşi birlikte nikahlamanız da haramdır. Ancak cahiliyyet devrinde geçen geçmiştir. Şüphesiz ki Allah gafur (çok bağışlayıcı) ve çok merhamet edicidir.
24 – Bir de harb esiri olarak sahibi bulunduğunuz cariyeler müstesna, evli kadınlarla evlenmeniz de size haram kılındı. Bütün bunlar Allah’ın üzerinize farz kıldığı hükümlerdir.Bunların dışında kalanlar ise iffetli olarak zina etmeksizin mallarınızla mehir vermek suretiyle evlenmek istemeniz size helal kılındı. O halde onlardan nikah ile faydalanmanıza karşılık mehirlerini kendilerine verin ki, bu farzdır. O mehri takdir edip kesinleştirdikten sonra birbirinizi razı etmenizde bir mahzur yoktur. Şüphesiz ki Allah her şeyi çok iyi bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.”
*
Gördüğünüz gibi bu ayetlerde evlenilmesi haram olan kadınlar sayılmakta ve “Bunların dışında kalanlar ile evlenmek istemeniz size helal kılındı.” denmektedir.[10]
Şimdi bu ayetlerde kişinin kendi torunuyla evlenmesi yasaklanıyor mu? Ayette böyle bir ifade yok. Sizce bu normal midir? Yani bir müslüman torunuyla evlenebilir mi?
Sünneti devre dışı bırakıp sadece Kur’an diyenler, acaba kızlarını kendi babalarıyla evlendirebilirler mi? Veya kendileri torunlarıyla nikah kıyabilirler mi? Işte Sünneti devre dışı bırakır, Kur’an ayetlerini meallerle ve düz mantıkla anlamaya çalışırsanız ciddi birtakım problemlerle karşılaşmanız işten bile değildir!
***
NOT: Haramlarla ilgili mezhepler arasındaki ihtilaflar, yani bir mezhebe göre bir hayvan etinin yenmesi caiz iken diğer bir mezhebe göre caiz olmaması, işte hangi hayvanın etinin pis ve hangisinin temiz olduğuna dair yapılan farklı tespit ve yaklaşımlardan kaynaklanmaktadır. Detaya ilişkin bu tür ihtilaflar gayet doğaldır. Zira Kur’an’da bunlar açıkça belirtilmemiştir ve hayvanlar ansiklopedisi tarzında belirtilmesi de beklenemez.
**********
KAYNAKLAR:
[1] Ebu Zehv, Muhammed Muhammed, El Hadis ve’l Muhaddisun, Şeriket-ü Müsâheme, Mısır, sayfa 40.
[2] Araf Suresi 157.
[3] Şâtıbi, Ibrahim b. Musa el-lahmi el-Gırnati, El Muvafakat fi usuli’ş-şeriat, Matbaatu’l Rahmaniyye, Mısır, IV, 26.
– Ebu Zehv, Muhammed Muhammed, El Hadis ve’l Muhaddisun, Şeriket-ü Müsâheme, Mısır, sayfa 41.
[4] Maide Suresi 4: “Sana kendilerine neyin helal edildiğini soruyorlar. De ki: Size bütün temiz nimetler helal edildi. Allah’ın size öğrettiği şekilde eğiterek yetiştirdiğiniz avcı hayvanların size tutuverdiklerinden yiyin ve üzerine besmele çekin, Allah’tan korkun; Çünkü Allah, hesabı çabuk görendir.” (Elmalılı Meali)
[5] Buhâri, Zebâih, 8; Müslim, Sayd, 3.
[6] Ebu Dâvud, Tahâret, 41; Tirmizi, Tahâret, 52; Nesâi, Tahâret, 46; Miyah, 4; Sayd, 35; Ibn Mâce, Tahâret, 38; Sayd, 18; Dârimi, Vüdu, 53; Sayd, 6; Malik, Tahâret, 12; Sayd, 12.
[7] Ebu Dâvud, Adâhi, 18; Tirmizi, Sayd, 10; Ibn Mâce, Zebâih, 15; Dârimi, Edahi, 17.
[8] Prof. Dr. Nihat Hatipoğlu, Kur’ân-ı Kerim’in Doğru Anlaşılmasında Hadislerin Önemi, Ta-Ha Yayıncılık, Ankara 1999, sayfa 178-180.
[9] Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, En’am Suresi’nin 145. ayetinin tefsiri.
[10] Ayrıca Sünnet, sütten doğan hürmete; hala, teyze, kardeş ve bacı çocukları (vs.) bütün yakınları kattı. Peygamberimiz (s.a.v), “Allah nesebten dolayı haram kıldıklarının aynını sütten dolayı da haram kılmıştır” diyerek, süt akrabalığının (süt emişen için) neseb akrabalığı gibi olduğunu belirlemiştir. Bakınız; Buhâri, Şehâdet, 7; Nikâh, 20, 27, 117; Humus, 4; Müslim, Reda’ 1, 2, 9, 12; Ebu Dâvud, Nikâh, 6; Ibn Mace, Nikâh, 34.
**********
Kadir Çandarlıoğlu
www.belgelerlegercektarih.net
.
www.on4fm.com/kurani.../kuran-aciklayicisi-olarak-resulullah-s-a-a/
Bu bakımdan Allah Rasül
.Kur’an Açıklayıcısı Olarak Resulullah (s.a.a)
Ayet ve rivayetlerden anlaşılan odur ki, Allah Rasülü’nün (s.a.a) önemli görevlerinden ve işlerinden biri Allah’ın kitabını öğretmek ve onun anlam ve maksatlarını açıklamaktır. Allah Teala bazı ayetlerde, ayetleri okumaya ilaveten kitap ve hikmeti öğretmeyi Hazret-i Peygamber’in işleri arasında saymıştır.[1] Kitabı öğretmenin, onun kıraatini öğretmeyle sınırlı olmadığı, onun anlam ve maarifini de kapsadığı ortadadır. “Kitap”tan sonra “hikmet”in zikredilmesi ve öğretimin her ikisine eşit seviyede atfedilmesi bizi bu anlayışa yaklaştırmaktadır. Aynı şekilde;
وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ [2]
Ayeti de insanlar için indirileni açıklamayı Hazret-i Peygamber’in vazifeleri arasında göstermiştir. Muteber bir rivayette İmam Sadık (a.s), “İnsanlar neden Ali’nin ve Ehl-i Beyt’inin adının Allah’ın kitabında yazmadığını soruyor” diyen Ebu Basir’e cevap verirken şöyle buyurmuştur:
قولوا لهم ان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم نزلت علیه الصلاة و لم یسم الله لهم ثلاثا و لا اربعا حتی کان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم هو الذی فسر ذلک لهم. و نزلت علیه الزکاة و لم یسم لهم من کل اربعین درهما درهم حتی کان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم هو الذی فسر ذلک. و نزل الحج فلم یقل لهم طوفوا اسبوعا حتی کان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم هو الذی فسر ذلک لهم و نزلت أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ و نزلت فی علی و الحسن و الحسین. فقال رسول الله صلی الله علیه و آله فی علی من کنت مولاه فعلی مولاه و قال اوصیکم بکتاب الله و اهل بیتی
“Onlara de ki: [Kur’an’da] Allah Rasülü’ne (s.a.a) namaz [emri] nazil oldu, ama onun üç veya dört rekat olmasını Allah [Kur’an‘da] beyan etmedi. Bunu halka tefsir eden Allah Rasülü (s.a.a) oldu. Hazret’e zekat emredildi, ama [Kur’an‘da] her kırk dirhemden bir dirhemin zekat olduğu belirtilmedi. Onu insanlara Allah Rasülü (s.a.a) tefsir etti. Yine hac ayeti nazil oldu, ama Kur’an’da yedi kere tavaf edileceği söylenmedi. Bunu insanlara Allah Rasülü (s.a.a) tefsir etti. Ali, Hasan ve Hüseyin hakkında “Allah’a, Rasül’e ve sizden olan emir sahiplerine itaat edin” ayeti nazil oldu. Allah Rasülü (s.a.a) Ali hakkında şöyle buyurdu: “Ben kimin mevlasıysam Ali de onun mevlasıdır.” Yine şöyle buyurdu: “Size Allah’ın kitabını ve Ehl-i Beyt’imi bırakıyorum…”[3]
Bu bakımdan Allah Rasülü’nün (s.a.a) ilk Kur’an-ı Kerim müfessiri olduğuna ve risalet çağında Kur’an ayetlerini tefsir edip açıkladığına tereddüt yoktur. Hazret-i Peygamber’in hatadan korunmuş ve masum olduğu, heva ve hevesiyle konuşmadığı, bilgisinin vahiyden neşet ettiği dikkate alındığında ayetler için beyan ettiği her anlamın, ayetin o manaya delaleti bizim için aşikar olsun ya da olmasın, Allah Teala’nın muradının ta kendisi olduğunda kuşku yoktur. O halde Hazret-i Peygamber’den muteber yolla bize ulaşan her tefsirin itibarı kesin ve eleştirilemezdir. Bu nokta Hazret-i Peygamber’i imanın gereklerindendir ve tüm Müslümanların ittifak ettiği bir konudur.
وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا [4]
Ayeti de buna delalet eder. Bu konunun bundan daha fazla tartışılmasına ihtiyaç yoktur. Tartışılıp araştırılması gereken, kıymetli İslam Peygamberi’nin (s.a.a) Kur’an’ı tefsirdeki bilgisiyle ilgili olarak ortaya atılan iki soruya cevap verilmesidir.
1. Acaba Allah Rasülü Kur’an’ın bütün anlam ve öğretilerine vakıf mıydı ve Kur’an’ın bütün anlam ve öğretilerini tefsire güç yetirebiliyor muydu, yoksa bunların bir bölümünü mü biliyordu, çünkü Allah’tan başka kimse bunları bilmez mi?
2. Hazret-i Peygamber Kur’an’ın ne kadarını tefsir etmiştir?
Peygamber-i Ekrem’in (s.a.a) Kur’an’ın Bütün Maarifine Vakıf Olması
Akıl ve nakil, Allah Rasülü’nün (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) Kur’an’ın bütün maarif ve ahkamını, zâhir ve bâtınını, tefsir ve tevilini bildiğine delalet etmektedir. Çünkü:
Birincisi: Allah Teala katından birtakım manaları ifade için ayetler nazil olup bunları hiçkimsenin, hatta Allah Rasülü’nün (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) bile anlayamaması akla uygun değildir. Kur’an, Allah Teala’nın kelamıdır. Her kelamın faydası da manaya delalet ve söyleyenin maksadının muhataba ulaşmasıdır. Bir kelam, yalnızca bazı kimselerin maksadı bilebileceği kendine özgü simgeler ve sırlarla aktarılmış olsa bile muhatapların hiçbirinin anlayamayacağı ve söyleyenden başka kimsenin bilemeyeceği bir manayı kasdetmesi makul değildir.
Bu sebeple, Kur’an-ı Kerim’in, herkesin anlayamayacağı ve sadece belli kimselerin ya da yalnızca Allah Rasülü’nün (s.a.a) anlamaya güç yetirebileceği bâtını bulunması mümkün olmakla birlikte Allah’ın hikmet, ilim ve kudreti gözönünde bulundurulduğunda Kur’an’ın anlamı ve mevzularını hiçkimsenin, hatta Allah Rasülü’nün (s.a.a) bile anlayamayacağının kasdedilmesi muhaldir. O mananın kelam yoluyla ifade edilmesi ya mümkün değildi ya da mümkündü ama mashalata uygun değildi. Yahut hem mümkündü, hem de maslahata uygundu. Birinci ve ikinci durumda kasıt Allah Teala’nın hikmetine uygun değildir. Hikmet sahibi Allah kendi kelamıyla ilgili böyle bir anlamı kasdetmiş olamaz. Üçüncü durumda, kasdedilen manayı hiçkimsenin anlayamayacağı bir lafızla ifade, bilgisizliği ve yetersizliği gerektirir ki Allah Teala her ikisinden de münezzehtir.
İkincisi: Muteber rivayetler, Allah Rasülü’nün (s.a.a) ilimde derinleşmiş olan herkesten üstün olduğuna, Kur’an bütün tevil ve tenzilini Allah Teala’nın talimiyle bildiğine delalet etmektedir. Öyleyse Allah’ın bir şeyi ona indirip de tevilini öğretmemiş olması mümkün değildir. Bu rivayetlerden bazıları şunlardır:
– Bureyd b. Muaviye’den şöyle nakledilmiştir: İki imamdan birinden (İmam Bakır veya İmam Sadık aleyhimüsselam) “وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ”[5] ayetinin tefsiri hakkında şöyle buyurduklarını işittim:
فرسول الله افضل الراسخین فی العلم قد علمه الله عز و جل جمیع ما انزل علیه من التنزیل و التأویل و ما کان الله لینزل علیه شیئا لم یعلمه تأویله و اوصیاؤه من بعده یعلمونه
“Allah Rasülü ilimde derinleşenlerin en üstünüdür. Allah azze ve celle ona indirdiğinin bütün tevil ve tenzilini öğretmiştir. Allah’ın ona bir şeyi indirip de tevilini öğretmemiş olması sözkonusu değildir. Ondan sonraki vasiler de tamamını bilirler.”[6]
Bu rivayeti Kuleyni (rh) Kafi’de nakletmiştir. Meclisi de (rh) Muhammed b. Hasan Saffar’ın Basairu’d-Derecat’ından iki senedle Bihar’da aktarmıştır. Bu senedlerden biri, “Yakub b. Yezid, İbn Ebi Umeyr’den, o İbn Uzeyne’den, o Bureyd’den, o da Ebi Cafer’den (a.s)” şeklindedir. Bu isimlerin tamamı sikadır. Dolayısıyla bu rivayetin senedi, Kafi’de sahih olmayan İbrahim b. İshak vasıtasıyla nakledilmişse de Basair’den nakledilen tarikle sahih ve muteberdir.
Allah Teala’nın sözünde (و ما یعلم تأویله) geçen “تأویل” kelimesindeki zamir Kur’an’a ve onun müteşabih kısmına atıftır. Çünkü Allah Teala’nın Âl-i İmran suresinin yedinci ayetindeki bu sözü şu cümleden sonra gelmiştir:
هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ
Bu ayet-i kerimenin sözkonusu cümlesi hususunda söylenmiş olan hadise dikkat edildiğinde “ما انزل علیه” (Allah’ın Peygamber’e indirdiği) ile kasdedilenin ya hususen Kur’an-ı Kerim veya en azından Kur’an’ın kesin olarak bilinen kısmı olduğuna tereddüt kalmayacaktır. Tenzil ve tevilin her ikisi de masdardır. Fakat bu hadiste vasıf manasında kullanılmıştır. Bu ikisinin manası hakkında bazı ihtimaller varsa da burada zâhiren tenzil ile Kur’an’ın lafızları ve zâhir manaları; tevil ile de bâtın manaları murad edilmiştir. Fudayl’dan nakledilen muteber hadiste de Kur’an’ın zâhir ve bâtınına, onun tenzil ve tevili manası verilmiştir.[7] Bundan dolayı “mine’t-tenzil ve’t-te’vil”deki “min” edatı eğer “ona indirilenin tamamı”nı ifade ediyorsa hadisin anlamı şudur ki, Allah, tenzil ve tevil (zâhir ve bâtın) olan Kur’an’ın tamamını Peygamber’ine öğretmiştir. Eğer “min” edatı “ona indirilen” cümlesini açıklıyorsa Allah Kur’an’ın hem tenzilini (zâhir anlamlarla birlikte lafızlar), hem de tevilini (bâtıni anlamların izahı) indirmiş ve bunların tamamını Peygamber’ine öğretmiş demektir. Her halükarda hadisin bu kısmının, Allah Rasülü’nün (s.a.a) Kur’an’ın tüm anlam ve öğretilerine vakıf olduğuna dair delaletinde hiçbir belirsizlik yoktur. Hadisin devam cümlesi de (Allah’ın ona bir şeyi indirip de tevilini öğretmemiş olması sözkonusu değildir) bu anlamı teyit etmektedir. Çünkü bu cümlenin manası, Allah’ın, Peygamber’ine ne indirdiyse onun tevilini de öğrettiğidir. Allah’ın Peygamber’e Kur’an’ın tamamını indirdiği ve onun tevili ile kasdedilenin de bâtıni ve gizli anlamları olduğu gözönünde bulundurulduğunda cümlenin, Peygamber-i Ekrem’in, başkalarının da anlama kapasitesi bulunan Kur’an’ın zâhir anlamları bir yana, Kur’an’ın tamamındaki bâtıni ve gizli anlamlara vakıf olduğuna delaleti aşikardır.[8]
– Kuleyni (rh) Kafi’de şöyle rivayet etmiştir:
و عن محمد بن یحیی عن احمد بن محمد عن علی بن الحکم عن سیف بن عمیرة عن الی الصباح قال و الله لقد قال لی جعفر بن محمد علیهماالسلام ان الله علم نبیه صلی الله علیه و آله و سلم التنزیل و التأویل فعلمه رسول الله صلی الله علیه و آله علیاعلیه السلام قال و علمنا و الله
Muhammed b. Yahya’dan, o Ahmed b. Muhammed’den, o Ali . El-Hakim’den, o Seyf b. Umeyr’den, o Ebi el-Sabah’tan şöyle rivayet etmiştir:
“Allah’a yemin olsun ki, Cafer b. Muhammed (aleyhimesselam) bana şöyle buyurdu: Gerçek şu ki Allah tenzil ve tevili Peygamber’ine öğretmiştir. Allah Rasülü (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) de onu Ali’ye (a.s) öğretmiştir.” (Daha sonra) buyurdu ki, “Allah yemin olsun, onu bize (de) öğretti.”[9]
Bu rivayeti Şeyh Tusi de küçük bir farkla[10] Tehzibu’l-Ahkam’da aktarmıştır ve senedi her ikisinde de sahihtir. Bu rivayetin iddiaya delaleti önceki rivayetlerdeki açıklık ve kuvvette değildir. Çünkü bu rivayette tenzil ve tevilin manasını tayine dair bir karine mevcut değildir ve onda genel araçlar kullanılmamıştır. Fakat bu iki kelimenin diğer rivayetlerde kullanıldığı yerler gözönünde bulundurulduğunda bu hadisteki tevil ve tenzilden maksadın Kur’an’ın lafızları ve onun zâhir ve bâtın anlamları olduğu ortaya çıkmaktadır. Yine her ikisindeki elif ve lâm harflerinin, cins elif lâmı olduğu düşünüldüğünde iddiayı rivayetin atıfta bulunduğu şeyden çıkarmak mümkündür.
Kimileri İbn Abbas’tan, tefsiri dört bölüme ayırdığını, bunlardan birini de Allah’tan başka kimsenin bilemeyeceği tefsir kabul ettiğini aktarmıştır.[11] Zerkeşi bu taksimi sahih saymış[12] ve bu bölümü izah ederken şöyle demiştir:
“Allah’tan başkasının bilemeyeceği şey, gayp mecrasında akıyor demektir. Tıpkı kıyamet, yağmurun yağması ve rahimlerdeki cenin konularından bahseden, ruh ve mukattaa harflerinin tefsirini içeren ayetler gibi. Ehl-i hakka göre Kur’an’ın her müteşabihini tefsir ederken yapılan içtihad caiz değildir ve üç boyuttan (Kur’an’dan bir nas veya Peygamber’den -sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem- bir beyan ya da tevili hususunda ümmetin icmaı) biri olmaksızın onu tefsir etmenin yolu yoktur. O halde zikredilen kaynaklardan hiçbirinden onun hakkında bir bilgi elde yoksa, Allah’ın, ilmini kendisine tahsis ettiği kısımdan olduğunu anlarız.”[13]
Taberi de şöyle demiştir: “Kur’an’da, tevilini vahid olan Allah’tan başkasının bilmediği bir kısım vardır. O da, kıyametin kopma vakti, sura üflenmesi, İsa b. Meryem’in -aleyhimesselam- nüzulü ve benzeri konulardan bahsedilen kısımdır.” Sonra şöyle demiştir: “Bizim bu sözümüzün benzeri İbn Abbas’tan da rivayet edilmiştir.” Ondan iki rivayet aktarılmıştır. Bir rivayette İbn Abbas’tan şöyle nakledilmiştir: Tefsir dört yüz üzerinedir: Birincisi, Arabın kendi kelamından tanıdığı (ve kendi diliyle anladığı) yöndür. İkincisi, hiçkimsenin bilmemekte mazur olmadığı tefsirdir. Üçüncüsü, ulemanın bildiği tefsirdir. Dördüncüsü, Allah’tan başka hiçkimsenin bilmediği tefsirdir.
Başka bir rivayette İbn Abbas, Allah Rasülü’nden (s.a.a) şöyle rivayet etmiştir:
Kur’an dört harf üzerine nazil olmuştur. Birincisi, hiçkimsenin bilmemekte mazur olmadığı haram ve helallerdir. İkincisi, Arab’ın yaptığı tefsirdir. Üçüncüsü ulemanın gösterdiği tefsirdir. Dördüncüsü Allah’tan başka kimsenin bilmediği ve Allah’tan başka onu bildiğini iddia edenin yalan söylemiş olacağı müteşabihtir.[14]
Tefsir ve tevilden ve Allah’tan başka kimsenin bilemeyeceği müteşabihten kasdettiği şeyin Kur’an’ın mana ve maarifini tefsir olmadığı gayet açıktır. Kasdettiği şey, Kur’an’da zikredilmiş ama Allah’ın sembol suretinde ve gizli delalet şeklinde bile olsa bazı kullarına, hatta Peygamber’ine dahi anlatmak istemediği şeylerin hususiyetlerini beyan olmalıdır. Belirtilen misallerden kimisi bu mananın delilidir.[15] Eğer maksadı bu idiyse bu görüş ve rivayetlerin, Allah Rasülü’nün (s.a.a) Kur’an’ın tüm maarifini bilmesine aykırı bir tarafı yoktur. Fakat hurufu mukattaa gibi bazı misallerin zikredilmesinde Zerkeşi’ye eleştiri yöneltir. Çünkü Allah Rasülü (s.a.a) mukattaa harflerinin tefsirinden, onların mana ve maksadından haberdardır ve bunun bilgisi Allah Teala’ya mahsus değildir. Aynı şekilde, tevili hakkında Kur’an’dan bir nas, Allah Rasülü’nden (s.a.a) bir beyan veya ümmetten bir icma varid olmamış her müteşabih hakkında Allah’ın onun ilmini kendisine tahsis ettiği söylenemez. Çünkü tevilini Allah Rasülü’ne (s.a.a) öğretmekle birlikte o konuda Allah Rasülü’nden (s.a.a) bize herhangi bir izah ulaşmamış olabilir. Bilakis, belirtilen akıl ve rivayet deliline göre, Kur’an’ın mana ve maarifine ait her müteşabihin tevilini Allah kesinlikle Peygamber’ine öğretmiştir.
Fakat Allah’tan başka kimsenin bilemeyeceği söylenen tefsirden maksat eğer Kur’an’ın, sembol suretinde ifade etse bile ve Allah’ın Kur’an vesilesiyle en azından Allah Rasülü (s.a.a) gibi kullarından bazılarına anlatmak istediği birtakım mevzular ise Allah Rasülü’nün (s.a.a) ilmini ispatlarken beyan ettiğimiz şeyler gözönünde bulundurulduğunda bu görüş ve rivayetlerin doğru olmadığı aşikardır. Zira zikredilen muteber rivayet ve akıl deliline muhaliftir.
Resulullah ve Kur’an’ın Hepsinin Tefsiri
Zehebi el-Tefsir ve’l-Müfessirun kitabında şöyle yazmıştır: Ulema, Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) Kur’an’ın manalarından ne kadarını ashabına anlattığı hususunda ihtilaf etmiştir. Başında İbn Teymiyye’nin bulunduğu kimseler Kur’an’ın tüm manalarını beyan ettiğini söylemişlerdir. Başlarında Huveyyi ve Suyuti’nin olduğu bir kesim, Peygamber’in Kur’an’ın pek az manası dışındakini ashabına anlatmadığına kaildir.
Zehebi, her birinin delilini naklettikten, onu münakaşa ettikten ve her iki görüşü de abartılı bulduktan sonra ikisinin ortasında bir görüşü tercih ederek şöyle demiştir: “Peygamber Kur’an’ın birçok manasını beyan etmiştir. Sahihlerde bunun delili vardır. Bununla birlikte Kur’an’ın bütün manalarını beyan etmemiştir. Çünkü Allah Kur’an’daki bir kısım bilgiyi kendisine tahsis etmiştir. Bunların bir kısmını ulema bilir. Kimisini Arap kendi dilinden anlar. Bir bölümünü de herkes anlamak zorundadır ve hiçkimsenin bilmeme mazereti yoktur. Nitekim İbn Abbas, İbn Cerir’in ondan naklettiği rivayette bu meseleyi açıklığa kavuşturmuştur.”
Zehebi o rivayeti zikrettikten sonra şöyle demiştir: “Açık olan şu ki, Allah Rasülü (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) anlaşılması Arap kelamını tanımaya bağlı olan kısmı tefsir etmemiştir. Çünkü Kur’an onların diliyle nazil olmuştur. Anlayışların hemen bilebildiği kısmı da tefsir etmemiştir. Bu bölüm, hiçkimsenin bilmemekte mazur görülmediği kısımdır. Yine bir kısım daha vardır ki, Allah onun bilgisini kendisine tahsis etmiştir. Allah’ın, Peygamber’ini de haberdar etmediği kıyametin kopması, ruhun hakikati gibi gayp konularını da tefsir etmemiştir. Kur’an’ın anlamları arasında sadece iki kısmı ashabı için tefsir etmiştir. Birincisi, Allah’ın onlardan gizlediği ve Peygamber’ini haberdar edip onlara açıklamakla görevlendirdiği bazı gaybi konulardır. İkincisi, birçoğu üçüncü kısmın içine dahil edilmiş şeylerdir; yani ulemanın bildiği ve onlar hakkında içtihadda bulunduğu kısım. Genel mevzuları aydınlatmak, genel şeyleri özelleştirmek, kapalı ve müşkül konuları izah etmek ve manası gizli olan herşeyi açıklamak gibi. Bunu destekleyen dayanak şudur ki, Peygamber (aleyhisselatu vesselam) Kur’an’ın bütün manalarını tefsir etmemiştir. Bazı ayetlerin tevili üzerinde sahabenin ihtilafı vardır. Çünkü o konuda ellerinde Allah Rasülü’nden (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) bir nas bulunsaydı bu ihtilaflar vuku bulmazdı veya o nastan haberdar olur olmaz ihtilaf ortadan kalkardı.”[16]
Zehebi’nin bu görüşü yanlıştır. Zikrettiği delil ve teyit de onun iddiasını ispatlamamaktadır. Ne sahih kitapları Hz. Peygamber’in (s.a.a) Kur’an’ın birçok manasını beyan ettiğine şahitlik eder, ne de İbn Abbas rivayeti ve sahabenin ihtilafı Hz. Peygamber’in (s.a.a) Kur’an’ın bütün manalarını açıklamadığını teyit eder. Sahihler buna delil oluşturmaz, çünkü sıhah kitaplarının tefsir rivayetleri az sayılmasa da ve bir elin parmak sayısı kadar olmasa da Kur’an’ın tüm anlam ve öğretileriyle ilgili olarak çok fazla bir şey de söylemezler ve Kur’an’ın çoğu anlamının bu rivayetler aracılığıyla beyan edildiğini söyleyebileceğimiz seviyede değillerdir. Kur’an’ın onca anlam ve öğretileri nerede, sıhah kitaplarındaki tefsir rivayetleri nerede. İlim sahipleri çok iyi bilirler ki Kur’an’ın yirmide biri bile sahihlerin tefsir rivayetlerinde beyan edilmiş değildir; özellikle de bunların zayıf ve çelişkili olanları bir kenara ayrılırsa. Suyuti şöyle demiştir:
“Peygamber’den nakledilen tefsir rivayetleri arasında sahih olanlar çok azdır. Bunun yanısıra senedi Peygamber’e (s.a.a) kadar giden ve muttasıl senedle Hz. Peygamber’den nakledilen rivayetler hayli nadirdir.”[17] Ahmed b. Hanbel’in, tefsir rivayetleri arasında zayıf rivayetlerin çok olması nedeniyle hadis kitapları içindeki tefsir kitaplarını üç grup halinde saydığı iddiasını aslı yoktur.[18] İbn Abbas’ın rivayeti de sözkonusu görüşe delil oluşturmaz. Çünkü Allah Rasülü’nün (s.a.a) Kur’an’ın bütün maarifine vakıf olduğu tartışmasında bu rivayetin, Kur’an’ın anlamlarından bir bölümünü hiçkimsenin, hatta Allah Rasülü’nün bile bilmediği manasına gelmediği söylendi. Zira bu anlamın hilafına muteber nakil ve akıl delili mevcuttur. Yine bu tartışmada, Allah’ın Peygamber’e bilgisini vermediği kıyametin kopma vakti, ruhun hakikati ve bu tür gaybi konuların Kur’an’ın anlamı ve öğretileri arasında olmadığı, bunların bilinmemesi ve tefsir edilmemesinin Kur’an’ın bütün anlamlarının tefsir edilmediğine delil olarak kullanılamayacağı anlaşılmıştır. Aynı şekilde, anlaşılması Arap kelamını tanımakla mümkün olan, anlayışların hemen kavrayabildiği ve tefsire ihtiyaç duyurmayan Kur’an’ın bölümleri üzerinde tartışma yoktur.
Öyleyse Allah Rasülü’nün bu bölümleri tefsir etmediğine istinaden Kur’an’ın tüm anlamlarını beyan etmediği söylenemez. Tartışma noktası, Kur’an’ın, anlaşılması için tefsir ve izah gereken anlamları ve öğretileridir. Sahabenin ihtilafı da bir şeyi kanıtlamaz. Çünkü Peygamber Kur’an’ın bütün anlamlarını beyan ettiği halde sahabenin hepsi onu işitmemiş ve başkaları aracılığıyla da onlara ulaşmamış olabilir. Yahut o anlamların Peygamber’den nakledilmesinde farklılıklar da olabilir. Öyleyse Peygamber (s.a.a) Kur’an’ın bütün manalarını bildirmişse bu izahların tamamının tüm sahabenin elinde olduğu veya o bilgilere ulaştıkları ve bunun da aralarında ihtilaf çıkmamasına zemin oluşturduğu varsayımı sözkonusu değildir. O halde onun görüşü delili bulunmayan bir iddiadır. Hatta aksine, ileride göstereceğimiz bu mevzudaki tahkik, bu görüşün yanlışlığını ortaya koyacaktır.
Marifet, Peygamber’in Kur’an’ı tefsirini, Hz. Peygamber’den ayetlerin manalarına dair nakledilmiş nas ve rivayetlerden, Kur’an’da genel olarak ve kapalı biçimde zikredilmiş şeriat hükümlerini izah eden Allah Rasülü’nün sünnetine (söz, davranış ve onay) kadar genişletmiş ve bunu esas alarak Zehebi’ye şu eleştiriyi yöneltmiştir: “Kur’an’da genel olarak ve kapalı biçimde geçmiş hükümler ve ödevlere dair çok sayıdaki izahlardan ve Peygamber (s.a.a) , fazıl sahabesi ve âlim Ehl-i Beyt’inin Kur’an’daki anlaşılması güç konuları izah etmek ve karşılaşılan sorunları çözmek için beyan ettiği şeylerden sonra Peygamber’in (s.a.a) , Kur’an’ın anlamlarından çok az bir miktar hariç doğru dürüst bir şeyi beyan etmediğine, doğal olarak çoğunluğu oluşturan geriye kalan bölümde ise sessiz kaldığına inanan birisini bulabileceğimizi tahmin etmiyorum. Huveyyi ve Suyuti’nin -Zehebi bu görüşü onlara nispet etmiştir- sözü de Hz. Peygamber’in tefsire dayalı naslarıyla alakalıdır. Çünkü Hz. Peygamber’den Ehl-i Beyt (masum imamlar, aleyhimüsselam) kanalıyla ulaşmış rivayetleri bir kenara bırakırsak -Ehl-i Sünnet’in yaptığı gibi-, Hz. Peygamber’in tefsire dayalı naslarının sayısı azalacaktır. Ama gerçekte epeyce fazla ve kapsamlıdırlar. Özellikle de Hz. Peygamber’in şeriatı izah eden sünnet-i şerifesini ilave edersek.” Marifet, Zehebi’nin görüşünü eleştirdikten sonra şöyle der: “O halde doğru görüş şudur: Hz. Peygamber Kur’an-ı Kerim’in mana ve maksatlarının hepsini ümmetine ve ashabına ya nasla veya şeriatın usül ve furuunu izah ile beyan etmiştir. Hususen şeriatı izah eden ve Kur’an’ın anlamlarını gösteren imamların (aleyhimüsselam) rivayetlerini buna eklersek.”[19]
İddiası kâmil olmakla birlikte delili çok net değildir. Çünkü her ne kadar Peygamber’in sünneti ve Kur’an’ın genel ve kapalı hükümlerinin tefsire dayalı naslarla izah edilmesi buna eklenmişse de, hatta Kur’an’ın manalarını ve şeriatı açıklamada masum imamlardan (aleyhimüsselam) rivayetler de buna ilave edilmişse bile yine de Hz. Peygamber’in (s.a.a) Kur’an’ın tüm anlamlarını beyan ettiğini söyleyebileceğimiz şekilde Kur’an’ın anlam ve öğretilerinin tümü bununla açıklanamaz. Konuya vakıf olanlar, tefsirin birçok güçlüğünün mevcut rivayetler ve sünnetle halledilemeyeceğini, Kur’an’ın bütün mana ve maarifinin mevcut rivayetler ve sünnet yoluyla elde edilemeyeceğini iyi bilirler.
Şu halde, şeriatı ve Kur’an’ın genel hükümlerini izahta Peygamber ve masum imamların (aleyhimüsselam) tefsire ilişkin rivayetleri ve sünnetleri Hz. Peygamber’in Kur’an’ın tüm anlamlarını beyan ettiğinin delili kabul edilemez.
Öyle görünüyor ki bu tartışmada, hata yapmamak için her biri ayrı ayrı incelenmesi gereken üç mesele vardır:
1. Acaba Allah Rasülü Kur’an’ın bütün manalarını beyan etmiş midir?
2. Allah Rasülü’nün Kur’an’ın bütün manalarını beyan ettiği farzediliyorsa acaba bunu ashabın hepsine aktarmış mıydı ve hepsi onu anlayacak ve algılayacak yeterlilikte miydi?
3. Acaba Allah Rasülü’nün (s.a.a) Kur’an’ı tefsir ederken açıkladıkları, sahih ve güvenilir yolla bize ulaşmış mıdır?
Kur’an’ın Tüm Manalarının Bildirilmesi
Doğru olan, Allah Rasülü’nün (s.a.a) , anlaşılması ancak kendisinin açıklamasına bağlı olan Kur’an’ın birtakım anlam ve öğretilerini beyan etmiş olduğudur. Çünkü:
Birincisi; Hz. Peygamber Kur’an’ın bütün anlamlarına vakıftı. Allah onu Kur’an’ın açıklayıcısı tayin etmiş ve şöyle buyurmuştur:
وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ [20]
Yine eğitim görmemiş olanlara kitabı öğretmeyi onun işleri arasında saymış ve şöyle buyurmuştur:
هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ [21]
Öte yandan Hz. Peygamber, bilgiyi öğretmede cimrilik ve pintilik yapmamış, ümmetine karşı tam bir hayırhahlık ve muhabbet içinde olmuştur. Allah onu vasfederken şöyle buyurur:
لَقَدْ جَاءكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُم بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ [22]
Bu durum karşısında, Kur’an’ın anlam ve öğretilerinden bir kısmını beyan etmemiş olmasına delil kalmamaktadır. Bunun olabilmesi için hiçbir sahabenin o anlam ve öğretileri anlayıp kavrayacak yeterlilikte olmaması gerekir. Bir sonraki meselede anlaşılacağı üzere hiç olmazsa sahabelerinin bir kısmı bu yetenek ve kapasitedeydi.
وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ
Ayet-i kerimesinin atfından anlaşılıyor ki, insanlara indirilen ve anlaşılması için açıklamaya muhtaç olan şeylerde Nebiyy-i Ekrem (s.a.a) Allah Teala katından onu izaha memur edilmiştir. Hz. Peygamber’in görevinde asla hata yapmayacağı gözönünde bulundurulduğunda Kur’an’ın açıklanması lazım gelen birtakım bilgilerini Hz. Peygamber’in izah ettiği anlaşılmaktadır.
Üçüncüsü; çok sayıda rivayet Allah Rasülü’nün (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) Kur’an’ın bütün mana ve maarifini açıkladığına delalet etmektedir. O rivayetlerden bir örneği burada zikredecek ve asıl önemli kısmını bir sonraki meseleye bırakacağız:
Emirulmüminin’den (a.s) Nehcu’l-Belağa’da şöyle rivayet edilmiştir:
ثم اختار سبحنه لمحمد صلی الله علیه و آله لقاءه… فقبضه الیه کریما و خلف فیکم ما خافت الانبیاء فی اممها اذ لم یترکوهم هملا بغیر طریق واضح و لا علم قائما کتاب ربکم مبینا و حرامه و فرائضه و فضائله و ناسخه و منسوخه و رخصه و عزائمه و خاصه و عامه و عبره و امثاله و مرسله و محموده و محکمه و متشابهاه مفسرا جمله و مبینا غوامضه
“Sonra Allah Subhanehu, Muhammed (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) için onunla buluşmayı tercih etti… Bunun üzerine ona ikramda bulunarak ruhunu kabzetti. O da peygamberlerin ümmetleri arasında bıraktığı şeyi sizin aranızda bıraktı. Çünkü peygamberler, yolu aydınlatmaksızın ve alamet koymaksızın halkı kendi başına terketmez. Rabbinizin kitabını aranızda bıraktı. Oysa helal ve haram, vacip ve müstehap, nasih ve mensuh, ruhsat ve azimet, hâs ve âmm, ibretler ve meseller, mürsel ve mahdut, muhkem ve müteşabihi bildirdi, mücmel konuları tefsir etti, müşkülatı açıkladı…” [23]
Kur’an’ın Tüm Anlamlarını Peygamber’den Almak
Diğer asırlarda olduğu gibi risalet çağında da bireyler bilgiyi öğrenme kapasitesi ve ona gösterilen alaka ve ihtimam bakımından farklı öğrenme imkanları, vakit ve fırsatlara sahiplerdi. Sonuç itibariyle sahabenin hepsinin, Nebiyy-i Ekrem’in (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) beyan ettiği Kur’an’ın tüm anlam ve malumatını öğrenememesi doğaldır.
Lakin soru şudur ki, acaba sahabe arasında Allah Rasülü’nün (s.a.a) açıkladığı tüm maarifi öğrenmiş bir şahıs veya şahıslar var mıydı?
Bu sorunun cevabı olarak denilebilir ki:
Birincisi; Allah’ın hikmeti, Allah Rasülü’nün (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) rıhletiyle birlikte Kur’an’daki malumatın büyük kısmının ortadan kalkmaması için ümmet arasında Allah Rasülü’nün beyan ettiği maarifin tamamını anlama yeterliliğine sahip birisinin bulunmasını ve onları öğrenmesini gerektirir. Dolayısıyla hiç kuşku yok sahabe arasında böyle bir fert var olmuştur.
İkincisi; pek çok rivayet böyle bir şahsın varolduğuna ve onun da, çocukluğundan itibaren Peygamber’in dizi dibinde yetişmiş, daima onunla birlikte vakit geçirmiş, vahyin ilimlerini ve malumatını öğrenmeye büyük ilgi göstermiş ve fevkalade kabiliyeti olmuş ve Nebiyy-i Ekrem’in de (s.a.a) Kur’an’ın tüm maarifini kendisine öğretmeye özel bir önem verdiği Emirulmüminin Ali b. Ebi Talib (a.s) olduğuna delalet etmektedir. Bu sebeple o, Kur’an’ın bütün manalarını ve malumatını, tenzil ve tevilini Allah Rasülü’nden (s.a.a) öğrenmişti ve tıpkı Hz. Peygamber gibi bu bilgilere vakıftı. Bu meseleye delalet eden rivayetler Şii ve Sünni kitaplarda, burada hepsini zikredemeyeceğimiz kadar fazladır. İçlerinden bir örneğe değinmekle yetineceğiz:
Nehcu’l-Belağa’da şöyle geçmektedir:
و قد علمتم موضعی من رسول الله صلی الله علیه و آله بالقرابة القریبة و المنزلة الخصیصة وضعنی فی حجره و انا ولید یضمنی الی صدره و یکنفنی فی فراشه و یمسنی جسده و یشمنی عرفه و کان یمضع الشیئ ثم یلقمنیه و ما و جدلی کذبة فی قول و لا خطلة فی فعل… و لقد کنت اتبعه اتباع الفصل اثر امه یرفع لی فی کل یوم من اخلاقه علما و یأمرنی بالاقتداء به و لقد کان یجاور فی کل ستة بحراء فاراه و لا یراه غیری و لم یجمع بیت واحد یومئذ فی الاسلام غیر رسول الله صلی الله علیه و آله و خدیجة و انا ثالثهما اری نور الوحی و الرسالة و اشم ریح النبوة و لقد سمعت رنة الشیطان حین نزل الوحی علیه صلی الله علیه و آله فقلت یا رسول الله ما هذه الرنة فقال هذا الشیطان قدایس من عبادته انک تسمع ما اسمع و تری ما اری الا انک لست بنبی و لکنک لوزیر و انک لعلی خیر
Allah Rasülü’ne (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) nispetle mevkimi yakın akrabalık ve özel konumum sebebiyle gayet iyi biliyorsunuz. Küçük bir çocukken beni dizi dibine oturtur ve göğsüne bastırır, yatağında kendi yanında uyutur, bedenini bana temas ettirirdi. Hoş kokusunu duyardım. Yemeği çiğner ve benim ağzıma koyardı. Sözümde hiçbir yalan ve davranışımda hiçbir hata görmedi… Yavru devenin annesini takip etmesi gibi onu izlerdim. Her geçen gün ahlakından bir perçemi benim için kaldırıyordu (benim için yeni bir nokta aşikar oluyordu) ve beni onu izlemeye mecbur bırakıyordu. Her yıl Hira dağında inzivaya çekiliyor ve onu sadece ben görebiliyordum. Benden başkası onu göremiyordu. O gün Allah Rasülü (s.a.a) , Hadice (selamullahi aleyha) ve o ikisinin üçüncüsü olan benim dışımda hiçbir evde İslam ortaya çıkmamıştı. Vahyin ve risaletin nurunu görüyordum, nübüvvetin kokusunu alıyordum. Ona vahiy nazil olduğunda şeytanın inleyişini işittim. Dedim ki: “Ey Allah’ın Rasülü, bu inleme nedir?” Buyurdu ki: “Bu, ibadetinden umutsuzluğa kapılan şeytandır. Gerçek şu ki, sen benim işittiğimi işitiyor ve benim gördüğümü görüyorsun. Bir farkla, sen peygamber değilsin. Lakin hiç şüphe yok sen vezirsin ve hayır üzeresin.” [24]
Bu rivayette Ali’nin (a.s) Allah Rasülü (s.a.a) ile olan yakınlık ve birlikteliğinin seviyesi, Allah Rasülü’nden (s.a.a) vahiy maarifini almak için gerekli özel konumu açıkça görülmektedir. Yine burada Allah Rasülü’nün (s.a.a) Hz. Ali’ye ne ölçüde alaka duyduğu ve onun yetişmesinde sarfettiği çaba, buna mukabil Hz. Ali’nin de vahiy malumatını öğrenmede nasıl bir yetenekten nasibi olduğu ve Allah Rasülü’ne (s.a.a) hangi seviyede yakın bulunduğu da ortadadır. Rivayetin tamamından çıkan sonuç şudur ki, Hz. Ali için Allah Rasülü’nden Kur’an’ın tüm anlamlarını öğrenmesinin zemini tamamen hazırdı.
Kuleyni (rh) Kafi’de Emirulmüminin’den (a.s) uzun bir rivayetin sonunda şöyle nakletmiştir:
و قد کنت ادخل علی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم کل یوم دخلة فیخلینی فیها ادور معه حیث دار و قد علم اصحاب رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم انه لم یصنع ذلک باحد من الناس غیری. فربما کان فی بیتی یأتینی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم اکثر ذلک فی بیتی و کنت اذا دخلت علیه بعض منازله اخلانی و اقام عنی نساءه فلا یبقی عنده غیری و اذا أتانی للخلوة معی فی منزلی لم تقم عنی فاطمة و لا احد من بنی و کنت اذا سألته أجابنی و اذا سکت عنه و فنیت مسائلی ابتدأنی فما نزلت علی رسول الله صلی الله علیه و آله آیة من القرآن الا اقرأنیها و املاها علی فکتبتها بخظی و علمنی نأویلها و تفسیرها و ناسخها و منسوخها و محکمها و متشابهها و خاصها و عامها و دعا الله ان یعطینی فهمها و حفظها فما نسیت آیة من کتاب الله و لا علما املاه علی و کتبته منذ دعا الله لی بما دعا و ما ترک شیئا علمه الله من حلال و لا حرام و لا أمر و لا نهی کان او یکون و لا کتاب منزل علی احد قبله من طاعة او معصیة الا علمنیه و حفظته فلم أنس حرفا واحدا ثم وضع یده علی صدری و دعا الله لی ان یملا قلبی علما و فهما و حکما و نورا فقلت یا نبی الله بأبی انت و امی منذ دعوت الله لی بما دعوت لم أنس شیئا و لم یفتنی شیئ لم اکتبه أفتتخوف علی النسیان فیما بعد فقال لا لست أتخوف علیک النسیان و الجهل
“Sürekli olarak her gün bir kere ve her gece de bir kere Allah Rasülü’nün (s.a.a) yanına giderdim. Her defasında benimle başbaşa kalırdı. Nereyi dolaşıyorsa onunla olurdum. Hangi mevzuya girse onunlaydım. Allah Rasülü’nün (s.a.a) ashabı onun benden başka kimseye böyle davranmadığını bilirlerdi. Allah Rasülü (s.a.a) ne zaman evime gelse çoğunlukla evimde yalnız kalırdık. Her ne zaman evlerinden hangisine girsem benimle yalnız kalır, eşini dışarı çıkarır ve yanında benden başka kimse kalmazdı. Ne zaman benimle başbaşa kalmak için evime gelse Fatıma’yı ve oğullarımı dışarı çıkarmazdı. Ne zaman soru sorsam bana cevap verir, sorularım ne zaman tamamlansa ve sessiz kalsam bu kez kendisini benimle konuşmaya başlardı. Allah Rasülü’ne (s.a.a) kıraatını bana öğretmediği, bana imla ettirmediği, kendi el yazımla yazmadığım, tevil ve tefsirini, nasih ve mensuhunu, muhkem ve müteşabihini, hâs ve âmmını bana öğretmediği ve Allah’tan bana anlayış ve ezber gücü ihsan etmesini istemediği hiçbir ayet nazil olmadı. Benim hakkımda ettiği duadan beridir Allah’ın kitabından hiçbir ayeti, yazdırdığı ve yazdığım ilimlerden hiçbirini unutmadım. Allah ona haram ve helal, emir ve nehiy, geçmiş ve gelecek, ondan önce nazil olmuş her kitap, itaat ve masiyet hakkkında ne öğrettiyse o da hepsini bana öğretti. Ben de bütün bunları ezberledim ve hiç unutmadım. Sonra elini göğsüme koydu ve Allah’tan kalbimi ilim, anlayış, hüküm ve nurla doldurmasını istedi. Dedim ki: “Ey Allah’ın Rasülü, annem babam sana feda olsun, benim için yaptığınız duadan beridir hiçbir şeyi unutmadım, yazmadıklarım bile hafızamdan silinmedi. Hala unutacağımdan korkuyor musunuz?” Buyurdu ki: “Hayır, seninle ilgili unutkanlık ve bilgisizlik korkum yok.” [25]
Ebu’s-Sabah Kenani’nin Sahih’inde de -Allah Rasülü’nün (s.a.a) Kur’an’ın tüm malumatından haberdar olup olmadığı tartışmasında zikredilmişti- açıklandığı gibi, Allah’ın, Peygamber’ine öğrettiği tenzil ve tevili Allah Rasülü de (s.a.a) Ali’ye (a.s) öğretmiştir.
Muhammed b. Hasan Saffar (rh) Besairu’d-Derecat’ta, Allah Rasülü’nün (s.a.a) sahip olduğu ilmin tamamını Emirulmüminin’e (a.s) öğrettiği, Hz. Ali’nin Allah Rasülü’nün (s.a.a) ilmine ortak olduğu ama peygamberlikte iştiraki olmadığı hakkındaki iki bab içinde 23 hadis zikretmiştir.[26] Bütün bu rivayetler bizim iddiamıza delalet etmektedir. Başka bir babta da bu iddiayı net biçimde ispatlayan rivayetlere yer vermiştir.[27]
Mutezile âlimlerinden Ebu Cafer Eskafi de Kuleyni’nin (rh) rivayetinin içeriğini küçük bir lafız farklılığıyla İmam Ali’nin (a.s) İbnu’l-Kevva’nın sorularına cevaplarında zikretmiştir.[28]
Ehl-i Sünnet âlimlerden Hakim Haskani de muttasıl senedle İmam Ali’den (a.s) şöyle rivayet etmiştir:
ما فی القرآن آیة الا و قد قرأتها علی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و علمنی معناها
“Kur’an’da, Allah Rasülü’ne (s.a.a) okumadığım ve bana manasını öğretmediği hiçbir ayet yoktur.”[29]
Başka bir hadiste de Hz. Ali’den şöyle rivayet edilmiştir:
ما نزلت علی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم آیة من القرآن الا اقرأنیها او املاها علی فاکتبها بخطی و علمنی تاویله و تفسیرها و ناسخها و ممسوخها و محکمها و متشابها و دعا الله لی ان یعلمنی فهمها و حفظها فلم انس منه حرفا واحد
Allah Rasülü (s.a.a) nazil olan her ayetin kıraatini bana öğretirdi. Onu bana yazdırır, ben de kendi el yazımla onu yazardım. Onun tevil ve tefsirini, nasih ve mensuhunu, muhkem ve müteşabihini bana öğretirdi. Allah’tan onu anlamayı ve ezberlemeyi bana öğretmesini isterdi. Bunun sonucunda bir harfini bile unutmadım.[30]
Ehl-i Sünnet’in meşhur âlimi İbn Asakir de bu rivayete başka bir senedle Tarihu Dımeşk içinde yer vermiştir.[31]
Dolayısıyla Şii ve Sünni rivayetler, Allah Rasülü’nün (s.a.a) , Kur’an’ın bütün anlam ve öğretilerini Hazret-i Ali’ye (a.s) öğrettiğine, Hazret’in de en küçük bir hata ve yanlışlık olmaksızın bütün o mana ve maarifi öğrendiğine delalet etmektedir. Hatta bir tek harfini bile unutmamıştır. Mezheplerin kitaplarında çok sayıda senedle Allah Rasülü’nden (s.a.a) nakledilmiş
انا مدینة العلم و علی بابها [34]
انا مدینة الحکمة و علی بابها [35]
Gibi rivayetler de bu iddiayı teyit etmekte, hatta vurgulamaktadır. Çünkü bu tür rivayetlerden, Ali’nin (a.s), Allah Rasülü’nün (s.a.a) kendi ilim ve hikmetini öğrettiği kişi olduğu, Hz. Ali’nin de eksiltip azaltmaksızın ve hata edip unutmaksızın Peygamber’in ilim ve hikmetini alıp ezberlediği gayet iyi anlaşılmaktadır. Öyle ki, kim hangi mevzuda Allah Rasülü’nün (s.a.a) ilim ve hikmetinden istifade etmek isterse Hazret-i Ali aracılığıyla o yüce şahsiyetin ilim ve hikmetine nail olabilir. Kur’an-ı Kerim’in mana ve maarifini, tenzil ve tevilinin bilgisinin Allah Rasülü’nün sahip olduğu ilim ve hikmetin asli ve kesin parçası olduğunda tereddüt yoktur. Yine Ali’nin (a.s) Kur’an’ın bütün anlam ve malumatına vakıf olduğuna delalet eden birçok rivayet bu iddianın bir başka delilidir. Çünkü Hazret’in, Allah Rasülü’nün güçlü talebesi olduğu ve Kur’an’ın bilgisini, anlam ve öğretilerini Allah Rasülü’nün (s.a.a) talimiyle elde ettiği bilinmektedir. Bu rivayetlerin bir bölümü ilerideki bahislerde zikredilecektir.
Resulullah’tan Geriye Kalmış Tefsir
Kur’an-ı Kerim anlam ve öğretileri ayetlerin zâhirinden anlaşılanlara özgü olmadığını biliyoruz. Bilakis Kur’an’ın zâhiri ve bâtını vardır, onun anlam ve öğretileri oldukça kapsamlı ve derindir; bizzat kendisinin söylediği gibi herşeyin “tıbyan”ıdır. Rivayetlerde geçmiştekilerin ve kıyamet gününe kadar geçecek olanların bilgisi, insanların bilmediği ve üzerinde ihtilaf ettiği şeylerin hükmü ve beyanı, göklerin, yerin, cennet ve cehennemin haberleri, olmuş ve olacakların bilgisi, hepsi onda mevcuttur.[36] Diğer taraftan Kur’an’ın anlamlarını ve bilgilerini anlama niyetiyle gerekli hazırlıkları yapan kişi, hatta mevcut rivayetlerden, yani Allah Rasülü’nün ve çok kıymetli vasilerinin (salavatullahi aleyhim ecmain) bize ulaşan söz ve amelle sünnetinden yardım alarak bile olsa Kur’an-ı Kerim’in tüm anlam ve öğretilerini bulup çıkaramayacağını görecektir. Her ne kadar muhtelif konulardaki mevcut rivayetler ve sünnet, ayetlerin manalarını anlamada bize yardım etse de, ayrıca ayetlerin naslarından ve zâhirlerinden, Hz. Peygamber’den geriye kalmış kavlî ve amelî sünnetten vahyin maarifi ve ilahi ahkamın bir bölümü öğrenilse de Kur’an-ı Kerim’deki malumatın ağırlıklı kısmına ulaşmakta yetersiz kalacağımızda tereddüt yoktur, mevcut rivayetler hiçbir şekilde onlara ulaşmak için yeterli değildir. Hele de mevcut rivayetlerin çoğunun senedinin muteber ve güvenilir olmadığı düşünülürse.
Hulasa, hiç kuşku yok Allah Rasülü’nün (s.a.a) Kur’an’ın tefsirine ve onun tenzil ve teviline dair bütün beyanları elimize ulaşmamıştır ve ne yazık ki bir yandan Emirulmüminin Ali’nin (a.s) erişilmez makamından bir kenara itilmesi ve Allah Rasülü’nün (s.a.a) ilim ve hikmet kapısının insanlığın yüzüne kapatılması, diğer yandan Allah Rasülü’nün (s.a.a) hadislerinin derlenmesinin önlenmesi ile bu iş Hz. Peygamber’in (s.a.a) rıhletinden sonra uzun yıllar zalimler ve cahiller tarafından gerçekleştirilmiştir.
Yapılan açıklamalardan anlaşılan şudur ki, Allah Rasülü (s.a.a) Kur’an’ın bütün anlam ve ögretilerine vakıftı. Kendisi, risalet asrında Kur’an’ın tamamını tefsir etmiş, tüm mana ve maarifi açıklamış, tenzil ve tevilini izah etmiş ilk ve en üstün müfessirdi. Hazret-i Ali de (a.s), Allah Rasülü’nün (s.a.a) beyan ettiklerini eksiksiz öğrenmiş ve hıfzetmişti. Fakat ne yazık ki bu birikimin tamamı elimize geçmemiştir. Hazret’in Kur’an tefsirine dair söylediklerinin pek azı muteber senedi olmayan rivayetler arasında bize ulaşmıştır ve hiç tereddütsüz çağımızda tefsirin kıymetli kaynaklarından sayılmaktadır. Fakat ayetlerin tefsiriyle ilgili olarak Hazret’ten nakledilenlerin hepsi güvenilir değildir. Çünkü Peygamber’in (s.a.a) zamanında bile o kadar yalan uydurulmuştu ki insanlara hitap ederek şöyle buyurdu:
ایها الناس قد کثرت علی الکذابة[37] فمن کذب علی متعمدا فلیتبوء مقعده من النار
“Ey insanlar, bana yalan isnat edenlerin sayısı arttı. Kim kasden benim adıma söz uydurursa ateşte yerini hazırlasın.”[38]
Bu rivayet her halükarda Allah Rasülü (s.a.a) adına söz uydurulduğunu gösteren kesin delildir. Çünkü ya Allah Rasülü (s.a.a) bu sözü söylemiştir ve rivayete göre Hz. Peygamber’e yalan yere söz isnat edenler çoktu, ya da söylememiştir ve bu durumda bu rivayet yalan yere ona söz isnat edildiğinin kanıtıdır. Dolayısıyla kendisine isnat edilen tefsirle ilgili rivayetler arasında sadece mütevatir veya kesin karine yoluyla Hz. Peygamber’den geldiğini kesin olanlara güvenilebilir. Yahut hiç olmazsa mevsuk raviler kanalıyla bize ulaşmış olmalıdırlar.
[1] Bkz: Bakara 151, Âl-i İmran 164, Cuma 2.
[3] Usülü Kafi, c. 1, s. 346, Babu Nassillah azze ve celle ale’l-eimme aleyhisselam vahiden fevahid, hadis 1; yine bkz: Hakim Haskani, Abdullah b. Abdullah, Şevahidu’t-Tenzil, c. 1, s. 191, hadis 203.
[6] Usülü Kafi, c. 1, s. 270-271, babu enne’r-Rasihin fi’l-ilm hümü’l-eimme aleyhimüsselam, hadis 2; Biharu’l-Envar, c. 23, s. 199.
[7]“عن فضیل بن یسار قال سألت ابا جعفر علیه السلام عن هذه الروایة ما من القرآن آیة الا و لها ظهور و بطن فقال ظهره تنزیله و بطنه تأویله”
(Biharu’l-Envar, c. 92, s. 97, hadis 64).
[8] Kummi (rh) tefsirinde de şöyle rivayet edilmiştir:
حدثنی ابی عن ابن ابی عمیر عن عمر بن اذینة عن برید بن معاویة عن ابی جعفر علیه السلام قال ان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم افضل الراسخین فی العلم قد علم جمیع ما انزل الله علیه من التنزیل و التأویل و ما کان الله لینزل علیه شیئا لم یعلمه تأویله و اوصیاؤه من بعده یعلمونه کله
Hiç kuşku yok Allah Rasülü (sallallahu aleyhi ve alihi ve sellem) ilimde derinleşenlerin en üstünüdür. Allah’ın tenzil ve tevil olarak kendisine indirdiği herşeyi bilirdi. Allah’ın ona bir şey indirip de tevilini öğretmediği herhangi bir şey bulunması sözkonusu olamaz. Ondan sonra da vasileri onun tamamını biliyordu. (Kummi, Ali b. İbrahim, Tefsiru’l-Kummi, c. 1, s. 124)
Kummi tefsirindeki senedde Ali b. İbrahim’in mevcut olması dışında bu rivayetin senedinin sıhhati konusunda tartışma yoktur. Kummi senedini inşaallah daha sonra tartışacağız. Bu rivayetin metni önceki rivayetten farklı olsa da yukarıdaki hadisin şerhi dikkate alındığında “و ما کان الله لینزل علیه شیئا لم یعلمه تأویله” cümlesinin bu iddiaya delaleti aşikardır.
[9] Kuleyni, Muhammed b. Yakub, Furuu Kafi, c. 7, s. 439, babu ma la yelzum mine’l-iman ve’n-nuzur, hadis 15.
[10] Cümlede “علمنا والله” yerine “علمنا الله” ifadesi geçmektedir. (Bkz: Tusi, Muhammed b. Hasan, Tehzibu’l-Ahkam, c. 8, s. 286, hadis 1052, babu’l-iman ve’l-aksam, hadis 44).
[11] Bkz: Taberi, Muhammed b. Cerir, Camiu’l-Beyan, c. 1, s. 26.
[12] Bkz: Zerkeşi, Muhammed b. Abdullah, el-Burhan fi Ulumi’l-Kur’an, c. 2, s. 181, nev-i çehil ve yekom, fasl-i ümmehat-i meahiz-i tefsir, me’haz 4.
[14] Camiu’l-Beyan, c. 1, s. 26.
[15] Bir başka ihtimal şudur ki, kasdelilen şey, bu mevzuların bilgisinin ilahi vahiy ve ilham dışında mümkün olmamasıdır ve bunun, Allah’ın o bilgiyi Peygamber’ine vermiş olmasıyla herhangi bir aykırılığı yoktur. Nitekim Kur’an’da gaybı sadece Allah’ın bildiği buyurulmaktadır
(قُل لَّا يَعلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ– Neml 65). Ama aynı zamanda gaybi haberleri Kur’an’da Peygamber’e (sallallahu aleyhi ve alihi) vahyederek şöyle buyurmaktadır: Sen ve kavmin bundan önce bunu bilmiyordunuz
(تِلْكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهَا إِلَيْكَ مَا كُنتَ تَعْلَمُهَا أَنتَ وَلاَ قَوْمُكَ مِن قَبْلِ هَذَا -Hud 49).
[16] Bkz: el-Tefsir ve’l-Müfessirun, c. 1, s. 49-54.
[17] Suyuti, Abdurrahman, el-İtkan fi Ulumi’l-Kur’an, c. 2, s. 1205.
[18] Bkz: el-Tefsir ve’l-Müfessirun, c. 1, s. 47.
[19] Marifet, Muhammed Hadi, el-Tefsir ve’l-Müfessirun fi Sevbihi’l-Kaşib, c. 1, s. 174-179.
[23] Seyyid Rıza, Muhammed b. Hüseyin, Nehcu’l-Belağa, Feyzulislam’ın tercüme ve şerhiyle, c. 1, s. 35 ve 36, birinci hutbe.
[24] Nehcu’l-Belağa, s. 811-812, hutbe 192.
[25] Usulü Kafi, c. 1, s. 116, kitabu’l-ilm, babu ihtilafi’l-hadis hadis 1’in bir kısmı; yine bkz: Saduk, Muhammed b. Ali, el-Hisal, c. 1, s. 257, babu’l-erbaa hadis 131.
[26] Bkz: Saffar, Muhammed b. Hasan, Besairu’d-Derecat, s. 290-294, cüz 4, 10 ve 11. bablar.
[27] Bkz: A.g.e., s. 197 ve 198, cüz 4, bab 8, 1 ve 3. hadisler; yine bkz: Biharu’l-Envar, c. 4, s. 208-212.
[28] Bkz: Eskafi, Ebu Cafer, el-Mi’yar ve’l-Muvazene, s. 300.
[29] Şevahidu’t-Tenzil, c. 1, s. 43, hadis 33.
[30] A.g.e., s. 48, hadis 41.
[31] Bkz: İbn Asakir, Ali b. Hüseyin, Tarihu Dımeşk, c. 42, s. 386, hadis 8993.
[32] Biharu’l-Envar, c. 38, s. 314, hadis 18; c. 40, s. 204, hadis 11; c. 44, s. 238, hadis 29; Emini, Abdulhüseyin, el-Gadir, c. 3, s. 95.
[33] El-Gadir, c. 3, s. 95; Bihar, c. 15, s. 297, hadis 36; c. 18, s. 392, hadis 98; c. 40, s. 70, hadis 104, s. 149, hadis 54, sayfa 204, hadis 11; c. 25, s. 37, hadis 4, s. 43, hadis 17; c. 32, s. 348, hadis 330; c. 36, s. 202, hadis 6; c. 37, s. 257, hadis 14, s. 314, hadis 49; c. 38, s. 97, hadis 15 ve s. 341, hadis 17; c. 39, s. 201, hadis 32 ve s. 267, hadis 43 ve c. 40, s. 14, hadis 29, c. 41, s. 182, hadis 18; c. 46, s. 232, hadis 9.
[34] Biharu’l-Envar, c. 4, s. 70, hadis 104, s. 78, hadis 114, s. 201, hadis 4, s. 202, 6 ve 7. hadisler, s. 203, hadis 8, s. 204, hadis 11, s. 205, hadis12, s. 206, 7 ve 13-16. hadisler, s. 286, c. 41, s. 301, hadis 32 ve s. 328 ve c. 10, s. 120, 145, 445 ve c. 24, s. 107, 203, c. 33, s. 53, c. 28, s. 199, c. 39, s. 47 ve 210, c. 38, s. 189; el-Gadir, c. 5, s. 468-501.
[35] Biharu’l-Envar, c. 25, s. 234, c. 26, s. 111, c. 69, s. 81, c. 93, s. 57, c. 40, s. 201, hadis 3, s. 203, 8 ve 10. hadisler, s. 207; el-Gadir, c. 5, s. 502.
[36] Bkz: Usülü Kafi, c. 3, s. 133, kitabu fadli’l-ilm, babu’r-red ile’l-kitab ve’s-sünne, 7 ve 8. hadisler.
[37] Rivayette geçen “kizab” kelimesi “kef” harfi kesreli ve “z” de tahfifle okunabilir ve yalan manasına “kezebe” fiilinin masdarı olabilir veya “mekzub”un vasfı anlamına ve yalan manasına gelebilir. Yahut “kef” harfi fethalı ve “z” de teşdidle okunabilir ve belli bir topluluk için vasıf ve yalancılar topluluğu manasına gelebilir. Bkz: Meclisi, Muhammed Bakır, Mir’atu’l-Ukul, c. 1, s. 211.
[38] Usülü Kafi, c. 1, s. 114, kitabu fazli’l-ilm, babu ihtilafi’l-hadis, hadis
GURABABLOK
KUR'AN’I ANLAMADA SÜNNETİN YERİ
Allah'ın yüce tevhid dini olan islam, her devirde insanlara iki kaynaktan gelmektedir. Bunların birincisi Allah'ın kitabı, ikincisi ise O'nun elçilerinin sünnetidir.
Bunlar et ve tırnak gibi birbirlerinden ayrılmayan iki unsurdur.Bunların birini diğe-rinden ayırdığınız zaman ne dinin gerçek manası anlaşılabilir, ne de sıratı mutsakim bulunabilir.
Sünnetsiz bir kitap anlayışı, sürücüsü olmayan bir vasıta gibidir. Hedefe ulaşmak isteyen yolcular nasıl ki sürücüsüz o yolda bir ilerleme kaydedemezler ise, aynen de Allah'ın kitabını anlamada ve yaşamada sünnet’e başvurmadan, insanlar yaradı-lışlarının gayesi olan hedefe ulaşmada asla bir ilerleme kaydedemezler.
Yine aynı şekilde, eğer vasıtaya ehli olanı arayıp bulma gibi bir girişime ihtiyaç duymadan, o vasıtaya ehli olmayan bir sürücü oturtulduğunda nasıl ki yolda oraya buraya yalpa yapmalar veya bir uçuruma yuvarlanma gibi bir sonuca varılır ise, aynen de, Kur'an’ı anlamada ve yaşamada ehli olmayan birilerine onu izah ettirme veya tefsir ettirme gibi girişimlerde de, sıratı mustakimden yalpalamalar ve kaymalar kaçınılmaz olacaktır.
İşte bundan dolayıdır ki, biz bu yazımızda, Allah'ın kitabını anlamada ve onu pratik olarak uygulamada kendisine baş vurulmadan bir çok çarpılığın çıkacağı kaçınılmaz olan sünnet’i tanımaya, anlamaya ve O’nun Kur'an’ı tefsir etmede ne denli bir görevi ve değeri olduğunu anlatmaya çalışacağız.
Değerli kardeşlerim ! Allah’u Azze ve Celle, Sünnet’in böyle bir selahiyete sahip olduğunu kerim kitabında şöyle dile getirmektedir :
وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ
" - Ey Muhammed - ……….Sana da bu zikri indirdik ki, insanlara kendilerine indirileni beyan edesin. Umulur ki tefekkür ederler "
NAHL : 44.AY
Yine bir Ayet’i Celilesinde :
إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللّهُ ……….
“ Hakikat biz sana bu kitabı hak olarak indirdik ki , insanlar arasında Allah’ın sana gösterdiği şekilde hükmedesin ….. “
NİSA : 105.AY.
Bu Ayet’i kerimeler açık ve net bir şekilde Kur’an’ın beyanının – diğer bir ifadeyle – Kur’an’ın tefsirinin Allah resulü s.a.v’e verildiğini açıkça ortaya koymaktadır.
Değerli kardeşlerim ! yine aynı şekilde, zikredeceğimiz şu ayet’i kerimelere de dikkat ederseniz, Kur'an’ın tefsirini yapacak mercinin yine Resul olduğu anlatılmak-tadır.
وَمَن يُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدَى وَيَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءتْ مَصِيراً
" Her kim, HUDA kendisine beyan olunduktan sonra, peygambere muhalefet eder ve mü'minlerin yolundan başka bir yola tabi otursa, onu döndüğü o yola bırakır ve onu cehenneme sokarız, orası ne kötü bir gidiş yeridir "
NİSA : 115.AY.
Zikredilen Ayet’i kerimeye dikkat edilirse, Kur'an’ın diğer bir ismi olan “ huda "nın peygamber tarafından beyan edileceğine burada açıkça işaret ediImektedir.Ve ayrı-yeten bu beyana - yani resulün bu tefsirine - muhalefet edenlerin de kötü bir akibeti boylayacağı anlatılmaktadır.
Rabbimizin yine bir Ayet’i celilesinde şöyle buyurmaktadır :
لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ
" - Ey Muhammed - Cibril sana vahyi getirdiğinde acele edip dilini depreştirme. Onu senin gönlünde toplayıp cem etmek bize aittir. Sen sadece Kur'an okundu-ğunda onu takip et yeter. Sonra onu beyan etmek de bize aittir "
KIYAME : 16.17.18.19.AY.
Bu Ayet’lerde de görüldüğü gibi, Allah’u azze ve Celle, Rasulüne Kur'an’ın vah-yedilişi esnasında acele etmemesini,onu sadece dinlemesini, Ayrıyeten Kur’an’ı Resulünün gönlünde toplamayı tekeffül ettiğini ve hasseten :
ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ “ Sonra muhakkak ki onu beyan etmek de bize aittir "
ifadesiyle de, Kur'an’ın tefsirinin tekrar bir vahiyle resulüne yaptırılacağı izah edil-mektedir.
Hulasa bu ve bunun gibi daha bir çok ayet’i kerimeler var ki bunlar,Sünnet’in Kur'an’ı tefsirde tek yetkili merci olduğunu ve onun da - yani sünnetin de - Allah’tan inen vahy olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Ayrıyeten Allah Resulü s.a.v'in şu hadisi şeriflerine de dikkat edecek olursak bu da yine konuyla ilgili açık delillerdendir.
(…..Ebu said el-Hudri r.a'dan. Dedi ki : Resulullah s.a.v şöyle buyurdular :” Ey insan-lar ! size iki ağırlık bıraktım. Bunlar, Allah'ın kitabı Kur'an ve benim sünnetim. Kur'an’ı zorlaştırmayın onu sünnetimle konuşturun....."
BAĞDADİ : EL-FAKİH : 1.C.94
Dolayısıyla, hiç kimse Allah'ın kitabındaki tefsire ihtiyacı olan ayet’leri ve izaha muhtaç olan diğer meseleleri, peygamberi bir anlayıştan uzak bir şekilde anlama yetkisine sahip değildir. Bu kimse velevki fasih bir arapça bilme gibi bir ilme sahip dahi olsa.
Hatta ve hatta,sahabe olma gibi bir imtiyaz dahi, Kur'an’ın tefsire ihtiyacı olan Ayet’lerini anlamada yeterli değildir.
“ … Aişe validemiz şöyle buyurmaktadır : Peygamber s.a.v, Cibril’in kendisine öğrettiğinden başka Kur’anı tefsir etmezdi. “
TABERİ.CAMİU’L BEYAN TE’VİLİ AYATU’L KUR’AN : 1 / 84
Konunun anlaşılması açısından bir iki misal verecek olursak, biraz önceki bahsini ettiğimiz bu iki vasfı kendilerinde bulunduran sahabilerin dahi, Kur'an’ı anlamada yetersiz kaldıklarını göreceksinizdir.
Çünkü Kur’anı anlamada fasih de olsa Arapça bilme veya sahabi olma yeterli de-ğildir.
Rabbimiz kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
وَكُلُواْ وَاشْرَبُواْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ
" …....... Yiyinîz, içiniz ta ki fecrin siyah ipliği beyaz ipliğinden ayırd edilinceye kadar………."
BAKARA : 187.AY.
Bu Ayet’i kerime inince, Adiy İbnu Hatem denilen sahabi, Ayet’in mantukuna bakarak gerçekten bir siyah iplikle bir beyaz iplik olarak ramazan gecesinde en son yenilecek vakti tayin etmeye kalkışır. Adiy İbnu Hatem bir karışıklık hissedince, meseleyi Allah resulü s.a.v'e sorar. Resulullah s.a.v de şöyle buyururlar:
- Bu senin anladığın manada değildir, buradaki beyaz iplik ile siyah iplikten maksat, gecenin karanlığı ile gündüzün beyazlığıdır.
BUHARİ : 4.C.1780.S
MÜSLİM : 3.C.1090.N
İkinci olarak : Allah’u Teala bir Ayet’i celilesinde şöyle buyurmaktadır :
الَّذِينَ آمَنُواْ وَلَمْ يَلْبِسُواْ إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُوْلَـئِكَ لَهُمُ الأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ
" İman edip de, imanlarına zulüm bulaştırmayanlar var ya, işte onlar emniyette olanlardır "
EN’AM : 82.AY.
Bu Ayet’i kerime de nazil olduğunda, sahabe zulmün bütün çeşitlerini göz önünde bulundurarak bundan dolayı bayağı korkmuşlardı. Hatta bazıları :
- Ya resulullah hangi birimiz nefsine zulmetmemiştir ki ? dediler. Allah resulü s.a.v ise onlara :
- Buradaki zulüm sizin anladığınız manada bir zulüm değildir. Buradaki zulüm şirk’tir, diyerek şu Ayet’i celileyi okumuştur:
“ Allah’a ortak koşmak şüphesiz ki büyük bir zulüm’dür “
BUHARİ : 9.C.4355.S
Hulasa, bu ve bunun gibi daha bir çok vakalar var ki bunlar, fasih bir Arapça bilen sahabi dahi olsa, Kur’an’ın tefsire ihtiyacı olan Ayet’lerini anlayamadıklarını ve dolayısıyla da gereği ile amel edemediklerini bizlere açıkça haber vermektedir.
Kısacası, Sünnet’siz bir Kur'an anlayışı sağlıklı bir anlayış olamayacağından dolayı, inananlar Kur’an’ı Sünnet'le anlayıp yaşama mecburiyetindediler.
{ ...... Bir gün İmran bin Husayn Şefaatten bahseder. Cemaatten bir adam söze karı-şarak :
- “ Ya Eba Nuceyd ! sen bize Kur’an’da delilini bulamadığımız birtakım hadis-lerden bahsediyorsun “ dedi. Bu söz üzerine İmran bin Husayn kızdı ve adama :
- “ Sen Kur’an’ı okudun mu ? “ diye sordu. Adam :
- “ Evet “ dedi. İmran bin Husayn :
- “ Peki söyle bakalım : Sen Kur’an’da yatsı namazının farzının dört, Akşam namazının farzının üç, sabahın iki, öğle ve ikindinin dört rekat olduğuna rast-ladın mı ? “ diye surdu. Adam :
- “ Hayır “ dedi. İmran bin Husayn :
- “ Peki siz bütün bunları kimden alıp öğrendiniz ? Siz bizden,biz de Peygamber s.a.v’den öğrenmedik mi ? . Allah’u Teala Kur’an’da : “ Beytullahı tavaf ediniz “ buyurmaktadır. Peki Kur’an’da : Yedi defa tavaf ediniz,makamı İbrahimin arka-sında iki rekat namaz kılınız,diye bir emir bulabilir misiniz ?. Veya Kur’an’da : “ İslam’da Celb yoktur “ , “ İslam’da Cenb yoktur “ , “ İslam’da şiğar yoktur “ şeklinde hükümlere rastladınız mı ? . Bütün bunlar hadislerle sabittir. Peki Allah’u Teala’nın Kitabında :
ْ… وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا ……
“ …… Resul size neyi verdi ise onu alın,size neyi yasakladı ise ondan da vaz-geçin …… “ HAŞR : 7.AY.
buyurduğunu duymadınız mı ?. İmran r.a daha sonra şöyle der : “ Biz Resu-lullah s.a.v’den,sizin bilmediğiniz daha başka şeyler de öğrendik “ }
BEYHAKİ . MEDHAL :
Görüldüğü gibi buraya kadar zikredilen Ayet ve Hadislerin ortaya koymuş olduğu mesaj çok açıktır. O’da ; sünnet’siz bir kitap anlayışının mümkün olmayacağıdır.
Yani,her kim Kur’an’ı Allah’u Azze ve Celle’nin muradettiği şekilde anlayıp yaşamak istiyorsa,Muhakkak ki kitabı sünnet’le konuşturup,onu resulullah’ın anladığı ve yaşa-dığı şekilde anlama ve yaşama mecburiyetindedir.
Öyleyse sözü daha fazla uzatmaya gerek yoktur.Dinini dert edinen bir müslümana düşen görev ; Kur’an sağlıklı bir şekilde nasıl anlaşılır ….. Onu anlamada takip edilmesi gereken kaide ve kurallar nelerdir ….. bunları öğrenip ve bu kurallara uygun hareket etmesidir.
KUR’ANI ANLAMADA SÜNNET’İN GÖREVLERİ
Değerli kardeşlerim ! Mademki sünnet’siz Kur’an anlaşılamaz ve dolayısıyla da yaşanamaz, öyleyse mevzunun bu bölümünde de “ Kur'anı anlamada sünnet'in görevleri “ ile alakalı bilinmesi gereken bazı özlü esasları zikretmeye çalışalım .
Baştan beri delilleri ile anlatmaya çalıştığımız gibi " Umumen Kur’an’ı tefsir etme görevi " sünnet’in işidir. Bu umumu cüz'lere ayırarak izah edecek olursak, birinci olarak sünnet :
KU'RANIN MÜCMELİNİ BEYAN EDER
Yani, sünnet Kur'an'da mücmel olarak zikredilen hükümlerin ya amel keyfiyetlerini, ya sebeplerini, ya şartlarını, ya da manilerîni açıklar.
Mesela namazların vakitlerini,nasıl ve ne sekilide kılınması gerektiğini.Zekatla ala-kalı nisabı ve hangi mallardan zekat verilip hangisinden verilmeyeceğini. Orucun hükümlerini, onunla ilgili Kur'an'da bulunmayan izah edici hususları,taharet ve onunla ilgili konuları, hac ve; menasiklerini, kurbanla alakalı bilgileri, avlanma konusunu. Nikah, talak ve bunlarla alakalı ayrıntılı bilgileri, cinayetler ve kısas gibi vesaire hususları tafsilatlı bir şekilde sünnet izah etmektedir. Çünkü bu meselelerle alakalı Kur’an’da tafsilatlı bir şekilde tarif bulamazsınız.
Kur’an sadece :
قُل لِّعِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُواْ يُقِيمُواْ الصَّلاَةَ ……
“ İman eden kullarıma de ki namaz kılsınlar ….. “
İBRAHİM : 31.AY.
der ve bu konunun tafsilatından bahsetmez.
“ …. Zekat verin …. “ der, konunun tafsilatından bahsetmez. “ Hac bilinen aylardadır “ der,bunun hangi aylarda olduğunu zikretmez. Hulasa.daha birçok konu var ki bunlar Kur’an’da mücmel olarak zikredilmiş ama bunların tafsilatlı izahları sünnetle yapılmıştır.
İkinci olarak sünnet :
KUR'ANIN UMUMİ OLAN HÜKMÜNÜ TAHSİS EDER
Sünnet’in Kur'an’ın umumunu tahsisine gelince, bu da bilindiği gibi,Kur'an'da umu-mi olarak bir şey zikredilir,sünnet ise bundan bazısını tahsis ederek istisna kılar.
Örneğin Kur'an umum olarak ölü etini haram kılmıştır.
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالْدَّمَ وَلَحْمَ الْخَنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللّهِ بِهِ………
" Allah size ölü etini, kanı, domuz etini ve Allah'tan başkası adına kesilenleri ha-ram kılmıştır …….."
NAHL : 115.AY.
Sünnet ise, umumen haram kılınan bu hükümden, denizin ölüsünü ve çekirge ölü-sünü bundan müstesna kılarak helalliğini tahsîs etmiştir.
(…… Allah resulü s.a.v şöyle buyurdular: " Size iki ölü helal kılındı. Bunlar balık ve çekirge’dir…. "
İBNİ MACE : 9.C.3314.N
Kur'an yine, umumen yukarıda zikredilen ayet’i kerimede de görüldüğü gibi kan'ı haram kılmıştır.
Sünnet ise, Kur'an'ın umumen haram kıldığı bu kan'dan karaciğeri ve dalak'ı müs-tesna kılarak, Kur'an’ın bu konudaki umumunu tahsis etmiştir.
(…… Resulullah s.a.v şöyle buyurdular: " ………İki kan sizlere helal kılındı. Bunlar karaciğer ve dalak'tır "
İBNİ MACE : 9.C.3314.N
Yine aynı bab’tan olmak üzere Kur'anı kerim,nikah altına alınacakların haram olan-larını bildirdiği halde : "… Bunların dışındakiler size helal kılındı …" diyerek.
NİSA: 24.AY.
Sünnet ise yine,Ayet’i kerimedeki kendileri ile evlenilmesi haram olanların dışında,
” Kadın, Hala ve teyzesi ile birlikte nikah altına alınamaz "
MÜSLİM : 4.C.1408.N
hükmüyle, Kur'an’ın zikri geçen bu umum hükmünden bunları istisna kılarak tahsis etmiştir.
Yine üçüncü olarak sünnet’in görevlerinden bir diğeri de :
KUR'AN’IN MUTLAK İFADELERİNİ TAKYİD EDER
Sünnet'in Kur'an’ın mutlak ifadelerini takyidine gelince, bu da Kur'an'da zikredilen bazı ifadelerin sınırını tesbit manasınadır. Aynen şu ayet’i kerimede olduğu gibi:
وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُواْ أَيْدِيَهُمَا جَزَاء بِمَا كَسَبَا نَكَالاً مِّنَ اللّهِ …..
" Erkek ve kadın hırsızın, İrtikab ettikileri suça karşılık bir ceza ve Allah'tan bir ibret olmak üzere ellerini kesin ….. “
MAİDE : 38.AY.
Görüldüğü gibi bu ayet’i kerimede Allah’u azze ve Celle hırsızın elinin kesilmesini ferman buyurmuştur. Dolayısıyle,bu Ayet’i kerimeye göre her çalınan şey için mutlak elin kesilmesi gerekmektedir .
Yani, değersiz bir kalemi çalanın eli kesilmesi gerektiği gibi, bir ekmek veya bir meyve çalanın da eli kesilmesi gerekir bu Ayet’i kerimeye göre.
Konuyla ilgili diğer bir husus ise,arapçada bilindiği gibi " yed " parmak ucundan omuza kadar olan kısmın adıdır. Buna göre " yed’ini kesin " ifadesiyle bu uygu-lamanın omuzdan yapılması gerekmektedir.
Oysa ki sünnet, bu konuda bir sınır tayin ve tesbit ederek, birinci olarak demiştir ki, elin kesilmesi için çalınan malın değeri çeyrek dinar ve fazlası değerinde olmalıdır.
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v dinarın dört’de biri ve daha fazla kıy-mette bir mal çaldığı zaman hırsızın elini keser idi . }
MÜSLİM : 5.C.1684.N
İkinci olarak demiştir ki :
{ …. Ne meyvede ne de hurma çiçeğinde el kesme yoktur . }
TİRMİZİ : 3.C.1475.N
Ve üçüncü olorak yine bir kayıt getirerek :
{ ….. Elin bilekten kesileceğini ….. } zikretmiştir.
BUHARİ : 14.C.6650.S
Hulasa, daha bir çok misalleriyle sünnet, Gerek Kur'an'ın mücmelini beyan et-mede olsun …. Gerek Kur'an’ın umum hükümlerini tahsis etmede olsun … Ve gerekse Kur'an’ın mutlak ifadelerini takyîd etmede olsun … tek söz sahibidir.
SÜNNET KUR’AN’IN DIŞINDA HÜKÜM KOYAR
Değerli kareşlerim ! Sünnet'in buraya kadar zikretmiş olduğumuz yetkilerinin dışın-da ayrıyeten önemli bir yetkisi daha var ki o da ; Kur’an’dan ayrı hüküm koyma yet-kisine sahiptir. Yani,Kur’an nasıl hüküm koyarsa sünnet’te aynı şekilde hüküm koyar.
Tabi ki her ne kadar, " Sünnet Kur'an’dan Ayrı hüküm koyma selahiyetine sâhiptir ” de desek, bilindiği gibi bu yine Allah'ın hüküm koyması demektir.
Yani, Kur'an ve Sünnet ikilisi vahye dayalı olduğu için, bu iki kaynaktaki konulan hü-kümler Allah'ın hükümleridir. Ki zaten Rabbimiz bir Ayet’i celilesinde şöyle buyurmak-tadır :
إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلّهِ “ …… Hüküm yalnız Allah'ındır ……"
EN’AM : 57.AY.
Dolayısıyla, Kur’an’da ve Sünnet’te karşınıza çıkan ne kadar hüküm varsa,bunlar Allah’ın koyduğu hükümlerdir.
Sünnet'in Kur'an'dan ayrı hüküm koyma selahiyetine sahib olduğunu haber veren Ayet’lerden bir tanesi şu ayet’i kerimedir :
وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْراً أَن يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالاً مُّبِيناً
“ Allah ve Resulü bir şeye hükmettikleri zaman gerek mü'min olan bir erkek ve gerekse mü'min olan bir kadının bu şeyi seçmede muhayyerlikleri yoktur. Kim Allah’a ve Resulüne karşı gelirse,apaçık bir sapıklığa düşmüş olur “
AHZAB :36.AY.
Ve böylece Allah resulü s.a.v - yani sünneti seniye - ; Öylen namazının dört rekat oluş hükmünü, ikindi’nin dört rekat oluş hükmünü, akşamın üç, sabahın da iki rekat oluş hükmünü Kur’an’ın haricinde sabit kılmıştır.
Bununla beraber yine sünnet , evli olupda zina eden kadın ve erkeğe " recm " hük-münü, Kur'an nikah altına alınmaları yasak olanları açıkladığı halde sünnet, bunların haricinde ; ” Kadın, halası ve teyzesinle beraber nikahlanamaz “ hükmünü, yine sünnet, “ Ehli eşek etinin haram “ oluş hükmünü ve “ Yırtıcı hayvanların etinin haram “oluş hükmünü koymuştur. Bununla beraber yine Kur'an, ölü etinin haram olduğunu beyan ettiği halde sünnet , “ Denizin ölüsünün ve çekirge ölüsünün helal olduğu hükmünü “ koymuştu.
SÜNNET HELAL VE HARAM KOYMA YETKİSİNE SAHİPTİR
Değerli kareşlerim ! Biraz önceki zikredilen delillerinde ifadesinden anlaşıldığı gibi yine sünnet'in çok önemli bir yetkisinin varlığı daha ortaya çıkmaktadır ki o da ; Kur’an’ın haricinde helal ve haram koyma yetkisine sahip olduğudur.
Yani,nasıl ki Kur'an helal ve haram koyma yetkisine sahipse aynen,sünneti seniye de helal ve haram koyma yetkisine sahiptir.
Rabbimiz şu ayet’i kerimelerinde Sünnet’in, Kur'an’dan ayrı helal ve haram koyma yetkisine sahip olduğunu haber vermektedir :
قَا تِلُواْ ……….. لاَ يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللّهُ وَرَسُولُهُ ……………
"……Ve, Allah'ın ve resulü'nün haram kıldığını haram saymayanlarla mukatele edin…….."
TEVBE : 29.AY.
Allah’u Azze ve Celle yine bir Ayet’i Celilesinde şöyle buyurmaktadır :
يَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ
الْخَبَآئِثَ
" ….. O resul ki, onlara iyiliği emreden ve kötlükten de nehyeder. Onlara iyi ve temiz olan şeyleri helal, kötü ve pis olan şeyleri de haram kılar……"
A’RAF : 157.AY.
İşte bu Ayet’i kerimeler, Allah resulü s.a.v’in de – yani onun sünnetin de – helal ve haram kılma yetkisine sahip olduğunu bizlere anlatmaktadır.
Allah resulü s.a.v’in şu hadisi şerifleri de konuyla ilgili net delillerdendir :
عَنْ المقدام بن معد يكرب الكندي؛ أن رَسُول اللّه صلى اللّه عليه وسلم قَالَ: يوشك الرجل متكئاً على أريكته يحَدّثَ بحديث مِن حديثي فيَقُولُ: بيننا وبينكم كتاب اللّه عز وجل. فما وجدنا فيه مِن حلال استحللناه. وما وجدنا فيه مِن حرام استحرمناه. ألا وإن ما حرم رَسُول اللّه صلى اللّه عليه وسلم مثل ما حرم اللّه
{ ……. Allah Resulü s.a.v’ bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadır : " Sakın, süslü koltuğuna yaslanmış birine benim hadislerimden birisi okunur da o kişi vazi-yetini hiç bozmadan " sizlerle bizim aramızda Allah'ın kitabı vardır. Dolayısıyla biz, onda haram olarak bulduğumuz şeyleri haram sayar, helal olarak buldu-ğumuz şeyleri de helal sayarız " der vaziyette karşıma çıkmasın. Dikkat edin ! Resulullah'ın haram kıldığı aynen Allah'ın haram kıldığı gibidir. }
TİRMİZİ : 4.C.2801 .N - İBNİ MACE : 1.C.12. N
Yine bir hadisi şeriflerinde Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır :
{ Dikkat edin ! bana Kur’an ve onunla beraber bir misli daha verildi. Dikkat ! yakında karnı tok, koltuğunda rahatça oturan bir kimse şöyle der : Sadece şu Kur’an’a sıkı sıkıya sarılın.Onda helal olarak bulduğunuz şeyi helal sayın,haram olarak bulduğunuz şeyi de haram sayın.Dikkat edin ! size ehli eşeklerin eti helal değildir. Yırtıcı hayvan-lardan parçalayıcı dişi olanların eti size helal değildir. Kendileri ile aranızda an-laşma bulunan kimselerin kaybettiği şeyleri almanız size helal değildir………. }
EBU DAVUD : 5.C.4604.N
Yani, bunlar Kur’an’da zikredilmediği halde sizlere haram olan şeylerdir.
Allah resulü s.a.v’in şu hadisi şerifleride yine aynı hususu teyid eden delillerdendir :
{ ….. Hasan bin Ali r.a’dan.Şöyle dedi : Resulullah s.a.v Tebuk gazvesinin olduğu gün minbere çıktı.Allah’a hamd ve senadan sonra şöyle buyurdu : “ Ey insanlar ! unutmayın ki ben, ancak Allah’ın size emrettiklerini emrediyor ve nehyettiklerini nehyediyorum ………” . }
BEYHAKİ SÜNEN : 7 / 76
TABERANİ M.KEBİR :
Allah resulü s.a.v bu ifadeleri ile bizlere şu mesajı veriyor ; “ Unutmayın ki benim sizlere emrettiğim şeyler Allah’ın emrettiği şeylerdir.Ve yine benim sizlere neh-yettiğim - yani haram kıldığım - şeyler de Allah’ın nehyettiği ve haram kıldığı şeylerdir . Ben kendiliğimden helal ve haram koyma yetkisine sahip değilim. “
Hulasa,bu delillerden ve izahlardan da anlaşılacağı gibi sünnet, Kur’an’ın haricinde bir çok helal ve haramlar vazetmiştir.
Allah’u Azze ve Celle bizlere hakkı hak bilip ona ittiba eden ve batılı da batıl bilip ondan uzak duran kullarından olmamızı nasip eylesin.
VELHAMDULİLLAHİ RABBİL ALEMİN
TACUDDİN EL-BAYBURDİ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Bugün 493 ziyaretçi (1238 klik) kişi burdaydı! |
|
 |
|
|
