Prof. Dr. Osman Kemal Kayra

17. asır Çağatay Türkçesinde kendisi “Tanrı taâlâ” diyen Ebülgâzî Bahâdır Han, Oğuz’un “Allah Allah” dediğini nakletmiştir. Çünkü Allahü teâlânın adı vahyî dinlerde Tevrat’ta ve İncil’de hep Allah’tı. Arş’ın iki ayağından birinde Allah, diğerinde Muhammed (aleyhisselâm) yazılı idi.

Bozkurt belki çok eski zamanlarda Türklerde bir totemdi. Türkler, ana yurtlarında kurda önce “tanrı” diye tapmışlar, sonra kendilerinin bozkurt soyundan geldiklerine inanmışlardır.

Moğollara Türk demek, ırk bilimiyle bağdaşmaz.

Bir kavim coğrafi mekânda ne kadar yer değiştirirse, sosyal hayatı da o kadar değişken olur. Bunların başında dinî unsurlar, nüfus değişkenliği, savaşlar gelir ve bunlar yeni bir kültür coğrafyası doğurur. Çin, Yunan, Fars, Arap milletlerine baktığımızda bunu daha iyi anlarız. Bu kavimler sabit-mekân ve savaşları nispeten dar alanda olduğu için destanları az, kültürleri homojen ve dinleri sosyal vahiy dışı dinlerin seyri dâhilinde olmuştur. Makedonyalı Filip’in Türkistan’a gidişi belki o devrin en büyük hadisesidir. Aristo’dan dersler alıp Diyojen’le tanışan bu Genç Kral, dünyanın yarısına hükmetmiş ve Türklerin “Şu” destanına bile konu olmuştur.

Türkler dünyanın en fazla yer değiştiren, farklı kültür ve dinlerle temas eden nadir milletlerdendir. Nerede yerleşip, nereden ve nasıl çoğaldılar, türlü kaynaklardan edindiğimiz bilgilerle konuya açıklık getirmeye çalışalım…

İLK “TÜRK”…

Hazret-i Nûh alehisselâm, kavmi isyankâr olunca vukû bulan “tufan”dan sonra gemisiyle Musul yakınlarında Cûdi denilen dağa çıktı. Gemiden çıkan insanların hepsi öldüler. Hazret-i Nûh, üç oğlu ve üç gelini iyileştiler. Nûh aleyhisselâm üç oğlunu başka yerlere gönderdi. Hâm adlı oğlunu Hindistân’a, Sâm’ı Îrân’a, Yâfes’i de Kuzey Kutbu tarafına gönderdi. Yâfes’e bâzıları peygamberdi demişler, bâzıları buna katılmamışlardır. Sonra babasının emri ile Cûdi dağından İtil Yayık suyunun yakasına geldi. Sekiz oğlu vardı. Çocukları daha da çoğaldı. Onların adları Türk, Hazar, Saklap, Rus, Ming, Çin, Kimeri ve Târih’ti… Yâfes ölümünden önce Türk’ü yerine oturtup çocuklarına dedi ki: Türk’ü kendinize pâdişâh bilin ve onun sözünden çıkmayın…

Türk çok akıllı ve çok edepli idi. Çok yerler gezdikten sonra bir yeri beğenip orada durdu. Burası Isıg Köl’dü. İlk çadırı (otağ) o kurdu. Türk, ölümünden evvel dört oğlundan “Tütek”i yerine vekil bıraktı. Yemeğe tuz koymak ondan kaldı.

Alınca Han’ın ikiz oğlu oldu. Onların adları “Tatar ve Moğol” idi. Alınca Han’ın büyük oğlu Kara Han’ın büyük hatunundan bir oğlu oldu. Üç gece gündüz anasını emmedi. Her gece o oğlan anasının rüyâsına girip;

-Ey ana Müslümân ol! Eğer Müslümân olmazsan ölürsen ölürüm, senin memeni emmem, demişti. Anası oğluna kıyamadı ve Tanrı’nın birliğine îmân etti. Sonra oğlu memesini emdi. Anası bu hâdiseyi sakladı. Dolayısıyla Türk halkı Yâfes’ten Alınca Han zamanına kadar Müslümân idi. Alınca Han zamanında zenginleşen halk yaratıcıyı unuttu ve kâfir oldu. Kara Han zamanında kâfirler öyle azgınlaştılar ki babasının Müslüman olduğunu öğrense oğlu babasını; babası oğlunun Müslüman olduğunu öğrense oğlunu öldürürdü.

Kara Han oğlu bir yaşına gelince ona ad vermek için meclis topladı, fakat oğlan bir yaşında, “Benim adım Oğuz’dur” dedi. Toydakilerin hepsi şaşırdılar. “Bu çocuk bu yaşta konuştuğuna göre bu ulu devletli bir ve uzun ömürlü olacaktır” dediler.

Oğuz’un dili açılıp konuştuğunda “Allah, Allah” der gezinirdi. Onu işitenler dediler ki: Çocuktur, dili dönmediğinden ne dediğini bilmiyor. Allah kelimesi Arapça olup Moğol’un hiçbir atası Arap dilini işitmiş değildir. Oğuz’u Tanrı taâlâ anadan doğma velî yaratmıştı; onun için gönlüne ve diline kendisinin adını getiriyordu. (Ebü’l-gâzî Bahâdır Han, Şecere-i Terâkime-Türklerin Soy Kütüğü, Hazırlayan Muharrem Ergin, ss. 22-26 Tercüman 1001 Temel Eser, 33 İstanbul.)

Dikkat edilirse 17. yy. Çağatay Türkçesinde “Tanrı taâlâ” diyen Ebülgâzî Bahâdır Han, Oğuz’un “Allah, Allah” dediğini nakletmiştir. Çünkü Allahü teâlânın adı vahyî dinlerde Tevrat’ta ve İncil’de hep Allah’tı. Arş’ın iki ayağından birinde Allah diğerinde Muhammed “aleyhisselâm” yazılı idi.

“Yâfes, Nûh aleyhisselâmın üç oğlundan biridir. Çin, Rus, Slav ve Türkler bunun soyundandır. Yâfes, beş yüz yaşında suda boğuldu. Binlerce torunu Asya’ya ve o zaman mevcut olan kara yolları ile Okyanus Adalarına yayıldılar. Sonra gelenler Nûh aleyhisselâmın ve Yâfes’in dînini unutarak yıldızlara, güneşe ve putlara tapınmaya başladılar.” (Tam İlmihâl, Seâdet-i Ebediyye”, Hazırlayan Hüseyn Hilmi Işık, S. 1189, İstanbul, 2009) Adı geçen Seâdeti Ebediyye eserinde Oğuz Han “rahmetullâhi teâlâ aleyh” şeklinde yazılmıştır.

“Tevrât’ın muhtelif yerlerinde Yâfes’in adı geçer.” (Türk Ansiklopedisi, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1985, s.4689.)

“Yâfet (Yâfes) İbrânî Peygamberi, Nûh’un oğlu Hâm ve Sâm’ın kardeşi.” (Meydan Laorusse, Meydan Gazetecilik Şti, s.686, İstanbul, 1973)

Hazret-i Nûh nice yıllar kavmini tevhîde (Allah’ın birliği inancına) davet eyledi. Yalnız oğulları Sâm, Hâm ve Yâfes ile zevceleri ve diğer pek az kimseler îmân edip, sâiri kulak asmadı… Kabâil-i Türk’ün babası Yâfes’ti. (Ahmed Cevdet Paşa, Kısas-ı Enbiyâ, ve Tevârih-i Hulefâ c I . ss. 18-19, İstanbul, 1969.)

Burada iki noktayı belirtmekte fayda var: Birincisi, Yâfes Meydan Laurusse’da İbrânî Peygamberi olarak gösterilmiş. Başka bir yerde böyle bir kayda rastlayamadım. Kaldı ki Yâfes, babası Nûh aleyhisselâm tarafından Kuzey Kutbu tarafına gönderilmiştir. Kısas-ı Enbiyâ’da da “Türk kabîlelerinin babası” diye geçer. Ayrıca Yâfes’in Tevhid dînine inanmasına rağmen, peygamberliğine dâir bir kayıt yoktur. İkinci önemli nokta Oğuz Kağan için bir ilmihâl kitabında “rahmetullâhi teâlâ aleyh” ifadesine ilk defa rastladım. Seâdet-i Ebediyye’de Türk’ün atasına bu şerefli ifadeyi bırakan muhterem Hüseyin Hilmi Efendi’ye rahmetler diliyorum.

MOĞOL VE TÜRK FARKI

En Eski Altay Devri’nde Türk-Moğol, Mançu-Tunguz akrabalığı ve dil birliği vardı. Mîlâttan önceki dönemlerde Moğollar Türklerle temasa geçmişlerdir. Bir kısmı Türkleşmiş ve Türklerde Mongoloidlik başlamıştır. Çok az olmakla birlikte Türklerden de Moğollaşanlar olmuştur.

Cengiz Han, Göktürk Hanedanından inmiş, Moğollaşmış bir Türk prensi olup, bir Moğol kabilesinin beyi idi. Müslüman olmayan Türkleri etrafında toplayarak eski Türk hakanlarının teşkilâtlanmasını örnek almış ve Çin’i fethetmeye kalkmıştır. 1215’te Pekin’i (Hanbalık) alarak Müslüman Türk illerine saldırdı. Asya’dan Doğu Avrupa’ya atlayarak dünyanın büyük bir kısmına hâkim oldu. Gaddar, zalim ve tedhişçi ama mükemmel bir teşkilâtçı idi. Moğollara artık Türk demek ırk bilimiyle bağdaşmaz. Aralarındaki bazı kültür farklarına göz attığımızda bunu daha iyi anlarız:

Moğollar domuz besleyip yedikleri hâlde Türkler İslamiyetten evvel de domuz yemediler. Türklerde bakirelik çok önemli olduğu hâlde Moğollar bu konuya pek değer vermezlerdi. Moğollar misafirlerine gece kendi kadınlarını ikram ederlerdi. Bu çirkin âdete hiçbir eski Türk kavimlerinde rastlanmamıştır. (Jean Le Roux, “Türklerin Tarihi”) Moğollar zevk için kan dökerler, Türkler ise düşmanlarına bile asla zulmetmemişlerdir. Moğollar Şamanist iken, Türkler “Kök Tengri” dinine inanıyorlardı.

Bugünkü Moğolistan ise tamamen bir Türk yurdu idi. Göktürk Âbideleri’nin Moğolistan’ın Orhun Vadisi’nde olması bunun en büyük delilidir. 940 yılında doğudan gelen Moğollar, zaten Moğolistan’ı terk etmeye başlayan Türklerin hepsini Türkistân’a sürerek ülkeyi tamamen Moğollaştırdılar. (Age.Türk Ans. S, 4690)

BOZKURT EFSÂNESİ

Eski devirlerde tevhîd dininin dışında kalan topluluklar dalâlet içinde tabiata, hayvanlara ve bitkilere tapıyorlardı. Bunlar, zamanında tapılan bir totem, sonra bir mit veya rehber olarak kabul edilmişlerdir. Bu meyanda Almanya kara kartalı; Çin pandayı; Rusya ayıyı; İngiltere aslanı; Fransa horozu; Avustralya kanguruyu; Yeni Zelânda kivi kuşunu; Hindistan kaplanı; Türkler ise bozkurtu totem veya sembol olarak kabul etmişlerdir. Toteme tapılır fakat ilâh olarak kabul edilmez; eti yenmez, bitkisi koparılmazdı. (Prof. Dr Hikmet Tanyu, Totem, Totemizm, ve Tabu Üzerinde Yeni Araştırmalar, ss, 1-18)

Böri Tigin / Bor Çigin, Cengiz Han’ın oğlu Börü’dür. Bozkurt belki çok eski zamanlarda Türklerde bir totemdi. Hunlar zamanında bir töz (kök, asıl, temel), Göktürkler zamanında bir semboldü. Türeme, soyu yok olmaktan kurtarma ve kılavuzluk etme hususunda, Türk efsaneleri ve destanlarında kurdun ortak noktası “tanrısallığı”dır. Türkler ana yurtlarında kurda önce “tanrı” diye tapmışlar, sonra kendilerinin bozkurt soyundan geldiklerine inanmışlardır. Bozkurt başlarda Türklerin totemidir. Göktürkler ve Uygurlarda kurt ata iken, Oğuzlarda erkek bozkurt bir millî kılavuz olarak görülmüştür. Eski Türklerde kutsal olduğuna inanılan kök (gök) Tanrı’nın isimlerinden biri olarak düşünülmüştür. Dolayısıyla “böri”nin “kök” ile beraber kullanılması, ona kutsiyet verildiğinin işaretidir. (Zekiye Tunç, Yıldız Akbulut Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, c.3, s. 1ss, 81-83/ Zeki Velîdi Togan, Bozkurt Efsânesi, Türkler Ansiklopedisi, III, s. 981)

Oğuz Kağan Destânı’nda Oğuz’un beylere ve halka yaptığı konuşmasında “Kök böri bolsungıl uran” (bozkurt sesi bize savaş narası olsun) der. Türkler bu sesle düşmanı korkutmuşlardır. Yine Oğuz Kağan Destanında, Oğuz’un çadırına güneş gibi bir ışık girdi. Işıktan gök tüylü gök yeleli bir bozkurt çıktı ve Oğuz’a “Ey Oğuz, sen Urum üzerine yürümek istiyorsun. Ey Oğuz, senin önünde ben yürümek istiyorum” der. Burada bozkurtun, Oğuz Kağan’ın karşısına kutsal bir ışık içerisinde gönderildiği ve ona kılavuzluk ettiği anlatılmaktadır. Yani burada bozkurt tanrı değil, Yaratıcı tarafından gönderilen bir kılavuz olarak tasvir edilir. Hemen bütün Türk boylarında bozkurt motifi vardır.

OSMANLILARDA BOZKURT MOTİFİ KULLANILDI MI?

Akıncılar, başlarına Orta Asya’daki ataları gibi kızıl börk giyiyorlardı. (Kemalpaşazâde, Tevârîh-i Osmân, Ali Emîrî No. 31, v.95 b.) Kızıl (al, kırmızı) Osmanoğullarının hânedân rengi olup oradan Türk Bayrağı’nın rengi olmuştur. Muhtemelen I. Kosova Savaşı’ndan beri böyledir. Sultan denen Osmanlı prensesleri de gelinliklerini kırmızı giyerlerdi. Bizzat akıncı subaylığından yetişme, sonradan maliyeye geçen ve Sokollu-zâdelerden Peçevî İbrâhîm Efendi (Paşa), dayısı Ferhâd Paşa’yı anlatırken akıncıların börklerinin üzerine “kurt başı” koyduklarını yazar. Artık bu büsbütün Orta Asya’dan getirilmiş bir millî semboldür. Bu sembol İslâm öncesinden kalmış iki bin küsur yıllık geçmişe sahiptir. Akıncılar kartal kanadı takınır ve subaylar çok değerli olan kaplan ve leopar postu giyerlerdi. (Yılmaz Öztuna, Târih ve Medeniyet Dergisi, sayı 21, S. 16)

Bozkurt başlarda belki totem olarak kullanılsa bile Oğuz Kağan ve Göktürklerde sadece bir rehber, kılavuz olarak görülmüştür. Asya bozkırlarının hürriyet âşığı olan bozkurt, Türklerin karakteri ile birebir örtüşür.

Ayrıca her hayvan -totem veya rehber olsun- coğrafî mekânlarla doğrudan ilişkilidir. Aslan ve kaplanın çok olmadığı Asya bozkırlarının kralı bozkurttur. Gerçi Türklerde Bars Beg (pars) da vardır ama nadirdir.

Bugün sınır boylarında ve şehirlerde savaşan ve şehâdete susayan kolluk kuvveti yiğitlerimiz, elleriyle bozkurt işareti yaparken yüreklerden gelen sesle, bozkurt ulumaları gibi naralar atmak yerine “Allah Allah” tesbih nidalarıyla düşmana saldırıyorlar. Onların dillerinde Allah, alınlarında secde, kalplerinde cezbe varken bozkurdu sadece bir itici güç olarak hatırlıyorlar. Bütün hücrelerinde Resûl-i zîşân Efendimizin sevgisi, şâh-ı şehîd Hazret-i Hamza ve Ebâ Eyyûb el Ensârînin şehâdet rüyaları peşinden koşarlarken, kendilerine Anadolu kapılarını canı pahasına açan Sultan Alpaslan ve Kosova şehidi Sultan Murâd-ı Hüdendigâr’ın halefleri olduklarını bütün cihana ilân ediyorlar. Bu yiğitler hiçbir eski kayıtta bulunmayan “Tanrı Türk’ü korusun” yerine “Allah Müslüman Türk’ü korusun” ifadesini baş tacı ediyorlar. Cûdi ve Gabar dağlarında kar üzerine serdikleri seccadeleriyle Altay Dağları ile Cebel-i Rahme arasına manevi köprü kuruyorlar. Bu yiğitlere “kurtçu”, “kurda tapıyorlar” demek vebaldir.

Bir dahaki yazımızda buluşmak üzere esen kalınız efendim...

.

Büyük Orta Doğu Birliği’nin başı Irak mı?

10 Ocak 2021 02:00

A -

A +

Doç. Dr. Hüseyin ŞEYHANLIOĞLU

Gaziantep Üniversitesi Öğretim Üyesi

hseyhanliogluQgmail.com

CIA ajanı, Paris kedisi ve Rus mankurdu Hafter, geçtiğimiz haftalarda Sisi’den önce gidip kırmızı halılar üzerinde ödüllerle döndüğü Paris’ten, Türkiye’yi tehdit etmişti. Ancak daha Hafter’in salyaları yere düşmeden, Hulûsi Akar komuta kademesiyle soluğu Libya’da aldı ve onun payını, “somut ve net olarak” bir SİHA’lık mesafede verdi. Ancak Başbakan Mustafa El-Kazımi, Türkiye dönüşü İran tarafından tehdit edilince yine Hulûsi Akar Irak Savunma Bakanıyla doğrudan görüştü ve Irak’ta da savaş tamtamları kısa sürede sustu. Çünkü Türkiye, Orta Doğu’nun ve dahi Irak’ın ana direğidir.

1979 yılında İran’la savaşa tutuşturulan, sekiz yıllık savaşın hemen ardından Kuveyt’e yönlendirilen, 1991 yılında “ağır yaralanan” ve 2003 yılında ABD tarafından “öldürülen” Irak’ın siyasal sistemi tamamen çöktü. Sonra Irak, kasıtlı olarak İran’ın önüne atıldı. İran, şu anda bile ambargoyu, Irak üzerinden petrolünü çalarak delmekte, bölgeyi Şiileştirmekte ve Haşti Şabi gibi paralel örgütleri, Akdeniz’e uzanan, “Şii hilali”nin bağlantı köprüsü olarak kullanmaktadır.

Irak, yönünü hep Türkiye’ye dönmüş ve hatta Bağdat Paktı üzerinden Türkiye’yle birleşme sürecine girerken, ilk İngiliz ve ABD destekli askerî darbeyle tanışmış ve günümüze kadar süren kaosun kapıları açılmıştır. Bizde de iki yıl sonra aynı şekilde darbe yapılmış ve Başbakan Adnan Menderes aynı akıbete uğramıştı. İktidara gelen Saddam’ın ilk versiyonu olan General Kasım da, Osmanlının son evlatlarını sokakta parçalamıştır. Türkiye’deki CHP ve HDP’nin Irak versiyonu gibi aslında kan ve gözyaşı demek olan Baas zihniyetine heba olan Irak’ın bu facialarla dolu 108 yılından sonra, tıpkı Kerbela faciasından bir asır sonra olduğu gibi Bağdat’ta yeniden “1001 Gece Masalları” yaşanabilir mi? Tarih, ne de olsa ibretlerle dolu bir tekrardır.

IRAK’TA SON BİR AY’DA NE OLDU?

İran destekli Haşti Şabi’nin bazı komutanlarının Bağdat’taki saldırılardan dolayı tutuklanması ve Yeşil Bölge’yi vurup Bağdat’ta silahlı yürüyüş alayı yapması üzerine, Irak Silahlı Kuvvetleri Başkomutan Sözcüsü Yahya Resul, 1.800.000 kişilik ordu ve emniyet mensubunun, Başbakan ve Silahlı Kuvvetler Başkomutanı Mustafa Kazimi’nin emrinde olduğunu söyledi. Yahya Resul’un bu açıklamasından sonra, ekonomik ve güvenlik konuları için Ankara’da bulunan Başbakan Mustafa el Kazımi’yle aynı anda, Irak’tan üst düzey bir heyet de İran’ı ziyaret etti ve ziyaretin ardından, Irak Hizbullahı da, Irak Başbakanı Mustafa El Kazimi’yi doğrudan tehdit etti. Buna karşın Kazimi, cuma gecesi Bağdat’ta sokağa çıkarak, Kerh ve Resafe bölgelerinde, iş yerlerini ziyaret etti ve camide en arka safta namaz kılarak âdeta bunlara meydan okudu. Bunun üzerine tansiyon düştü ve Irak Parlamento Başkan Yardımcısı Beşir Haddad, sorunun şimdilik ortadan kalktığını açıkladı.

Ancak birkaç gün sonra Kasım Süleymani ve yardımcısı Mühendis'in ölümünün yıl dönümü geldi. İran yine sokaklarda, Geldik Ya Hüseyin deyip tefler çaldı. Çünkü İran’ın Orta Doğu komutanı, en az 200 örgüt komutanı Kasım Süleymani ve yardımcılarının suikastla öldürülmesinden sonra, İran boş alanlara atılan birkaç borulu füze saldırısı dışında sadece Farsça kafiyeli şiirler okudu. Bundan sonra bir ay önce de Tahran’ın merkezinde nükleer çalışmaların da beyni öldürüldü. Tel Aviv’de bir üst düzey bir MOSSAD ajanı vurulduysa da bunlar devede kulak kalır. Çünkü Suriye’de bila kayd-u şart İsrail tarafından vurulmaktadır. Ancak aynı İran, Türkiye’nin Bakü zaferini gölgelemek için bir şiire, destanlarla cevap vermeye çalıştıysa da Zarifi, Çavuşoğlu ile sahili selamete gitti.

Türkiye’nin ekim ayında Ezidilerin tarihi bölgesi Şengal’den (Sincar), PKK’yı ve onu maaşa bağlayan Haşti Şabi’yi, Bağdat ve Erbil’le beraber çıkarması, en son PKK Xanasor Gümrük Müdürünün öldürülmesi sadece SİHA’larla kazanılan bir zafer değil, aynı zamanda Libya ve Karabağ gibi diplomatik bir zaferdir.

“1001 GECE MASALLARI”NIN RAYLARI DÖŞENİYOR

2015 yılında tamamladığım üç yıllık Habur Sınır Kapısı’nın ekonomik ve sosyal boyutu konulu çalışmaya göre, kapıda yıllık en az 10 milyar resmî bir o kadar da gayriresmî ticaret yapılmaktadır ki, bu rakam Almanya’dan fazladır. Ancak aşırı yığılmadan dolayı zaman ve para kaybına sebep olan Habur sınır kapısının yanında, Ovaköy-Tel Affer üzerinden Musul’a bağlanıp, Bağdat demir yollarının Basra Körfezi’ne kadar uzatılması, ilk defa Sultan II. Abdülhamid devrinin ötesine geçilen bir adım olarak görülmektedir. Bu, Mezopotamya’ya uzanan demir ve su yolları anlamına gelmektedir ki, Türkiye’nin petrol, Irak’ın ise su krizi çözülecektir. Osmanlının bir Vali ve birkaç bin askerle 400 yıl huzur içinde yönetmesine rağmen, İngilizler ve ABD’nin milyonlarca ölü ve felaketlerle İran’la beraber yönetemediği Irak’ta, tarih, Türkiye’nin önüne zafer halılarını sermektedir…

Irak Savunma Bakanıyla doğrudan Ankara’da görüşen Hulûsi Akar’ı tebrik ederim. Zira Irak’ı şeytan üçgeninden kurtarmalıyız. Orada Musul, Erbil, Basra, Bağdat ve Süleymaniye merkezli dostlarımızın torunları var. İngilizlere Irak’ı dar eden ve 1918 yılında onları, Süleymaniye ve Musul’dan çıkaran ve Berd-u Kahraman’da sıkışınca -Kavis Axa’nın dediği gibi- “Türk kardaşından” yardım isteyen Şeyh Mahmud Berzenci ve Cebeci’de yatan Kût'ül-Amâre Zaferinin baş kahramanlarından, şeyhlerin şeyhi Basralı Uceymi Sadun Paşa’nın evlatlarına vefa borcumuz olduğu gibi kaderimiz olan bu coğrafya, bizim hem hayat kaynağımız hem de felaket sebebimizdir. Irak bize ırak değildir… Yeni Zelanda’yı soran yok ama sora sora Bağdat bulunur.

Bunun için mal, hizmet, sermaye, insan ve teknolojinin AB gibi serbestçe hareket edebileceği ama sınırların sabit kalacağı, su/petrol ve bölgesel güvenlik sorunlarının, Türkiye, İran, Pakistan, Irak ve Mısır esaslı çözüleceği bir iş birliği topluluğu elzemdir. Irak ve Türkiye için su ve petrol, AB’nin özü olan kömür ve çelik (AKÇT) gibi bölgesel yakınlaşmanın ilk temel harcıdır. Vizeler kaldırılmalı ve Basra körfezine uzanacak demir yolu dâhil yeni bir sınır kapısı daha açılmalıdır. Hatta Harran Ovası’na fazla gelen GAP suları da Suriye’ye doğru, uzatılmalıdır. Çünkü kısa bir süre sonra, ABD desteğiyle uluslararası uçuşlara açılacak olan Kamışlı Havaalanı bölgenin dengelerini değiştirecektir

.

Yılın raporu ve bir Muhibbî şiiri

10 Ocak 2021 02:01

A -

A +

Prof. Dr. Kemal Yavuz

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

kyavuz@fsm.edu.tr

Kanuni Sultan Süleyman Han, 22 yaşında kaybettiği oğlu Mehmed’in ölümü ile acıklı durumu bizzat nefsinde yaşamış, onun için mersiye yazmıştır.

Koronavirüsün gelip bütün dünyayı esir alışının birinci yılını bitirmek üzereyiz. Önceleri sessiz bir şekilde ve kendini nezle durumunda gösteren bu hastalık, gitgide genişleyip dünyayı sardı. İnsanlar birbirlerinden korkar duruma geldi. Yakın akrabalar bile birbirleriyle olan ilgilerinde tedirgin olmaya başladılar. İnsanlar sairfilmenam, uykuda gezer gibi bir hâle düştüler; yaşayıp yaşamama arasında gelir gider oldular. Şehirler arası gidip gelmeler durduğu veya belgelere bağlandığı gibi, ülkeler arası yolculuklar da sekteye uğradı. Hatta bazı zamanlar tamamen durdu. Okullar, iş yerleri, yiyecek ve içecek yerleri kapandı veya iş yapmaları belirli ölçülere bağlandı, yeni yeni şartlar getirildi. Uzaktan eğitim, öğretim yerlerine bağdaş kurdu. Eğitim ve öğretimin yüzyüzeliği kalktığı gibi öğrenmenin ve öğretmenin sıcaklığı da gitti. Hocalar, öğretmen ve öğrenciler bulundukları öğrenim mekânlarını terk ederek dünyanın belirli yerlerinden seslenir duruma düştüler.

TOPLUMUN NEFESİ KISITLANDI

Maskeler insanların görüntüsünü bozduğu gibi nefes almalarını da zorlaştırdı. Toplumun nefes alması da kısıtlandı. İnsanların bir araya gelmeleri ürküntü getirdi. Caddeler, sokaklar ve meydanlar ıssız kaldı. Sokak hayvanları bu sessiz yerlerde gezip dolaşırken yiyecek aramaya başladılar. Onların da imdadına yetişenler oldu. Parkların durumu daha da acınacak hâle geldi. Ağaçlar, çiçekler, yeşil sahalar öksüz gibi. Tiyatroların sahnelerindeki canlılık, sinemaların perdelerindeki görüntüler başka zamanlara çekildi. Ya düğünler… Yeni baştan sonsuz bir sevgi ile birbirine bağlananlar, yüzüklerini takmış günlerini almış gelin ve damat adayları, kurdukları hayallerin yıkıntıları altında kaldılar. Hepsinin ulaşılmaz hayalleri, ertelendikleri günlerin hasret perdeleriyle örtüldü. Onların sevinçlerini paylaşmak isteyen anne baba, eş dost özledikleri mürüvvet günlerini istedikleri gibi görüp yaşayamadılar.

Camiler ve ibadet yerleri de sessizliğe büründü. Hatta cemaatle namaza ve camiye gelip gitmeye bile izin gerekti. Camide müezzin ve imamdan başka kimse görünmez oldu. Bizi bize bildiren, bizi kendimize getiren ezan sesini duymamış olsaydık yaşadığımızın farkına bile varamazdık. Evet, ezan sesi, o bizi dünyaya ve ahirete çağıran ses... Manevi gücümüzü ondan ve onun geldiği atmosferden aldığımız, yaşama gücümüzü kuvvetlendiren ve ümit olmaya devam eden ezan sesi... Bu ses hastalarımız ve bizler için hep böyle olacaktır…

Bir de hac için hazırlık yapanların durumu var. Bu da bir talihsizlik oldu. Ayrıca kura için sırada bekleyenler var. Hepsinin gönlü Kâbe’de ve Mescid-i Nebevî’de uçar; fakat vücut ve varlık olarak oraya gidemediler. Şairin, “Küşâd-ı gonca-i dil kaldı bir bahâra dahi” mısraında dile getirdiği gibi, bu arzular da bir başka bahara kaldı. Ya o mukaddes yerlerin tenhalığı; oralar da öksüz gibi. Elimizden bir şey gelmiyor. Kul ne kadar kuvvetli görünürse görünsün, hep acizlik içindedir. İnsanlığın aklını başına alıp, kendine gelmesi lazım.

Hastaneler, şifa kaynağı olan eczaneler... Özellikle hastaneler ile sağlık kuruluşları sıkıntı içine düştü. Belki de açılan kapıların, geçilen koridorların bir ucu ahirete açıldı. Doktorlar, hemşireler ve diğer sağlık görevlileri canları pahasına çalıştıkları gibi hasret ateşi ile de yandılar. Çocuklar anne ve baba özlemi ve onlara kavuşmanın hayaliyle sayıkladılar, avundular. Sağlık görevlilerinin çoğu canından oldu. Bahar geldi geçti ama insanlar çiçeklerin açılışını göremediler. Zaman sessizce geçiverdi, bir de baktık baharın sonunda yazın başındayız.

Bahar diyorum, yaz diyorum; bahar insanoğlunun hayatındaki ilk sınır, birinci basamak... Çocukluk ve ilk gençlik zamanı, yirmiye yaklaşan ve yirmi-yirmi beş yılla sınırlanan zaman dilimi... Sonrasında yaz gelir. Bir yirmi yıl da oraya verelim. Sonra güz mevsimi gelir ve altmışında sona erer. Onun ardından kış gelir ve biz kışın sonunda yaşayabildiğimiz, Hakk’ın verdiği sayılı nefesler kadar yolumuza devam eder, nihayet bir yerde toprağa düşeriz. Yılları bir yorgan gibi üzerimize çekeriz. Kim, nerede, nasıl düşmüş; nasıl yitmiş ancak onun yakınları bilir.

İşte korona, çok canlar götürdü; canlar götürmek şöyle dursun yaşamayı, nefes almayı bile zehir etti. Hatta ömrümüzde hiç görmediğimiz karantina denen hapis durumunu getirdi. İnsanları, yurtlara ve otellere kapattı, anneyi yavrudan, babayı evlattan hatta dostu dosttan ayırdı. Ölümler getirdi; çok kimse bizim gibi yakınlarını, dostlarını yitirdi. Hele yirminci bahara yol alırken, daha aşağılarda on beşlerde, on yedilerde gözümüzden kaybolanlar, yakınlarımız, öğrencilerimiz, öğrencilerimizin kardeşleri için üzüntülerimiz, hiç eksilmedi. Sevgili Sağlık Bakanımızın gayretleri bir tarafa, hiç kulaklarımızdan gitmeyen sesi çınladı durdu. O da kaybedilen her hasta için “hastamız hastamız” diyerek üzüntülerini dile getirdi ve vatandaşlarımızdan kurallara uyulmasını diledi.

Ya büyüklerimizin kaybı, aynı yolda aynı yaşta yürürken hayattan birdenbire çekiliveren dostlarımız, ağabeylerimiz, kardeşlerimiz. Cenazeleri ile ilgilenmek bir tarafa, namazlarını bile kılamadıklarımız var. Son vazife de elimizden alındı. Ne diyelim şartlar böyle gerektirdi. Daha da acıklısı, nikâh masasından ayrıldıktan sonra birkaç gün içinde, bir hafta bile geçmeden ömrünü tamamlayanların durumu insanların içini yaktı. Gönlümüz onların cennette birlikte olmalarını arzu eder. Koca Yunus bir şiirinde;

“Şu dünyada bir nesneye yanar içim göynür özüm/Yiğit iken ölenlere gök ekini biçmiş gibi” diyerek, yanıp yakıldığını söyler ve üzüntüsünü dile getirir. Ölüm padişahtan kula, dilenciye kadar nicelerini ağlattı. İşte on altıncı yüzyılın büyük padişahı Kanuni Sultan Süleyman Han da yirmi iki yaşlarında kaybettiği ve çok sevdiği oğlu Mehmed’in ölümü ile bu acıklı durumu bizzat nefsinde yaşamış, onun için yanıp yakılmış ve aşağıdaki mersiyeyi yazmıştır. Mersiye yazdığı gibi onun adına türbe ile Şehzadebaşı Camii’ni de yaptırmıştır. Bu ağlayan şiirini insanlığa armağan bırakmasının yanında Mimar Sinan’a, Şehzadebaşı Camii’nin minarelerinde gözyaşını damlalar şeklinde işletmiştir. Şimdi büyük padişahın “Şehzâdeler güzîdesi Sultân Muhammed’üm” nakarat mısraının dillerde dolaştığı ve tamamının pek duyulmadığı şiirine bakalım:

İyka‘be-i bekâya giden mîr-i erşedüm

İy saltanat sipihrine mehtâb-ı es’adum

İytahtgâh-ı huldeemîr-i muhalledüm

Şehzâdeler güzîdesi sultân Muhammed’üm.

Begler görün ki n’itdi bana tâli’-i siyâh

Ebr-i sefîd içinde nihânoldı mihr ü mâh

Cân gülşeninde gonca iken hâke düşdi âh