 |
|
|
 |
|
| ABDULHAMİD HAN |
ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026 |
|
|
|
|
 |
.
Büyük devlet nasıl olur?
6 Ocak 2019 02:00
PROF. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
osmankemalkayra@gmail.com
Karadeniz Teknik Üniversitesi
Büyük devletlerin çoğu genelde deneme devreleri geçirerek hatta bölünerek ve yıkılarak tekrar kurulurlar. Bu çöküş ve yeniden yapılanmalar birkaç defa da olabilir. Her bölünme ve yıkılış -ki genelde ihanetle olur- devletin yeniden yapılanmasında kurulan devlete büyük tecrübeler sunar; tekrar aynı hataya düşmemek için tedbirler alınır. Buna rağmen yine arızalar olur mu? Olur!
Kuvvetli devletlerin kuvvetli rakipleri olur. Kuvvet kuvvete galip gelmezse bu sefer hileler ve ihanetler devreye girer. En tehlikeli düşman, içteki dost görünümlü düşmandır.
Otorite çift başlılığı kabul etmez. Bölgenin en güçlü ve hâkim devleti kendisine rakip olsun veya olmasın, her devleti ya topraklarına katıp egemen olmak veya yok etmek ister. Bu teoriye bugünkü şartlarda soğuk bakılabilir ama büyük ve emperyalist devletlerin bu iştihası asla yok olmamıştır. Yıllarca aynı coğrafyada ve ümmet kavramı içinde en büyük ortaklığı paylaşan devletler veya topluluklar, kendilerine Batılı devletlerce sunulan sanal devlet aldatmacası ve şuursuzca empoze edilen batıl kavmiyetçiliği ümmet bağından üstün görerek ayaklanmaya başlamışlardır. İşte Orta Doğu’nun hâli budur.
Balkanlarda hep diri tutulan ise aslî kavmiyetçilik ve bağımsızlık aldatmacası olmuştur.
Rusya, Büyük Türkistan’ı parçalarken, Batılı güçler Ortodoks ve Slav ağırlıklı küçük toplulukları, Osmanlıdan koparıp mono-blok devletler yerine butik devletler kurarak güçlü birliklerin oluşmasını engellemişlerdir. Maksat özerk (muhtar) yönetimli devletler değil, kendilerine bağımlı uşak devletler oluşturmaktır.
DEĞİŞİM İSTEKLERİ DEVREYE GİRİNCE
Dünyanın yeniden yapılanmasını sağlayan en önemli faktör ekonomik dengelerin değişmesidir. Yirminci asırla birlikte hızla gelişen monark idareleri yıkma çabaları önce meşrutî krallıklar vadiyle devreye girmiş, sonra daha çok hürriyet ve daha çok demokrasi gibi kulağa hoş gelen sloganlarla kitleleri hipnoz güdümlüleri hâline getirmiştir. Zaten Batı’nın en güçlü silahı da budur. Bu silah ne tutukluk yapar ne de hata…
Osmanlı döneminde bugünkü irili ufaklı Arap devletlerinin hepsi Osmanlı ümmet topluluğu içinde huzur içinde yaşıyorlardı. Orada hatırı sayılır bir Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem vardı.
Orta Doğu’da, kurulan istikrarsızlık abidesi sanal devletler, Osmanlı’dan çalınıp sipariş üzerine kurulan güdümlü butik devletlerdir. İngilizler tarafından düzenlenen bayraklarının hepsinde genellikle alttaki siyah paralel renk kuşağı, Osmanlıya düşmanlığın simgesi olarak tasarlanmıştır.
Şimdi Fırat’ın doğusu da batısı da niçin önemli, daha iyi anlaşılmıyor mu? O hâlde kılıç hakkımız olan bu topraklarda, tekrar adalet sağlamamıza kim, nasıl mâni olabilir ki…
Orta Doğu’da demokrasi en çok da petrol bölgelerindeki devletlere vadediliyor. İyi veya kötü, halkın kendi içinden çıkan diktatörler veya ılımlı krallar yıkılıp, uydu sistemli, uzaktan kumandalı demokrat?! yöneticiler halkın başına dikiliyor.
İnsanlar bazen şöyle düşünebilirler: Zaten belirtildiği gibi yayılmacılığın en büyük sebebi, petrol rezervlerinin olduğu alanlardaki stratejik bölgelerdir. Aslî ve Latin Amerika kıtalarında da geniş petrol rezervleri vardır. Peki, o hâlde niçin bütün bu çullanmalar sadece İslam coğrafyasınadır?
Ama unutulmasın ki yapılan jeolojik araştırmalar bu bölgelerin rezervlerinin ömrünün tükenmekte olduğunu gösterirken, Orta Doğu petrol rezervleri çok uzun sürelerde yetecek durumdadır. Gerçi Venezuela, Kolombiya ve Küba gibi ülkelere de Amerikan tasallutu olmuştur ama burada Anti-Amerikanizm ve sosyalizm baş faktör durumundadır. Şurasını hemen hatırlatalım ki, Amerika bir rejim devşirici devlet olmaktan ziyade, ekonomik pazarlamacılığa ve güce dayalı bir politika izlemektedir.
Batı’ya boyun eğmemekte kararlı görünüp direnen ve geniş petrol yataklarına sahip olan İran, yıllardır ekonomik ambargolarla boğuşmaktadır. İran, o bölgenin en stratejik devletidir. Orta Doğu’da Osmanlının bir kazası ve nahiyesi iken devlet statüsü kazandırılmış küçük devletlere benzemez. Eski Pers İmparatorluğundan ve Sâsânî süzgecinden geçen İran, Amerikan yanlısı Aria Mehr Şah Rıza Pehlevî’nin yıkılmasından sonra, yıllarca Fransa’da ikamet eden Humeynî’nin İran’a hâkim olmasıyla, Şia kaynaklı molla-teokratik bir devlet kurulmuştur. Şahlık döneminde Sünnî devletlerle pek de problemi olmayan devlet yerine, prestiji ve gücü Sünnî alternatif görüşe dayalı, aktif, lobi gücü belirli olan İran, Şii devletler ve topluluklar arasında pilot bir devlet hâline gelmiştir. Bu güç kaynağı, Güney Irak, Suriye ve Lübnan’da artık söz sahibidir. Lübnan’da parlamentoya da girip yasal bir parti gibi görünen Hizbullah, bütün Orta Doğu’da karşımıza çıkar.
NİHAYET SURİYE
2011 yılından beri devam eden Suriye olaylarında, Esad’a Rusya desteği bir yana bırakılırsa bu ülkeye en büyük destek Şiilerden gelmektedir. Tabii ki Esad’a en büyük Şii milis desteğini sağlayan ülke de bölgenin en büyük gücü, İran’dır.
Orta Doğu Stratejik Araştırmalar Merkezi’ne göre, DEAŞ’tan da rejim saflarında milisler olduğu gibi Suudi Arabistan Şiilerinin kurduğu Hicaz Hizbullah Savaşçıları, Yemen’de Şii Hûsîlere bağlı Zeydîler, Pakistanlı, Hindistanlı, Somalili, Fildişili ve diğer Afrika ülkelerinde yaşayan Şii milisler, bu savaşa destek vermektedir. Şu anda Suriye’de savaşan 14 civarında Şii milis grubu vardır.
Bölgenin güçlü isimlerinden Lübnan Hizbullahı’nın Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, DEAŞ (IŞİD) ve Vehhâbîliğin kendi cephelerinde olmadığını söylerken bu grupların savaşın kendisine ait olan ahlâkî kurallarının dışına çıktığını iddia etmektedir. Zaten DEAŞ Sünnî gibi gösterilirken Vehhâbîlik de mezhepler dışı olmakla birlikte bu da Sünnî gibi algılanmaktadır. Gerçekte her ikisinin de Sünnî itikatla alakaları yoktur.
Peki, Suriye’nin durumu Türkiye’yi neden ilgilendiriyor? Esad rejimi Suriye’de baskı ve şiddeti artırınca, ABD, Esad’a ilk tepki veren devlet oldu. Bu Arada Türkiye uzun süre Esad rejimi ile iyi ilişkilerini devam ettirdi. Amerika konuyu “BM” ye taşıyınca Türkiye ve Arap Birliği ülkeleri bölgede inisiyatif kurmaya çalıştılar.
Türkiye, Suriye ile 910 km ortak sınıra sahiptir. İki ülke arasındaki sınır doğuda Dicle, batıda Akdeniz’e kadar uzanır. Doğuda Şırnak, batıda ise altı ilimiz Suriye sınırındadır.
Suriye krizi İran ve Arap birliğinin müdahalesiyle uluslararası boyut kazanmıştır. Rusya, İran ve Çin, Anti-Amerikanizmin bir göstergesi olarak Suriye’nin yanında yer almışlardır. 2012’de Arap Birliği tarafından Suriye krizi “BM”ye taşınınca olay küresel boyut kazandı. Beşar Esad PKK/KCK terör teşkilatı liderleriyle temas kurup Suriye’nin kuzeyindeki PKK/KCK uzantısı PYD’ye serbestlik tanıdı. Artık bundan sonra Türkiye için değişik formlarla Suriye’de faaliyet gösteren terör teşkilatlarıyla savaşmak için sınır ötesi harekâtın sebebi daha iyi anlaşılmaktadır. Mesela, ABD Suriye rejimine karşı iken PKK/KCK’nın Suriye uzantısı PYD’yi niçin desteklemektedir? Amerika bölgeden gerçekten çekilmekte midir? PYD, YPG’ye verilen 22 bin 500 tır ve 500 uçak dolusu silahı geri alacak mıdır? Amerika’nın Suriye’de bulunması sadece bölgesel gücün dengelenmesi için midir? Neden Suriye’de rejim yandaşı olan Rusya ve İran, Türkiye ile yakınlaşmaya başlamıştır? İran’da var olan PKK kolu PEJAK neden bu ülkede hiçbir faaliyette bulunmaz? İslami cihatla yola çıkan DEAŞ, neden İsrail’le hiçbir problem yaşamaz? Amerika bölgeden çıkacağını belirtince müttefik olan Fransa niye buna karşı çıkmıştır? Bu soruların hepsinin cevabı nettir: Bölgede İsrail ve petrol varsa bölgeye istikrarın gelmesi zordur. Bu alanda dar bir Üçüncü Dünya Savaşı tatbikatı yapılmaktadır.
BÜYÜK DEVLET GÖSTERGESİ
Devletler artık stratejik ortaklıklar kurmaktadır. Uzun zamandır Amerika’nın müttefiki olan Türkiye, yıllar yılı soğuk durduğu Rusya, Çin ve İran ile gerçekten çok hassas ilişkiler içindedir. Bu çok önemli bir gelişmedir. Çünkü adı geçen devletlerin hiç birisi bu topraklardan el çekmeyeceklerdir. O topraklarda olaylara müdahil olması gereken aslî ülke Türkiye’dir. O topraklar hem coğrafî, hem akrabalık hem de ümmet kavramıyla bizi yakından ilgilendirir. Bu topraklar hem ata mezarlarımızın (Süleyman Şah Türbesi) ve hem de soydaşımız olan Türkmenlerin bulunduğu bölgedir. Şu hâlde hiçbir güç “Orada ne işiniz var?” diye soramaz. O zaman biz de bütün bu emperyalist güçlere “Esas sizin burada ne işiniz var?” diye sorarız.
Balkanlarda fitilini ateşledikleri bombayı Filistin’de ve Orta Doğu’da patlatan Batı, nihayet Osmanlıyı yıktı. Aynı oyunu Türkiye Cumhuriyeti için de devreye sokan bu şerîr güçler, bu sefer başaramayacaklardır. Çünkü olaylara tam zamanında müdahil olduk. Sınırları dışına nüfuz ihraç etmeyen devletler yok olur gider. Artık o Türkiye yok! Fırat’ın doğusu da batısı da manevra ve savaş alanlarımızdır. İçteki bazı kıt akıllı ve vicdanları dumura uğramış olanlar hâlâ, “Orada ne işimiz var” diye feryat etseler de, o topraklarda artık nüfuzumuz da vardır, nüfusumuz da… Gelecek yazımızda buluşmak üzere esen kalınız efendim.
.
Yeni Suriye denklemi ve Türkiye’nin konumu
6 Ocak 2019 02:00
DR. TELMAN NUSRETOĞLU
Hazar Üniversitesi Öğretim Üyesi
t.nusretoglu@mail.ru
1998 yılında Kara Kuvvetleri Komutanı Atilla Ateş Paşa’nın “Artık terör örgütünü himaye eden Suriye’ye karşı sabrımız kalmamıştır” beyanatından sonra Türk devletinin kararlılığını gören Baba Esad’ın canını korku sarmış, ülkesinden apar topar gönderdiği Abdullah Öcalan ise dünyada kendisine sığınılacak bir delik bulamamıştı. Büyük oyunun sonuna yaklaşılırken, Türk- İslam dünyasının lokomotif gücü Türkiye’yi hedef alan, bölge coğrafyasını paramparça etmek amacıyla yola çıkan, asrın en büyük müstemlekeci yıkım projeleri olan Suriye’nin kuzeyindeki terör devletinin müellifi Amerika’ya karşı bu sefer Türk devletinin en üst perdesinden sabrımız kalmadı mesajı gönderiliyordu. Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın savunma sanayi toplantısında Fırat’ın doğusuna yönelik operasyonun her an başlaya bileceğine dair beyanatı hem bu terör devleti projesinin tamamen bertaraf edilmesi mücadelesinde halledici bir hamle olmuş hem de Suriye çözümü ve bölgenin zorlu jeopolitik denkleminde Ankara’yı merkezi konuma yükseltmiştir. Amerika’nın Suriye’den askerlerini çekeceğini beyan etmesiyle birlikte Menbiç etrafında ve Fırat’ın doğusunda ortaya çıkan son durum bağlamında fikrinizi bir az açmaya çalışalım. Öncelikle Pentagon’un da itiraf ettiği gibi sıra dışı jeopolitik konumu ve tarihî misyonundan dolayı Amerika ve Rusya’nın çıkarları adına kendisini Türkiye’yle iş birliğine mecbur hissettiği ifade edelim.
Trump’ın Suriye’den askerlerini çekme kararının arkasındaki iç siyasi mücadeleleri, seçim vaadini ve Pentagon’un muktedir generallerinin konumunun zayıflatılması teşebbüsünü görüyoruz. Fakat Türkiye’nin kilit misyonuyla gelişen Astana süreci sonrasında Washington’un bölgede karşı karşıya kaldığı açmaz ve Türkiye gibi hayati bir müttefiki, terör koridoru projesi yüzünden tamamen kaybetme riski, ABD’yi çekilme kararı almaya zorlamıştır. Washington’un eski siyaset ve paradigmalarının artık çökmeye başladığını görmek lazım.
ABD MECBUR KALDI
ABD devlet aklının, Türkiye gibi bir güçle bölgede ve dünyada iş birliği şansını kaybetmeyi göze alamayacağını bir daha tespit edelim. Peki, Moskova’nın Suriye ekseninde gelişme ihtimali artan Amerika-Türkiye yakınlaşmasına yönelik tepkisi ne olabilir? Rusya, Türkiye’yle gelişen ticari-siyasi ilişkilerine, enerji iş birliğine, S-400 meselesine, Astana safhasına, siyasi çözüm konusunda alınan mesafeye rağmen PYD-YPG’nin sıkışmışlık durumunu kendi lehine fırsata dönüştürerek Türkiye’den önce Şam rejimini Menbiç’e, Fırat’ın Doğusuna yönelik müdahaleye, PYD ile iş birliğine teşvik edebilir mi? Suriye’de şu ana kadar yaşanan gelişmeler hiç bir gücün Türkiye’ye rağmen bölgeyi yeniden dizayn edemeyeceğini açıkça ortaya koydu. Rusya ve Şam rejimi gelinen noktada Ankara’yla iş birliği sayesinde Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanması noktasında belli başarılar elde etti. Siyasî çözüm, Türkiye’nin çabalarıyla bu noktaya geldi. Fakat Amerika’nın bölgeden çekilmesi sonrasında yaşanacak muhtemel gelişmeler, özellikle Fırat’ın doğusundaki terör hedeflerine yönelik müdahale Türkiye’yi Suriye çözümünde merkezî ülke konumuna yükselteceği için Moskova bu durumdan rahatsız olabilir.
RUSLARIN KAFASINI KURCALAYAN MEVZULAR
ABD’nin ne şekilde çekileceği, boşluğu kimin dolduracağı, Ankara-Washington hattındaki anlaşmanın detayları, Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yönelik operasyonuna Washington’un onay verip vermediği, siyasi çözüm konusunda Amerika’yla Türkiye’nin ne tür iş birliği yapacağı, bu iş birliğinin Astana sürecine etkileri Rus uzman ve siyasetçilerini en fazla meraklandıran mevzular arasındadır. Trump’un attığı tweetlerden yola çıkarak Amerika’nın bu çekilmeyi Ankara’yla koordineli bir şekilde gerçekleştireceğini düşünürsek, Rusya ve rejim güçlerinin, bu fırsatı kullanarak Menbiç ve Fırat’ın doğusunda bir oldubittiye gitmesi imkânsız gözükmektedir. Rejimin Menbiç’e bayrak çektik açıklamasından sonra Amerikan helikopterlerinin şehir üzerinde uçarak varlığını hissettirmesi de bu durumu teyit ediyor. Kanaatimce Suriye’de nihai çözümün elde edilmesi, Ankara’yla ilişkilerin zarar görmemesi için Moskova, Türk ordusunun Fırat’ın doğusundaki terör yapılanmalarına yönelik müdahalesine destek vermek zorundadır. Ayrıca Rus Dışişleri Bakanı S. Lavrov’un Suriye’nin toprak bütünlüğüne yönelik en büyük tehdidin Fırat’ın doğusunda Amerikan himayesindeki terör örgütlerinden geldiğini ifade ettiği de biliniyor.
Özetlemek gerekirse dış politikada millî çıkarları öne alan denge politikasıyla, siyasi-diplomatik, askerî hamleleriyle Ankara’nın Suriye çözümünde kilit konuma yükseldiği açık. Rusya, Almanya ve Fransa liderlerinin siyasi çözüm gündemiyle İstanbul’da toplanmasını da bu çerçevede değerlendirmeliyiz. Amerika’yla Rusya arasında anayasa komisyonu üyelerinin listesi, siyasi çözüm, Suriye’nin geleceği, mültecilerin ülkelerine dönmeleri vs. konularında anlaşmazlığın olduğu da bellidir. Şam rejiminin şu anda kendisini savaşın galibi olarak görüp siyasi çözüme gerekli katkıyı sunmadığı da ortadadır. Umumiyetle Esad ve Baas rejiminin Birleşmiş Milletler gözetiminde demokratik seçim yapması, hakiki anlamda çok partili sisteme geçilmesine izin vermesi de kuşkuludur. Bu yüzden de Rusya da dâhil siyasi çözümden yana olan bütün ülkelerin Esad rejiminin Fırat’ın doğusunda da kontrolü sağlayarak konumunu güçlendirmesine sıcak bakması zor gözüküyor. Hem Türkiye’nin bekasını tehdit eden terör koridorunun tümden engellenmesi hem de Esad’ın siyasi çözüme zorlanması için Menbiç ve Fırat’ın doğusunun Türkiye’nin kontrolü altında olması şart. Amerika ve Batılı güçlerin Suriye’de tutunacak tek dalları YPG-PYD olsa da Türkiye’nin hamleleriyle köşeye sıkıştıkları kesin. Zor ekonomik şartları da dikkate alarak Suriye’deki çıkarları, askerî üslerinin güvenliği, Türkiye ile ilişkililerin devamı için Rusya’nın siyasi çözümü bir an önce gerçekleştirmek istediğini düşünüyorum. Başkan Erdoğan Fırat’ın doğusuna yönelik müdahale konusunda kararlılığını beyan etmesiyle birlikte Türkiye’nin zamanlama açısından da oldukça akıllı bir planlama yaptığı açık…
.
DÜNDEN BUGÜNE TÜRKÇE… Uydurukça kelimeler niçin dilimize sokuldu?
13 Ocak 2019 02:00
Prof. Dr. Kemal Yavuz
kyavuz@fsm.edu.tr
‘Yaşam’, ‘okul’, ‘tümce’… Bir zamanlar “Saf Türkçe” adı altında, dilimize uydurulmuş kelimeler yerleştirilmeye çalışıldı. Önceki devirleri bir tarafa bırakırsak bu, daha ziyade 1958-1980 yılları arasında öne çıktı. Türkçede uydurulan kelimeler dilimizi kirletti. Peki, bunu yapanların niyetleri ne idi?
Diller arasında kelime alışverişlerinin bulunması yadırganmamalıdır. Bu durum geçmişte olduğu gibi bugün de böyledir. Hele din ve kültür, yaşama birliği olunca bu durum çok daha ile gidecektir.
“Okul” ile sınırlarımızın dışına çıkamazken, “mektep” ile büyük dünyalara açılıyorduk.
Türkçenin büyük bir tarihî derinliği ve geniş bir coğrafyası vardır; genişliğini de tarihî hadiselerden almıştır. Her geçtiği yerden güzellikler toplayan Türk milleti dilini de hayatının akışına göre, güzelliklerle genişliklerle süslemiştir. Türkçe, Orhun’a kadar nasıl bir safha geçirmiştir bilinmez. Orhun Âbideleri’ndeki hitabet diline bakınca Türkçenin anlatım gücünü daha gerilere götüren metinlerin bulunması gerekir.
Türkçe üzerinde ilk derlemeler ve araştırılıp incelemeler Kaşgarlı Mahmut tarafından yapılmıştır. Bununla beraber Türklerle ilgili bilgiler komşuluk yaptığımız milletlerin kaynaklarında bulunur. Başta Çin olmak üzere İran ve Arap kaynakları Türklere, Türk tarihine ve kültürüne ait bilgiler verirler. Türkçenin dikkat çeken bir başka yönü de bu milletlerin dillerine verdiği değerdir. Tarihe bakarsak, Orhun Âbideleri’nin yalnız Türkçe olmadığını görürüz; bu sonsuza uzanan taşların bir yüzü de Çinceye ayrılmıştır.
Türklerin İslâm dinini kabul etmeleri ile birlikte Arapça da hayatımıza girmiş, başta Kur’ân-ı kerim olmak üzere pek çok Arapça metinler Türkçe ile iç içe bir duruma geçmiştir. Arap şair ve yazarları da Türkler hakkında övgü dolu eserler yazmışlardır. Cahiz ve İbni Fadlan bunların başında gelmektedir.
İranlılarla olan durumumuz da tıpkı Araplara benzer. Önceki mücadeleleri bir tarafa bırakırsak, İran’da başta Büyük Selçuklu Devleti olmak üzere Türk devletleri kurulmuştur. Bu devletler ortadan çekildikten sonra bile bu yerlerde hüküm süren Türk hanedanları olmuştur. Safevîlerden, Nadir Şah’a kadar gelen zamanda bunu görmek mümkündür.
İşte bu tarihî paralellik aslen başta büyük şair Nizamî olmak üzere Türk asıllı pek çok şair Farsça eserler yazmışlar, şiirler söylemişlerdir. Bunların içinde Yavuz Sultan Selim Han gibi bir padişahımız da vardır. Artık ne Türkçe Arapçadan ne Arapça Türkçeden, ne Farsça Türkçeden ne Türkçe Farsçadan, ne Arapça Farsçadan ne de Farsça Arapçadan ayrılmıştır. Onun için Anadolu’da başlayan Türk edebiyatında başta Mevlâna Celaleddin-i Rumî olmak üzere kaleme alınan eserler Farsça ve Türkçe yazılmıştır.
Yazılan eserler yazarın elinden çıktıktan sonra topluma mal olduğundan, ortaya konan yeni eserlerin de başvurduğu kaynaklar vardır. Mevlâna eserini yazarken başta Kelile ve Dimne, Kabusname gibi eserlere gitmiş, ancak aldığı fikirleri kendi düşüncesine göre işleyerek milletin faydasına sunmuştur. Aslında bütün şair ve yazarlar bu bakımdan aynı yolu tutmuşlardır. Bunda inanç ve tarih birliği en büyük rolü oynamıştır.
Lâkin her dilin kendine göre bir kelime kadrosu ve işleyiş şekli vardır. Bunun da ötesinde dillerin kendisinde bulunmayan muhtaç oldukları kelime ve deyimler de olur. Bu yönden bakınca diller arasında kelime alışverişlerinin bulunması çok yadırganmamalıdır. Bu durum geçmişte olduğu gibi bugün de böyledir. Bugün telefon, televizyon gibi kelimelere her dil ihtiyaç duymaktadır. Hele din ve kültür, yaşama birliği olunca bu durum çok daha ile gidecektir. “Peygamber”, “din”, “iman”, “mektep”, “mektup” gibi kelimeleri tarihin kaynaklarından alıyoruz. “Mescid”, “cami, “medrese” gibi kelimeler de böyle. Bunları Türkçenin vücudundan, varlığından ayrı sayamayız. Hatta bütün İslâm milletlerinin ortak kelimelerinin başında bunlar vardır. Bu milletler bunlarla yaşarlar ve hayatlarını bu kelimelerle devam ettirirler. Bu saydığımız kelimeler dillerin başta gelen sözcükleridir. Arapça olsun, Türkçe olsun, Farsça olsun hemen her dilde böyle alınmış kelimelerle çok karşılaşılmaktadır. Bunları derinlemesine araştırıp incelemek gerekir. Nedim’in şu beytine bakalım:
Ayağın sakınarak basma aman sultânım
Dökülen mey kırılan şîşe-i rindân olsun
Burada Türkçenin içine hangi kelimeler girmiştir. Bu on bir kelimeyi bulan beyitte şair “sultân” ve “aman” kelimelerini Arapçadan, “mey” ve “rindan”ı da Farsçadan almıştır. Fakat Nedim bunları Türkçe bilir. Şu hâlde Türk dili bunlara ihtiyaç duymaktadır. Tarihte ilk defa “hükümdâr” manasına Gazneli Mahmut tarafından kullanılan sultan kelimesine asıl şahsiyetini kazandıran bu Türk hükümdarı olmuştur. Arap ve Fars bunu ne derecede bilirdi? “Mey” ve “rindân” kelimeleri de Türkçeye alınmıştır. Bunları almasa idik bu beyite o ses ve söz güzellikleri, o mana derinliği nereden gelecekti? Ya “şîşe” kelimesi? Bunu çok kimse Farsça zanneder. Hâlbuki bu Türkçenin “şişmek” kelimesi ile ilgilidir. “-e” eki ile isim yapılmıştır. Fars da bunu Türkçeden almıştır. Biz de Arapçadan aldığımız arûz veznine uydurarak ilk hecesini uzatmışız. Böylece bir âhenk vermişiz. Soğuk demir dövülmez, fakat kızarınca istediğiniz şekli verirsiniz. İşte şair aşkın o ateşli hâlini “şişe” kelimesine bile işlemiştir. Şimdi bu güzellikleri kayıp mı edelim? Hayır hayır bu olamaz. Bir de şu beyite bakalım;
O gül endâm bir al şâla bürünsün yürüsün
Ucu gönlüm gibi yerlerde sürünsün yürüsün
Burada anlaşılmayan ne var; hangi kelime yabancı; hepsi bizim. Hâlbuki iki mısrada “gül, endâm” ve “şâl” kelimeleri Farsçadan gelmiş. Bizi, biz yapmış. Nedim gibi bir şairin dilinde başka bir dünya kurmuş. Türk'ün zevkini ortaya koymuş; sanata yol açmış ve gitgide olgunlaşıp güzelleşmiş. Bunların yanında, bunların arkadaşları olan ve Türkçede yer alan pek çok kelime Arapçadan, Farsçadan, Boşnakçadan, Arnavutçadan, Ermeniceden, Rumcadan ve baka dillerden alınmıştır. Böylece ortaya bütün âlemi kaplayan bir Osmanlı Türkçesi çıkmış. Şimdi bu güzel kızları bir anda şart edip kapı dışarı mı bırakalım? Haydi, şart yerine “koşul” kelimesini kullanalım. Birisi “Avradı, hanımı” veya “karıyı koşulladım” derse; ne kadar çirkin bir ses ve mana ile karşılaşırız. Bir anda haram içine düşer yabancılaşıveririz. Evet, “koşul” kelimesinin kullanıldığı yerler de var. Ama bizim olmuş gelinleri kapı dışarı etmek yakışan bir şey mi? Bu gariplikler, tuhaflıklar başka kelimeler için de geçerli. Arapça “nesl” kelimesini ele alalım. Bir defa bu kelime bizim ağzımızda “nesil” diye söylenir. Bunu kuşak yerine kullanıyorlar. “İnsan kuşağı”, “kedi kuşağı” gibi kullanışlarda dilimizi ne kadar çirkinleştirmiş oluruz. “Hisâb” kelimesi de öyle. Türkler “hisâb” demezler; bu kelime bizim ağzımızda “hesap” olarak söylenir. Üstelik bu güzel gelinden, “hesap edelim”, “hesaplaştık” gibi pek çok deyim var. Şimdi bu çocukları ne yapacağız? Atalım mı, atamayız. Bir de “yaşam” kelimesine bakalım; bunu da “hayat” yerine kullanıyorlar. Şimdi insan sevdiği birine “hayatım” diyecek yerde “yaşamım” dese nasıl bir ruh hâlinin içine düşer; bu da olmaz. Bunun da ötesinde bu kelimenin ötesinde insanı manevî dünyalara götüren bir tarafı da vardır. En başta bu kelime Allahü teâlanın sübûtî sıfatları içinde yer alır. Şimdi bunun yerine “yaşam” kelimesini yerleştirebilir misiniz? Bu olur mu, derseniz; hiç olmaz. Bu mana tutmaz, bu kötü niyet herhâlde manevî dünyamızı altüst eder.
SAF TÜRKÇE CEREYANI
Bir zamanlar “Saf Türkçe” adı altında, dilimize uydurulmuş kelimeler yerleştirilmeye çalışıldı. Önceki devirleri bir tarafa bırakırsak bu, daha ziyade 1958-1980 yılları arasında öne çıktı. Türkçede uydurulan kelimeler dilimizi kirletti. Kirletmekle kalmadı, insanımızı dilimizden, güzel Türkçemizden uzaklaştırdı. Bunlar milleti hiçe sayan, kasıtlı kimselerin marifetleri idi. Niçin böyle yapılmıştı niyetleri ne idi?
En başta geçmişle ve manevî hayatımızla ilgimizi kesmek niyeti vardı. Tarihten gelen sanatımız, edebiyatımız, manevî dünyamızın yer aldığı büyük kültürümüz hedef alınmıştı. Bunu başarınca geçmişle ilgimiz kesilmiş olacaktı. Atılan her kelimenin geçtiği eserler başta Atatürk’ün Nutku olmak üzere atılacaktı. Böylece bin yıllık kültür dünyamız altüst edilip ortadan kaldırılacaktı. Sonra dede ile torun birbirlerinin söylediklerini anlamayacaktı. Geçmişten gelen âdetler örfler tanınamaz olacaktı. İşin en kötü tarafı kelimelerin coğrafyadaki alanları daralacak, dildeki iletişim ortadan kalacaktı.
TÜRK BİRLİĞİ BOZULDU
Şimdi “mektep” kelimesini ele alalım. Bu kelime bütün Türk ülkelerinde yaşar. Azeri, Türkmen, Özbek, Kazak, Kırgız, Uygur Türkleri bu kelimeyi kullanıyorlar. Bizde de 1960 yıllarına kadar kullanılan bu kelime atıldı, yerini Fransızcadan gelme “okul” “ecole” aldı. Türkçenin anlaşma durumu bir kelimenin atılması ile ne hâle geldi. Bütün Türk ülkeleri mektep diyerek anlaşırken Türkiye Türklerinin okul kelimesi ile sınırlarının dışına çıkamaması ve bunlardan ayrılması nasıl bir maksadı gösterdi. “Tümce”, “sözcük”, “zorunlu” gibi pek çok kelime de böyle... Bu kelimeleri atınca öz kardeşlerimizle anlaşamıyoruz. Herhâlde Sovyetler Birliği’nin dağılacağını önceden haber alan güçlerin fikirleri doğrultusunda bu yollara başvuruldu. Zikrettiğimiz bu kelimelerin bir de Türk dünyasının ötesine taşan tarafları var. Mektep atılınca Arapçada yazı yazılan yer anlamında kullanılan bu kelimenin İslâm ülkelerindeki durumunu da düşünelim. “Okul” ile sınırlarımızın dışına çıkamazken, “mektep” ile büyük dünyalara açılıyorduk.
Her dilin bir hayatı vardır. Türkçe de öyledir; tarih içinden gelirken kendini yenilemiş ve ömrünü devam ettirmiştir. Bir kısım kelimeleri bırakırken, bazılarını kendi yapısı içinde ortaya çıkarmış, ihtiyaç duyduklarını da, kendisinde yoksa, başka dillerden karşılamıştır. Bu, dilin tabii gelişmesidir. Buna müdahale edilirse, dil tabii yolundan dışarı çıkar. Böylece, Türkçede yapılan ilim yolundan çıkmak olmuştur. Bunu bilerek kasten yapanlar olduğu gibi “nüfuz” ile “nüfus” kelimelerini birbirinden ayıramayan yapma bilim adamları da vardır. Birincisinde "hınzırlık", ikincisinde "cehalet" vardır.
Bugün Türkçe tabii yoluna devam etmektedir. Ancak Türkçeye musallat olan yeni belalar da vardır. O da Batı dillerine ait kelime ve ibarelerin caddelerde boy göstermesidir. Bu da kasıtlıdır. Bu reklamlarda ve tabelalarda her dil kendi geleceğini görmeye çalışmaktadır. Bunların kafalarda yer tutması geleceği başka bir dilin emrine ve hükmüne vermektir. İnsanımızın bu bakımdan şuurlu bir hâle getirilmesi de gerekir. Bunda da öncelik millî eğitime aittir.
.
Tarih dizileri değerlerin yıpratılmasına alet olmamalı
20 Ocak 2019 02:00
İlim ve irfan, doğru kaynaklar çok okunarak kazanılır. Büyük ilim ehlinin de buyurduğu gibi çok kitap okumak değil okunması gerekeni çok okumak insanı değerli kılar. Maalesef son zamanlarda okumadığımız gibi yanlışa da çok kolay meyleder olduk. Rüzgâr önündeki kavak ağacı gibi hemen eğiliyor, bir şekle ve kalıba girerken de fazla direnç gösteremiyoruz. Kolay şekilleniyor, sloganlara göre yaşıyor, çabuk gaza geliyoruz. Bütün bunlar da maalesef okunması gereken eserlerden tam manasıyla istifade edemememizden kaynaklanıyor. Okumayan ve araştırmayan kimseler ise ağzı iyi laf yapan profesyonel laf cambazlarının tuzağına kolay düşebiliyor. Nefsimizi ve duygularımızı yönetemiyor âdeta bunların gönüllü kölelerine dönüşüveriyoruz. Bilgisayar oyunu, sosyal medya, dizi ve filmlerin esiri olmuş en mütedeyyin görünen gençliğe bile “aşk ve arkadaşlık” adı altında bazı şeyler pompalanırken bunları meşru görür hâle geliyoruz da birkaç dertli dışında bunları çok fazla kafaya takmıyoruz. Özellikle bu hassasiyetlere hizmet ettiğini düşündüğümüz TV dizileri de maalesef bu sürüklenişe hizmet ediyor. Buna karşı bir dik duruş sergileyemediğimiz gibi karşı projeler de bozulmayı körüklüyor. Bu körükleme durumu ise farkına varılmadan yapılabildiği gibi cehaletin ürünü yaklaşımlardan da beslenerek yapılabiliyor maalesef! Bu konuyu açalım biraz…
Bir tarih dizisinde danışmanlık yapanların sadece tarih ilmini bilmesi yetmez. Dizinin anlatıldığı ilgili dönemin sosyal ve kültür hayatını dizayn eden hassasiyetlerin de tam ve eksizsiz bilinmesi gerekir. “Efendim, eskiden bu tür diziler yapılamazdı şimdi bu da olumlu gelişme” minvalindeki kaçamak yaklaşımları savunanların bilmesi gerekir ki işi buraya kadar getirenin daha iyisini yapmaya iktidarı da imkânı da var demektir. İnsan farkına varmadan hata da yapar zarar da verir. Fakat yanlışı uyaracak birileri çıkmazsa bu durum, gelecekte kanıksanmış tehditlere dönüşür. Üstelik bu zararların farkına varılmadan ve hissettirilmeden verilmesi, bunun da bizim mahalleden olmanın verdiği rahatlıkla yapılması çok tehlikeli bir sürecin başlangıcı olacaktır. Öyle ki bu hataları yapanlara karşı kültürel hassasiyetler noktasında güven oluşmuş ve zaman zaman verilen desteklerle de bu noktada milletin vicdanında yer bulmakta zorlanmamışlardır. Bu tehlikeli yaklaşımlardan bazılarına değinelim…
Özellikle bu tür dizilerde “kadın” teması kesinlikle yanlış işlenmektedir ve özellikle son dönem tarih dizilerinde bu temel değerler farkına varılmadan aşındırılmaktadır. Öyle ki Osmanlının beylik öncesi döneminin işlendiği bir dizide ele alınan kadın faktörü çok büyük oranda İslamiyet öncesi kadın figürünü temsil etmektedir. İslam öncesi Türk tarihinde kadın, devlet siyasi teşkilatında hakanla birlikte toylara ve kurultaylara katılır, karşısındakiler bilge kimseler de olsa herkesle iletişiminde rahat tavırlar takınabilirdi. Bu konuda sahip oldukları inanış da buna müsaade ederdi. Fakat İslamiyet’in kabulüyle birlikte bu konuda bir hassasiyet oluşmuş, nerede, hangi şartlarda, nasıl bir duruş sergileyeceklerini inançlarına göre şekillendirmişlerdir. Fakat bu dizilerde din hassasiyeti yüksek koskoca bey, sofrada karşısında oturan yabancı kıza âşık olmuş bir edayla o kadar rahat bir yaklaşım sergiliyor ki âşık olmuş gözler anında karşısındaki iffet timsali hanım tarafından çok kolay karşılık görebiliyor. Bu yaklaşım, o insanların bazı temel hassasiyetlerini ayaklar altına almak değil de nedir? Bir senarist veya yapımcı bugünün fantezileri ile o yüce insanların değerlerine bu kadar kolay nasıl leke sürebilir? Bazı hassasiyetlerin ne olduğundan bu yapımcıların ya haberi yok ya da bu yüce insanların hassasiyetleri ile başka bir dertleri var. Sürekli değerleri aşındırılan gençlikten şikâyet edip duruyoruz. Bu şekilde sergilenen bir yaklaşım ortada kültür ve değer bırakır mı? Bununla birlikte verilen hatalı mesajlar yarın domino tesirine sebep olacağından başka değerlerin de aşındırılmasına vesile olacaktır.
Ayrıca bugünlerde Sultan Abdülhamid Han dönemini anlatan bir dizide ise garip yaklaşımlar görülüyor. Kadın denilince bizde niçin hep entrika ve dalavere anlaşılır bunu da anlamak mümkün değil! Dizideki kadınlar sürekli birbirinin arkasından iş çevirmekle meşguller! İş böyle bir hâl almışken şunu da sormadan edemiyoruz; “Günümüz kadınının haklarını savunduklarını iddia eden samimiyetsizlerin geçmişte yaşamış kadınların haklarını savunduklarını gören veya işiten var mıdır acaba. Bunu da merak ediyoruz doğrusu?” Mevzubahis olan “hak” kavramı ise bunun geçmişi ve bugünü olur mu? Zira Osmanlı yükselme dönemini işleyen tedavülden kalkmış bazı eski dizilerde ele alınan fettan kadın figürleri, birtakım yapımcıların kendi bilinçaltlarındakilerin dışa vurumuydu. Peki, bizden görünüp bize ait değerleri farkına vararak veya varmayarak yıpratan sorumluların bu bahsettiğimiz kimselerden ne farkı kalıyor? Birisi açıktan yaparken diğeri hissettirmeden bunu yapıyor ve bunların verdiği zayiatlar diğerlerinden daha fazla oluyor. Mesela, sokakta artık herkes selam verirken ve Resulullah’ın mübarek ismi şerifini duyunca elini göğsüne koyuyor. Özellikle bu, gençler arasında hızla yayılıyor. Fakat bu İslamiyet’te olmayan bir şeydir ve bu şekilde selam vermek Mecusi âdetidir, bidattir. (Kaynaklar: Kitâb-üs-sünnet-i vel cemâ’at, Rüknülislâm İbrâhîm; Kitâb-üs-sünnet, Zâhid-i Saffâr; Segâir ve Kebâir, İbni Nüceym Zeyneddîn Mısrî.) Kültür ve değerler bir ağaç gibidir. Ağaç da toprak ve su olmadan yaşayamaz. Kültür ve değerlerimizi diri ve hayatta tutan da inanç faktörlerimizdir. Bu faktörler olmadan kurulmaya çalışılacak değer kaideleri kalıcı olamaz.
Ayrıca dizinin son bölümlerinden birinde çalgı eşliğinde “ey gaziler” türküsünün mescitte söylenmiş olması mevziye siperlenmiş bazı reformist kafaların iştahını kabartabilir ki bu, gerçek yıkımın başlaması manasına gelir. İşin muhatapları tarafından buranın oturmak için divan konmuş bir yer olduğu itirazı gelebilir ki o zaman işin muhataplarına şunu sormak gerekir; “Madem burası bir mescid değilse mihrabın orada ne işi var?”
Bununla birlikte Osmanlıyı kuran o mübarek insanlar bırakın haram işlemeyi bir mekruh işlemekten bile hassasiyetle kaçınırlardı ki beyin toyda yemek yerken “Haydi âşık, bir şeyler çal da gönlümüz şenlensin” demesi mümkün değildir. Çünkü İslamiyet’te çalgı dinlemenin yasaklandığı fıkıh kitaplarında apaçık ifade edilir ki o insanlar bu konularda çok hassastırlar. Zira Sultan Alparslan: "Biz, bu ülkeleri Allahü tealanın izniyle silah kuvveti ile aldık. Temiz Müslümanlarız, bid'at nedir bilmeyiz. Bu sebepledir ki, Allahü teala, halis Türkleri aziz kıldı..." demiştir. Buna göre, Ertuğrul Bey'in Sultan Alpaslan’dan daha az hassasiyet sahibi bir Müslüman olduğunu iddia edebilecek bir cahil var mıdır? Öyle ki bu konuda birçok hadis-i şerif vardır. Zira Haşr suresinin 7. âyeti kerimesine göre “Peygamberin verdiğini alın, yasak ettiğinden sakının!” emri mucibince zaten Resulullah’ın yasak ettiğinden de kaçınılması emredilmektedir. Bütün bunlara rağmen din-i İslam’ın cihana hâkim olması için gece-gündüz mücadele eden, gözyaşı döken, hem ter hem kan akıtan o mübarek insanlara bu kadar basit günah işletmek hangi maksada hizmet etmektir?
Kültürümüzde kıble istikametine gafletle tükürdüğü için evliyalık derecesi elinden alınanlar vardır ki bir mekruhu bile işlemekten imtina eden o mübarek insanların haram işlediğini iddia etmek vebal değil midir? Bu şekilde davranarak o temiz/pak insanların davalarına ve bu milletin aziz nesline nasıl zarar verildiğinin farkında mıyız? Böyle yaparak neye hizmet ediliyor?
Ayrıca dizilerdeki zikir sahneleri ise çok hüzün verici! Bazı tarikatlarda sesli zikir olsa da çalgılı zikre izin veren mürşid-i kâmil yoktur. Yukarıda da belirtildiği gibi bir mekruhu işleyen en ağır biçimde derdest edilirken haram işleyen bir kişi Allah dostu bir mürşid-i kâmil olabilir mi? Çünkü çalgının yasak olduğu kesin olmakla birlikte bunu ibadetlere karıştırmanın küfür olduğu da muteber kaynaklarda apaçık yazar. Ayrıca bu konuda müftü’üs-sakaleyn (insanlara ve cinlere fetva veren şeyhülislam) Ebussuud Efendi fetvası da herkesin malumudur. Hatta Peygamber efendimizi övmek ibadettir. Bir yerde tef çalan kadınlar Resulullah’ı görünce O’nu övmeye başladıklarında Peygamber efendimiz bunu yapan kadınları yaptıklarından menetmiş ve mübarek kulaklarını kapatarak dinlememişlerdir.
Tabiîn’in büyüklerinden Hazret-i Nâfi anlatır: “Sahabeden Abdullah bin Ömer’le beraber gidiyorduk. Ney sesi işittik. Kulaklarını parmaklarıyla kapadı. Oradan hızla uzaklaştık. (Ney sesi daha işitiliyor mu?) dedi. (Hayır, işitilmiyor) dedim. Parmaklarını kulaklarından ayırdı. (Resulullah da böyle yapmıştı) dedi.”
Bununla birlikte TDK lügatinde “musiki” mefhumu, “Kulağa hoş gelen sesler dizisi” olarak ifade edilmektedir. Yani bu sesler çalgılı olabileceği gibi çalgısız da olabilir. “Padişahlar musiki ile uğraşmıştır” derken niçin ısrarla “İslamiyet’in yasakladığı çalgı sesleri” anlaşılır bu da çok garip doğrusu! Bir kimse tabiat, insan ve toplum gibi meseleler üzerine yazdığı şiiri oturup çalgı olmadan musiki perdelerine uydurarak sade insan sesiyle söylemiş olamaz mı? Musiki denilince hemen çalgının anlaşılması ve dizilerde padişahların elinde kahve fincanı ve bastonla resmedilerek çalgı dinlediği görselinin ele alınması gerçekten ibret verici bir cehalettir. Zira Osmanlı padişahlarının Yavuz Sultan Selim Han döneminden sonra “Halife-i Ruy-i Zemin” olma gibi bir özellikleri de vardır ki bu mübarek makamın haram işleyen ehillere teslim edilmiş olduğu izleniminin verilmesi de “dizilerin kültür hayatımızın gerçeklerinden ne kadar kopuk olduğunun” açık göstergesidir. Ayrıca devletin bir evrakına bile abdestsiz imza atmayan, teyemmüm almak için başucunda tuğla taşıyan ve “biz bir sünnet ölçüsüne uymazsak Ümmet-i Muhammed bundan zarar görür” diyen koca hünkârın bu hassasiyetini sarsmaya çalışmaktan maksadınız nedir? Koca hakana haram işletme merakı ya cehaletten ya da gafletten kaynaklanan bir durumdur.
Bu tarih dizilerinde daha sayılabilecek onlarca hata mevcuttur. Bu durum da gösteriyor ki; dizi ve filmlerde, Osmanlı tarihini o müstesna insanların dinî ve kültürel hassasiyetlerini tam bilmeden sağlıklı biçimde anlatabilmek mümkün değildir...
.
HİNDİSTAN’DAN DOĞAN GÜNEŞ: İMAM-I RABBANÎ
27 Ocak 2019 02:00
Dr. İBRAHİM PAZAN
ibrahimpazan@gmail.com
Peygamberimiz Muhammed “aleyhisselam” miladi 571 yılında Mekke’de doğdu. 61 yaşında iken 632 yılında Medine’de vefat etti. 610 yılında kendisine nübüvvet gelerek peygamber olduğu bildirildi. Üç sene sonra yani 613 yılında da risalet geldi. Bu tarihten vefatına kadar 19 sene İslam dinini insanlara bizzat tebliğ etti. Vefatından sonra dört halifesi ve onlardan sonra da Peygamber Efendimizin kurduğu İslam devletinin devamı olan Emevîler, Abbâsîler, Selçuklular, Osmanlılar ve diğer İslam devletleri İslamiyet’in bayraktarlığını ve dünya Müslümanlarının hamiliğini yaptılar.
İslamiyet’in ortaya çıkmasının üzerinden 1405 yıldan fazla zaman geçmiştir. Hicri olarak ise dinimiz 1450’nci yılındadır. Takdir edersiniz ki bu çok uzun bir zaman süresidir. Dinimiz bu uzun zaman diliminin bazı noktalarında, zalim hükûmetler ve bozuk din adamları eliyle dünyanın çeşitli yerlerinde zayıflamaya yüz tutmuştur. Ancak gönderdiği son dini kıyamete kadar yaşatacağını vadeden Cenab-ı Hak, Müslümanlara bir nimet olarak ihsan ettiği “müceddid” yani “yenileyici” denilen büyük din âlimlerinin çabalarıyla dinini her asırda tekrar tekrar canlandırmıştır.
İKİNCİ BİNİN YENİLEYİCİSİ
Her yüz senede bir gelerek dini kuvvetlendiren bu müceddidler, Ehl-i sünnet mezhebinin büyük âlimleridir. Onlar kendi görüşleri ve düşünceleri ile söylemezler. Âyet-i kerîmelere ve hadîs-i şerîflere kendi bilgilerine ve anlayışlarına göre manalar vermezler. Eski tefsir ve hadîs âlimlerinin verdikleri manaların yayılmasına ve kuvvetlenmesine çalışırlar. Müceddidlerin vazifeleri İslam âlimlerinin kitaplarını değiştirmek, bunlardaki din bilgilerini kıymetten düşürmek veya yeni bilgiler eklemek değildir. Onların vazifesi bu kitaplardaki din bilgilerinden unutulmuş olanlarını meydana çıkarmak, açıklamak ve herkese öğretmektir.
İşte bu büyük âlimlerden biri de İmam-ı Rabbânî Ahmed Farukî Serhendî’dir. 10 Muharrem 971’de (30 Ağustos 1563) yani bir mübarek Aşure Günü, Kuzey Hindistan’daki Serhend şehrinde doğdu. Yirmi dokuzuncu babası Hazreti Ömer “radıyallahü anh” olduğu için “Farukî” denmektedir. İslam âlimleri arasında “Müceddid-i Elf-i Sânî” yani “İkinci Binin Yenileyicisi” lakabıyla şöhret bulmuştur. Dini yayma ve bidatlerle mücadele faaliyetlerini, hicri 1000 yılı civarından itibaren yani İslamiyet’in ikinci bin yıllık devresini derinden etkileyecek şekilde yürüttüğü için böyle denilmiştir. İmam-ı Rabbânî hazretlerinin ders arkadaşı ve Hindistan’daki en büyük Hanefî fıkıh ve kelâm âlimlerinden Abdülhakim-i Siyalkutî (öl. 1657) kendisine çok hürmet eder, “Müceddid-i Elf-i Sânî” diye hitap ederdi.
MEKTUBAT-I İMAM-I RABBÂNÎ
Hindistan’ın her tarafındaki talebelerine ve devlet adamlarına yazdığı mektuplardan 536 tanesi, ilk ikisi sağlığında, üçüncüsü de vefatından sonra olmak üzere üç ayrı talebesi tarafından, üç cilt hâlinde toplanmıştır. Birinci ciltte 313, ikinci ciltte 99, üçüncü ciltte 124 mektup vardır. Birinci cilt 1025’te (1616) Yâr Muhammedü’l-Cedîd-i Bedahşî Talkanî, ikinci cilt İmam-ı Rabbânî hazretlerinin oğlu ve halifesi Muhammed Masum (öl. 1668) hazretlerinin emriyle 1028’de (1619) Şeyh Abdülhayy ve üçüncü cilt 1040’da (1630) Muhammed Hâşim-i Kişmî (öl. 1645) tarafından tamamlanmıştır. Bu mektupların sadece birkaçı Arapça olup geri kalanı Farsçadır. Farsça Mektubat dünyanın çeşitli yerlerinde ve çeşitli yıllarda defalarca basılmıştır. Arapça ve Urducaya da çevrilmiştir. Osmanlılar zamanında Müstakîmzâde Süleyman Sadeddin Efendi (öl. 1788) tarafından 1158’de (1745) Türkçeye çevrilmiş ve 1277’de (1860) İstanbul’da basılmıştır. Bu çok kıymetli eserin birinci cildinin günümüz Türkçesine tercümesi Hüseyin Hilmi Işık Efendi (1911-2001) tarafından yapılmış ve ilk olarak 1968’de bastırılmıştır. İkinci ciltteki 99 mektuptan 45, üçüncü ciltteki 124 mektuptan 38 tanesinin tercümeleri yine Hüseyin Hilmi Işık Efendi’nin Se’âdet-i Ebediyye kitabında mevcuttur.
ZULMETLİ BİR ZAMANDA GÜNEŞ GİBİ DOĞUYOR
İmam-ı Rabbânî hazretlerinin yaşadığı dönemde Hindistan’da Babür İmparatorluğu hüküm sürmekteydi. Üçüncü Babürlü hükümdarı Celaleddin Muhammed Ekber Şah 1605 yılına kadar yaklaşık 50 yıl tahtta kalmıştı. Bu hükümdar bozuk itikatlı bir kimse idi. Bütün dinleri aynı derecede tutardı. Hatta çeşitli dinlere mensup âlimleri toplayarak, bu dinlerin karışımı olan, halkının tamamına hitap edecek ortak bir din kurmaya çalıştı. “Din-i İlahi” ismini verdiği bu dini 1582’de resmen ilan etti. Bu tarihten ölümüne kadar, bütün Hindistan’da ve özellikle sarayda İslam âlimlerine itibar azalmış ve Ekber Şah’ın dinine yönelenler baş tacı yapılmıştır. Zamanında Mecusî, Brahman ve Hristiyanlara hürriyet tanınır, Müslümanlara ise zulüm ve işkence edilirdi.
İmam-ı Rabbânî hazretleri zamanının devlet adamlarından Hân-ı A'zam'a yazdığı bir mektupta Ekber Şah zamanındaki durumu şöyle anlatıyor: “Bundan önceki hükûmet zamanında Müslümanlar o kadar garip olmuştu ki kâfirler açıkça Müslümanlığı kötülüyor, Müslümanlarla alay ediyorlardı. Dinsizliklerini, ahlaksızlıklarını sıkılmadan açıklıyorlardı. Çarşıda, pazarda kâfirleri ve dinsizliği övüyorlardı. Müslümanların Allahü teâlânın emirlerinden birçoklarını yapması yasak edilmişti. İbadet edenler, İslamiyet’e uyanlar ayıplanıyor ve kötüleniyordu.” (Mektubat-ı İmam-ı Rabbânî, I, Mektup 65).
Yeni hükümdar Selim Cihangir Şah tahta geçince, Ekber Şah zamanında yıkılan, ihmal edilen İslam eserleri yenilendi. İmam-ı Rabbânî hazretlerinin çalışmalarının bereketi ile İslam dini, özellikle Hindistan’da çok kuvvetlendi. Çok kâfirler, onun elinde Müslüman oldu. Binlerce günahkâr tövbe etti. Kendisini seven Hân-ı Hânân Abdürrahim Han, Nevvab Ferid Murtaza Han, Muhammed Azam Han ve daha birçok kudretli vali ve kumandanlara yazdığı tesirli mektupları ile onları İslamiyet’i kuvvetlendirmeye, Ehl-i sünnet itikadını yaymaya teşvik etti. Bu devlet adamları da onun tavsiyelerine uyarak bu yolda çok gayret sarf edip dinin kuvvetlenmesine hizmet ettiler. Öyle oldu ki, bidat ve küfür karanlığı ortadan kalktı, iman ve sünnet nuru her yeri kapladı.
İmam-ı Rabbânî hazretleri başka bir mektubunda, Ehl-i sünnet itikadını ve İslam dininin hükümlerini meydana çıkarmak, fitne ve fesat ateşini söndürmek suretiyle İslamiyet’e, hükûmete ve millete yardım edecek olanların, ancak doğru yolda olan âlimler olduğunu bildirmekte, böyle âlimler siyasetle uğraşmaz, dini, siyasete, mal, sandalye ve şöhret kazanmaya alet etmez, demektedir.
İmam-ı Rabbânî hazretleri aynı mektupta şöyle devam ediyor: “Ekber Şah zamanında Müslümanların başına gelen belalara hep böyle, din adamı şekline giren dinsizler sebep olmuştu. Milleti hep bunların yazıları, kitapları kışkırtmıştı. Müslüman ismi altında, yanlış yolda gidenlere, hep bu kötü din adamları önderlik etmiştir. Din âlimi tanınmayan bir kimse yoldan çıkarsa, bu sapıklığı başkalarına bulaşmaz veya nadiren bulaşır. Zamanımızın tarikatçıları da Müslümanları doğru yoldan çıkarıyor. Bunlar da sahte din adamlarının yazıları gibi, gençlerin dininin, imanının bozulmasına sebep oluyor. İşte bugün, her Müslüman elinden gelen yardımı yapmayıp İslamiyet yine bozulur, hakaret altına düşerse, hükûmete yardımı esirgeyen her Müslüman ahirette sorumlu olacaktır. Bunun için, bu fakir gücüm, kuvvetim olmadığı hâlde, yardıma koşmaya özeniyorum. Güçlükleri yenerek İslamiyet’e ufacık da olsa hizmet edebilmek yolunu arıyorum. ‘İyilerin çoğalmasını isteyen de onlardan sayılır’ buyurmuşlardır. Belki bu zavallıya da Müslümanlara serbestlik veren, onların hakkını koruyan, âdil hükûmet adamlarına nasip olan büyük sevapların damlaları bulaşır diye ümitleniyorum.” (Mektubat-ı İmam-ı Rabbânî, I, 47. Mektup).
İmam-ı Rabbânî hazretleri Hân-ı A'zam'a yazdığı mektubu şöyle bitiriyor: “Bundan önceki hükûmet zamanında, İslamiyet’e karşı açıkça düşmanlık vardı. Şimdi böyle düşmanlık, öyle kin ve inat görülmüyor. Bazı kusurlar varsa da inat ile değil, bilinmediği içindir. Bugün Müslümanlar da kâfirler gibi serbest konuşabilmekte, onlardaki hürriyete kavuşmaktadır. Kâfirlerin kazanmaması, eski kin ve düşmanlığın başımıza gelmemesi, Müslümanların zulüm ve işkenceye düşmemesi için dua edelim ve uyanalım. Din düşmanlarına fırsat vermeyelim.” (Mektubat-ı İmam-ı Rabbânî, I, 65. Mektup).
Yine zamanın sultanı Selim Cihangir Şah’a yazdığı bir mektubunda şöyle demektedir: “Ümitlendiğim ve kabul olunacağını umduğum zamanlarda ve fakirlerin toplantılarında, kahraman askerinize yardım, fetih ve zafer ihsan etmesi için, Allahü teâlâya dua etmekteyim. Allahü teâlâ, abes, faydasız hiçbir şey yaratmaz. Askerin, ordunun vazifesi, devleti kuvvetlendirmektir. Bu parlak dinin yayılması, devletin yardımı ile olur. İslamiyet kılıçların altındadır, buyuruldu. Bu kıymetli iş, dua askerine de ihsan edilmiştir. Duacılar, fakir, muhtaç ve hep sıkıntı içinde yaşayan kimselerdir. Bu duacınız, her ne kadar kendisini dua ordusu askerlerinin arasında görmeye lâyık değil ise de yalnız fakirlik ismi ve duanın kabul olmak ihtimali ile, kendisini kuvvetli devletinizin duacıları arasında saymakta ve hâli ile ve dili ile her zaman dua etmekte ve selametiniz için Fâtiha okumaktadır.” (Mektubat-ı İmam-ı Rabbânî, III, 47. Mektup).
İmam-ı Rabbânî hazretleri 29 Safer 1034 Salı günü (10 Aralık 1624) Serhend’de vefat etti. Evinin yanına defnedildi. Oğullarından Muhammed Sadık ve Muhammed Said de bu türbededir. Afganistan’da 1747-1842 yılları arasında hüküm süren Dürranî Hanedanı hükümdarlarından Zaman Şah (saltanatı: 1793-1801) İmam-ı Rabbânî hazretlerinin küçük türbesini tamir edip üzerine büyük, çok müzeyyen, mermerden bir türbe yaptırdı. Zaman Şah’ın (öl. 1844) kabri de aynı yerde on metre kadar ileridedir.
Son devrin büyük İslam âlimlerinden Seyyid Abdülhakim-i Arvâsî hazretleri Mektubat’ı şöyle övüyor: “Kur’ân-ı Kerîm'den ve hadîs kitaplarından sonra, İslam kitaplarının en üstünü İmam-ı Rabbânî’nin Mektubat’ıdır.” ve “İslam âleminde İmam-ı Rabbânî’nin Mektubat’ı kadar kıymetli bir kitap daha yazılmamıştır.” Bu emsalsiz kitabın diğer kitaplardan neden farklı olduğunu nasip olursa başka bir yazımda ele alacağım...
.
ULU TÜRKİSTAN İnançlar, tahribat, Selefîlik…
3 Şubat 2019 02:00
Dr. H. Ahmet Şimşek
Selçuk Üniversitesi Öğretim Üyesi
simsekahmet@hotmail.com
Türkistan’da yıllardır istediklerini alamayan emperyalist güçler Müslümanlığı da kullandı. Selefîler yoğun bir şekilde bu coğrafya üzerinde çalıştı. Dinlerini yaşamayı özleyen halkın bu zaafından istifade ederek bazı terör örgütlerine zemin hazırladılar. Hizbuttahrir ve DEAŞ gibi terör örgütleri sahte yüzleriyle ve sosyal medyayı da kullanarak bilhassa gençleri kullanmak istediler.
Türkistan’a “ulu” dememizin sebebi büyük bir yüz ölçümüne sahip olmasından dolayıdır. Çünkü bu coğrafya Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Doğu Türkistan’ı da içine alan ve yaklaşık olarak Avrupa kıtasının yarısı, Avustralya kıtasının üçte ikisi ve içinde bulunduğu Asya kıtasının da dokuzda biri büyüklüğündedir. Rakamla ifade edecek olursak yaklaşık 6 milyon km²dir. Zaten “ulu” (ulı veya ulığ) tabiri büyük, çok büyük, en büyük manalarını ihtiva eder. Burada şunu da hassasiyetle belirtmek isterim ki, Türkistan’a Orta Asya demek buranın adını yanlış söylemektir ya da adını değiştirmeye çalışmaktır. Türklerin ana yurdu Orta Asya değil Türkistan’dır ve zaten “Türklerin yurdu manasına gelen TÜRKİSTAN adı verilmiştir. Doğusu, batısı, güneyi ve kuzeyiyle birlikte bütün Türkistan’a ULU TÜRKİSTAN diyoruz. Anadolu da Trakya ile birlikte TÜRKİYE’dir. Bu adları değiştirmeye çalışmak kanaatimce hata değil suçtur.
Ulu Türkistan’ın tarihi demek Türk tarihi demektir. Zaman zaman çok kısa sürelerle bazı istilalara maruz kalmış olsa da bu coğrafyanın sahibi hep Türkler oldu. Kadim Türkler; Sakalar, Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Karahanlılar, Gazneliler, Harzemşahlar, Timurlular, Selçuklular ve daha nice hanlıklar, Türk boyları Ulu Türkistan’da büyüyüp dünyaya hâkim oldular. Türkiye Selçukluları ve Osmanlılar, kökü Türkistan’da olan atilerdir. Günümüzde de Ulu Türkistan’da Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan bağımsız devletleriyle birlikte Çin’in hegemonyasında inim inim inleyen Doğu Türkistan ve Rusya Federasyonu içinde Tataristan, Çuvaşistan, Başkurdistan, Altay, Hakas, Yakut ve Tuva Özerk Cumhuriyetleri var. (Kafkaslardaki özerk Türkleri farklı coğrafya olduğu için yazmadım.)
Türklerin inanç tarihine baktığımızda hep tek tanrı yani vahdetivücut (varlık birliği) inancıyla donanımlı olduklarını görürüz. Tarihin bazı dönemlerinde siyasi sebeplerle Çin ve Hint dinlerine kısa süreli girmiş olsalar da tekrar ananevi dinlerine girdiler. İslamiyetle tanıştıktan sonra ise hızla Müslüman oldular ve Ulu Türkistan coğrafyasında hadis, tefsir ve tasavvuf ilimlerinin merkezlerini kurarak yüce İslam dininin yayılmasında ve yaşanmasında misal teşkil eden bir millet oldular. Buhara, Semerkant, Kâşgar, Yesi ve Maveraünnehir denince ilimle iştigal eden bir bilim adamının kayıtsız kalması mümkün değildir. Hatta 15. asırda Uluğ Bey, Semerkant’ta rasathane bile kurarak astronomi ilmini icra etti. Matematik, cebir, tıp, fizik ve kimya ilimlerinin temsilcilerini hepimiz biliriz. Harezmî, Ali Kuşçu, İmam Buhari, Müslim ve daha onlarca ilim adamı bilim dünyasında iz bıraktılar. Hâl böyle olunca Ulu Türkistan’a “Kutsal Bölge” bile dense yeğdir.
Bir önceki yazımda belirttiğim gibi Türk boyları arasında Müslümanlığın yayılmasında Hazreti Pir Hoca Ahmed Yesevî’nin büyük emeği var. Biz Türkler dinimizi ve dilimizi bir yerde ona borçluyuz. Çünkü Ahmed Yesevî o gün itibarıyla insanları ahlaki ve itikadi mevzularda bilgilendirerek önce iman ve iyi amel üzerine yoğunlaştırdı. Ayrıca sohbetlerini halkın kendi dili üzere yaptı ve Divan-ı Hikmet gibi bir şaheseri de yine Türk dilinde yazdı. Bir milleti millet yapan en önemli unsur dildir. Şayet dilini unutursa benliğini ve etnik yapısını kaybeder. Bunu biz; Avrupa’yı ele geçirdikleri hâlde zamanla buraya yerleşerek asimile olan Avarlar, Peçenekler, Uzlar ve Hunlarda müşahede ediyoruz.
RUS BASKISI…
Türkistan coğrafyasında bugün bağımsız birer devlet olan kardeş Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan her ne kadar resmî olarak yetmiş sene Sovyetler Birliği içinde yer almış olsalar da bunun iki asra yakın bir baskısı var. Ruslar, Altınorda Devleti’nin topraklarını ele geçirince gözlerini Türkistan hâkimi Türkler üzerine diktiler ve senelerce süren baskı ve hücumlardan sonra emellerine ulaştılar. Elbette bu savaş Ruslarla Türkistanlılar arasında olmadı. Tıpkı Çanakkale’de olduğu gibi bir tarafta Türkler diğer tarafta ise bütün emperyalist güçler vardı. Yani İngilizler ve Çinliler de Türkistan’ın sadece Türklere bırakılmasını istemiyorlardı. Bolşevik ihtilalinden sonra Lenin, kelimenin tam manasıyla Türkleri kandırdı. Eğer Sovyetler Birliği’ne katılırlarsa aralarındaki savaşın biteceğini ve kendilerine bağımsız birer devlet olma imkânı verileceğini söyledi. Sadece dış işlerinde kendileriyle birlikte hareket etmeleri gerektiğini, iç işlerinde, din ve kültürlerinde tamamen özgür olacaklarını vadetti. Fakat özellikle Stalin zamanında Türkler tam bir soykırıma maruz kaldılar. Kırım ve Ahıska Türkleri bugünkü Ukrayna ve Gürcistan topraklarında bulunan vatanlarından soğuk bir kış gecesinde yük vagonlarına doldurularak binlerce kilometre uzaktaki Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan’a sürgün edildiler. Yolda yarısı öldü.
Ayrıca binlerce Kazak, Kırgız, Özbek ve Türkmen aydınını rejime muhalefet ettikleri bahanesiyle idam ettiler. İkinci Dünya Savaşı'nda bütün erkekleri toplayıp cepheye sürdüler. Geleneklerinden ve geçim yollarından ayırmaya çalıştılar. Zaten azalan nüfuslarına bir de doğum kontrol politikası uyguladılar. Nüfusları artmadı. Camileri ve medreseleri kapatarak sosyalist bir eğitim modeli yürüttüler. Kendi yetiştirdikleri sahte din adamları aracılığıyla onları alkolün haram olmadığına inandırdılar ve alıştırdılar. Alfabelerini değiştirerek dillerini bozdular ve aynı soydan gelen ve aynı dili kullanan Türk devletlerinin halklarını birbirleriyle ancak Rusça konuşarak anlaşabilir hâle getirdiler...
Bütün bunlara rağmen Türk asıllı bu kardeş devletler dinlerinden, örf ve âdetlerinden asla vazgeçmediler. Saklı gizli de olsa dinî bayramlarını yaptılar, çocuklarını sünnet ettirdiler, doğum, ölüm ve evlenme törelerini yaşattılar. Bütün bunların Ahmed Yesevî, İmam Buhari, Müslim ve Şah-ı Nakşıbendî gibi manevi büyüklerin yüzü suyu hürmetine yaşadığı düşüncesi elbette yabana atılır bir düşünce değil. Bugün Ulu Türkistan’da yaşayan bütün Türkler, Müslüman ve Hanefi mezhebine mensupturlar. Hatta Ehl-i sünnet tarikatları bazı bölgelerde yaşamaktadır.
Ne zaman ki, Türkistan Devletleri bağımsızlıklarına kavuştu işte o zaman Hristiyanlık kisvesi altında birçok sahte mezhep ve tarikat buralarda cirit atmaya başladı. İlk önce Evangelistler ve Yehova Şahitleri hemen misyonerlerini gönderdiler. Bağımsızlıklarının ilk yıllarında işsiz ve çaresiz halkın duygularını sömürerek onlara sahte sözlerle yaklaşıp kendilerine çekmeye çalıştılar. Kanuni boşluklardan faydalanıp dernek adı altında dinî ve siyasi propaganda yaptılar. Çocuklarını eğitim vaadiyle ülkelerine göndermek istediler. İhtiyaç sahiplerine para bile verdiler. Ancak foyaları çabuk meydana çıktı; önce halk uyandı, sonra da yöneticiler kanunları düzenleyerek önlerine set çektiler. Geleneklerine bağlı halk artık bunlara yüz vermiyor.
VEHHABİLİK KULLANILDI
Bu yolla istediklerini alamayan emperyalist güçler hemen taktik değiştirerek Müslümanlığı kullanmaya başladılar. Vahhabiler ve Selefiler yoğun bir şekilde bu coğrafya üzerinde çalıştı. Dinlerini yaşamayı özleyen halkın bu zaafından istifade ederek bazı terör örgütlerine zemin hazırladılar. Hizbuttahrir ve DEAŞ gibi terör örgütleri sahte yüzleriyle ve sosyal medyayı da kullanarak bilhassa gençleri kullanmak istediler. Hatta bazılarını Irak ve Suriye’ye bile çağırdılar. Nitekim biz bunu iki sene evvelki yılbaşında İstanbul’da tarihe "Reina katliamı" olarak geçen terör saldırısında kullanılan Uygur asıllı bir teröristle yaşadık. Bu hadiseyi müteakiben harekete geçen bölge ülkeleri hızla tedbirlerini aldılar ve bu gayrimeşru örgütleri takibe başladılar. Öte yandan ülkemizi iç savaşa sürükleyecek olan 15 Temmuz FETÖ darbe girişiminden de ders alarak onların okullarını derhâl devlet kontrolüne aldılar. Hemen şunu belirteyim; Özbekistan, bu okulların faaliyetlerine doksanlı yılların başında son vermişti.
NELER YAPILABİLİR?
Peki, bundan sonra Ulu Türkistan için bu konuda ne yapılmalı?
1- Bunun için Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı bir örnek. Camilerin ve halkın dinî törenleri Kur'ân ve sünnete uygun olmalı. Yaklaşık on yıl önce Kazakistan’da bir genelge yayımlandı; “İslami ibadetler ve dinî faaliyetler Hanefi mezhebine göre yapılır” şeklinde. Bazıları bunu mezhepçilik yapılıyor şeklinde algılayabilir ama bana göre çok doğru bir hareketti. Zaten Kazakistan’da Müslüman olup da Hanefi mezhebi mensubu olmayan yok. Üstelik Kazaklar, Hoca Ahmed Yesevî yolu dışında bir anlayışa dönüp bakmazlar bile. Eğer böyleleri varsa onların arkasında başka güçler vardır. Bu uygulama, diğer Türk Cumhuriyetlerine örnek olabilir. Mesela; Özbekistan’da çok önemli İslam âlimleri metfun ve onların eserleri günümüze kadar gelir. Özbekler de “Biz Muhammed Nakşıbendî hazretlerinin yolunda gidiyoruz” deseler böylelikle Vahhabilik ve Selefîlikten kendilerini korumuş olurlar.
2- Dinimizin modern ilimlerle olan ilişkisi ve tarihteki özellikle fen bilimlerinde dünyada iz bırakan ilim adamları hatırlatılmalı. İslam dininin asla ilim ve fenle çatışmadığı iyi anlatılmalı.
3- Okullarda din dersleri hiç değilse bir veya iki sene okutulmalı. Fakat bunun için öncelikle bu dersi okutacak öğretmenler yetiştirilmeli. Bütün Türk Cumhuriyetlerinden bize öğrenciler geliyor. Bunların içinde imam hatip ve ilahiyat alanlarında okuyanlar var ama bunlar çok yetersiz. Kendi içlerinde devlet kontrolündeki okullarda din adamı yetiştirilmeli. Öğretmenler vatanını seven ve devletine bağlı eğitimciler olmalı.
4- Dinî bayramlar tatil olmalı ve geleneksel olarak kutlanmalı. Bu kutlamalarda zaten iyice azalan alkol tüketiminin haram ve kötü bir âdet olduğu söylenmeli, hatta o günlerde yasaklanmalı.
5- Kur’ân-ı kerim ve Peygamber Efendimizin sünneti halka anlayabileceği bir dilde anlatılmalı. Tarihte yaşamış olan manevi büyüklerinin hayatları öğretilmeli.
Bu yazdıklarım genel konular, elbette daha başka hususlar da vardır. Ulusal ve bölgesel olarak bunlara ilave edilebilecek nüanslar tabii ki olur. Unutmayalım ki, Ulu Türkistan tam bağımsızlığa kavuşalı henüz yirmi yedi yıl oldu. Türkiye’mizin yüz yıla yaklaşan bağımsızlık tarihinde ne badireler atlattık. İnşallah çok geçmeden Türkistan coğrafyası ile aramızdaki uzun yollar kısalır ve birlikte hareket etme kabiliyetine kavuşuruz.
.
Batı’yı taklit gerekli miydi?
10 Şubat 2019 02:00
PROF. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
Osmanlı 17. asra kadar Avrupa’yı bir hedef olarak seçip topraklarını istilâ, halkını ise ihtidâ niyetinde bulundu. Çünkü Batı demek, batıl demekti, zulüm demekti, pislik demekti. Sefalet, hastalık ve desise demekti. O hâlde bu zulmün binası çökertilmeliydi; Osmanlı da öyle yaptı.
Osmanlı, 17. asrın sonuna kadar Batı’yı bir hiç gibi gördü. Osmanlının nezaket, nezafet, bedii ve âlî değerleri karşısında Batı’nın öne çıkan özellikleri, pislik, bol veba illeti, kilise zulmünden inin inim inleyen zavallı bir halktı.
Osmanlı, Anadolu’dan Rumeli’ye geçerek hem hedefini hem de kendisini büyüttü
Kuvvet, güç ve hâkimiyettir. Güçlü olduğunuz ve gücünüzden emin olduğunuz sürece büyük olduğunuzu anlarsınız. Hâkimiyetin bir yüzü adalet, diğer yüzü zulümdür. Uygulamada sizi ne zorlayan ne de engelleyen bir güç vardır. Güçlü taklit etmez, taklit edilir; ister rızayla ister baskıyla…
Gücün kontrolü çok zordur. Geniş bir coğrafyaya yayılan güçlü devletler, merkezî sistemden uzaklaştıkça ve otorite, niyabetlere (naiplik) kaldıkça kontrol daha da zorlaşır. Otoritenin temsilî olarak naipliğini elde edenler, sistemin işleyişine uyar da uymayabilir de… Merkezî otorite ne kadar âdil olursa olsun, taşra yöneticileri, merkezden uzak otorite temsilcileri zulüm ve baskı uyguladıklarında, tebaanın yorumu doğrudan merkezi suçlama üzerinedir.
İslamî bir anlayışla kurulan Osmanlı, ufacık bir aşiret-boy formatından, cihanşümul bir devlet olmanın sancılarını yaşamıştır.
Anadolu coğrafyası kısmen İslamlaştıktan sonra akın akın gelen putperest Moğol saldırıları, Batı için planlanan tebliğ ve teslim sistemini geciktirmiştir. Moğollar zulüm ve dehşetle Horasan, Bağdat ve Anadolu’ya tasallut edince i’lâ-yı kelimetullâh ideali sekteye uğramış, Selçuklu Saltanatı sallanmış ve obalar hâlindeki Türk birlikleri asıl hedef Batı'ya yönelmek yerine, bu zalim Moğol sürüleriyle uğraşmışlardır. Asya’yı süpüre süpüre Irak ve Anadolu’ya giren Moğolların, İslamiyet’e verdiği zararı kelimelerle anlatmak mümkün değildir.
Haçlı ve Moğol saldırıları, i’tilâya açık ve iştahlı İslam ordularını en azından taciz etmiş, duraklatmış ve büyük kayıplara da sebep olmuştur. Ama şerlerde bile bir hayır vardır fehvasınca, Moğol baskıları Horasan Erenleri’nin, -net tarihî bilgiler olmamakla birlikte- kökü ta Hazret-i Pîr-i Türkistan Ahmet Yesevî’ye dayanan ekolün bu topraklarda tutunmasına vesile olmuştur. Harezm diyarından göçen ebeveyn-i Mevlânâ ve Mâverâünnehir’den göçen fıkıh ve tarikatin iki büyük yüzü, Yûsuf-ı Hemedânî’nin ve Abdülhâlık Goncdüvânî’nin temiz ve katkısız Hanefî inanç sistemini bu temiz topraklara serpmişlerdir.
Yunus Emreler, Hacı Bayram Velîler, Hacı Bektaş Velîler, Ehl-i sünnet inancının en coşkulu şekliyle ve Türk diliyle Anadolu’ya taşınmasında öncü olmuşlardır.
SAVAŞLAR VE SONUÇLARI
Savaşmayan hiçbir devlet büyüyemez. Savaş rekabettir, gücünü sınamaktır... Rakibin sizi kabul etmesi, ondan üstün olduğunuzu kabul ettirmekten geçer. Bu savaşlar tekrarlarla güç sınama mahiyetinde de olabilir.
Mekkeli müşrikler ilk defa Bedir Savaşı’yla karşılarında bir devletin var olduğunu düşündüler; ama yine denediler. Uhud, ortada bir savaştır. Mekke’nin mazlum ve göz ardı edilen inanmış bir avuç Müslüman’ının yerine, düzenli orduları olan ve savaşmayı bilen bir millet, müşriklerin akıllarını başlarına getirmiştir.
İran'la ve Bizans'la yapılan savaşlar bir güç gösterisi olmaktan ziyade, İslamiyet’in var olduğunu kabul ve tescil ettirmek amaçlı savaşlardır.
Mekke’nin fethiyle parçalar yerine oturmuş, İslam’ın şan ve şerefi, i’tilâ ile hüküm-fermâ olmuştur. (Yükselişle hükmünü icra etmiştir.)
Barış isteği kuvvetli taraftan gelmez. Kuvvetli taraf barışı korur, ama barış isteği edilgen olan zayıf taraftan gelir.
Osmanlı Devleti kuruluş safhasında Doğu’da Moğol, Batı’da Bizans sıkıntısı yaşarken dar bir çembere sıkışmayı kabul etseydi, o büyük devlet asla kurulamazdı. Bizans’ın ve bilhassa Moğol’un kuru cihangirlik ile şan ve şöhrete dayalı nefsî savaşları yerine, İslam’ın cihat ruhu, nefsin fedası, şan ve şöhretin ayak altına alınması ve yalnız Allah rızasına dayalı bir hareket olduğu için, İslam Orduları, ölümü cennete açılan bir kapı olarak gördüklerinden, karşıdaki düşmanı nefret duyguları içinde değil, karşılıklı inanç rekabetinin bir tarafı olarak kabul etmişlerdir. Bu yüzden yenilen düşmanlarını esir ettikten sonra zulüm ve işkence yerine, onları misafir gibi karşılamış ve fidyelerle çoğunu serbest bırakmışlardır. Savaşı sürdürmek ve çok insan öldürmek yerine, Kelâm-ı kadîmde buyrulan “Sulhde hayır vardır” ilahî mesajına uyarak barışı iltizam etmekte de tereddüt göstermemişlerdir.
BÜYÜYEN OSMANLI
Osmanlı Devleti kurulduktan sonra artık açılmaya hazırdı. Bizans ve Moğollarla yapılan savaşlar, döktükleri kan ve verdikleri can nispetinde onları büyüttü. Güç, dar bir alana sığdırılamaz; patlatır, deler geçer ve çevreyi de istila eder. Anadolu kutsal topraktı ama bir de uzak hedef olan Batı vardı. Rumeli’ye geçiş işte bu aksiyonun göstergesiydi.
Osmanlı, Anadolu’dan Rumeli’ye geçerek hem hedefini hem de kendisini büyüttü. Buna mâni olmak isteyen Batı, karşımıza hep güçlü bir ittifak hâlinde çıktı.
Osmanlı 17. asra kadar Avrupa’yı bir hedef olarak seçip topraklarını istilâ, halkını ise ihtidâ niyetinde bulundu. Yani Batı demek “i’lâ-yı kelimetullâh” demekti. Çünkü Batı demek, batıl demekti, zulüm demekti, pislik demekti. Sefalet, hastalık ve desise demekti. O hâlde bu zulmün binası çökertilmeliydi; Osmanlı da öyle yaptı.
Batılı, dünyevî olduğu için ticareti iyi biliyordu. Bu yüzden bizim Batı ile ilk temasımız, Malazgirt Savaşından sonra Doğu Akdeniz ticaretinde rol oynayan Venedik’le olmuştur. Bu ticaret devletleri olaylara önce seyirci kalırlar, sonra kazanan devletin topraklarına akbabalar gibi üşüşürler ve yalnız ticaret amaçlı koloniler kurarlardı. Gerçi biz Batı’yı Haçlı Savaşları ile tanıdık ama o Batı, kutsal Kudüs’e yönelmiş, kutsal şövalyelerin(!) ve kutsal papazlarının(!) idaresinde yalnız Hristiyanlık ideali ile savaşan bir topluluktu.
Haçlı Savaşları’nın duraklamaları ile İstanbul’da teşekkül eden Latin İmparatorluğu’nun (1204-1261 ) yıkılmasıyla İstanbul’a yerleşen Bizans, anlamadığı bir şekilde tüccar İtalyan sitelerinin eline düşer. İtalyanlar, Venedikliler ve Cenevizliler, Bizans’ı âdeta işgal eder. İşte İstanbul’un fethine bu nazarla bakıldığında, Batı neden bu kadar tedirgin olur, daha iyi anlaşılır. Bu durumda ilk teslim olan Galata’dır. Karadeniz sahillerinin de ele geçirilmesiyle Doğu Akdeniz’de de Ceneviz gücü son bulur.
Fetih, sadece Bizans’ı düşürmedi, büyük bir güç olan ticaret firması devletleri yani Venedik ve Ceneviz’i de bitirdi. Osmanlının hedefinde hassaten ticarî amaçlı bir yayılma ve güç devşirmesi yoktu. Hangi güç hedefe engelse yok edilmeli düsturundan hareketle, hem Bizans hem de ticaret devletleri çökertildi. Osmanlı bunları yok edip tarihten silmeyi amaçlamadı; ticaret devletleriyle ticaret yaptı, bunların kalıntılarıyla ve Bizans halkıyla problem yaşamamaya özen gösterdi. Âlîcenap, toleranslı ve merhametliydi. Bu kadar güç ve haşmetine rağmen Batı, Osmanlıyı hiç benimsemedi, hiç sevmedi ve hiç taklit etmedi. Ne olursa olsun bir ticaret imparatorluğu çökertilmiş ve “Haç”ın gücü dumura uğratılmıştı. İşte bu yüzden, Batı, Osmanlı zımnında, İslam’a her zaman artan bir nefretle kendisini ayakta tutmaya devam etti. Osmanlının en güçlü zamanlarında ona biat ederlerken “el öpmek” yerine, hep o eli ısırmayı amaçladı. Osmanlı, 17. asrın sonuna kadar Batı’yı bir hiç gibi gördü. Osmanlının nezaket, nezafet, bedii ve âlî değerleri karşısında Batı’nın öne çıkan özellikleri, pislik, bol veba illeti, kilise zulmünden inin inim inleyen zavallı bir halktı.
ORTA ÇAĞ’DA BATI SEFALETİ
Tuvaletle 17. asra kadar tanışamayan Avrupa’da lâzımlıklar camlardan sokaklara boşaltılıyordu. Sokaklardan akan lağımlardan korunmak amacıyla Avrupa halkı topuklu ayakkabıları kullanmaya başladı; hem erkekler hem de kadınlar her an kafalarından aşağı bir lâzımlık boşalma tehlikesine karşılık hepsi şemsiye ile dolaşıyorlardı.
Fransa Kralı 16. Louis günün belli zamanını lâzımlıkta oturarak geçirir, devlet işlerini buradan yürütürdü. Bu dönemde İstanbul’a gelen İngiliz büyükelçileri lâzımlıkları pencerelerden boşaltma âdetleri yüzünden şehirden uzak olan Tarabya’daki konaklara götürülürdü. 19. yy.da İngilizlerin lâzımlık kullanmamaya söz vermeleriyle Taksim’e taşınmalarına izin verildi.
Orta Çağ’da özellikle İngiltere’de insanların çoğu haziranda evleniyorlardı. Çünkü senelik banyolarını mayıs ayında yapıyorlar fakat haziranda bile pis kokuyorlardı. Bu banyoda sırayla yıkanıyorlar; önce oğullar sonra diğer erkekler, sonra kadınlar, sonra çocuklar ve en sonunda da bebekler yıkanıyordu. Bu arada su o kadar kirleniyordu ki, küvet içinde bazı şeyler kayboluyordu. Banyo küvetinde kirden hiçbir şeyi göstermeyen bir tabaka oluşuyordu. Bu yüzden bugün İngilizlerin de unuttuğu bir deyim vardı: “Don’t throw the baby out with the bathwater.” Yani “Banyo suyuyla birlikte bebeği de atmayın.” Zenginler kalay-kurşun alaşımlı tabaklar kullanırlardı. Asidi yüksek yiyecekler kurşunu çözerek yemeğe karıştırırdı. Bu yüzden gıda zehirlenmeleri ile birçok ölüm meydana geliyordu. Domates bu çözülmeye sebep olan bir sebze olduğundan 400 yıl zehirli kabul edilip yenilmemiştir.Yemekler tahta tabaklarda yenilirdi. Çoğu zaman da bayat ekmek kabukları yemek tabağı olarak kullanılırdı. Bunlar hiç yıkanmadıkları için kurtlar ve küfler oluşurdu. Bunlardan yemek yiyen insanlarda “trench mouth” yani “tabak ağzı” denen hastalık ortaya çıkıyordu.
Bira ve viski içmek için kurşun kadehler kullanılırdı. Bu birleşim insanları bazen birkaç gün şuursuz vaziyette tutabiliyordu. Hareket kabiliyetleri kayboluyor, nabız durma noktasına geliyordu. Yoldan geçenler bunları ölü zannedip defnediyorlardı. Bunu önlemek için aile efradı bu tip insanları birkaç gün masa üzerine yatırıp nöbet tutuyorlardı. Kişinin uyanmasını beklemek için tutulan bu nöbete “waking up shift” yani “uyanma nöbeti” diyorlardı. Bu durumda diri diri gömülen insanlar çoğalınca tabuttan dışarıya ucu, gömülen kişinin parmağına bağlı bir ip çıkarıp kilise çanına bağlarlardı. Bir kişi de bütün gece nöbet tutup çanın çalmasını beklerdi. Buna “graveyard shift” yani "mezarlık nöbeti" denirdi. Bazıları da zil sayesinde kurtulurdu. Bunlara da “saved by the bell” yani “zil sayesinde kurtulanlar”; bazılarına da “dead ringer” yani “ölü zilci” denirdi.
Orta Çağ'da rahibelerin yüz ve ellerinden başka yerlerini yıkamaları kesin olarak yasaklanmıştı. Kastilya Kraliçesi İzabella, elli yıldan fazla süren hayatında iki defa yıkanmıştı.
Kirlilik âdeti Amerika’ya da bulaşmış, Pensilvanya ve Virginia eyaletlerinde banyo yapmayı yasaklayan veya kısıtlayan kanunlar çıkarılmıştı. Philedelphia’da bu kanunla bir ayda birden fazla banyo yapanlar cezaevine gönderiliyordu.
Batı, kiliseye ve batıl dinlerine bağlı kaldıkça pisliğe ve cehalete batmış, Müslümanlar ‘Din-i mübîn-i İslam’a bağlı kaldığı sürece nûra, selâmete, ilme ve huzura kavuşmuşlardır.
Bir sonraki yazımızda buluşmak üzere esen kalınız efendim...
.
I. Dünya Savaşı'nda Rusya’daki esir Türk askerleri
17 Şubat 2019 02:00
Numan Aydoğan Ünal
İhlas Vakfı Türk Dünyası Koordinatörü
Ruslar 1914’te Birinci Dünya Savaşı'nda, 70 bin kişiyi, zor şartlar altında yürüterek Azerbaycan’a kadar götürdüler. Burada 10-15 bin kadarını Nargin adasına doldurdular. Geri kalanları ise trenlere bindirerek Rusya içlerine, Sibirya’ya gönderdiler. Nargin Adası’nda ve yollarda büyük insanlık dramları yaşandı…
Moskova yakınlarında trenler dolusu Türk esiri, karantina olduğu gerekçesiyle kilitli vagonlarda haftalarca aç susuz bırakılırdı. Dışarı çıkamayan esirlerin çoğu açlıktan, susuzluktan ve hastalıktan hayatını kaybediyordu
Rusya’daki Türk esirler hakkında bugüne kadar yeterli araştırma yapmadı.
Türk milletinin tarihte maruz kaldığı en büyük felaket ve facialardan birisi de Birinci Cihan Savaşı’dır (1914-1918). Bu savaş neticesinde Osmanlı Devleti parçalandı. Yüz binlerce asker-sivil öldü. On binlercesi yurdundan yuvasından uzak diyarlara hicret etti. İki yüz bin asker de esir oldu. Anadolu’da hemen her aileden birkaç şehit ve esir vardır.
Bu savaşta esir düşen Osmanlı askerleri, dünyanın en ücra köşelerinde ağır hayat şartları altında yaşama mücadelesi verdi. Bu esirlerin 70 bin kadarı da Rusya’nın, Sibirya’nın uçsuz bucaksız coğrafyasındaki yirmi kadar kampa sürüldü. Esir kamplarında zor hava şartları, hastalıklar ve açlık neticesinde pek çoğu hayatlarını kaybetti.
Şu hususu üzülerek ifade edelim ki tarihçilerimiz bu Türk esirler hakkında bugüne kadar yeterli araştırma yapmadı. Edebiyatçılarımız da esirlerin hayat ve hatıralarını dile getiren ciddi eserler vermedi.
Bilindiği gibi Ruslar 1914’te Birinci Dünya Savaşında, Doğu Anadolu’nun büyük bir kısmını işgal ettiler. Esir aldıkları çoğu asker ve sivil olan 70 bin kişiyi, zor şartlar altında yürüterek Azerbaycan’a kadar götürdüler. Burada 10-15 bin kadarını Nargin adasına doldurdular. Geri kalanları ise trenlere bindirerek Rusya içlerine, Sibirya’ya gönderdiler.
İLK KAMP NARGİN ADASI
Rusya’nın Kafkasya coğrafyasındaki en büyük toplama kampı Nargin adasıydı. Burası, esirlerin Rusya, Sibirya içlerine sevk edilmeden önce kaldıkları son kamptı. Kamp, zorla götürülen esirler için kısa müddetli bekleme yeriydi ancak uzun süre kalanlar da olmuştu. Kalanlar, çoğunlukla küçük rütbeli askerler ve erler idi. Subaylar, firar edebilir endişesiyle Sibirya’nın iç kısımlarına gönderiliyordu. Nargin Adası’nda çok miktarda yılan vardı, bu yüzden “Yılan Adası” olarak da adlandırılıyordu. Türk esirlerce buraya “Cehennem Adası” adı verilmişti. Esirlerin doldurulduğu barakalar tahtadan yapılmıştı ve son derece dayanıksızdı. Şiddetli rüzgârlarda camları kırılıyor ve bütün soğuk hava koğuşlara doluyordu.
Adaya ilk gelenlere yatmak için içi saman dolu şilteler verilmişti. Hatta sonradan gelenlere şilte dahi verilmemişti. Doğrudan kuru tahta üzerinde yatıyorlardı. Bazen aşırı izdihamdan dolayı barakaların içlerinde yatacak yer kalmıyordu. Kampın yemekhanesi ve çamaşırhanesi de yoktu. Yemekler, mecburen yatılan yerlerde yeniliyordu. Kampların temizlik şartları çok kötü olduğundan bit, pire salgını başladı.
Adada esirlerin kullanabileceği iki adet tuvalet vardı. Deniz kenarında, çok pis, duvarı ve çatısı olmayan bu tuvaletleri geceleri kullanmak son derece tehlikeliydi, denize düşme riski vardı. Kampta içme suyu sıkıntısı da vardı. Su Bakü’den getiriliyordu. Suyun dağıtımı sırasında güçlükler yaşanıyordu, bu sebeple günlerce su içemeyenler dahi olabiliyordu.
AZERBAYCAN HALKININ TEPKİSİ
Nargin adasına doldurulan Türk esirleri, Azerbaycan halkını çok müteessir etti. Mesela “Hümmet” gazetesinin redaktörü Neriman Nerimanov, 28 Kasım 1917 tarihli “Gözyaşı Döktürten Cezire” başlıklı makalesinde konuyu şöyle dile getiriyordu:
“Keşke ben bu cezireye (adaya) gitmeseydim. Keşke bir deri bir kemik bedenleri, sıfatsız yüzleri görmeseydim. Keşke 'efendim su!' 'efendim yemek!' sözlerini duymasaydım. Keşke çıplak, dudakları soğuktan titreyen, yüzleri morarmış, annesiz babasız küçücük çocuklarla konuşmasaydım. Keşke hastanelerde başları tuğlanın üzerinde can veren yiğitlerle karşılaşmasaydım. 1200 insan evladı bugün ölüm sırasında duruyor. 6 bini ise buna hazırlanıyor. Tifo mu, veba mı veya başka bir bulaşıcı hastalık mı bunları adaya kurban edecek? Sadece açlık, susuzluk ve soğuk... Müslümanlar 'efendim su!' diyerek gözlerinize baktığında sanki 'Siz insan mısınız? İnsaniyete ait kanunlarınız var mı? Siz millet evladı mısınız? Zavallı millet evlatlarına cevabınız ne?' demek isterler. Her gün hastalar arasında vakit geçiren, türlü türlü hastaların inlemelerini duyan, onların son dakikalarını gören ben, kendimi tutamayarak ağladım... Ağlamamak mümkün mü? Emin olunuz siz de benim gördüğümü görseydiniz ve elinizden bir şey gelmediğini düşünseydiniz, siz de benim gibi ‘Keşke bu adaya gelmeseydim’ derdiniz...”
Osmanlı esirleri ana vatanlarından ayrıldıktan sonra, yollarda ve ulaştıkları Çarlık Rusyası coğrafyasında yaşayan Türk kardeşlerinden çok büyük ilgi ve yardım gördüler. Azerbaycan Türkleri “kardeş kömeyi (kardeş yardımı)” parolasıyla, tarihte eşi benzeri görülmemiş bir yardım çalışması başlattılar. Azerbaycanlıların kurdukları Millî Yardım Komiteleri, Nargin adasındaki esirlere gizliden, günlük ihtiyaçları için yardım ulaştırdıkları gibi, bazılarını da oradan kaçırarak ana vatanlarına ulaşmalarına yardımcı oldular.
ESİRLER SİBİRYA YOLUNDA
Nargin adası, Türk esirlerin Kafkasya’da kaldıkları son nokta idi. Bundan sonra kalacakları asıl kamplara doğru, trenlerle hareket eden esirler, uzun bir yolculuk yapacaklardı. Tepluşki adı verilen yük vagonlarında yolculuk yapmak çok zordu. Vagonun iki tarafında, ranza tarzında iki tahta sıra uzanmaktaydı. Isınma, vagonun ortasındaki büyük demir sobayla sağlanıyordu. İçerisi dışarıdan çok farklı değildi çünkü yakacak yoktu. Soğuk vagonlarda aylarca süren yolculuk, hastalıklara sebep oluyordu.
Vagonların bir köşesine tuvalet ihtiyacının karşılanması için bir kova konmuştu. Esirler, tuvalet için konulan bu kovada sırayla çamaşır da yıkarlardı.
Esirlerin bu soğuk vagonlarda karşılaştığı başka güçlükler de vardı. Mesela Moskova yakınlarında trenler dolusu Türk esiri, karantina olduğu gerekçesiyle kilitli vagonlarda haftalarca aç susuz bırakılırdı. Dışarı çıkamayan esirlerin çoğu açlıktan, susuzluktan ve hastalıktan hayatını kaybediyordu.
RUSYA’DA ESİR KAMPLARINDA ÇİLELİ HAYAT
Rusya’da kamplara trenlerle ulaşan esirlerin feci hayatları ile ilgili Moskova Bilimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsünden Prof. Dr. Alfina Sıbgatullina şunları kaydediyor:
1914 yılının Aralık ayı sonlarında Samara’ya ulaşan ilk trenlerin birini karşılayan Samara Belediye meclis vekillerinden A.N. Naumov kendi hâtırâtında şöyle yazıyor:
“İlk vagonun sürgüsünü ve kapısını açtığımızda, biz hemen irkilerek geriledik; çünkü açık vagonlardan ayak ve kolları donmuş, gözleri açık kalmış birkaç ölü beden düştü. Sağ kalanların durumu da onlardan pek farklı değildi. Çoğunluğu tifüs hastalığından şuurunu kaybetmiş ve sayıklıyordu. Bazı vagonlar tamamıyla ölülerden ibaretti. Böyle ölü dolu vagonların şehrimize gelmesi, Samara halkını çok üzdü. Bazen vagonlardan çıkartılan cesetler istasyonda öylesine birikiyordu ki, belediye onları gömmeye yetişemiyor, bundan dolayı şehir dışında araziler kiralayıp Türklerin ölülerini orada istif ediyordu. Bu büyük ve korkunç istifler üzerine gazyağı dökülür ve orada yakılırlardı...”
Dr. Tülin Uygur da, İsveç Devlet Arşivi’ndeki Kızılhaç kayıtlarına dayanarak, Türk esirlerin çektikleri sıkıntıları şöyle dile getiriyor:
“1917 yılında esirler, Murmansk ve Karadeniz demir yolu inşaatlarında insafsızca çalıştırıldılar. İklim şartları ve hastalıklardan dolayı buralarda günde 30-40 esir ölmekteydi. Bir kampta, dışarısı eksi 40 derece soğukken, şu garip yazı göze çarpmaktaydı: ‘Fayans sobalar ısınma için değil havalandırma içindir, esirler kendi ısılarıyla ısınmalıdır.’ Uzun süre değiştirilmeden kullanılan elbiseler, rutubet ve pislik sebebiyle parçalanıyordu. Esirlere elbiselerini onarabilmeleri için iğne, iplik; yama yapabilmeleri için kumaş verilmediğinden, Sibirya’nın korkunç kış şartlarında yarı çıplak dolaşan savaş esirleri, yürekleri parçalıyordu. Bir kısmının paltosu, çoğunun da ayakkabıları yoktu. Ayaklarını saman ve paçavralarla sararak, soğuğa karşı korumaya çalışıyorlardı.
Hemen bütün kamplarda bit, pire gibi haşereler esirlerin vücudunu sarmıştı. Sabah akşam vücudunda ve elbiselerinde bit ayıklayan esirlerin görüntüsü o kadar tuhaftı ki, kimseye haber vermeden teftişe çıkan İrkut kampındaki general, esir barakasındaki bütün esirleri tuhaf bir şekilde bit ayıklarken görünce hemen 'bit ayıklama' yasağı getirdi.”
TOPLU ÖLÜMLER YAŞANAN KAMPLAR
Toplu ölümlerin meydana geldiği kamplardan birisi de Stretensk kampıdır. Bu kamp, Baykal Gölü'nün doğusundadır. Burada çoğu yarı çıplak olan esirler, üzerine, yatak olarak kullanılan saman dahi serpilmemiş, çıplak demir karyolalarda üst üste yatmaktaydılar. Kampın su ihtiyacını karşılamak için, kış kıyafetleri olmadan, zorla su taşımak üzere nehre gönderilen esirlerin el ve ayakları donarak kesiliyordu.
Türk savaş esirlerinin bulunduğu Samara eyaletine bağlı Totskoye kampı da toplu ölümlerin yaşandığı ve hayat şartlarının çok zor olduğu meşhur bir kamptı. Hava sıcaklığının eksi 50 dereceye ulaştığı kampta, yatak yapmak için saman, yakacak odun, su ve banyo bulunmaması, ilaç ve tıbbî malzemelerin yokluğu her türlü hastalığa sebep oluyordu.
Doktorlar, birkaç gün ömrü kalanları “az hasta”, birkaç saatlik ömrü kalanları “ağır hasta” ve nefrit, tüberküloz, dizanteri, kangren, lekeli humma, çiçek hastası olmayan herkesi de “sağlıklı” olarak ayırıyorlardı.
Günde 100-350 esir ölmekteydi; fareler ve köpeklerin kemirdiği istiflenmiş 2500 ölü, gömülmeden bekletiliyor, sonra kızaklara yükleniyordu, yükü iple kızağa bağlandıktan sonra ölülere mezar kazmakla görevli esir arkadaşları bu yükün üzerine oturuyordu. Bunu nasıl yapabiliyorlardı?.. Dışarıdan birisi bu soruyu sorabilirdi. Ama kampta kimse bu ceset yüküne bakmıyordu bile. Burada düşünce, duygu, mantık tamamen donmuştu. Herkesin tek arzusu, ölümün bir an önce gelmesiydi. Bu kampta kısa süre içinde, 25 bin savaş esirinin 17 bini ölmüştü.
TÜRKİYE’NİN BAKÜ BÜYÜKELÇİSİ ERKAN ÖZORAL'IN NARGİN ADASINI ZİYARETİ
Geçtiğimiz sene Türkiye’nin Bakü Büyükelçisi Erkan Özoral ile askerî ataşe Tuğgeneral Zafer Ocak, adayı ziyaret etti. Bakü Büyükelçimiz sayın Erkan Özoral’ın Nargin adasını ziyaret ettiği gibi, sayın Moskova Büyükelçimiz de, yüzlerce Türk esirin yakılarak gömüldüğü, Samara şehri belediye yetkililerini ziyaret edip oraya bir âbide dikilmesine vesile olursa, şehitlerimize vefâ borcu ödenmiş olur.
.
ASIRLIK BAŞARI FORMÜLÜNÜ İHMAL ETTİK Farklılıklara göre eğitim nesilleri kurtaracak
24 Şubat 2019 02:00
Doç. Dr. Mustafa Şeker
Molla Gürâni hazretlerinin bundan 500 yıl önce keşfettiği bu formül neydi? Biz bu formülü modern eğitim metotları ile bugünün dünyasında niçin hayata geçiremedik? Enderun’da zekâlarına göre bir eğitime sevk edilen talebeler varken biz bu eşsiz medeniyetin tecrübelerini niçin çöpe atmayı tercih ettik?
Öğretmenlerimiz, öğrencisini tanımadığı için tahmini bir öğretim modeli ile herkese aynı yöntem ve teknikleri uygulamak zorunda kalmaktadırlar.
Okullarımızda öğrenme ve öğretmen stratejileri noktasında plansız hareket edilmektedir.
Ülkemizin eğitim öğretim sisteminin belki de hiçbir zaman anlaşılamayan veya yanlış anlaşılan öğrencileri “haylaz, yaramaz, disiplinsiz ve lakayt” olarak vasıflandırılan çocuklar olmuşlardır. Onlar bu damgayı yerken aslında bu tavırlarının doğru anlaşılmak için verilen bir mücadelenin dışa vurumu olduğu biz eğitimciler tarafından hiçbir zaman layıkıyla anlaşılamadı ve gerekli tedbirler alınamadığı için de bu damgayla talebelik hayatlarını bitirmek zorunda kalarak niceleri sistemin çarkları arasında heba olup gitmişlerdir. İşin enteresan tarafı bu aksak durum, eğitim yapıcılarımız tarafından yakın geçmişte fark edilse de samimi gayretlere rağmen bu heba ediş durumu hâlâ sürmektedir. Peki, bu çocuklarımız için bilinmeyen gerçek neydi? Bu çocuklar gerçekten eğitimin baş belası mıydı yoksa zannedilenden farklı bir şeyler mi vardı? Bu, “problemli” diye tabir edilen çocukları diğer dünya ülkeleri planlı ve programlı yaklaşımlarla eğitim hayatına kazandırırken biz bunu niçin başaramadık? Bununla birlikte farklı öğrenme ihtiyaçları olan bütün öğrencileri de aynı kalıplar içinde değerlendirme hastalığımızdan bugüne kadar kurtulamamış olmamız ayrıca ciddi bir problem olarak kalmaya devam etmektedir. Daha bunun gibi onlarca sualin gizemi ve cevabı “Başarısız talebe yoktur, kaynakları ve ilgileri yönlendirilmemiş talebe vardır” sözünde saklıdır.
Derslerde hareketli olması sebebiyle hocaları tarafından sık sık babasına şikâyet edilen, yerinde duramayan, sürekli derslere karşı ilgisizmiş gibi bir duruş sergileyen, dokunmadan ve hareket etmeden öğrenemeyen tarihten ilginç bir misal vardır ki bu isim, “Fatih” namıyla daha sonra hafızalara kazınacak olan şehzade Mehmed’den başkası değildi. Hatta Sultan Murad Han’dan müsaade alıp baş edemedikleri için hocalığından çekilen âlim zatlar da vardı ki bu durum, Molla Gürâni hazretleri ile karşılaşıncaya kadar devam etti. Onu her yönüyle çözümleyen bu büyük âlim, Fatih gibi bir değeri bugüne taşıyan bir kıymetti. Peki, Molla Gürâni hazretlerinin bundan 500 yıl önce keşfettiği bu formül neydi? Biz bu formülü modern eğitim metotları ile bugünün dünyasında niçin hayata geçiremedik? Enderun’da zekâlarına göre bir eğitime sevk edilen talebeler varken biz bu eşsiz medeniyetin tecrübelerini niçin çöpe atmayı tercih ettik? Bütün bunlar hassasiyetle irdelenmesi gereken mevzulardır. Modern dünya ise geçmiş bugün bağlamında sağlam köprüler kurmayı ihmal etmemiş, “bilgi kimdeyse o değerlidir” mantalitesinden taviz vermeden geçmişin kazanımlarını amacı uğruna kullanmaktan geri durmamıştır.
Amerika Birleşik Devletleri, 1920’li yıllarda New Jersey’de öğrenme stilleri ve bireysel farklılıklar üzerine bir enstitü kurmuş ve dünyanın farklı bölgelerinden gelen farklı kültürlere ait yaklaşık 120 çocuğa bu şekilde bir öğretim programı uygulanmıştır. Özellikle öğrenme stilleri alanında önemli çalışmaları ile tanınan meşhur Rita Dunn ile ölmeden 3-5 yıl önce yaptığımız bir görüşmede bu program kapsamında yetişen çocuklar için “o kadar başarılı olmuşlardır ki ABD’nin 1950 sonrasının güçlü izlerini buradan mezun olan 18 çocuk atmıştır” demişti.
Dünyanın sıcak savaştan çıktığı dönemin sonrasında, özellikle 1960’lı yıllarda dünyada özellikle psikoloji alanında yapılan çalışmalar, çocukların biyolojik yönünün göz ardı edilemeyeceğini ortaya koymuştur. Daha sonra öğrenme stilleri konusunda da profesyonel çalışmalar devam etmiştir. Özelikle ilerleyen dönemlerde Dunn ve Dunn, Kolb, Gregorc, McCarthy, Carl Jung, Felder ve Silverman, Grasha-Riechmann gibi öğrenme stilleri modelleri ortaya çıkmış ve “herkes öğrenebilir” sloganıyla eğitim dünyasında çok önemli bir çığır açmışlardır. “Öğrenmede hiçbir şey eskisi gibi olmayacak” düsturu ile yola çıkan uzman eğitimciler dünyada çok ses getiren çalışmalara imza atmışlardır. Çünkü artık yorucu ve tekrar üzerine dayalı metotlar ve yaklaşımlar terk edilmeliydi. Bunun için de bazı sloganlar kullanılmaya başlandı. “Geleceğin cahili, okuyamayan kişi olmayacaktır. Nasıl öğreneceğini bilmeyen kişi olacaktır”, “Derin olan kuyu değil kısa olan iptir” gibi sloganlarla eğitimde başarılı olmuş ülkeler, bugünün başarılı eğitim modellerinin yol haritasının başlığını oluştururken çocuklarının kafasının içinde beyin olduğunun ancak onlarca yıl sonra farkına varmış bizim gibi iç meselelerle boğuşan ülkeler için ise artık yol tükenmiştir.
ÖĞRETİM PLANLARIMIZ
TAHMİNLER ÜZERİNE KURULUDUR
Okullarımızda öğrenme ve öğretmen stratejileri noktasında ezbere ve plansız hareket edilmektedir. Bu da hem başarıya hem de öğretmenlerin performansına tesir etmektedir. Günümüzde şu bir gerçektir ki, maalesef öğretmenlerimiz öğrencilerinin biyolojik, fizyolojik ve sosyal ihtiyaçlarını tam olarak bilmiyor. Çünkü öğretmenlerimizin elinde öğrencileri hakkında tesirli analiz, sentez ve değerlendirmeler yapabileceği, hangi süreci hangi şartlarda sürdürebileceği belli olan herhangi bir veri yok. Bu sebepten dolayı da öğrencisini tanımadığı için tahminî bir öğretim modeli ile herkese aynı yöntem ve teknikleri uygulamak zorunda kalmaktadırlar. Dolayısıyla bu şartlarda eğitim-öğretim; aynı konuların gereksiz tekrarına ve faydadan uzak, etkisiz, verimsiz ve ruhsuz bir yapıya dönüşmektedir. Bu sebeple; öğretmenlerin plansız, isabetsiz ve el yordamına dayalı tahminî yaklaşımları, herkese aynı stratejilerin, yöntem/tekniklerin ve değerlendirme metotlarının uygulanmasını zorunlu kılmaktadır ki bu durumda eğitim süreçlerimiz, çocuklarımızı bir yerlere taşıma noktasında her geçen gün itibarını kaybederek hem yara almış hem de yaralamıştır. Karmaşık kompleks bir varlık olan insanı çözümlemek için sağlam ve süreç odaklı analizlerin yapılması ve bu analizler çerçevesinde sağlıklı değerlendirmeler yapılması şarttır. Bu değerlendirmelerin sağlıklı biçimde yapılabilmesi ve süreç sonunda öğrenme kazanımlarının tam olarak anlaşılabilmesi için nitelikli ölçekler hazırlanamadığı için tahminî ve üstünkörü yapılmak zorunda kalınan sınavlarla da süreç sağlıklı biçimde analiz edilememekte, bu problemler de peşinden daha ciddi sıkıntıları ortaya çıkarmaktadır. Çünkü nitelikli bir ölçme-değerlendirme safhası, aynı zamanda verimlilik çizgisinin yükseltilmesine de hizmet eder. Aksi takdirde çocukları amaçsız bir hedef uğruna yarışa sokmanın hiçbir getirisi olmayacağı gibi ortaya çıkacak başarısızlıklar, evlatlarımızın eğitim-öğretimden soğumasına, heveslerinin kırılmasına sebep olacaktır ki eğitim adına esas yıkım işte o zaman başlayacaktır. Burada vurgulanan temel esas; eğitim ve öğretimde öğretmen öğrencisine karşı bir yaklaşım stratejisi
geliştirebilmelidir ki bu da ancak onu tanıyarak mümkündür.
PEKİ, ÇARE NEDİR?
Okullarımızdan önce evde çocuğun çalışma performansını etkileyebilecek çevresel şartların çok iyi bilinmesi ve ona göre gerekli tedbirlerin alınması mecburidir. Bütün bunlar yanında sosyal, fiziki ve biyolojik şartlar göz önünde bulundurularak çocukların bireysel farklılıklarına yönelik bir yaklaşımla uygun öğrenme stillerine ait öğretme stratejileri geliştirmek zorundayız. Aksi takdirde plansız ve kontrolsüz harcadığımız kıymetli zamanları öğrenmenin bir parçası zannetme gafletine düşerek üzerimize düşen sorumlulukların hakkını verememe tehlikesiyle karşı karşıya kalabiliriz. Bu konudaki kalıcı çözüm tavsiyeleri şunlardır:
1- Öncelikle bu işin başarıya ulaşabilmesi için 3 kişiyi ikna etmek ve bunun elzem olduğu noktasındaki gerekçeleri çok iyi anlatmak gerekir. Bu 3 kişi; İdareciler, öğretmenler ve öğrenci velileridir. Bunları ikna etmeden alınacak kararlar kabul görmeyecek, belki de özellikle veli faktörü, öğrencilerine yönelik geliştirilen stratejileri yanlış yorumlayarak bu işin istismarcılarının da tazyiki ile süreci baltalayacak yanlış algılara kapılabileceklerdir. Zira farklı sınıflara göre eğitim-öğretime alınacak öğrencilerin bu şekilde tasnifi ayırımcılık olarak değerlendirilebilir. Bu sebeple tesirli bir hizmet içi eğitim şarttır.
2- Okullarda öncelikle çocukların öğrenme stilleri ve bireysel farklılıklarını tespit etmek için farklı sosyal, kültürel ve demografik değişkenlere ait geçerli ve güvenilir testler geliştirilmelidir. Çünkü genel geçer, her yerde aynı ölçekler sağlıklı neticeler vermeyeceği için MEB-Rehberlik Araştırma Merkezleri iş birliği ile hata payı çok düşük etkili ölçekler geliştirilmeli, bu ölçeklerin pilot çalışmaları dikkatle ve itina ile analiz edilerek uzmanlarca değerlendirilmelidir.
3- İlkokul 1. sınıftan itibaren öğrencilere; görsel, işitsel ve kinestetik sınıflarda diğer iki stili de dikkate alarak baskın öğrenme stilleri esaslı öğretim yaklaşımı uygulanmalıdır.
Özellikle öğretmenin öğrenme stili ile öğrencinin öğrenme sitili arasında korelasyon olmalı yani örtüşmelidir. Bu noktada öğretmenin öğretme stili de belirlenmelidir. Öğretmenin öğretme stratejileri ile öğrencilerin öğrenme stilleri arasındaki farklılık, öğrenme önündeki en büyük mânialardan biri olabilir. Bu mânia, bazı zamanlar telafisi mümkün olmayan sıkıntılara da sebep olabilir ki şu ana kadar eğitim-öğretimdeki başarısızlıkların/aksaklıkların en büyük sebeplerinden biri bu mevzudur. Bahsedilen konu üzerine yapılacak tesirli planlamayla bu mevzu da çözüme kavuşacaktır. Ayrıca veli faktörü bu sürecin çok önemli düğüm noktasındadır. Çünkü okul dışındaki zamanlarda çocuğun eğitim-öğretim performanslarıyla en yakından ilgilenen ve sürecin canlı şahidi olan velidir. Zira çocukların öğrenme noktasındaki farklılıkları bu konuda malumat sahibi olmayan ebeveynleri için de hem sıkıntı hem risktir. Yatarak çalışan, yemek yerken okuyan, yürürken konuları algılamaya çalışan, yerde otururken öğrenen çocukların bu tavırlarına karşı en çok karşı duruş velilerden gelmektedir. Hatta öğrenme noktasındaki bu farklılıklar çocukların biyolojik ihtiyaçlarından kaynaklanmaktadır. Oturarak, yatarak, yemek yiyerek ve yürüyerek farklı üsluplarla ders çalışan çocuklar için bu özellikleri eksiklik değil, gerçek bir ihtiyaçtır ve bu durum parmak izi gibi olup ömür boyu değişmez. Dolayısıyla bu durumu bilen ebeveynlerin ve öğretmenlerin öncelikle çocuklarına karşı hazmetme kapasitesi genişleyecek ve çocukların bu farklılıklarının onların aleyhine bir durum olmadığı aksine onlar için bir ihtiyaç olduğu anlaşılacak böylece de başarı noktasında çocukların gerçek performanslarını ortaya koymalarını fırsat verilecektir...
İşte bütün bunlar hayata geçirildiğinde çocuklarımızda zaten var olan zekâ potansiyelleri ile onların gerçek performansları ortaya çıkacak ve etkili bir zaman yönetimiyle kalıcı bir öğrenme kazanımına ulaşmış olacaklardır.
.
ÇÖKÜŞE DOĞRU II
3 Mart 2019 02:00
PROF. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
Darbeler ve devrimler ‘buhran’ getirdi
İnkılap veya onun bir adım ötesi olan ihtilâller, toplumlarda sosyal buhranlara yol açar. Bu sürecin, tarihin ağır işleyen sorgulamasında sonuca varması uzun zaman alabilir, ama tarih öyle bir süreçtir ki ona dıştan müdahale asla mümkün değildir. Toplumlar sosyal olayları gerçekleştirir, fakat hükmü tarih verir.
Tanzimat ve Jön Türk bağlantılı safha; camilerde sarık, Galatasaray Lisesinde ve Pera’da fötr şapka takmakla her şeyin hallolduğuna inanan bir gafiller ordusu doğurdu.
Devletler canlı organizmalar gibidir; asli hüviyetlerini bozmamak şartı ile yenilenmeye ve gelişmeye mecburdurlar.
Bir topluluk veya bir devlet, değişime ihtiyaç duyar veya böyle bir zehaba kapılırsa, giderek artan bu iştah ile bu değişim, ya kerhen veya talebe uygun olarak gerçekleşir.
Değişim veya reform bir şeyleri başkalaştırmak, bir şeyi bir başka şeyin yerine ikame etmektir. Eski ve yeni, yani değişen ve onun yerine konan sistem veya tarz veya materyal başlangıçta hiç mukayese kabul etmez; yapılan her ne olursa olsun bir üst akıl, topluma bu değişimi büyük bir tantana ve şaşaa ile kabul ettirir. Uzun süre bu reformun sarhoşluğu ile kitleler hiçbir şeyi sorgulamaksızın şuursuz bir zevk veya şaşkınlık içinde olan biteni seyrederler. Bir şeyler ters gitse de düzelir ümidi hiç kaybolmaz. Bir aksilik, bir sıkıntı veya ters giden bir şeyler olsa bile “Nasılsa eskisinden iyidir” avuntusuyla kitleler başlangıçta hiç etkilenmemiş gibi gösterilir.
Toplum hızlı değişmelere hazır ve alışık değildir. Başlangıçta her değişim yadırganır. Savaş sonrası diretmeler ve mağlubiyetin faturası dayatmalar, sosyal dengesizlik içindeki topluma zorla yapıştırılır. Bu değişmeler toplum bünyesinde derin yaralar açar; bu yaralar kabuk bağlasa bile içten içe kanamaya devam eder. Değişim hareketlerinin öncüleri ya sahte kahramanlar olarak hayal dünyasında yaşarlar veya faturasını ağır bir şekilde öderler.
İnkılap veya onun bir adım ötesi olan ihtilâller, toplumlarda sosyal buhranlara yol açar. Bu sürecin, tarihin ağır işleyen sorgulamasında sonuca varması uzun zaman alabilir, ama tarih öyle bir süreçtir ki ona dıştan müdahale asla mümkün değildir. Toplumlar sosyal olayları gerçekleştirir, fakat hükmü tarih verir.
Devletler canlı organizmalar gibidir. Organizmalar hücre yenilenmesiyle hayatiyetlerini devam ettirirler. Devletler de asli hüviyetlerini bozmamak şartı ile yenilenmeye ve gelişmeye mecburdurlar.
ZAMANIN DEĞİŞİM ÖLÇÜSÜ
Zaman değişmez; zamanın içindeki bütün varlıklar değişime uğrarlar. Çağlar öncesi ve çağlar sonrası baş döndüren değişmeler, toplumların serüvenlerinden bellidir. Hazret-i Âdem’den zamanımıza kadar milyonlarca insan öldü, yenileri doğdu ve doğmaya devam ediyor. Kâinat, ademden (yokluktan) varlığa geçişte, suyla ilk hayat bulup, ilkin insan olmayan yaratıklar ve belki tek hücreli canlılar yaratıldı. Kâinat tekemmül edip insan denen şerefli varlığa hazır hâle gelince, zübde-i âlem (kâinatın göz bebeği) olan ilk insan, ilk peygamber, eşref-i mahlûkatın ilk üyesi Hazret-i Âdem (aleyhisselâm) yaratıldı. Varlık âlemi de kemâlin sonunda mutlaka zevâle uğrayacak ve “Her şey fânidir” ilâhî hükmünce yok olacaktır. Hiçbir değişim ve hiçbir reform bu sonu engelleyemeyecektir.
DEĞİŞİM VE DEVLETLER
En gelişmiş devletlerden biri, Orta Çağ’ın ve sonrasının en büyüklerinden olan Osmanlı Devleti de zamanla tarih sahnesinden çekildi. Ama bunu biraz düşünmek lazım; Osmanlı tarih sahnesinden çekildi mi, çektirildi mi? Gerçekten o muazzam devlet ömrünü tamamlamış mıydı? Çöküş süreci nasıl başladı?
Fütuhat dönemi yaşayan devletler âmirdir. Her galibiyet sonrası kendisi masaya oturur, mağlup olan devlet ricaline antlaşma hükümlerini dikte ettirir. Zaferler gücü ve ihtişamı beslerler; mağluplar ezilmişlik ve çaresizlik içinde galiplerin merhametinden medet umarlar.
Fetih coşkusu biz Türklere Oğuz Ata’dan armağandır. Gökyüzünü çadır güneşi alem (bayrak) yapıp kâinata hükmetmek isteyen Oğuz Ata’nın torunları bu amaçla yeryüzüne Üç Oklar ve Boz Oklar olarak yayılıp yıllarca bu cengâver ruhla âleme nizam verdiler.
İlerlerken hızın şiddetine ayak uydurmak zordur. Ufak bir sürat kaybı, bir sendeleme tehlikenin başlangıcıdır. İşler ters gitmeye başlayınca Osmanlı zafer rüyalarını hep Kânûnî devrine endekslemiştir. Özellikle giderek 16. yy’ın sonlarına doğru, hanım sultanların devlet işlerine müdahil olmaları, bir şeylerin doğru gitmediğinin işaretiydi. Kânûnî devrinde dirayeti ile takdir toplayan fakat saltanatın geleceğine kendi nesli ile hâkim olmak isteyen Hürrem Sultan’ın müdahalelerinden dolayı, başta şair Üveysî, Lutfi Paşa ve Gelibolulu Mustafa Âlî’nin devletin işleyişinde bir şeylerin değişmesi gerektiğine işaret etmeleri son derece önemlidir.
NEYE GÖRE REFORM
Tarihî hükümleri alelusul ve sathî delillere dayandıran bazı tarihçiler icraatlarını bir reform gibi görüp Fâtih, IV. Murad , Köprülü ailesi, I. Abdülhamid, III. Selim ve II. Mahmud’u reformcu hatta ilerici diye kabul ederler. Redingot ceket, setre pantolon giymekle reform arasında bir bağ varsa da ilerlemenin bunlarla bağdaştırılması ne gaflettir. Fatih yeni bir düzenin müessisi, IV. Murad ise ıslahatçıdır. Bu mülahaza ile asli düzenlemeleri en üst seviyede yapan II. Abdülhamid niçin hiç gündeme gelmez?
Osmanlı sendeledi, geriledi, sarsıldı. Böyle olmasaydı o muhteşem güce diz çöktürebilirler miydi? 350 yıl Osmanlı zafer neşesini, Batı ise mağlubiyet ve zillet sendromunu yaşadı. Genelde Viyana yenilgisini sonun başlangıcı gibi gösterirler ama yanlıştır. Bu yenilgi şaz (kural dışı) olarak mütâlaa edilmelidir.
1533’te Avusturya ile yapılan İstanbul Antlaşması gözden kaçırılmamalıdır. Bu antlaşma ile Osmanlı sadrazamı Avusturya kralı ile eşit sayılacaktır. Sadrazam, padişah savaşa gittiğinde onu temsil eder. Bu yüzden bu antlaşma, Batı için büyük zaferin başlangıcıdır.
1606’daki Zitvatorok Antlaşması ile Habsburglar, Osmanlı padişahına denk sayılmıştır. İşte 1533 tavizinin ilk darbesi bu olmuştur.
1611’deki Nasuh Paşa Antlaşması tam bir yürek yarasıdır. Osmanlı i’lâ-yı kelimetullâh için Batı’ya odaklanmışken İslam devletlerinden gelen arızalar, Osmanlı’ya ayak bağı olmuştur. Bu sıkıntıların sonu ileride bir Orta Doğu krizine dönüşecektir.
1699 Karlofça Antlaşması bizim için kâbusun başlangıcıdır. Batı bu arada, Avusturya, Lehistan, Venedik, Malta ve Rusya ile "kutsal ittifak" yaptığı için ilk toprak kaybettiğimiz antlaşma budur.
Her sosyal olayın daha iyi anlaşılması için onunla özdeşleşen bir tarih bulunur ve o sosyal olay o tarihle anılır. Sonu ve başı belli olaylarda tarih kesindir. İstanbul’un 1453’te alınması ve diğer fetihlerde tarih net ve sahihtir. Fakat İstanbul’un fethi ile Orta Çağ’ın tarihe gömülmesi bir yaklaşımdır. Geniş perspektifli sosyal olaylar bir oluşumdur; birdenbire vuku bulmaz.
1718 Pasarofça Antlaşması ile Belgrad elden çıkmıştır. Bu olay belki de Osmanlı’nın en bedbaht antlaşmasıdır. Bundan sonra çöküşle mütenasip bir meskenet devri başlamış, cihat ruhu ölmüştür. Osmanlı’nın cehd ü gayreti bir manasız romantizme dönüşüvermiştir. Edebiyatımızın Lâle Devri olan bu romantik yıllar Nedim’in cilvegâhı olan Sa’dâbâdların, Kâğıthâne ve Göksu mekânlarının doğuşuna sebep olmuştur. Padişahıyla, sadrazamıyla, şairleriyle Lâle Devri inkâr edilemez bir estetizmin de sembolüdür.
1453-1600 yılları arası hem cihadın, hem mimarînin hem edebiyatın hem dînî ilimlerin hem de diğer sanat dallarının zirveye çıktığı dönemdir... Sanatın zirve yapması için romantizmin ortama hâkim olup, bir milletin cengâverlik ruhunun öldürülmesi gerekmez. Fuzûlîler, Bâkîler, Mimar Sinanlar, Karahisârîler, Matrakçı Nasuhlar Akşemseddinler, Molla Hüsrevler, Molla Fenârîler, Molla Gürânîler, Paşazâde Kemaller, Ebussuûd Efendiler... bu cihat döneminin burçlarını süsleyen yıldızlardır.
YANLIŞ UYGULAMALAR
Bizim paradokslarımız hep sanat ve edebiyat rumuzludur. Tanzimat denen illet aynı zamanda bir edebiyat promoyonuyla gelir. Tanzimat ve Jön Türk bağlantılı bu süreç, Avrupaileşme, hürriyet, adâlet, müsâvât ve uhuvvet çığlıkları eşliğinde “taçlı krallık” ucûbesini ortaya atıp camilerde sarık, Galatasaray Lisesinde ve Pera’da fötr şapka takmakla her şeyin hallolduğuna inanan bir gafiller ordusu doğurdu.
Meşrûtiyetler birincisi ve ikincisiyle “Padişah kalsın ama yetkileri bir meclis denetiminde kısıtlansın” parolasıyla bir tiyatro oyunu sahneye koyuyordu. Bu devir zaten bir tiyatro sahnesi gibiydi. Osmanlıya yazılmış bir hâileydi; bu oyun tam bir trajediydi. Ermeni Güllü Agoplar, Rum Teodor Kasaplar Türk’ün kılcal damarlarıyla oynarlarken, Şinasi de “Şair Evlenmesi” ile nikâh, diyânet ve âdetleri terzil etmeye yönelmiş, bir lise talebesi seviyesinde yazılmış olan bu süfli komedisi ile o da görevini bi-hakkın yerine getirmiştir. Bir kavmin haysiyetini zedelediği bahanesiyle “Çerkes Özdenleri” adlı tiyatro eseri oynanırken yakılan Gedikpaşa Tiyatro Salonu ile başlayan yangın, bir fitne kıvılcımıdır.
Yine 1895’te, önce fen ve bilim mecmuası olarak çıkan Servet-i Fünûn, “Bilime ne hacet, edebiyat her şeyi daha iyi provake eder” teziyle hareket geçen bir protest grup, yenilikçi edebiyat gölgesinde ve “Edebiyat-ı Cedîde” maskesiyle, romanda ümitsizlik, karamsarlık ve teverrüm, şiirde isyan ve anarşi söylemleriyle müteselli olurken, bedenin sâbitliği ile rûhî göçün mekânı olan mevhum El Dorado’ya sığınma gibi çaresizlik ve zavallılık çırpınışları içindeydiler. Bir devleti küllerinden diriltmeye çalışan bir padişahı (Sultan II. Abdülhamîd’i) Yahudi, Ermeni (Hınçak) ve satılık iş birlikçilerin kutsal ittifakı ile deviren bu fonksiyonsuz beyinlerin ortakları, devleti Birinci Dünya Harbi’ne sokup bir ihanet ve gaflet dönemi ile koskoca bir devleti hayallerine ve en önemlisi ihanetlerine kurban ettiler. İçinizde böyle beyinsizler varsa düşmana ne hacet. Ne demeli…
Fuzûlî, bu yaralı Şîr-i jeyânı (kükreyen aslanı), Osmanlı’nın hâlini ne güzel bir beyitle özetlemiş. Hem de tâ yıllar önce…
Dost bî-vafâ felek bî-rahm, devrân bî-sükûn
Derd çok, hem-dert yok, düşman kavî tâli’ zebûn...
(Yani dost vefasız, felek merhametsiz, devran sükûnete kavuşmaz; dert çok, dert paylaşan yok, düşman kuvvetli tâlih ise düşkün ve zayıf.)
Bir sonraki yazımızda buluşmak üzere esen kalınız efendim...
.
II. Dünya Savaşında Türkistanlı esir askerler
10 Mart 2019 02:00
Numan Aydoğan Ünal
İhlas Vakfı Türk Dünyası Koordinatörü
turkdunyasi@hotmail.com
1941 yılında Hitler Almanyası ile Stalin’in Sovyet Rusyası arasında savaş başladı. Birkaç milyon Türkistanlı, askere alındı. Askere alınanların çoğunluğu orta ve yüksekokul talebeleri veya ilk, ortaokul öğretmenleriydi. Savaş esnasında bunların çoğu öldü veya esir oldu. Çok az kimse yurduna geri dönebildi.
Millî Türkistan Ordusu ilk defa 2 Mayıs 1942 yılında Bryansk ormanlarında Kızıl Ordu’ya karşı çarpıştı. Yapılan savaşlarda çeşitli başarılar kazanıldı. Ruslar, Türkistan lejyonundan esir aldıkları askerleri “kara faşistler” diye hemen kurşuna diziyorlardı.
Esir Türkistanlılar, Yalta Anlaşmasına göre Sovyetler Birliği'ne teslim edilerek kurşuna dizildiler.
Bir zamanlar, Karahanlılar, Gazneliler, Selçuklular, Timurlular gibi devletlerin ve muhteşem medeniyetlerin kurulduğu, binlerce âlim ve evliyanın yetiştiği Türkistan, 19. asrın ikinci yarısından itibaren çok büyük felaket ve facialar yaşadı. Bütün Türkistan Ruslar tarafından işgal edildi. Türk tarih, kültür ve medeniyeti yok edildi. Son büyük felaket de II. Dünya Savaşında yaşandı...
1941 yılında Hitler Almanyası ile Stalin’in Sovyet Rusyası arasında savaş başladı. Birkaç milyon Türkistanlı, askere alındı. Savaş esnasında bunların çoğu öldü veya esir oldu. Çok az kimse yurduna geri dönebildi. Bu hususta Özbekistan eski Cumhurbaşkanı İslam Kerimov şöyle demektedir: “II. Dünya Savaşında bir buçuk milyon genç, yani yaklaşık Özbekistan nüfusunun %22’si, askere alınarak muhtelif cephelere sevk edildi. Savaş sonrasında bunlardan sadece 60 bin kadarı ülkesine geri gelebildi.” Yine Türkmenistan eski Cumhurbaşkanı Sefer Murat Türkmenbaşı da, II. Dünya Savaşında 740 bin Türkmen gencinin askere alındığını, bunların hemen hemen tamamının çeşitli cephelerde öldüğünü, binlercesinin de sakat kaldığını ifade ediyor.
II. Dünya Savaşında askere alınıp, teğmen rütbesi verilerek savaşa katılan ve esir olan, Özbekistan’ın büyük fikir ve dava adamı Dr. Baymirza Hayit’in, bu konuda çok kıymetli makale ve kitapları var. Dr. Baymirza Hayit şunları kaydediyor: “Haziran 1941’de Almanya ile Sovyetler Birliği arasında başlayan savaşın ilk yıllarında (1941-1943), Kızıl Ordu’da yaklaşık 5 milyon Türkistanlı vardı. Alman Savaş Daireleri’nin verdiği bilgiye göre, savaşın ilk yıllarında, Sovyetlerin batı cephesinde yaklaşık 2 milyona yakın Türkistanlı asker bulunmaktaydı. Torgao şehrinde yerleşen Alman Harp Esirleri Başkanlığı’nın 1943’te verdiği malumata göre de savaşın ilk yıllarında 1 milyon 700 bine yakın Türkistanlı asker, Almanlar tarafından esir alındı.
Savaş başlayınca 18-65 yaş arasındaki bütün Türkistanlılar cepheye sevk edildi. Askere alınanların çoğunluğu orta ve yüksekokul talebeleri veya ilk, ortaokul öğretmenleriydi. İçlerinde mühendis, doktor ve sanatkârlar da bulunmaktaydı. Askerlerin iklime uygun giyim-kuşamları yoktu. Ayrıca Rus komutanlar, Türkistanlı askerlerin eline iyi silah vermediler. Çoğunluğu, ellerinde tüfeğe benzer tahta parçaları taşıyordu. Almanlar ilk defa ön cephede bulunan Türkistanlılara ağır darbe vurdu. Bunun neticesinde Türkistanlıların bir kısmı öldü, büyük kısmı ise Almanlara teslim oldu veya onlara sığındı. Türkistan askerlerinin ekseriyeti Rusçayı bilmiyorlardı. Bu sebeple kendilerine ikinci sınıf asker gözüyle bakılmaktaydı. Her bir Türkistanlı Sovyet askerinin kafasında da 'neden ben bu uzak diyarda, buradayım?' sorusu vardı.”
MİLLÎ TÜRKİSTAN BİRLİK KOMİTESİ TEŞEKKÜL EDİYOR
II. Dünya Savaşında Almanlara esir düşen yüz binlerce Türkistanlı arasında olan tahsilli kişiler, doktor, öğretmen ve subay gibi münevverlerin katılmasıyla “Millî Türkistan Birlik Komitesi” kuruldu. Bu komitenin üyelerinden Zuhriddin Mirza Abid, kuruluş maksatlarını şöyle anlatıyor:
“Millî Türkistan Birlik Komitesi’nin tek gayesi, Türkistanlı esirlerin ihtiyaçlarının karşılanması, vatanları Türkistan’ın hürriyet ve istiklaline kavuşması, halkın kölelik ve zulümden kurtulmasıydı. Bu hareketin liderleri Mustafa Çokay ve Veli Kayyum idi. Mustafa Çokay, esir düşmüş binlerce Türkistanlıyı kurtarmak için esir kamplarını gezip, Alman devlet yetkilileriyle görüşmeler yaptı. Kamplardaki esirlerin acıklı hâlini görünce ‘bunları böyle görmektense ölmeyi tercih ederim’ diyordu.”
Nitekim kamplardaki bu feci durum, resmî raporlarda da yer bulmuştu. Alman Silahlı Kuvvetleri’nin Polonya’nın güney batısında bulunan Lamsdorf’daki 318 numaralı kampın resmî raporunda:
“Temmuz 1941 sonundan itibaren savaş esirleri kaldıkları yeri kazıp yiyecek arıyorlardı. İlk haftalarda esirlerin, hayvanlar gibi, otları, ağaç kabuklarını ve çiğ patatesleri yedikleri görülüyordu. Esirler arazide yiyecek bir şey bulamadıklarından ölmüş insan eti dahi yemeye başlamışlardı!..”
Esir kamplarında ölüm oranı çok yüksekti. Herhangi bir milletlerarası kuruluşun bu esirlere ulaşması mümkün değildi. Veli Kayyum, kamplarda yaşanan insanlık dramını, yazmış olduğu pek çok raporda dile getirdi.
Mustafa Çokay, esir düşen Türkistanlıları kurtarmak için canla-başla çalışıyordu. Esir kamplarını sık sık ziyaret ediyordu. 1941 senesinin Aralık ayında esirler arasında çok yaygın olan tifo hastalığına yakalanarak vefat etti. Cenazesi Berlin’deki Müslüman mezarlığına defnedildi. Mustafa Çokay’ın ölümü Türkistanlılar arasında büyük üzüntüye sebep oldu.
TÜRKİSTAN MİLLÎ ORDUSU KURULUYOR
Millî Türkistan Komitesi Üyesi Zuhriddin Mirza Abid, Millî Ordu’nun kurulması hakkında da şunları ifade ediyor:
"Mustafa Çokay’ın vefatından sonra Almanya’daki Türkistanlı esirler Veli Kayyum’a büyük bir bağlılık gösterdiler. Kendisine 'Ata' diye hitap etmeye başladılar. Esirler Veli Kayyum’a 'Siz atamızsınız! Siz bizleri kurtardınız. Allah’ın iradesiyle bize hayat bahşettiniz. Şimdi biz gönüllü olarak Millî Ordu, Millî bayrak ile Allah bizimle beraberdir sloganı ile halkımızın asıl düşmanı olan Sovyet emperyalizmine karşı mücadeleye ve ülkemizi azâd etmeye hazırız' diye tezahüratta bulundular.
Böylece esir kamplarında bulunan yüz binlerce Türkistanlı askerlerden bir “Millî Ordu” kurma fikri doğdu. Esirlere asıl düşmanlarının, anayurtlarını sömüren emperyalist gücün Ruslar olduğu anlatıldı. Türkistanlı aydınlar ve hocalar, esir Türkistanlılara tarihimizi, ulu ecdadımızı, dinimizi anlattılar. Türkistan’ın hürriyete kavuşmasının önemini dile getirdiler. Böylece esir Türkistanlı askerlerden, Millî Türkistan Ordusu teşekkül etmeye başladı. Türkistan Millî Ordusu’nun asıl gayesi, bu defa Almanlarla birlikte Rusya ile savaşarak ülkelerini esaretten kurtarmaktı.
Millî Türkistan Ordusu’nun mevcudu yaklaşık 180 bin kişi idi. Askerlerin sağ kol pazubentlerine 'Allah bizimle' yazılı armalar takıldı. Yemin merasimi, Kur’ân-ı kerim ve iki kılıca el basılarak Türk-İslam bayrağı altında yapılırdı. Özbekistanlı şair Abdulhamid Süleyman Çolpan’ın 'Ey Güzel Fergana' şiiri de millî marşları oldu. Ağustos 1942’de Veli Kayyum önderliğinde 'Millî Türkistan Mecmuası' neşriyata başladı.
Millî Türkistan Ordusu ilk defa 2 Mayıs 1942 yılında Bryansk ormanlarında Kızıl Ordu’ya karşı çarpıştı. Yapılan savaşlarda çeşitli başarılar kazanıldı. Ruslar, Türkistan lejyonundan esir aldıkları askerleri 'kara faşistler' diye hemen kurşuna diziyorlardı.
Almanların mağlup olmasıyla II. Dünya Harbi bitti. Maalesef Millî Türkistan Ordusu dağıldı. Türkistanlı askerler sahipsiz kaldı. Veli Kayyum da esir düştü. Müttefiklerin Nürnberg mahkemeleri kararı ile Alman komutanlarının kimi ölüme, kimi de ömür boyu hapse mahkûm edildi. Bunlar arasında bulunan Veli Kayyum kendini şöyle savundu:
'Ben Almanlarla iş birliği içinde olduysam bu, vatanım Türkistan için yapılan bir işti. Çünkü benim vatanım yıllardır Sovyetlerin korku zulmü altında ezilmekte. Ülkemin istiklali ancak Sovyetlerin mağlubiyeti sonucunda elde edilebilirdi. Onun için temiz bir niyetle bu işe giriştim. Ben faşist değilim. Çünkü kimseye zulmetmedim. Ben yalnız vatanım hür olsun diye mücadele eden biriyim. Biz sadece doğu cephesinde savaşa katıldık. Batı cephesinde bulunmadık...'
Mahkemedeki savcılardan üçü, ABD, İngiltere, Fransa, bu savunmayı kabul ederken Sovyet Savcısı, Veli Kayyum’un kendilerine teslim edilerek asılmasını talep etti. Ama diğer savcılar bu talebi kabul etmeyip kendisini batılıların elindeki hapishanelere gönderdiler. 1947 yılında hapisten çıkan Veli Kayyum, komite faaliyetlerini yeniden yürütmeye ve 'Millî Türkistan Dergi'sini çıkarmaya başladı. Veli Kayyum 15 Ağustos 1993 günü Düsseldorf’da vefat etti. Çok büyük bir cenaze töreniyle Müslüman mezarlığına defnedildi...”
YALTA ANTLAŞMASI VE HAZİN SON
Almanlar mağlup olup, II. Dünya Savaşı bittiğinde 70 binden fazla Türkistanlı asker, İngiltere ve Amerikalıların elinde esirdi. Müttefik devletler, Amerika, İngiltere ve Sovyetler Birliği, Şubat 1945’te Yalta’da toplanarak anlaştılar. Buna göre her bir devlet, savaşta esir düşen vatandaşını geri alacaktı. Bu karar batılı esirler için sevindiriciydi, fakat Sovyetler Birliği’nden onlara esir düşenler için ölüm fermanından bir farkı yoktu.
Dr. Baymirza Hayit Türkistanlı esirlerden 105 bine yakın kişinin listesini hazırlayıp Tiran’dan bir kurye ile Türkiye’de Genelkurmay’a ulaştırdı. Ankara’da konu ile alakalı olarak toplanan komisyon durumu görüşerek şu kararı verdi:
“Eğer bu esirler Türkiye’ye getirilirse aralarında 10 binden fazla casus vardır. Daha sonraları bu durumdan nasıl kurtuluruz. Bu sebeple Almanya’daki Türkistanlı esirler Türkiye’ye kabul edilemez.”
Yalta Anlaşmasına göre, Amerika, İngiltere, Fransa ordusunun elinde olan esir Türkistanlılar, zorla Sovyetler Birliğine teslim edilmeye başlandı. Almanya’da kendi lejyonunu kuran ve Kızıl Ordu’ya karşı çarpışan Türkistanlı ve diğer milletlerden 200 binden fazla esir, Sovyetler Birliğine dönmemek için direndi. Ruslar teslim aldıkları askerlerin bir kısmını kurşuna dizdiler, bir kısmını da Sibirya veya başka uzak yerlerdeki çalışma kamplarına sürgün ettiler. Rusların teslim aldıklarını kurşuna dizdiğini duyan askerlerin bir kısmı, daha teslim olmadan intihar etmeyi tercih ettiler.
ÇİLE DEVAM EDİYOR
Savaştan sonra Ruslar tarafında kalan veya kaçarak memleketine dönen bilhassa, Kırım, Kafkasya ve Ahıskalı askerler daha hazin bir manzarayla karşılaştılar. Evlerine vardıklarında ailelerinden hiç kimseyi bulamadılar. Zira Ruslar bu bölgeden yüz binlerce halkı, hayvan vagonlarına doldurarak Orta Asya’nın en ücra köşelerine sürgün etmişlerdi. Bunların da yarısı yolda öldü. Sağ kalanların da bir kısmı, iklim değişikliği, hastalık ve açlıktan hayatlarını kaybetti.
Ne yazık ki, Prof. Dr. İbrahim Şahin’in dediği gibi: “İkinci Dünya Savaşı, Türkiye dışındaki Türklüğün topyekûn iştirak ettiği ve sonuçlarına da herkesten çok muhatap olduğu bir savaştır. 1938-1945 yılları arasındaki bu savaşla ilgili olarak hazırlanmış hiçbir belgeselde, yazılmış hiçbir kitapta, romanda, hikâyede, şiirde, piyeste ve çekilmiş bir filmde, Türklerin bu savaşa iştiraklerinden ve bu savaşta yaşadıklarından hiç söz edilmez!”
Bugün Belçika’nın Liege şehri yakınlarında büyük bir Amerikan Mezarlığı var. II. Dünya Savaşında ölen bütün Amerikan askerlerinin mezarları burada. Çok bakımlı ve müstakil bir idaresi olan bu mezarlığa bir de büyük anıt dikmişler. Savaş ve ölen askerleriyle ilgili bütün bilgileri, memleketlerini, birliklerini bu anıta yazmışlar. Üzülerek belirtelim ki, II. Dünya Savaşında, Alman cephesinde hayatını kaybeden yüz binlerce Türkistanlı askerin ne bir mezar taşı, ne bir abidesi ne de Türk gençliğinin bu facialardan haberi var...
.
Eğitim sadece okulda mı verilir?
17 Mart 2019 02:00
Doç. Dr. Mustafa Şeker
Çocukların temelden anne şefkatini eksiksiz doya doya yaşaması psikologların altını özellikle çizdikleri bir konudur. Bugün modernizmin çarkları arasında ezilen hayatlar, çocuklarını hiç tanımadıkları kimselere emanet etmek zorunda kalabilmektedirler. Çocukların çok erken yaşlarda kreş ve okula gönderilmesinin de farklı travmalara yol açabileceği uzmanlar tarafından vurgulanmaktadır.
Binlerce yıllık tarihi olan ve köklü bir medeniyete sahip bu millet; sahip olduğu değerleri, bir hayat prensibi hâline getirmiştir. Çünkü insanı bugün formal bir eğitime ihtiyaç duyuran şey, eğitimin sadece okulda verilebileceği, okul dışında bunun gerçekleştirilemeyeceği, gerçekleştirmek için de yeterli birikimin ve anlayışın olmadığı, ailede bile bu konuda yetersizlikler olduğu gerçeğidir ki bu çok dehşet verici bir durumdur. Çünkü eğitim ailede başlar, okullarda koordineli hâle getirilir ve hayatın her merhalesinde yaşanır. Bu, eğitimin insanda vücuda gelmesinin ve davranışa dönüşmesinin yegâne şartıdır ki şu an bütün eğitim yükünü sadece okullara yüklemiş olmanın acı çaresizliği ile karşı karşıyayız.
Peki, gerçekten bu durum geçmişte de böyle miydi? Cevap kısa ve net: Kesinlikle hayır! Çünkü eğitim, hayatın her yerindeydi ve hayatın kendisiydi. İnsan hem sokakta/çevrede hem ailede hem de toplum içinde eğitilirdi. Geçmişten bugüne eğitimde başarının sırrı olan aile, okul ve sokak (çevre) üçgeni içinde sokak, gerçek misyonunu kaybetse de yakın zamana kadar toplumun ve medeniyetin ayakta kalmasında çok önemli vazifeler üstlenmişti. Bu hassasiyetler, her yerinden törpülenmiş olsa da şu an küçük yerleşim yerlerinde bir nebze de olsa canlılığını korumaktadır. Geçmişte bir çocuğun anne ve babasından sonra köy veya kasaba halkı, çocuk açısından otokontrol aracıydı. Çocuğun bir eksiği görüldüğünde belli bir usul ve erkân içinde çocuk ikaz edilir, yapılan bir yanlışlık görüldüğünde niçin yapılmaması gerektiği çocuğa anlatılır ve bu da o çocuktan sorumlu olan kimseler hatırına yapılırdı. Çünkü o kişi de çok büyük ihtimalle çocukluğunda aynı hassasiyetlerle yetişmişti. Öyle ki uyarılan çocuk da bunun farkında olarak genellikle yaşlı ve tecrübeli kimselerden aldığı bu öğütlerden kendince dersler çıkarır, yanlışın tekrarlanmaması için de azami gayret gösterirdi. Ayrıca babasının duymaması için de daha dikkatli davranır, çocuğun gönüllü hamisi de çocuğu ilk yanlışında hemen babasına şikâyete gitmez, onun hatasının farkına vararak tekrar etmemesi için ona fırsat verirdi. Eğer çocuğun gönüllü hamisi çocuğu uyarmışsa çocuk da çoğunlukla bunun kendi iyiliği için iyi niyet ile yapılmış tavsiyeler olduğunu bilirdi. Bu bilgileri bazen kaytarmak ve haylazlık yapmak mukabilinde kulak ardı ederdik...
***
Bir gün dereye girdik ama kısa şortla girdiğimiz için köyümüzden bir amca beni uyarmış, bir Müslüman’ın diz ve göbek arasını açmasının ve göstermesinin dinî mahzurlarından bahsetmişti ki aradan neredeyse 30 yıl geçti, o halim selim amcanın söyledikleri bugün gibi hatırımdadır. Şimdi denize her girişimde hemen onu hatırlar, ilk önce şort boyuna bakar ve rahmetli Hasan Amca’yı hayırla yâd ederim. Çünkü bu amca, benim akrabam değildi, onunla kan bağımız da yoktu ama ailemi tanıdığı için beni uyarma ihtiyacı hissetmişti. Bunun gibi daha birçok konuda köyde yaşlı amcalar tarafından zaman zaman uyarıldığımı ve kendime çekidüzen verme ihtiyacı hissettiğimi hatırlarım...
Şimdi buna bazı günümüz entelektüel pedagoglarından, pedagoji ilmini öğrendikleri Batılı referanslarının ekollerinden esinlenerek karşı çıkanlar olabilir ki bu yaklaşımlarının sebebini, faydalı olma ideali taşıdıkları ailelerin ve çocuklarının yaşadığı kültür atmosferinden bihaber anlayışları tek geçer akçe kabul etmelerine bağlayabiliriz. Fakat söz konusu entelektüellerin samimiyeti; insani değerlere açlığın tezahürü olarak ortaya çıkan ve suça eğilimli kimselerden gördükleri kötü davranış ya da muameleler neticesinde, kızgınlığın verdiği ruh hâliyle, “bu suçlulardan birkaçını Taksim’de sallandırma” hayıflanmalarının artık işe yaramadığının acı gerçekleriyle yüzleşince sona ermektedir. Ayrıca yanlış eğitimin ya da hiç eğitilememenin sonucu olarak karşımıza çıkan bu gençlerin toplumda nasıl kara delikler açtığının mevzubahis eğitimciler tarafından geç de olsa farkına varılabilmiş olması önem arz etmektedir...
Bununla birlikte, modern pedagoji ilminin kuramsal çerçevesi, Batılı bilim adamları tarafından çizilmeden çok önceleri, kültürümüzün binlerce ilim ehli insanının ortaya koyduğu ilkeler, bugünün dünyasında önem arz etmektedir. Öyle ki bu değerli ilim adamlarının, ilme talip kimselerin hassas noktalarını nasıl keşfettikleri, ayrıca altı çizilmesi gereken bir husustur. Bununla birlikte, Enderun mekteplerinde zekâları ölçülen çocukların bireysel farklılıklarına yönelik yaklaşımların nasıl tespit edildiği, kime hangi metotla yaklaşılması gerektiğinin planlanması ve belki de daha da önemlisi bu hususların yüzlerce yıl önce nasıl bilindiği gibi konular bugünün eğitimcilerinin en çok merak ettiği mevzulardan bazılarıdır. Öyle ki bu eğitimcilerin; bugün, modern eğitim ekollerinin yeni yeni ulaştığı oyunla öğrenmeden talebeye verilecek ödül ve cezalara kadar birçok eğitim meselesinde yüzlerce yıl öncesinden nasıl bir yol haritası edindikleri ciddiyetle sorgulanmaya başlanmıştır. Ayrıca ülkemizde bu sorgulama duyarlılığına ulaşılmış olması, pedagoji ilminin sadece Batı'ya özgü olmadığı gerçeğine yönelik bir farkındalığın yükselmesine de imkân sağlamıştır ki bu farkındalık; tarihsel, toplumsal ve kültürel değerlerimiz adına memnuniyet verici bir durumdur...
***
Yukarıda da belirttiğimiz gibi eğitim; sadece okulun değil, başta aile olmak üzere çocuğun bütün paydaşlarının da vazifesidir. Bu paydaşlık durumu, aynı mahallede, aynı köyde, aynı çevrede beraber yaşamak olarak da tarif edilebilir. Fakat hayatımızın her merhalesinde çeşitli değişim süreçleri ile karşı karşıya kalmaktayız. Günümüzde bir kimse başka birinin çocuğunu sorumluluk noktasında uyarmaya kalkıştığında çocuğun ailesinin, çocuğu uyaran şahıs öğretmen bile olsa kavgaya yeltenmesi ne ile açıklanabilir? Hata ve yanlışlarına rağmen bu aşırı sahiplenme refleksi hangi ruh hâlinin tezahürüdür? Bunu başımdan geçen bir misalle izah etmek istiyorum:
Öğretmenlik mesleğimin ilk yıllarıydı. Görev yaptığım okulda nöbetçi olduğum sırada, yeni göreve başlamış olmanın verdiği heyecanla bir erkek öğrencinin, tuvalet ihtiyacını ayakta yaptığını görünce hemen gitmiş, çocuğu uyarmıştım. Uyarıyı yaparken de sadece sağlık terimleri kullanmış, prostatın en temel sebeplerinden birinin ayakta ihtiyacını gidermek olduğunu, son idrar tanesi çıkamadığı için de idrar torbasında biriken ürik asidin ilerleyen yaşlarda prostat kanserine sebebiyet vereceğini anlatmıştım... Çocuk bunu babasına anlatmış, baba da bir gün sonra müdürüme gelip, “O hoca, benim çocuğumun ayakta yapmasına ne karışır!” diye beni şikâyet etmiş, ben de müdürümden ciddi bir sözlü uyarı almıştım. Çünkü baba, din işlerinin dünya işlerine karıştırılmaması noktasında hassas olup benim uyarımı muhafazakâr bir algıya dayandırıyor ve de müdürüm “benim bu gibi konularda yönetmelik dışına çıkmamam gerektiğini savunuyorsa” böyle durumlarda eğitimin ailede başlayıp okulda devam ettiğini savunmak sanırım çok yersiz bir kuruntu olacaktır. Bu sebeple çocuğun eğitimini sadece bir kuruma havale ediyorsak ve diğer kurumlar da “Bana dokunmayan yılan bin yaşasın!” anlayışına sahipse eğitim problemlerimizin çözülmesi mümkün değildir.
ROL MODEL SIKINTISI
Bugün eğitim açısından en büyük sıkıntılarımızdan biri de çocuğun önüne rol model şahsiyetler koyamama çaresizliğimizdir. Annenin ve babanın söyledikleri bazen çocuğa ters gelebilir. Anne ve babanın da bunu bilip ısrar etmek yerine daha tesirli tedbirler bulması gerekebilir. Mesela derslerine çalışmayan ve sorumluluklarını yerine getirmeyen bir çocuğa ebeveynlerin ilk yaptıkları şey, azarla karışık sert uyarılarda bulunmaktır. Fakat “Mum dibini aydınlatmaz” düsturu gereği genellikle bu ebeveyn yaklaşımları çocukta çok tesirli olmaz hatta geri tepebilir. Peki, çare nedir? Bu gibi durumlarda tecrübeli eğitimciler; ebeveynlerin, çocuk için değerli olan kimselerle iş birliği yapmasını tavsiye eder. Çocuğun değer verdiği kimse, eğer o çocuk için bir anlam taşıyorsa yapacağı nasihatler ve çizeceği yol haritaları da çocuk nezdinde karşılık bulacak ve biraz sitemle karışık tavsiyeler çocuğun hayatında çok özel karşılıklar bulabilecektir ki anne babaların yapacağı bu kritik manevralar bazen hayati neticeler verebilir. Büyük âlim zatlar bu konu hakkında şöyle buyurmuşlardır:
“Bir aslanla bir adamı aynı kafese koysanız o aslanın o adama zarar vermeme ihtimali vardır. Ayrıca dünyanın en zehirli yılanı ile bir insanı aynı çuvala koysanız o yılanın o kimseyi sokmama ihtimali de vardır. Fakat kötü huylu bir arkadaşın kötü huyunun yanındaki iyi huylu birine geçmeme ihtimali kesinlikle yoktur...”
Ayrıca dedelerimizin söylediği bir darb-ı meselde şöyle anlatılırdı:
“Bir kimse abdest alırken eline bir çamur bulaşır. Çamuru kokladığında onun misk gibi koktuğunu görür. Çamura, sen niçin böyle güzel kokarsın diye sorar? Çamur da şöyle der: Ben bir gül ağacının dibindeki çamurdum. Üzerime bir gül yaprağı düştü ve ben de böylece güzel kokmaya başladım...” Gül bahçesinde dolaşan güzel kokar, çöplükte dolaşan ise kötü…
Bütün bu anlatılanların yanında, çocuğun kendine ait bir ruh ve duygu dünyası olduğu da unutulmamalıdır. Öyle ki bir insana söylediğimiz sözün tesirli olabilmesi için öncelikle nasihatte bulunan kimsenin mevzubahis konuya kendisinin hassasiyet göstermesi elzemdir. Yani lisan-ı hâl, lisan-ı kâlden entaktır. Yani davranışlarımızla ortaya koyduklarımız, sözlerimizle ilettiklerimizden daha tesirlidir.
ÇOCUKLARIN ERKEN YAŞLARDA OKULLARA GÖNDERİLMESİ…
Bütün bunların yanında çocukların temelden anne şefkatini eksiksiz doya doya yaşaması çocuk psikologlarının da altını özellikle çizdikleri bir konudur. Bugün modernizmin çarkları arasında ezilen hayatlar, daha rahat yaşamak ve para kazanmak adına çocuklarını hiç tanımadıkları kimselere emanet etmek zorunda kalabilmektedirler. Hele bazı bölgelerde çocuğun yurt dışından gelen yabancı bakıcılara teslim edildikleri görülmekte, çocuk, bu bakıcılara sadece biyolojik ihtiyaçlarının karşılanması niyetiyle bırakılsa da onda ciddi travmalara da sebep oldukları müşahede edilmektedir. Ayrıca bu durumun sonuçlarının ileriki yaşlarda ortaya çıktığı bazı araştırmalarda da belirtilmiştir. Hatta bu konuda İsveç ve Hollanda’da bazı araştırmalar da yapılmıştır. Dolayısıyla şunu unutmamak gerekir ki anne şefkatinin ve kokusunun yerini dünyanın en iyi bakıcıları da olsa dolduramaz. Bununla birlikte; çocukların okula çok erken yaşlarda gönderilmesinin de onlarda farklı travmalara yol açabileceği uzmanlar tarafından vurgulanmıştır. Fransa’da yapılan bir araştırmada bu konuya değinilmiş ve çok erken yaşlarda okul gibi sosyal ortamlara sokulan çocuklarda öz kültür değerlerinin kazandırılmasında bazı zorluklarla karşılaşıldığı görülmüştür. Çünkü çok erken yaşlarda çocuk, çevresinde gördüğü olumsuz yaklaşımları genel kabul gören davranışlar olarak algılayabilmekte, bu yaklaşım çocukların algılarına erken yaşlarda yerleştiği için de silmek çok zor olmaktadır. Onun için çocuğun öncelikle ailede yani yakın çevrede temel değerleri öğrenmesi çok önemlidir..
.
İmam-I Rabbanî hazretleri kimlere mektup yazdı?
24 Mart 2019 02:00
Dr. İBRAHİM PAZAN
ibrahimpazan@gmail.com
İmam-ı Rabbânî hazretlerinin, çok kıymetli kelâm ve fıkıh bilgilerini ihtiva eden, Resûlullah’ın güzel ahlâkını açıklayan uçsuz bucaksız bir derya mesabesindeki üç cilt Mektûbât kitabındaki toplam 536 mektup acaba kimlere yazılmıştı? Bu büyük velinin hitabına mazhar olmakla şereflenen talihli insanlar kimlerdi?
İmam-ı Rabbânî Ahmed bin Abdülehad Fârûkî Serhendî hazretleri 1563-1624 yılları arasında Hindistan’ın kuzeyinde, Delhi’ye 250 kilometre mesafedeki Serhend (Sirhind) şehrinde yaşadı. O yıllarda Hindistan’daki Müslümanlar, 1605 yılına kadar 50 yıl hüküm süren Ekber Şah’ın İslam dışı uygulamaları sebebiyle çok zor durumda idi. Bu hükümdar zamanında Mecusî, Brahman ve Hristiyanlara hürriyet tanınır, Müslümanlara ise zulüm ve işkence edilirdi. Müslümanlar o kadar garip olmuştu ki kâfirler açıkça Müslümanlığı kötülüyor, Müslümanlarla alay ediyorlardı. Dinsizliklerini, ahlaksızlıklarını sıkılmadan açıklıyorlardı. Çarşıda, pazarda kâfirleri ve dinsizliği övüyorlardı. Müslümanların Allahü teâlânın emirlerinden birçoklarını yapması yasak edilmişti. İbadet edenler, İslamiyet’e uyanlar ayıplanıyor ve kötüleniyordu.
Ekber Şah’ın ölümü üzerine yerine oğlu Selim Cihangir Şah geçti. Bunun zamanında önceden yıkılan, ihmal edilen İslam eserleri yenilendi. İmam-ı Rabbânî hazretlerinin çalışmalarının bereketi ile İslam dini, özellikle Hindistan’da çok kuvvetlendi. Çok kâfirler onun elinde Müslüman oldu. Binlerce günahkâr tövbe etti. Kendisini seven vali, kumandan, âlim ve hâkimlere yazdığı tesirli mektupları ile onları İslamiyet’i kuvvetlendirmeye, Ehl-i Sünnet itikadını yaymaya teşvik etti. Bu âlimler ve devlet adamları da onun tavsiyelerine uyarak bu yolda çok gayret sarf edip dinin kuvvetlenmesine hizmet ettiler. Öyle oldu ki, bidat ve küfür karanlığı ortadan kalktı, iman ve sünnet nuru her yeri kapladı.
MEKTUPLARI ELDEN ELE DOLAŞIYORDU
Hazreti İmam’ın yazdığı mektuplar sadece gönderildikleri kimselerde kalmıyordu. Hemen çoğaltılıyor ve elden ele dolaşıyordu. Ayrıca Serhend’e gelip sohbetiyle şereflenenler bu mektuplardan bir miktar edinip memleketlerine götürürlerdi.
Osmanlı devletinde İslam medreselerinin en yükseği olan Medresetü’l-Mütehassısîn’de tasavvuf müderrisi yani profesörü olan Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri sohbetlerinde “İslam dininde, Mektûbât kitabı kadar kıymetli hiçbir kitap yazılmamıştır” ve “Allah’ın kitabı olan Kur’ân-ı Kerîm’den ve Peygamberimizin hadîs-i serîflerinden sonra en kıymetli, en üstün kitap, İmam-ı Rabbânî’nin Mektûbât kitabıdır” buyururdu.
İmam-ı Rabbânî hazretlerinin, çok kıymetli kelâm ve fıkıh bilgilerini ihtiva eden, Resûlullah’ın güzel ahlâkını açıklayan uçsuz bucaksız bir derya mesabesindeki üç cilt Mektûbât kitabındaki toplam 536 mektup acaba kimlere yazılmıştı? Bu büyük velinin hitabına mazhar olmakla şereflenen talihli insanlar kimlerdi? 1977 yılında edindiğim Işık Kitabevi (şimdi Hakikat Kitabevi) yayınlarından Farsça Mektûbât’taki bütün mektupların ilk cümlelerine bakarak yaptığım çalışmanın neticesini aşağıda arz ediyorum.
ÜSTADINA VE ÜSTATLARININ OĞULLARINA 30 MEKTUP
a) 1. cildin ilk 20 mektubu, üstadı Hâce Muhammed Bâkî Billah Nakşibendî Ahrârî Kâbilî hazretlerine yazılmıştır.
b) Bâkî Billâh hazretlerinin oğlu Hâce Muhammed Abdullah’a 5 mektup yazılmıştır. Ayrıca 1. cildin kendi başına bir risale büyüklüğündeki 266. mektubu, biraderi Hâce Ubeydullah ile birlikte yine Hâce Abdullah’a yazılmıştır. 3. cildin 56. mektubu da Hâce Hüsâmeddîn Ahmed’in oğlu Hâce Cemâleddîn Hüseyin ile birlikte Hâce Abdullah’a yazılmıştır.
c) Üstadının hocası Hâcegî Muhammed Emkenegî hazretlerinin oğullarından Hâce Muhammed Kâsım’a 1. cildin 150 ve 168., Hâce Ebu’l-Kâsım’a da 180. mektubu gönderilmiştir.
OĞULLARINA VE BİRADERLERİNE 51 MEKTUP
a) Büyük oğlu Hâce Muhammed Sâdık hazretlerine 5 mektup yazılmıştır. Bunlardan 1. cilt 260. mektup uzun olup bir risale büyüklüğündedir. Hâce Muhammed Sâdık 1616 senesinde, 24 yaşında taundan vefat etmiştir. Babası ve mürşidine yazdığı mektuplardan üç adedi Mektûbât’ın birinci cildinin sonuna ilave edilmiştir.
b) İkinci oğlu Hâce Muhammed Sa’îd hazretlerine 13 mektup yazılmıştır. Ayrıca biraderi Hâce Muhammed Ma’sûm ile birlikte kendisine 9 adet mektup daha gönderilmiştir. Hâce Muhammed Sa’îd hazretlerinin kendi mektuplarının toplandığı Mektûbât-ı Sa’îdiyye kitabında 100 adet mektup vardır.
c) Üçüncü oğlu Hâce Muhammed Ma’sûm hazretlerine 16 mektup gönderilmiştir. İmam-ı Rabbânî hazretlerinin en büyük halifesi idi. 652 adet mektubu üç cilt halinde Mektûbât-ı Ma’sûmiyye kitabında toplanmıştır.
d) Ayrıca 3. cildin 83 ve 106. mektupları, isim belirtilmeden İmam-ı Rabbânî hazretlerinin oğullarına yazılmıştır.
e) Biraderlerinden Meyân Şeyh Muhammed Mevdûd ve Meyân Şeyh Gulâm Muhammed’e üçer adet mektup yazılmıştır.
EN ÇOK MEKTUP GÖNDERİLENLER
a) İmam-ı Rabbânî hazretlerinin halifelerinden Seyyid Mîr Muhammed Nu’mân Bedahşî daha önce Bâkî Billah hazretlerinin talebesi idi. Talebe yetiştirmek üzere Burhanpûr’da vazifeli idi. Kendisine 33 mektup gönderilmiştir. Ayrıca 1. cildin 179. mektubu oğlu Mîr Abdullah’a, 190. mektubu oğullarından birine, 3. cildin 44. mektubu oğlu Mîr Abdurrahman’a yazılmıştır.
b) Seyyid Nakîb Şeyh Ferîdeddîn Buhârî devletin diyanet işleri reisi idi. Kendisine 21 mektup gönderilmiştir.
c) Bâkî Billah hazretlerinin talebesinden Mirzâ Hüsâmeddîn Ahmed Dehlevî valiliği terk edip bu yolu seçmişti. İmam-ı Rabbânî hazretlerinin büyüklüğünü de herkesten iyi bilirdi. Kendisine 16 mektup gönderilmiştir. Ayrıca oğlu Hâce Cemâleddîn Hüseyin’e, 2. cildin 42., 3. cildin 81. ve Bâkî Billah hazretlerinin oğlu Hâce Muhammed Abdullah ile birlikte 3. cildin 56. mektubu yazılmıştır.
d) Hâce Muhammed Hâşim Bedahşî Keşmî İmam-ı Rabbânî hazretlerinin halifelerindendir. Yanından hiç ayrılmazdı. Hatta Hazreti İmam askerde iken iki sene boyunca hep hizmetinde oldu. Mektûbât’ın üçüncü cildindeki mektupları 7 senede toplayarak 1630’da tamamladı. Ayrıca Berekât kitabını yazarak İmam-ı Rabbânî hazretlerinin, üstatlarının ve talebelerinin hayatlarını insanlığa duyurdu. Kendisine 14 mektup gönderilmiştir.
e) Hân-ı Hânân lakabıyla meşhur olan Mirzâ Abdürrahîm, Ekber ve Selim Cihangir Şah’ın devlet adamlarından idi. Gücerat valisi iken 1627’de vefat etti. Kendisine 13 mektup gönderilmiştir. Ayrıca oğlu Mirzâ Dârâb Hân’a da 4 adet mektup yazılmıştır.
f) Mevlânâ Muhammed Sıddîk Bedahşî Keşmî, Hidâye lakabı ile meşhurdur. Hâce Bâkî Billah’ın sohbeti ile şereflendi. Onun vefatından sonra İmam-ı Rabbânî hazretlerinin sohbet ve hizmetine kavuşarak halifelerinden oldu. Kendisine 12 mektup gönderilmiştir.
g) İmam-ı Rabbânî hazretlerinin halifelerinden Molla Muhammed Tâhir Bedahşî, önce subay idi. İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin sohbetine kavuşarak kendisine çok hizmet etti. Taliplilere talim için Cunpûr’a gönderildi. 11 mektup gönderilmiştir.
h) Şeyh Bedî’uddîn Sehârenpûrî İmam-ı Rabbânî hazretlerinin halifelerindendir. İrşad için Sehârenpûr ve Egre’de vazifelendirildi. Kendisine 10 mektup gönderilmiştir.
i) Seyyid Mîr Muhibbullah Mankpûrî İmam-ı Rabbânî hazretlerinin halifelerindendir. Mankpûr’a irşada gönderildi. Kendisine 10 mektup gönderilmiştir.
j) Hâce Muhammed Eşref Kâbilî kumandan idi. Kendisine 8 mektup gönderilmiştir. Ayrıca 1. cildin 235. mektubu Molla Abdülgafûr Semerkandî ve Hacı Bey Firketî ile birlikte ve 2. cildin 30. mektubu Hacı Muhammed Firketî ile birlikte kendisine yazılmıştır.
k) Mevlânâ Muhammed Sâlih Bedahşî Gülâbî İmam-ı Rabbânî hazretlerinin halifelerindendir. Mürşidinin her gün ve her gece yaptığı ibadetleri ve vazifeleri, Muhammed Ma’sûm hazretlerinin işaret ve emirleri üzerine toplamış ve yazmıştır. Kendisine 8 mektup gönderilmiştir.
l) Hâce Şerefeddîn Hüseyin Bedahşî’ye 8 mektup gönderilmiştir.
m) Mevlânâ Ahmed Berkî İmam-ı Rabbânî hazretlerinin halifelerindendir. İrşad vazifesiyle memleketi Berk şehrine gönderilmişti. Kendisine 6 mektup gönderilmiştir.
BEŞ, DÖRT, ÜÇ VE İKİ MEKTUP GÖNDERİLENLER
Beşer mektup gönderilenler (6 kişi): Mevlânâ Abdülhayy Hisârî Buhârî, Şeyh Abdülhamîd Bengâlî, Mevlânâ Muhammed Sâdık Keşmîrî, Molla Hacı Muhammed Lahorî, Şeyh Muhammed Çetrî, Şeyh Muhammed Yûsuf Berkî.
Dörder mektup gönderilenler (6 kişi): Seyyid Mahmûd, Molla Hasan Keşmîrî, Meyân Şeyh Müzzemmil, Molla Abdülkâdir Enbâlî, Mevlânâ Bedreddîn Serhendî, Seyyid Mîr Şemseddîn Alî Halhâlî.
Üçer mektup gönderilenler (15 kişi): Molla Muhammed Kılıç Hân, Şeyh Dervîş, Mirzâ Kılıcullah b. Kılıç Hân, Cebbârî Hân, Mirzâ Fethullah Hakîm, Pehlivan Mahmûd, Molla Abdülvâhid Lahorî, Hâfız Mahmûd Lahorî, Molla Tâhir Lahorî, Şeyh Hasan Berkî, Mevlânâ Emânullah Fakîh, Nûr Muhammed Tehârî, Hâce Muhammed Takî, Maksûd Alî Tebrîzî, Mîr Mansûr.
İkişer mektup gönderilenler (38 kişi): Hâce Cihân, Hâce Ammek, Şeyh Nizâm Tehânîserî, Seyyid Şeyh Abdülvehhâb Buhârî, Hân-ı A’zam, Mirzâ Bedîu’z-zamân, İskender Hân Lodî, Şeyh Kebîr, Meyân Seyyid Ahmed Becvârî, Hâce Cemâleddîn Hüseyin Gülâbî, Sofî Kurbân Bey, Molla Abdülhak Dehlevî, Molla Yâr Muhammed Kadîm-i Bedahşî, Mîr Sâlih Nişâpûrî, Molla Safer Ahmed Rûmî, Hâce Muhammed Mukîm Kusûrî, Şeyh Bahâeddîn Serhendî, Molla Muhammed Ma’sûm Kâbilî, Molla Abdülgafûr Semerkandî, Molla Şems, Molla Abdurrahmân Müftî Kâbilî, Molla Sâdık Kâbilî, Seyyid Mîr Mü’min Belhî, Molla Muhammed Emîn Gülâbî, Şeyh Abdüssamed Sultânpûrî, Mirzâ Muzaffer Hân, Mansûr-ı Arab, Sadr-ı Cihân, Molla Şekîbî İsfehânî, Seyyid Enbiyâ Sârengpûrî, Şeyh Nûr Muhammed, Hacı Muhammed Yûsuf Keşmîrî, Mevlânâ Hacı Muhammed Firketî, Mirzâ Şemseddîn, Hân-ı Cihân, Molla Muhammed Murâd Bedahşî Keşmî, Mevlânâ Sultân Serhendî, Mevlânâ Hamîd Ahmedî Ecmîrî.
KALAN 99 MEKTUBUN DURUMU
a) 3. cilt 114. mektubun kime gönderildiği yazılı değildir.
b) 3. cilt 47. mektup, devrin hükümdarı Selim Cihangir Şah’a gönderilmiştir.
c) 1. ciltteki 86. mektup Cerk pergenesindeki (Babürlü İmparatorluğu’nda dirlik) bir hâkime, 104. mektup Mestekin pergenesi kadılarına, 2. cilt 15. mektup Sâmâne şehri ileri gelenleri ve halkına gönderilmiştir.
d) 1. cilt 167. mektup Herdîram isimli bir Hindu’ya yazılmıştır.
e) 3. ciltteki 17. mektup dinine bağlı saliha bir hanıma, 34. mektup Mîr Muhammed Emîn’in annesine, 41. mektup yine saliha bir hanıma yazılmıştır.
Kalan 90 mektup ayrı ayrı kişilere gönderilmiştir. İsim benzerliği olsa dahi unvanı ve memleketi uyuşmayanlar ihtiyaten birleştirilmediğinden bunlardan çok az bir bölümü, yukarıdan beri saydıklarımızdan bazıları ile aynı kişiler olabilir. Netice olarak Mektûbât-ı Şerîf’teki 536 mektup yaklaşık 190 farklı kişiye gönderilmiştir diyebiliriz.
.
AZERBAYCAN’DAN 31 MART MEKTUBU... Türkiye’nin bekâsı Türk dünyasının bekasıdır
30 Mart 2019 02:00
Dr.Telman Nusretoğlu
Türk İslam Araştırmaları Merkezi Başkanı
Hazar Üniversitesi Öğretim Üyesi
Stratejik Avrasya coğrafyasında, Pasifik’ten Akdeniz’e inşa ettiğimiz muhteşem medeniyetin ruhunu hissedip yeni bir dirilişinin hasreti içinde olan her bir fert, Türkiye’nin bu millet ve ümmet için karargâh olduğunun farkındadır. Güçlü bir Türkiye olmazsa Azerbaycan, Kazakistan ve Türkistan, zorlu jeopolitik şartlarında millî bağımsızlığını kolay muhafaza edemez.
Türkiye’de yaşanan her bir olay , kaleyi zayıflatmaya yönelik gizli açık bütün saldırılar, Türk medeniyet coğrafyalarını tedirgin etmek zorundadır.
Çin-Rus kıskacında olan Türk cumhuriyetleri, Ankara’nın desteğine ciddi ihtiyaç duyuyor.
31 Mart seçimleri öncesinde Türkiye’nin gündemini meşgul eden beka tartışmasını bir de dünyada ve bölgemizde cereyan eden önemli gelişmeleri göz önünde bulundurarak değerlendirmekte fayda var. Zira Türkiye’nin beka meselesi aynı zamanda geniş coğrafyaların, Türk dünyası ve İslam âleminin de beka meselesidir. Yüz yıl önce de bu böyleydi. Bu kaygı ve şuurla Müslümanlar Türkistan’dan Kafkasya’ya, tebası oldukları çarlık Rusya’sına isyan bayrağı açıp gönüllü birlikler oluşturarak Çanakkale’ye, Kafkas cephesine karargâh savunmasına gidiyorlardı.
Yeni Zelanda’daki camide, onlarla masum Müslümanı katleden o terörist ve arkasındaki güçlerin Türkiye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aleyhinde sarf ettiği nefret dolu sözleri bize ders alacağımız bazı mesajlar veriyor. Yarım asırdır Ankara’yı türlü bahanelerle ötekileştirip, haçlı taassubu sergileyerek Avrupa Birliği’ne yakın görmüyorlar. Hamdolsun ki Doğu Türkistan’dan Balkanlar’a dünya siyasetinin geleceğinin şekillendiği stratejik Avrasya coğrafyasında, Pasifik’ten Akdeniz’e inşa ettiğimiz muhteşem medeniyetin ruhunu hissedip yeni bir dirilişinin hasreti içinde olan her bir ferdimiz, yine Türkiye’nin bu millet ve ümmet için karargâh olduğunun farkındadır. Bu defa Pakistan’dan Azerbaycan’a yüz yıl öncekinden farklı olarak bağımsızlıklarına kavuşmuş, gücü ve imkânı artmış, oynanan oyunların farkında olan bir Türk İslam dünyası gerçeği var. “Türkiye” adı, taşıdığı misyon ve mefkureyle bir ülke ve devletin sınırlarını aşalı, Türk kelimesi Rabbani kodlarıyla karşı duran iki küresel kutuptan birini muhtevasında toplayalı asırlar oldu. Bu yüzden geçen hafta Araplar arasında sosyal medya üzerinden yapılan oylamada “İslam âlemine hangi ülke liderlik yapmalıdır?” sorusuna ezici çoğunluk “Türkiye” diye cevap vermiştir. Son birkaç yüz yıldır karargâh Anadolu’nun kuşatılması, zayıflatılması sonucunda yaşadığımız felaketler ve İrevan, Karabağ, Kırım, Halep, Filistin’de kaybettiğimiz yurtlar bunu bize acılarla öğretmiştir. Ve hakkını samimiyetle teslim edelim ki Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmaları, müstemleke dayatmaları karşısındaki dik duruşu, teşvik ettiği diziler ve yayınlarla ısrarla şuur ve ruhumuza yönelttiği “Yaşayacaksak izzetle yaşayalım, öleceksek de adam gibi ölelim. Ezilen halklarla birlikte üstünlerin hukuku yerine hukukun, adaletin üstünlüğünü yeniden yeryüzüne hâkim kılalım, İslam dünyasına biçilen kefenleri yırtıp atalım” hitabı da üstünü kül örtmüş duygularımızın uyanmasına, boyunduruk altında yaşamamıza vesile olan devşirme yapıları fark etmemize vesile olmuştur.
Unutmayalım tarih yalnız ondan ders alanların derdine derman olmaktadır. Farklı etnik ve dinî kimlikleri barış ve hoşgörüyle yöneten, emperyal odakların global sömürü düzeni karşısında en büyük engel olan Osmanlı Devleti’ni yüz yıl evvel hükûmet oyunlarıyla düşürenler, bizlere de coğrafyamız, ümmetimiz ve milletimize bir bütün olarak bakmayı öğretmedi mi? Bu sebeple Türkiye’de yaşanan her bir olay, kaleyi zayıflatmaya yönelik gizli açık bütün saldırılar, Türk medeniyet coğrafyalarını tedirgin etmek zorundadır. Askerî, kültürel, ekonomik olarak güçlü bir Türkiye olmazsa Azerbaycan, Kazakistan ve Türkistan, zorlu jeopolitik şartlarında millî bağımsızlığını kolay muhafaza edemez. İstiklal ve diriliş bekleyen mazlum soydaşlarımız, Müslümanlar direncini, mücadele ruhunu kaybeder. Kuzey Azerbaycan topraklarında insanlarımızın beyinlerini zehirleyen, Güney Azerbaycan’daki otuz milyon Türkün millî-kültürel haklarını gasbeden İran rejiminin daha birkaç hafta önce hem de Hocalı soykırımının yıl dönümünde Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ı Tahran’da ağırlaması, İranlı yetkililerin sık sık tarihî hakikatlerle alay edercesine “Kuzey Azerbaycan İran toprağıdır” demesi nasıl bir zorlu coğrafyada bulunduğumuzu gözler önüne seriyor. Ya Rusya? Rejim ve yönetimler değişse de asırlardır Moskova’nın Türk coğrafyalarında hâkimiyet kurmak, bizi zayıf ve güçsüz bırakmak, dönüştürmek politikası hiç değişmiyor. Putin Rusya’sının “Yakın Çevre” adlı yeni müstemleke doktrini, birinci derecede Karadeniz ve Hazar havzasını, Türkistan coğrafyasını hedef almaktadır. Diğer yandan son günlerde Gürcistan’ın Paris doğumlu yeni Cumhurbaşkanı üzerinden Türkiye-Gürcistan-Azerbaycan hattını kırmaya yönelik hamleler yapıldığı da çok açık. Doğu Akdeniz’de suların her geçen gün ısındığını, oluşturulmak istenen Rum-Yunan-İsrail-Mısır ittifakının Ankara’yı oyun dışı bırakma amacına hizmet ettiği çok açık. Bütün bu tehditler, Türkiye için millî güvenlik sıkıntıları oluşturmaktadır. “Modern İpek Yolu”nun enerji ve ticaret güzergâhında stratejik konuma sahip olan Çin-Rus kıskacında olan Türk cumhuriyetleri, Ankara’nın desteğine ciddi ihtiyaç duyuyor. Çin rejiminin Doğu Türkistan’da uyguladığı asimilasyon ve yok etme politikaları engellenebilirse yine Türkiye’nin gücüyle engellenir. Maalesef Amerikan emperyalizmi ve Avrupa’da bölgemiz ve milletimizle ilgili daha hümanist bir yaklaşım içinde değil. Elbette Avrupa, kendi içinde ciddi sorunlar ve sınamalarla karşı karşıya. Almanya ve İngiltere arasındaki tarihî rekabet yeni bir aşamaya girmiş durumda. Eski dünya nizamının artık sürdürülemez olduğu, yeni jeopolitik şartlar içinde daha bir yüz yıl sürecek paylaşım mücadelesinin fitilinin de yüz yıl önce olduğu gibi yine Avrupa üzerinden ateşlendiğini görmemek mümkün değil. Türkiye liderliğindeki Türk İslam âlemi, bu asırlık hesaplaşma ve paylaşımın tam da merkezinde yer almaktadır. Dünyanın en büyük askerî gücü olan NATO’nun tarihinde ilk defa “müttefikler” arasında bu kadar derin güvensizlik ve çıkar çatışması söz konusu. “Teröre karşı mücadele eden” Amerika ve Avrupa’nın büyük bir ikiyüzlülükle Türkiye’ye karşı PKK ve FETÖ gibi terör örgütlerini himaye etmesi acziyetin, tekrar kendi limanlarına demirlemek istedikleri eski Türkiye özleminin ifadesidir. Fakat bu stratejik coğrafyalarda bütün yönleriyle hiçbir milletin sahip olmadığı potansiyel güce sahip olan Türkiye’nin Atlantizm ile Rus Avrasyacılığı arasında sıkışmak mecburiyeti yoktur. Büyük savaş ve global türbülansın hazırlığı gibi gözüken ekonomik kıskaçlar, jeostratejik çatışma ve vekalet savaşları şiddetlenirken millî bağımsızlığımızı, imzalar içinde imzamızı muhafaza edebilmek için Ankara liderliğinde coğrafyamızın aklını, maddi gücünü seferber ederek insan, yüksek teknoloji ve silah sanayi yatırımlarıyla daha fazla birlik ve güç inşa etmemiz lazım. Yüz yıl önce tarihi yurtlarımızda proje Ermeni devletini oluşturarak, “başla beden” olan Anadolu’yla Kafkasya ve Türkistan’ı, ayırmak için oyun kuranlar şimdi de Fırat’ın doğusunda terör örgütlerini açıktan himaye ederek Orta Doğu’nun Müslüman halklarıyla Türkiye arasında duvar örmek hevesindeler. Türkiye’yi kuşatarak, FETÖ devşirme sistemi örneğinde olduğu gibi Avrasya’nın kalpgâhı olan tüm Türk İslam âlemini de teslim almayı hedefliyorlar. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana, devlet ve toplum hayatının derin katmanlarına yerleştirilmiş emperyal hücrelerin deşifre edilerek Erdoğan liderliğindeki millî Türkiye’nin siyasi ve ekonomik istikrarının güçlendirilmesi , içeride ve dışarıda oluşturulmak istenen millî güvenlik sorunlarını kararlı bir şekilde halletmesi, Türk dünyasına yönelik vizyon , mefkure ve iş birliği açılımı, kuşkusuz bu paylaşım savaşındaki güç merkezlerinin uykusunu kaçırmaktadır. Bütün bunlara savunma sanayiinde, enerji koridoru olma istikametinde Ankara’nın ciddi başarılarını da ekleyebiliriz. Erdoğan ve Aliyev’in gayretleriyle gerçekleştirilen TANAP, Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu gibi millî projelerle büyük Türk coğrafyalarının ekonomik, kültürel bağları günden güne kuvvetlendirilmektedir. Özbekistan ve Kırgızistan’la geliştirilen ilişkiler, Kazakistan’da dirayetli devlet adamı Nursultan Nazarbayev’in liderliğinde devam eden değişim ve dönüşüm süreci de Türk gücünün geleceğine olan umutları artırmaktadır. Türk ordusunun asırlık emperyal proje niteliğindeki Akdeniz’e çıkışı olan terör devleti projesini büyük ölçüde bertaraf etmesi de Erdoğan liderliğindeki Türkiye’nin daha çok Ankara’dan yönetilmesiyle mümkün olmuştur. Dünyada kritik süreçlerin, mücadelelerin yaşandığı bir devirde bu müspet politikaların devamının sağlanması oldukça önemlidir. Türklerin tarihindeki pek çok lider karakterinin, yüksek cesaret ve zor şartlar altında uyguladıkları stratejilerle olayların seyrini değiştirdiklerini, Anadolu’daki Türklük ruhunu söndürmeye çalışan çevreler de iyi idrak ediyorlar. Devletler üzerinden kurdukları derin siyasi konfigurasyonlarla beşeriyete yön vermeye çalışanların, algı operasyonlarıyla kitleleri, milletleri manipüle ederek hâkimiyetlerini sürdüren global yapılanmaların yıllardır sistematik olarak Erdoğan’ı itibarsızlaştırmaya çalışmaları aşikârdır. Ülküsü ve milleti için sinesini her türlü tehlikelere siper eden ülkücü camia da Devlet Bahçeli liderliğinde, Cumhurbaşkanının yanında saf tutmuşken Türk dünyasının birliği istikametindeki umutlar da günbegün artmaktadır. Bu yüzden 31 Mart seçimleri sonrası ortaya çıkan tabloda bu siyasi hattın güçlenerek yola devam etmesi, Türkiye’nin yeniden sistem tartışmalarına yuvarlanmadan, siyasi istikrarın koruyarak açılımını sürdürmesi bütün Türk İslam âleminin bekası, güvenliği için de oldukça önem arz ediyor
.
Bir şahidin gözü ile 15 Temmuz: İnsan seli, bayrak denizi
30 Mart 2019 02:00
Elövset Ağalarov
Azərbaycan Devlet Yayınevi Başredaktörü
Caddeye çıkıp Barbaros Bulvarı'ndan dönüp de sahil yoluna çıkarken önde gidiyordum. Elimde Türk bayrağı, yeni tanıştığımız insanlarla sloganlar söyleyerek ilerliyorduk: Azerbaycan sizinledir! Bakü sizin yanınızdadır! Yaşasın Türkiye!
İstanbul’u zaten seviyordum. Gerçek Türk şehri gibi! Türk’ün azametli kalesi gibi... İstanbul önceleri yabancılar tarafından kurulsa da mahiyet bakımından Türk şehridir! Bu şehirde kuşlar da tatlı, Türk şivesiyle şarkı söylüyor… Her taraftan çevrildiği denizlerin hafif dalgaları bile Türkçe fısıldıyor... Belki de şanslı dedelerimiz bundan dolayı bu güzel şehri Bizans’ın pençesinden kurtarıp gerçek sahibine geri vermiş.
Dünyanın gözü zaman zaman bu şehirde olmuş. İstanbul’u Türk’ün elinden almak için kimler uykusuz geceler, yorgun gündüzler geçirmemiş ki… Hatta Deli Petro da vasiyete benzer bir sersem yazı bırakmış. İstanbul, bugün de işgalci, yabancı militarist güçlerin uykusunu haram kılmaktadır. Onun için, sağdan da soldan da hatta içeriden bile olan güçler bu şehirden, bu şehrin koynuna aldığı tüm Türkiye’den vazgeçmek istememektedirler! İstanbul’u hazmedemiyorlar!
İstanbul’u, aynı zamanda onun hazin tarihini edebi dilde kaleme alan Semiha Ayverdi’nin “İstanbul geceleri” kitabından sevmiştim, Azerbaycan’dan Türkiye’ye pencere açan Memmed Aslan’ın “Erzurum’un Gediğine Varanda” kitabıyla muhabbet duymuştum... Ama bu gece-bu dehşetli ve müthiş gecede bu sırlı şehri tamamen başka açıdan sevmeğe başladım. “Bu gece” onun için dedim ki, hâlâ da o kanlı İstanbul gecesi aklımda. Yıllar geçecek, yine de o tarihî geceyi hatırladığımda “bu gece” diyeceğim.
“Bu gece” İstanbul’u aynı zamanda tüm insanlarıyla birlikte sevdim. Hatta normal zamanlarda restoranlarda, mağazalarda, taksilerde, hastanelerde bir lira için pazarlık yapan, bazen seni kandırmağa çalışan tüccarların cılız davranışlarını dikkate almayarak, onların hepsini bu şehrin kucağında olduğu için onu savunduğu için daha da güçlü sevgiyle sevdim. Çünkü herkes bu gece bir idi, birlikte idi, ayakta idi, ölümle yüz yüze idi...
Akşam saatlerinde otelde televizyonun ekranında “Genelkurmay Başkanını rehin almışlar” yazısı geçince ürperdim: Belki de PKK’nın işidir,-düşünüp sarsıldım. Derhal komşu Hacı’nın odasına geçip neler oluyor, bir bilgin var mı diye sordum? Omuzlarını çekip “Bilmiyorum” dedi. Dışarı çıktım. Arkadaşım araştırmacı Mehmet Perinçek’i aradım. “Ülkede darbe tehlikesi var. Babam şu anda televizyon aracılığı ile halka sesleniyor” dedi. Odama döndüm ve televizyonda muhalefet parti başkanı Doğu Bey’in konuşmasını izledim. Hiçbir şey anlamıyordum. Aklımdan bir şüphe geçti: Belki bunlar da darbe yapanlara destek veriyorlar, muhalefet partisindendirler neticede… Tekrar Mehmet’i aradım. “Baban kimin tarafında?” dedim. O da “Babam da, biz de devleti destekliyoruz, askerî darbeyi yöneten Fetullahçılara karşı halkla bir yerdeyiz!” diye cevap verdi. Gerçekten de, gurur duyulacak adım idi! Belki de o gece Türkiye’yi felaketten sırf bu “Millî Birlik” kurtardı. CHP de, MHP de, AK Parti de, Vatan Partisi de bir yumruk gibi birleşip okyanusun diğer tarafından gelen tehlikeyi püskürtmeğe hazır idiler!
O esnada diğer kanallardan Başbakan Binali Yıldırım’ın sesi aydın semadaki yıldırımın gürültülü sesi gibi geliyordu: “Ya kimselerin kölesi gibi sürünmeliyiz, ya da ayağa kalkıp halkımızı, Türkiye’mizi kurtarmalıyız!” Başbakan’ının kararlılığına, cesaretine hayran kalmamak mümkün değildi. O gece halkı, devlet memurlarını paniğe kapılmadan boğulmaktan kurtaran ilk kişi Binali Bey oldu.
Artık Cumhurbaşkanıyla muhabirler konuşma sağladıktan sonra, saygıdeğer Erdoğan’ın her zamanki gibi kararlı konuşmasını halk sokaklarda duyabiliyordu. Camilerden, mikrofonlardan halka sesleniyordu... Millet meydanlara akın akın gidiyordu. Türkiye o gece dev çınar ağacına benziyordu: O çınara ki köküne, gövdesine, hatta dallarına bile girmiş kemirici böceklerle mücadele etmek zorundaydı. Ya mahvolmalı ya da kendinde güç toplayıp silkinmeli, vücuduna taraşmış bu kemiricileri ayağının altına alıp ezmeliydi! Bu kemiriciler her tarafa yayılmıştı: Harbiye’ye de, Cumhurbaşkanlığı’na da, Başbakanlığa da, camilere de… Şimdi bunları zararsızlaştırmak için halkın birliği, devlet-millet vahdeti vaciptir, buna da o gece nail olundu.
İstanbul’da, olayların tam ortasında olduğum için emin olarak söyleye bilirim ki halkın gücü, birliği, kararlılığı olmasaydı yüz cumhurbaşkanı olsaydı bile, İstanbul kan denizine dönecekti! Zaten her yerde kan kokuyordu. Vazife hırsıyla yanan generaller, diğer subaylar, sahte din adamları olan Fetullahçılar, ellerinde ölüm saçan silahları olan kandırılmış askerler, kana aşermişlerdi! Fetullah adlı sahte dindar bir ihtiyar bütün gücünü, sonsuz sermayesini Türk’ün düşmanlarını seferber etmişti. Allah’ın adını anar, Müslümanlıktan açıklamalar yaparsın ama herkes tarafından lanetlenmiş dul kadın gibi beddua yağdırırsın! Peygamberden alıntılar söyleyesin ama gerçek peygamberini tanımazsın! Hatta farz edelim ki, sana kötülük yapmışlar, yine de sen din adamı olarak bu kötülüğe iyilikle cevap vermelisin!
Caddeye çıkıp Barbaros Bulvarı’ndan dönüp de sahil yoluna çıkarken önde gidiyordum. Elimde Türk bayrağı, yeni tanıştığımız insanlarla sloganlar söyleyerek ilerliyorduk: Azerbaycan sizinledir! Bakü sizin yanınızdadır! Yaşasın Türkiye!
Tam o sırada aniden sol taraftan gelen askerî zırhlı arabanın üzerimize yürüdüğünü gördüm. Bir adım da öne atmışım ki ayağımdan çarpıp beni kaldırıma attı. Sol omuzumun üstüne düştüm ve zannettim ki artık ölmek üzereyim. Çevremdeki insanlar arabayı durdurdular ve beni ayağa kaldırdılar. Sağ kolum kanlar içindeydi. Acı gittikçe artıyordu. Buna aldırmadan ileri gitmek, Boğaziçi Köprüsü’nde direnmek için acele ediyordum. Teessüf ki, çok gidemedim ve çevremdeki yeni tanıştığım kardeşlerim beni bir arabaya bindirip hastaneye götürmesini rica ettiler. Sokaklar, meydanlar insan seline dönmüştü; hareket etmek mümkün olmuyordu. Gözümün önünde insan seli, bayrak denizi çalkalanıyordu. Zar zor özel bir hastaneye geldik. İçeri girerken nöbetçiden başka kimse göremedik. Herkes meydana gitmişti. Küçük sargı bezi bulup kolumun yarasını sardı ve otele döndüm. Hacı, beni gördüğünde hem seviniyordu ama yaralandığıma teessüf etti. “Rahatsız olma, bu bizim kısmetimizdir” diye söyledim. Orada Karabağ’ımız işgalde, burada umut yerimiz Türkiye’miz darda! Sonraki gün akşam Cumhurbaşkanlığından arkadaşlarım ve Türkiye Sağlık Bakanının Yardımcısı Muhammed Bey beni aradı ve ne yardım gerekiyorsa yapmaya hazır olduklarını söylediler. Teşekkür edip söyledim ki: “Aklınız bende kalmasın, ağır yaralılarla ilgilenmeğe zaman ayırın.” Hatta benden evraklarımı isteyip “15 Temmuz Gazisi” ismini vermeyi teklif ettiler. Nazikçe imtina ettim. Ama ben o gece şehit olanların, ağır yaralıların olduğunu bildiğim için kendimin sağ kaldığıma zerre kadar da mutlu olmadım. Bir şeye sevindim ki, millet ayaklanıp Türk gururunu yiğitler gibi korudu! Düşmanlara sevinmek için azıcık da olsa şans vermedi. Dünya gördü ki, Türk’le güç dilinde konuşmak kimseye nasip olmayacaktır!
Şimdi o dehşet dolu geceden hayli zaman geçti. Oturup sakin kafayla düşünürken tarihin derslerinden netice çıkarmalı diyorum: Nasıl olmuş da bu büyüklükte devletin strateji kurumlarını saran kemirici böcekleri gören olmamış, duyan olmamıştır? Peki, neden bu kadar derinlere işlemiş yaranı zamanında kazıyıp atmamışlar? Sorular, sorular... Zararın yarısından da dönmek hayırdır, buna da şükür! Ama azıcık da olsa uyanıklığı kayıp etmemeliyiz, rahatlamak olmaz!
Herhâlde Türkiye büyük bir imtihandan uğurla çıktı ve bu bizleri de mutlu etti. Çünkü uzun yıllardır, bizim ülkemizi Türkiye’den başka hiçbir devlet karalı şekilde savunmamıştır. Türkiye’den büyük kardeşimiz yoktur! Bazen sosyal medyada, Türkiye’de baş veren o dehşetli geceyle ilgili gerçeklere uymayan yazılar yazılıyor. Böyle durumlardan uzak olmalıyız, Türkiye’yi sevmek için gerçek Türk sevdalısı olmalı, “Bir millet-iki devlet” sloganını sözde değil, özde göstermeliyiz. Ve bütün Türk dünyası, Türk adı taşıyan herkes Türkiye Cumhuriyetini öz devleti gibi sevmeli, savunmalı ve basit seslense de, bu mısraları her zaman tekrar etmelidir:
“Çatlayırdı düşmenleri
Görüb Türk’ün birliğini...”
.
SAVAŞTAN CİHADA… Türkler niçin harp etti?
7 Nisan 2019 02:00
PROF. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
Türklerin ilk atası Oğuz Kağan gök kubbeyi çadırı, güneşi de alemi olarak kabul edip Türk cihan hâkimiyetini bir mefkûre hâline getirirken, boş bir cihangirlik peşinde değildi. İskender veya Cengiz gibi nefsî arzularını tatmin edip şan ve şöhret peşinde koşmadı. Zira Oğuz Han, Yaradan'ın varlığına ve birliğine inanırdı.
Gayrimüslimlerle yapılan savaşlarda aman dilenip, ahd ü peyman (yemin) edilir ve antlaşma yapılırsa, bu kavme hem eman verilir hem de o kavim korunurdu.
Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye kitabının Oğuz Han maddesi başında “rahmetullâhi aleyh” (Allah’ın rahmeti üzerine olsun) ifadesi geçer.
Savaş, çok eski dönemlerden beri kaçınılmaz sosyal gerçeklerin en başında gelenidir. Hangi sebepten olursa olsun kavimler, milletler, devletler, topluluklar sürekli savaş hâlindedirler. Bu kaçınılmaz gerçeğin meşru bir tarafı var mıdır? Vatan savunması mıdır, yeni topraklar kazanmak mıdır, mal mülk devşirmek midir, insan ticareti midi? Bu saydığımız maddelerin hepsi savaş gerçekleri için geçerlidir. O hâlde savaşa nasıl bakmalıyız?
Güç, adaletle hükmetmeye başlayınca, zalim, zulmünü icra edemediği için hakkın ve adaletin hamisi ve uygulayıcısı olan devletlere düşman olur.
Savaş denince akla ilk gelen milletlerden birisi, hatta ilki Türklerdir. Türkler İslam öncesi de mert ve asildiler. İslam orduları Türklerle savaşırken, savaşın bütün kurallarında iki tarafın da teslim ettiği nokta, mertlik ve asaletti.
Bir dinden başka bir dine, hele bütün putları yıkan hak dine geçmek kolay değildir. Türkler hemen Müslüman olmadılar. Uzun süren savaşlar oldu, direndiler ama kahir ekseriyeti sonuçta İslamiyetle şereflendi. Zamanımızda, Türkler arasında Şamanist veya Tengri dinine inananların sayısı çok azdır. Hristiyan ve Musevi olanlar da hesaba katılmayacak durumdadır. Peki, neden Türkler İslamiyet’i seçti? Bunda en büyük sebep şüphesiz ki Türklerin hiçbir dönem putperest olmamalarıdır. Bu millet tarihin hiçbir döneminde bir müşahhas varlığa, bir yontulmuş nesneye veya fetişlere tapmadı. Şamanizm ve Gök Tengri dini de zaten mücerretlere inanmayı emrediyordu.
MÜCERRETLİK VEYA MÜŞAHHASLIK NEDEN ÖNEMLİDİR?
İslamiyette mücerret, kavram olarak mücerrettir ama Tevhîd akîdesi varlığın içinde sabitleşen fakat bütün idrakleri âciz bırakan “iman” denen cevher mefhumlu bir mücerrettir.
Türklerin tevhîd akidesine benzeyen ama hiç de o olmayan Gök Tengri’ye inanmaları ve aynîlik gösteren bu benzerlikleri, tenakuzları ortadan kaldırmadı. Çünkü Gök Tengri inancı, bölgesel veya millî tek Tengri inancı idi. Türkler eğer tek tengri (Gök Tengri) yerine Allah’ı kabul etselerdi, mesele baştan halledilmiş olurdu. Ama öyle olmadı.
Mekke müşrikleri gözlerinin önündeki mucizeler gösteren bir peygambere inanmakta güçlük çekerken, uzak diyarlardan gelip kendilerine yeni bir din sunan ve bu tebliği cihat şeklinde yapan İslam mücahitlerinin bütün çabaları, önce savaş şeklinde tecelli ettiği için Türklerde mukabele bi’l-misl (ayniyle karşılık verme) şuuru kuvvetleniyordu. Türkler bu savaşlarda dinî kavramlar için değil, topraklarını korumak için savaşıyorlardı. İslam orduları içinse toprak, hiçbir zaman birinci planda olmadı. Gaye, insanları hak dine davetti. Bu mefkurenin sınırı ve toprağı olmazdı. Mademki Allahü teâlâ Rabb’ül-âlemîndir, mademki Resûl-i kibriyâ bütün insanlara gönderilmiştir, o hâlde bu ilahî mesaj bütün âleme iletilmeliydi. İşte cihadın özü de buydu. Hak elbette bütün cihana hükmetmeliydi.
Türklerin ilk atası Oğuz Kağan gök kubbeyi çadırı, güneşi de alemi olarak kabul edip Türk cihan hâkimiyetini bir mefkûre hâline getirirken, boş bir cihangirlik peşinde değildi. İskender veya Cengiz gibi nefsî arzularını tatmin edip şan ve şöhret peşinde koşmadı. Oğuz Han, Nuh aleyhisselâmın oğlu, Türk’ün neslinden Kara Han’ın (Kayra Han) sulbüdür. Yaradan'ın varlığına ve birliğine inanırdı. (Rehber Ansiklopedisi. S.185 c.13.) Ayrıca Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye kitabının Oğuz Han maddesi başında “rahmetullâhi aleyh” ifadesi geçer. (Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye, s.1157, 104. baskı) Şemseddin Sâmî, Oğuz Han için “İranîlerin Cemşîd’i ve Yunânîlerin Herkül’ü gibi şahs-ı mevhum olsa gerek” der. (Kâmûsu’l a’lâm, s.1091. İstanbul,1307) Yani, Şemseddin Sâmî’nin ifadeleri başta Şecere-i Terâkime ve diğer tarihî gerçeklerden uzak görünür. O hâlde Oğuz Han da kuru bir cihangirlik değil, tevhîd akidesi peşinde idi. Moğollar’ın Cengiz’i, Hun Türklerinin Attila’sı, cihanı hâkimiyeti altına almak isterken birinci planda görülen, gücün hegemonya olarak geniş bir coğrafyaya kabul ettirilmesi ve daha çok topraktı. Kısacası, dünyevî haz, şan ve şöhretti. Tabii ki barbar Cengiz’in kanla dünyayı sulayıp zulüm tahtına oturmak istemesi, Türklerde adalet şeklinde tecelli ediyor ve savaş gereği neyse o yapılıyordu.
İÇ ÇEKİŞMELER VE FİTNE ATEŞİ
Yedinci ve sekizinci asırlarda Kültigin Abidesi Güney Cephesi 14. ve diğer madde başlıklarında şu hususlar dikkat çeker: “Türk töresini bırakmış milletleri, ecdadının töresince toplayıp yetiştirmiş. Tölis ve Tarduş’u tanzim edip yabgu ve şadı orada vermiş.” Burada anlatılan şudur: İl (ülke) ellerinden gitsin veya gitmesin töreyi terk etmişlerse her şey terk edilmiş olur; zira töresiz yani kanunsuz vatan olmaz.
İslamiyet’in yayılma ve yükselme döneminde bünyesine kattığı topraklara kullarının saadeti için, Allah’ın gönderdiği Kur’ân-ı hakîm ve muhtevasındaki yönetim kurallarını ve dolayısıyla onun ruhu olan Şeriat-i garrâyı telkin ve teşri’ etmeyi, gerek Sahâbe-i güzin, gerekse sonra gelenler, aslî görev olarak benimsediler. Bu dairedeki gayrimüslimler dinî kurallara yani şer’î sisteme evvela direndiler, sonra bu kanunların kendi sistemlerinden daha âdil olduğunu gördüklerinden biat ettiler.
Yazılı ilk belgeler olduğu için müşahhas tarihî vesika olarak kabul edilen Göktürk Kitâbeleri’nde dikkat çeken bir diğer husus da, Türklerin en mühim düşmanlarından, yanı başı-çıbanbaşı olan Çin’e karşı hem desiselerinden hem de Göktürkleri bölme çabalarından dolayı direnmekti. Kendi kavimleri ile savaşan Türklerde amaç Türk otoritesinin teminiydi. Göktürkler, kendi milleti içindeki ayrı adlı kavimlerle ve Çinlilerle savaşıp toprak ve güç birliğini korumaya çalıştılar. Altyapısını kısmen tamamlamış yerleşik düzene geçmiş olan Çin, dost değilse düşmandı. Nitekim Kitâbeler’de bu konu şöyle geçer:
“Güneyde Çin milleti düşman imiş. Kuzeyde Baz Kağan (kendilerine tabi olan kağan) Dokuz Oğuz kavmi düşmanmış. Kırkız, Kurıkan, Otuz Tatar, Kıtay, Tatabı hep düşmanmış.” (KD-15,16)
Türklerin savaşındaki asli sebepler, gücün kabul ettirilmesi, törelerin kendi kavimlerinde tekrar tesisi ve Çin’in nimetlerinden faydalanmaktı.
Hazret-i Peygamber zamanında Bizans’a, Habeş’e, Mecûsiyân’a gönderilen ulaklar tek şey istiyorlardı: Hak dinin kabulü… Hak din kabul edilince savaş denen şey zaten olmazdı. Bu durumda İslam dairesine katılan ülkelerin de mesuliyeti ile omuzlara çöken yük kat kat artıyordu.
Tabii ki Göktürkler kendi düzenlerini kurmak için savaştan kaçınmadılar. Savaş ister kerhen ister tav’an (istekle) olsun sonuçta ağır hasarlara sebep olur, ama kaçınılmaz olabilir. Kitabelerde savaşa ait şu ibareler yine dikkat çekicidir: “Yekûn olarak on üç defa savaştık. İlliyi ilsizleştirdik, kağanlıyı kağansızlaştırdık. Dizliyi diz çöktürdük, başkaldıranın başını eğdik.” (KG-18)
Burada amaç çok açık belli edilmiştir. Otorite… Eğer ihanet bir de kendi kavimlerinden gelirse tam bir hicran yarasıdır ve asla affedilmez: “Türgiş Kağanı Türkümüz milletimiz idi; bilmediği için bize karşı yanlış hareket ettiği için kağanı öldü, On Ok kavmi eziyet gördü.” (KG-18)
Nihayet devreye dinî unsur da girer: Türk’ün tanrısı bu kavmin yok olmasını istemez ve bu durum şöyle geçer: “Türk milletinin adı sanı yok olmasın diye babam kağanı annem hatunu yükseltmiş olan Tanrı, il veren Tanrı beni kağan olarak seçti.” (KG-25-26)
Gök Tengri, soy sop, il ve otorite temininde Kültigin’e yardım eder. Burada da asıl olan nesiller, toprak ve otoritedir.
İslamî savaşın yani cihadın özünde tebliğ, teşri’ (şeraitı hâkim kılma ve adaleti uygulama) ve üzerinde İslam güneşi doğan toprakları kutsal kabul edip ona tasallut eden düşmanla savaş, yani cihat vardır. Kâfirlerle yapılan savaşlarda aman dilenip ahd ü peyman (yemin) edilir ve antlaşma yapılırsa, bu kavme hem eman verilir hem de o kavim korunurdu. Ama yeminler ne kadar tutulurdu ve tutulmazsa ne olurdu? İşte Tevbe Sûre-i celîlesi’nde bu konu mealen şöyle geçer: “Eğer antlaşmalarından sonra yeminlerini bozarlar ve dininize saldırırlarsa küfrün önderlerine karşı savaşın. Çünkü onlar yeminleri olmayan adamlardır. Onlara karşı savaşırsanız umulur ki küfre son verirler.” (Tevbe, 12)
Burada göze çarpan birinci husus yapılan antlaşmanın bozulması ve yeminlerin yok sayılmasıdır. Batıl da olsa önce yemine itimat edilir, sonra bu yemin bozulursa küfre karşı savaş, yani cihat emredilir. Âyet-i kerime’de “Onlar yeminleri olmayan adamlardır” Burada kâfirlerin yeminlerine sadık olmadıkları vurgulanır. İkinci önemli husus, yeminin ancak Allah adına yapılanı geçerlidir ve can alıcı nokta şöyle vurgulanır: “Onlara karşı savaşırsanız umulur ki küfre son verirler” Yani açıkçası cihat ilahî nizama ters düşen küfre son vermek için emredilmiştir.
BÜYÜK DÖNÜŞÜM
Türklerin İslamiyet’i kabulü ile artık toprak ilhakı ve kuru cihangirlik dönemi bitmiş, yerini “i’lâ-yı kelimetullâh” almış ve cihat ruhu ile “yerden yedi kat Arş'a kanatlanan” alperenler, akıncılar, serdengeçtiler zaferden zafere koşarak din-i mübîn-i İslam’ı kıtalardan kıtalara taşımışlardır.
Bunun en büyük göstergelerinden birisi Sultan Tuğrul Bey’de tezahür etmiştir. Tuğrul Bey, Sünnî Hilafet’i ilga edip Fâtımî güdümünde bir Hilafet tesis etmiş olan olan Şii-Fâtımîlerin hâkimiyetine son verip Bağdat’ta aslî Hilafeti, El Kâim bi Emrillâh’a teslim etmiştir. Gücünü tamamen kaybeden halife, müşahhas hilafeti, Selçûkîlere yani Türk-Oğuz kavmine bırakmak istemiştir. Yani Hilafet, 16. asırdan çok önce 11. asırda da bu İslamî müessese Türklerin gölgesine girmiştir. Bu olaydan sonra makam-ı hilafette Tuğrul Bey adına bir kürsü kurulmuş, kendisi izzet makamını ihraz etmiş ve hil’at kuşanmıştır. Başına taç giydirilen Tuğrul Bey artık Arapların ve Arap olmayan kavimlerin yani ümmet-i Muahammed’in hamisi durumuna geçmiştir. Kendisi bundan sonra taçlı-sarıklı “El mütevvecü’l-muammen” diye tesmiye edilmiştir. (Türk Irkı Niçin Müslüman Oldu, İsmail Hami Danişmend, s. 246-248) Burak YE. 1994.)
Bu tarihten asırlarca evvel İslam orduları, Hazret-i Riâletpenâh’ın İstanbul’un fethiyle ilgili hadîs-i şerîfine mazhar olmak için İstanbul surlarına dayandığı günlerde, bu ordunun içinde seksen yaşını mütecaviz bir mübarek zat da vardı. Kendisi hasta ve yorgundu. “Vefatım vukuunda beni İstanbul surlarına en yakın yere defnedin” diyen bu zat-ı mübarek, Mihmandâr-ı Resûl, Ebâ Eyyûb el Ensârî idi. 4 Mayıs 672’de vefatıyla buraya defnedildi ve Fatih’in İstanbul’u fethiyle kabr-i şerîfi bulundu. O artık cihadın ruhu, şehâdetin şuuru, Türklerin gönül sultanı, Eyüp Sultan oldu. Zira İslamiyet ve Sünnî akaid artık Türklerin şerefle taşıdıkları namus sancağıydı. İşte savaştan cihada giden yol böyledir…
Bir sonraki yazımızda buluşmak üzere esen kalınız efendim.
.
Biz bu hâllere nasıl düştük?
14 Nisan 2019 02:00
Doç. Dr. Mustafa Şeker
Yıldız Teknik Üniveristesi Öğretim Üyesi
Vefat ettiğinde bile kefene sarılmış mübarek cenazesini hiç kimse görmesin diye gece kaldırılmasını vasiyet eden Hazreti Fâtıma validemizin derdi neydi acaba? Evde köşebaşında, elinde tespihi, başında beyaz tülbendiyle “kötülerin kaybedip iyilerin kazandığı” hikâyeleri anlatan nineler, camiye giderken torununun elinden tutan dedeler nereye gitti?
Bir milleti yücelten binlerce yıllık tarihini şekillendiren değerleridir. Nesillerine anlatacak bir hikâyesi bulunmayan ve destanlaşmış bir tarihi olmayan milletler ise kaybolup gitmeye mahkûmdur. Malazgirt’te ve Miryokefalon’da destanlaşan; Çaldıran’da, Mercidabık’ta, Ridaniye’de ve Mohaç’ta yükselen; Çanakkale’de ve Kût'ül Amâre’de kahramanlaşan Müslüman Türk milletinin yaptığı bu mücadeleler şan, şöhret, makam ve mevki için olmamıştır. Bu savaşların daha sonra kendi nefislerine karşı devam edeceği de onlar tarafından her zaman idrak edilmiştir. Fakat bugün düşman, çetin ve türlü oyunlar oynanmaya devam ediyor. Bizi bize bırakmamaya kararlı olan düşman güçler ise sinsi planlarını gece rüyalarında, gündüz ise masabaşında diri tutma gayreti içindeler. Bunun için de ya içimizden adam devşirip bizi birbirimize vurdurmaya çalışmaktalar ya da satın aldıkları kimselerle üzerimize gelmektedirler. Savaş meydanlarında bileğini bükemedikleri bu milletin ecdadını içeriden yıkma planları ise bugün işlemeye devam etmektedir. Bu hain planlar; aile yapımız, nesillerimiz ve çocuklarımız üzerinden projelendirilmeye devam etmektedir.
HEMPHER’IN RÜYASI…
İslamiyet’in yayılmasına Eshab-ı kiram efendilerimizden sonra en büyük hizmeti yapan Müslüman Türk milletinin ve onların canlarını hiçe sayarak yaymak için uğraştıkları mübarek dinimizin en büyük düşmanı olan İngilizlerin bu arzu ve istekleri hiçbir zaman kaybolmamış hatta artarak çoğalmıştır. Bugün ise bu planlar semeresini vermiştir. Bu planlardan biri 1700’lü yıllarda İstanbul’a gelen ve orada çeşitli İslami ilimleri ve lisanları öğrenen İngiliz casusu Hempher’ın, İslâm dünyasını ve Müslümanları parçalamak için yaptığı casusluk faaliyetlerini ve Vehhâbîliği nasıl kurduğunu anlattığı hatıratının Büyük İslam âlimi mübarek Hüseyin Hilmi Efendi hazretleri tarafından “İngiliz Casusunun İtirafları” ismiyle hazırlanan tercümesinde şunlar ifade edilmektedir:
“Şu dört şeyi, gizli ve aşikâr yaymak lâzımdır: İçki, kumar, zina ve domuz eti [ve spor kulüplerinin birbirleri ile kavgaları]. Bu işi yapmak için, İslâm memleketlerinde yaşayan Hristiyan, Yahûdi, Mecûsî ve diğer gayrimüslimlerden azami derecede istifade etmek ve bu iş için çalışanlara müstemlekeler nezaretinin bütçesinden bol maaş bağlamak lâzımdır. Bunun için, siyasi fırkaların ve spor kulüplerinin çoğalmasını sağlayacağız. Partileri ve kulüpleri birbirlerine düşman yapacağız. Birbirleri ile uğraşacaklar, din kitabı okumaya, dinlerini öğrenmeye vakit bulamayacaklardır. Avladığımız kimselere günlük gazete, dergi çıkartacağız. Gazetelerini, dergilerini, bol para ile menfaatler ile besleyeceğiz. Satın aldığımız kimseleri, kurtarıcı, kahraman gibi isimlerle methettireceğiz. İslâm dinini ve ahkâmı İslâmiyye’ye bağlı olan idarecileri kötületeceğiz. Din terbiyesinin kaynağı olan aile yuvalarını yok edeceğiz. Bunun için, spor, güreş ismi altında, avret mahalleri, edeb yerleri açık kız ve oğlan resimleri neşrederek, gençleri fuhşa, livâtaya, cinsî sapıklığa sürükleyeceğiz. İslâm ahlâkını bozunca, İslamiyet’i yok etmek kolay olur. Çok câmi yapacağız. Fakat camilerde, hocaları değil, misyonerleri ve mezhepsizleri konuşturacağız. 'İslâm müziği' ismi altında, çalgıları, şarkıları, radyoları camilere sokacağız. Camileri birer tuzak olarak kullanacağız. Camilere giden ve kadınları örtünen devlet memurlarını ve subayları, casuslarımız tespit edecek, bunlar, vazifelerinden uzaklaştırılacaklardır. Ahkâm-ı İslâmiyyeye uyan gençler, üniversitelere alınmayacak, girmiş olanların diploma almaları engellenecektir...”
Burada da görüldüğü gibi değerlerimize düşmanlık edenlerin projeleri hayatımızın her safhasında hâlen yürürlüktedir. Bunu bazı misallerle genişletelim şimdi!
Bir dostumun düğünü sebebiyle “hayırlı olsun” deyip çıkmak mukabilinde bir salon düğününe girdim. Girdim ama çıkarken vicdan azabından ve gördüklerim karşısında terledim, geleceğimiz adına korktum ve üzüldüm. Orada bir gurur abidesi gibi duran hacı amcaları ve beyaz tülbentli teyzeleri görürken de “biz bu hâllere ne zaman düştük” diye kahroldum. Öyle ki durumun hiç bu kadar vahim olduğunu bilmiyordum.
Birden doğduğum büyüdüğüm köyümü hatırladım. Köy düğünlerinde kendi aralarında eğlenen kadınlar aklıma geldi. Onların cılız çalan davul karşısında meydana çıkmamak için nasıl mazeretler ürettiklerini hatırladım. Fotoğraf karesine girmemek için eliyle veya eşarbıyla yüzünü kapatan hanımefendileri düşündüm. Gayriihtiyari fotoğrafını çeken kişiye nezaketle “fotoğrafı kimseye gösterme emi evladım!” diyen yaşlı nineler geldi gözlerimin önüne… Arabam ile bu düğün salonu arası en fazla 50 metreydi fakat bütün bunlar bir anda gözlerimin önünden film şeridi gibi geldi geçti. “Biz bu durumlara ne ara düştük?” diye iç geçirdim...
BİR HADİSENİN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
Bir büyüğümden yıllar önce kendi köyünde yaşadığı hadiseyi dinlerken nasıl duygulandığımı hatırladım. O kıymetli zat, şunu anlatmıştı: “Annemle çok karlı bir günde köyde yürürken aşağısı uçurum olan bir yerden geçiyorduk. Annemle birden ayağımız kaydı ve uçuruma doğru sürüklendik. Ben imdat çığlıkları atarken annemin edebinden sesi bile çıkmıyordu. Daha sonra köyümüzün yaşlılarından Ahmet Amca görünüverdi. ‘Ben de kurtar bizi Ahmet Amca!’ diye bağırdım. Fakat o da ne? Ahmet Amca geri dönüp gitti fakat birkaç dakika sonra tekrar döndü. Elindeki sopayı bize uzattı ve bizi uçurumdan kurtardı. Ahmet Amca ilk gördüğünde elini uzatıp bizi kaydığımız yerden kurtarabilirdi fakat o elini uzatmak yerine bir yerlerden bulduğu sopayı uzatmıştı. Buna bir mana verememiştim. Kurtulduktan sonra anneme şöyle dedim: ‘Anne! Ahmet Amca ne garip bir adam! Elini uzatıp bizi kurtarabilirdi fakat o elini uzatmak yerine bulduğu sopayı uzattı. Bu nasıl iştir, hiçbir şey anlamadım!’ Annemin verdiği o muhteşem cevap hâlâ hafızamda. ‘Evladım! Ahmet Amcan elini uzatsa bile ben elimi ona vermezdim ki!..” Bu anekdotu dinlediğimde o mübarek kadının canı pahasına da olsa gösterdiği hassasiyet beni derinden etkilemişti.
Arabamla yolda ilerlerken bunları da düşündüm.
Bir yandan da “bize ne oldu böyle?” sualleri de hafızamda zonklayıp duruyordu.
Sokağa çıkarken en eski elbiselerini giyip evde en süslü elbiselerle dolaşan, eşini Allahü tealanın yarattığı makyajla evinin kapısında karşılayan o kadınlarımız sokağa çıkarken dikkat ederlerdi? Eskiden sokaklar sapık mı doluydu da o kadınlar bu refleksi gösterirlerdi. Sebep neydi? Gerçekten onlar yabani, bizler daha mı akıllıydık acaba? Yoksa hassas oldukları bir şeyler mi vardı? Onlara en değerli varlıklarını tertemiz korumaya ant içiren eşsiz edep ölçüsü neydi? Böyle davranmak onlara ikinci sınıf elbisesi mi giydirmişti? Bugün her türlü serbestiye rağmen biz bu zamanlarda onlardan daha fazla mı gönül huzuruna sahibiz? Bugün en küçük huzursuzlukta depresyon hapı için rotayı eczaneye çevirenler, bu kadınları niçin hür olmamakla etiketleme gayretine girmekteler? Onlara göre bir insanın hür ve özgür olmasının ölçüsü nedir?
Bugün, “amaan efendim! O günler geride kaldı. Artık biz de mi böyle yaşayalım” hayıflanmalarını duyar gibiyim.
Peki, bizi bugün o insanlardan daha ileride gösteren emareler nelerdir? Onların başaramayıp da bizim başardıklarımızı söyleyebilecek olan var mı? Bizi onlardan üstün ve vazgeçilmez kılan nitelikleri sayabilir miyiz?
Vefat ettiğinde bile kefene sarılmış mübarek cenazesini hiç kimse görmesin diye gece kaldırılmasını vasiyet eden Hazreti Fâtıma validemizin derdi neydi acaba? Kimden çekiniyordu o mübarek kadın?
Bir Müslüman’ın bilmesi gereken en temel bilgileri önce anne ve babasından öğrenen daha sonra da edeple hocasına teslim edilen o çocukların bıraktığı mirasa ne oldu?
“Evladım! Senden isteğim namazlarında dikkatli ol. Edebi sakın terk etme. Büyüklerine karşı saygılı küçüklerine şefkatli ol. Kimseye kötülük yapma. Kul hakkından sakın. Kimsenin malına ve ırzına göz dikme. Helalinden ye ve iç. Hiç kimseyi çekiştirme. Vatanına ve dinine sahip çık. Kalp kırma, hiç kimseyle münakaşa etme” diyen ebeveynlerden bugün ne kadar kaldı?
Sabah tarlaya giderken merkebe bindirdiği çocuğa değerlerinin büyüklerini, vatan sevgisini, imanı ve İslam’ı anlatan babalara ne oldu?
Evde köşebaşında, elinde tespihi, başında beyaz tülbendiyle “kötülerin kaybedip iyilerin kazandığı” hikâyeleri anlatan nineler, camiye giderken torununun elinden tutan dedeler nereye gitti?
Bugün ilerici(!) ebeveynler tablet, cep telefonu ve televizyon karşısından çocuklarını kaldıramazken değerlerimizi yaşayarak öğreten o zır cahil(!) nineler ve dedeler niçin saf dışı bırakıldı?
ESKİLERE DEĞER VEREN YOK
Bugün misafirliğe gittiğimizde evin bir köşesinde sessizce oturan dedeleri dinleyen yok. Onlar sanki yaşamıyorlar. Çocuk Facebook ve Instagram’da gördüğü komik videoları babasıyla hem paylaşıyor hem de kahkahalar içinde gülüşüyorlar. Nineler ve dedeler ise evin sanki yükü durumundalar. Onlara değer veren yok. Yılların yükünü omuzlamış, zengin tecrübeler bir kıyıda sanki sessizce gelecek ölümü bekliyorlar. Herkesin gözü televizyonda… 5 dakika gidecek elektrik kesintisine hiç kimsenin tahammülü yok. Hemen sorumluları istifaya sevk eden çokbilmişler güruhu ile karşılaşıverirsiniz. Çünkü delikanlıların ellerinde oyunları ve yaptıkları yazışmalar yarım kalmıştır. Hayatlar, zamanı kurt gibi kemiren modernizm karşısında eriyip giderken mutluluğu geçici zevklerde arayan nesiller pamuk ipliğine bağlı duygular peşinden sürüklenip gidiyorlar.
Nesillerimiz, acı ve sıkıntı ile büyüyen babalar eliyle hızlı bir felakete sürükleniyorlar. “Ben çektim evladım çekmesin” minvalindeki terennümlerle her isteği ikiletilmeden yerine getirilen evlatlar, babaları eliyle ateşe atılmakta…
Bir de rızıkları için vatanını terk eden gurbetçi kardeşlerimiz ve onların değerler ikliminde eriyip giden evlatları var. Sadece maddiyata dayalı bir hayat biçimini tercih edip bu toprakları vatan yapan değerleri unutan bu gençliğin zamanımızda içine düştüğü durumlar içler acısı… Maddi ihtiyaçlarını her şeyin önünde gören, bol para harcamayı, alışveriş yapmayı, çevresine varlıklı görünmeyi meziyet olarak gören bu nesiller; geldikleri yerlerin hayat biçimlerini de beraberlerinde getirdiklerinden bu toprakların hamuruyla yoğrulmuş fakat altyapısı göçmüş bazı çocuklarımıza kötü örnek olabilmektedirler. Çünkü arkadaş, bir kişinin karakterinin aynasıdır. "Kim olduğun değil kiminle olduğun önemlidir" demişler. Bu sebeple bu topraklardan çok uzaklarda yaşamayı tercih eden kardeşlerimizin köklerini ve geldikleri yeri unutmaması gerekir. Eğer unuturlarsa korkarız ki bir daha, buralara gelecekleri yolu da bulamayacaklardır. Vesselam…
.
Rusya’da İslam’ın dünü ve bugünü
21 Nisan 2019 02:00
Numan Aydoğan Ünal
İhlas Vakfı Türk Dünyası Koordinatörü
turkdunyasi@hotmail.com
Rusya’da 1917’deki Bolşevik İhtilali’nden sonra bütün camiler, medreseler tamamen kapatılmış, her türlü dinî faaliyetler yasak edilmişti. Din adamları tarihin en büyük zulmüne maruz kalıp ya öldürülmüş ya da Sibirya’ya sürülmüştü. Bugün ise Rusya’da yeni yapılan camilerin sayısı 10 bine yaklaşmaktadır. Cami cemaatinin çoğunu ise gençler teşkil etmektedir.
Rusya’da Müslümanlar devamlı artarak gelecekte büyük bir potansiyel güç olacaktır. Ancak radikal, Selefî, reformist akımlardan da endişe edilmektedir.
Putin, bir toplantıda “İslamiyet Rusya’nın manevi hayatının ayrılmaz bir parçasıdır” demişti.
İslam tarihinin en önemli safhalarından birisi de Türklerin Müslüman olmasıdır. Seyyid Abdülhakim Arvâsi hazretleri de “Eshab-ı kiramdan sonra İslamiyet’e en büyük hizmeti Osmanlılar yapmıştır” sözüyle bunu ifade ediyor. Zira Türkler Müslüman olduktan sonra İslamiyet’in bayraktarlığını yaptılar. Karahanlılar, Gazneliler, Selçuklular, Osmanlılar ve Babürlüler gibi büyük İslam devletleri kurdular. İslamiyeti bütün Orta Asya, Rusya, Hindistan, Balkanlar-Rumeli ve Kafkasya’ya ulaştırdılar.
Sahası 17 milyon kilometrekare olup nüfusu yaklaşık 145 milyona varan Rusya Federasyonu ise hem komşumuz hem de Müslümanların yaşadığı bir ülkedir. Bugün Rusya Federasyonu’nda 30 milyona yakın Müslüman vardır ve Rusya İslam İşbirliği Teşkilatı’nın gözlemci üyesidir. Diğer mühim bir husus da ülkede Müslüman nüfus devamlı artmakta Hıristiyan nüfus ise azalmaktadır. Rusya’da Müslüman Türklerin büyük kısmı İdil-Ural, Moskova-S. Petersburg ve Kırım-Kafkasya bölgesinde bulunmaktadır. Bugün Rusya ile Türkiye arasında siyasi, ticari ve turizm yönünden her iki ülkenin faydasına çok güzel gelişmeler olmaktadır. Sovyetlerin dağılmasından sonra Rusya’daki Müslümanlar başta Türkiye olmak üzere dünyanın her tarafına seyahat edebilmektedir. Türkiye’den de Rusya’ya pek çok kimse giderek Sovyetler zamanında hiç göremedikleri akrabaları, yakınları ile buluşmakta, yeniden akrabalıklar kurulmaktadır.
Rusya’nın en büyük camisi olan Moskova Merkez Camii, Türkiye Diyanet Vakfı’nın büyük katkıları ile inşa edildi. Caminin açılışını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin birlikte yaptılar. Putin, bir toplantıda “İslamiyet Rusya’nın manevi hayatının ayrılmaz bir parçasıdır” dedi. Putin’in İslamiyete müspet bakışı sebebiyle Müslümanlar da kendisine sempati beslemektedirler. Rusya’daki Müslümanlar Türkiye ile Rusya münasebetlerin artmasından son derece memnun kalmakta, Türkiye’deki gelişmeleri de yakinen takip etmektedirler. Sovyetlerin dağılmasından sonra Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı Rusya’daki birçok camiye imam göndermektedir. Ayrıca Türkiye Diyanet Vakfı Başkurdistan’ın Başkenti Ufa’da bir İslam Üniversitesi kuruyor. 3 Aralık 2018’de İhlas Vakfı Başdanışmanı Prof. Dr. Ramazan Ayvallı da Ufa’da Muhammed Murad-ı Kazâni hazretleri hakkında konferans vermişti.
İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETİ: İDİL-BULGAR HANLIĞI
İlk Müslüman Türk devletinin kuruluşu hakkında Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil şunları kaydediyor: “Bugüne kadar ilk Müslüman Türk Devletinin Karahanlılar ve ilk Müslüman Türk Hükümdarının da Abdülkerim Satuk Buğra Han olduğu kabul ediliyordu. Son yapılan tetkik ve araştırmalar Rusya’nın Sibirya bölgesinde İdil ve Kama nehirlerinin birleştiği yerde bulunan Bulgar Hanlığı tabiat zenginliği, ulaşım yönünden bölgenin en zengin merkezi idi. Bulgar tüccarlarının Harezm ve Samani ülkesinde Müslüman tüccarlarla temasları neticesinde ülke topraklarında İslam kültürü yayılmaya başladı. Bu sıralarda İdil-Bulgar devleti tahtına çıkmış olan Almış Han da İslamiyet’e ilgi duydu. 920 yılında gördüğü bir rüya üzerine İslamiyet’le şereflendi. İslamiyeti devletin resmî dini olarak kabul etti. Bağdat’taki zamanın Abbasi Halifesi Cafer el Muktedir Billah’a iki name ve bir elçilik heyeti gönderdi. İlk defa bir Türk hükümdarının İslamiyeti kabul ettiğini ve Abbasi Halifesi’ne tabi olduğunu bildirmesi Bağdat’ta büyük memnuniyet uyandırdı. Bunun üzerine Halife de Bulgar Türk Devleti’ne büyük bir heyet ve hediyeler gönderdi. Heyet 922 yılının Mayıs ayında Bulgar şehrine ulaştı. Almış Han tarafından törenle karşılandı. Bu tarih her sene, Rusya Müslümanlarının dinî ve mahallî bir bayram günü olarak kutlanmaktadır. Tataristan’ın Bulgar şehrinde yapılan kutlama törenlerine Türkiye’den ve pek çok İslam ülkesinden davetliler katılmaktadır...”
Rusya Müslümanları Merkez Müftüsü Talgad Taceddin ise şunları söylüyor: “Hazreti Muhammed, Sibirya Bulgar Türklerine İslamiyet’i öğretmek için üç sahabe gönderdi. Bunlar Abdurrahman bin Zübeyir, Zübeyir bin Ca’de ile Talha bin Osman idi. Biz hazreti Peygamberimizin devrinde Müslüman olduk. Atalarımız Bulgar Türkleri, İslam dininin Avrupa’nın kuzey doğusuna ve Sibirya’da yayılmasında büyük rol oynamışlardır...”
İdil-Bulgar Türk Devletinin en önemli şehri Bulgar’dı. İlmî sahada çok gelişmişti. Tıp, tarih ve astronomi âlimleri yetişti. Bulgar başta olmak üzere diğer şehirlerinde de camiler, medreseler, hamamlar ve kervansaraylar yapıldı. Bulgar şehrinde bulunan en önemli mimari eserler Han Camii, Doğu Türbesi, Ak Saray, Kara Saray ve Han Saraylarıdır. Yaklaşık beş buçuk asır devam eden İdil-Bulgar Hanlığı Rusların devamlı saldırıları neticesinde 1399’da tamamen ortadan kaldırıldı. Dağılan İdil-Bulgar Hanlığı’ndaki halkın büyük bölümü Kama Nehri'nin kuzeyindeki Kazan Nehri boyuna göçerek yerleşti. Buraların Türkleşmesinde önemli bir rol oynadı. 1437’de Kazan havzasında kurulan Kazan Hanlığı’nın ana unsurlarını buraya göç eden Müslüman İdil Bulgar’ı ve Kıpçak Türkleri oluşturmaktadır.
KAZAN HANLIĞI
Kazan Hanlığı Ulu Muhammed tarafından İdil veya Kama Türkleri tarafından 1437’de kuruldu. Kazan’da sosyal ve kültürel hayat çok gelişti. Pek çok cami, medrese ve saraylar inşa edildi. Âlimlerin ve dinî müesseselerin bütün ihtiyaçları devlet bütçesinden karşılanırdı. Medreselerde danişmend, derviş, hoca-hafız, hâkim, kadı yetiştirilirdi. Her Kazanlı İslam dininin esaslarını öğrenene kadar cami, mektep ve medreselerde tahsil görürdü. Kul Şerif Camii ve Medresesi, en meşhur Kazan Hanlığı eseridir.
15 Ekim 1550 günü Moskova Ordusu kitle hâlinde Kazan şehrine saldırdı. Ruslar şehri ele geçirince insanlık tarihinin en karanlık sayfalarını teşkil eden korkunç bir katliam başladı, erkeklerden kimse sağ bırakılmadı, kadınlar ve çocuklar öldürüldü, ancak küçük bir Müslüman grup şehirden çıkarak mücadeleye devam etmek üzere ormanlara sığındı. Halkın bir kısmı da esir alındı. Kazan’ın bütün serveti yağma edildi, evler yıkılıp yakıldı. Bu suretle 115 sene yaşamış olan Kazan Hanlığı 15 Ekim 1552’de Moskova Çarı IV. İvan tarafından tamamen ortadan kaldırıldı. Kazan Hanlığının düşmesi Türk ülkeleri tarihi bakımından bir dönüm noktası teşkil eder. Ruslar Kazan’ı ele geçirdikten sonra halkı Ruslaştırmak ve Hıristiyanlaştırmak için, misyonerlik faaliyetlerine büyük hız verdiler. Bugün Kazan’da zorla Hıristiyanlaştırılmış 200 bin civarında Tatar olduğu tahmin ediliyor. Bunlara “Kreşin Tatarları” deniyor. "Tataristan’da, bir Rus’u kazır veya yıkarsan altından Tatar çıkar" sözü meşhurdur.
Büyük İslam âlimi ve evliyası, İmam-ı Rabbani Hazretleri’nin Mektubat’ını Farsça’dan Arapçaya tercüme eden son asrın Ehl-i sünnet âlimlerinden M. Murad-ı Kazânî hazretleri, reformcu din adamları; Şahabettin Mercani, Musa Carullah Beykiyef, Abdünnasır Kursavi ve meşhur Türk tarihçilerinden Prof. Dr. Zeki Velidi Togan, Prof. Dr. Abdulkadir İnan, Prof. Dr. Reşid Rahmeti Arat, Prof. Dr. Ahmet Temir, Prof. Akdes Nimet Kural da Rusya’nın İdil-Ural bölgesindendirler.
RUSYA’DA İSLÂMİYET’İN BUGÜNÜ
Moskova’da, gazeteci Agşin Kişiyev Rusya’daki Müslümanların durumunu şöyle kaydediyor: “Rusya Federasyonu’nda yaklaşık 30 milyon Müslüman yaşamaktadır. Rusya’nın genel nüfusu yılda ortalama 700 bin azalırken, Müslümanlar %4 oranında artmaya devam ediyor. Batılı uzmanlar Rus nüfusundaki bu değişimin çok ciddi milletlerarası sonuçları olacağını ileri sürüyorlar. Birleşmiş Milletler, şu anda yaklaşık 146 milyon olan Rus nüfusunun 2050 yılına kadar üçte bir oranında azalarak 95 milyona düşeceğini tahmin ediyor. Ruslar arasındaki doğum oranı her yıl düşerken Federasyon içerisindeki Müslümanlarda bunun tam aksi görülüyor. Dolayısıyla 40-50 sene içinde Rusya’daki Müslümanların çoğunluk olması ihtimal dâhilindedir. Prof. Dr. Paul Goble “Rusya’daki İslam” adlı kitabında bugün Moskova’da 2-2,5 milyon Müslüman olup, Paris’tekinden fazladır. Ayrıca S. Peterburg’ta 1-1,5 milyon Müslüman; Karalye, Kamçatka, Sakhalin Yarımadası gibi şimdiye kadar tek bir Müslümanın bulunmadığı yerlerde dahi artık çok sayıda Müslümanın yaşadığını belirterek; “Batı, Müslümanlar çoğunluk olup radikal Müslümanların Kremlin'in yönetimini ele geçirerek, nükleer silahlara sahip olabileceklerinden endişe duyuyor; bu sebeple Moskova hükûmetinin Müslümanları siyasi sisteme katması ve dinî inançlarıyla temel hak ve hürriyetlerine saygı duyması gerekiyor” demektedir.
Agşin Kişiyev şöyle devam ediyor:
“Ünlü Rus araştırmacı-yazar Yuriy Mihaylov, Kur'ân’ın Rusya’da doğru anlatılması durumunda Ortodoks halkın büyük çoğunluğunun İslamı severek kabul edeceğine inandığını belirterek: ‘Zira İslam dini Hıristiyanlıktan farklı olarak insanın sosyal hayatta çok aktif olmasını emrediyor. İslam dininde çelişkili hiçbir şey yoktur. Kur'ân’ın gerçekten yüce Yaratıcı tarafından insanlara gönderildiğini ve Muhammed’in (aleyhisselam) son peygamber olduğunu kabul etmek gerekiyor. Rusya’daki insanların çoğu manevi bir boşluk içindedir. Ortodoksluk’ta aradıklarını bulamayanlar çeşitli tarikatlara yönelerek kurtuluş yolunu bulmaya çalışıyorlar. İslam dini hakkında bazı İslam ülkeleri Rusça kitaplar basılıp burada dağıtılıyor. Hâlbuki bu kitaplar dikkatle incelendiğinde bunların Ruslara değil, kendi halklarına yönelik yazdıklarını görüyoruz. Bu kitapların kabaca Rusça’ya yapılan tercümelerini okumak Puşkin ve Dostoyevski’nin eserini okumaya alışık Rus aydınlarını dehşete dürüyor...”
1917’de Rusya’da Bolşevik İhtilali’nden sonra bütün camiler, medreseler tamamen kapatıldı. Her türlü dinî faaliyetler yasak edildi. Din adamları tarihin en büyük zulmüne maruz kaldı, öldürüldü veya Sibirya’ya sürüldü. Bugün ise Rusya’da yeni yapılan camilerin sayısı 10 bine yaklaşmaktadır. Cami cemaatinin çoğunu gençler teşkil etmektedir. İsteyen herkes hacca, umreye gidebilmektedir. Geçen sene Kurban Bayramı'nda Moskova Merkez Camii’nde 240 bin, S. Petersburg Camii’nde ise 150 bin kişi namaz kıldı.
Rusya’daki Müslümanların büyük çoğunluğu Sünni ve Hanefi akidesindendir. Cuma ve bayram hutbelerinde dört halifenin ismi okunmaktadır.
Netice olarak, yukarıda belirtilen hususlardan anlaşılıyor ki, Rusya’da Müslümanlar devamlı artarak gelecekte büyük bir potansiyel güç olacaktır. Ancak radikal, Selefî, reformist akımlardan da endişe edilmektedir. Nitekim geçen yıl Tataristan Müslümanları Dinî İdaresi, Nasiruddin el-Albani, Abdurrahman el-Sadi, Hasan el-Benna, Seyyid Kutub gibi bazı reformist yazarların kitaplarının basılmasını, yayılmasını yasak etti. Bu itibarla Ehl-i Sünnet âlimlerinin kitaplarının fasih ve edebi bir dille Rusça’ya tercüme edilerek basılması, Rus dili konuşanlar tarafından okunması çok büyük bir önem arz etmektedir...
.
Şiddet söylemi ve feminizm
28 Nisan 2019 02:00
Prof. Dr. Ebubekir Sofuoğlu
Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi
ebusofu@gmail.com
Bütün modern ideolojilerde olduğu gibi feminizmde de şiddet söylemi ısrarla vurgulanmaktadır. “Haklarımızı sizden söke söke alacağız” gibi keskin söylemler kadın haklarının karşılık bulması yerine kadın erkek arasındaki çatışmayı derinleştirir. ‘İzm’leri üretenlerin istediği şey de budur zaten. Çözüm üretmek yerine, insanları kaosa sürüklemek. Sosyalizm ve faşizme de hep bu söylem hâkimdir.
Cemil Meriç “İzm’ler idraklerimize giydirilmiş deli gömlekleridir” diyordu... İzm’lerin yani ideolojilerin, söylemleriyle insanın hareket alanını, hissiyatını, heyecanlarını ve ideallerini sınırlayan bir yapısı vardır. Buraya kadar düşünebilir, hareket edebilir, ideallerinizi ulaştırabilir bu noktanın ötesine geçiremezsiniz şeklinde sınırlar çizer izm’ler... Allah'ın yarattığı insanı, Allah'ın tanımladığı şekliyle kabul etmeyen, dolayısıyla bu yönleriyle eksik olan izm’ler, insanın heyecanlarına, aşkına, sevgisine, kızgınlığına, kaosuna, streslerine çare üretemezler. Bildikleri bazı yönleri olmak üzere insanı bütünüyle tanıyamamaktadırlar. Çünkü insanın yaratıcısı onlar değildir.
İNSANIN KULLANMA KILAVUZU
Bir elektronik eşyayı satın aldığınızda yanında kullanma kılavuzu da verilir. Kullanma kılavuzu, o eşyayı imal eden tarafından, “Bu eşya şu şekilde kullanılır” şeklinde bir kolaylık sağlanması maksadıyla gönderilmiştir. “Bu eşyayı şu şekilde kullanırsanız faydalı olur. Eğer kullanma kılavuzuna göre o eşyayı çalıştırmazsanız, belki kısa süre sonra o eşya bozulabilir” şeklinde ikazlarda bulunmuş olur üretici firma. Bozulmaya sebep, o eşyayı kullanma kılavuzuna göre çalıştırmamaktır. İşte bu şekilde insanı yaratan Cenabı Hak, âdeta ona kılavuzu olarak İslamiyeti göndermiştir. İnsan, bu kullanma kılavuzuna göre yaşar, diğer insanlara buna göre muamele ederse menfi hiçbir şeyle karşılaşmadan hayatını sürdürebilir. İzm’ler Allah'ın kurallarını kabul etmediği, Kur’ân-ı kerimi tanımadığı için insanı tanımaktan da son derece uzaktırlar. İnsanı yaratan Allah'tır ve insanın diğer insanlara nasıl muamele edileceğine ilişkin ölçü de İslamiyettir. Bunun dışında bir muamele insanın kendisini mutlu edemeyeceği gibi insanların birlikte yaşadığı toplumda huzuru da temin edemeyecektir.
Dünya tarihi boyunca insanın dertlerine çözüm üreteme iddiasındaki birçok psikolog, sosyolog ve filozof, kaosların içerisinden çıkamadıkları için intihar etmişler, akıl hastanelerine düşmüşler veya sapkın davranışlara kapılmışlardır. Netice itibarıyla insanların felsefi dertlerine çare bulması beklenen bu kimseler, kendileri streslerin içerisinden çıkamamışlardır. Asıl problemleri ise insanı tanımaya, insanı yaratan Allahü tealanın Kur'ân-ı kerimi ile işe başlamamalarıdır.
KADIN HAKLARI İÇİN YOLA ÇIKTILAR
Bu meyanda feminizm de kadın hakları adına bir iddiaya kalkışmış ama kadınlığı bütünüyle izah edemediği için cemiyeti yanlışların içerisine sürüklemiştir.
Dünya tarihi boyunca sadece kadınlara değil erkeklere, çocuklara, hayvanlara, tabiata bir sürü haksızlıklar yapılagelmiştir. Bu haksızlıklar da açık zulümler olduğu için dile getirildiğinde bazıları tarafından kabul görmüştür. Bu çerçevede kadınlarla alakalı yapılan haksızlıklar da dile getirildiğinde ve bu iş kitlesel boyutlara ulaştığında kadınların dikkatini çekebilmiştir. Kadınlar da feminist gruplara katılma eğilimi içerisine girebilmişlerdir. Bu boyutuyla da haksızlıkların ifade edilmesi kitlesel boyutta dile getirilmesi çerçevesinde bir çözüm ümidi doğacak amacıyla bu tür hareketler kendilerine taraftar bulabilmiştir. Ancak bu gruplar, dünya tarihi boyunca yapılan zulümlerin sadece çok az kısmını dile getirmekle ne bu zulümlere çare bulabilmiş, ne de kadının asıl sorunlarına çare üretmişlerdir.
FEMİNİZMİN ASIL EKSİKLİĞİ…
Bu bağlamda feminizm de diğer ideolojiler gibi son derece eksiktir. Bu noksanlık birçok açıdan ele alınabilir. İlk ele alınacak husus da feminizmin ürettiği şiddet dilidir.
Herhangi bir haksızlığa maruz kalabilirsiniz. Bunlar tabii ki kabul edilemez. Fakat bunu dile getirme şekliniz şiddet içermemelidir. Atalarımız, ‘Yusülsüzlüğümüz usulsüzlüğümüzdendir’ demişlerdir. Yine bir atasözünde ‘Usul asıl gibidir’ ifadesi kullanılmıştır. Yani bir problemi dile getirme usulü o problem kadar önemlidir.
Fakat diğer ideolojilerde olduğu gibi feminizmde de aynı şekilde şiddet söylemi ısrarla vurgulanmaktadır. “Haklarımızı sizden söke söke alacağız, şimdiye kadar yaptığınız zulümler son bulacak, biz de istediğimiz gibi hareket edeceğiz, bize karışmayacaksınız, özgürlüğümüze müdahale edemezsiniz…” gibi keskin söylemler kadın haklarının karşılık bulması yerine kadın erkek arasındaki çatışmayı derinleştirir. İzm’leri üretenlerin istediği şey belki de budur zaten: Çözüm üretmek yerine, insanları kaosa sürüklemek… Dikkat edin sosyalizme, komünizme ve faşizme hep bu söylem hâkimdir.
Hâlbuki bir sıkıntıya çözüm üretilecekse nazikçe ve etraflıca sorunu ortaya koyan üslup içerisinde hareket edilmesi insanlık gereğidir. Fakat izm’lerin hiçbirinde bu şekilde nezaket ifadeleri yoktur. Çatışma üreten yaklaşımlar, sonuçlar vardır. Bundan dolayı çatışma kültürü, sınıf çatışmaları içerisinde toplum âdeta birbiriyle didişerek hayatını bu şekilde sürdürmeye çalışacak, birbirinin düşmanı hâline gelecektir. Toplum kutuplaşmaya doğru evrilecektir. İzm’lerin söylemlerine dikkat edildiğinde bu anlaşılacaktır.
İlelebet zulme maruz kalınması aslında doğru değildir ancak makul bir süre affedin, merhametli olun, o yapmışsa siz bir süre sabredin, siz sıcakkanlı yaklaşın vs. türü tavsiyelerin ideolojilerde bir karşılığı yoktur. Siz, size karşı yapılan bir hatayı görmezden gelin, hata yapan kişiye merhametli davranın şeklinde anlayışları size asla tavsiye etmektedirler. Tam tersi eğer sana böyle davranırsa sen de ona karşı saldırgan bir üslupla hakkını korumalısın, sen de onun karşısında sesini yükseltmelisin, ona karşı sessiz kalmamalısın, boyun eğmemelisin, gücün yetmiyorsa polise, jandarmaya, karakola her yere bunu şikâyet etmelisin şeklinde çatışma üreten çözümsüzlükler tavsiye edilmektedir.
İnsanlar tartışmaları genellikle yakınları ile yaşarlar. Tanımadıkları insanlarla anlık çatışmaların dışında tartışmalar yaşanmaz, hatta tartışmalar oluşmasına sebep olacak ortamlar bile oluşmaz. Bu noktada elbette “Hakkının yenilmesine seyirci kal” türü tavsiyelerde bulunmuyoruz. Sadece, bir tartışma anında yakınlarınla yaşadığın tartışmaları hemen çatışmaya dönüştürme, diğer yakınlarının da desteğiyle o yakınınla aranı öncelikle düzeltmenin yollarını ara tavsiyesinde bulunuyoruz.
KÜRTAJ HAKKINDA AKIL ALMAZ DÜŞÜNCELER…
Bu meyanda bütün izm’lerde olduğu gibi feminizm de insanları çatışma kültürü içerisinde kaoslarını derinleştirmektedir. Son zamanlarda gündemde daha fazla yer bulan kürtaj hakkında kadına tavsiye edilenler, akıl alır düşünceler değildir. Kadının kendi bedenini kullanma hakkı şeklinde bir söylemle anne karnındaki yavruyu öldürmeyi yani kürtajı meşrulaştırmaktadır. “Çocuk annenin karnında, beden kadının, kadın kendi bedeni üzerinde istediği kararı verebilir” şeklinde anne karnında emanet olan yavru, anneye katlettirilmektedir. Bu ne vahşi bir durumdur. Yakınlarının ölülerini, toprak olmasın, bizden uzaklaşmasın, bizim bedenlerimiz de yaşamaya devam etsin diyerek kesip yiyen inançsız toplumlardan da bahsedilmekteydi. Bu hâliyle bu âdetler de onlara göre mantıklı gelebilmekteydi. Düşünebiliyor musunuz ölmüş yakınlarını annesini, babasını, kardeşini ağabeyini kesip yiyen ve bunu haklı gören bir toplum...
İnançsız toplumlara has bilinen bu tür vahşi çözümler artık bugün 21. yüzyılda yaşadığımız şu günlerde bizim de karşımıza çıkartılmakta, anne karnında bebek katli annenin kendi hakkı gibi tanımlanmaktadır. Savunmasız yavru, anne tarafından katledilmekte ve bu da hak olarak iddia edilmektedir. Yanlış duymuyorsunuz bunu okumuş, üniversite mezunu olmuş, öğretim üyesi olmuş, profesör olmuş, aydın seviyelerine yükselmiş kişiler tavsiye etmektedirler. Bunun kabul edilir bir tarafı var mıdır?
Biz bebek katliamlarını, İstiklal Harbi sırasında bizi işgal eden askerlerin hamile kadınların karınlarını deşmek suretiyle katlettiği şeklindeki örneklerle sınırlı olduğunu zannederdik fakat modern toplumlarda artık kadınlar kürtaj yoluyla çocuklarını katlettirebilmektedirler. İnançsız kabilelerde olduğu gibi kürtaj, anne karnına sokulan makasın canlı çocuğun hangi uzuvlarını yakalanmışsa onları çekerek kopartılması suretiyle çocuğun hayatına son verme usulüdür. Kürtaj budur. Bunun anlatımlarını internette görebilirsiniz.
İşte feminizm "kadın bedenini kullanma hakkı" denilerek bir canlının hayatına son verdirebiliyor. Yani o zaman bu örneği derinleştirirsek şu mana da karşımıza çıkar. Kadın bedenini kullanma hakkı söylemi, kendisine bir canlının hayatını son verecek derecede büyük bir gerekçe üretebiliyorsa, kadının kendi vaktini kendisinin kullanması hakkı söylemiyle de bu kez doğmuş bir çocuk pekâlâ döndürülebilir. Çünkü kadın o çocuk sebebiyle istediği gibi dışarı çıkıp gezememekte, tatile gidememekte, uyuyamamakta, uykuları bölünmekte, arkadaşlarıyla gezmekten geri kalmaktadır. O hâlde tıpkı kadın bedenini kullanma hakkı söylemini kürtajda yapmış olduğu gibi burada da uygulayabilir. Bu mümkün ya da makul müdür?
İzm’lerin insanı getirdiği nokta işte burasıdır. Bir anneyi çocuğunu öldürecek dereceye getiren feminizm, anneye, kadına faydalı olabilir mi? İşte bu süreçlerle İzm’ler, insanı insanlıktan çıkaran düşünce hareketleridir. Süratle bunlardan uzaklaşılmalı, geleneksel bin yıllık değerlerimize geri dönülmeli, onlara sımsıkıya sarılmalıdır
.
ANADOLU SU PROJESİ
28 Nisan 2019 02:00
Ahmet Tuncer Akalın
İnşaat Yüksek Mühendisi
İhlas Vakfı Mütevelli Heyet Başkanı
Küresel ısınma, su savaşları gibi beyanatları bir tarafa bırakırsak; önümüzdeki 20 yıllık perspektifte muhtemel kuraklıktan bahsediliyor. O hâlde ihtimali, olacak sayıp, tedbir almak en akıllıca bir davranış olur…
Dünyayı ve Orta Doğu'yu ele alan kuraklık ve susuzluk yorumlarına karşı; küresel ısınma ve iklim değişikliği konusuna gereken önemin verileceği izlenimini taşıyan girişimler ülkemiz için çok sevindiricidir. Ancak yapılacak icraatın ekonomi, zaman ve verimlilik açısından başarılı olması da çok önemlidir. İklim değişikliğinden beklenen en önemli olumsuzluk kuraklık olarak görülmektedir. O hâlde bu konuyu öne alan proje ve çözümlere daha çok eğilmek gerekmektedir. Anadolu kalkınmasında kuraklık etkisini en aza indireceğini düşündüğümüz olmazsa olmaz bir çalışmayı çok önemli bir projenin başlangıcı olması dileği ile sunuyorum...
Küresel ısınma, su savaşları gibi beyanatları bir tarafa bırakırsak; önümüzdeki 20 yıllık perspektifte muhtemel kuraklıktan bahsediliyor. O hâlde ihtimali, olacak sayıp, tedbir almak en akıllıca bir davranış olur. Türkiye'de doğudan batıya doğru 2000 metre yükseklikten başlayıp sıfır metreye ulaşan bir arazi yapısı mevcuttur. Erzurum, Ankara, Afyon ve Ege hattını düşünelim... O hâlde iyi bir planlama ile cazibe akış gücü kullanılarak Doğu bölgesindeki su fazlası, Orta ve Batı Anadolu'ya taşınabilir. Bazı yerlerde tünel, bazı yerlerde sedde türü imalatlar gerekebilir. Ancak verimlilik düşünülünce bu tür imalatların maliyeti önemsizleşir. Mevcut imkânları kullanmak da imalatların maliyetini çok düşürecektir. Mümkün olduğunca proje istikametine akışı olan dere ve ırmaklar kullanılarak su taşınmasında zaman ve maliyetten tasarruf sağlanmalıdır. Burada esas:
Anadolu ırmaklarında,
1- Mansab ihtiyacından fazla olan suyu denize akıtmamak.
2- Su sevkini olabildiğince cazibe akışı ile sağlamaktır.
Bu proje ile ihtiyaçtan fazla olarak denize giden su, belirlenen alanlara sevk edilecek, böylece yer altı su seviyesinin yükseltilmesi, sulama suyu olarak kullanılması, mevcut barajlara takviye ve güzergâhta özellikle düşük yerleri sağlamak suretiyle, hidroelektrik santrali kurulumu sağlanarak, enerji elde edilebilecektir. Yerleşim alanlarının su ihtiyacı da doğrudan veya dolaylı olarak sağlanacaktır. Akan suyun taşıdığı alüvyal tabakanın çorak alanlarda çökeltilmesi suretiyle çok büyük ekim alanları kazanılabilir. Ayrıca ağaçlandırma çalışmasına güç katılacaktır. 2008 yılında Konya'da 61 bin su kuyusu tespit edilmiş, yer altından yılda 1,5 milyar metreküp su çekilmektedir. Ama su besleme açığından 20 yılda seviye 25 metre düşmüştür. Mesela Kızılırmak Hirfanlı Barajı civarında tabii akış esas alınarak kış aylarında altı-sekiz ay su fazlası Tuz Gölü-Konya havzasına akıtıldığında sadece yer altı su seviyesi yükselse bile büyük kazanç olacaktır. Bu tür bir incelemede birçok tabii gölet ve su depolama imkânı doğacaktır. Bu çalışma ne kadar geç yapılırsa o kadar geç kalınmış olur. Aslında bu projeyi Anadolu Su Projesi olarak tanımlayıp kapsamlı bir çalışma olarak ele almak gerekir. En az bir genel müdürlük hacminde çalışmadır.
Burada esas olan denizlere akan kullanım dışı su kapasitesini değerlendirmektir. DSİ, Karayolları, Köyişleri, Orman Müdürlükleri gibi kuruluşların uhdesindeki makine parklarının atıl kapasitelerini; vardiya artırarak, çalışılmayan mevsimde çalışılabilecek bölgeye sevk ederek harekete geçirmek suretiyle yapılmasını istediğimiz bu Anadolu Su Projesi çalışmasının maliyeti yeterince küçültülebilir. Çeşitli kuruluşların bünyesindeki bu makine imkânı yöneticilerimizin kapasitesizliğinden ötürü senelerden beri kullanılmamış, yüzlerce iş makineleri bilhassa 6 ay kış olan yerlerde yeterli şekilde çalışmadan ekonomik ömürlerini tamamlamıştır. Oysa yapılacak planlama ile doğudaki makine parkı, çalışılamayan kış mevsiminde çalışılabilen batıda ve batıdakilerle takviyeli bilahare doğu projelerinde mevsimsel olarak çalıştırılsa büyük verim hasıl olur. Böylece doğu kalkınması ve ülke kalkınması, süre ve kapasite olarak katlanmış olur. Ne yazık ki bu ülkenin imkânları yetersiz insanların uhdesinde heba olmuştur. Zararın neresinden dönülse kârdır. Bir makinenin günlük kira bedelini 180 gün ve 30 ildeki makine sayısı ile çarpınca bulunacak rakam, yılların kaybını verecektir. İşte tüyü bitmemiş yetimin hakkı...
Havza verimliliği ülke bütününde ele alındığı gibi bölgesel olarak da ele alınmalıdır. Birçok sulak alan, koruma havzası olarak belirlenmiş fakat kurak mevsimlerde susuz kalmıştır. Oysaki bu proje kapsamında bu alanların su deposu gibi kullanılması esastır. Ayrıca yeni su havzaları da keşfedilebilir.
Birçok ırmağın kaptaj alanları iyi incelendiğinde su verimliliğini artırmak mümkün görünmektedir. Kızılırmak, Sakarya, Muratsuyu bu açıdan ele alındığında verimli sonuçlara ulaşılabilecektir. Konya Ovası, Haymana Ovası gibi alanlar hatta Denizli-Afyon hattı bundan istifade edebilmelidir. Bu çalışmayı lokal alanlar için düşündüğümüzde pek çok göl ve gölet çevresindeki dere ve ırmakların belli zamanlarda yönleri değiştirilerek boşa akan kapasite değerlenerek o çevrenin faydasına kullanılmalıdır. Büyükçekmece Gölü Havzası, Elmalı Baraj Havzası, Kurtboğazı, Terkos takviye için incelenmelidir. Küçükçekmece Gölü havzası iyi incelenip kirlenme önlenip temizlenme sağlanmalıdır.
Görülüyor ki ülkemiz uzun vadeli taahhütlerle sahip olduğu su imkânını başka ülkelere satamaz. Güncel olarak, sahip ve söz hakkından tavizsiz ticari değerlendirme doğaldır.
Devlet planlama teşkilatı, DSİ gibi ulusal kurumların biraz da böyle projelere el atması gerekir. Her ne kadar kamuoyunun böyle kurumların ne yaptığından bilgisi yoksa da, böylesine bir çalışmalarının olduğunu da duymadık. Beklentimiz bu projenin benimsenerek şümullü bir çalışmaya başlangıç olmasıdır. İşte bu açıdan İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu bir umut olarak görünmektedir.
Bir makale boyutunda incelenecek bir konu olmadığı malum. Ancak bir zaruret olan bu projeyi öncelikle benimsemek gerekmektedir. Detay çalışmalarda, çok daha faydalı alternatifler çıkacaktır. Projenin kapsam ve aciliyetinin Çevre, Bayındırlık, Tarım Bakanlığı gibi yetkililerce sahiplenilip şümullü bir değerlendirmeyle işlerlik kazanması dileği ile.
.
Ay yıldız medeniyeti
5 Mayıs 2019 02:00
PROF. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
Medeniyet tek yönlü olmaz. En önce medeni, yani şehirli olmak gerekir. Sanat çok şümullü olup insanın her ihtiyacına cevap vermelidir. Çadır kültüründen muhteşem bir medeniyete ulaşan Müslüman Türkler, geçtiği yollara Samanyolu, Süreyya Yıldızı, Çoban Yıldızı gibi “çil çil kubbeler” serpti; ayyuka ser çeken kalem gibi minareler yaptı; güvercin bakışlı sükûnetin misafirleri olan dem çeken kumrular meydana getirdi.
Beş bin yıllık Türk tarihinde efsaneler, semboller, ritüeller, destanların buğulu havasından süzülüp, bir kısmı tarih olmuş, bir kısmı halk hikâyesi, bir kısmı da rüya…
Birleştirici motiflere, kaynak aramaya gerek görülmeden yürekten bağlanılmış, millet olmanın sırları, şifreleri bu formüllerde tezahür etmiş.
Kolay değildir binlerce yıllık tarihi, binlerce kilometrekarelik alanda define sandıklarında muhafaza eder gibi saklamak ve ona sahip olmak.
Efsaneler bazen aldatıcı bazen de yol gösterici olur. Maziniz derinse efsaneleriniz de çoktur.
Bizim için doğudan batıya akış, bir doğum sancısı başlangıcı idi. Bu doğumun ilk izleri Karahanlılarla başladı; 1071’de gerçekleşti. Bizans’ın şaşaalı, mutantan yaşayışının, sahte süslerinin, başa ağır gelen taçlarının, bünyeye bol gelen tahtlarının yıkılma zamanı gelmişti.
Kalabalık ve donanımlı ordusuna ve esrarengiz tarihine güvenen Romanos Diyogenes, mütevazı, müttekî, kendisine değil, Rabb’ine güvenen Alp Arslan’ın önünde perişan olunca batıya giden yol açıldı. Böylece mekânı vatanlaştıran, İslamlaştıran, Türkleştiren, rastgele bir toprak parçasını mübarek yapan, Anadolu yapan şahane olay gerçekleşti.
O gece eski bir Türk efsanesine göre, ilk defa ay ile yıldız yan yana göründü. Bu bir hilal ve hilalin bağrına bastığı parlak bir yıldızdı. Tarihçilerin çoğu, birçok Türk boyunun ay yıldızı çok eskiden beri kullandığını belirtirler. Bu ay ve yıldız nasıl birbirine kenetlendiyse, yüz yıllar boyunca Türk akınlarıyla Anadolu ve Balkanlar öylece birbirlerine kenetlendiler.
Eski Türk akınlarında Hunlar ve Atilla Batı’ya -Roma’ya kadar- gittiler. Topraklar alındı, ama ay ve yıldız birbirini kucaklamadı.
Yeni akınlarda, güneşin doğduğu yerden gelen bu aydınlık alp-erenler, İslam’ın nurunu binlerce kilometrekarelik alanlara taşıdılar; ay ve yıldızın kenetlenmesini sağladılar. Selçuklu ve Osmanlının beraberce kenetlendirdikleri bu ay yıldızın gölgesinde yeni teşekkül eden medeniyetin bir başka farklı yönü de bu topraklarda Yunan ve Roma antik çağından kalan 2000 yıllık şekillerin yeniden yapılanmasıydı. İki ruhsuz medeniyet istihale ile yeni bir medeniyet hüviyetine büründü; şeref ve haysiyet kazandı.
YENİ UFUKLARA DOĞRU
Çıplak ve çorak topraklardan, gür ormanlı Balkanlar’dan, güneşin en cömert yansıdığı Akdeniz ovalarına kadar yayılan yeni bir medeniyet doğuyordu.
Ayyuka ser çeken ince zarif minareler, doğuma her zaman hazır olan kümbet ve kubbeler, hep yeni ve güzel şeyler dünyaya getirdiler. Cami ve tekkelerin “hû”ları, yanı başlarındaki medreselerden teslimiyetle yükselen ilim ve fen sütunları ile sarmal oldu. Artık şifahanelerde hastalar şifa buluyor, ruhi ve akli sıkıntıda olanlara incelik ve şefkatle yaklaşılıyordu. “Hastahane” yerine şifahane, bîmârhane diyen munis zihniyet, Avrupa’da olduğu gibi akıl hastalarına ve sar’alılara “şeytan hâkim olmuş” deyip yakmak yerine, akarsu sesi ve tabiattaki güzel seslerle şifa dağıtıyordu.
Batı’nınki medeniyetse, bu yeni medeniyet bambaşka bir şeydi. Merkezinde insan olan bu medeniyet, insanı boğan ve sıkan bir yüzün değil, tebessümün sembolüydü. Artık bu çorak topraklar mutlu insanların gezindiği, alışveriş yaptığı alanlara dönüştü. Küçük kubbelerden oluşan ve yan yana sıralanan hırfetler (aynı meslek grupları) bölük bölük sıralanıyor, bunların emniyeti ve barınmaları için ve her sınıf yerli-yabancı insanların hizmetine sunulan vakıf amaçlı kervansaraylar sultanlar, hanedan üyeleri ve paşalar tarafından yaptırılıyor ve bu vakıf yapıları Anadolu’nun bağrını aydınlatıyordu.
İslamiyetin temizliğe verdiği önemden dolayı “su medeniyeti” de denilen bu yeni oluşumun gereği olarak, her sokak başında tertemiz “mâ-i tesnîm” akan çeşmeler bulunuyordu.
HANE MAHREMİYETİ VE AVLULAR
Bizans’ın bugünlerin habercisi gibi inşa ettiği sefertası gibi birbirinin içine geçen soğuk taş binalar, aileleri de birbirlerine hiddet ve nefretle bağlarken, bu topraklarda ferah fahur avlulu, bahçeli, yalnız bir aileye mahsus, kuş yuvaları gibi huzurlu ve mahremiyeti olan meskenler yapılmaya başladı. Bu yeni evlerin yüzü sokağa değil avluya bakıyordu. Bu avluda bir çeşme veya su tulumbası, ağaçlar ve küçük hayvanlar bulunuyordu. Evlerin arasında yayalar ve at arabaları için Arnavut kaldırımlı dar sokaklar vardı. Geceleri insanların huzuru için uykusuz dolaşan kollukçular, halka huzur ve güven veriyordu. Her sokağın başında insanı kendisine çeken uhrevi mesajların sembolü olan bir güdük minareye yaslanmış, mütevazı, küçük sıcacık bir mahalle mescidi bulunuyordu. Bu sokakların huzurunu Müslüman yerli halk ile zimmîler beraberce paylaşıyorlardı. Hâlide Edip Adıvar’ın “Sinekli Bakkal” sokağını ve “Mor Salkımlı Ev”lerini atalarımız yaşadı; bize de kıssaları kaldı.
Müslüman Türklerin dünya mekânları yanında kendilerinden hiç kopmayan ikinci mekânı da mezarlıklardı.
Mezarlıklar asla soğuk sırlı ve sıkıcı değil, sanat galerisine benzeyen mezar taşlarıyla ölümle hayat orada ay yıldız gibi iç içeydi.
Mezar taşları ilmiye sınıfına mahsus sarık veya değişik fesleriyle belli iken, devlet ricali için kemeriyye şeklinde idi. Hamileyken ölen kadının mezar taşındaki dramatik şekiller dikkat çekerken, hiç evlenmeden vefat eden hanımefendilerin mezar kapak taşında ise boş bir kalp motifi görülüyordu. (Kaptanpaşa Camii Haziresi, Üsküdar)
“Yarım ayın gölgesindeki şehirlerin tarihi, Malazgirt’te Alp Arslan’ın zaferi ile başlar. (1078-1097) yılları arasında, tarihî Nikaia, Türkler tarafından değiştirilen adıyla İznik, ilk başkent oldu. Bu arada Selçuklular bir karşı hareket ile kıyı bölgeleri bir müddet elden çıkardılar. Yavaş yavaş eski İkonya’da Havarî Paul’un yaşadığı topraklarda Sivas, Amasya ve Kayseri’de ilk Anadolu İslam eserleri belirmeye başladı. Böylece Konya, Kayseri, Sivas, Amasya ve Niksar gibi şehirler yarım aya kapılarını açtılar.” (Büyük Sancağın Gölgesinde, Friedrich- Karl Kienitz, 1001 Temel Eser, s. 15)
SİYASİ VE SIHRî BAĞLAR
Osmanlı Devleti yarı göçebelikten kurtulup şehirleşmeye başlayınca devlet de sağlam temellere oturdu. Yeni yapılanmada hem dokunulmazlık hem ticaret hem de ittifakın sağlanması için sıhriyet (nikâh) yoluyla bağlar oluşturulmaya başladı. Bursa Fatihi Orhan Bey, anne tarafından kızını Osman Bey’e vermiş olan bir Ahi dervişin torunu oluyordu. Kendisi de önce soylu bir kale kumandanının kızıyla, sonra da Bizans İmparatoru VI. Johannes Kantakuzenos’un kızı Teodora ile evlendi. (Age, s.18) Bu ilkler giderek Osmanlı Devleti’nin her döneminde görülen siyaset-sıhriyyet yollu evlilikler hâline dönüştü. Bugün hâlâ dar zihniyetli insanlar, bu evliliklerde Kayı Boyu’nun dolayısıyla da Türk ırkının genleriyle oynandığını ve Hristiyan unsurların devlete sokulduğunu savunurlar. Heyhat… Bilmezler mi ki her Hristiyan gelin sonradan ihtida ederek mükemmel bir Müslüman hanımefendi olmuştur.
Türk-İslam’ın ay yıldızı o kadar ihata edici bir “büyü”ydü ki, bu “büyü” sade Müslümanların değil Hristiyanların bile rüyaları olmuştu.
“Epey seneler evvel İstanbul’u görmeye gelen şair Henri de Regine, Eyüp Mezarlıklarının bir yokuşunda durmuş, Türk ölümünün derin bir vecdiyle Türk ırkından doğup bizimle beraber yaşayıp öldükten sonra mezarına sarıklı bir taşın dikilmeyeceğine acımış ve “İstanbul müminlerinin o kadar sevdiği Eyüp servilerinin altında kendimi senin ölülerinle kardeş hissettim” demişti. Bir Katolik şairi böyle söyleten Eyüp, bizi de içine aldığı zaman fazla düşündürmüyor, orada ahiret havasını teneffüs ederken müsterih oluyoruz. Zihnimizi yormuyoruz” (Yahyâ Kemâl, Aziz İstanbul. s. 127, 1964 İstanbul )
Mezarlıkların, taşlara yansıyan yeni edebiyat ritmiyle, muhteva ve hüviyetleriyle bir sanata dönüşmesi, muhteşem bir medeniyetin ahirete yansıması gibidir. Yemyeşil servilerin gölgelediği bu sükûnet mekânları Müslüman Türk’ün ölüme nasıl baktığını da gösteren mühim bir delildir.
Mezar taşlarında hatların en güzellerine rastlamak mümkündür. Bir sehl-i mümteni kıvamında çok şeyi az kelâmla anlatan bu sükût âbidelerinde iki şey ortaktır: “Hüvelbâkî ve Rûhuna el Fâtiha” Yani mezarın içindeki, Bâkî olan Allahü tealaya, Fâtiha sırrıyla tevdi edilmiştir. (Şunu da belirtmekte fayda vardır: Mezar taşlarına âyet-i kerîme, şiir, medhiyye yazmak bidattir.) (Seâdet-i Ebediyye.)
Eski mezarlıklarda çocuklarının salıncaklarını iki mezar taşına kuran veya çamaşırlarını mezar taşlarına bağladığı iplerde kurutan Müslüman Türk kadını, bunu mezara ve içindeki mevtaya karşı saygısızlık olarak görmez. Bu o kadar tabiidir ki, ölümle hayatı iç içe görmektir. Aynı iç içe olan ay yıldız gibi.
MEDENİYETİN MEDİNELEŞMESİ
Medeniyet tek taraflı tek yönlü olmaz, ama en önce medeni, yani şehirli olmak gerekir. Sanat çok şümullü olup insanın her ihtiyacına cevap vermelidir. Çadır kültüründen muhteşem bir medeniyete ulaşan Müslüman Türkler, geçtiği yollara Samanyolu, Süreyya Yıldızı, Çoban Yıldızı gibi “çil çil kubbeler” serpti; ayyuka ser çeken kalem gibi minareler yaptı; güvercin bakışlı sükûnetin misafirleri olan dem çeken kumrular meydana getirdi.
Çölü vaha, taşı sanat eseri hâline getiren bu medeniyet, özellikle İstanbul’un fethiyle 1453’ten sonra tarihe yeni ufuklar açtı. İstanbul’un fethinden önce Bizans entrikalarının kol gezdiği Konstantinopol, en fazla 40 bin nüfus barındırırken İslambol (İstanbul) olunca nüfusu 150 bine ulaştı. Eski başkentler Edirne ve Bursa âdeta bir şehir müzesi hâline döndü. Eskiden küçük köy görünümündeki Balkan şehirleri üzerlerine sihirli bir değnek dokunmuş gibi bayramlıklarını giydiler. Bulgaristan’ın iki küçük şehri Sofya ve Filibe, Makedonya’da Selanik, Üsküp ve Manastır, Teselya’da Yenişehir, Peleponnes’te Tripolis, Epir’de Yanya ve Sırbistan’da Belgrad, Payitahtın gölgesinde göz kamaştırmaya başladılar. Bosna Hersek, Tiran, Elbasan, Yeni Pazar Mostar, Travnik, Banjaluka, Osmanlı sayesinde kasvetli çan seslerinin baskıladığı bu kılıç hediyesi şehirler şimdi ne hâldeler? Osmanlının el çektiği İslam beldeleri zulüm ve katliama tabi tutuldu. Çünkü oralarda ay ve yıldızı birbirlerinden ayırdılar. Bugün taş yapılar hâline gelen bu şehirler Osmanlıya ihanetin bedelini taş kesilerek ödüyorlar.
Evlâd-ı fâtihânın mübarek kılıçları gölgesinde neşvünema bulan ve bir rüya gibi hatırlanan “Rakofça kırlarının hür havası” artık yok.
İslamiyeti unutmak fıtrata aykırı, Türklüğü unutmak irsiyete aykırı, millî tarihi unutmak hamiyete aykırı, ecdadı unutmak hilkate aykırı, ana babayı unutmak mürüvvete aykırı, fakir fukarayı unutmak fütüvvete aykırı, aslını unutmak asalete aykırı ve ay yıldızı unutmak da hüviyete aykırıdır.
Türk ve İslam’ı birbirinden ayırmak, ay ve yıldızı birbirinden ayırmak gibidir. İnşallahü teala bu da kıyamete kadar gerçekleşmeyecektir. Çünkü bu millet Resûl-i zî-şân Efendimizin müjdesine nail olmuştur. Gelecek yazımızda buluşmak üzere esen kalınız efendim.
.
Esas beka meselemiz: Dilimiz
12 Mayıs 2019 02:00
Numan Aydoğan Ünal
İhlas Vakfı Türk Dünyası Koordinatörü
turkdunyasi@hotmail.com
Bundan 30-40 sene önce uydurma dille mücadele eden çok kıymetli edebiyatçılarımız, yazarlarımız vardı. Maalesef bugün Türkçemiz sahipsiz ve garip kaldı. Dilimiz fakirleştirilerek kabile lisanına döndü. Artık gençlik, 1950’den önceki kitapları, gazeteleri okuyup anlayamıyor. Hâlbuki bir Fransız genci Victor Hugo’nun, bir Rus genci Tolstoy’un kitaplarını okur ve anlar.
Türk milletinin tarihte maruz kaldığı en büyük facialardan birisi de son yarım asırdan beri diline yapılan darbedir. Bu büyük darbenin sinsi ve planlı ismi “Öztürkçecilik”dir. Gerçekte ise Türkçeyi özünden uzaklaştıran yeni bir “uydurma” Türk dili meydana getirme hareketidir. Uydurma Türkçe öyle süratle yayılıyor ki eskiden dede ve torunun anlaşamadığından şikâyet ediliyordu, şimdi ise baba ile evladı dahi anlaşamıyor.
1920 yıllarının Türkçesi, Yahya Kemal ve Peyami Safa gibi şair ve edebiyatçıların kullandığı hakiki, zengin Türkçe idi. 1930-1950 arasında “Uydurma Türkçe” modası yayıldı. 1950’de Adnan Menderes iktidara gelince, 1920’lerin zengin Türkçesine tekrar dönüldü. 1960’ta 27 Mayıs darbesiyle, devlet eliyle tekrar uydurma dil furyası başladı.
Bundan 30-40 sene önce uydurma dille mücadele eden çok kıymetli edebiyatçılarımız, yazarlarımız vardı. Maalesef bugün Türkçemiz sahipsiz ve garip kaldı. Dilimiz fakirleştirilerek kabile lisanına döndü. Artık gençlik, 1950’den önceki kitapları, gazeteleri okuyup anlayamıyor. Hâlbuki bir Fransız genci Victor Hugo’nun, bir İngiliz genci Shakespeare’in, bir Rus genci Tolstoy’un bütün kitaplarını okur ve anlar.
TÜRK DÜNYASININ ALFABESİ TEKTİ
20. asrın başlarına kadar bütün Türk dünyasında aynı alfabe ve aynı dil kullanılıyordu. Adriyatik’ten Çin Seddi’ne kadar Türkçe konuşarak gidilebiliyordu. İstanbul’da çıkan bir gazete, dergi, Kırım’da, Kazan’da, Bakü’de, Taşkent’te, Kaşgar’da; oralarda çıkanlar da İstanbul’da okunabiliyordu.
Ama öztürkçeciler, Türk diline girmiş binlerce Fransızca, İngilizce kelimelere bir şey demiyorlar, asırlarca yaşayan, halkın bildiği, kullandığı Arapça, Farsça kelimelere düşmanlık ediyorlar, inatla yeni kelimeler uyduruyorlardı. Bunların asıl maksadı, Türk milletini, tarihinden, Türk dünyasından ve İslâm âleminden koparmaktı.
ARAPÇA VE FARSÇAYA DÜŞMANLIK NİYE?
Bugün Türkçede, Fransızca telaffuzuyla “aktif”, “avantaj”, “bagaj”, “endüstri” “kampanya”, “konferans”, “direkt”, “normal”, “pozisyon”, “sosyal”, “reklam” gibi 7 bine yakın kelime her gün, herkes tarafından kullanılmaktadır. Öztürkçeciler, bu kelimeler yabancıdır diye hiçbirini atmıyor, seve seve kullanıyorlar. O hâlde Arapça ve Farsçaya düşmanlık niye?
Prof. Dr. Ali Fuat Başgil diyor ki: “Fransızca; Latince, Grekçe, eski Frank kelimelerden meydana gelmektedir. Fakat hiçbir Fransız’ın, yabancıdır diye bu kelimeleri atmak ve yerlerine kelime uydurmak hayalinden bile geçmez. Ya şu muazzam İngiliz-Amerikan dünyasına ne dersiniz? İngilizce; bir yarısı Fransız, öbür yarısı Alman kelimelerden teşekkül etmiştir. Fakat İngiliz-Amerikan milleti içinde hiç kimsenin ve hiçbir zümrenin çıkıp da, bunlar yabancı diye Fransızca ve Almanca kelimeleri dillerinden atmak, akıllarından geçmez.”
Ne acıdır ki Prof. Dr. Başgil’in 1960-70’li yıllarda Türk gençliğinin başucu kitabı olan “Gençlerle Başbaşa” adlı eserini bugünkü gençlik anlayamıyor. Bunun için de bu kitap, şimdi sadeleştirilerek basılıyor.
Prof. Dr. Ayhan Songar da bu hususta “Meşhur Redhouse İngilizce-Türkçe lügatinin 1890 yılında yapılan baskısının önsözünde, o zamanki konuşulan Türkçede vasati 100 bin kelime bulunduğu kayıtlıdır. Yine aynı tarihte İngilizcenin de 100 bin kelimesi vardır. Bu sebeple lügatin nâşiri, İngilizce ve Türkçe, dünyanın en zengin iki dili olduğunu söylüyor ve bu dillerin lügatini basmaktan şeref duyduğunu yazıyor. O tarihten bugüne kadar bir asır geçti ve bugün için elimizde, konuşulan Türkçenin 10 bin kelimesi kalmıştır. İngilizcenin kelime hazinesi ise bir milyona yükselmiştir” diyor.
Prof. Dr. Nuri Köstüklü de; bugün Amerika’da ilköğretim okulları ders kitaplarında 71 bin 681, Almanya’da 70 bin 400, Japonya’da 44 bin 224 kelime, Türkiye’deki ders kitaplarında ortalama sadece 5 bin kelime olduğunu kaydediyor.
Meşhur Amerikalı Dil Bilimci Prof. Dr. William D. Templeman; “Analar, babalar, hocalar, mektep müdürleri; çocuklarınızın üniversitelerde başarılı olmasını istiyorsanız kelime bilgilerine dikkat ediniz, kelime bilgisi fazla olan talebelerin hayatta da başarılı oldukları, Amerika’da yapılan sayısız tecrübelerle sabittir” demektedir.
TÜRK DÜNYASINDA UYDURMA KELİMELERİN HİÇBİRİ YOK
Sovyetlerin dağılmasından sonra Türk dünyası ile münasebetlerin artması neticesinde görüldü ki; 40-50 sene öncesine kadar Türkiye’de hiç kullanılmayan, Öztürkçeciler tarafından uydurulan “yanıt”, “kanıt”, “yapıt”, “sorun”, “olanak”, “öneri”, “öykü”, “doğa”, “sınav”, “birey”, “yaşam”, “önlem” gibi yüzlerce kelimenin hiçbirisi Türkistan, Azerbaycan, Kırım-Kafkasya, Başkurdistan-Tataristan, Balkanlar-Rumeli gibi ülkelerdeki Türklerin edebî eserlerinde ve konuşma dillerinde yoktur.
Ne yazık ki, son zamanlarda memleketimize okumak için Türk dünyasından gelen öğrenciler ve Türkiye radyo-televizyonlarını dinleyenler vasıtasıyla uydurma Türkçe, başta Azerbaycan olmak üzere diğer Türk cumhuriyetlerinde de yayılıyor.
YABANCILAR DA ŞAŞKIN!
Güzel Türkçemizin bozularak uydurma bir hâle getirilmesi, Türkologları ve Türkçe öğreten yabancıları da şaşkına çeviriyor. Mesela İstanbul’da üniversitelerde senelerce ders vermiş olan Prof. Dr. Fritz Neumark, 1960’lı yıllarda tekrar Türkiye’ye gelerek iktisat fakültesinde bir konferans veriyor. Konferansın sonunda bir asistanın sorusuna “Sorunuzu anlayamadım; zira 10 yıl önce ülkenizden ayrıldım, o dönemdeki dilinizi iyi biliyorum. Birkaç yılda değişen bir dille kalıcı bir eser vermek mümkün mü? Hangi insan, aklını peynir ekmekle yemeden, 10 yıl sonra yazdıkları kese kâğıdı yapılacaksa, ciddi eser vermeye çalışır” diyerek şaşkınlığını ifade ediyor.
Londra Üniversitesinde Türk dili Profesörü Dr. Margaret Bainbridge İstanbul’a gelip uydurukça dille karşılaşınca, Nihat Sami Banarlı’ya şöyle diyor: “Bu işin sonu ne olacak? Sizin, büyük, tarihî eser olan güzel diliniz böyle ziyan olup gidecek mi? İngiltere’de Türkçe öğrenmek isteyen fakülte talebesine hangi Türkçeyi öğreteceğiz! Sizin hakiki Türkçeniz, bundan 40-50 sene evvel konuşulan ve yazılan Türkçedir. Bugünkü diliniz ise artık tamamıyla uydurma, güzel ve akıcı olmayan bir dil. Ne sesi, ne üslûbu kalmış, ziyan olmuş bir lisan... Kemalini bulmuş Türkçeye nasıl kıyıyorsunuz? Bu güzel lisanı, kısa zamanda nasıl bu kadar mahvuperişan ettiniz? Bu, akıl alacak şey değil!”
Oxford Üniversitesi Türkçe profesörü Geoffrey Lewis, mizahî bir üslûpla ve âdeta alay ederek, uydurukça Türkçeyi tenkit edercesine ‘Trajik Başarı-Türk Dil Reformu’ isimli çok kıymetli bir eser yazdı. Prof. Lewis diyor ki: “Türkiye, dünyada 200 devlet arasında ana dilini yeterince öğretmeyen ve nesilleri birbirinden koparan tek devlettir.”
Edebiyatçı ve şair Attilâ İlhan’a Fransa’da Türkolog Prof. Carlier sitemle “Delikanlı, Türkçeyi ne yaptınız?” diye soruyor. O da, dil devrimi yapıldığını, bu sebeple Arapça, Farsça kelimelerin atıldığını söyleyince; Prof. Carlier “Batı ülkeleri, Fransa, İngiltere, İtalya ve İspanya, nasıl millet diline geçerken, Yunanca-Latince asıllı birçok kelime, hatta kuralı aldılar, kullandılarsa; Türkler de, Selçuklu-Osmanlı ümmet sentezinden, millet sentezine geçerken, dillerinde elbette Farsça-Arapça kelimeler bulunacaktır ve bunda yadırganacak bir şey yok; asıl yadırganması gereken, 'özleştirme' adı altında dilin budanıp kuşa çevrilmesidir; zira böyle yetiştirilen genç nesillerin, ecdadın dilini anlaması imkânsızdır. Bu da, kendi kurdukları Selçuklu-Osmanlı medeniyet sentezinden kopmalarına, boşlukta kalmalarına yol açar!..” diyor. Attilâ İlhan şöyle devam ediyor: “Ben Osmanlıca kelimeleri kullanırım. Nasıl İngilizce öğretiliyorsa gençlik bunu da öğrensin. Bu da babasının, ecdadının dili, işte kendi dili. Ben burada da ısrarlıyım. Onlar, Latince ve Yunancayı muhafaza ettikleri için bir Batılı genç asırlar öncesinde yazılmış bir kitabı rahatlıkla okuyabilmektedir. Bizse Arapça ve Farsçaya boykot ilan etmişiz. Bizim gençler elli yıl evvelini anlayamıyor. Bundan kurtulmak için okullarda Osmanlıca dersi koymak gerektir.”
Azerbaycan Yazarlar Birliği Başkanı Anar Rızayev de “Bu ne yaman tezat! Ben Yunus Emre divanını okuyup anlıyorum ama önsözünü anlamıyorum” diyerek uydurukçadan duyduğu üzüntüyü dile getirmektedir.
TÜRK İLİM VE FİKİR ADAMLARI NE DEDİLER?
Prof.Dr. Necmettin Hacıeminoğlu: “Türk dilinin sadeleşmesi hareketi, tam bir kültür ihtilali şekline dönüşmesi, 1960 yılından itibaren başladı. Devlet organlarının böyle bir kültür yıkımına öncülük etmeleri, Türkçenin çöküşünü büsbütün hızlandırmıştır. Eğer Türk milliyetçileri, bu gidişin karşısına dikilmezlerse, en geç bir nesil sonra Türkiye’de Türk dili ile yazılmış ilim, fikir, sanat eserine rastlamak mümkün olmayacaktır.”
Prof. Dr. Faruk K. Timurtaş: “Dil meselesi bir millî müdafaa meselesidir. Dilimizi korumak, vatanımızı korumakla birdir. Çünkü dil; vatan kadar, tarih kadar, gelenek ve töre kadar azizdir. Dil de bayrak gibi, aile gibi mukaddesattandır. Belki hepsinin ifadesi, aksi onda olduğu için hepsinden öndedir. Dil olmayınca millet olmaz, milliyet olmaz. Millî kültürün baş unsuru dildir.”
Prof. Dr. Mehmet Kaplan: “Komünist Rusya, Türk lehçeleri arasındaki küçük farkları kabartarak Özbekçe, Kazakça, Kırgızca, Azerice diye, lisan ilmine aykırı beş-on dil ortaya çıkardı. Maksadı Türkler arasındaki birliği parçalamaktı. Şimdi de biz Türkiye’de millî dilimizi 'öztürkçe', 'Arapça-Farsça' ve 'Osmanlıca' diye ayırmaya çalışıyoruz. Dil birliği ile millî birlik arasındaki münasebeti düşünürsek bu yolun nereye varacağı kolayca anlaşılır.”
Prof. Dr. Muharrem Ergin: “Türkçeden katledilip ölüme mahkûm edilen kelimelerimiz çok iyi bilinmelidir. Çünkü onlar savaşta birer birer şehit edilen neferlerimiz gibidir. Türkçe kurtarılmadan Türkiye kurtarılamaz.”
Peyami Safa: “Bir milletin bütün zekâsı, bilgisi, hassasiyeti dilinde toplanır. Dil onun varlığıdır, müdafaasıdır, başka millet üzerindeki tesirinin en güçlü silahıdır. Bir millet toprağını kaybedebilir, dilini unutmazsa o toprağa yeniden sahip olabilir. Dilini kaybeden bir millet her şeyini kaybetmiş demektir. Yeryüzünde tek bir memleket gösterilemez ki orada gençler kazara millî kütüphanelerine girerek bir tek eser okuyamadan çıkıp gitsinler. Böyle bir katliam hiçbir milletin tarihinde yoktur.”
Necip Fazıl Kısakürek “İdeolocya Örgüsü” kitabında diyor ki: “Kömür, toprak altında elmas oluncaya kadar binlerce yıl pişiyor. Dildeki kelimeler de öyle. Sonradan zorla dile sokulan unsurlar, o milletin ruh ve idrak temeline en korkunç bir suikasttır. Böyle bir lisanın adı da 'Türkçe' değil, 'Uydurukça'dır.”
Milletimizin esas beka meselesi “millî dil”dir. Devletimiz, ders kitaplarında, radyo-televizyon programlarında, hakiki Türkçeyi yeniden yaşatmalıdır. Aksi takdirde millî birliğimizin aslî unsuru olan dilimiz kaybolacak, bundan sonra ciddi fikir adamı, edip ve şair yetişmeyecektir..
.
İstanbul seçimleri ve beka meselesi
19 Mayıs 2019 02:00
Dr. Telman Nusretoğlu
Türk İslam Araştırmaları Merkezi Başkanı
Zorlu jeopolitik şartlar içinde âdeta yeniden bir millî mücadele yürütülürken siyasi-ekonomik istikrar, millî idealler etrafında kenetlenmek oldukça önemli hâle geliyor. Mesele, bir yerel seçim meselesi olmaktan çıkıyor, ülkü ve ülke meselesine dönüşüyor...
Bölgede ve dünyada kritik jeopolitik gelişmelerin yaşandığı âşikar. Her geçen gün tırmandırılan İran gerginliği, Fırat’ın doğusunda terör örgütü PYD için oluşturulan nizami ordu, Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin ısrarla denklem dışına itilmeye çalışılması ve ABD’nin ramazandan sonra açıklayacağı Orta Doğu planı bir bütünlük içinde okunmalıdır. Oyun kurucu global odakların, Rusya da dâhil dünyanın ekseri kritik ülkelerinde etkili uzantıları olduğu için olayları sadece ülkeler ve onların millî çıkarları çerçevesinden bakarak doğru okuyamayız.
Daha XX. asrın evvellerinde güya emperyalizm karşıtı, ezilen işçi sınıfların savunucusu olarak ortaya çıkan Bolşeviklerin Çarlık hazinesinden el koyup Avrupa’ya gönderdiği altınlarla global emperyalizmin en büyük araçlarından biri olan IMF’yi kuran bir güçten bahsediyoruz. Suriye’nin İdlib bölgesinde yaşanan son gelişmeler, Amerika ve Rusya arasında ılımlaşan ilişkiler, Avrupa’nın tek saf hâlinde Doğu Akdeniz’deki gaz rezervlerinin kullanımı konusunda Türkiye’nin karşısında yer alması aynı sürecin parçaları olarak değerlendirilmelidir. Başka türlü ABD’nin eğittiği, Suriye’nin toprak bütünlüğü için en büyük tehdit oluşturan Fırat’n doğusundaki 60 binlik terör ordusuna yönelik Türk ordusunun operasyonu gündemdeyken Esad’ın İdlib’de harekete geçmesini, Amerika’nın açıktan ilan ettiği Astana sürecinin fişini çekme amacına katkı sunmasını anlamak mümkün değildir. Eski ABD Başkanı Barack Obama döneminde, Pentagon’da müsteşar yardımcısı olan Andrew Exum birkaç gün önce yaptığı açıklamayla İsrail'in güvenliği için Esad rejimi aniden düşmesin diye Rusya’yla temasa geçtiklerini ifade etmişti. Bu açıklama Suriye’de başından beri nasıl bir oyun sergilendiğini, Amerika’nın Arap dünyasına yönelik demokrasi, insan hakları diye bir derdinin olmadığını ve Esad sonrasında demokratikleşen bölgede Türkiye’nin artan muhtemel etkisini kırmak için ABD ile Rusya’nın zaman zaman iş birliği yaptığını ortaya koymaktadır. Gelişmeler aynı zamanda dünyanın süper gücü olan ABD üzerindeki İsrail tahakkümünü, merkezinde global dinî-ezoterik paradigmanın olduğu dünya hakikatini de gözler önüne seriyor. Hâlihazırdaki gelişmeler ışığında -ne kadar Türkiye’yle iş birliğine muhtaç olsa da- Doğu Akdeniz savunmasında Ankara’nın konumunu zayıflatmak için Rusya’nın türlü provokasyon ve bahanelerle S-400’leri teslim etmekten imtina edebileceğini bile düşünüyorum. Amaç da oyun da yüz yıl önceki gibidir. Osmanlının dağılmasından sonra kurtlar sofrasına yem olan İslam dünyasının esaret hâlini daha da derinleştirmek, parçalayarak birbiriyle çatıştırmak, askerî-ekonomik dayatmalarla millî birikimlerini yok etmek, gelişmelerini durdurmak ve servetlerini sömürmeye devam etmek. Yaşanan gelişmeler ışığında bu zillet dayatmasını engelleye bilecek tek kilit ülkenin Türkiye olduğunu, bundan dolayı kuşatma altına alındığını görmeyen kaldı mı?
Bazen Erdoğan’ın dindarlığı üzerinden dış politikada, özellikle Filistin meselesinde Tel-Aviv’e Araplardan daha fazla tepki veriyoruz. Bu noktada dünyanda mühim güçlerinden biri olan İsrail’le, Türkiye’nin millî çıkarları doğrultusunda ilişkileri geliştiremiyoruz ve bölgede yalnızlaşıyoruz yönündeki eleştirileri hayretle okuyorum. Bu eleştirileri yöneltenlerin idrak etmek istemediği çok şey var. Sevr’de Türkiye’ye Ermenistan, Kürdistan projesi dayatan, PKK’yı kuran ve silaha boğan, Ankara’yı köşeye sıkıştırmak için Ermeni yalanlarını hevesle dünyaya yayan, 90’lı yılların başında iki kutuplu dünya düzeni çöküp Avrasya’da muazzam bir Türk realitesi ortaya çıkmışken, Türkiye’yi kendi limanlarında tutmak için Amerika’da Kürt enstitüsüleri kuran, ‘Çekiç Güç’le Irak’ın kuzeyinde Kürdistan inşa eden bir irade var. Maalesef bu iradenin de merkezinde Yahudi gücü, aklı, sermayesi bulunuyor. İsrail’in millî güvenlik endişeleri bağlamında Suriye-Irak-Lübnan üçgeninde genişleme stratejisi izlediğini, Dicle-Fırat havzasını kontrol altında tutmaya çalıştığını anlamak o kadar da zor değil. Daha 90’lı yıllarda MİT’te önemli görevlerde bulunmuş Hiram Abbas’ın Turgut Özal’a gönderdiği raporunda İsrail’in Kuzey Irak'ta çok derin ve güçlü bir istihbarat ağı oluşturduğu yönündeki bilgiler basına da yansımıştı. ABD eski başkanı Bill Clinton’un güvenlik kabinesinde yer alan, Amerika’nın Irak Kürtleri’yle alakalı siyasetinin belirlenmesinde oldukça mühim bir yeri olan Martin Indyk Yahudi asıllıdır, aynı zamanda İsrail Başbakanı İshak Şamir’in de danışmanı görevinde bulunmuştur. Amerika’nın bölgedeki Kürtlere yönelik siyasetini şekillendiren Washington Kürt Enstitüsünün de başkanı yine Yahudi kökenli Mike Amitay olmuştur...
Örnekleri artırabiliriz; görünen köy kılavuz istemez. Şu anki meselenin özeti Irak’ın kuzeyinden başlayan Fırat’ın doğusuyla devam eden proje, plastarm devletçiği tamamlamak, bu plana engel olabilecek güce sahip olan Türkiye’yi tehdit ederek kendi iradelerine tabi etmektir. Onlar şunu da biliyorlar ki Türklerin ve Türkiye’nin onaylamadığı hiçbir devrim hareketi veya müdahale İran’da başarılı olamaz. Tahran’daki Sasani zihniyetinin temsilcileri de bu stratejik gerçeğin eminim farkındalar. Türkiye’nin fiziki coğrafyasının sınırlarını aşan etki gücü var. Onun için son yıllar yapılan bütün emperyal operasyonların hedefinde kilit Türkiye kalesini ele geçirmek, Erdoğan’ı iktidardan indirmek, sonrasında siyasi-ekonomik istikrarsızlık üreterek Türkiye’yi kendilerine mahkûm etmek, yıkıcı bölge politikalarına razı etmek niyeti var. Gezi, MİT’e müdahale teşebbüsü, 17-25 Aralık operasyonları, 15 Temmuz hain darbe teşebbüsü... Kırk yıllık sinsi projeleri olan FETÖ’yü bile açıktan sahneye sürdüler, Türk milleti feraseti, iradesiyle oyunu bozdu. Batılılar silah satmadılar, Türkiye modern silahlar üretti. Kaşıkçı cinayeti üzerinden yaptıkları hamleleri Ankara bertaraf etti. Ve şimdi de İran meselesi, İdlib ve Doğu Akdeniz üzerinden yine Ankara’yı teslim almaya yönelik oyun geliştiriliyor.
Bir de ekonomik ve siyasi istikrarsızlık üretmek istedikleri İstanbul seçimleri var. Elbette bütün demokratik ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de parti kadrolarının yenilenmesi, seçimler yoluyla siyasi değişim ve dönüşümün gerçekleştirilmesi kaçınılmazdır. Sayın Erdoğan da nihayetinde ebedi değil. AK Parti içinde de halktan, davasından uzak düşmüş basiretsiz kimseler olabilir. Fakat değişimin de zamanlaması, millî damarlar ve süreçler üzerinden yürümesi, her şeyin Türkiye’nin çıkarlarına, geniş coğrafyaların büyük Türkiye özlemine uygun bir şekilde cereyan etmesi elzemdir. Bütün siyasi çıkarların, iktidar meselelerinin üzerinde olan Türkiye’nin beka meselesi devam ediyor. Unutmayalım ki emperyal operasyonlar devam ederken, bu oyunları bozmak için mücadele eden bir Erdoğan liderliği ve Cumhur İttifakı gerçeği mevcut. Üstelik Türkiye’ye ekonomik buhran dayatılmak isteniyor. Böyle bir zorlu jeopolitik şartlar içinde âdeta yeniden bir millî mücadele yürütülürken siyasi-ekonomik istikrar, millî idealler etrafında kenetlenmek oldukça önemli hâle geliyor. Mesele, bir yerel seçim meselesi olmaktan çıkıyor, ülkü ve ülke meselesine dönüşüyor. Anlaşılan o ki sayın İmamoğlu bazı çevrelerce sadece İstanbul için değil Türkiye iktidarı için alternatif olarak kurgulanarak muhtemel bir başarı sonrasında erken genel seçim söylentileriyle Türkiye’nin istikrarı hedefe oturtulmak isteniyor. Türkiye’nin ekonomik krizlere mahkum olması, içeride enerjisini tüketmesi veya global odaklara teslim olarak onların güdümüne girmesi en büyük arzuları.
Jeopolitik gelişmeler ışığında bütün bu yaşananların zamanlamasına dikkat etmek lazım. İşte sayın Devlet Bahçeli de sahnelenmek istenen oyunları önceden görerek siyasi belirsizlikleri bir an önce aşıp Ankara’nın millî güvenlik meselelerine odaklanması için seçimleri erkene alma teklifinde bulunmuştu.
Türkiye bu kritik dönemde millî bütünlüğünü daha da pekiştirip siyasi istikrarını kuvvetlendirerek 2023’e kadar stratejik mahiyetteki bu tehlikeli projeleri bertaraf etmek zorundadır. Şekillenmekte olan yeni dünya düzeninde, acımasız hâl alan paylaşım savaşında bütün medeniyet coğrafyalarıyla birlikte buna büyük ihtiyaç var...
.
Çocukların temel eğitiminde ne kadar dikkatliyiz?
19 Mayıs 2019 02:00
Doç. Dr. Mustafa Şeker
Geçmişimizde çocuk, yetişkin olmadan önce nasıl bir tedrisattan geçerdi? Buna cevap olarak en güzel misallerden biri sıbyan mektepleridir. En temel değerlerin yaşatılarak öğretildiği bu mekteplerde çocuğa ihtiyacı olan her şey belli usul, erkân ve kaideler eşliğinde verilirdi.
Çocuk; bilmeyen, dünya görüşü gelişmemiş, tecrübesiz ve bir rehbere ihtiyacı olan kimse demektir. Çocuk, özellikle geçmişi ile köklü bir bağa sahip olmalı, tarihi, kültürü ve medeniyeti ile güçlü bir ilişki kurmalıdır. Bu ilişki ileride onun karakter ve benlik algısının yükselmesine vesile olacağı gibi kendini aidiyet duygusu ile bazı şeylere uymaya zorlayacak ve tarafı olduğu inanç dünyasının gönüllü hizmetkârı olarak kendini huzurlu hissedecektir. Bu huzur ona, gelecekte nasıl bir yol haritası takip edeceği hakkında da yol gösterici olacaktır.
Peki, geçmişimizde çocuk, yetişkin olmadan önce nasıl bir tedrisattan geçerdi? Buna cevap olarak en güzel misallerden biri sıbyan mektepleridir. En temel değerlerin yaşatılarak öğretildiği bu mekteplerde çocuğa ihtiyacı olan her şey belli usul, erkân ve kaideler eşliğinde verilirdi. Fakat bu mekteplere başlama safhasından tutun bitirme safhasına ve burada vazife yapan eğitimcilere kadar her noktada ciddi hassasiyetler güdülmüş, çocuğun mektepte oynayacağı oyunlara kadar her şey planlı ve programlı biçimde tertip edilmiştir. Şimdi çocuğun bu mekteplere ilk başlama anından sonuna kadar nasıl bir yol takip ederek ilerlediğini izah etmeye çalışalım… Öncelikle çocuğun okula hazırlanış ve gidiş törenleri hakkında malumatlar verelim ki burada en önemli noktalardan biri “Âmin Alayları”dır.
ÂMİN ALAYI
Âmin alayları, Osmanlı halkının eğitime verdiği ehemmiyeti göstermesi açısından çok önemlidir. Çocuğun ilk defa gözünün açıldığı ailesinden sonra hayatına mana katan kurum, sıbyan mektepleridir. Çocuğun sıbyan mektebine başlaması ise tam manasıyla bir kutlamadır. Buna göre çocuğun mektebe başlaması şu safhalardan geçerdi;
Çocuğun 4-7 yaşlarında öncelikle Kur’ân-ı kerimi en iyi şekilde öğrenebilmesi için gerekli tedbirler alınırdı. Çocuk mahalle mektebine başlarken onun için öncelikle bir merasim planı oluşturulur, bu merasimler özellikle kandil günleri olmazsa pazartesi ve perşembe günleri yapılırdı.
Ebeveyn öncelikle tatlı bir telaşa girer, ev temizlenir ve merasim için hazırlıklar başlatılırdı. İstanbul’da yaşanıyorsa Kapalıçarşı’dan Anadolu’da ise pazardan veya çarşıdan çocuk için ve mahalledeki diğer çocuklar için en güzel kıyafetler alınırdı. Dededen kalma rahleler varsa ustasına cilalatılır, genellikle dededen yadigâr olan bu rahleler çocukla birlikte mektebe götürülerek, “Bak evladım bizim sülalemizde herkes bu rahleden geçmiştir. Sen de hocana, atana ve dinine bağlı olarak aynı rahleden geçip er ol emi!” mesajı verilirdi.
Sıbyan mektebine başlayacağı gün çocuk erkenden kalkar, babası ile sabah namazına gider, kahvaltıdan sonra ailece Eyüp Sultan hazretlerine, Anadolu’da ise o bölgenin en büyük evliyasının türbesine gidilerek dua edilirdi.
Daha sonra önceden ayarlanan ilahiciler yanık sesleri ile kasideler söyleyerek diğer okul çocukları ile birlikte çocuğun evine gelirlerdi. O gün, herkes için heyecanlı bir gün olurdu. Zira günümüzdeki asker uğurlama törenleri gibi o günlerde de çocuklar için bu eğlenceler tertip edilir, bundan mahalleli de hem mutlu olur hem de çocukları büyüyünce aynısını yapmak için kendilerini motive ederlerdi. Bütün mahalleli o gün büyük bir kalabalık oluştururlardı. Her şey İslam usulleri üzerine yapılır, bırakın haram işlemeyi mekruh olan şeylerden bile kaçınma hususuna özel itina gösterilirdi. İlahiciler ve mektep çocukları çocuğun dışarı çıkmasını gözlerler, çocuk evden çıktığında yüksek sesle ilahiler söylenmeye başlar, “âminciler” diye tabir edilen kişilerden duyulan “âmin, âmin” nidaları semaya yükselirdi. İlahiler sonunda mahalle imamı tarafından Kur’ân-ı kerim okunur, herkes olduğu yere çömelir ve edilen dualara eşlik ederlerdi. Dua sonrası ilahiciler tekrar okumaya başlar, halk ise belli yerlerde “âmin” diyerek nidalar eşliğinde yola koyulurlardı. Bir kişi çocuğun okuyacağı “Elif Ba”yı başına kaldırır, diğer uzun boylu kişi de rahleyi ve çocuğun oturacağı süslemeli minderi başında taşımaya başlardı. Mahallenin bekçisi ise çocuğu bineğe oturtur, âmincilerle birlikte ikişer ikişer el ele tutuşan çocuklarla birlikte mektebe doğru yola düşülürdü. Alayın en arkasında ise çocuğun babası, davetliler, misafirler, akrabalar ve aile büyükleri, eş-dost ve ahbaplar bulunurdu. Bunlar aynı zamanda çocuğa çeşitli hediyeler de verirlerdi.
Alay okula vardığında herkes zamanın padişahına dua eder, gülbank okunur ve çocuk bir yanda mektebin kapıcısı diğer yanda okul kalfası ile birlikte hocaya götürülürdü. Çocuk hocasının elini öper önüne rahle konur ve besleme-i şerife ile derse başlanırdı. İlk derste elif harfi öğretilir ve bu şekilde ilk ders başlardı...
O günleri yaşayan kimselerin bu hoş hatıraları her zaman terennüm ettikleri ve bu uygulamanın yüzlerce yıl sürüp gittiği görülmektedir. Bu da gösteriyor ki çocuk için önemli olan belli günlerin hoş hatıralarla anılması gelecek nesiller adına mühim bir köşe taşıdır.
SIBYAN MEKTEBİ (MAHALLE MEKTEBİ)
Bu mektepler, Osmanlı devrinde 4 ila 7 yaş arasındaki çocuklara temel dinî, ahlaki ve manevi değerlerin öğretildiği yerlerdir. Buralarda öncelikle Kur’ân-ı kerim, tecvid, ilmihâl bilgileri öğretilir ayrıca adab-ı muaşeret (görgü kuralları) dersleri verilirdi. Bu mektepler; padişah dâhil, valide sultanlar ve devlet ümerası tarafından Osmanlı coğrafyasının her yerinde cami veya mescit yanlarında açılırdı. Hatta köylerde bile mescitlerin son mahallinde özel oda olarak tahsis edilir, burada tedrisat yapılırdı.
Mektepte kız ve erkek çocukları farklı zamanlarda derse başlarlardı. Çocukların hocaları onlara nasıl yaklaşılması gerektiğini çok iyi bilen iyi eğitilmiş, ehil ve tecrübeli kimselerdi. Erkek çocuklara özellikle âlim ve bilgili kimseler hocalık yapar, kız çocuklarına da yine âlim, bilgili ve yaşlı hanımlar tarafından tedrisat uygulanırdı. Bu hanımlar bugün çocuk pedagojisi diye tabir ettiğimiz bütün ilimlere haiz, ilm-i siyasetten belagate, fıkıh ilminden âdab-ı muaşerete kadar her şeye vâkıf kimselerden seçilirdi. Zira Osmanlıda eğitim, ehil ve liyakat sahibi olmayan kimselere kesinlikle emanet edilmezdi. Hanım hocalar, tecrübeli diğer hanım hocaların sert imtihanlarından geçer, çocuklar, kendilerine hakiki manada faydası olmayacak kimselerin eline bırakılmazdı. Devlet de çocukların iyi eğitilmesi ve temel eğitimden layıkıyla istifade edebilmesi için zaman zaman emirnameler yayınlardı. Mesela Sultan II. Mahmud, 1824 tarihli İstanbul ve Bilâd-ı Selâse kadılarına gönderdiği bir fermanda, para kazanma hevesiyle 5-6 yaşındaki çocuklarını mektep yerine çıraklığa göndererek onların cahil kalmasına sebep olan ebeveynlerin uyarılmasını emretmiş ve temel dinî, fıkhi ve ilmihâl bilgilerini öğrenmemiş çocukların usta yanına verilmesini yasaklamıştır.
GÜNÜMÜZDE SIBYAN EĞİTİMİ
Günümüze maalesef sıbyan eğitimlerinin layıkıyla verilemediği görülmektedir. Zira bu konuda bazı eğitimcilerin de ciddi eksiklikler taşıdığı ve çocuk psikolojisinden anlamayan bazı kimselerin işletme mantığıyla sıbyan mektebi türü eğitime giriştikleri dolayısıyla da çok faydalı olamadıkları görülmektedir. Zira çocuğa sadece modern pedagoji yaklaşımları ile yaklaşmak yeterli değildir. Sıbyan mekteplerinde hocaların da öncelikle Kur’ân-ı kerimi tecvidli biçimde çok iyi okuyabilmeleri şarttır. Bunun yanında edille-i şeriyye hükümlerine tam hâkim biçimde İslamiyet’in 4 kaynağına öncelikle kendileri tam uymalı, bütün müctehid âlimlerin içtihatlarını kıyasları ile birlikte tam bilmelidirler. Ayrıca temel anatomi, adabı muaşeret, sosyal psikoloji, ilm-i siyaset gibi temel ilimlerde de mahir olmalıdırlar. Özellikle sabır faktörü burada çok önemli olup çocuklara millî ve manevi kimliklerine bağlı modern metotlarla yaklaşmasını çok iyi bilmek zorundadırlar. Bütün bunların yanında lisanı hâlleriyle de numune konumda olunması zaruridir. Zira yakın zamanlarda sıkça duyduğumuz mezuniyet seremonisi adı altında yüksek sesle müzik, dans, koro gibi şamatalarla dinî bir eğitim havasından çok Batının çok sesli korosuna benzeyen yaklaşımlardan uzak durulmalı, ecdadımızın izlediği ve başarılı olduğu metotlardan mutlaka istifade edilmeli, işin ciddiyeti eğlence arayışlarına feda edilmemelidir.
Öyle ki maalesef Ramazan-ı şerif dolayısıyla mevziye çekilmiş ve mübarek ayın bitmesini dört gözle bekleyen sıbyan mektepleri adı altında faaliyet gösteren bazı uyanık kuruluşların hemen hemen büyük çoğunluğu çocuklarımızın ihtiyaç duyduğu dinî eğitim modellerini uygulamaktan o kadar uzaklar ki... Bununla birlikte bu mektepler, her dönem sonunda “yıl sonu etkinlikleri” adıyla yaptıkları saçma sapan faaliyetlerle de hem temel misyonlarının dışına çıkmaktalar hem de yıl boyunca vermeye çalıştıkları temel İslami değerlerle ters düşmektedirler. Bunların bir kısmı bu günlerde sene sonu olması hasebiyle de minicik yavruların bilinçaltına “dinî kutlama” adı altında yerleştirecekleri gayri İslami faaliyetlerin planlarıyla da meşguller maalesef… Ne İslamiyet’te ne de kültürümüzde yeri olmayan bu kutlamaların çoğu, çocuklarımıza faydadan çok zarar verirken maalesef bu mekteplerin yöneticilerinin ve eğitimcilerinin gelen misafirlere kendilerini ispat kaygısı her şeyin önüne geçebilmektedir. Ayrıca her ne hikmetse bu kutlamalarda güzel ahlak numunesi şahsiyetlerin hayatlarından hiç misal verilmez. Tedrisatlar sırasında da verildiğini duymadık. Mesela, İmam-ı Azam, İmam-ı Malik, İmam-ı Şafii, İmam-ı Ahmet bin Hanbel, İmam-ı Gazali, İmam-ı Buhari hazretleri, Eshabı kiram efendilerimizin hayatları, Peygamber efendimizin mucizeleri, evliyayı kiramın kerametleri hiç anlatılmaz. Birkaç Çanakkale şiiri ve oyununun ardından vatan ve bayrak şiirleri okunur, gelenlerin ağzına da bir parmak bal sürülür, anneler için de hüzünlü havalar ihmal edilmez ve konu kapatılır.
.
ÂDETLER, HATIRALAR, DEĞİŞİMLER… Ulu Türkistan’da ramazan ayı ve oruç
26 Mayıs 2019 02:00
Dr. Öğretim Üyesi Ahmet Şimşek
Selçuk Üniversitesi
Doğu Türkistan’dan Kafkaslara, Kazan’dan Tebriz’e kadar büyük bir coğrafya olan “Ulu Türkistan”, oruç ibadetinin feyzinden nasibini alır. Bu hassasiyet geçmişte Sovyet rejiminin sosyalist baskısına ve günümüzde Çin’in soydaşlarımıza uyguladığı zulme rağmen devam edegelmiştir. Sovyet günlerini yaşayanlardan öğrendiğimiz bilgilere göre en baskılı dönemlerde bile bu oran hiçbir zaman üçte birin altına düşmemiş.
Oruç, tıpkı namaz gibi Müslümanların en önemli ibadetlerindendir. Farzıyyeti “Kitap ve Sünnet” ile sabittir. “Ey İnananlar! Oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi Allah'a karşı gelmekten sakınasınız diye, size sayılı günlerde farz kılındı. İçinizden hasta olan veya yolculukta bulunan, tutamadığı günlerin sayısınca diğer günlerde tutar. Oruca dayanamayanlar, bir düşkünü doyuracak kadar fidye verir. Kim gönülden iyilik yaparsa o iyilik kendisinedir. Oruç tutmanız eğer bilirseniz sizin için hayırlıdır.” (Bakara:183-184) “İslâm dini beş esas üzerine kurulmuştur: Allah'tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed aleyhisselamın Allah'ın Resulü olduğuna şehâdet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, hacca gitmek ve ramazan orucunu tutmak.” (Buhari ve Müslim) Dolayısıyla üzerinde tartışılacak bir konu değildir.
İslam dini, Müslüman olmalarıyla birlikte yavaş yavaş ve hazmede hazmede Türklerin hayat tarzı hâline gelmiştir. Zaten “Bir Allah” inancıyla yaşayan ‘Kadîm Türkler’den sonra İslâm’ın emir ve yasakları âdeta kültürel bir yapıya bürünmüştür. İşte oruç da bunlardan biridir. Anadolu’da cuma gününün ve ramazan ayının nasıl ki ayrı bir yeri ve heyecanı varsa, Türkistan coğrafyasında da aynı durum söz konusudur. Doğu Türkistan’dan Kafkaslara, Kazan’dan Tebriz’e kadar büyük bir coğrafya olan “Ulu Türkistan”, oruç ibadetinin feyzinden nasibini alır. Bu hassasiyet geçmişte Sovyet rejiminin sosyalist baskısına ve günümüzde Çin’in soydaşlarımıza uyguladığı zulme rağmen devam edegelmiştir. Bu demek değildir ki Ulu Türkistan Türklerinin tamamı oruç tutar; bizde olduğu gibi elbette o bölgede de mazeretli veya mazeretsiz oruç tutmayanlar vardır. O günleri yaşayanlardan aldığımız bilgilere göre en baskılı dönemlerde bile bu oran hiçbir zaman üçte birin altına düşmemiş.
“ARAP GELENEĞİ” DEDİLER
Baskılı dönemden kastımız Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Azerbaycan için Sovyetler Birliği zamanıdır. Bu zaman dilimi öncesi ve sonrasıyla yaklaşık bir asırdır. Sovyet rejimi gerek yöneticiler gerekse yetiştirdiği "çakma" din adamları vasıtasıyla ibadetleri küçümsemeye ve Arap geleneği olduğunu empoze etmeye çalışmışlardır. Mesela oruç için o devirde Araplar açlık çektiklerinden az yemek için bunu yapıyorlardı gibi komik bir sebep uydurmuşlardır. Komik diyorum, çünkü birçok inançta olduğu gibi Kadîm Türkler de biraz farklı olsa da oruç tutuyorlardı.
Türkiye’mizde olduğu gibi Türkistan coğrafyasında da ramazan ayı hazırlıkları üç aylar girince başlar. Buna ramazana hazırlık da diyebiliriz. Bunun en belirgin hareketleri de sosyal dayanışma ve yardımlaşmanın artmasıdır. Türk cumhuriyetlerinin bağımsızlığı ve Rusya Federasyonu içinde yer alan Tataristan, Kafkaslar ve diğer özerk cumhuriyetlerde yaşayan Müslümanların inanç hürriyetine kavuşmaları çeyrek asra ulaştı. Bu zaman diliminde çok şey değişti. Bazen yirmi yıl önce gidip gördükleri Ulu Türkistan coğrafyasını sanki bugün de öyleymiş gibi anlatanları görünce ve duyunca üzülüyorum. Hâlbuki çok değişiklikler oldu. Biz bile yirmi yıl öncesi Türkiye ile günümüz Türkiye’sini kıyaslayınca ne büyük farklılıklar görüyoruz.
Ramazan ayına bir hafta kala insanlar kendi aralarında oruç için gün saymaya başlarlar. Televizyon ve gazetelerde de ramazan ve oruç ile ilgili haberler çıkar. Özellikle ilk teravih namazı "görsel" olarak epey bir yer kaplar. Bunu gören yaşlılar, gençliklerinde yani Sovyet rejimi esnasında oruç tutmamak için gördükleri baskıyı anlatırlar. Araştırmacılardan edindiğimiz bilgilere göre 60’lı yıllarda oruç tutma oranı bölge Müslümanları arasında yarı yarıyaydı. 80’li yıllarda yani rejimin en ağır hissedildiği dönemde bile oruç tutma oranı %30-35’ler civarındaydı. Günümüzde gerek namaz kılma gerekse oruç tutma oranı yarıyı geçmiştir. Özellikle cuma namazlarında gençlerin camilerden dışarı taşması takdire şâyandır. Bundan birkaç yıl önce Almatı’dan Taraz’a minibüsle giderken namaz vakti geçiyor diyerek üç gencin minibüsü durdurup yağmurlu bir havada ceketlerini yol kenarına serip akşam namazını eda ettiklerini görünce nereden nereye gelindi diye düşünüp duygulanmıştım.
“Ey Ramazan!”
Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Karakalpaklar ve Uygurlarda da görülen çok hoş bir gelenekten bahsetmek istiyorum. Kazakların “Jarapazan”, Kırgızların “Caramazan”, Özbeklerin “Yo, Ramazon”, Türkmenlerin “Yaremazan”, Karakalpakların “Yaramazan”, Uygurların “Ramzan/Ramizan” dedikleri bu ayda, çocuklar evlerin kapısını çalarak mâniler söyleyip bahşiş alırlar. Bu bölgelere göre gündüz de olabilir, akşam iftardan sonra da olabilir. (Ben bu güzel geleneği, günümüzde Konya’da hâlen yaşayan ve üç ayları karşılama ritüeli olan “Şivlilik”e benzetiyorum.) Çocuklar, şehirdeyse mahallenin evlerini, köydeyse tüm köy evlerini dolaşırlar. Kelimenin köküyle alakalı bazı görüşler var. Bunlardan ilki; Arapça “Câe Ramazân” yani “Ramazan geldi” haber cümlesine dayandırılmaktadır. Kazakların bunu “J” harfiyle, Kırgızların da “Y” harfiyle benzer ifade etmeleri bu ihtimali ortaya çıkarıyor. Diğer bir görüş de “Yâ Ramazan!” yani “Ey Ramazan!” nidâsını ölçü almalarıdır. Nitekim Özbekler, Türkmenler, Karakalpaklar ve Uygurlar bu şekilde adlandırmışlardır. Azerbaycan’da bu gelenek yoktur.
Kazakların bazı “Jarapazan” mânileri, Türkiye Türkçesiyle şu şekildedir:
Jarapazan! Jarapazan!
On iki ayda bir gelen oruç can.
Bay evine bereket,
Kaçıversin felaket.
Girsin devlet eşikten,
Çıksın mihnet delikten.
Başörtü versen ipek ver,
O da bizim nasipten.
Jarapazan! Jarapazan!
Bozkırda ayaklarına oturmuş tavşan.
Evin evin ev imiş,
Evin görkü hasır imiş,
Kırba görkü kısrak imiş,
Sandık görkü deve imiş.
Dışını sırla sırlatmış,
Karaçamdam mızrak koymuş.
Ak saygakça koyunu var,
Ak kümbetçe boyu bar,
Hangi bayın evi imiş..
Lay lay lay lay!
Bu ramazan kut ramazan,
Muhammed (aleyhisselam) ümmetine jarapazan.
Giydiği sart mollanın ala çapan,
Allah, sen uzak et aynaca dazdan.
Kazakistan’da bulunduğum on yıl boyunca bu mübarek ayı on defa orada yaşadım. Çocuklar “Jarapazan!” diye evimizin kapısını çaldıklarında tekrar tekrar söyletirdim. Tabii, her söylemlerine ayrı bahşiş vermek gerektiğinden bana biraz pahalıya mal olurdu 
Kırgızların bazı “Caramazan” mânieri, Türkiye Türkçesiyle şu şekilde:
Assalamu Aleyküm Caramazan!
On iki ayda bir gelen mübârek ramazan!
Sevâbın yarısı size, yarısı bize.
Aleykümselam diyen zenginler,
Altın ve gümüşle yatan zenginler,
Sarığı kocaman bin koyunu var zenginler,
Bin koyunu bir çoban otlatır,
Bin koyunu bir sürü yapıp otlatır,
Eline bir sopa alır da otlatır.
Yaramazan diyerek geldim kapına,
Allah’ım oğlan versin beşiğine.
Özbeklerin “Yo, Ramazon” mânileri, Özbek dili bize nispeten yakın olduğu için aslını yazdım:
Ramazon aytıb keldik eşigizga,
Hudoyim oğil bersin beşigizga,
Aka berasiz çaka berasiz,
Boy toğa som berasiz.
Roza keldi bildinglarmi,
Kozaga ak yağ quygilarmi,
Oçoda kül kozonda pul,
Çıkara koling on som pul.
Türkmenlerin “Yaremazan” mânileri, Türkiye Türkçesiyle şöyle:
Yukarıda bir ay var, ucu kızıl yay var.
Peygamberin sofrasında, bize koyulan pay var.
Ramazan ayı gelince, cömertlik kapıları açılır,
Çok verenin oğlu olsun, az verenin kızı olsun.
On bir oğlunuz olsun, on bir kızınız olsun,
Bir tanesi Han olsun, kısmeti hep açık olsun.
Sofranızda toy olsun, toyumuz mübarek olsun.
Ulu Türkistan coğrafyasında mübarek ramazanın en önemli ibadeti elbette teravih namazıdır. Sovyet rejimi döneminde evlerde gizli saklı sadece ihtiyarlar kılarken şimdi camiler gençler ve hanımların da olduğu cemaatle dolup taşıyor. Harika iftar sofraları açılıp yemekler veriliyor. Bazı evlerde hatimler okunuyor. Mollalar ve yaşlılar vatan, millet ve yeni nesil için dualar ediyorlar. Vakit namazlarında bile camiler diğer aylara göre daha dolu oluyor ramazan ayında. Kadir Gecesi de ayrı bir önemi haiz. Yapabilenler sabaha kadar uyumayarak namaz kılıp, Kur’ân-ı kerim okuyup dualar ederler. Bazı evlerde zikirler bile yapılır. Dinî kanal varsa televizyon seyredilir.
BAYRAM ÂDETLERİ
Türkistan’da Ramazan ve Kurban Bayramlarının da çok ayrı bir yeri vardır. Arefe günü hanımlar bütün hazırlıkları bitirmiş olurlar. Her evde mutlaka yemek sofrası kurulur. Bayramlaşmaya gelen hemen sofraya çağırılır ve karnı tok bile olsa birkaç lokma yer ve çay içer. Yemekten kalkmadan önce bilen varsa Kur’ân-ı kerim okur ve mutlaka uzun bir dua yapılır, ölen geçmişler minnetle yâd edilir. Duayı sofranın en yaşlısı yapar. Yakın zamanda evden cenaze çıktıysa hanımlar siyah giyinirler, yoksa beyaz veya açık renk giyerler bayramda.
Evet, aslında konuyla ilgili yazılacak çok şey var ama biz sadece genel olarak özetleyebildik. Çünkü coğrafya çok geniş ve farklı ülkeler ve Türk boylarının nesilleri var. Bu vesileyle ramazanımız kutlu olsun...
.
BİR OSMANLI MUTASAVVIF VE MUHADDİSİ… Ziyaeddin Gümüşhanevî’nin bıraktığı izler
2 Haziran 2019 02:00
Prof. Dr. Dündar Alikılıç
dalikilic@yahoo.com
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi
Osmanlı Devleti’nin son asrına damgasına vuran büyük değerlerden biri olan Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî hazretleri kurduğu vakıflar, kütüphaneler ve ilim hizmetleriyle çok etkili olmuştur. Nitekim bu etki günümüzde bile tesirini sürdürmektedir. Gümüşhânevî’nin Karadeniz havalisindeki tasavvuf etkisi de çok mühimdir.
Ziyâeddîn Ahmed bin Mustafa bin Abdurrahman 1228 (m. 1813)’de Gümüşhâne’nin Emîrler Mahallesi’nde dünyaya geldi. İsmi Ahmed olup, daha çok Ziyâeddîn mahlası ve Gümüşhânevî nisbeti ile meşhur olmuştur. On yaşına kadar Gümüşhâne’de yaşamış, on yaşlarına geldiğinde ailesiyle birlikte Trabzon’a göç etmiştir. Tahsiline orada devam etmiştir. Ağabeyinin askere gitmesi, onu yalnız kalan babasına yardıma mecbur etmişse de bu uğraşı onun ilim tahsili arzusuna mani olmamıştır. Hem babasına yardım etmiş, hem de ilim tahsiliyle uğraşmıştır. Trabzon’daki âlimlerden sarf, nahiv ve fıkıh dersleri alarak ilme olan iştiyakını ortaya koymuştur.
Henüz on sekiz yaşında iken, 1831 yılında ticaret yapmak amacıyla amcası ile birlikte İstanbul’a gelen Gümüşhânevî, alışverişi tamamlayıp ticaret mallarını amcasına teslim ettikten sonra, ağabeyinin askerden döndüğünü beyânla ilim tahsili için İstanbul’da kalmak istediğini söylemiş ve öyle de yapmıştır.
İstanbul’da uğradığı ilk ilim merkezi, Bayezid Medresesi olup, buradan sonra Mahmud Paşa Medresesi’ne giderek ve devrin en önemli âlimlerinden ders okuyarak 1844 senesinde mezun olmuştur. Küçük yaşta okumağa başladı. Çok hevesli idi. Bâyezid Medresesinde, sonra Mahmûd Paşa Medresesinde ve Süleymaniye Medresesinde yetişti. Sultan Abdülmecid’in hocası Hacı Hâfız Muhammed Emîn ile Sultan II. Mahmud’un hocası Abdurrahman Harputî ve Laz Osman gibi meşhur âlimlerin derslerine devam etti. Alet ilimlerini ve yüksek din ilimlerini tahsil etti. İcâzet aldı, akabinde Bâyezid dersiâmlığına tayin olundu.
İstanbul’daki tahsil hayatı boyunca tasavvufî çevrelerle münasebetini sürdüren Gümüşhânevî, 1845 yılında Üsküdar Alaca Minare Tekkesi’nde Hâlidiyye tarikatını yaymaya çalışan Şeyh Abdülfettâh-ı Akrî (Ukârî) ile tanışmıştır. Abdülfettâh-ı Akrî, büyük âlim ve veli Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’nin halifesi olup, irşad için İstanbul’a gelmiş, Nâkşî, Müceddidî, Hâlidî meşayıhındandır. Gümüşhânevî ona intisap arzusunda olmuşsa da, el-Akrî, kendisini irşâd etmeye başka bir şeyhin yetkili olduğunu söyleyerek dostluklarının sohbet ve samimiyet sınırları içinde devam etmesini istemiştir. Gümüşhânevî daha sonra, Alaca Minare Tekkesi’nde Trablusşam Müftüsü olarak ünlenen Hâlidî Şeyhi Ahmed el-Ervâdî’ye intisap etmiştir. Şeyhi Ervâdî’nin Ayasofya Camii’ndeki hadis derslerine devam eden Gümüşhânevî, mürşidinin bütün merviyyât ve telifâtından da icâzet almıştır.
Şeyh Ervâdî hazretleri hadîs ilminde de son derece vukufa sâhibdi. Halîfesine bu ilimden de icâzet verdi. Ayrıca kendi telifi olan 240 eserin okutulması ve öğretilmesi vazîfesini de ona verdi.
Şeyh Ervâdî hazretleri, işini tamamladıktan sonra Gümüşhânevî hazretlerine, Şeyh Abdülfettâh ile sohbete devâm etmesini tavsiye ederek ve Abdülfettâh Efendiyi ona sohbet şeyhi olarak bildirerek İstanbul’dan ayrıldı. Şeyh Ervâdî hazretleri 1277 (m.1860) senesinde yetmiş yedi yaşında iken Trablusşam’da vefat etti...
1859’da Cağaloğlu’ndaki Fatma Sultan Camii’ni tekke hâline getiren Gümüşhânevî burada yaptığı ilmi neşriyat ve faaliyetleriyle dikkat çekmiştir. Osmanlı Devleti’nin iktisadî ve içtimaî tarihinde mevcut olan “Avârız Sandıkları”na(*) benzer dergâh içi bir yardımlaşma ve ödünç alma müessesesi kurmuştur. Talebelerine, ev ve iş yerlerinde işe yaramaz menkul servetlerini dergâhta toplamalarını emretmiştir. Muhtaç talebelerin ancak mali güçleri nispetinde burada biriken paradan ihtiyaçlarına göre ve daha sonra ödemek şartıyla karz-ı hasen usulü borç almalarını sağlamıştır. Ayrıca, burada biriken parayla bir de matbaa kurmuştur. Bu matbaada yayınlanan bilimsel eserler ücretsiz dağıtılmıştır, böylece ilme ve ilmin neşrine hizmet etmiştir. İstanbul, Of, Bayburt ve Rize’de on sekiz bin cilt eser içeren dört ayrı kütüphane kurarak, Anadolu’da kültür merkezlerinin oluşturulmasına çalışmıştır.
Dinî ilimleri öğrenme ve sünnete uyma konusu üzerinde hassasiyetle duran Gümüşhânevî, tekkesinde hadis okutmaya ağırlık vermiş, böylece Gümüşhânevî Dergâhı bir dârü’l-hadîs hüviyeti kazanmıştır. Zaman zaman, sohbet ve derslerine, Sultan Abdülmecîd, Sultan Abdülazîz ve Sultan II. Abdülhamîd’in devam ettiğini ifade eden kaynaklar, bilhassa II. Abdülhamîd Hân’la hususî bir yakınlığı olduğunu yazarlar. Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî’nin Sultan Abdülazîz Hân tarafından büyük sevgi ve saygı gördüğü, birinci defa hacca giderken kendisine saray tarafından hususî bir gemi tahsis edilmesinden anlaşılmaktadır.
“93 Harbi” diye bilinen Osmanlı-Rus savaşında (1877-1878) Trabzon yolu ile Kars’a giden Gümüşhânevî’nin, müridleri ile birlikte cephede fiilen savaşa katıldığı ve askere moral desteğinde bulunduğu söylenmektedir. Savaşın hafiflediği ve durakladığı bir sırada Of’a geldiği ve ramazan ayı boyunca burada 280’i aşkın talebeye “Râmûz’ül-ehâdis” okuttuğu, birçok kişiyi de halvete sokarak hilâfet verdiği bildirilmektedir.
Gümüşhânevî hazretleri 1294 yılında ikinci defa hacca gitmiş, sonra Mısır’ı şereflendirerek üç seneden fazla Nâsıriyye ve Câmi’-ül Ezher’de, kendi tasnîfi olan Râmuz-ül-ehâdis hadîs-i şerîf kitabını yedi defa okutarak, yüzlerce âlime icazet vermiştir. Hocası Muhammed Emîn Efendi de, kendisine intisap edenler arasında idi.
Gümüşhânevî hazretleri 29 sene müddetle irşâd hizmetinde bulunmuştur. Zühd ve takvada derecesi çok yüksekti. Gayet perhizkâr, kanaatkâr yaşar, çok zaman katıksız ekmekle yetinir, eline para geçse fukaraya dağıtırdı. Gece uyumaz, zikirle, ibadetle ve eser telifiyle meşgul olurdu. Gündüzleri de talebe yetiştirirdi. Kaylûle vakti yüzüne havlu örterek biraz uyurdu. Yatsıdan sonra konuşmağı sevmez, yatsının abdesti ile sabah namazını kılardı.
Gümüşhânevî hazretleri, geniş alınlı, çekme burunlu, yuvarlak çehreli, kara gözlü, uzun kirpikli, beyaz sakallı, uzunca boylu, güzel ve sevimli bir zât-ı kerîmül-hisâl idi. Beyaz entari, hırka, cübbe giyinir, sadeliğe dikkat ederdi.
7 Zilkade 1311/ 13 Mayıs 1893 yılında vefat etti. Kabri İstanbul’da, Süleymaniye Camii’nin hazîresinde Kanûnî Sultan Süleyman türbesinin kapısı önündedir. Hanımının kabri de oradadır. Her iki kabrin etrafı demir parmaklıkla çevrilidir.
KARADENİZ’DE TASAVVUF
İnsanlık tarihi kadar eski olan medeniyet, çeşitli müesseselerle günümüze ulaşmıştır. Bu anlayışı bize ulaştıran ise âlimlerin ilme olan hevesidir. Osmanlı devlet teşkilâtının sosyal ve kültürel müesseseleriyle resmen teşekkülünden önce, tekke ve zaviyeler, halkın eğitimi ve yetiştirilmesinde ehemmiyetli vazifeler icra etmiştir. Daha sonra ise, ilmî hayatı disiplin ve intizam altına alma zaruretine binaen, vakıf müesseseleri hâlinde teşkilatlanan medreselerin, birbiri ardından kurulduğuna şahit oluyoruz.
İşte Osmanlı Devleti’nin son asrına damgasına vuran büyük değerlerden biri olan Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî kurduğu vakıflar, kütüphaneler ve tarikat hizmetleri ile bölge ahalisi üzerinde çok etkili olmuştur. Nitekim bu etki günümüzde bile tesirini sürdürmektedir.
Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî’nin Karadeniz havalisindeki kurduğu kütüphanelerden başka en önemli en önemli etkisi ise Karadeniz bölgesindeki tasavvuf etkisidir. Karadeniz Bölgesini İslâmlaşması ve Türkleşmesi uzun bir süreci aldığından bölgedeki dergâh ve tekkelerin azlığı dikkat çeker. Anadolu bozkırlarından geçip sarp dağları aşmak kolay olmamıştır. Zaten 17. yüzyılın sonlarına kadar az olan Müslüman nüfusun varlığı bunu teyit etmektedir. Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî’ye kadar Trabzon havalisinde tasavvufî bir gelenekten bahsetmek zordur. Onunla beraber bölgede bir fütüvvet olduğu aşikârdır. Bölgede kurduğu kütüphaneler, yardımlaşma sandığı ve asıl önemlisi bölgeye geldiğinde halvete sokup, el verdiği talebelerin varlığıdır. Kendisi burada az kalmış olsa da halifeleri ve talebeleri vasıtasıyla bölgede çok etkin olmuştur. Onlarca talebenin halvet listelerinde isminin yazılması bölgedeki tesiri hakkında rahat konuşmamızı sağlıyor. Akabinde talebelerini açtığı yol da önemli. Bu yol hâlâ devam edegelmektedir.
Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî, Nakşî, Halidî tasavvufi kolun en önemli temsilcisi olarak, her devirde şeriatın her an lazım olduğunu ve geçerli olduğunu ifade etmiştir. Elimizdeki bu nadide değeri tarihe gömmemeli, unutturmamalıyız. En azından iç âlemimizde yaşatmalıyız.
Son olarak, bu büyük zatın tesirinin hâlâ bölgemizde etkisini sürdürmesi ya da kokusunun gelmesi bizleri sevindirmektedir. Trabzon ve yöresinde Nakşî, Halidî ekolünün üç kolla ulaştığını ifade edelim. Muhammed Küfrevî koluyla Çaykara ve Of’da Zenolu Ali Efendi’ye, ondan Erzurum’daki Salih Efendi’ye ulaşan kol; Osman Bedreddin Efendi’yle Şeyh Eşref, İlyas Okumuş ve Hasan Öztürk’e kadar ulaşmış ve Çebizâdeler vasıtasıyla Araklı ve Sürmene’de yayılan ve günümüzde hâlâ etkisini sürdürmekte olan bir koldur. Bununla beraber tespit edemediğimiz, Gümüşhânevî’nin bazı halifeleri vasıtasıyla Rize ve Trabzon’da etkili olan kol daha vardır. İlaveten yakın zamanlarda tespit ettiğimiz bir halka da, Trabzon’un ilçesi Araklı, şimdiki Hürriyet Mahallesi’nde bulunmaktadır. Araklı’da Küçükhüseyinzâde ve Müderris Hacı Şaban Efendi’lere ulaşan zincir, hâlâ tutunacak birilerini beklemektedir.
Diğer taraftan Ahmed Ziyâeddin Gümüşhanevî’nin talebesi Osman Niyazi Efendi’nin halifesi olan Ferşâd Efendi de bu geleneği devam ettirmiş, Of-Yemişalan’daki medresesinde bir kütüphane kurmuş; fakat günümüze ulaşmamıştır.
Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî’nin halifeleri arasında üstadının yolu üzere yürüyen ve onun çalışmalarını devam ettirenlerden biri de Yusuf Şevki Efendi’dir. 1840’ta doğan Yusuf Şevki Efendi, eğitim için İstanbul’a gitmiş ve burada Gümüşhânevî Tekkesi’ne intisap etmiştir.
Yetişmesinden sonra aralıklarla memleketine gelmiş, ders okutmayı ve talebe yetiştirmeyi ihmal etmemiştir. Memleketine geldiği dönemlerde Bayburt’ta Yakutiye Camii’ni, Araklı’da Merkez Büyük Camii’ni yaptırmıştır.
Günümüzde Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî üzerine yapılan çalışmalar neticesinde pek çok taze bilginin gün yüzüne çıktığı görülmektedir. Yakın zamandaki araştırma faaliyetlerinin artarak devam etmesi bu büyük İslâm âliminin daha iyi bilinmesine imkân sağlayacaktır...
.....
(*) Avarız vakfı paralarının bulundurulduğu sandıklar için kullanılan bir ifadedir. Günümüzde para kasası olarak kullanılır.
.
.
TOPRAKTAN VATANA… Büyük devletler için büyük harpler yapılır
9 Haziran 2019 02:00
PROF. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
Savaşçı bir kavim olan Türkler başlangıçtan beri büyük başbuğların, beylerin, kağanların ve sultanların önderliğinde kıtalara hükmetmişlerdir. Afrasyab (Alp Er Tonga), Bilge Kagan, Kültigin, Tonyukuk gibi İslam öncesi kağan ve komutanlar sanki bu milleti İslâm’a hazırlamakla görevliydiler. Savaş onların sanatıydı ama bunları yöneten sistem kağanlarda ve beylerde üstün meziyetler isterdi.
Bir devlet kurmak sosyal olayların en zorudur. Önce devletin kurulabileceği bir toprak gerekir. Sonra bu toprak basit bir coğrafi mekân iken vatanlaştırılıp “coğrafyadan vatana” safhası geliştirilir. Sonra bu vatan öncesi ve sonrası ile destanlaştırılır. Destanı olmayan millet, milleti olmayan vatan olmaz. Vaatlerle ve romantizmle devlet kurulmaz. Büyük devlet kurmak için “büyük kan dökmek” gerekir. Vatanına sahip çıkmak isteyen milletin her ferdi ölümü göze almazsa gelecek nesillere vatan bırakamaz. Güçlü bir iradenin eğittiği millet bir toprağı vatan yapınca, bu vatanın korunması için en önemli unsur güçlü bir ordudur. Ordusu olmayan veya ordusu zayıf olan bir millet, ayakta duramaz. Orduları teşvik edip onları birlikte hareket etmeye yönelten bir sembol de lâzımdır. O sembol bir “tamga”, “ buyan”, “bayrak”, “sancak” gelişimiyle yüreklerdeki kanı tahrik eden muharrik güç olmuştur. Bayrak veya sancak her zaman kutsal kabul edilmiş, sancaktarın elinde dalgalanan bu mukaddes sembol, şehidin son örtüsü olmuştur. Bayraklar hep kendilerine izafe edilen efsanelerle kutsallaştırılmıştır. Birkaç renkle şekil bulan çoğu bayrakların yanında, göklerin süsü olan hilâl ve yıldızın ünsiyetiyle tarihin her döneminde Türklere yol gösteren al bayrak, Türk-İslam’ın cihangirlik ruhunu göklerden arza indirmiştir.
Orduların teslimiyetine ve imanına güç katan “Tevhîd” li sancak Allâhü teâlanın ve sevgili Habîbinin koruması altındaki Müslüman Türkler, nice seferlere düğün şenliğinde çıkmışlardır.
Savaş kolay değildir. Ya ölür ya öldürürsünüz. Cihadın sırrı cihangirlik değil, cihanı adalete ve insanlığa tevdi etmektir. Hakkı hak bilen ve hakkı tebliğ eden, batılı batıl bilip ondan men etmeye çalışan bu övülmüş askerler, her zaman bu kutsal ve tarihi misyonlarının farkında olarak cihada çıkmışlardır.
ORDULAR VE KOMUTANLAR
Tarihin kaydettiği en büyük orduların sırrı kemiyet (sayı) değil, keyfiyet (ulviyet, sıfat, kalite) üstünlüğüdür. Bu kaliteyi idare etmek mutlaka dirayet ve feragati sinesinde barındıran bir lidere bağlıdır.
Sahâbe-i kirâm’ın savaşlarına akıl ermez. Zırhını giyip kılıcını kuşanan bir komutan, Cenâbı Hakk’ın Habîbi ise, o ordu maddî hiçbir sıfatla tavsif edilemez. Hazreti Ebûbekir, Hazreti Ömer, Hazreti Osman, Hazreti Ali, Hazreti Hamza, Abdullah ibn-i Revâha, Câfer-i Tayyar, Üsâme bin Zeyd ve Hâlid bin Velid’in (radıyallâhü anhüm ecmaîn ) savaştığı topluluğun adı sadece ordu değil göklerdeki izdüşümü melekeler olan mübarek bir topluluktur.
KOMUTAN OLAN KAĞAN VE PADİŞAHLAR
Savaşçı bir kavim olan Türkler başlangıçtan beri büyük başbuğların, beylerin, kağanların ve sultanların önderliğinde kıtalara hükmetmişlerdir. Afrasyab (Alp Er Tonga), Bilge Kagan, Kültigin, Tonyukuk gibi İslam öncesi kağan ve komutanlar sanki bu milleti İslâm’a hazırlamakla görevliydiler. Savaş onların sanatıydı ama bunları yöneten sistem kağanlarda ve beylerde üstün meziyetler isterdi.
İslâmî eserlerin prensiplerinden olan Kutadgu Bilig’de zaferlerin ve yüceliğin şifreleri önce “beg”e ve sonra “sübaşı”na (ordu komutanı) bağlanmıştır. Bu eserde “beg” (kağan, başbuğ vs.) şöyle tanıtılır: “Cesur, kahraman, güçlü, bilgili, akıllı, yumuşak huylu, gözü tok, gönlü zengin, merhametli ve âdil olmalı. Günahtan sakınmalı, sabırlı ve sakin görünmeli. Halka asla zulmetmeli. Vefakâr ve cefakâr olmalı. Acelecilik, cimrilik, öfke ve inattan kaçınmalı, içki içmemeli, vaktini oyunla geçirmemeli ve kibirli olmamalıdır.” Can alıcı noktası ise şudur: “Bey doğarken beylikle doğar görerek öğrenir. Allah kime beylik verirse ona işi ile mütenasip akıl ve gönül verir.”
Osmanlıda buna çok dikkat edilmiş, şehzadeler lalaların gözetiminde sancaklarda valilik yaparak yetişmişlerdir. Bunlara, adabımuaşeret , yöneticilik, devlet hassasiyeti; ulema ve meşâyıh elinden de din ve fen ilimleri, yabancı dil, mantık ve sosyal bilimler talim ettirilmiştir.
Kutadgu Bilig’de protokolde üçüncü sırada yer alan sübaşı (ordu komutanı) gelir. Ordu- milletin komutanı nasıl olmalıdır: “Cesur, gözü pek, çevik, sert ve tecrübeli olmalı. Sü başında soğukkanlılık, temkinlilik ve cömertlik esastır. Komutan bütün malını askeriyle paylaşmalıdır. Kendisi için bir at, silah ve bir elbise kâfidir. Malı ve ailesi ikinci plânda kalmalıdır. Ölümden korkmamalı, düşmanı yenmek birinci hedefi olmalıdır. Heybetli fakat mütevazi olmalıdır.”
Şimdi buradaki teşbihlere de dikkat etmeli: “Komutan düşmana karşı domuz gibi inatçı, kurt gibi güçlü, ayı gibi azılı, yaban sığırı gibi kinci, kırmızı tilki gibi hileci olmalı ve gözünü kaya kuzgunu gibi uzaklara çevirmelidir. Aslan gibi alicenap olmalı ve baykuş gibi geceleri uyumamalıdır. Savaşta aceleci olmamalı, tedbirli olup düşmanı asla rahat bırakmamalıdır.”
“Yurdu alan onu kılıçla almıştır, tutan onu kalemle tutmuştur.”
Eğer bir de kağan veya han aynı zamanda ordu komutanı olursa ne olur? Karahanlılarda, Gaznelilerde, Büyük ve Anadolu Selçuklularında, Harezmlilerde, Altunordu ve Bâbürî devletleri ile Osmanlılarda han-komutanlık nasıl yürütülmüştür.
GAZİ VEYA ŞEHİT HAN-KOMUTANLAR
Gaznelilerde Sultan Mahmud. (Gazneliler İran asılı Sâmânîler bünyesinde kurulan bir Türk devletidir.)
Büyük Selçuklularda Selçuk Bey’in oğulları Tuğrul ve Çağrı Beyler, ( Selçuk Bey, Oğuz Yabgu’nun sübaşısı idi) Büyük Selçukluların ikinci hükümdarı Anadolu’yu Türklere açan şehit han- komutan Sultan Alp Aslan’dı.
Anadolu Selçuklularında kurucu Gazi Kutalmışoğlu Süleyman Bey, 1. Kılıç Arslan, 1. Melikşah, 1. Rükneddin, 2. Kılıç Arslan, 2. Rükneddin büyük gazi komutan ve sultanlardı.
Osmanlılarda Kurucu Osman Gazi, Orhan Gazi, Murad-ı Hüdâvendigâr ( 1389 Kosova şehidi ), Yıldırım Bâyezid, Fatih Sultan Muhammed Han, 2. Bâyezid, 1. Selîm Han ( Yavuz ) Kanûnî Sultan Süleyman, Revan ve Bağdad Fatihi 4. Murad Han.
Tabiidir ki saydığımız bey, han, sultan dışında da bazı isimler vardır. Biz burada en maruf olanları zikrettik. Bu arada Celâleddin Harzemşah ve Timur Han’ı da anmadan geçmeyeceğiz.
Hanlık ve komutanlığı deruhte etmek hem üstün meziyet hem de maharet gerektirir. Bunlarda karar ve kaza mercii birleşmiştir.
Türk Sultanları içinde insiyatif, kararlılık, salâbet, mekîn olma, cesaret ve basîrette Muhteşem Süleyman’dan daha muhteşem, Yavuz Sultan Selîm Han’dır. Onda, sanki Hazreti Muhammed aleyhisselâma, Hazreti Ebubekir’in sadakati, Hazreti Ömer’in celâdeti, Hazreti Alî’nin şecaati, Hazreti Hamza’nın cihad şevki, Hazret-i Halid bin Velid’in savaş dehası ve İmâm-ı Busayrî’nin mübarek şiir kabiliyeti cem olmuştu.
SABIR VE DEHA SAVAŞI: ÇALDIRAN
Bu kadar üstün meziyetleri olan Yavuz Selîm’in tarihe satır satır işlediği Çaldıran Savaşı’nda gösterdiği dirayet ve yöneticilikteki mahareti gerçekten şayan-ı hayrettir. Çaldıran Savaşı sadece bir savaş değil, itikâdî bir hesaplaşmadır.
Anadolu’ya dâîlerini göndererek Hurûfîlerle müşterek bağ ve çalışma ile saf Sünnî akâidini ifsat etmek isteyen Şâh İsmâil, kendisinden emin bir şekilde bu savaşı kazanmayı hayal ediyordu.
Osmanlı ordusu yüz seksen bin muharip asker, on bin iaşe ve katır bölüğü, altmış bin tedarik deve ve sürücüsünden mürekkepti. Erzak yüklü bir gemi de Trabzon limanına demirlemişti.
Savaş sanatını çok iyi bilen Şâh İsmâil, satranç kozunu oynar gibi ordusunu hep çekerek, Osmanlı ordusu ile arasında bir çöl meydana getiriyordu. Şâh İsmâil’in savaşa başlamak yerine engeller ihdas etmesini cesaretsizlik olarak niteleyen Yavuz, ona kıldan bir cübbe ve bir asâ gönderdi. Bu hareket çok ince bir hicivdi: Şâh İsmâil’e silah gücüyle değil, tahta dervişlik kisvesiyle gelen babasını ima ediyordu. Farsça ve Arapçayı çok iyi bilen Yavuz hediyelerinin(!?) yanına bir de risale iliştirmişti. Bu risale Farsça ve aruzla yazılmış bir şiirdi. Meâlen diyordu ki: “Tahtları zorbalıkla ele geçirenler, onu yanında gelen okları da göğüslemesini bilmelidirler. Saltanat denen mahbube, sararıp solmadan kılıcın dudaklarını öpebilen muharibin, kendisinden buse almasına izin verir.” Gerçekten muhteşem!
Şâh İsmâil de Yavuz’a bir kutu içinde afyon sakızı gönderdi. Bu hediye (!? ) Yavuz’u hayalperestlikle itham ediyordu. Bu mağrurane harekette tam bir aşağılama vardı. Yavuz kendisine bu hediyeyi (!? ) getiren Şahkulu adlı elçinin kulağının bir kısmını keserek geri gönderdi.
Şimdi Yavuzla Şâh arasında kırk günlük yürüyüş alanı olan bir çöl vardı. Bu çölü geçmeden Tebriz’e varmak mümkün değildi. Bu sefer, gerçekten çok külfetliydi. Asker ve komutanların bazıları arasında huzursuzluk baş göstermiş ve söylenmeler artmıştı. Bazı komutanlar Yavuz’u bu seferden vazgeçirmek için onun çocukluk arkadaşı ve musahibi Hemdem Çelebi’yi aracı gönderdiler. Bir aksiyon abidesi olan Yavuz, Hemdem’in kellesini vurdurup çadırının önünde bir mızrağa astırdı. Bu askere tam bir gözdağı idi. Ordu bu şartlarda Tebriz’e yöneldi. Yolda açlık ve susuzluktan neferler ölüyor, hayvanlar telef oluyorlardı. Günlerce yol alınmasına rağmen bir tek Şâh askerine rastlanılmıyordu. Bunun üzerine Yavuz, Şâh’a bir mektup yazdı: “İsmâil sağ mısın yoksa öldün mü? Haftalardır ne seni ne de askerini gördüm. Saklanmaya devam edersen adam değilsin. O zaman miğferini çıkart, yüzüne peçe tak, zırhını at, şemsiye ve yelpaze kullan” Bu sözlerle birlikte ona bir peçe, şemsiye ve yelpaze yollar.
Şâh, sabırla direniyor, kendisi ile Yavuz arasındaki çölü sabır taşı hâline getiriyordu.
Tebriz vadisi göründüğünde Yavuz’un ordusu bu manzara karşısında şaşkına döndü. Vadideki bütün ağaçlar yakılmış ve su kuyuları taş ve kumla kurutulmuştu. Şaşkına dönen Yavuz’un ordusu padişahın çadırı etrafında bağıra çağıra dönüyorlardı. Bir isyan başlıyordu. Atılan bir ok Yavuz’un çadırını delip içerdeki direğe saplanmıştı. Büyük bir kararlılıkla çadırın önüne çıkan bu muhteşem han- komutan askere o tarihî hitabeyi irat etti:” Ben size cülûsum sırasında bu zorlukları çekeceğinizi söylemedim mi? Biz bu makamı dinlenmek ve sefa sürmek için mi aldık? Aranızda karısını özleyenler varsa hemen geri dönsün. Allah yolunda cihat etmek isteyen benimle gelsin.” diyerek atını Tebriz’e yöneltti. Tabii ki bu müthiş hitabe askeri peşine takmaya yetmişti.
Nihayet iki gün sonra Çaldıran Ovası göründü. Artık iki ordu karşı karşıyaydı. İki ayrı itikatta, iki ayrı Türk han-komutan karşılaştılar. Yol yorgunu olan ordunun dinlenmesini tavsiye eden paşalara rağmen Pîrî Paşa: “Mânevî silahlarımız bizimledir. Düşmanı görür görmez hücum etmezsek asker yılgınlığa düşer, Safevîler bundan güç devşirirler. Hemen hücum etmeliyiz.” der.
Yavuz asker grupları arasında bir strateji ve taktik ustası olarak mekik dokuyor, yüz bini mütecaviz çeri Yavuz’dan işaret bekliyordu. İki yüz bini aşkın ordusuyla yirmi savaş yapmış büyük muharip Şâh, bu savaşı kaybediyor, sonunda kadim İran İmparatorluğu bütün zenginlik ve ganimetiyle artık Osmanlı’nın eline geçiyordu.
Bu irade Anadolu’yu Şiâ istilasından kurtarmış, Sünnî akaidin kıyamete kadar koruyucusu olma şerefini bu asil millet tevdi etmişti.
Derk ettiler ki Merkad-i Pâk-i Muhammed’e
Rûhü’l- Kudüsle Arş-ı Hudâ’dan haber gelir.
Rûy-i zemîni tâbi’-i fermân kılmaya
Yavuz Selîm Han gibi bir şîr-i ner gelir. (Yahya Kemal)
Bir dahaki yazımızda buluşmak üzere esen kalınız efendim.
.
Türkçemiz kasten nasıl fakirleştiriliyor?
23 Haziran 2019 02:00
NUMAN AYDOĞAN ÜNAL
turkdunyasi@hotmail.com
İhlas Vakfı Türk Dünyası Koordinatörü
Türkçemiz büyük bir tahribata uğratılarak, bozulup fakirleştirildiği, yozlaştırıldığı için ülkemizde artık kimse meramını doğru dürüst anlatamıyor, yabancı bir lisan da öğrenemiyor. Bundan 40-50 sene evvel bir lise mezunu dahi Fransızca öğrenir, Fransızca romanları okur anlardı...
12 Mayıs 2019 tarihli Türkiye gazetesinin Geniş Açı sayfasında neşredilen “Esas Beka Meselemiz: Dilimiz’’ başlıklı makalemiz, okuyucularımızdan büyük bir ilgi gördü. Bu makalede Türk milletinin tarihte maruz kaldığı en büyük facialardan birisinin de ‘’Öztürkçecilik’’ adı altında yapılan “uydurma dil” darbesi olduğunu ifade etmiştik.
Fransızca ve İngilizceden binlerce kelime alınırken, Arapça-Farsça, Osmanlıca diye yüzlerce kelime kasten kullanılmıyor, dilimizden atılıyor. Hatta Türkçe olan bazı kelimelerin yerine dahi, edebi değeri olamayan kelimeler uyduruluyor. Böylece Türk milleti tarihinden, edebiyatından ve Türk dünyasından koparılıyor, yeni nesiller artık ecdadının dilini, kitaplarını anlayamıyor.
Bu makalemizde de Türkçemizin kasten, şuurlu olarak nasıl fakirleştirildiği ve yozlaştırıldığı hakkında sayfamızın hacmi çerçevesinde birkaç misal vereceğiz.(*)
Neden: Öztürkçeciler dilimizde aynı manaya gelmekle beraber aralarında nüanslar da olan pek çok kelime yerine ısrarla sadece tek uydurma kelime kullanıyorlar. Böylece birçok kelimemiz kayboluyor, unutuluyor. ‘’Neden?’’ Türkçede, bir soru edatıdır. Ancak, “nedeniyle” uydurma olup, telaffuzu da zordur. 30-40 sene evvel dilimizde hiç kullanılmayan bu kelime bugün “sebebiyle, münasebetiyle, vesilesiyle, yüzünden, dolayısıyla, dolayı, ötürü, için’’ yerine kullanılmaktadır. Mesela, “sel nedeniyle”’ yollar kapandı cümlesinde “nedeniyle’’ yerine “sebebiyle, yüzünden, dolayısıyla’’ kelimelerinden birisi kullanılabilir. Yine “Bayram nedeniyle bazı yollar trafiğe kapatıldı” cümlesinde ise ‘’nedeniyle’’ yerine ‘’münasebetiyle, vesilesiyle, sebebiyle’’ bazı yollar trafiğe kapatıldı denilebilir; ancak bayram ‘’yüzünden‘’ yollar kapatıldı denilmez. Bir başka acayip ifade de; “sebebi nedir?’’, yerine “nedeni nedir?’’ deniliyor ki, bu da tam bir garabettir.
Atıyorum: ‘’Mesela, misal olarak faraza, söz gelimi, diyelim ki’’ gibi her zaman kullandığımız bu kelimelerin yerine “atıyorum’’ uyduruldu. Radyo-TV’lerde, açık oturumlarda konuşanlar ikide bir “atıyorum’’ diye söze başlıyorlar. Diğer bir garabet de bütün ecdadımızın ve Türk dünyasının asırlardan beri kullandığı hayatımızda mühim bir yeri olan “tayin olmak’’ yerine “atamak” diye bir kelime uyduruldu. Böylece ‘’atanmam çıkacak, atanamadım’’ gibi acayip ifadeler dilimize girdi. Daha da garibi, geçen gün haberlerde Bakan “20 bin öğretmen atıyoruz’’ dediğinde, ne anlaşılır? Sanki öğretmenler işten atılıyor. 20 bin öğretmen tayin ediyoruz denilirse, daha iyi olmaz mı?
Yaşantı-yaşam: ‘’Canlı, sağ, diri, ömür’’ gibi manalar ifade eden ‘’hayat’’ kelimesi yerine önce “yaşantı'' sonra ‘’yaşam’’ uyduruldu. Türkçede sonu “-ıntu, -intü, -üntü’’ ekleriyle türetilen bütün kelimeler, bir çirkinliği, kabalığı, rahatsızlığı ifade eder: Mesela, ‘’mıymıntı, askıntı, kaşıntı, üzüntü, kazıntı, tiksinti, bulantı’’ gibi... İnsan sevdiği kimseye hayatım, canım, ruhum der; yaşantım, yaşamım diyebilir mi? Son senelerde câhil bir kimsenin uydurduğu ''yaşamını yitirdi’’ ifadesine de uydurukçacılar dört elle sarıldılar. Artık radyo- televizyonda “vefat etti, öldü” gibi asırlardan beri kullanılan kelimelerimizin yerini bu acayip ifade aldı.
Saygın: “İtibar, muteber, muhterem’’ gibi kelimelerde, bir vakar, ciddiyet, ağırlık var. Bunların yerine ‘’saygın” uyduruldu. Bu da “dalgın, kırgın, baygın, bezgin, tedirgin, kızgın’’ vezninden bir kelime olup, rahatsızlık, huzursuzluk, güvensizliği çağrıştırmaktadır.
İzlemek: Bu kelime Türkçedir. Ancak, yanlış manalarda kullanılmaktadır. Dilimizde maddi bir varlığı adım adım takip etmek, izinin arkasından gitmek, iz sürmek gibi manalar ifade eder. Bunun ‘’takip etmek, seyretmek, dinlemek, bir hadiseyi gözlemek’’ yerine kullanılması yanlıştır. Mesela: “Afgan tazısı iyi iz sürer” denilir. “Sayın izleyiciler” denilince, iz süren insanlar anlaşılır. Maç, film seyredilir. Maksat öztürkçe olsaydı bakılır, gözlenir denilebilirdi.
Bağımsız: “İstiklal, hürriyet, müstakil'' yerine kullanılıyor. Bağımsızlık kelimesiyle istiklal gibi yüce bir fikrin mesajı verilemez. Bağımsız “Bakımsız, hazımsız, geçimsiz, kansız, cansız’’ gibi menfilik manalarını çağrıştırır. İstiklal ise kelime yapısı itibarı ile böyle bir olumsuzluk yoktur. Ayrıca, bağımsız müstakil yerine de kullanılıyor. Müstakil kat, müstakil arsa yerine de bağımsız kat, arsa, bölüm deniliyor. Daha da acayip olanı, alkolik olan bir kimseye de “alkol bağımlısı’’, uyuşturucu kullanana ‘’madde bağımlısı’’ deniliyor. Eskiden bu kelimenin yerine ‘’iptila, müptela’’ kelimeleri kullanılırdı, içki iptilası, uyuşturucu müptelası denilirdi. Uydurmacılık çıkınca zaten bu kelimeler de unutuldu.
Yetenek: “Kabiliyet, istidat, marifet, maharet, hüner, meleke’’ yerine uydurulan “yetenek” Türk dünyasının hiçbir lehçesinde yoktur. Sadece 30-40 seneden beri Türkiye Türkçesinde var. Teneke vezninden olan bu kelimeyi Azerbaycanlı bir hanım profesöre sorduğumda, bunu hiç duymadığını yukarıdaki kelimelerin yerine niçin bu kelimenin kullanıldığını bana sordu. Ben “Öztürkçe olması için” cevabını verdiğimde, “Mademki öztürkçe söylenmek isteniyor ‘becerikli’ desinler” demişti. Hanım profesör çok haklı idi. Çünkü öztürkçecilerin esas maksadı, bütün ecdat yadigârı bu kelimeleri ortadan kaldırmaktır.
Bay-Bayan: Ecdadımız edep ve terbiyenin bir ifadesi olarak insanlara “hanımefendi, beyefendi’’ diye hitap ederlerdi. Öztürkçeciler bunların yerine bay-bayan uydurdular. Birkaç sene evvel Meclis’teki kadın milletvekilleri iç tüzükte değişiklik yaptırarak bayan milletvekilleri yerine kadın milletvekilleri ifadesini koydurttular. Çünkü “bay-bayan” kelimeleri hafif kalıyor; ağırlık, ciddiyet ve vakar ifade etmiyor. Bu sebeple şimdilerde “bay-bayan” kelimeleri ancak tuvaletlerin kapısında kendine bir yer bulabilmektedir.
Umarım: Manevi kültürümüzde çok mühim yeri olan ‘’İnşallah’’ kelimesini unutturmak için ısrarla umarım kelimesi kullanıyor. Mesela, “İnşallah gelirsiniz” yerine “umarım gelirsiniz” deniliyor. Böylece bu mübarek kelime unutturulmak isteniliyor.
Zorunlu: ‘’Mecburi, zaruri, elzem’’ yerine kullanılıyor. Esasen “zor’’ kelimesi Farsçadır. Zoraki, zorla, doğrudur, ‘’zorunlu’’ ise uydurukça olur. Tesadüfe de ‘’rastlantı’’ deniliyor. ‘’Rast’’ da Farsçadır. Dershaneye, sınıfa derslik deniliyor ki, “ders ve sınıf’’ Arapçadır. Tespit yerine de “saptama’’ kullanıyor ki, bu da Arapça menşelidir. Şimdi bu kelimeler öztürkçe mi oldu?
Stres: “Gam, hüzün, tasa, dert, mihnet, elem, ızdırap, yeis, keder, kahır, efkar, kasvet, inkisar, melal’’ gibi insan hayatında mühim yeri olan bu kelimelerin yerine stres kelimesi kullanılarak, bu kadar kelime kayboluyor.
Sorun: “Mesele, dert, sıkıntı, müşkülat, problem, meşakkat, gaile’’ gibi pek çok kelimenin yerine kullanıyor. Diğer taraftan sorun, sormak fiilinin emir kipidir. “Çocuğa sorun, niçin ağlıyor?’’ denir. Bu uydurma kelimeyle, sormak, soru, sorun, sormayın kelimeleri ile birbirine karışıyor, anlaşma zorlaşıyor.
Kuşku: ‘’Endişe, korku, vesvese, vehim, işkil, ürkeklik, kuruntu’’ manalarına gelen bu kelimenin şüphe yerine kullanılması yanlıştır. ‘’Hiç kuşkum yok, kuşkusuz öyledir tarzındaki kullanışlar yersizdir. ‘’Şüphesiz, hiç şüphe yok'' denilmelidir.
Süper: “Fevkalade, harika, harikulade, mükemmel, muhteşem, nefis, enfes” yerine Latince menşeli Fransızca telaffuzlu “süper” kullanılarak bütün bu edebî ve tarihî kelimelerimiz unutturuluyor.
Sel-sal: Bütün Osmanlı ve Türk dünyası edebiyatında; hikâye, destan ve şiirlerde Fransızcadan alınan bu sal ve sel ekleri yoktur, sonradan uyduruldu. Kimyasal, fiziksel değil doğrusu kimyevi ve fizikidir. Prof. Dr. Ziyaeddin F. Fındıkoğlu “Latin gramerinin bu ‘sal ve sel’’ ekini Türkçeye niçin bulaştırıyorsunuz? Bu büyük yanlışlığın önüne geçmezseniz güzelim Türkçemizi sala bindireceksiniz, sonra onu sele vereceksiniz’’ diye feryat ediyordu. Nitekim öyle de oldu.
Amaç: Öztürkçecilerin Türkçe sandıkları Farsça menşeli “amaç” da, dilimizde “gaye, maksat, niyet, hedef ve kasıt’’ı kaybettiriyor.
Önermek: “Tavsiye etmek, teklif etmek, arz etmek ve teşvik” yerine kullanılıyor. Hâlbuki bu kelimelerin her birinin dilimizdeki kullanış yerleri farklıdır. Şimdi Meclis’te kanun teklifi yerine ‘’yasa önerisi‘’ denilmeye başlanıldı.
Doğa, uygar: Boğa vezninden ‘’doğa’’, aygır vezninden uydurulan ‘’uygar’’ kelimeleri hayvani mesajlar veriyor. Tabiat yerini alan “doğa”, edebî ve halk dilimizde olmadığı gibi, bundan türetilen tabii, tabiatıyla kelimeleri de kayboluyor. Medeni yerine uydurulan uygar kelimesi de hiç uygun bir ifade değil; medeni insan yerine, uygar insan demek yakışıyor mu?
Hukuk dilimiz de maalesef çok değiştirildi. Yarım asır önce hiç bilinmeyen kelimeler uyduruldu. Esas Teşkilat Kanunu-Anayasa; kanun yasa, kanuni yasal oldu. Kanunsuz iş yapma yerine, yasasız iş yapma demek yakışıyor mu? Bu gidişle Kanuni Sultan Süleyman’a da “Yasal Süleyman’’ derlerse, şaşmayın! Ayrıca, şahit tanık, müşteki yakınıcı, talep istem, maznun sanık, zabıt tutanak, gayrimenkul taşınmaz, menkul taşınır, Temyiz mahkemesi Yargıtay, istimlak kamulaştırma, hâkim yargıç, müddeiumumi savcı, gibi pek çok hukuki kelime ve tabirler tamamen değiştirildi. Böylece, Türkçemiz büyük bir tahribata uğratılarak, bozulup fakirleştirildiği, yozlaştırıldığı için ülkemizde artık kimse meramını doğru dürüst anlatamıyor, yabancı bir lisan da öğrenemiyor. Bundan 40-50 sene evvel bir lise mezunu dahi Fransızca öğrenir, Fransızca romanları okur anlardı. Millî Eğitim eski Bakanlarından Hasan Celal Güzel diyor ki, Türkiye’nin İngilizce öğretim neticesi bütün masraf ve gayretlere rağmen kocaman bir sıfırdır. Çünkü ana dilini iyi bilmeyen kimse yabancı bir lisan öğrenemez. Bu gidişle, yeni nesiller ecdadının eserlerini okuyup anlayamadığı gibi; bundan sonra da ülkemizde kıymetli fikir adamı, tarihçi, edebiyatçı, şairler de yetişemeyecektir.
.....
(*) Makalenin tamamı için “www.turkalemiyiz.com” sitemize bakınız.
Numan Aydoğan Ünal
İhlas Vakfı Türk Dünyası Koordinatörü
turkdunyasi@hotmail.com
.
Suriyeliler hakkında göz ardı ettiklerimiz
30 Haziran 2019 02:00
DOÇ. DR. MUSTAFA ŞEKER
mseker@yildiz.edu.tr
Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Bu topraklarda, İspanyol ve Hitler zulmünden kaçıp gelen Yahudilerden tutun da Rus ve Bulgar katliamından canını zor kurtarabilen Kafkas ve Balkan göçmenlerine kadar her mazluma kucak açılmıştır. Kuruluşunda mazlumun duası olan ecdadımız da bu insanlara kucak açarken hiçbir zaman menfaat gözetmemiştir.
Tarih boyunca iki yüzden fazla devlet kurup 16 imparatorlukla dünyaya hükmetmiş Türklerin kurduğu devlet ve imparatorlukların büyük çoğunluğu yine Türk devletleri tarafından yıkılmıştır. Taht, ihtiras, şöhret, para ve güç hep asil milletlerin çöküş sebebi olmuştur. Dünyayı kasıp kavuran, büyük başarılara imza atan ancak merhamet ve hoşgörüden uzak olmaları sebebiyle de gittiği yerlerde kalıcı bir eser bırakamayan Atilla, Cengiz, Hülagü gibi hükümdarların ise bugün sadece adları kalmış, arkalarından sadece efsaneler bırakabilmişlerdir.
Bu topraklar ise mazlumların duasıyla hep ana kucağı gibi görülmüştür. Güçsüze şefkati, mazluma merhameti, yoksula kucak açmayı en şerefli hizmetler arasında sayan yüce dinimiz, yeryüzüne yayılmaya başlamış, ecdadımız da İslamiyet’in aydınlattığı ışıklı yollarda ilerleyerek büyük başarılara imza atmışlardır.
Yeryüzünü “tanrı adına” yönetme yetkisini kendinde topladığını söyleyen Türk hakanlarının güçle imtihanı İslamiyet’in kabulüyle merhamete ve adalete dönüşmüş, aradan geçen yüzlerce yıla rağmen hep insanlara yaptıkları güzel muamelelerle anılagelmişlerdir. Geçmişte din, dil, ırk, mezhep ve millet ayırımı yapmadan hep mazluma el uzatan ecdadımızın Rabbinden başka hiç kimseden bir beklentisi olmamıştır. Osmanlı zamanında Müslüman Türk milletinin medeniyet telakkisi zirve yapmış, bugün mazluma el uzattığı için eleştiri oklarını doğrultan insan tipleriyle de neredeyse hiç karşılaşılmamıştır. Bu topraklarda, İspanyol ve Hitler zulmünden kaçıp gelen Yahudilerden tutun da Rus ve Bulgar katliamından canını zor kurtarabilen Kafkas ve Balkan göçmenlerine kadar her mazluma kucak açılmıştır. Kuruluşunda mazlumun duası olan ecdadımız da bu insanlara kucak açarken hiçbir zaman menfaat gözetmemiştir. Çünkü o insanlar, hiçbir zaman rızık endişesi taşımadıkları gibi hiç kimsenin dünyadaki rızkını yemeden gitmeyeceği gerçeğini de temel hayat prensibi hâline getirmişler ve bunu bilmenin rahatlığıyla da her zaman huzurlu yaşamışlardır. Bu sebeple; Müslüman Türk milleti geçmişten bugüne hep yardımlaşma, dayanışma, merhamet, şefkat duygularıyla tanınmış ve hatırlanmıştır. Hatta Avrupalı seyyahlar bile ecdadımızın her canlıya olan bu derin yardımlaşma, dayanışma ve merhamet duygularını açık seçik terennüm etmekten geri kalamamışlar, eserlerinde bu konulara sık sık vurgu yapmışlardır.
Bunlarda bazıları şu şekildedir;
"Türkleri tanıyan birisinin gözüne çarpan en güzel temel özelliklerden biri, onların misafirperverlikleridir. Bunu onların yaşadığı her yerde, herhangi bir paşadan dağ başında çadırda yaşayan Yörük Türkmen’ine kadar herkeste gördüm, hem de hiçbir karşılık beklemeden…" (Sir Charles Fellows)
"Hiçbir zaman Türkler kadar misafirperver birileriyle karşılaşmadım. Her yanında Müslüman zarafet ve nezaketiyle halk, yabancıya kucak açar, Türk aleyhtarı yazarlar bile bu meziyetlerini teslim ederlerdi. En yoksul köyde bile 'misafir evi' denen bir ev bulunmaktadır." (J. H. A.Ubicini)
“Türklerin hayır eserlerinin hayvanlara mahsus olanları bile mevcuttur. Her tarafta hayrat türü eserlerden geçilmez. Zengin Müslüman-Türkler bol bol sadaka verirler. Zaruretler ve ihtiyaçlarını dile getirmekten kaçınanları arayıp bulur, bilhassa onlara yardımdan büyük keyif alırlar.” (de Thevenot)
“Fakir çobanlar dağ başlarında yolcuya yiyecek-içecek ikram eder, karşılık olarak onlardan herhangi bir şey talep etmezlerdi. Hatta Osmanlı köyünde yolcuya daha fazla ikram edilir, şehir ve kasabada ise bu ikram tam teşkilatlı yapılırdı.” (Kont Marsigli)
“Türkler bol hayır yaparlar, hiçbir zaman bir kere bile olsa din farklılığına ve de kişinin geçmişine bakmazlar. Hayvanlara ve bitkilere mahsus hayrat da yaparlar. Mahallenin zengini, o mahallede ihtiyaç sahiplerinin hepsini himaye eder.”(Comte de Bonneval)
Yukarıda verilen bazı iktibaslarda görüldüğü gibi sadece bize ve bu topraklara has bazı meziyetler vardır. Ayrıca bu topraklar İslam’ın son kalesi olarak bünyesinde barındırdığı farklı kültürleri bile huzurla idare etmiş, onların burnunun bile kanamaması için gayret göstermiştir. Öyle ki Resulullah Efendimiz, harplerde bile din adamlarına, yaşlılara, çocuklara ve kadınlara dokunmamayı, boş yere ağaç kesmemeyi, suları zehirlememeyi, ekin tarlalarını yakmamayı ve köprüleri yıkmamayı Eshab-ı kiramına emretmiştir ki din-i İslam’ın yılmaz savunucusu olan Müslüman Türk milleti bu emirden hiçbir zaman zerre kadar bile şaşmamıştır. Dolayısıyla biz kendimizi acımazsız Batılı ülkeleriyle nasıl eş değer görebiliriz? Yıllarca demokrasi, adalet, sevgi, şefkat ve merhamet timsali diye hafızalarımıza nakşedilen aslında öyle olmadığı da bilinen cani ruhlu bazı Batı ülkelerinin, dünyadaki bütün büyük/küçük savaşların, kan, gözyaşı ve katliamların müsebbibi olduklarını nasıl göz ardı edebildik? Eğitim aynı zamanda Batılının, Doğulunun, güneylinin ve kuzeylinin çocuklarına da ağlamak demek değil midir? Sürekli savaşlara sahne olan ve geri kaldıkları iddia edilen, ezilen toplumlar için “onlar da çalışsalar güçlü olsalardı canım” diyerek olmayan vicdanlarını nasıl rahatlatabilmişlerdir? Öyle ki madden güçlü olmaları, o insanların zayıf ve güçsüz omuzlarına basarak kendilerine yükselme hakkı verir mi?
Dolayısıyla mazlumun gözyaşlarını elleriyle silen, dertleriyle dertlenen, yediklerinden yedirip, içtiklerinden içiren ve kendi suyunu bile mazlumla paylaşan bir milletten bugün “Suriyeliler defolup gitsinler” diyen bir millete nasıl dönüşüverdik? Öyle ki her fırsatta birilerinin dile getirdiği Suriyeliler meselesini de tam olarak bilmiyoruz. Zira bu meselenin dinî, kültürel ve sosyolojik yönleri bulunmakta, bunları bilmeden yapılacak değerlendirmeler muhatabını doğru adrese götürmemektedir.
MESELE HAKKINDA KRİTİK GERÇEK
Ülkemizde yaşayan Suriyeliler, son zamanlarda tartışma mevzuu edilmekte, bu tartışmalar da “niçin buralarda eğleniyorlar da gidip ülkelerinde savaşmıyorlar, güçlü kuvvetli insanlar ortalıkta dolaşıyor, bugün ülkesini satan yarın bizi satar, savaştan korktukları için kaçtılar” gibi yakışıksız sözlerle devam ediyor. Fakat “ülkelerinden kaçtılar, ülkelerine gidip savaşsınlar” denilen bu insanlar hakkında pek de bilinmeyen hatta bilinmesine rağmen unutulan bazı gerçekler vardır.
Ehl-i sünnet itikadına göre; bir insanın devletine karşı isyan etmesi, başkaldırması ve savaşması doğru bulunmamış, uygun görülmemiştir. Suriye’de karışıklıklar öncesinde bazı Müslümanların tavırları yanlış olmuştur. Çünkü dinimizde fitne çıkarmaya şiddetle karşı çıkılmış hatta fitne çıkaranlar lanetlenmiştir. Buna rağmen; Suriye halkı içerisinden çıkan bir kısım halk, durumu bugünkü gibi içinde çıkılmaz hâle getirmiş, milyonlarca insanın vatanını terk etmesine yüz binlercesinin canından olmasına sebep olmuştur. Fakat oralarda Sünni kökenli bütün insanlar, isyan etmemiş olmasına rağmen Suriye rejimi isyan eden/etmeyen ayırımı yapmaksızın bütün insanlara karşı sert tedbirler alarak çoluk çocuk demeden on binlerce insanı katletmeye başlamıştır. Dolayısıyla devlete isyan etmeyen, etmeyi de doğru bulmayan bu insanlar canlarından olmamak için mecburen yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kalmışlar, vatanlarını bırakıp hicret etmek için de kutlu bir imparatorluğun bakiyesi olan Türkiye’yi seçmişlerdir. Ülkemiz de bu insanlara geçmişte olduğu gibi aş vermiş, iş vermiş ve ekmeğini paylaşmıştır. Ayrıca göç etmek zorunda kalan bazı insanlar, yakınlarına karşı duramadıkları için yurtlarını terk etmişlerdir. Dolayısıyla fitne çıkarmamak için hicret etmiş bu insanlara “haydi gidin devletinize karşı savaşın” demek doğru bir yaklaşım değildir. Zira hicret etme konusunda dinimizin temel kaynaklarında yapılan vurgulamalar açıktır.
Bazı hadisi şeriflerde “Zalimin zulmünü değiştiremeyen, oradan hicret etmelidir.”, “Hicret eden Müslümana, Cennette bir köşk verilmesine kefilim [Hâkim]”, “Hicret ediniz ki, evlatlarınızı şerefe vâris edesiniz [Taberani]”, “Hicretin efdali, Allahü teâlânın hoşlanmadığı şeyleri terk etmektir [Nesai]” şeklinde buyurulmuştur. Burada da görüldüğü gibi dinimizde hangi hâllerde hicret edileceği açıkça ifade buyurulmuştur. Ayrıca bu coğrafyaya tarih boyunca nice mazlumlar sığınmıştır. “İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü”nün resmî verilerine göre cumhuriyet tarihi boyunca milyonlarca insan bu topraklara sığınmış ve vatandaşlık almışlardır. Buna göre;
- 1922-1938 yılları arasında Yunanistan’dan 384 bin kişinin,
- 1923-1945 yılları arasında Balkanlar’dan 800 bin kişinin,
- 1933-1945 yılları arasında Almanya’dan 800 kişinin,
- 1988 yılında Irak’tan 51.542 kişinin,
- 1989 yılında Bulgaristan’dan 345 bin kişinin,
- 1991 yılında I. Körfez Savaşı’ndan sonra Irak’tan 467.489 kişinin,
- 1992-1998 yılları arasında Bosna’dan 20 bin kişinin,
- 1999 yılında Kosova’da meydana gelen olaylar sonrasında 17.746 kişinin,
- 2001 yılında Makedonya’dan 10.500 kişinin Türkiye’ye göç ettiği belirtilmiştir.
Durum bu kadar nettir. Ülkelerine karşı savaşmamak için vatanlarını terk eden Suriyeli kardeşlerimizi her şey düzelmeden tekrar oralara göndermek ölüme terk etmek demektir ki buna vicdanı olan hiç kimse karşı çıkamaz. Ayrıca yurtları talan olmuş, evleri yıkılmış, tarım yapmak için gölleri ve su kaynakları zarar görmüş, ağaçları sökülmüş, su bentleri yıkılmış, iş makineleri bile olmayan gelir kapısından yoksun bu insanları şu an tekrar geri göndermek açlığa, hastalığa ve sefalete terk etmek demek olacaktır. Ayrıca İslam kültünü hayatının her kademesinde şiar edinmiş Anadolu insanının “bana ne canım, ne halleri varsa görsünler!” deme şansı da lüksü de yoktur. Unutmayalım ki 15 Temmuz gecesi tepesinden jetler ve helikopterler geçerken evlatlarına ve anne babalarına sarılan insanlar bu kadar duyarsız/vicdansız davranamaz. Çünkü vatanını kaybetme tehlikesiyle tarih boyunca defalarca karşı karşıya kalan bir medeniyetin vârisleri mazluma sırtını dönemez. Çünkü mal da, mülk de, can da yalnızca Allahü tealaya aittir. O verir, verdiği gibi de alır. Bugün bolluk içinde yaşayanlar, yarınlarından nasıl emin olabilirler?
ÜLKEMİZİN GÜVENLİĞİ İÇİN TAKİP EDİLEN STRATEJİK PLAN
Ayrıca ülkemizi bu savaşın tarafı olmakla suçlayan ve masabaşında, kahvehane muhabbetlerinde vatan kurtaran kardeşlerimiz şunu bilmelidirler ki Batılılar, o toprakların parçalanması planını çok önceleri yapmışlardır. Eğer ayaklanma sonrası ülke olarak Özgür Suriye Ordusu’nun yanında yer almasaydık birileri o topraklarda ameliyat yaparken biz de onları uzaktan izlemek zorunda kalabilir, bugün ülkemizi ve oralarda yaşayan Türkmen kardeşlerimizi tehdit eden nice gayrimeşru yapılanmalara karşı söz sahibi olamayabilirdik. Fakat ülkemiz, Suriyeli kardeşlerimize Allahü tealanın rızası için sahip çıkmış, yaşadığımız büyük badirelerden de o mazlumların duasıyla selametle çıkmıştır. Sadece bu bile bu insanlara sahip çıkmak için yeterli bir sebep olarak yetmez mi?
.
TOPRAKTAN VATANA, Hanlık ve komutanlığı birleştiren Türkler…
7 Temmuz 2019 02:00
PROF. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
osmankemalkayra@gmail.com
Karadeniz Teknik Üniversitesi
İdarecilik ve komutanlığı deruhte etmek hem üstün meziyet hem de maharet gerektirir. Bunlarda karar ve kaza mercii birleşmiştir. Türk Sultanları içinde insiyatif, kararlılık, cesaret ve basîrette Muhteşem Süleyman’dan daha muhteşem, Yavuz Sultan Selîm Han’dır. Onda, sanki Hazret-i Muhammed aleyhisselâma Hazret-i Ebabekir’in sadakati, Hazret-i Ömer’in celâdeti, Hazret-i Alî’nin şecaati, Hazret-i Hamza’nın cihad şevki ve İmâm-ı Busayrî’nin mübarek şiir kabiliyeti cem olmuştu.
Bir devlet kurmak sosyal olayların en zorudur. Önce devletin kurulabileceği bir toprak gerekir. Sonra bu toprak basit bir coğrafi mekân iken vatanlaştırılıp “coğrafyadan vatana” safhası geliştirilir. Sonra bu vatan öncesi ve sonrası ile destanlaştırılır. Destanı olmayan millet, milleti olmayan vatan olmaz.
Vaatlerle ve romantizmle devlet kurulmaz. Büyük devlet kurmak için” büyük kan dökmek” gerekir. Vatanına sahip çıkmak isteyen milletin her ferdi ölümü göze almazsa gelecek nesillere vatan bırakamaz. Güçlü bir iradenin eğittiği millet bir toprağı vatan yapınca, bu vatanın korunması için en önemli unsur güçlü bir ordudur. Ordusu olmayan veya ordusu zayıf olan bir millet, ayakta duramaz. Orduları teşvik edip onları birlikte hareket etmeye yönelten bir sembol de lâzımdır. O sembol bir “tamga”, “ buyan”, “bayrak”, “sancak” gelişimiyle yüreklerdeki kanı tahrik eden muharrik güç olmuştur. Bayrak veya sancak her zaman kutsal kabul edilmiş, sancaktarın elinde dalgalanan bu kutsal sembol, şehidin son örtüsü olmuştur.
Bayraklar hep kendilerine izafe edilen efsanelerle kutsallaştırılmıştır. Birkaç renkle şekil bulan çoğu bayrakların yanında, göklerin süsü olan hilâl ve yıldızın ünsiyetiyle tarihin her döneminde Türklere yol gösteren al bayrak, Türk-İslam’ın cihangirlik ruhunu göklerden arza indirmiştir. Orduların teslimiyetine ve imanına güç katan “Tevhîd”li sancak Allahü tealanın ve Sevgili Habîbinin koruması altındaki Müslüman Türkler, nice seferlere düğün şenliğinde çıkmışlardır.
Savaş kolay değildir. Ya ölür ya öldürürsünüz. Cihadın sırrı cihangirlik değil, cihanı adalete ve insanlığa tevdi etmektir. Hakkı hak bilen ve hakkı tebliğ eden, batılı batıl bilip ondan men etmeye çalışan bu övülmüş askerler, her zaman bu kutsal ve tarihi misyonlarının farkında olarak cihada çıkmışlardır.
ORDULAR VE KOMUTANLAR
Tarihin kaydettiği en büyük orduların sırrı kemiyet (sayı) değil, keyfiyet (ulviyet, sıfat, kalite) üstünlüğüdür. Bu kaliteyi idare etmek mutlaka dirayet ve feragati sinesinde barındıran bir lidere bağlıdır.
Sahâbe-i kirâm’ın savaşlarına akıl ermez. Zırhını giyip kılıcını kuşanan bir komutan, Cenâbı Hakk’ın Habîbi ise, o ordu maddî hiçbir sıfatla tavsif edilemez. Hazreti Ebûbekir, Hazret-i Ömer, Hazret-i Osman, Hazret-i Ali, Hazret-i Hamza, Abdullah ibn-i Revâha, Câfer-i Tayyar, Üsâme bin Zeyd ve Hâlid bin Velid’in (radıyallâhü anhüm ecmaîn ) savaştığı topluluğun adı sadece ordu değil göklerdeki izdüşümü melekeler olan mübarek bir topluluktur.
KOMUTAN OLAN KAĞAN VE PADİŞAHLAR
Savaşçı bir kavim olan Türkler başlangıçtan beri büyük başbuğların, beylerin, kağanların ve sultanların önderliğinde kıtalara hükmetmişlerdir. Afrasyab ( Alp Er Tonga ), Bilge Kagan, Kültigin, Tonyukuk gibi İslam öncesi kağan ve komutanlar sanki bu milleti İslâm’a hazırlamakla görevliydiler. Savaş onların sanatıydı ama bunları yöneten sistem kağanlarda ve beylerde üstün meziyetler isterdi.
İslâmî eserlerin ilklerinden olan Kutadgu Bilig’de zaferlerin ve yüceliğin şifreleri önce “beg”e ve sonra “sübaşı”na (ordu komutanı) bağlanmıştır. Bu eserde “beg” (kağan, başbuğ vs.) şöyle tanıtılır: “Cesur, kahraman, güçlü, bilgili, akıllı, yumuşak huylu, gözü tok, gönlü zengin, merhametli ve âdil olmalı. Günahtan sakınmalı, sabırlı ve sakin görünmeli. Halka asla zulmetmeli. Vefakâr ve cefakâr olmalı. Acelecilik, cimrilik, öfke ve inattan kaçınmalı, içki içmemeli, vaktini oyunla geçirmemeli ve kibirli olmamalıdır.” Can alıcı noktası ise şudur: “Bey doğarken beylikle doğar görerek öğrenir. Allah kime beylik verirse ona işi ile mütenasip akıl ve gönül verir.”
Osmanlıda buna çok dikkat edilmiş, şehzadeler lalaların gözetiminde sancaklarda valilik yaparak yetişmişlerdir. Bunlara, adabımuaşeret, yöneticilik, devlet hassasiyeti; ulema ve meşâyıh elinden de din ve fen ilimleri, yabancı dil, mantık ve sosyal bilimler talim ettirilmiştir.
Kutadgu Biligde protokolde üçüncü sırada yer alan sübaşı (ordu komutanı) gelir. Ordu- milletin komutanı nasıl olmalıdır: “Cesur, gözü pek, çevik, sert ve tecrübeli olmalı. Sübaşında soğukkanlılık, temkinlilik ve cömertlik esastır. Komutan bütün malını askeriyle paylaşmalıdır. Kendisi için bir at, silah ve bir elbise kâfidir. Malı ve ailesi ikinci plânda kalmalıdır. Ölümden korkmamalı, düşmanı yenmek birinci hedefi olmalıdır. Heybetli fakat mütevazi olmalıdır.”
Şimdi buradaki teşbihlere de dikkat etmeli: “Komutan düşmana karşı domuz gibi inatçı, kurt gibi güçlü, ayı gibi azılı, yaban sığırı gibi kinci, kırmızı tilki gibi hileci olmalı ve gözünü kaya kuzgunu gibi uzaklara çevirmelidir. Aslan gibi alicenap olmalı ve baykuş gibi geceleri uyumamalıdır. Savaşta aceleci olmamalı, tedbirli olup düşmanı asla rahat bırakmamalıdır.
“Yurdu alan onu kılıçla almıştır, tutan onu kalemle tutmuştur.”
Eğer bir de kağan veya han aynı zamanda ordu komutanı olursa ne olur? Karahanlılarda, Gaznelilerde, Büyük ve Anadolu Selçuklularında, Harezmlilerde, Altunordu ve Bâbürî devletleri ile Osmanlılarda han-komutanlık nasıl yürütülmüştür?
GAZİ VEYA ŞEHİT HAN-KOMUTANLAR
Gaznelilerde Sultan Mahmud. (Gazneliler İran asılı Sâmânîler bünyesinde kurulan bir Türk devletidir) Büyük Selçuklularda Selçuk Bey’in oğulları Tuğrul ve Çağrı Beyler, (Selçuk Bey, Oğuz Yabgu’nun sübaşısı idi) Büyük Selçukluların ikinci hükümdarı Anadolu’yu Türklere açan şehid han- komutan Sultan Alp Aslan’dı.
Anadolu Selçuklularında kurucu Gazi Kutalmışoğlu Süleyman Bey, 1. Kılıç Arslan, 1. Melikşah, 1. Rükneddin, 2. Kılıç Arslan, 2. Rükneddin büyük gazi komutan ve sultanlardı. Osmanlılarda Kurucu Osman Gazi, Orhan Gazi, Murad-ı Hüdâvendigâr (1389 Kosova şehidi), Yıldırım Bâyezid, Fatih Sultan Muhammed Han, 2. Bâyezid, 1. Selîm Han (Yavuz) Kanûnî Sultan Süleyman, Revan ve Bağdad Fatihi 4. Murad Han… Tabiidir ki saydığımız bey, han, sultan dışında da bazı isimler vardır. Biz burada en maruf olanları zikrettik. Bu arada Celâleddin Harzemşah ve Timur Han’ı da anmadan geçmeyeceğiz.
Hanlık ve komutanlığı deruhte etmek hem üstün meziyet hem de maharet gerektirir. Bunlarda karar ve kaza mercii birleşmiştir.
Türk Sultanları içinde insiyatif, kararlılık, salâbet, mekîn olma, cesaret ve basîrette Muhteşem Süleyman’dan daha muhteşem, Yavuz Sultan Selîm Han’dır. Onda, sanki Hazret-i Muhammed aleyhisselâma Hazret-i Ebabekir’in sadakati, Hazret-i Ömer’in celâdeti, Hazret-i Alî’nin şecaati, Hazret-i Hamza’nın cihad şevki, Hazret-i Halid bin Velid’in savaş dehası ve İmâm-ı Busayrî’nin mübarek şiir kabiliyeti cem olmuştu.
SABIR VE DEHA SAVAŞI: ÇALDIRAN
Bu kadar üstün meziyetleri olan Yavuz Selîm’in tarihe satır satır işlediği Çaldıran Savaşı’nda gösterdiği dirayet ve yöneticilikteki mahareti gerçekten şayan-ı hayrettir. Çaldıran Savaşı sadece bir savaş değil, itikâdî bir hesaplaşmadır. Anadolu’ya dâîlerini göndererek Hurûfîlerle müşterek bağ ve çalışma ile saf Sünnî akâidini ifsat etmek isteyen Şâh İsmâil, kendisinden emin bir şekilde bu savaşı kazanmayı hayal ediyordu.
Osmanlı ordusu yüz seksen bin muharip asker, on bin iaşe ve katır bölüğü, altmış bin tedarik deve ve sürücüsünden mürekkepti. Erzak yüklü bir gemi de Trabzon limanına demirlemişti.
Savaş sanatını çok iyi bilen Şâh İsmâil, satranç kozunu oynar gibi ordusunu hep çekerek, Osmanlı ordusu ile arasında bir çöl meydana getiriyordu. Şâh İsmâil’in savaşa başlamak yerine engeller ihdas etmesini cesaretsizlik olarak niteleyen Yavuz, ona kıldan bir cübbe ve bir asâ gönderdi. Bu hareket çok ince bir hicivdi: Şâh İsmâil’e silah gücüyle değil, tahta dervişlik kisvesiyle gelen babasını ima ediyordu. Farsça ve Arapçayı çok iyi bilen Yavuz hediyelerinin(!) yanına bir de risale iliştirmişti. Bu risale Farsça aruzla yazılmış bir şiirdi. Meâlen diyordu ki: “Tahtları zorbalıkla ele geçirenler, onu yanında gelen okları da göğüslemesini bilmelidirler. Saltanat denen mahbube, sararıp solmadan kılıcın dudaklarını öpebilen muharibin, kendisinden buse almasına izin verir.” Gerçekten muhteşem!
Şâh İsmâil de Yavuz’a bir kutu içinde afyon sakızı gönderdi. Bu hediye (! ) Yavuz’u hayalperestlikle itham ediyordu. Bu mağrurane harekette tam bir aşağılama vardı. Yavuz kendisine bu hediyeyi (!) getiren Şahkulu adlı elçinin kulağının bir kısmını keserek geri gönderdi.
Şimdi Yavuzla Şâh arasında kırk günlük yürüyüş alanı olan bir çöl vardı. Bu çölü geçmeden Tebriz’e varmak mümkün değildi. Bu sefer, gerçekten çok külfetliydi. Asker ve komutanların bazıları arasında huzursuzluk baş göstermiş ve söylenmeler artmıştı. Bazı komutanlar Yavuz’u bu seferden vazgeçirmek için onun çocukluk arkadaşı ve musahibi Hemdem Çelebi’yi aracı gönderdiler. Bir aksiyon abidesi olan Yavuz, Hemdem’in kellesini vurdurup çadırının önünde bir mızrağa astırdı. Bu askere tam bir gözdağı idi. Ordu bu şartlarda Tebriz’e yöneldi. Yolda açlık ve susuzluktan neferler ölüyor, hayvanlar telef oluyorlardı. Günlerce yol alınmasına rağmen bir tek Şâh askerine rastlanılmıyordu. Bunun üzerine Yavuz, Şâh’a bir mektup yazdı: “İsmâil sağ mısın yoksa öldün mü? Haftalardır ne seni ne de askerini gördüm. Saklanmaya devam edersen adam değilsin. O zaman miğferini çıkart, yüzüne peçe tak, zırhını at, şemsiye ve yelpaze kullan” Bu sözlerle birlikte ona bir peçe, şemsiye ve yelpaze yollar”
Şâh, sabırla direniyor, kendisi ile Yavuz arasındaki çölü sabır taşı hâline getiriyordu.
Tebriz vadisi göründüğünde Yavuz’un ordusu bu manzara karşısında şaşkına döndü. Vadideki bütün ağaçlar yakılmış ve su kuyuları taş ve kumla kurutulmuştu. Şaşkına dönen Yavuz’un ordusu padişahın çadırı etrafında bağıra çağıra dönüyorlardı. Bir isyan başlıyordu. Atılan bir ok Yavuz’un çadırını delip içerdeki direğe saplanmıştı. Büyük bir kararlılıkla çadırın önüne çıkan bu muhteşem han- komutan askere o tarihî hitabeyi irat etti: “Ben size cülûsum sırasında bu zorlukları çekeceğinizi söylemedim mi? Biz bu makamı dinlenmek ve sefa sürmek için mi aldık? Aranızda karısını özleyenler varsa hemen geri dönsün. Allah yolunda cihat etmek isteyen benimle gelsin.” Ardından atını Tebriz’e yöneltti. Tabii ki bu müthiş hitabe askeri peşine takmaya yetmişti.
Nihayet iki gün sonra Çaldıran Ovası göründü. Artık iki ordu karşı karşıyaydı. İki ayrı itikatta, iki ayrı Türk han-komutan karşılaştılar. Yol yorgunu olan ordunun dinlenmesini tavsiye eden paşalara rağmen Pîrî Paşa: “Mânevî silahlarımız bizimledir. Düşmanı görür görmez hücum etmezsek asker yılgınlığa düşer, Safevîler bundan güç devşirirler. Hemen hücum etmeliyiz.” der.
Yavuz asker grupları arasında bir strateji ve taktik ustası olarak mekik dokuyor, yüz bini mütecaviz çeri Yavuz’dan işaret bekliyordu. İki yüz bini aşkın ordusuyla yirmi savaş yapmış büyük muharip Şâh, bu savaşı kaybediyor, sonunda kadim İran İmparatorluğu bütün zenginlik ve ganimetiyle artık Osmanlının eline geçiyordu.
Bu irade Anadolu’yu Şiâ istilasından kurtarmış, Sünnî akaidin kıyamete kadar koruyucusu olma şerefini bu asil millet tevdi etmişti.
Derk ettiler ki Merkad-i Pâk-i Muhammed’e
Rûhü’l- Kudüsle Arş-ı Hudâ’dan haber gelir.
Rûy-i zemîni tâbi’-i fermân kılmaya
Yavuz Selîm Han gibi bir şîr-i ner gelir. ( Yahya Kemal )
Bir dahaki yazımızda buluşmak üzere esen kalınız efendim.
Prof. Dr. Osman Kemal Kayra
.
Abdülhamid Han’ın Japonya siyaseti ve Ertuğrul Faciası
14 Temmuz 2019 02:00
NUMAN AYDOĞAN ÜNAL
turkdunyasi@hotmail.com
İhlas Vakfı Türk Dünyası Koordinatörü
Sultan Abdülhamid Han’ın Ertuğrul Gemisini Japonya’ya göndermesindeki esas maksadı, yakın dostluklar kurarak Osmanlı’yı ve İslamiyet’i Japonlara tanıtmak; ayrıca Uzak Doğu'da ziyaret edilen yerlerdeki Müslüman toplulukların hilafet merkezine bağlılıklarını kuvvetlendirmek ve onlara moral vermekti.
Sultan Abdülhamid Han, bir büyük siyasi dâhi idi. Osmanlı devletini 33 sene bolluk, bereket ve huzur içerisinde idare etti. Bütün dünya milletlerinin başta İngiltere ve Rusya olmak üzere siyasetlerini, maksat ve niyetlerini çok iyi biliyordu. Abdülhamid Han “İngilizlerin dostluğuna güven olmaz, bize tarihten beri düşman bir millettir. Başımıza gelen bütün felaketler onların yüzündendir. Amcamın tahttan indirilmesinde de İngiliz parmağı vardır. Benim en büyük siyasî muvaffakiyetim İngilizler ve Rusların birleşmesine mâni olmamdı. Ben her çareye başvurarak İngilizler ve Rusları bizimle alakalı olan hiçbir meselede birleştirmedim. İngilizler ve Rusların fiilen birleştiği gün kıyamet kopar, dünya kana boyanır” diyordu.
Sultan Abdülhamid Han Japonya içinse şunları söylüyordu: “Japonya’yı Osmanlı ülkesine benzetmek ve bunun padişahından onun imparatoru gibi başarı beklemek ne kadar uygun olur bilmem! Japonya Atlas Okyanusu’nun bir tarafına çekilmiş, adalara yerleşmiş, tek din, tek millet olarak millî birliğini sağlamış büyük bir cemiyet. Dünyada hiç benzemediği bir kıta varsa, o da bizim biçare memleketimiz. Kürt’le Ermeni’yi, Rum’la Türk’ü, Arap’la Bulgar’ı nasıl bir arada tutardım? Bizi her şeyden fazla felakete iten, büyük devletlerin entrikalarıdır. Bu devletler, tâbiiyetimizdeki milletleri, arka arkaya isyana teşvik etmek suretiyle, bizi her sene daha fazla sıkıntıya düşürmektedirler. Her sene, bu uğurda boşuna sarf ettiğimiz milyonlarla pek çok lüzumlu şeyler yapılabilirdi. Yani Osmanlı İmparatorluğu her çeşit dış baskıya açıktır. Bu göz önüne alındığında savunma harcamalarının da maliyetinin ne kadar yüksek olacağı tabiidir. Ancak, Japonya’nın bugünkü zenginliği düşünüldüğünde, savunma maliyetinin az olması ortaya çıkmaktadır.”
TÜRK-JAPON DOSTLUĞUNUN TEMELİNİ ATTI
Sultan Abdülhamid Han, Ertuğrul Fırkateynini Japonya’ya göndererek, bugüne kadar devam eden Türk-Japon dostluğunun temelini attı. 1878’de bir Japon harp gemisi İstanbul’a geldi. “Seiki” adlı bu geminin kaptanı Yarbay İnoue’ye Abdülhamid Han “Ben de ülkenize harp gemimizi gönderip imparatorunuza selamımı iletmek istiyorum. Lütfen sevgimi Japon imparatoruna söyleyiniz” deyip geminin subaylarına nişanlar verdi.
1887 yılının Eylül ayında, Japonya imparatorunun amcası olan Prens Komatsu’nun eşiyle birlikte İstanbul’a yaptığı ziyaret, iki ülke arasında siyasi gelişmeye vesile oldu. Misafir heyette bulunanlara Abdülhamid Han tarafından “Osmanî, Mecidî ve Şefkat” nişanları verildi. Komatsu ülkesine döndükten sonra Osmanlı Devleti'nde kaldığı süre içerisinde gördüğü yakın ilgiden dolayı Padişaha teşekkür için “Krizantem” nişanı gönderdi.
ERTUĞRUL FIRKATEYN-İ HÜMAYUNU
Ertuğrul Fırkateyni Sultan Abdülaziz Han döneminde yaptırıldı ve 19 Ekim 1863 Pazartesi günü Padişah huzurunda denize indirildi. Ertuğrul Harp Gemisi 79 metre boyunda, 15,5 metre genişliğinde idi. Mürettebat; gemi komutanı Miralay Osman Bey (seyahat esnasında Paşalığa terfi etti), 54 Subay ve 553 er olmak üzere toplam 607 kişiden ibaretti. Ertuğrul Fırkateyni 14 Temmuz 1889’da İstanbul’dan yola çıktı. Güzergâhı: Süveyş, Cidde-Aden-Bombay-Kolombo-Singapur-Saygon-Hongkong-Nagasaki-Kobe-Yokohama idi.
SULTAN’IN GAYESİ NE İDİ?
Sultan Abdülhamid Han’ın Ertuğrul gemisini Japonya’ya göndermesindeki esas maksadı, yakın dostluklar kurarak Osmanlıyı ve İslamiyet’i Japonlara tanıtmak; ayrıca Uzak Doğu'da ziyaret edilen yerlerdeki Müslüman toplulukların hilafet merkezine bağlılıklarını kuvvetlendirmek ve onlara moral vermekti. Bu sebeple Ertuğrul gemisi komutanına verilen talimatta, dinî vazifelerin dikkatle yerine getirilmesine dair 6. maddede şöyle deniliyordu:
“Her hâl ve mahalde mukaddes dinimizin farzlarının en güzel bir şekilde yerine getirilmesine dikkat ve riayet edilerek; bütün gemi mürettebatı beş vakit namazı cemaatle kılacaktır…”
Bu talimata uyarak başta gemi komutanı Osman Paşa olmak üzere, bütün mürettebat, her gittiği limanda cuma günü hep birlikte karaya çıkarak, oradaki camilerde namaz kılıp yerli Müslümanlarda iyi bir intiba bıraktılar.
GÜZERGÂHDAKİ MÜSLÜMANLARDAN BÜYÜK İLGİ
Ertuğrul gemisinin bu konuda gerçekten müspet bir tesir bıraktığı, gemi Komutanı Osman Paşa’nın raporlarından da anlaşılmaktadır. Osman Paşa “Her yerde güzel karşılandık. Bombay ve Kolombo’da 30 binden fazla Müslüman ziyarete geldiler. Gemi, Singapur’a varışından beri misafirlerle dolup boşalıyor. Müslüman halk, prensler, devletin ileri gelenleri, Malakka, Sumatra ve Cava’dan ziyaretimize koşuyor. Bendeniz, subaylar ve diğer gemi mürettebatı ziyafetlere davet ediliyoruz. Camilerdeki muhabbet, İslamî hissiyat ve padişaha yapılan dua tarif olunamaz” diyordu.
Bu itibarla halk “Ertuğrul”u mukaddes bir yer olarak görüyor, gemide secde-i şükür yapıyor ve dua ediyordu. Singapur sularındaki gemilere de Osmanlı sancağı çekiliyordu.
Diğer taraftan posta ile Bahriye Nezaretine gönderilen 21 Kasım tarihli raporda da seyahatle alakalı geniş bilgi verilmiştir. Bu raporda, Bombay, Kolombo, Singapur’da, sadece şehirlerden değil civarında bulunan kasaba ve köylerden de çok sayıda Müslüman gemiyi ziyarete gelerek, hem gemide hem de şehirdeki camilerde Ertuğrul mürettebatı ile namaz kıldıkları ve hutbelerde de Osmanlı Halifesinin ismini okudukları ifade ediliyordu.
28 Ekim 1889 tarihli Hindistan’da “Kasıdı Bombay” gazetesi, Ertuğrul’a büyük bir ilgiden söz etmektedir; mürettebatın cuma günü camilerde namaz kılmalarının ve ahlaklarının güzelliğinin Müslüman halk üzerinde büyük tesir bıraktığı ifade edilmektedir. Hassaten de leventlerin ahlaken İngilizlerden çok daha iyi olduğunu yazan gazetede, Hindistan Müslümanlarının, bu gemiyi ziyaret için meydana getirdikleri izdihamdan dolayı Osmanlı Halifesine olan yakınlık ve büyük sevgilerinin olduğunu kaydediyordu.
Diğer taraftan “Cerîde-i Bahriye” gazetesi de, yerli Müslümanların coşkusunu anlatan mahallî gazetelerdeki yazılarından iki tanesini seçip Türkçeye tercüme ederek yayınladı. Daha sonra bu yazılar, İstanbul’daki bütün gazetelerde de çıktı. Böylece Osmanlı dünyasındaki Müslümanlara İslamiyet’in birlik içinde ve Hilafetin de görev başında olduğu anlatılıyordu.
SELAMETLE JAPONYA’YA VARDI
Ertuğrul, 7 Haziran 1890’da son durağı olan Yokohama limanına ulaştı. Limana yaklaşırken burada beklemekte olan Japon, İngiliz ve Fransız donanmalarına ait gemiler tarafından karşılandı. Gemi komutanı Osman Paşa 13 Haziran 1890’da İmparator’a Padişah’ın mektubunu, nişanı ve diğer hediyeleri takdim etti. İmparator Meiji tarafından o gece verilen yemekte, Osman Paşa’ya “Sülilovan” nişanının büyük kordonu ve yanındaki subaylara da aynı nişanın üçüncü ve daha sonraki rütbeleri hediye edildi. Türk heyeti ayrıca imparatoriçeye de taç ile murassa gerdanlığı sundu.
GERİ DÖNÜŞ VE FACİA
Gemi, 15 Eylül 1890’da Yokohama’dan İstanbul’a hareket etti. Yokohama’dan Kobe’ye giderken 16 Eylül 1890 tarihinde Kashinozaki fenerini geçtiği sırada kayalıklara çarparak battı. Kazada gemi komutanı dâhil 586 kişi şehit oldu. 69 kişi kurtuldu. Şehitlerin 56’sı, kurtulanların da 6’sı subaydı.
Kazadan kurtulanlar, iki Japon harp gemisiyle İstanbul’a getirildiler. Bu iki Japon gemisi mürettebatına, çeşitli rütbelerden Osmanî ve Mecidî nişanları verildi. Ayrıca Japon gemilerinin komutanlarına Padişah tuğralı, elmas işlemeli, altın sigara kutusu hediye edildi. Japon imparatoruna verilmek üzere de Sultan Abdülhamid Han’ın teşekkürlerini ifade eden bir mektup gönderildi. Japonya’da Ertuğrul şehitleri için üç muhteşem abide yapıldı.
JAPONLAR, ABDÜLHAMİD HAN’IN TAHTTAN İNDİRİLMESİNDEN DOLAYI ÜZGÜN
İslamiyet’i yaymak için, Abdülhamid Han tarafından Japonya’ya gönderildiği tahmin edilen ve o zamanlar orada yaşayan meşhur Türk seyyahı Abdurreşid İbrahim “Âlem-i İslam” isimli hâtıratında diyor ki:
“31 Mart Vakası esnasında ben Japonya’da bulunuyordum. 1 Nisan akşamından sonra idi, bizim bulunduğumuz misafirhane hizmetçisi 18 yaşlarındaki bir çocuk bile, elinde gazete, benim yanıma gelip ‘İstanbul’da vaziyet çok fena! Asker kargaşa çıkarıyor’ dedi. Çocuk bunu söylerken âdeta bir sıkıntı, bir ızdırap içinde bulunuyordu. Ertesi gün de her kimi gördümse bana taziye ediyorlardı: ‘Ne hâldir ve ne olacak’ diye büyük bir merak içinde telgrafları takibe devamla her gün ‘Aman ne yapalım, Allah vere de bir an evvel sükûnet olsa… Pek müteessir oluyoruz…’ derlerdi.
İstanbul’dan gelen üzücü haberler üzerine Kont Okoma, Türkiye’nin istikbali hakkındaki konferansında, Japon münevverlerini teskin etti. Prof. Tomidcu da 'Şark’ın ruhu Türkiye hükûmetidir' diyerek, Osmanlı’nın ve Abdülhamid Han’ın kıymetini dile getirdi.
Sultan Abdülhamid Han’ın tahttan indirilerek, hapsolunduğu havadisi gelince, ahbaptan iki adam bana gelerek 'Bu Peygamber halifesi olan adam niçin bu kadar tahkir olunuyor. Makamına hürmet lazım…' dediler. Gayet kederli olduklarını yüz hatları gösteriyordu. Hatta ben teskin ettiğim zaman 'Hilafet makamı büyük makam. Bu makama her hâl ve durumda ihtiram lazım…' diyerek üzülmekte idiler. Hatta benim tarafımdan az bir muvafakat görseler, mitingler yapıp Meclis-i Mebusan’a telgraflar çekmek fikrinde olanlar da varmış...”
Sultan Abdülhamid Han, Ertuğrul gemisini Japonya’ya göndermekle, Türk-Japon dostluğunun temelini attı. Güzergâhındaki Müslümanların Osmanlı halifesine bağlılığını ve sevgisini arttırdı. Japonların da; leventlerin yüksek ahlak ve karakterlerini görerek, Osmanlı’ya ve İslamiyet’e alaka, muhabbet duymalarını sağladı. Nitekim Sultan’ın tahttan indirilişine Japon halkının ve münevverlerinin üzülmeleri, bunu doğrulamaktadır.
.
CHURCHILL NE YAPMIŞTI? Çanakkale Harbi’ndeki ‘gizli el’
21 Temmuz 2019 02:00
MEHMET HASAN BULUT
mehmethasanbulut@gmail.com
Araştırmacı Yazar
Lord Alfred Douglas “Gelibolu seferi mükemmeldi ve Türkler İstanbul'u koruyan kaleleri teslim etmeye mecbur kalmışlardı. Fakat 'Gizli El'in her ofiste ajanları vardı ve sadece 13 top mermisi kalan Türkler tam da beyaz bayrak çekmişken İngiliz güçlerine geri çekilmeleri için 'esrarengiz' bir emir verildi" demişti.
Birinci Cihan Harbi'nin en meşhur savaşlarından biri olan Çanakkale Harbi, yakın tarihimizdeki en hazin savaşlardan biridir. Binlerce gencimizin can verdiği, âdeta yetişmiş bir neslin ortadan kaldırıldığı bu savaş, günümüzde bir zafer olarak kutlanmaktadır. “Çanakkale geçilmez!” diye Türkiye tarihine yazılan Çanakkale Boğazı, bu savaştan üç sene sonra geçildi. Neticelerinin tesiri günümüzde dahi devam eden Çanakkale Harekâtına bir de, bu savaşın başaktörlerinden olan Winston Churchill’in gözünden bakmakta fayda var. Nitekim tarihî hadiselere farklı cihetlerden bakmak, çoğu zaman insanın ufkunu açmaktadır.
LORD ROTHSCHILD VE BANKER CASSEL
İngiliz devlet adamı Lord Randolph Churchill, mektepte çok da parlak bir çocuk olmayan on sekiz yaşındaki oğlu Winston’ın elinden tutup, yakın dostu Lord Nathan Meyer Rothschild ile tanıştırdı. Rothschild ailesi, Venedik’in aristokrat aileleri sayesinde dünyanın en zengin ailelerinden biri olmaya muvaffak olmuş Yahudi banker bir aileydi. Bu ailenin İngiltere’deki koluna mensup olan Lord Rothschild, kendisine emanet edilen genç Churchill’in himayesini, adamı Sir Ernest Cassel’e havale etti. Banker Cassel, Randolph’un ölümünden sonra Churchill’e âdeta babalık yaptı ve Winston bu işlerden pek anlamadığından olsa gerek, tüm servetini onun adına idare etti. Dünya yakın tarihini şekillendiren bu ailelerin network’leri yani irtibatları olduğundan, ileride İngiltere’nin başvekili olacak ve tarihe geçecek genç Winston’ın yükselişi de böylece başlamış oldu.
İtalya başta olmak üzere Avrupalı güçlerin desteğini alan Balkan çeteleri, 1909’da İstanbul’u işgal etti ve Sultan Abdülhamid’i tahttan indirdiler. Böylece Osmanlı İmparatorluğu fiilen tarihe karışmış ve yerine, Genç Türkler olarak bilinen İttihat Terakki Komitesi’nin liderliğinde, ‘Yeni Dünya’nın bir parçası olan Yeni Türkiye kurulmuş oldu. Churchill’in hâmisi Banker Cassel, Turkish Petroleum Company'i, yani Türk Petrol Şirketi’ni kurarak İttihatçılardan Yeni Türkiye topraklarındaki tüm petrol imtiyazını aldı. Diğer yandan da, kendisi gibi Yahudi olan arkadaşı Jacob Schiff ile beraber, Rusya’da Çarlığı devirmek için ihtilal hazırlıkları yapmaya başladı. Kahramanımız Churchill de 1911’de İngiltere’nin Bahriye Nazırı oluverdi.
Churchill donanmanın başına geçince ilk iş olarak sadece petrolle çalışan Queen Elizabeth sınıfı yeni gemiler inşa ettirdi. Bununla da kalmadı; İngiltere Hükûmetinin, 1909’da kurulan Anglo-Persian Oil Company (İngiliz-İran Petrol Şirketi, bugünkü BP) şirketindeki hisselerin %51'ini almasını sağladı.
GELİBOLU HAREKÂTI
Derken 1914’te, beklenen Cihan Harbi başladı. İngiltere, Fransa, İtalya ve Rusya müttefikti. Yeni Türkiye ise Almanya safında harbe girdi. İngiltere Harbiye Nazırı Lord Kitchener, Kafkasya'da sıkışan müttefik Rusları rahatlatmak istiyordu. Churchill'den Türklerin dikkatini batıya; Gelibolu'ya çekmesini istedi. Bunun üzerine Churchill, donanmanın dretnotlardan sonra modası geçen, kömürle çalışan eski gemilerini alarak Gelibolu'ya saldırdı. Operasyona katılan tek yeni gemi, HMS Queen Elizabeth idi; o da test için getirilmişti. Operasyonda kara desteği yoktu. Çünkü İngiltere’nin asıl hedefi İstanbul değil, İstanbul’a giden yolu kapatan Çanakkale’nin kaleleri idi.
İngiliz gemileri Çanakkale önlerine gelince Queen Elizabeth hiçbir riske girmeden uzaktan kaleleri dövmeye başladı. İngilizlerin İstanbul’a yürüdüğünü düşünen ve başkentlerini tehlike içinde gören İttihat Terakki içindeki Enver muhalifleri, yani Anglofil kanat, İngilizlerle gizli görüşmeler yapmaya başladı. Onlara, İstanbul’daki hükûmeti devirip münferit sulh imzalamayı teklif ettiler. Fakat nafile! İngilizler, henüz savaştan istediklerini elde edememişlerdi. Bu teklifi reddettiler. Anglofil İttihatçılar, tekliflerini 1917’de de tekrarlayacak fakat yine aynı cevabı alacaklardı.
Çanakkale’nin kaleleri bir bir susuyordu. Gariptir motorların bozukluğu, pilotların tecrübesizliği gibi komik bahanelerle, saldırıda uçaklar kullanılmıyordu. Üstelik Churchill’in zaman zaman talebine rağmen donanmaya kara desteği de verilmiyordu. Donanmanın başındaki Amiral Carden, 18 Mart’ta İstanbul üzerine yürümeye karar verdi fakat saldırıdan iki gün evvel adı hasta listesine yazdırılarak vazifeden alındı. Yerine yardımcısı John de Robeck geçirildi.
Carden’ın vazifesinde hiç kayıp vermeyen donanmada Robeck’in başa geçmesiyle işler değişiverdi. 18 Mart saat 13.45 itibarıyla kaleler artık ateşe karşılık veremiyordu. İstanbul’a giden yol açılmıştı. Fakat Robeck garip bir karar aldı ve mayınların temizlenmesini beklemeden gemileri ileri sürdü. Hâliyle gemiler mayınlara çarptı ve Inflexible, Irresistible ve Ocean gemileri sulara gömülüverdi. Böylece İngiltere’nin deniz harekâtı sona erdi ve gemiler ikinci bir saldırıda bulunmayarak geri çekildiler.
İSTANBUL İÇİN GELMEDİLER
İstanbul'daki Amerika Birleşik Devletleri Sefiri Morgenthau, Müttefik donanmasının niye çekildiğini anlayamamıştı. Hâlbuki İttihatçıların mühimmatı bitmek üzereydi ve Türk halkı İttihat Terakki’den ve Almanlardan nefret ettiği için hükûmet sallantıdaydı. Morgenthau bu mevzuyu, Genç Türklere duyduğu sempati ile bilinen Alman von der Goltz Paşa ile konuştu. Paşa, İngilizlerin İstanbul'u almak gibi bir niyeti olmadığını, Ruslara söz verdikleri için, şehri alırlarsa İstanbul’u Ruslara teslim etmek mecburiyetinde kalacaklarını söyleyerek sefiri aydınlattı.
Goltz Paşa haklıydı. Rusya'yı İstanbul'dan ve Boğazlardan uzak tutmak, İngiltere'nin daimi politikasıydı. Rusya bunu bildiği ve İngiltere’nin verdiği sözden şüphelendiği için 18 Mart’tan iki hafta evvel Londra ve Paris'e telgraf çekmiş ve Çar'ın İstanbul ile Boğazları istediğini İngiltere ve Fransa’ya tekrar bildirmişti. Churchill ise şiddetle buna karşı çıkmış ve hükûmetine Gelibolu sonrası menfaatlere odaklanmayı tavsiye etmişti: "İngiliz tarihi bu savaşla bitmeyecek."
GENÇ MÜNEVVERLER CEPHEDE
İngiltere, deniz harekâtının ardından kara harekâtını başlattı. Sultan Abdülhamid’in yetiştirdiği binlerce münevver genç, Alman subayların idaresinde, İttihatçılar tarafından cepheye sürüldü. Canlarını dişlerine takarak Boğaz’ı müdafaa eden bu gençlerin bedenleri Çanakkale topraklarına cansız düştükten sonra kara harekâtı da sona erdi. Üstelik yaklaşık dokuz ay süren bu harekât sırasında mayınlar temizlenmedi ve gemiler Boğaz’ı geçmek için herhangi bir teşebbüste bulunmadı.
Çanakkale Savaşı, İngiltere cihetinden bir muvaffakiyetsizlik gibi görünse de, Gelibolu'da batan ya da hasar gören Irresistible, Majestic, Ocean, Triumph, Inflexible, Goliath gemilerinin hepsi, şehit düşen Müslüman gençler gibi, artık ihtiyaç duyulmayan eski sınıfa aitlerdi. Churchill ve hâmileri, bir taşla binlerce kuş vurmuştu.
Sırasıyla 1905 ve 1908 ihtilallerinden sonra meşruti idareye geçen Rusya ve Türkiye’ye son şeklini vermek için Cihan Harbini başlatanlar, Rusya’da yeni ve nihai bir ihtilale adım adım yaklaşıyorlardı. Çar ve taraftarları zor vaziyetteydi. Harbiye Nazırı Lord Kitchener, Çarlığı devirmeye çalışan komünistlerle savaşmaları için müttefik Rus ordusunu yeniden organize etmek ve güçlendirmek için yola çıktı. Fakat gemisi, 5 Haziran 1916'da bir patlamayla sulara gömülüverdi. Zavallı Kitchener’ın cesedi bile bulunamadı. Suç da bir Alman mayınına atıldı.
1918’de Cihan Harbi sona erdi. Harbin maksatlarına ulaşılmıştı. Rusya’da desteksiz kalan Çarlık devrilmiş ve Bolşevikler iktidara taşınmıştı. Yahudilere bir devlet sözü veren İngiltere, Gelibolu'da yorulan Türkiye'yi Suriye cephesinde rahatça yenerek Kudüs’ü ve Arap petrollerini ele geçirmiş, Türkiye’nin elinde sadece Anadolu topraklarını bırakmıştı. Üstelik Çanakkale’deki kaleleri ortadan kaldıran Müttefikler, üç sene sonra ellerini kollarını sallayarak Boğaz’dan geçmiş ve Sultan Vahideddin’in oturduğu İstanbul’u işgal etmişlerdi.
Çanakkale operasyonundan sonra harbiye nazırlığından istifa eden Churchill, Cihan Harbinden sonra Koloniler Nazırı yapıldı. Bu vazifede iken Parlamentoda, Bolşevik ihtilalini yapan Rus Yahudilerini Filistin’e doldurduğu için tenkit edilince, Cihan Harbini Amerikan ve Rus Yahudileri sayesinde kazandıklarını izah etti ve milletvekillerine Siyonizm’i desteklediğini anlattı. Kudüs’te bir devlet, Yahudilerin hakkıydı artık!..
Anadolu’daki Yunan işgalinde Ankara’ya karşı Yunanları desteklediği için Lloyd George hükûmeti 1922’de düşünce Churchill de açıkta kaldı. Hristiyan İngiliz halkı Yahudi menfaatlerine hizmet eden Churchill’den nefret ediyordu. Bu yüzden iki yıl boyunca seçilemedi. Elbette o da boş durmadı ve vaktini hükûmetle Yahudi petrol şirketleri arasında aracılık yaparak geçirdi.
Bu arada Lord Alfred Douglas adında bir İngiliz asilzadesi, Churchill’in Yahudilere çalıştığını ve İngiltere’yi dolandırarak onları zengin ettiğini iddia etti. Bu iddia üzerine Douglas ve Churchill mahkemelik oldular. Dava sadece sekiz dakika sürdü ve neticede Douglas tahkikat yapılmadan hapse atıldı. Geriye mahkûm Douglas’ın Çanakkale ile alakalı şu enteresan cümleleri kaldı:
“Gelibolu seferi mükemmeldi ve Türkler İstanbul'u koruyan kaleleri teslim etmeye mecbur kalmışlardı. Fakat 'Gizli El'in her ofiste ajanları vardı ve sadece 13 top mermisi kalan Türkler tam da beyaz bayrak çekmişken İngiliz güçlerine geri çekilmeleri için 'esrarengiz' bir emir verildi..."
.jpg)
.
.
Beyaz yüzlülerin yüz karaları
4 Ağustos 2019 02:00
OSMAN KEMAL KAYRA
osmankemalkayra@gmail.com
Karadeniz Teknik Üniversitesi
Orta Çağ’da başlayan insan devşirme ve toprak istilaları hep Katolik-Latin dünyasının baş meşgalesi olmuştur. İspanyol ve Portekizlilerin Kardinallerce verilen zulüm icazetleri, coğrafi keşifler adı altında yeni efendiler ve yeni köleler ortaya çıkardı.
Kendilerinden olmayan bir kavim tarafından işgal veya fethedilen toprakların asıl sahipleri için yeni efendileriyle beraber yaşamak, yerli halk tarafından hep zillet ve zulüm olarak idrak edilmiştir; zaten başka türlü de düşünülemez.
Dilleri, dinleri, renkleri ve ırkları ayrı olan bu yeni efendiler, yeni mekânlarına yerleşmek için izin almadıkları gibi onlara iyi davranmak diye bir mecburiyeti de tanımazlar. Evvela bu yeni topraklar üzerinde kendi kavimlerine bir iskân planı hazırlayan müstevliler, yerli halkın meskenetine asla izin vermeyip onların her şeylerini kendi menfaatlerine çevirmek için düzenlemeler yaparlar. Yıllarca o topraklarda yaşamış, nesiller türetmiş, mutlu aileler kurmuş, ekmiş biçmiş, hatıralarını devşirmiş, ölülerini aynı toprağa gömmüş olan aslî toprak sahipleri, başlarına bir balyoz gibi inen yeni ev sahiplerine hiçbir şey yapamamanın aczi ve sıkıntısıyla ya geçici ya da uzun süre onlara katlanmak zorunda kalırlar. Bu, bir kavmin hafızasında nesiller boyu silinmeyen derin ve acı izler bırakır.
Bazı müstevliler ufak tefek toleranslarla yerli halka sınırlı haklar tanırken, bazıları ise çeşitli bahanelerle asıl ev sahiplerini topraklarından, evlerinden, ata mezarlarından, çocukluk hatıralarından söküp atarlar. Sürgün hayatı bir kavmin genlerinde asırlar ötesine taşınır. Bu acılarla büyüyen çocuklarda kin ve nefret hep ön plandadır...
İNSAN HAKLARI
İnsan hakları, evrensel hukuk, müstevliler için kâğıt üzerinde kalmış, içi boşaltılmış maddelerdir. Güçlüler hep haklı kabul edilir. Veyl mağluplara…
Tarih bu tip olaylara o kadar doymuştur ki… Ama heyhat, sınır tanımayan emperyalistlerin iştihaları, hayallerini süsleyen dedelerinin barbarlıklarına imrenircesine yeni zulümlere devam etmeye kararlıdır.
İlk devirlerde güç devşirmek ve savunma üzerine bina edilen istilalar, sonraları toprak üstü zenginlikleri ve insan ticareti, nihayet 1800’lü yılların sonlarında doğrudan toprak altı enerji ve zenginliklerini hedef aldı. Önce kömür, altın ve diğer madenler derken, sanayi devrimiyle devreye giren petrol, kol gücünü ikinci plâna atıp, dünyayı dönen çarklar hâlinde tasavvur eden modern müstevliler, yani hunhar Batı, artık insanlığın baş belâsı olduğunu ilan etmişti.
Orta Çağ’da başlayan insan devşirme ve toprak istilaları hep Katolik-Latin dünyasının baş meşgalesi olmuştur. İspanyol ve Portekizlilerin Papa ve Kardinallerce desteklenen zulüm icazetleri, coğrafi keşifler adı altında yeni efendiler ve yeni köleler ortaya çıkardı.
Yeni kıta Amerika’yı keşfettiklerini söyleyen kilise destekli korsanlar, sonra giderek Afrika kıtasının saf ve kendi hâlindeki halkını zincirlerle bu kıtaya taşıyıp yeni bir insanlık ayıbı sayfası açtılar.
Batı… Zalim Batı… Önce derileri beyaz olmayan savunmasız siyahîleri bu yeni kıtaya taşıyan Batı’nın zalim efendileri, Afrika’dan zorla koparılan bu insanlarla bir Afro-Amerikan halk türettiler.
GÖRÜLMEMİŞ ZULÜMLER
Bu Avrupa kökenli korsanlar, kilise cevazlı eşkıyalar, gerek Afrolara gerek Negrolara derilerinden dolayı hayvanlara layık görülmeyen muameleler yaptılar.
1705 yılında Virginia’da kölelik yasasına göre: “Bu yönetim bölgesinde tüm zenci, melez ve Kızılderililer taşınmaz mal olarak elde tutulacaktır. Herhangi bir köle, efendisine karşı direnirse sahibi onu ıslah etmeye çalışırken asi köleyi öldürürse böyle bir kaza hiç olmamış gibi köle sahibi tüm cezalardan muaf tutulacaktır." Bu asilik kapsamına kölelerin çocuklarının masum davranışları da dâhildir. Kölelere verilen, günde üç orta boy patatestir. Bu üç orta boy patatesle ortalama 500 kalori alabilen köleler, 7000 ila 8000 kalorilik ağır işlere tabi tutulurlar ve güçleri kesilen köleler düşüp bayılınca en az elli kırbaçla cezalandırılırdı. Yaşlı ve işe yaramaz köleler sıcakta ağır işlere koşulurlar, susuz bırakılırlar ve böbrek yetmezliğinden ölüp giderlerdi. Kölelerde bol çocuk yapmayı teşvik ederler, doğan çocuklar büyüyünce taze güç olarak ya çalıştırılır veya satılırdı.
Ölülerin gömülmesinde ayin yapmak zaman kaybına sebep olduğu için müsaade edilmez, bir beyaz rahip ve bir iki kişi ile defin işlemi yapılırdı. Rahibin beyaz olmasının sebebi, zenci kölelerin okuma yazma bilmemeleri ve dinî bir eğitim almamalarından kaynaklanıyordu. Kilise beyazlara aitti ve köleler kiliseye gidemezdi. Yine de her zenci kölenin boynuna siyah bir haç takılırdı. Kölelerin çoğu “Hazret-i Îsâ ve Hazret-i Meryem beyaz ise bize neden yardım etsinler ki” diye düşünürlerdi. Çoğu köle Agnostik bir zihniyete sahipti. Bunların hepsi sonradan zorla Hristiyan yapılmış ama yine de kiliselere alınmamışlardır.
Kaçak bir köle olan Fredirick Douglass önemli bir hatipti. Okuma yazmayı da iyiliksever sahibinden öğrenmişti. Onun verdiği mücadele Başkan Lincoln’ün bütün ülkede köleliği kaldırmasında büyük rol oynamıştır. Siyahî köleliğin hürriyet mücadelesinde bir diğer isim Nat Turner’dir. O, tam bir isyan hareketi başlatmıştır. Amerika’da 11 Ağustos 1831 tarihinde 50-60 köle bıçak, satır ve baltalarla silahlandılar. İki gün süren kanlı bir isyan sonunda köleler serbest kaldı. Fakat bu rüya kısa sürdü. İsyancı kölelerin çoğuyla birlikte Turner, 11 Kasım 1831’de idam edildi. Ama şiddetli bir hürriyet kıvılcımı da parlamış oldu.
Lincoln’ün köleliği kaldırması, Güney eyaletlerinde huzursuzluk doğurdu. Kuzey’in artan baskısıyla Virginia, Arkansas, Tennesee ve Kuzey Carolina eyaletleri birlikten ayrıldı. İşte bu olaylar Amerika’nın en büyük iç savaşını, Kuzey-Güney Savaşı’nı başlattı. Zafer Kuzey’indi ama zenci düşmanlığı hiç bitmedi.
ZENCİLER İŞBAŞINDA
1956 yıllarına kadar zenciler beyazların lokantalarına giremez, taşıtlarında seyahat edemezlerdi. 1936 Berlin Olimpiyatları’nda Owens’ın dört altın madalya alması, Hitler’in Ârî ırk kompleksine bir şamardı. Bu olimpiyatlara zenci atletlerin de katılmasına Amerikalı beyazlar karşı çıkarken, Yahudi lobisi, Hitler düşmanlığı ile etkili bir tavır takınarak bu atletlerin olimpiyatlara katılımını sağlamıştır. Sonraki yıllarda devşirme atletler yani Afrolar, özellikle kısa mesafe koşularında dünyayı şaşırtan rekorların sahipleri oldular.
Dünya müzik piyasasında Afrolar yine öndedir. Özellikle dünyayı saran RAP’in (Rhythmic American Poem) kurucuları Amerikalı zenci topluluklardır. Bu grubun önemli bazı müzisyenleri de Snoop Dog, 50 Cent, -Jay Z vb. gibidir.
Basketbol yine Amerika’nın en sevdiği spor dalıdır. Özellikle “NBA” dünyanın seyrettiği bir sektördür. Bu alan da âdeta Afroların tekelindedir. Yine boksta da Afrolar, ringleri beyazlara dar etmişlerdir. El atmadıkları tek saha yüksek siyasetti ki onu da başardılar.
Önce Colin Powel 1983-1993 yılları arasında ABD Genelkurmay Başkanı oldu. Sonra 2001-2005 yılları arsında da ABD Dışişleri Bakanı oldu. Yine bir siyahî bayan olan Condoleezza Rice, Başkan George W. Bush’un güvenlik danışmanı oldu. (2001) Yine aynı bayan 2005-2009 yılları arasında ABD Dışişleri Bakanı oldu.
Ama Afrolar bununla da yetinmediler: Nihayet Barack Obama 2008 seçimlerinde ABD’nin 44. Başkanı olan ilk siyahî idi. Sonra 2012 seçimlerini de kazanarak ikinci defa başkan seçildi. İlk adı Huseyn olan Obama, bir proje olup İslam Dünyası’nı yanıltmak için ortaya çıkarılmıştı. Aslen koyu bir Hristiyan ve İslam düşmanı idi. Orta Doğu, özellikle Suriye, Irak onun zamanında perişan oldu. Siyah adamlar bütün bu başarılarına rağmen hâlâ zenci ve hâlâ köle kalıntılarıdır.
Kendilerine bu kadar hakaret edilip atalarına yapılmadık zulüm kalmayan Afroların çok az bir kısmının Müslüman olup onları insan bile saymayan Batı’nın propaganda dini olan Hristiyanlığı hâlâ benimsemesi, önlerine Bilal-i Habeşî gibi bir örnek sunulmuşken İslamiyet’i çok azının kabul etmesi, genlerinde köleliğin devam ettiğinin göstergesi midir acaba?
Amerika bu kompleksi kısmen aşmaya çalışırken İspanya, İtalya, İngiltere ve Fransa liglerinde hem top hem de milyon dolarlarla oynayan yeni ve eski bir sürü siyahî topçu, kendilerine tribünlerden atılan muzlarla müteessir olup saha içinde ağlamışlardır. Bunların en çarpıcı birkaç örneğini esefle hatırlayalım: Kendilerine muz ve fıstık atılıp imâ ile maymuna benzetilen meşhur topçulardan birisi, Milanlı Mario Balotelli’dir. Ağlayan fotoğrafı insanlara hicran yarası olmuştur.
Şunu anlamalıyız: Batı kendisi gibi beyaz ve Hristiyan olmayan her ırka düşmandır. Son zamanlarda Yahudiler bu saldırılardan muaf tutulmuşlardır. Devşirme ırk ve devşirme kültürlü Batı’da bu ahlaksızlıkların bitmesi mümkün görünmüyor. Beyaz ırktan olan Yahudilere de Önce İspanya’da sonra Almanya’da katliam uygulanmışken bu milletin şu anda Filistin’de en büyük ırkçılık katliamı yapması ne kadar da tuhaftır.
Daha bu zalimlerin Afrika’da yaptıkları akıl almaz zulüm ve katliamlara bu yazımızda fazla temas etmedik. İspanyol ve Portekizli dedelerinden sonra, İtalyanların, Fransızların, Hollanda ve İngiltere’nin zulüm dosyaları o kadar kabarıktır ki, hangi kalem hangi deftere bunları sığdırabilir!.. Kara Afrika’nın ak gözyaşı ve kırmızı kanıyla yazılmış bir zulüm tragedyasıdır bu...
FETHİN BİR BAŞKA YÜZÜ
İnsanlığın yüz akı, âlemlere rahmet olarak gönderilen, Risâletpenâh Efendimiz (aleyhissalatü vesselâm), hüzünle terk ettiği Mekke’ye 120 bin kişilik muzaffer ayak basarken, galip bir komutan edasıyla değil, tevazu ile girmişti. Mübarek başı âdeta devesinin boynuna yaslanmıştı. Mekke korku hâlindeydi. Acaba kendisine reva görülenlerden sonra Asâletpenâh Efendimiz tarafından onlara ne yapılacaktı. Ama o, âlemlere rahmet olarak gönderilmişti. İntikam onun çok uzağında idi. Mekke’de hiçbir direniş olmadı. Efendimiz hemen bir emân fermanı yayınladı: “Ebû Süfyân’ın evi ve içindekiler emindir. Elinde silah olmayanlar emindir. Evlerinde olanlar emindir. Kâbe’ye sığınanlar emindir.” Mekke’ye güneş doğdu; huzur ve saadet geldi. Ne korkulan oldu, ne de bir istila havası sezildi.
Osmanlı, girdiği hiçbir toprakta ne zulüm yaptı ne de baskı uyguladı. Dil, din, ırk zorlaması olamadı. Kiliseler ve havralar hep açıktı. İslâm’ın haram kıldığı içki ve benzeri bazı menhiyata belli bölgeler tahsis ederek tolerans tanıdı. 6 Nisan 1573 Kurban Bayramı’nda Türklerin içki içmelerini engellemek için Mehmet Paşa, Hristiyanlara çok sıkı yasaklar getirmişti. İçki içilen yerler han gibi gece müşteri kabul etmezdi. Meyhaneleri, Yahudiler ve Rumlar işletir ve iyi para kazanırlardı. Türkler meyhane işletemezlerdi. (Batı Seyyahlarına Göre İstanbullu gayrimüslimler, Firdevs Çetin, ss, 160-161 )
Adalet sisteminden de gayrimüslimler oldukça emindirler. Gerlach’a göre “Kadı ve subaşı bulunan yerlerde yaşayan Hristiyanlar ve Yahudiler oradaki Türklerin keyfi müdahalelerine maruz kalmadıkları için, hayatlarından gayet memnundular. Bunun yanında Ricaut, yeniçerilerin, içlerinden bir kısmının İstanbul’un sokak ve kapılarında nöbet tutarak, arkadaşlarının Hristiyanlara ve Yahudilere veya başka kimselere karşı olumsuz hareketlerini önlemeye çalıştıklarını yazar. (İstanbullu G. Age.ss, 185-186 ) Gelecek yazımızda buluşmak üzere esen kalınız efendim…
.
Değerlerimizi niçin taşıyamıyoruz?
10 Ağustos 2019 02:00
Doç. Dr. Mustafa ŞEKER
Yıldız Teknik Üniversitesi
Eğitim Fakültesi
sekeroglu2003@gmail.com
Gerçekten Talas, Malazgirt, Miryokefalon, Niğbolu, Kosova ve Mohaç ne demekti? Ne için yapıldı? Bu, sadece toprak kazanma veya koruma kavgası mıydı? Bayrağına ve namusuna saldıran yüz binlere karşı canıyla ve malıyla mücadele eden o kutlu ve mübarek insanlar, hangi yüce davayı korumak için bunu yapmışlardı?
Ülke olarak birlik ve beraberliğe en fazla ihtiyacımız olan bir dönemden geçiyoruz. Yol uzun ve meşakkatli, çeşitli tehlikelerle dolu, düşman ise çetin ve amansız... Bir de bize benzeyip bizden olmayan dost görünümlü düşmanlar var ki onların içeriden verdiği zayiatlar, görünen düşmanın verdiği zararlardan katbekat daha fazla olabiliyor. Bütün bunların yanında insanın içinde gizli olan ve onu parmağında oynatarak istediği kalıba sokmak için gece gündüz boş durmadan mücadele eden düşmanlar da vardır.
Bu yüzden ecdadımızın asırlarca şiar edindiği esasları tekrar hayat düsturu hâline getirme hayalimiz, bitmeden büyümeye devam etmelidir. Gücünü ecdadından, ruhunu inancından ve dava şuurunu büyük zatlardan alan yüce Müslüman Türk milletinin yapacağı çok işler vardır. Tarihte birçok devlet kurmuş olan Türk milletinin dava aşkı hiç tükenmemiş, her ne kadar zaman zaman duraksamış olsa da inancından ve kültüründen aldığı kuvvetle "küllerinden yeniden doğarak" asaletini ve canlılığını her zaman diri tutmayı bilmiştir.
Bu topraklar; derdin, elemin, kederin ve inancın mayasıyla yoğrularak vatan hâline getirilmiş, uğrunda yüzbinleri feda ederek kıyamete kadar tapusu kanla mühürlenmiş medeniyetler beşiği bir coğrafyadır. Bu toprakları vatan yapansa kültürümüz, inanç yapımız, gelenek, görenek ve âdetlerimiz, tarihimiz, kılavuz şahsiyetlerimiz ve bizi biz yapan değer yargılarımızdır.
İnsanı kıymetli kılan vicdanı, toplulukları millet yapan ise geçmişten alarak ileriye taşıdığı değer yargılarıdır.
Büyük ve kadim medeniyetler kurmuş olan Müslüman Türk milleti tarih boyunca sürekli bir ideal ve hedef uğruna çalışmış, kendi mutluluğunu hep başkalarının mutluluğuna adamıştır. Bunu yaparken de kendi rahatını düşünmeden devamlı koşuşturmuş, yerine göre baş, yerine göre de can vermiştir. Derdi sadece kuru bir cihangirlik kavgası olmayan, Yaradan'ın bütün kullarını gözeten, bunun için de gecesini gündüzüne katan bu kutlu insanların derdi neydi acaba? "Gel ateşte yanma sen de saadet güneşinden nasibin olan ışığı al, ebedî felakete düçar olma" diye kendini tehlikeye atanların davasını bugün hakiki manada sahiplenebildik mi? Peki, bu İlay-ı Kelimetullah davasından bugün ne kaldı? Dini için can veren, bu uğurda her şeyinden vazgeçen o mübarek insanların hayatları pahasına bugüne taşıdıkları neydi acaba? Irzını, namusunu, şerefini ve sahip olduğu değerleri hayat prensibi hâline getirmiş kutlu insanların bıraktıklarından bugüne ne kaldı?
Gerçekten; Talas, Malazgirt, Miryokefalon, Niğbolu, Kosova ve Mohaç ne demekti? Ne için yapıldı? Bu, sadece toprak kazanma veya koruma kavgası mıydı? Bayrağına ve namusuna saldıran yüz binlere karşı canıyla ve malıyla mücadele eden o kutlu ve mübarek insanlar, hangi yüce davayı korumak için bunu yapmışlardı?
Evet... Yaşamak neydi? Ne için yaşanır ne için ölünürdü?
Bir ahiret saniyesinin eşit olduğu 80 dünya senesini bile dolduramayan, eğlencenin bin türlüsünü keşfederken mutlu olmanın şifresini bir türlü bulamayan insanoğlu için yaşamak neydi gerçekten?
Bugün mazlumlar, gözyaşı dökerken sahilde mutlu görünmeye çalışan fakat hakiki mutluluğun aslında vermek olduğu gerçeğini kabullenemeyenler, hakikatte verdiklerinin kendisine ait olduğunun ne zaman farkına varacak acaba?
Gözü önünde güz yaprakları gibi her an bir sevdiğini kaybederken onlara bir Fatiha bağışlamayı hatırına bile getirmeyen, “ölenle ölünmez deyip daha mezarlık dışına çıkar çıkmaz her şeyi unutan” canlardan nefsiyle verdiği mücadeleyi kazanan kaç kişi var acaba?
Her şeyi değiştirebileceğini iddia eden insanoğlu, kederleri sevince, üzüntüleri mutluluk gözyaşlarına, hüzünleri huzura çevirecek gücü niçin kendinde bulamaz? Üstelik canından bir parça olarak gördüğü kardeşi için bile iyilik yapma hazzını duyurmayan azgın nefsinin elinde bir oyuncak olduğunun farkına varamayan çaresizlerin içine düştüğü acınası durumun tercümesini sağlıklı biçimde yapabilecek olan var mı? Sen aslında senden olmayan bir düşmanın esiri olmamak için niçin birazcık da olsa harekete geçmek istemezsin?
Bir imtihan sofrası olan bu âlemde iki üç gün rahat yaşayıp ebedi âlem için bir azık hazırlamayı hatırına getiremeyen insanoğlu, günün birinde keyfinin de huzurunun da kaçacağını, aslında varlığının başkalarının varlığı ile bir bütün oluşturduğunu düşünmez mi?
Kendinden önce başkasını düşünen, bu uğurda da cihanşümul bir davanın hedefine “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” düsturunu yerleştiren ecdadın torunlarının, dedelerinin manevi mirasını değersizleştiren kimselerin batıl gayretlerinden bir nebze de olsa ders çıkaramamış olması belki de en fazla sorgulanması gereken hususlardan biridir.
Malına bir zarar geldiğinde karşısındakine dünyayı dar edenlerin aynı refleksi değerlerine darbe vuranlara karşı da gösterememesi, üzerinde hassasiyetle düşünülmesi gereken bir mevzudur...
DİN TAHRİPÇİLERİNE DİKKAT!
Sosyal medyada, televizyonda ve benzeri iletişim araçlarında kültürümüzün büyük şahsiyetlerini küçültücü ve rencide edici yaklaşımları sergileyen eblehlerin peşinden giden ruhsuzların duruşuna ne demeli peki?
Herkesten muhafazakâr kesilen, dini ve imanı hiç kimseye bırakmayan nasipsizlerin günün birinde Allahü tealaya hesap vermek zorunda olacaklarını düşünmemeleri ne ile açıklanabilir?
Peki, din eğitimi ve din hizmetleri veren kurumlarımız bu ruhsuzluğun neresindeler? Veballerini ve Hak tealaya karşı sorumluluklarını yerine getirip getirmedikleri noktasında kendilerini yeterince sorgulama zahmetinde bulunabiliyorlar mı? Ayrıca nesillerin manevi olarak sürekli olumsuz bir gerileyiş içinde oldukları görülmek istenmediği gibi şu sualleri de kendilerine ısrarla niçin sormazlar?
- Dinî kuralları ve hükümleri kendi bakış açımıza ve kafamıza göre yorumlamayı doğru buluyoruz fakat bütün bunlara rağmen toplum dini açıdan eskisine göre niçin daha geriye gitmektedir?
- Evet, geçmiş âlimleri ve mübarek zatları gözden düşürmek için elinden geleni ardına bırakmayan sahte din adamlarının hilelerini ifşa etmek için yeterli gayreti gösteremiyor olmamız bugünkü ucu alınamaz bozulmanın esas sebebi olabilir mi? Eğer öyleyse bu vebali üstlenmek nasıl bir vurdumduymazlıktır? Büyük âlimler ve rol model edinilmesi gereken muhterem şahsiyetler kötülenirken nasıl sessiz kaldık veya kötüleyenlere hangi maksatla destek olduk? Peki, yaptıklarımızla doğru yoldaysak bugün beklenen, güzel ve ideal nesillere niçin kavuşamıyoruz bir türlü?
- Eski başarılı modelleri reddedip kendimize has usuller tatbik etmemize rağmen haksızlık ve hadsizlik nasıl oluyor da sürekli artıyor? Çocuklarımızın/yetişkinlerimizin maneviyattan ve uhrevi hayattan kopuk yaşamalarında bizim yaptığımız yanlış uygulamaların bir tesiri var mıdır? İbadetler 1400 senedir değiştirilmezken ve İslam’ı aslına uygun yaşayanlar hep dünyaya nizam verecek kadar yükselmişken biz acaba niçin onların seviyesine ulaşamıyoruz? Reformist ve bidat dolu bir hayat tercih edilerek daha verimli, daha başarılı, daha mutlu ve huzurlu şahsiyetler mi yetiştirildi? Durum aksi biçimdeyse ki öyle görünüyor, hatada niçin ısrar ediyoruz?
- Tarih boyunca ruhsuzluğun ve maneviyatsızlığın insanları felakete götürdüğünün sayısız misalleri görülmesine rağmen bu hareketleri doğrudan veya dolaylı destekleyen yaklaşımlara karşı nesillerimizi niçin tam olarak yetiştiremedik?
Mübarek dinimizde yenilik hareketlerine soyunanlar, nesilleri kurtarma projesi yerine bozulma projelerinin mimarı olmuşlardır. Üstelik bu şahsiyetlerin açtıkları yollardan geçenler maneviyatta zirvelere tırmanmak yerine diplerde sürünmekte, buna rağmen geçici dünya zevklerinin cazibesine kapılarak inandıkları bütün değerleri yok saymaktadırlar.
Katılaşmış nefisler, değerlerinde oluşacak kurşun deliğinin farkına iş işten geçtikten sonra varacaklardır belki ama o kurşun çoktan öbür taraftan koskoca bir delik açarak üstelik de içeride telafisi mümkün olmayan zayiatlar vererek çıkmıştır bile…
“Bu da gösteriyor ki; eskiler (tecrübeliler) bu işi daha iyi biliyorlardı ve onların metotları daha geçerli/başarılı neticeler veriyordu” demek nefislere bu kadar mı zor geliyor? Bu muvaffakiyet namzetlerinden istifade etmek yerine kökten retçi bir politika uygulamak nasıl bir ruh hâlidir? Bu kibir ve ucbun kendinizle birlikte size güvenen saf ve temiz Müslümanları da felakete götürdüğünü ne zaman göreceksiniz?
AİLE MEFHUMU SALDIRI ALTINDA
Müslüman Türk milletinin sahip olduğu aile mefhumu ise diğer milletlerin ve kültürlerin hayranlıkla baktıkları kurumların başında yer alıyordu. İnsanlar mutlu ve umutluydu. Yüzyıllardır bu konuda da bir huzursuzluk ve olumsuzluk yaşanmamıştır. Bazı münferit hadiselere bakıp da bütüncül değerlendirme yapmaya çalışan at gözlüklüleri saymazsak Müslüman Türk aile yapısı hep insaf ehli kişiler tarafından methedilmiş, bu kurum dünyaya emsal teşkil etmiştir. Dünyanın eşsiz medeniyetlerinden birini kuran Osmanlının ve ecdadımızın aile yapısını taklit etmek yerine kendinden olmayan hazır kalıplara özenmeyi yeğleyen sözüm ona muhafazakârlık zırhının arkasına saklanmış kişilerin bağlı oldukları ipi, memleket ve millet düşmanlarının elinde olan dernek, cemiyet ve örgütlerin toplumumuzu ve insanlarımızı getirdiği son nokta ortadadır. Sonuç; dağılan yuvalar, Allahü tealanın yarattığı cinsiyetleri ve hâlleri beğenmeyen zihniyetler ve nefsinin esiri olmuş bir gençlik… Madem yaptıklarınız sayesinde her şey hep yolunda gidiyorsa bu toplum niçin hep sürekli geriye gitmektedir? Sevgi, saygı, dayanışma, yardımlaşma, adalet, şefkat gibi duyguların yerine metalaşmayı koyan toplum yapısının bu dönüşümünde siz nerede yer alıyorsunuz? Millet sizden eskisinden daha iyi duruma gelmeyi beklerken siz niçin sürekli gerilemenin ve mağlubiyetin safında yer almayı tercih ediyorsunuz? Bu da sizin ruh hâlinizin tedaviye ihtiyaç duyduğunu göstermektedir. Dolayısıyla milletin hassas terazisindeki değer yargılarını kumar masasına koymaktan vazgeçip tarihiyle, kültürüyle, değer yargılarıyla eşsiz medeniyetler kurmuş ecdadın yolunu takip edin ki belki kurtuluşa erenlerden olursunuz…
.
BABÜRLÜLERİ NİÇİN ÖĞRENMEDİK? Bir dâhi hükümdar, bir büyük devlet…
11 Ağustos 2019 02:00
Numan Aydoğan Ünal - İhlas Vakfı Türk Dünyası Koordinatörü
Bizler tahsil hayatımızda; Yunan ve Roma tarihlerini okuduk. Milattan önce yaşamış olan Ostrogotlar, Lidyalılar, Medler, Persler, Sümerler, Etiler ve Babilleri iyi öğrendik. Babil kralı Hammurabi’yi ve kanunlarını ezberledik. Fakat büyük Türk Hakanı Babür Şah’ın adını, kurduğu Babürlü Türk Devleti’ni ve muhteşem eseri “Babürnâme”nin ismini hiç duymadık.
Tarihte, Türkler tarafından Türkistan’da Karahanlı, Selçuklu ve Timurlu; Anadolu’da Osmanlı; Hindistan’da da muhteşem Babürlü devletleri kuruldu. Üzülerek ifade edelim ki, gençliğimize Türk tarihi ve Türk-İslam medeniyeti gereği şekilde öğretilmiyor. Bizler tahsil hayatımızda; Yunan ve Roma tarihlerini okuduk. Milattan önce yaşamış olan Ostrogotlar, Lidyalılar, Medler, Persler, Sümerler, Etiler ve Babilleri iyi öğrendik. Babil kralı Hammurabi’yi ve kanunlarını ezberledik. Fakat büyük Türk Hakanı Babür Şah’ın adını, kurduğu Babürlü Türk Devleti’ni ve muhteşem eseri “Babürnâme”nin ismini hiç duymadık.
Bu sebeple Babür Şah ve devletinden bir nebze bahsedelim.
Babür Şah, 1483’te Türkistan’ın Fergana şehrinde doğdu. Asıl adı Zahirüddin Muhammed Babür’dür. Bu ismi babasının mürşidi, Semerkant’ın büyük âlim ve evliyası Hâce Ubeydullah-ı Ahrar hazretleri koydu ve kendisine dua etti. 1493’te padişah oldu.
Babür Şah, başlangıçta Semerkant’taki mağlubiyetlerden dolayı ümitsizliğe düştüğü bir sırada gördüğü rüyasını hatıralarında şöyle anlatıyor: “Bahçede akarsudan abdest aldım. Ölümü kabul edecek kadar ümitsizdim. İki rekât namaz kıldım. Allah’a yalvarırken uykuya dalmışım. Rüyamda Hoca Ubeydullah-ı Ahrar hazretlerinin ak ve kara nişanlı at üzerinde bana doğru geldiğini gördüm. ‘Endişe etme, padişahlık tahtını biz sana bahşettik. Onu artık hiçbir düşman senden alamaz, şimdi başını kaldır ve uyan’ buyurdular. Sevinçle uyandım. Kapım önünde beylerimi gördüm. Yere doğru eğilip beni selamladılar. Hepsinin kaçtığını sanıyordum. Sevindim. Düşmana galip geleceğime yeniden inandım. Atlara binip Andican yönüne doğru dörtnala gittik.”
Babür Şah bu rüyadan sonra yönünü, zaferler kazanacağı Kâbil ve Hindistan’a doğru çevirdi.
BÜYÜK ZAFERLER KAZANDI
Panipat Savaşı: 1504’te Kabil’i fethedip, kendisine başşehir yaptı. 1519’da Hayber’i geçerek Hindistan’a girdi. 22 Nisan 1526 günü Panipat Meydan Muharebesi’nde yüz bin asker ve bin zırhlı filden oluşan Ludi ordusunu, sadece 13.500 kişilik çok seçkin Türkistan askerleri ile 7 saatte imha etti. Bu savaşta Babür Şah’ın hizmetine girmiş olan Osmanlı subayı Mustafa Rumî’nin topçu taburunun da zaferin kazanılmasında büyük rolü oldu. 10 Mayıs 1526’da Agra’yı alarak başkent yaptı. 28 Nisan’da camilerde hutbe kendi adına okunmaya başlandı.
1526 senesi Türk tarihinin en parlak sayfasıdır. Babür Şah, tarihin en büyük meydan muharebelerinden birisini kazandığı gibi, bu fetihten sadece dört ay sonra Kanuni Sultan Süleyman da Mohaç Zaferi’ni kazandı. Prof. Dr. Enver Konukçu diyor ki: “Bizdeki Malazgirt Meydan Savaşı neyse, Hindistan’da da Panipat aynıdır. Malazgirt Anadolu’nun kapısını Türklere açtığı gibi Panipat Zaferi de Hindistan kapılarını Türklere ardına kadar açmıştır.”
Kanva Savaşı: 1527’de Biyane’de Hindular aralarında birleşerek iki yüz bin kişilik asker ve bine yakın savaş fili ile büyük bir ordu kurdular. Babür Şah savaş öncesinde Biyane Emirine şu mesajı gönderdi: “Ey Biyane Emiri, Türkler ile kavgaya girme; Türklerin çevikliği ve kahramanlığı malumdur. Eğer çabuk gelmez ve öğüt dinlemezsen malum olan beyana ne lüzum vardır?” İki ordu Kanva’da karşılaştı. Sabahın erken saatlerinde vuruşma başladı, düşman birkaç saat içinde yok edildi. Bu zaferden sonra Babür Şah “Gazi” unvanını aldı.
Babür Şah, bu galibiyetten sonra bütün İslam ülkelerine fetihnameler gönderdi. Fetihnamelerde şöyle deniliyordu: “Yüce Allah, fazlı ve keremiyle, bu kadar zor bir işi kolaylaştırdı. Kalabalık olan bir orduyu yarım günde yerle bir etti. Bu devleti (yani Hindistan’ı) kendi güç ve kuvvetimizden değil sırf Allah’ın lütuf ve şefkatinden ve bu saadeti de, kendi gayret ve himmetlerimizden değil Allah’ın kerem ve inayetinden biliyoruz...”
Yılmaz Öztuna diyor ki: “Tarihin gördüğü en muhteşem devletlerden birinin kurucusu olan Babür Şah, 2 bin 700 yıllık Türk tarihinin en seçkin şahsiyetlerinden biridir. Türk milletinin her alanda yetiştirdiği birkaç yüz dâhinin arasında en büyük yirmisi seçilse, Babür rahatça bunların arasına girer. Askerlikteki dehâsı yanında sanattaki kabiliyetlerinin çeşitliliği, uzun olmayan bir ömre sığdırabileceği şeyler, pek çok tarihçinin hayranlığını kazanmıştır. Babür Şah; mutasavvıf, edebiyatçı, şair, mimar, bahçe mimarı, nakkaş, hattat, zoolog ve botanikçidir. Din, ilim ve sanat adamlarını cömertçe himaye etmiştir. Türkçenin Çağatay lehçesinde, Nevâi’den sonra gelen ikinci büyük şairidir. En önemli eseri “Babürnâme” adlı hâtıratıdır. Babürnâme, Çağatay Türkçesi ile yazılmış ve çeşitli dillere tercüme edilmiştir. Türk dilinde bütün zamanlarda nesirle yazılmış eserlerin en mühim birkaçı arasında yer alır. Gerçek bir şaheserdir. Babürnâme’yi okumayan bir Türk aydını çok şey kaybetmiştir. Şiirlerini bir divanda topladı. Orijinal yazı stili “Hatt-ı Bâbûrî” adıyla meşhur oldu. Mükemmel şekilde Farsça ve Arapça bilirdi.”
Babür Şah ayrıca Hanefi mezhebine ait fıkıh bilgilerini içine alan “Mübeyyen” adlı eseri yazdı. Türkistanlı büyük tasavvuf âlimi Hâce Ubeydullah-ı Ahrar hazretlerinin Hanefî fıkhı üzerine yazdığı Farsça “Risale-i Validiyye”yi on bir günde Türkçe nazma çevirdi. Bu işi yapmasının hikmetini hâtıralarında şöyle anlatmaktadır:
“Cuma günü, ayın 23’ünde, vücudumda bir hararet peyda oldu. O derece ki, Cuma namazını mescitte ıstırapla kıldım. Öğle namazı ihtiyatını (zuhr-i âhir) kütüphanemde, bir müddet sonra zahmetle kılabildim. Salı gecesi, Safer ayının yirmi yedisinde Hâce Ubeydullah hazretlerinin “Validiyye Risalesi”ni çevirmek hatırıma geldi. Hazretin ruhuna iltica edip, gönlümden ‘Eğer bu manzume, o hazretin makbulü olur -nitekim Kaside-i Bürde makbul olup sahibi felç hastalığından kurtulmuştu- ve ben de bu hastalıktan kurtulursam, bu, nazmımın kabul olduğuna delil olur diye düşündüm. Bu niyetle risalenin nazmına başladım. Allah’ın inayeti ve hazretin himmetiyle perşembe günü, ayın yirmi dokuzunda rahatsızlığım biraz hafifledi; sonra bu hastalıktan kurtuldum.”
Babür Şah “Babürnâme”de, gördüğü, tanıdığı şahısları ve şehirleri bütün özellikleriyle mükemmel bir şekilde kaydetmektedir.
Mesela, Babürnâme’de Semerkant şehri hakkında da şunları kaydediyor:
“Semerkant kadar güzel bir şehir dünyada çok az bulunur. Hiçbir düşman, şiddet ve üstünlük ile bunu ele geçirmediği için, “Belde-i mahfuza” derler. Semerkant, Emir-ül müminin Hazreti Osman zamanında İslamiyet’i kabul etmiştir. Sahabeden Kusam bin Abbas buraya gelmiştir. Mezarı Ahen’in kapısı dışındadır. Ve hâlâ “Mezar-ı Şah” (Şah-ı Zinde) ismiyle maruftur. Ahalisi tamamen Sünnî, pak mezhep, şeriata bağlı ve dindardır. Hazreti peygamber zamanından beri Maveraünnehir’de o kadar çok İslam âlimi yetişmiştir ki, hiçbir vilayetten o kadar âlim çıktığı malum değildir. Kelâm âlimlerinden olan Şeyh Ebu Mansur Semerkant’ın Mâtürîd mahallesindendir. Kelâm imamları iki fırkadır. Birine “Mâtürîdiye”, diğerine de “Eş’ariye” derler. Mâturîdiye, bu şeyh Ebu Mansur tarafından kurulmuştur. Sahih-i Buhâri yazarı Hoca İsmail Hazretleri de Maveraünnehir’dendir. “Hidaye” sahibi, Fergana’nın Merginan vilayetindendir. İmam Ebu Hanife mezhebinde, Hidaye’den daha bir muteber fıkıh kitabı yoktur.”
BABÜRLÜ DEVLETİ’NDE KÜLTÜR VE MEDENİYET ÇOK YÜKSEKTİ
Babürlü devleti zamanında Hindistan’da büyük âlim ve evliyalar yetişti. Mesela Silsile-i aliyye büyüklerinden; Muhammed Bâkî-Billah, İslam dininde, “Kur’an-ı Kerim” ve “Sahih-i Buharî”den sonra kitapların en üstünü olan “Mektûbat”ın yazarı İmâm-ı Rabbânî Ahmed-i Farûkî Serhendî, Muhammed Masum Farukî, Seyfeddin-i Farukî, Seyyid Nur Bedâyunî, Mazhar-ı Cân-ı Cânân, Abdullah-ı Dehlevî; büyük Tefsir âlimi Senâullah-i Panî-Pütî ve meşhur hadis âlimi Abdülaziz Dehlevî de bu devirde yaşamışlardır.
Babürlü devletinde 16 büyük padişah hüküm sürdü. Bunlardan Babür Şah, oğlu Hümayun Şah ve Sultan Evrengzîb Âlemgîr Şah, İslâmiyet’e büyük hizmette bulundular. Evrengzîb Âlemgîr Şah “Fetava-i Hindiyye”, Cihangir Şah ise “Tüzük-i Cihangir” gibi çok kıymetli eserleri hazırlattılar. Babürlü devleti zamanında Hindistan’da çok kıymetli mimari eserler, camiler, saraylar yapıldı. Şah Cihan tarafından yaptırılan “Tac Mahal” külliyesi dünya mimari şaheserlerinden sayılmaktadır.
İÇKİYİ YASAK ETTİ VE VERGİLERİ KALDIRDI
Babür Şah, 1527’de halkına bir ferman göndererek kazanılan zafer ve fetihlere bir şükran borcu; gençlik yıllarındaki günahlarının tövbesinin kabulüne de sadaka olmak üzere; Hindistan’da içkinin yapılmasını, içilmesini yasak ettiğini ve ayrıca eski padişahlar tarafından şeriata aykırı olarak alınan aşırı vergilerin hepsini Müslümanlardan kaldırdığını artık hiçbir şehir ve kasaba, yol, geçit, uğrak ve limanlardan vergi alınmayacağını bildirdi.
Padişahlığının son zamanlarında Babür Şah’ın çok sevdiği oğlu Hümayun hastalandı. Doktorların bütün tedavilerine rağmen iyileşmedi. Babür Şah buna çok üzülüyordu. Kendisine, Hümayun’un şifa bulması için kıymetli bir nezir (adak) yapması söylendi. “O hâlde ben kendimi nezir edeyim” deyip, Hümayun’un başucuna geçti. Üç defa “ne derdin varsa ben üzerime aldım” dedi. Bunun üzerine Hümayun iyileşip kalktı, bu defa kendi ağırlaştı. Bundan sonra bütün devlet erkânına, Hümayun’u yerine veliaht tayin ettiğini, tahtı da O’na verdiğini söyledi. Hazır bulunan devlet adamlarının hepsi de ellerini uzatarak Hümayun’a biat ettiler. Babür Şah, 1530’da Agra’da vefat etti. Vasiyetine uyularak cenazesi çok sevdiği Kâbil’e getirilip türbesinde defnedildi.
Babürlü Devletinin Yıkılışı ve İngiliz Vahşeti
1857’de büyük bir İngiliz ordusu, Delhi’yi Babürlülerin elinden aldı. Son hükümdar II. Bahadır Şah tahttan indirildi. İngilizler Delhi’de evleri, dükkânları basıp, malları, paraları yağma ettiler. Kadınları, çocukları dahi kılıçtan geçirdiler. Şah’ın üç oğlunu şehit ettiler. Şah’ı ve hanımını sürgün ederek hapse attılar. II. Bahadır Şah hapiste vefat etti. Tarihî sanat eserlerini yıktılar. Eşi bulunmayan, kıymet biçilemeyen ziynet eşyalarını gemilere doldurup, Londra’ya götürdüler. Yılmaz Öztuna “Agra’nın fethinde Babür Şah’ın eline geçen ve oğlu Hümayun’a hediye edilen 146 kırat elmas, bugün 160 kırat hâlinde yeniden yontulmuş olarak İngiltere Kralı’nın tacını süslemektedir” diyor. Babür Şah da bu elmasın kıymeti hakkında, hâtıralarında “Bir ehli bunun için, bütün dünyanın iki buçuk günlük masrafını karşılar” dediğini ifade ediyor
.
GÖKTÜRKLERDEN BUGÜNE… Türk devletleri fitnelerden çok çekti
18 Ağustos 2019 02:00
PROF. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
Dış düşman alenidir; savaşırsınız, yener veya yenilirsiniz. İzzet yenene, zillet yenilenenedir. Düşman içten olursa zillet ve hüsranın derecesi anlatılamaz derecededir. Bu iç ihanetler ve fitneler bütün Türk devletlerinde yaşandı. Kimi devlet yıktı, kimi devleti güçsüz hâle getirip yıkmaya hazırladı.
Tarih ibretlik sayfalar hazinesidir; onun her döneminde bize ders olacak nice ihtarlar vardır. Milletini seven herkes, tarihinin her devrini incelemeli, incelemeleri okumalı, müspet uzmanların uyarılarına kulak vermelidir.
Tarih, bir bütün olarak idrak olunmalı, çağlar içindeki sosyal ve psikolojik unsurlar hassasiyetle tetkik edilmelidir. Kurulan devletler, bu devletlerin işleyişleri, çöküşleri, bir sonraki kurulan devlete ders olmazsa, sonuç hüsran olur. Bu meyanda tarihî belgeler en büyük kültür zenginliğimizdir. Tarihî gerçekleri milletten saklayıp suni bir tarih düzenlemek, o millete yapılan en büyük haksızlıktır. İnsan nasıl dertleriyle, tasalarıyla sevinç ve hüzünleriyle varsa, tarih de zaferlerle, mağlubiyetlerle, büyük acılarla bir bütündür. Tarihi, bir millete buğulu bir cam arkasından kesik manşetler altında takdim etmek, ilme ve gerçeklere yapılan en büyük hakarettir. Bu millet yıllarca ısmarlama ve gerçeklere ters düşen, millî değerlerin düşmanları tarafından yazılmış ihanet vesikalarını tarih diye okudu. Bir nesil kendi geçmişine düşman oldu; aslî tarihini ve köklerini bilmeden yetişti. Sosyal bir laboratuvar olan, kütüphaneler, arşivler, yazma eserler yalnız uzmanlara ve oryantalistlere açık oldu. Arşivlerin ve yazma eserlerin çoğu daha düne kadar sırlar hazinesi olarak milletten saklandı; hâlâ da bu belgeler tam olarak gün yüzüne çıkmış değildir. Bu meyanda Göktürk, Uygur, Harezm, Kıpçak ve Osmanlı Türkçesi eserleri ile bağlantı kurabilmek, gerçekten kültür hayatımıza bir reanimasyon (hayata döndürme) gibi gelecektir. “Zaten uzmanlar bunları bugünkü Türkçeye aktarıyorlar” tezi, çocuğunuzu sizin yerine başkasının sevmesi gibi abestir. Tarihî perspektifin tuluu olarak kabul edebileceğimiz Göktürklerden, (hatta geriye dönük beş bin yıldan) gurubumuz olarak kabul edebileceğimiz Osmanlıya uzanan bu şerefli mazinin derinliklerini, sırlarını araştırmak, son devletimiz Türkiye Cumhuriyeti’nin de yapısını tahkim etmemizi sağlayacaktır.
Türkler, İslâmiyet’ten sonra gazâ eyleyip şan ve şöhreti bir kenara bıraktılar.
HER DÖNEMDE İHANET!..
Tarihimizi bir bütünlük içinde idrak ettiğimizde, bütün Türk devletlerinde ve kitabelerle de bildiğimiz Göktürk Devleti’ndeki ihanetlerin zamanımıza kadar uzayan fitnelerle nasıl şaşırtıcı bir felaket zinciri meydana getirdiğine dehşet ve hayretle şahit oluyoruz.
Dış düşman alenidir; savaşırsınız, yener veya yenilirsiniz. İzzet yenene, zillet yenilenenedir. Düşman içten olursa zillet ve hüsranın derecesi anlatılamaz derecededir. Bu iç ihanetler ve fitneler bütün Türk devletlerinde yaşandı. Kimi devlet yıktı, kimi devleti güçsüz hâle getirip yıkmaya hazırladı. Bunlardan hiç ders alınmamış olacak ki ihanet ve fitneler hâlen devam ediyor.
İslâm öncesi, toprak, bayrak, şan ve şöhret için savaşan Türkler, İslâmiyet’ten sonra gazâ eyleyip, cihat emr-i ilâhîsine ittibâen şan ve şöhreti bir kenara bıraktılar. “Allah yoluna cenk edelim şan alalım şan/Kur’an’da zafer vadediyor Hazret-i Yezdân” mısraları, son devir mehterinde görülen paradoks muhtevalı sözlerdir. Dinimizde savaş, şan ve şeref almak için yapılmaz. Şeref, zaten İslâm’da olduğu için cihat eden dolaylı olarak Dîn-i mübîn-i İslâm’ın şerefiyle müşerref olacaktır. İşte bütün mesele de budur...
İnsan bünyesinde her zaman mikrop vardır; bünye sağlamsa mikrop o bünyeye tesir edemez. Devletler de insan bünyesi gibidir…
İLK YAZILI BELGELER VE İLK FİTNELER
Göktürk tarihi, ilk yazılı belgeler olan Göktürk Âbideleri’nden öğrenilebilir. Neden savaştılar, niçin ihanete uğradılar, neden törelerini kaybettiler, neden düşmanlarını taklit edip onlara hayranlık duydular. Onlarda olanların hepsi Selçukluda da, Osmanlıda da oldu; hâlen de devam ediyor.
Kitâbeler’de dikkat çeken ihanetlere ve fitnelere bir göz attığımızda bunların zamanımıza da ışık tutan ibret-âmiz olaylar olduğunu görürüz: “Bilgisiz kağan oturmuştur. Buyruğu (vezir, komutan) bilgisiz ve kötü imiş. Beyler ve millet uyum içinde olmadığı için, küçük kardeşle büyük kardeş birbirine düştüğü için, Çin de sahtekâr ve aldatıcı olduğu için, Türk milleti ilini (vatanını) kaybetmiş. (Kültigin Doğu; 5/6)
İşte anlı şanlı Göktürk Devleti evvela iyi idarecilerini kaybetti, iyi yöneticilerini kaybetti, kağan ve milleti birbirine düştü, kardeşler ikbal yüzünden birbirlerine düşman oldular ve pusuda bekleyen o zamanki en büyük düşman Çin, Göktürkleri yıkmak için bütün şartları yakalayıverdi.
FİTNE FIRSAT KOLLAR
İlk İslâm devleti kurulduğunda devlet başkanı Hazret-i Risâletpenâh “aleyhissalâtü vesselâm” Efendimizdi ve sonrasında da onun halifeleri Hulefâ-yı Râşidîn efendilerimizdi. Efendimizin danışmanları bu dört mübarek insan ve Sahâbe-i kirâmdı. Eshâb-ı kirâm hazerâtının hiçbiri meslekleri ile anılmazlardı. En büyük imtiyazları Sahâbe olmalarıydı. Komutanları cihat âşığı ve âdildiler. En büyük meziyetleri Hazret-i Resûlullâh’a kayıtsız şartsız itaatti.
Düşman her zaman tetiktedir. Unutulmasın, Müseyleme ve Mescid-i Dırar, Resûlullâh Efendimizin sağlığında ortaya çıktı.
Sonrasında Emevi ve Abbasi hilafetlerinde giderek âdil olmayan yöneticiler işbaşına geldiler; âlimlere de baskı ve zulüm arttı. Sonucunda da Abbasi halifeliği daha 11. yy.da Şii-Fâtımî boyunduruğuna girdi.
İnsan bünyesinde her zaman mikrop vardır; bünye sağlamsa mikrop o bünyeye tesir edemez. Devletler de insan bünyesi gibidir; devlet sağlam ve birlik içinde olursa fitne ve ihanet çabaları boşa çıkar, aksi ise felakettir.
“Çin milletine bey olacak erkekler köle, hanım olacak kızları da cariye oldu. Türk beyleri Türk adını bıraktı. Çinlileşmiş Tük beyleri Çin adlarını alıp Çin kağanına itaat ettiler. Elli yıl bu zillet sürdü.” (Kültigin Doğu; 7/8)
Bir milletin tarihî değerleri, töreleri, yaşayış tarzı yıllar boyu nesillerden nesillere intikal eden genetik formatı gibidir; onu bozarsanız her şey bozulur.
Kitabeler’de görüldüğü gibi Çin’in üstünlüğü Göktürk kağanlarını etkiledi. Çin töresini Türk töresine tercih ettiler. İsimlerini bile Çin adlarıyla değiştirdiler. Kitabeler’de bunlara “Tabgaçgı begler” yani “Çinlileşmiş Türk beyleri” denir.
MÜBAREK DİNİMİZİN İSTİSMARI VE HAŞŞÂŞÎN OLAYLARI
Büyük Selçuklular döneminin en önemli fitnesi “Haşşâşîn” hareketi olmuştur. Buna yanlış olarak “Haşhâşîn” deniliyor. Haşiş Arapça kuru ot “esrar” olarak kullanılır. “Haşşâş” esrar çeken demektir. Bu esrar çeken topluluğa da “Haşşâşîn” denilir. Bu batıl zümre Şiî-Bâtınî idi. Büyük Selçuklular zamanında devlet hizmetlerine sızan bu batıl taife, Müslüman gibi görünüp devlete büyük zararlar verdi. Bu cümleden olarak Sultan Muhammed Tapar, vezirliğe kadar yükselmiş ve onun mutemet adamı olmayı başarmış Sa’dü’l-Mülk-i Âbî’nin kuşatma altındaki bu hain fırkaya gıda yardımı yapıp idarî bilgileri sızdırdığını öğrenince, onunla hareket eden dört arkadaşıyla birlikte bu hainleri İsfahan kapısına astırıp, ibret olsun diye cesetlerini bir hafta halka teşhir etmiştir.
Tuğrul Bey zamanında bizzat bu büyük sultanın kurduğu istihbarat teşkilatını bir gafletle Sultan Alparslan kaldırınca, Haşşâşîler bu fırsattan istifade ederek teşkilatlanıp devlet içine sızdılar.
Haşşâşîler yönetici kadro olarak iyi eğitim almışlardır. Hasan Sabbah, İbn Attâş, Nâsır Hüsrev iyi yetişmiş, ilmi fitne için kullanan bozgunculardı. Sünnîlik karşısında Şiîliği hâkim kılmak isteyen Fâtımîler, Nâsırı Husrev, Ebû Hâtim el-Râzî, Hanîfe Nu’man el-Mağribî gibi âlimlerle propagandayı esas alan bir yol takip ettiler. Bunlar fıkıh ve felsefeyi aynı anda yürüten, “Ehl-i Sünnet” itikadı dışına çıkan ve tam bir fitne unsuru olan “Dâîler”. (Bu fitne hareketinin tebliğcileri) idi. Bunlar halk arasında bayağı şöhret kazandılar. Halk, Ehl-i sünnet âlimlerini bırakıp bunlara tâbi olmaya başladı. Öyle ki bunlara karşı çıkan gerçek âlimler tahkir edildiler. Sonunda Bağdat halifeliği ve Sünnî akâid kuşatma altına giriverdi.
Anadolu Selçuklularında da bu fitneler devam etti. İyi niyetli ve çalışkan bir sultan olan I. Kılıç Arslan, Konya’yı başkent yaptı. Ama fitne ortakları olan Musul Atabeki Çavlı, Artuklu İl-Gâzî ve Suriye Meliki Rıdvan, Kılıç Arslan’a karşı birleştiler. Sultan, Suriye’de Habur kenarında yapılan savaşı kaybetti, Habur’u geçerken boğulup şehit oldu. (1107 ) Yerine geçen Mes’ûd’u diğer kardeşi Şehinşâh tanımadı. Taht kavgası 1116’ya kadar sürdü .(Kitabeler’deki kardeş kavgalarına açık bir delil olan bu olaya ileride Osmanlıda da temas edilecektir.)
Sultan II. Kılıç Arslan Türk geleneklerine uygun olarak ülkesini on bir oğlu arasında pay etti. (Oğuz Kağan da çocuklarına hitap ederken “Sizlerke bire men yurtum” [Yurdumu size bırakıyorum] demişti.) Yani tek bir evlada değil çocuklarına yurdu teslim etmişti. Ancak Selçukluda büyük ve ezelî fitne yine tecelli etti: Kardeşler arasında husumet ve rekabet düşmanlığa dönüştü. Bunu fırsat bilen Alman Kralı ve Kutsal Roma Cermen İmparatoru Friedrich Barbarossa III. Haçlı Seferi ile Anadolu’ya girdi. Amacı Kudüs’e gitmekti ama Anadolu’da öldü. Bu taht kavgaları sırasında II. Kılıç Arslan vefat etti. Yine liyakatsiz yöneticiler ülkeyi yönetmeye başladılar.
II. Gıyaseddin iyi niyetli fakat zayıf ve liyakatsizdi. Şeytanî bir zekâya ve dessas bir yapıya sahip olan veziri Sa’deddin Köpek’in yönlendirmeleri ile çok hatalar yaptı. Bu hataların en büyüğü Selçuklu hizmetine girmiş ve iyi işler yapmış olan Harezm beylerinden Kayır Han’ı öldürtmesi olmuştur. Dolaylı olarak bu olay sonrası Harezm isyanını patlak vermiştir. Bu sıkıntılar arasında da Baba İshak isyanı vuku bulmuş, bu zaafı iyi değerlendiren Moğollar 1243 yılında yapılan Kösedağ Savaşı’nda Selçuklu’yu ağır bir yenilgiye uğratmışlardır.
1256’da Anadolu’da büyük katliamlar yaşandı. Moğollar kendilerine hain işbirlikçiler bulmada zorlanmadılar. Vezir Muiniddin Süleyman Pervâne ile anlaşarak devleti Kızılırmak sınırı ile ikiye ayırdılar. (İhanetler sonunda Göktürk devleti de 630 yılında Doğu ve Batı Göktürk Devleti olarak ikiye ayrılmıştı. Bu senaryolar Osmanlı’da oynandı, Türkiye Cumhuriyeti’ndeki iş birlikçiler, sürekli aynı senaryoları oynamak için, dış ülkeleri mekân tutarak fırsat kollamaya devam ediyorlar.)
Kısacası koskoca Anadolu Selçuklu Devleti iç ihanetler, taht kavgaları ve kardeş ihtirasları yüzünden yerini 13. yy.ın sonlarına doğru Anadolu Türkmen Beyliklerine bıraktı, ama bu beyliklerin hiçbiri, bir Selçuklu olamadı.
Peki, olaylar bu kadar net iken neden ders alınmaz?
Devlet, millet için yani insan için vardır. İnsan da Allahü teâlânın en aziz emanetidir. Bu emanete ihanetin kaynağı ise, nefsanî davranış, makam hırsı, şâşaa ve saltanat rüyasıdır. Ama bunların hepsi dünyevî ve geçicidir. Rızâ-ı Bârîye bunları tercih edenlerin sonu hep hüsran ve felaket olmuştur.
Bir dahaki yazımızda buluşuncaya kadar esen kalınız efendim
.
ABD-Çin ticari savaşı sosyal medyada sürecek mi?
25 Ağustos 2019 02:00
Doç. Dr. Ali Murat Kırık
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi
murat.kirik@marmara.edu.tr
ABD ve Çin arasında başlayan ticaret savaşlarının temelini teknolojik gelişmeler meydana getirmektedir. Teknoloji alanında başlayan bu savaş, sosyal medyada da bütün hızıyla devam ediyor. Faceebook hak ihlalleriyle gündeme gelirken, bu savaşta ise Çin’in kozu TikTok…
Bilindiği üzere sosyal medya, tek yönlü bilgi akışından, çift ve çok yönlü bilgi paylaşımına imkân sağlayan yeni nesil iletişim ortamlarına verilen genel addır. İletişimimizi âdeta yeni baştan şekillendiren sosyal medyanın kullanıcı sayısı her geçen gün artmaktadır. 2019 yılı itibarıyla We Are Social ve Hootsuite’in birlikte yayınladığı raporda dünya genelinde 4.38 milyar internet kullanıcısının var olduğu ifade edilmekte ve bu rakamın dünya nüfusunun %56’sına tekabül ettiği belirtilmektedir. Sosyal medya kullanımı da internet teknolojisinde olduğu gibi bir önceki yıla oranla mühim bir artış göstermiştir. Dünyadaki sosyal medya kullanıcı sayısı an itibarıyla 3.48 milyar civarındadır. Kısaca özetleyecek olursak dünya nüfusunun %45’i sosyal medya kullanıcısıdır.
İLETİŞİM SİL BAŞTAN…
İletişim akışını yeni baştan şekillendiren ve reklam amaçlı da kullanılabilen sosyal paylaşım ağları birtakım problemleri de beraberinde getirmiştir. Bunların başında gözetim ve mahremiyet gelmektedir. “Sosyal medyada takip ediliyor muyuz?” sorusuna keskin bir şekilde “evet” ya da “hayır” cevabını veremesek de meydana gelen vakalar bazı bilgiler vermektedir. Bilindiği üzere panoptikon, İngiliz filozof ve toplum kuramcısı Jeremy Bentham'ın 1785 yılında tasarlamış olduğu hapishane inşa modelidir. Diğer bir ifadeyle “her yeri gören yer” anlamına gelmektedir. Modern dünyamızın hapishanelerini ise sosyal medya oluşturmaktadır. Aslında sanal bir ortama kendimizi mahkûm ediyor ve herkesin bizi gözetlemesine imkân tanıyoruz. Sosyolog David Lyon’un da ifade ettiği gibi günümüz dünyasında gözetim ve kontrol sanal ortamda, sosyal medyada gerçekleşmekte, hatta fertler bu yapıya gönüllü olarak büyük bir keyif içerisinde dâhil olmaktadır. Bütün dünyanın bir monitör aracılığıyla izlenebildiği bu yapı mahremiyet sıkıntısını da beraberinde getirmekte, bu durum âdeta bizleri sistemin kölesi yapmaktadır. Kendi rızamız dâhilinde sanal ortamda paylaştığımız görseller, içerikler, metinler, fotoğraflar ve daha bir sürü şey acaba nerede depolanıyor? Bıraktığımız dijital iz bizi ne gibi tehditlerle karşı karşıya bırakıyor? Hedonizm ve narsisizm bileşkesindeki kişi için sosyal medya, bir uyuşturucu durumuna mı geldi? Bütün bu sorular bizi büyük veri (big data) gerçeğine götürüyor.
Dünyadaki sosyal medya kullanıcı sayısı 3.48 milyar civarındadır. Yani dünya nüfusunun %45’i sosyal medya kullanıcısıdır.
Dijital sistemlerin gelişim göstermediği yıllarda verilerin toplanması, analizlerin neticelenmesi ve bilgilerin depolanması oldukça maliyetli, bir o kadar da yavaştı. Ancak internet ve dijital teknolojilerin gelişim göstermesi, yeni veri kaynaklarının ortaya çıkması ve verilerin artan bir çeşitliliğe sahip olması kısacası hacimsel olarak büyümesi geleneksel veri işleme yazılımlarının yetersiz hâle gelmesine sebep olmuştur. Bu sebeple veri işleme sistemleri dönüşüme uğramış, verinin değeri giderek artmıştır.
TikTok, çocuklara ait verileri izinsiz topladığı gerekçesiyle ABD'de 5,7 milyon dolar para cezasına çarptırılmıştı ve birçok şikâyetle de karşı karşıya kalmıştı.
Büyük veri adı verilen bu kavram teknolojik dönüşümle birlikte 2000'li yılların sonunda endüstri analisti Doug Laney'in 3V tanımı ile hayatımıza girmiştir. Hacim (Volume), hız (Velocity) ve çeşitlilik (Variaty) kavramları büyük veriyi ifade etmektedir. Sanal ortama yüklenen görseller, videolar, fotoğraflar ve bilgilerle birlikte Terabyte'dan Zettabyte hatta Yottabyte seviyesine yükselen bir hacim mevcuttur. Bu hacim her geçen gün genişlemektedir. Bu geniş hacimli veriyi çok kısa zaman dilimi içerisinde işleyebilmek için yüksek hıza ihtiyaç vardır. Ayrıca farklı kaynaklardan gelen veriler karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu verilerin saklanması ve birleştirilmesi ise günümüz teknolojileri itibarıyla giderek kolaylaşmaktadır. Son yıllarda giderek yaygın bir hâle gelen büyük veri kullanımının artıları olduğu kadar eksileri de mevcuttur. Yüksek hacimli verilerin saklanması ve güvenliğinin sağlanması ise bir o kadar zordur.
Büyük verinin ticari ve iktisadi boyutu da oldukça dikkat çekicidir. Çünkü kullanım alanı oldukça geniştir. İktisadi ve ekonomik boyutun başında tüketici davranışlarının tespit edilmesi gelmektedir. Çünkü hedeflenebilir reklamcılığın gerçekleştirilebilmesi için tüketicilerin verilerine ihtiyaç vardır. Her tüketici potansiyel bir müşteri durumundadır. Bu sebeple sosyal paylaşım ağları oldukça yoğun bir şekilde kullanılmakta, nitekim veri skandalları da sıkça karşımıza çıkmaktadır. Özellikle Facebook, kişisel veri ihlali noktasında başı çekmekte ve bu sosyal ağa yönelik birbirinden farklı suçlamalar getirilmektedir. Bilindiği üzere Facebook'un 87 milyon kullanıcının bilgilerini Cambridge Analytica isimli siyasi danışmanlık şirketiyle izinsiz bir şekilde paylaşması üzerine reaksiyonlar doruk noktasına ulaşmış, Facebook büyük veri skandalıyla sarsılmıştı. Buna ek olarak, Facebook'un kurucusu ve yönetim kurulu başkanı Mark Zuckerberg, kullanıcı bilgilerinin izinsiz bir şekilde paylaşılmasıyla alakalı ABD Kongresi'nde ifade vermişti. Yargılanırken senatörlerin karşısında özür dileyen Zuckerberg, Facebook olarak kendilerine düşen görev ve sorumluluklarını yeterince yerine getiremediklerini de ifade etmişti. Facebook kullanıcı sayısı 2018 yılı sonu itibarıyla 2 milyar 300 milyonu aşmıştı. Bu devasa rakam göz önüne alındığı vakit kişisel verilerin kıymeti ve reklam verenler tarafından taşıdığı rol çok daha iyi anlaşılacaktır.
Devletler için teknoloji kadar ekonomi de oldukça önemlidir. Ülkeler arası meydana gelen ticari savaşlar dünya düzenini de derinden etkilemekte, bu durum yeni bir teknolojik yapının doğmasına sebebiyet vermektedir. Dünya ticareti anlamında öne çıkan iki önemli ülke vardır. Bunlardan biri Amerika Birleşik Devletleri, diğeri ise özellikle son yıllarda mühim bir ivme kazanan Çin Halk Cumhuriyeti’dir. Özellikle son yıllarda Amerika ve Çin arasındaki ticari savaşların etkisini arttırması küresel ekonomiyi de derinden etkiler duruma gelmiştir. Temmuz ayında ABD Başkanı Trump ve Çin lideri Xi Jingping arasında barış ilan edilmiş ve ticari müzakereler tekrardan start almıştı. Ancak Trump görüşmelerde anlaşmazlıklar yaşandığını belirterek 1 Eylül’den itibaren Çin’den ithal edilecek ürünlere gümrük vergisi uygulanacağını açıklamıştı. Bununla birlikte ABD, teknolojik olarak Çin’i siber hırsızlık ve veri korsanlığıyla suçluyordu.
ASIL SAVAŞ NEREDE?
Aslında ABD ve Çin arasında başlayan ticaret savaşlarının temelini de teknolojik gelişmeler oluşturmaktadır. 2018 yılının Mart ayından Çin’den ithal edilen alüminyum ve güneş panellerine uygulanan gümrük vergilerinin artmasıyla başlayan bu ticari savaş, Huawei kriziyle doruk noktasına ulaşmıştı. ABD'nin Huawei'ye yönelik sert yaptırım kararları ve Android işletim sisteminin artık Huawei cihazların güncellemelerine imkân vermeyecek olmasına ek olarak, Google, ARM, Intel, Qualcomm, Microsoft, Panasonic ve birkaç farklı şirket de Huawei ile olan işleri askıya aldığını duyurmuştu. Böylelikle ticari savaş dijital savaşa bırakmıştı. Huawei'nin Android'e olan bağımlılığını ortadan kaldırmak için yeni bir işletim sistemi tasarlayacağı konuşuluyordu; nitekim beklenen oldu. Çin’in teknoloji devi Huawei geçtiğimiz hafta her türlü tablet ve akıllı telefonla uyumlu ve bütün cihazlarla uyumlu şekilde çalışabilmesi için tasarlanan mikro çekirdek tabanlı işletim sistemi olan HarmonyOS'u geliştirdiklerini tüm dünyaya ilan etti. Bu olayın Huawei Geliştirici Konferansı 2019'da duyurulması da ABD'nin yaptırımlarına bir cevap niteliği taşıyordu. Şirket, bu yeni işletim sistemini tüm dünya çapında açık kaynaklı bir platform olarak sunacağı da ifade edildi. Huawei Technologies Ltd.’nin Tüketici İş Grubu CEO’su Richard Yu ise her şeye rağmen Android işletim sistemini kullanmaya devam etmek istediklerini belirtmiş, fakat Android’i kullanamayacak hale gelirlerse derhal HarmonyOS’e geçebileceklerinin altını çizmişti. Bu aslında ABD’ye doğrudan bir mesajdı.
ÇİN’İN KOZU TİKTOK
Teknoloji alanında başlayan bu savaş sosyal medyada da tüm hızıyla devam ediyor. Bu savaşta ise Çin’in kozu TikTok… Çin'de bilinen adıyla Douyin olan TikTok, video oluşturma ve paylaşmanın yanı sıra canlı yayın imkânı sağlayan bir sosyal medya uygulaması…Hep Facebook suçlanıyor, ABD suçlanıyor? Peki veri güvenliği TikTok’ta ne âlemde? TikTok, şu an itibarıyla 1 milyar indirmeyi aşmış durumda… Hatta birçok popüler sosyal paylaşım ağını da geride bıraktı. WhatsApp, Facebook, Facebook Messenger’ın ardından TikTok en çok indirilen 4. sosyal medya uygulaması olarak dikkat çekmekte ve bu sonuçlarla Instagram, YouTube gibi aplikasyonları da geride bırakmaktadır. Facebook’a yönelik birçok skandal gündeme gelmiş ve hak ihlalleri had safhaya ulaşmıştı. TikTok için de benzer durumlar söz konusu… TikTok, çocuklara ait verileri izinsiz topladığı gerekçesiyle ABD'de 5.7 milyon dolar para cezasına çarptırılmıştı ve birçok şikâyetle de karşı karşıya kalmıştı. Hatırlanacak olursa İngiliz çocuk vakfı Barnardo’s, TikTok‘un pedofil şahıslar tarafından çocukların görüntülerini almak için yoğun bir şekilde kullanıldığı ikazında bulunmuştu. Genellikle çocuklar ve gençler tarafından kullanılan TikTok da asla masum değil. Belki Facebook ile kıyas edildiği vakit daha masum gözükse de veri ve hak ihlalleri tüm sosyal paylaşım ağlarının genel problemidir. Şunu unutmamak gerekir: TikTok da tıpkı Facebook gibi dijital iz bırakıyor ve bu izin yarın nasıl ve ne şekilde karşımıza çıkacağını bilmek oldukça güç…
Görünen o ki gelecekte ABD ve Çin arasındaki ticari savaşların yanı sıra sosyal medya savaşlarıyla da sıkça karşı karşıya kalacağız
.
Mektûbât-ı Rabbanî neden farklıdır?
1 Eylül 2019 02:00
Dr. İbrahim Pazan
ibrahimpazan@gmail.com
Mektûbât-ı İmam-ı Rabbânî’nin birinci cildinde 313, ikinci cildinde 99, üçüncü cildinde 124 olmak üzere toplam 536 mektup vardır. Bu mektupların 22 tanesi Arapça, 7 tanesi Arapça ve Farsça karışık olup geri kalanı Farsçadır.
İmam-ı Rabbânî hazretlerinin Mektûbât kitabı, çok kıymetli kelâm ve fıkıh bilgilerini ihtiva eden, Resûlullah’ın güzel ahlakını açıklayan uçsuz bucaksız bir deryadır. İlk ikisi sağlığında, üçüncüsü de vefatından sonra olmak üzere üç ayrı talebesi tarafından, üç cilt hâlinde toplanan Mektûbât-ı İmam-ı Rabbânî’nin birinci cildinde 313, ikinci cildinde 99, üçüncü cildinde 124 olmak üzere toplam 536 mektup vardır.
Bu mektupların 22 tanesi Arapça, 7 tanesi Arapça ve Farsça karışık olup geri kalanı Farsçadır. Farsça Mektubat dünyanın çeşitli yerlerinde ve çeşitli yıllarda defalarca basılmıştır. Arapça ve Urducaya da çevrilmiştir. Osmanlılar zamanında Müstakîmzâde Süleyman Sadeddin Efendi (öl. 1788) tarafından 1158’de (1745) Türkçeye çevrilmiş ve 1277’de (1860) İstanbul’da basılmıştır.
Bu çok kıymetli eserin birinci cildinin günümüz Türkçesine tercümesi Hüseyin Hilmi Işık Efendi (1911-2001) tarafından yapılmış ve ilk olarak 1968’de bastırılmıştır. İkinci ciltteki 99 mektuptan 45, üçüncü ciltteki 124 mektuptan 38 tanesinin tercümeleri yine Hüseyin Hilmi Işık Efendi’nin Se’âdet-i Ebediyye kitabında mevcuttur. Ayrıca ikinci cildin diğer 2 mektubu Hüseyin Hilmi Işık Efendi’nin Eshâb-ı Kirâm, üçüncü cildin diğer 4 mektubu İslâm Ahlâkı, Hak Sözün Vesîkaları ve Fâideli Bilgiler kitaplarında mevcuttur. Hüseyin Hilmi Işık Efendi bu tercümeleri, hocaları Seyyid Abdülhakîm Arvâsî ve oğlu Ahmed Mekki Efendi’den işittiği, bunların İmam-ı Rabbânî hazretlerine kadar uzanan üstatlarından asırlar boyunca süzülüp gelen nadir bilgilerin ışığında yaptığından çok kıymetlidir. Piyasada mevcut diğer tercümelerde ise kesif bir tercüme kokusu hemen hissedilmekte, okurken insana zevk vermemektedir.
Hüseyin Hilmi Efendi’nin naklettiğine göre, Osmanlı Devleti’nde İslam medreselerinin en yükseği olan Medresetü’l-Mütehassısîn’de tasavvuf müderrisi yani profesörü olan Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri sohbetlerinde “İslam dininde, Mektûbât kitabı kadar kıymetli hiçbir kitap yazılmamıştır” ve “Allah’ın kitabı olan Kur’ân-ı Kerîm’den ve Peygamberimizin hadîs-i şerîflerinden sonra en kıymetli, en üstün kitap, İmam-ı Rabbânî’nin Mektûbât kitabıdır” buyururdu.
1972’de kaydolduğum Bursa Erkek Lisesi’nde okurken edindiğim arkadaşlarımın, din konusunda doğru ve sağlam bilgileri öğrenmem için tavsiye ettikleri kitaplar arasında Mektûbât da bulunuyordu. Bu kıymetli kitapta, o güne kadar okuduğum kitaplardan farklı olarak bazı hususlara çok fazla önem verildiği daha o zamanlar dikkatimi çekmişti. Bunlardan 6 tanesini maddeler hâlinde aşağıda arz ediyorum. Bu hususlar için Mektûbât’tan alınan bölümler, sadece örnek olarak verilmiştir.
1- Bidat, yani dine sonradan yapılan ekleme, çıkarma ve değiştirmelerin; küçüğü, büyüğü, zararsızı, güzeli yoktur. Bunlardan şiddetle kaçınmak lazımdır.
“Allahü teâlâya ağlayarak, sızlayarak ve ona sığınarak ve güvenerek yalvarıyorum ki, bu fakiri ve ona bağlı olanları, bidat olan işleri yapmaktan korusun ve bidatlerin güzel ve faydalı görünmelerine aldanmaktan muhafaza buyursun! Seçilmiş olanların, sevilenlerin efendisi ve en üstününün hatırı için bu duayı kabul eylesin!
Bidat demek, Resûlullah’ın ‘sallallahü aleyhi ve sellem’ zamanında ve onun dört halifesi zamanlarında bulunmayıp da dinde sonradan meydana çıkan şeylere denir. Bidatleri ikiye ayırmışlar: ‘Hasene’ yani güzel ve ‘Seyyie’ yani kötü. Resûlullah’ın ve dört halifesinin zamanlarında bulunmayıp da dinde sonradan meydana çıkan ve bir sünnetin unutulmasına sebep olmayan güzel şeylere, ‘hasene’ demişlerdir. Sünneti ortadan kaldıran bidate de ‘seyyie’ demişlerdir. Bu fakir, bu bidatlerin hiçbirinde güzellik ve parlaklık görmüyorum. Yalnız karanlık ve bulanıklık duyuyorum. Eğer bugün, kalpler kararmış olduğundan, bidat sahibinin işleri iyi ve güzel görülürse de yarın kıyamet günü, kalpler uyandığı zaman, bunların zarar ve pişmanlıktan başka bir netice vermedikleri görülecektir.” (Mektûbât, I, 186. Mektup)
2- İnsana kötü arkadaşın vereceği zarar, nefsinin ve şeytanın vereceği zarardan çoktur. Arkadaş seçmekte çok dikkatli olmalıdır.
“Dünyaya düşkün olanlarla arkadaşlık etmek, onlarla görüşmek, öldürücü zehirdir. Bu zehirle öldürülen kimse, sonsuz olarak ölür. ‘Aklı olana bir işaret yetişir’ demişlerdir. Biz ise, açıkça ve üzerine düşerek anlatıyoruz. Bunların yağlı, tatlı yemekleri, kalbin hastalığını arttırır. Kalbin iyiliği, hastalıktan kurtulması nasıl düşünülebilir? Sakın! Sakın! Çok sakın!
Onlarla görüşmekten, arslandan kaçar gibi, hatta daha çok kaçmalıdır. Arslan insanın yalnız canını alır. Bu da ahirette faydalı olur. Dünyaya düşkün olanlarla beraber olmak ise, insanı sonsuz felakete ve zarara sürükler. Onlarla konuşmaktan, onların lokmalarını yemekten ve onları sevmekten ve onları görmekten sakınmalıdır.” (Mektûbât, I, 138. Mektup)
“Kâfirlere kıymet vermek demek, onları üstün tutmak, karşılarında eğilmek olmakla beraber, onlarla birlikte bulunmak, konuşmak, görüşmek de onlara kıymet vermek olur. İslam düşmanlarından, İslamiyet’e saldıranlardan, köpekten kaçar gibi kaçmak, onların pis ve alçak olduklarını bilmek lâzımdır. İslam dinine saldıran, bir mevki, makam sahibi ise ve bir Müslüman’ın bu kimseye bir işi düşerse ve bu işi muhakkak onun yapması icap ederse, abdesthaneye gider gibi, işi bitirinceye kadar yanına gidilir. Fakat yine o alçağa kıymet verecek bir şey söylenmez ve böyle bir hareket yapılmaz. Olgun bir Müslüman, onun yüzünü görmemek için, o işinden bile vazgeçer. Onun zehirli, zararlı sözlerini işitmekten, Cehennemlik yüzünü görmekten kurtulur.” (Mektûbât, I, 163. Mektup)
3- Eshâb-ı Kirâmı yani Peygamber Efendimizin arkadaşlarının tamamını, herhangi bir ayırım yapmadan çok sevmemiz lazımdır.
“Bu büyüklerin yolu Eshâb-ı Kirâmın yoludur. Eshâb-ı Kirâmdan her biri, Hayrü’l-Beşer’in ‘sallallahü aleyhi ve sellem’ sohbetinde bir kere bulunmakla öyle bir dereceye yükselirdi ki, onlardan sonra gelen evliyanın en büyüklerinden pek azı, en son olarak bu dereceye yükselebilmişlerdir. Bundan dolayı, Uhud Gazvesi’nde Hazreti Hamza’nın ‘radıyallahü anh’ şehit olmasına sebep olan Vahşî ‘radıyallahü anh’ iman edip bir kere Peygamber’in ‘sallallahü aleyhi ve sellem’ huzurunda bulunduğu için, Tâbi’înin en üstünü olan Veysel Karânî’den efdal olmuştur. Büyük İslam âlimi Abdullah bin Mübârek’e, ‘Mu’âviye ile Ömer bin Abdülazîz’den hangisi efdaldir?’ diye sorulunca, Resûlullah’ın yanında giderken Mu’âviye’nin ‘radıyallahü anh’ bindiği atın burnuna giren toz, Ömer bin Abdülazîz’den yüzlerce kat daha kıymetlidir, buyurdu.” (Mektûbât, I, 58. Mektup)
4- Dinin emirlerini yerine getirmekte bir öncelik sırası vardır. Mesela, farzların yanında nafilelerin hiç kıymeti yoktur.
“Allahü teâlânın emirlerini yapmamak, hep kalbin bozuk olmasındandır. Kalbin bozuk olması, İslamiyet’e tam inanılmamasıdır. Mümin olmak için, yalnız kelime-i şehadeti söylemek yetişmez. Münafıklar da bunu söylüyor. Kalpte iman bulunduğuna alâmet, İslamiyet’in emirlerini seve seve yapmaktır. Zekât niyeti ile fakire bir altın vermek, yüz bin altın sadaka vermekten daha sevaptır. Çünkü zekât vermek, farzı yapmaktır. Zekât niyeti olmadan verilenler ise nafile ibadettir. Farz ibadetin yanında nafile ibadetlerin hiç kıymeti yoktur. Deniz yanında, damla kadar bile değildir. Şeytan aldatarak, kazaları kıldırtmıyor, nafile kılmayı güzel gösteriyor. Zekât verdirmeyip nafile hayırları göze güzel gösteriyor.” (Mektûbât, III, 17. Mektup)
5- Tasavvuftan maksat, dinin emirlerini isteyerek yapma melekesini elde etmektir. Yoksa ruhlar, nurlar âlemine dalmak, uçmak, harikulade hâller göstermek değildir.
“Önce itikadı düzeltmek lazımdır. Dinden olduğu tevatür yolu ile yani çok kimselerin söylemesi ile zaruri olarak bilinen şeylere inanmak elbette lâzımdır. Bundan sonra, fıkıh kitaplarında yazılı olan şeyleri öğrenmek ve yapmak zaruridir. Bundan sonra da tasavvuf yolunda ilerlemek gelir. Fakat bu, kimsenin bilmediği şeyleri öğrenmek, kimsenin görmediği gizli şeyleri görmek için de değildir. Nurları, renkleri görmek için değildir. Bunlar oyun, keyif verici şeylerdir. Herkesin gördüğü şeyler ve renkler yetişmiyor mu ki, bunları bırakıp da riyazetler, sıkıntılar çekerek, bilinmeyen şeyler ve renkler aranılsın?
Tasavvuf yoluna girmek, İslamiyet’in inanılacak şeylerine imanı kuvvetlendirmek içindir. Böylece iman, düşünerek anlamak zorluğundan kurtularak, görmüş gibi sağlam ve vicdani olur ve kısaca inanmak yerine, etraflı ve derin iman hâsıl olur. Mesela, Allahü teâlânın varlığına ve bir olduğuna önce düşünerek veya başkalarından görerek inanıyordu. Tasavvuf yolunda ilerlemek nasip olunca, o düşünerek ve işiterek olan iman, şimdi bularak, anlayarak hâsıl olur. İmanı olgunlaşır. İnanılacak şeylerin hepsine de böyle iman hâsıl olur.
Tasavvuf yoluna girmenin ikinci faydası, fıkıhta bildirilen vazifeleri yapmakta kolaylık elde etmek ve nefs-i emmâreden ileri gelen güçlükleri yok etmektir. Bu fakir iyi anladım ki tasavvuf, İslamiyet’in yardımcısıdır. İslamiyet’ten başka bir şey değildir.” (Mektûbât, I, 210. Mektup)
6- Fitne çıkarmak haramdır. Müslüman fitne çıkarmaz. Fitne çıkmasına sebep olabilecek hâl, hareket ve davranışlardan şiddetle kaçınır.
“Hadîs-i şerîfte, (Fitne uykudadır. Bunu uyandırana, Allah lanet eylesin!) buyuruldu.” (Mektûbât, I, 288. Mektup)
“Yavrum! Fitnelerin yayıldığı, fesatların çoğaldığı zamanlar, tövbe ve istiğfar zamanıdır. Kenara çekilmeli, fitnelere karışmamalıdır. Fitneler çoğalıyor. Gün geçtikçe yayılıyor. Peygamber Efendimiz buyurdu ki: (Kıyamet yaklaştıkça, fitneler çoğalır. Gece başlarken karanlığın artması gibi olur. Sabah evinden mümin olarak çıkan çok kimse akşam kâfir olarak döner. Akşam mümin iken, gece sefalarında imanları gider. Böyle zamanlarda, evine kapanmak, fitneye karışmaktan hayırlıdır. Kenarda kalan, ileri atılandan hayırlıdır. O gün oklarınızı kırınız! Silahlarınızı, kılıçlarınızı bırakınız! Herkesi tatlı dil ile, güler yüzle karşılayınız! Evinizden çıkmayınız!)”. (Mektûbât, II, 68. Mektup)
.
BİTMEYEN KİN - Batı, Endülüs’ü yıkarak bilimden intikam aldı
8 Eylül 2019 02:00
Prof. Dr. Osman Kemal Kayra
Endülüs’te yapılan katliamda İslâmî eserler, binalar, en kıymetli ilmî yazmalar yok edilirken, Batı’ya kaçırılan eserlerle "yeniden doğuş" anlamına gelen “Rönesans” başlamıştır. Bu katliama İslâm düşmanlığı ve bilim düşmanlığı sebep olmuştur. Bundan şunu da çıkarabiliriz: İslâm ve ilim ayrılmaz bir bütündür.
Endülüs, asrının çok üzerinde bir medeniyet ve ilim zirvesi yakalamıştır. O günkü şartlarda Kurtuba’da 600 cami, 300 hamam, 50 hastane, 80 sıbyan mektebi ve 17 medrese vardı. 100 bin kitabı ihtiva eden 20 büyük kütüphane mevcuttu.
Hülagü’nün Bağdat’ta yaptığı katliamın aynısı Endülüs’te de yaşanmıştır.
Taklit, eksik kalınmış veya daha fazla tekâmüle ihtiyaç duyulan konularda, bu sahanın gelişmiş unsurlarını uygulamaktır. İnsan veya devletler genelde eksikliklerini pek kabul etmezler. Uyarılar, fertler için iyi gitmeyen işler, devletler için ise yenilgiler ve sürekli geriye ve çöküşe doğru gitmektir.
“Taklit aslını yaşatır” sözü çift yönlüdür: İyiyi taklit iyiye, kötüyü taklit ise kötüye götürür.
Türk devletleri asırlar boyunca kendi sistemleri içinde var olmuşlar ve çağlara hükmetmişlerdir. “O zamanlar Batı yoktu, onun için Türk devletleri ileriydi” tezi çok yanlıştır. Her sosyal vakıa kendi devrine göre değerlendirilir. Batı, sefalet, pislik ve hastalıklarla boğuşurken kilise ve din adamları yıkanmayı yasaklayıp bilimsel çalışma yapanları ölüme mahkûm ediyorlardı. Avrupa’yı kasıp kavuran veba, tifo, tifüs, kolera, verem gibi hastalıklar hep pislikten kaynaklanıyordu. Dünyanın yuvarlaklığı ve döndüğü kabul edilmiyor, bunları savunanlar, büyücü veya içine şeytan girmiş düşüncesiyle asılıyor veya yakılıyorlardı.
İlk Çağ ve Orta Çağ Batı’nın yüz karasıdır. Karanlık kilise kurallarının cahil ve haris din adamlarına göre uygulandığı, “lanetli” devirlerdir bu çağlar...
Dogmatik filozofların kozmografya ve matematiğe ait bilimsel tezleri yok sayılmış, bu konularla uğraşmak utanç vesilesi kabul edilmiştir.
O dönemlerde ilmin sistematize edildiği en büyük medeniyetlerin de üstünde olan Endülüs İslâm Devleti, modern ilimlerin merkezi durumundaydı. Dinî ilimlerin yanında astronomi, tıp, matematik, kimya, tarih metodolojisi gibi bilim dallarında yazılmış binlerce eser, Endülüs Devleti’nin yıkılmasıyla Hristiyanların nefret histerisi kabarmış, Endülüs’ten değil bilimden intikam alınmıştır. On binlerce nadide kitap yırtılmış, yakılmış, barbarca işlenen bu bilimsel katliamda Kurtuba, Tuleytula gibi bilim merkezlerine yakılan kitapların ateşi, kilometrelerce mesafeden görülmüş ve sema kıpkırmızı olmuştur. Hülagü’nün Bağdat’ta yaptığı katliamın aynısı Endülüs’te de yaşanmıştır.
İSLAM’IN YÜKSELEN GÜNEŞİ
Endülüs, asrının çok üzerinde bir medeniyet ve ilim zirvesi yakalamıştır. O günkü şartlarda Kurtuba’da 600 cami, 300 hamam, 50 hastane, 80 sıbyan mektebi ve 17 medrese vardı. 100 bin kitabı ihtiva eden 20 büyük kütüphane mevcuttu.
Birçok Hristiyan öğrenci bu ilim yuvalarında öğrendiklerini Avrupa’ya taşıdılar. Medrese, saray ve camilerin mimari şekillerini ve bilimsel metodolojiyi beraberlerinde götürdüler.
Batı’ya dönen Hristiyan öğrenciler çok yadırgandılar. Özellikle de orada edindikleri yıkanma alışkanlıkları yüzünden çok aşağılandılar.
Endülüs’te yetişen önemli din ve bilim adamlarının bazıları şunlardır: Câbir bin Eflâk, El Kurtubî, Muhyiddin Arabî, İbn Cübeyr, İbn Tufeyl, İbn Meserre, tarih metodolojisi ve umran (şehircilik) bilimi kurucusu fakih İbn Haldun, Abbas Kasım ibn Firnas, büyük dil bilimcisi Ebu Hayyan sayılabilir.
Ebu Hayyan’ın bizim için önemi büyüktür. Türk diline ait araştırmalarının bazıları şunlardır: Kitabü’l-İdrâk li Lisâni’l-Etrâk, Zehvü’l-Mülk fî Nahvi’t-Türk, El Ef’âl fî Lisâni’t-Türk, Dürretü’l-Mudiyye fî Lisâni’t-Türkiyye… Bu eserlerin bazıları maalesef kayıptır. Ebu Hayyan aynı zamanda dîvân şairidir. Onun Ka’b bin Züheyr’in Kasîdetü’l- Bürde’sine naziresi oldukça meşhurdur. Kendisi aynı zamanda kıraat ve fıkıhta da tanınmıştır.
Hülagü’nün Bağdat’ta yaptığı katliamın aynısı Endülüs’te de yaşanmıştır.
.jpg)
Granada şehrinde kurulu El Hamra Sarayı, İslam mimarisinin günümüze kadar ulaşan en önemli şaheserlerinden birisi olarak kabul ediliyor.
Endülüs, asrının çok üzerinde bir medeniyet ve ilim zirvesi yakalamıştır. O günkü şartlarda Kurtuba’da 600 cami, 300 hamam, 50 hastane, 80 sıbyan mektebi ve 17 medrese vardı. 100 bin kitabı ihtiva eden 20 büyük kütüphane mevcuttu.
SIKINTILI YILLAR
Endülüs’te Kastilya ve Aragon birleşince sıkıntılar artmıştır. Kral Ferdinand’ın karısı olan İzabel, “İspanya’da bütün Müslümanlar katledilinceye kadar yıkanmayacağım” demiş ve bir rivayete göre 49 sene yıkanmamıştır. Bu yüzden namı “Kirli İzabel”e çıkmıştır. İç çamaşırları kirden o kadar sararmıştır ki bu yüzden bu renk sarıya “İzabel Sarısı” denmiştir. İspanya’da İslâmî eserler, binalar en kıymetli ilmî yazmalar yok edilirken, Batı’ya kaçırılan eserlerle Batı’nın aydınlanması ve yeniden doğuşu anlamına gelen “Rönesans” başlamıştır.
Bu katliama iki şey sebep olmuştur: Birincisi İslâm düşmanlığı, ikincisi bilim düşmanlığı. Bundan şunu da çıkarabiliriz: İslâm ve ilim ayrılmaz bir bütündür. Ne zaman bu kıymetli kaynaktan sapmalar olmuşsa İslâm dünyası zillet ve fakirliğe duçar olmuş, istilalar ve esaret birbirini kovalamıştır.
Gerçek İslâm âlimleri zü’l-cenâheyn idiler. Yani hem din hem de beden (pozitif) ilimlerde de çok meşhurdular.
BATI’YA AÇILMA
Balkanlar ise Osmanlının Trakya’ya çıkmasıyla İslamlaşmaya başladı. Her fethedilen toprak parçasında seslerin ve nidânın en güzeli “Allahü ekber” sedası ufukları şenlendirirken, doğum yapmaya hazır toprakların şişkin kubbeleri, arzdan arşa ser çeken minareler, bir mühr-i Peygamberî edasıyla küfrün karanlığında bir fecr-i sadık gibi aydınlanmaya başladı. Balkanlarda küfrün kara örtüsü yerini Sancak-ı şerîf’in gölgesinde -yerli halk için dahi- emn ü emâna bıraktı. Vaftiz suyunun kirlenmemesi için yıllarca yıkanmayan ve pislikten her türlü bulaşıcı hastalıktan kırılan Batı kiliselerinin desteklediği bilim ve temizlik düşmanı hareketler Batı’yı batırdıkça batırdı. Buna rağmen “su medeniyetinin” temsilcileri olan Müslümanlar, ibadetin temizlik ve ilimle yürüyeceğini bildikleri için, tek bir cami değil, külliye yapmayı tercih etmişlerdir. Bu şu demekti: Bir cami, bir hamam, bir kütüphane, bir şifahane, bir imarethane ile bütün halka hizmet verirken, kuş barınakları yapıp, aç vahşi hayvanlara da kışın yiyecek vererek insanî boyut zirvesini temsil etmişlerdir. Hulâsaten: Hristiyanlar batıl dinlerine sımsıkı sarıldıkça cehalet ve felakete sürüklenmiş, muharref dinlerinden uzaklaştıkça biraz daha temiz, fennî olmuşlar; insanlıkları yine sorgulanırken, Müslümanlar dinine sımsıkı sarıldıkça medeniyetin zirvesinde olmuşlar, ondan uzaklaştıkça felaketler eşiğine sürüklenmişlerdir.
FETİHLERLE GELEN REFAH
Osmanlı fethettiği her toprak parçasını kendi rengine değil, oradaki halkı da yok saymayarak çok renkli bir tablo gerçekleştirmiştir. Göz alan bu tablonun ana rengi tabii ki Türk rengi olan “Turkuaz”dı. Göğün ve denizin mavisi, sancağın ve tabiatın nimeti yeşile tutkun Türkler, baskın renk olarak bu gönül çelen rengi hâkim kıldılar.
Hâkim olduğu topraklarda tam bir din hürriyeti tanıyan ecdadımız ibadethanelere (kilise ve havra) dokunmaz, yani halkın inancına müdahale etmezdi. Yalnız ilk cumayı kılmak için bir merkezî kilise camiye tahvil edilir, buna da “Yeni Cuma Mescidi” denirdi.
Dünyanın her yerinde eski eserler prestijlidir. Eski eserler nerede bulunursa oraya değer katarlar. Bu yüzden antik değeri olan eserler hep müze çevresi kabul edilmiş ve özenle korunmuştur.
El yazması eserler dünyanın en kıymetli hazineleri kabul edilip otomatik alarm cihazlarıyla korunurken, ülkemizdeki kırımdan kurtarılabilen en kıymetli yazma eserlerin bir kısmı da yurt dışına kaçırılmış, Londra ve Paris gibi dünya merkezlerinde nadide eserler olarak meraklı nazarlara sunulmaktadır. Bazı eserlerin incelenebilmesi için, kendi atalarımızın yazdığı kitaplara ulaşmak adına diplomatik izinler gerekip içerideki eserler tozlu raflarda ancak oryantalistlerin ve araştırmacı ilim adamlarının incelemelerine sunuluyor. Çoğu bir bezek gibi mahzun ve mağrur bir edayla kendi bağırlarını açmak için bir tereke hüviyetiyle torun vereseleri çağırıyor ama heyhat! Yollar çoktan kesilmiş. Yazık ki yazık… Bunları okuyabilenlerin sayısı yüz binde bir bile değildir.
Eski Bizans’tan kalan ve hiçbir değeri olmayan, bir yazı veya işaret taşımayan taşlar bile korumaya alınırken, bugün Hristiyan ellerindeki İslâm eserleri ne hâldedir diye aklımıza geliyor mu?
Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya, Sırbistan gibi yerlerde, hidayet mührü olarak dikilen bu mübarek yapılar, bizdeki vasıfsız taşlar kadar korunuyor mu acaba?
Türk Tarih Kurumu’nun yaptığı incelemelerde terk ettiğimiz topraklardaki İslâmî eserler, özellikle ibadethaneler bar veya gece kulüplerine dönüştürülmüştür. Bu ne büyük bir saygısızlıktır!..
BARBAR BATI
Mesela 16. yy.da inşa edilen Filibe’deki Taşköprü Camii’nin minaresi yıkılıp içkili lokanta hâline getirilirken, iç mekâna cinsel içerikli resimler çizilmiş, mihraba ise putlu dev bir vazo yerleştirilmiştir.
Osmanlı bir kiliseyi zarureten camiye çevirmiş olsa bile diğer kiliselere dokunulmamış, hakaret içerikli hiçbir şeye müsaade edilmemiştir.
Yine Filibe’deki Perşembe Pazarı Camii içkili lokantaya, Köstence’deki bir cami de bara çevrilmiştir. Filibe Müftülüğü yanındaki cami de içkili lokanta olmuştur.
Arnavutluk’ta komünist rejim dini yasaklayınca, bunun üzerine bütün camiler kapatılmış, büyük bir kısmı yıkılmış, bir kısmı da depo veya kültür evlerine çevrilmiştir. Bir zamanlar 100.000 nüfuslu Tiran’da 40 cami bulunurken bugünün 1.000.000 nüfuslu Tiran’ında sadece 18 küçük mescit kalmıştır.
Camilerin yakılıp yıkılmasını yalnız eski devirlere bağlamak hata olur. Bugün sözde insan haklarına saygılı görünen Batılı ülkelerde cami düşmanlığı devam ediyor: Hollanda’da aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) Utrecht Belediye Meclisi üye adayı Henk Van Deun, Kentte ve bütün Hollanda’da bütün camilerin yakılıp yıkılması çağrısında bulunmuş, sonra da Twitter hesabından özür dilemiş, camileri yıkmayalım ama “Hepsini kapatalım” demiştir.
Henk Van Deum yine bir programda “İslâmiyet’i bir din olarak değil, Nazizm gibi bir ideoloji olarak görüyoruz” dedi. Sonra yine çark ederek “Müslümanlara karşı değilim ama yasalar çerçevesinde ayakuçlarına basılabileceğini düşünüyorum” diye açıklamalarda bulundu.
Bosna Hersek’in doğusundaki Foça şehrinde Mimar Sinan’ın ekolünden Hasan Nezir tarafından 1549’da inşa edilen, 1992-1995 yılları arasındaki Bosna savaşında Sırp askerler tarafından dinamitlenerek temeline kadar yıkılmıştır.
Batı’nın İslâmiyet düşmanlığı onların yüz karasıdır. Yalnız Balkanlarda 3000 cami yakılıp yıkılmıştır. Ama medenî(!) Helen çocuklarının çağlar aşarak yaptığı mabet zulmü Yunanlıların da ne kadar barbar olduğunu gösterir.
Bursa’nın işgali sırasında Yunanlılar tarafından gerçekleştirilen cami ve türbe saldırıları Mehmed Akif tarafından şöyle dile getirilmiştir Bülbül şiirinde:
Ne zillettir ki nâkûs inlesin beyninde Osmân’ın
Ezan sussun fezâlardan silinsin yâdı Mevlâ’nın
…..
Çökük bir kubbe kalsın mâbedinden Yıldırım Hân’ın
Şenâatlerle çiğnensin muazzam kabri Orhan’ın
Bu ne kindir? Cami yıkan zihniyet mezarları niye tahrip eder? Bunu en ilkel kavimler bile yapmadı. Ah, Batı’nın hain ve iblis çocukları…
Akif yine İslâm dünyasının Haçlı zulmünden çektiklerini anlatırken:
Emvâc-ı hurûş-âver olurken melekûta
Çan sesleri boğsun da gömülsün mü sükûta
Sönsün de ilâhî şu yanan meş’al-i vahdet
Teslis ile çöksün mü bütün âleme zulmet
…..
Küfrün o mülevves eli âyâtını sildi
Binlerce cevâmi’ yıkılıp hâke serildi.
Batı’nın İslâm düşmanlığı neden bu kadar derindir? Niçin Haçlı seferleri kesintisiz devam ediyor? Ne istiyorlar İslâm’dan Bu bir eziklik ve kompleks şuurudur. Batı’nın hem ilmi hem mimarisi, bütün olumlu ve güzel şeylerin hepsi İslâm’dan alıntıdır. Kimya, cebir, matematik, tıp, kozmografya Batı’ya o kadar yabancıydı ki… Aldılar, çaldılar, uyguladılar, şimdi de efendilerine isyan eden köleler gibi saldırıyorlar.
Yalnız Batı değil, dünyanın her yerinde İslâm’a saldırılar devam ediyor. Afrika’da, Arakan’da, Hindistan’da, Filistin’de, Filipinlerde, Keşmir’de, Kerkük ve Türkmen ellerinde ve Çin Türkistanı’nda zulümler aralıksız sürüyor. Batı uşağı İslam ülkeleri dindaşlarına ihanete devam ettiği müddetçe bu saldırıların biteceği yok gibi görünüyor.
Allâhü teâlâ İslâm ülkelerine birlik şuuru nasip etsin. Bu birlik ve beraberlik şuuru tesis edilirse Hazret-i Muîn’in avn ü inayeti müyesser olacaktır. Habîb-i edîb’i hürmetine Rabbim İslâm âlemini an karîbi’z-zaman tahlis ve ferah-nâk eylesin.
Gelecek yazımızda buluşmak üzere esen kalınız efendim
.
Kafkasya’nın dünü ve bugünü
15 Eylül 2019 02:00
NUMAN AYDOĞAN ÜNAL
turkdunyasi@hotmail.com
İhlas Vakfı Türk Dünyası Koordinatörü
Kafkasya, Anadolu ve Türkistan için Ruslara karşı âdeta bir set idi. Şeyh Şamil’in esir düşmesinden sonra Ruslar doğuya doğru ilerlemeye başladı. Daha önce bir türlü giremedikleri tarihî Türkmen şehri Göktepe’yi ele geçirerek otuz beş bin kişiyi öldürdüler. Bundan sonra bütün Türkistan’ı, son olarak da Afganistan’ı işgal ettiler…
Karadeniz’in doğusuyla Hazar Denizi’nin batısında yer alan Kafkasya’nın, Türk-İslam tarihinde sosyal ve kültürel yönden çok mühim bir yeri vardır. Ayrıca, Asya ve Avrupa arasında stratejik bir öneme sahiptir. Kafkasya’da Avar, Adige, Çerkez, Çeçen, İnguş, Kabartay, Kumuk, Karaçay, Lak, Lezgi, Nogay ve Ahıska Türkleri gibi pek çok etnik grup ve diller bulunmakta. Ancak bu grupların hepsinin aralarındaki birlik ve beraberliği, Müslüman olmaları temin etmektedir.
İslam’ın ikinci halifesi Hazreti Ömer zamanında, 643 yılında İran fethedilerek Sasani Devleti ortadan kaldırıldı. Böylece, İslam ordularına Kafkasya yolu açıldı. Yine Hazreti Ömer’in zamanında, Suraka bin Ömer komutasındaki 5 bin kişilik bir İslam ordusu, Hazar Denizi kıyılarını fethederek Kafkas dağlarına ulaştı. Suraka bin Ömer’in vefatından sonra ordu komutanlığına tayin edilen Abdurrahman bin Rebîa yeniden kuzeye doğru ilerleyerek Derbent’i fethetti.
İslamiyet’in Kafkasya’da silinmez bir şekilde yerleşmesinde, Osmanlı devlet adamı Soğucak Valisi Ferah Ali Paşa’nın çok büyük rolü oldu. Ferah Ali Paşa, Kuzey Kafkasya’nın manevî fatihidir. Bölgenin en büyük şehri Anapa’yı kurdu. Pek çok Osmanlı askerini, Kafkasyalı kızlarla evlendirdi. İstanbul’dan hocalar getirterek yerli kabilelerin İslamiyet ile şereflenmelerini ve Osmanlı Devleti’ne bağlılıklarının artmasını sağladı. Ferah Ali Paşa’nın gayretleriyle İslamiyet Kafkasya’da hızla yayıldı.
RUSLAR HUZURLARINI KAÇIRDI
Kafkasyalı kabileler serbest, hür, bolluk, bereket ve huzur içinde yaşıyorlardı. 19.asrın başlarından itibaren ise Rusların Kafkasya’yı işgal hareketleri başladı. Bunun üzerine Müslüman Kafkas halkı, din gayreti ve vatan sevgisiyle Ruslara karşı koyarak kahramanlık destanları yazdılar. Bu mücadelede tasavvuf ruhunun ve azminin büyük tesiri vardı. Özellikle Mevlana Halid-i Bağdadî hazretlerine bağlı Nakşî-Halidî yolunun büyük rolü oldu.
İmam-ı Mansur Ruslarla mücadelede büyük başarı elde etti. Onun vefatından sonra da mahallî imamlar tarafından mücadeleye devam edildi. Gazi Muhammed’in 1832 ve onun yerine geçen Hamza Bey’in de 1834’te Ruslar tarafından şehit edilmeleri üzerine, Dağıstan mücahidleri Şeyh Şamil’i reis seçtiler. Şeyh Şamil, hem devlet başkanı hem tasavvuf şeyhi olarak 25 yıl gibi uzun bir müddet, 270 bin kişilik tam teçhizatlı Rus ordularına karşı mücadele vererek büyük zaferler kazandı. Üstün Rus kuvvetleri karşısında direnme gücü kalmayan Şeyh Şamil, 6 Eylül 1859 günü imzaladığı bir antlaşma ile iki oğluyla birlikte Ruslara teslim olmak mecburiyetinde kaldı.
OSMANLIDAN YARDIM İSTEDİLER
İmam Şamil, zalim, işgalci emperyalist Rus kuvvetlerine karşı büyük bir mücadele veriyordu. Ancak düşman kuvvetlerinin korkunç bir sayı ve silah üstünlüğü, onu mecburen İslam ülkelerini harekete geçirmek için diplomatik teşebbüslerde bulunmaya zorlamış, ama hiçbir netice alınamamıştı. Bu meyanda Şeyh Şamil’in mürşidi ve kayınpederi olan büyük İslam âlimi Şeyh Cemaleddin Gazi Kumukî hazretleri de Osmanlı Şeyhülislamının dikkatlerini Kafkasya üzerine çekmek üzere 1848’de aşağıdaki mektubu göndermişti.
“Bismillahirrahmanirrahim...
Ey kıymetli kardeşim!
Sizin ve padişahın yüce divanının âlimlerinin sessiz kalışına şaşıyorum. İçinde bulunduğumuz feci durumu bildiğiniz halde niçin Sultan’ı, yakınlarını, mühim kişilerini ve liderlerini ikna etmiyorsunuz? Susmaya hakkınız var mı? Kıyamet günü Allahü teâlâ sizi suale çekerse ne cevap vereceksiniz? Sizin hakkınızda kötü düşündüğümü gizlemeyeceğim. En büyük imam yüce halife sizi dinlediğinde ve siz de ona savaşa girmeyi tavsiye etmediğinize göre, başka türlü bir şey yapmanız gerekmez mi?
Ey ilmi ile âmil olan âlimler, ey kâmil müminler!
Sahip olduğunuz bütün imkânlarla İslam’ın düşmanlarına karşı savaşmak zorundasınız. Osmanlı “Bâb-ı âlî”sinden, burada savaşan kimselere yardım ve destek sağlamasını istemelisiniz. Hem askerî yardım yapılmasını hem de devlet adamlarıyla görüşerek Rus Çarının bize karşı yaptığı harekâta son vermesini sağlamalısınız. Sadece bu hakir size müracaat ediyorsa da bu mesaj buradaki bütün âlimlerin bir şikâyetidir. Talebimizi kabul ederseniz, Allah sizi mükâfatlandırsın ve cennetine koysun. Kabul etmezseniz Allah bize yeter. O, kendisine güvenilen kimselerin en iyisidir. Yüce Allah’ın dışında güç ve kuvvet yoktur. O, merhametlilerin en merhametlisidir.”
Şeyh Cemaleddin Kumukî hazretleri, Şeyh Şamil’in teslim olmasından sonra Türkiye’ye geldi.
1869’da İstanbul’da vefat etti. Kabri Karacaahmet mezarlığındadır.
O zaman Osmanlı tahtında bulunan Sultan Abdülaziz Han, memleketin idaresini Âlî ve Fuâd Paşaların ve bunların yetiştirdiği masonların ellerine bırakmak mecburiyetinde kalmıştı. Bunlar da İngilizlerin siyasetine göre hareket ediyorlardı. Şeyh Şamil, yirmi beş sene Ruslarla kahramanca cihat yaparak, ordularını perişan ederken, seyirci kaldılar, yardımda bulunmadılar. Şeyh Şamil’in esir düşmesine sebep oldular.
Kafkasya; Anadolu ve Türkistan için Ruslara karşı adeta bir set, baraj idi. Şeyh Şamil’in esir düşmesinden sonra Ruslar doğuya doğru ilerlemeye başladı. Daha önce bir türlü giremedikleri tarihî Türkmen şehri Göktepe’yi ele geçirerek otuz beş bin kişiyi öldürdüler. Bundan sonra bütün Türkistan’ı, son olarak da Afganistan’ı işgal ettiler.
Diğer taraftan 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 savaşında da İstanbul’da Yeşilköy’e, doğuda ise Erzurum’a dayandılar. 1914 Birinci Cihan Savaşında ise Trabzon, Erzincan, Muş ve Van’a kadar Doğu Anadolu’yu işgal ettiler. On binlerce insan öldü, yüz binlercesi muhacir oldu.
BAŞKA ÇARELERİ KALMADI
Kafkasya’dan ilk göç, çarlık zamanında oldu. Şeyh Şamil’in 1859’da esir olmasından sonra Ruslar, bütün Kafkasya’yı kontrol altına aldılar. Köyler yağmalanıp yok edildi. Hayvan sürüleri ve yiyecekler ellerinden alındı. Evleri, tarlaları harap edilen halk, açlık ve susuzluktan perişan oldu. Bu yüzden, vatan topraklarını terk etmekten başka çareleri kalmadı. Zaten Ruslar da halkın göçmesi için her gün baskı ve zulümleri artırıyordu. Kafkasyalılar, Karadeniz’in kuzey sahillerine adeta koyun sürüsü gibi sürüldü. Sahildeki bütün şehirler, köyler ve limanlar muhacirlerle doldu. Açlık ve hastalıklardan her gün yüzlerce insan ölüyordu.
Halk bir an evvel Osmanlı sahillerine ulaşmak için can atıyordu. Tekne sahipleri para hırsıyla teknelerine haddinden fazla insan alıyorlardı. 50-60 kişilik bir tekneye 300 kişi sıkıştırılıyordu. Türkiye sahillerine ulaşmak 5-6 gün alıyordu. Fırtına, açlık ve susuzluktan onlarca insan, özellikle kadın ve çocuklar teknelerde ölüyordu. Ölüler denize atılıyordu. Deniz adeta bir ceset tarlası gibiydi. Bu yüzden, bir zamanlar Çerkezler, atalarının balıklara yem olmasından dolayı Karadeniz’in balıklarını yemezlerdi!
Büyük zorluklarla, ölüm-kalım mücadelesi vererek Türkiye sahillerine ulaşan göçmenler hakkında, Samsunda görevli sağlık müfettişi Dr. Barozzi’nin 20 Mayıs 1864 tarihindeki raporunda şunlar kaydediliyordu: ‘’Talihsiz göçmenlerin içinde bulundukları durumu tarif etmeye kelimeler yeterli değil. Kapı eşiklerinde, dükkân önlerinde, yolların, meydanların orta yerlerinde, bahçelerde, ağaç diplerinde, her yer hasta, ölmek üzere ve ölmüş insanlarla dolu. 30 - 40 kişi alabilecek bir depo binası, önceki güne kadar hepsi hasta veya ölmek üzere olan 207 kişiyi barındırıyordu. Oradan, çürümekte olan birçok ceset çıkarttım. Bu olay göçmenlerin durumu hakkında bir nebze fikir verebilir.’’
Kafkasya’dan Osmanlı Devletine ulaşabilen yüz binlerce muhacir, Rumeli ve Anadolu’nun hemen bütün vilayetlerine yerleştirildiler. Ayrıca, bir kısım göçmen de Halep, Şam, Arabistan, Kıbrıs, Ürdün ve Cezayir’e gönderildi.
ÇİLE BİTMİYOR...
Osmanlı Devletine gelen muhacirler, daha sonra 1877-1878 Savaşı (Doksan Üç Harbi), Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşının getirdiği sıkıntıları da çektiler. Yunanların Anadolu’yu işgal faciasını yaşadılar. Mesela, Yalova’nın Reşadiye (Güney) köyü halkının tamamı, Dağıstanlı göçmenlerdendir. Bu bölgeleri işgal eden Yunanlar, diğer bütün köylerle beraber Reşadiye’yi de yakıp-yıkıp harabeye çevirdiler. Ayrıca, Türkiye’de 1930-1950 yılları arasında da Kuran-ı kerimin ve ezanın yasaklandığı, camilerin kapatıldığı, din adamlarının hapis edildiği devri gördüler. Kafkasyalılar kendi kendilerine: ‘’Biz, bu kadar eziyet çekerek buralara niçin gelmiştik!?...’’ diye sorarlardı.
Kafkasya’dan gelen ve Osmanlı topraklarında umumiyetle köylere yerleştirilen göçmenler, daha sonra şehirlere, yurtdışına giderek, kendilerini yeni bir sosyal hayatın içinde buldular. Şimdilerde ise gençler Kafkasya’yı sadece folklor, halk dansları, şarkılar ve türkülerle anıyorlar. Nitekim günümüzün meşhur şarkıcılarından Hadise de binbir zorlukla Kafkasya’dan gelerek Sivas’ın bir köyüne yerleşen ve daha sonra Avrupa’ya işçi olarak giden, göçmen bir ailenin Belçika’da doğan kızlarından biridir.
İKİNCİ BÜYÜK SÜRGÜN
İkinci Dünya Savaşı’nda Almanların mağlup olmasından sonra 23 Şubat 1944’te Sovyet Rusya aldığı bir kararla yüz binlerce Kırım, Kafkas ve Ahıska Türklerini hayvan vagonlarına doldurarak Sibirya ve Orta Asya’nın en ücra yerlerine sürgün ettiler. Sürgün edilenlerin çoğu yollarda ve gittikleri yerlerde açlık, susuzluk ve hastalıklardan öldüler.
... VE BUGÜN
Sovyetlerin dağılmasından sonra bütün Rusya ve Kafkasya’daki Müslümanlar rahat, huzurlu, güzel günlere kavuştular. Şimdi, Dağıstan, Çeçenistan, Karaçay başta olmak üzere bütün Kafkasya’da yeniden mescitler, büyük camiler ve Kuran-ı kerim mektepleri açılıyor. Müslüman halk hacca ve umre dâhil istediği her yere serbestçe seyahat edebiliyor. Türkiye’deki Kafkasyalılar da ata yurtlarına giderek bir asırdan beri görmedikleri akrabalarını, yakınlarını buluyor ve yeniden akrabalıklar kuruluyor
.
Eğitim adına alınan tedbirler niçin işe yaramıyor?
22 Eylül 2019 02:00
DOÇ. DR. MUSTAFA ŞEKER
sekeroglu2003@gmail.com
Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi
Anne-babalar bugün eğitim kurumlarını, “gitsinler de başımızı dinlendirelim” dedikleri “çocuklarının iş saatinde tutulması gereken yerler” olarak görüyorlar. Her odada çocuklarımızı eğiten o görüntülü kutular varken ebeveynler durumu çok da dert etmiyorlar.
İnsanoğlu, eşref-i mahlûkat olarak dünyaya gelişiyle birlikte omuzuna yüklenen ağırlıkla hedefine varmayı arzular. Yeme, içme ve temel ihtiyaçlarını yerine getirme dışında varoluş maksadına uygun ana vizyonunu hayata geçirmek için hedefine ulaşmayı temel misyon edinmiştir. “Akıllı”, “erdemli”, “düşünceli”, “hassas”, “adil”, “hoşgörülü” gibi kavramların muhatabı olan insanoğlu kendine biçilen vazifenin sınırları içerisinde dolaşmayı bazen kendine zül addedip, aslında o sınırlar içerisinde bulunma mecburiyetinin kendisi için bir merhamet olduğunu çoğu zaman idrak etmek istemez. Çünkü kabına sığmayan ve içinde saklı duran nefsin enerji kaynağı hatalar ve gafletlerdir. Zira sahibine bunları yaptırmak için her şeyiyle seferber olmak onun varoluş maksadıdır. Bu sebepledir ki dimdik duran “elif”, rükû hâlinde duran “dâl”, secdede bulunan “mim” harflerinin işaret ettiği insana “Âdem” denmiştir. Dümdüz dünyaya gelenin upuzun yatacağı kabir hayatıyla sonlanan ömürler için bu âlem, uzun gibi görünen kısacık bir tüneldir. O uzun gibi gelen ama aslında kısacık olan dünya hayatına küsüp sırt dönmek midir herkesten beklenen! Tabii ki hayır ama nefsine sırt dönüp yüzünü dünyaya çevirmiş insan için en güçlü düşman arkasını döndüğü değil midir? Zira büyük âlimlerin, dünyada en güçlü varlığın yeryüzünde toprak, insanda ise sırt olduğunu söylemeleri kesinlikle tesadüf değildir. Bu sebeple iki yönümüzle de temel vizyonumuzdan şaşmadan misyonumuzu gerçekleştirmeyi amaçlamak zorunda olduğumuzu unutmamamız mecburidir. Onun içindir ki âdemi hem Yaradan’ı katında hem de yaşadığı toplum nezdinde kıymetli kılan vasıfların akıl (ilim), iman ve edep olduğu tasavvuf âlimleri tarafından sürekli vurgulanmıştır.
YA ÖĞRENEN YA DA ÖĞRETEN OL!
Tarih boyunca baktığımızda en büyük ve kritik buluşlara imza atan İslam âlimleri olmuş, kurdukları medeniyetlerle de dinli-dinsiz herkesin sığınağı hâline gelmişlerdir. İnsanlığın hayatını kolaylaştıran sayısız buluşlarıyla insanlık tarihine isimlerini altın harflerle yazdıran bu ilim adamları yaptıklarının maddi karşılığını beklemedikleri gibi hiçbir zaman böyle bir talepleri de olmamıştır. Öyle ki her buluş bir ihtiyacın tezahürüdür. Hiçbir buluş canı sıkılan bir ilim adamının fantezilerinin ürünü değildir. Hepsi bir ihtiyaçtan dolayı ortaya çıkmıştır. Zaten öne çıkan buluşlar insan hayatını, çağın şartlarına göre kolaylaştıran bir mahiyete sahiptir. Astronomide büyük buluşlar yapan ilim adamları ibadetlerin şartlarına uygun yapılması için ay, güneş ve dünya merkezli buluşlar yapmışlardır. Tıp alanında insan sıhhati için elzem olan durumlar belirleyici olurken, savaş malzemelerine ihtiyaç duyan insanların imdadına madenlerin yapısını bilen ilim adamları yetişmiş, seyyahları ise kaybolmaktan, pusulayı bulan ve geliştiren coğrafyacılar kurtarmıştır. Bu konu üzerine çalışan Batılı bir ilim adamı da “Her buluş bir ihtiyaç sonucu ortaya çıktığı için Müslümanlar ihtiyaç olduğuna inansalardı belki Boeing üretmezlerdi ama basit uçuş düzenekleri geliştirerek insanlığın ihtiyacına sunabilirlerdi” demekten kendini alamamıştır. Zira ilk uçuş denemesi “Wright Kardeşler”den bin yıl önce Müslüman bilim adamı Ebu Firnas tarafından gerçekleştirilmemiş miydi? Burada da görüldüğü gibi gücün ve muvaffakiyetin şartlarından biri olan ilim aşkı ve onları zirvelere taşıyacak âlimler, onun Çin’de bile olsa alınmasını emreden İslamiyet sayesinde zirvelere uçacak kartallara heyecan ve heves pompalamıştır.
EDEBLE GELEN LÜTUFLA ÇIKAR!
Âdem de kendi içinde çeşit çeşittir. Kimisi ekmek gibi her daim aranırken kimileri ihtiyaç hâlinde başvurulan bir deva aracıdır. Bazıları ise görüldüğünde karşılaşmamak için yol değiştirilen kimsedir. Bu sebeple insan da ekmek, ilaç ve zehir biçiminde gibi tasnif edilmiştir. İnsan bu şekilde tasnif edilirken, her zaman ekmek gibi makbul olan model şahsiyetlerden günümüze kim kalmıştır?
Geçmişte yaşamış fakat bugün gönüllerde taht kuran model şahsiyetler; film, dizi ve mecmualarda alay konusu edilerek kötülenen, dalga geçilen ve horlanan kimseler olarak hafızalara kazınmaya çalışılmıştır. Edebi, hayâyı, tevazuu, hoşgörüyü ve sevgiyi model şahsiyetlerden yaşayarak öğrenmesi gereken nesillerin vicdanında meydana gelen kara delikler, onların karakterinde derin yarıklar oluşturmuştur. Eline, beline, diline hâkim olan, duracağı yeri bilen, aranan kimse olarak hayata değer katan edep timsali şahsiyetler, her davranışıyla farklılığını her daim göstererek hep saygı ve hürmetle yâd edilegelmişlerdir. Büyük oranda ilk defa aileden aldıkları terbiye ve ahlak ilkeleriyle de saygıya her zaman layık olmuşlardır. Onun içindir ki “akıl, iman ve edeb” muvaffakiyetin birbirinden ayrılmayan üç kavramıdır.
Peki, bu kavramlardan niçin bu kadar bahsettik? Çünkü muvaffakiyetin şartları olan bu kavramlar büyük medeniyetlerin başarı şifreleriyken insanlar için de ayrı bir ehemmiyete sahiptir.
EĞİTİMDE BUGÜN GELDİĞİMİZ KORKUNÇ NOKTA
Bugün çocuklarımızı ısrarla sokmaya çalıştığımız okul adlı o dört duvar, maalesef memleketin ahlakına ve vicdanına olması gerektiği gibi seslenememiştir. Okullar ne yazık ki bugün, esas misyonunun dışına taşmış, sadece bir şeylerin kafalara pompalandığı kurumlar olarak görülmeye başlanmıştır.
Ülkemiz için eğitimin içinde bulunduğu durumu farklı şekillerde özetleyebiliriz. Buna göre eğitim;
¥ Geçmişten bugüne bu topraklara ait olmayan kültürel değerleri sorgusuz sualsiz taklit ederek onlara biat eden kimseler yetişmesine engel olamayan,
¥ Pozitivizm, rasyonalizm ve materyalizmin kutsanmış kurallarını hayat prensibi hâline getirerek kendi kültürünün model insanlarının dünyada ilk defa ortaya koyduğu ilkeleri yok sayan,
¥ Bir yandan vatan, millet nutukları çekerken diğer tarafta kendinden olmayana özenen, özenti meraklısı nesillerin yetişmesine mani olamayan,
¥ Kahramanla haini ayırt edemeyen, değerlerine ve kültürüne saldıranlara birkaç ilmî kelam bile edemeyen analiz, sentez ve değerlendirme yeteneği dumura uğramış nesiller yetiştiren,
¥ Önce teknolojiyi parmağında oynatan daha sonra da onun esiri olan nesiller yetişmesine mani olamayan,
¥ Bütün soruları eksiksiz çözebilmesine rağmen açlıktan, sefaletten ve savaştan dolayı ölen çocuklara bir refleks geliştiremeyen,
¥ Hak, adalet, yardımlaşma, dayanışma, sevgi, saygı kavramlarını kitaplarda sürekli işlemesine rağmen kul hakkı ve Allah korkusunu kalplere tam manasıyla yerleştiremeyen,
¥ Dedesinden kalma mektubu bile okuyamamasına rağmen “geçmişten geleceğe köprü kurma” hayalleri kuran,
¥ Yetkili/yetkisiz herkesin şikâyetçi olup hiç kimsenin çare üretemediği kangrenleşmiş bir yapıya dönüşen,
¥ Motoru (felsefesi) işe yaramaz olmasına rağmen sürekli kaportasını yenileme merakı ısrarla sürdürülen bir davranış geliştirme sürecidir.
Hapishaneler insanlarla doludur. Gasp, hile, cinayet, her türlü haksızlık hobi hâline gelmiş, adalet anlayışı, haklının hakkını arayamaz bir mekanizmaya dönüşmüştür. Okullarda edep, ahlak, saygı, tevazu, sevgi, adalet, hoşgörü ve kul hakkı anlayışı maalesef yeterince öğretilememektedir. Anne-babalar bugün eğitim kurumlarını, “Gitsinler de başımızı dinlendirelim” dedikleri “kendisi işteyken çocuklarının göz hapsinde tutulması gereken yerler” olarak görür hâle gelmişlerdir.
Her odada çocuklarımızı belli kalıplara sokmak için mevzide bekleyen o görüntülü kutular (TV, bilgisayar, cep telefonu vb. ) varken ebeveynler durumu bugün çok da dert etmiyorlar maalesef… Modern teknolojik cihazlar ödev hazırlama bahanesi üreten çocuklarımıza bir kazandırıp on götürüyor da hiç kimsenin ruhu duymuyor maalesef!
İnsanlar inanç noktasında her geçen gün daha geriye gidiyor. Bu konuda alındığı söylenen tedbirler işe yaramıyor. Çünkü yapılanlar onarmaya değil bozulmaya hizmet ediyor. Buna rağmen hâlâ muvaffak olmuş geçmiş insanların hayat prensiplerine ve onların uygulama esaslarına sırt dönüyoruz da hızla meydana gelen bozulmaya karşı öze dönüş hiç kimsenin hatırına gelmiyor. Bir kişi de çıkıp “Yeter artık! Düzeltme adı altında aldığınız tedbirler bozulmayı ve yıkımı daha da hızlandırıyor. Demek ki yaklaşım tarzınız ve uyguladığınız metotlar yanlış!” diyemiyor.
Nesiller, saygı ve hürmet kavramlarına yabancı kalmaktalar... Ebeveynler, “Ben çocuğuma güveniyorum “ diyerek onları fütursuzca salıveriyor da insanoğlunun nisyan ile malul olduğunu, hata yapabileceğini hatta bazı hataların da dünyasına, ahiretine mal olacağını hesap edemiyor; çocuklarına sağlam ve yeterli bir rehberlik anlayışı sergileyemiyorlar. Durum böyle olunca da ailenin eğitemediği evlatları her türlü tehlikenin cirit attığı sokak şekillendiriyor.
Eğitimciler sınav kazandırma yarışına kilitlenirken, okulun veremediği değerleri film, dizi, sosyal medya hiç zahmetsiz ve hissettirmeden aşılayabilmekte, sonuçta neye benzediği bilinmeyen nesiller türemektedir (Çünkü akışkanlık bileşik kaplar teorisinde olduğu gibi üstten aşağıya doğru olmaktadır. Tabiat boşluk kabul etmez. Boş bırakılan yer, iyi veya kötü başka şeyler tarafından mutlaka doldurulur). Bütün bunlara rağmen, elektrik faturası hafif kabarık geldiğinde ortalığı ayağa kaldıran ebeveynler ve esas dertlenmesi gereken eğitim paydaşları, “Benim çocuğum/talebem sınavlardan ful çekiyor ama anne-babaya/öğretmene saygı nedir bilmiyor. Burada bir problem yok mu” diye bir tek kelam edemiyor.
İşin özeti kısaca şudur; İnsan sadece etten ve kemikten teşekkül bir varlık değildir. Onun ruhunu doyurmadan alınacak tedbirler tarih boyunca hep ters tepmiştir. İnsanın doğasına ters olan yaklaşımlar telafisi mümkün olmayan büyük zararların yaşanmasına sebep olabilir. Şu an eğitim yükünü tamamen okulların omzuna atmış olmanın acı çaresizliğini yaşıyoruz. Bu topraklarda ait olamayan zararlı fikirler ve yanlış inançlar/ideolojiler birkaç neslin heba olmasında sebep olurken toplumun kanaat önderleri hâlâ sessizliğini koruyarak sanki ortada duran cenazenin kaldırılmasını bekler gibi çaresizce durumu sadece uzaktan izlemektedirler. Özellikle bu topraklara ait olmayan anlayışların ve değer yargılarının farklı yöntem ve tekniklerle ambalajlanarak sunulması çocuklarımıza fayda yerine zarar vermiş, vermeye de devam etmektedir.
Unutmayalım ki değerleri ve kültürel kimliği ile oynanmış milletler ölümü bekleyen hasta gibi çaresizliğin acı girdabında kaybolup gitmeye mahkûmdurlar…
.
BÜYÜK TEŞKİLATIN KÖKLERİ Osmanlının doğuşunda ahiler de rol aldı
29 Eylül 2019 02:00
Prof. Dr. Kemal Yavuz
Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında da ahiler büyük rol oynamışlardır. Şeyh Edebali ve kardeşi de ahilerden idiler. Edebali, Osman Gazi’ye kızını vermiş ve onunla irtibat kurmuştu. Orhan Gazi ise ahilikte bir unvan olan “İhtiyarüddin” lakabını almıştı. Yine Sultan I. Murad bu teşkilâttan askerî bir güç olarak faydalanmıştı.
Anadolu kültüründe köklü bir yeri olan ve Osmanlının kuruluşunda rol oynayan "Ahilik" teşkilatının mazisine baktığımızda bu müessesenin fütüvvet topluluğu ile başladığını görürüz. Fütüvvet genç, yiğit ve cömert kimseler topluluğu olarak Emevîler devrinde kendini gösterir. Bunda gençlerin şahsî özelliklerinde ileri gitme gibi bir hâl vardır. Ancak bu gençler topluluğunun, cemiyette bazı görevleri üstlenmeleri de bir başka yönleridir. Hâl böyle olunca bunların devlet içinde ayrı bir güç olma durumu görülür. Bu da merkezî otoritenin sarsılması demektir. Fakat toplulukta başkalarına yardım etme duygusu ağır basar.
Bu noktada dinî tarafa yönelen bu topluluk zamanla tasavvufla aynı doğrultuda gider. İşte fütüvvetin tasavvufa benzer yapısı ondaki meziyetleri de beraberinde getirir. Böylece fütüvvet, kötü huyluluk ve sefahatten uzak durma, bir yemek sunma, armağan verme, güler yüz gösterme, gönül alma, alçak gönüllülük ile başkalarını incitmekten uzak durma gibi meziyetleri öne çıkarmıştır. IX. yüzyılda başlayan fütüvvet ve tasavvuf ilişkisi devam ederken bu topluluktan olan ancak tasavvufla ilişkisi olmayan fityan birliklerinin olduğu da bir gerçektir. Halkın ayyâr, şâtır, evbâş ve rind şeklinde adlandırdığı bu birlikler XII. yüzyıla kadar devam etti. Bunlar memleketin birçok yerlerinde kanun dışı hareketlerde de bulunuyordu.
Hâlife Nâsır ve Fütüvvet
XII. asrın son çeyreğinde Abbasi halifesi Nâsır, fütüvvet teşkilâtına girerek bu gençler topluluğunun içinde yer aldı. Böylece bu teşkilâtı kanunî çerçeve içine alarak çekidüzen verdi. Kendisi de Şeyh Abdülcebbar’ın elinden fütüvvet şalvarı giyip fütüvvet kâsesinden içti. Halife şahsına bağladığı fütüvveti, bütün İslâm ülkelerine yaymayı gaye edindi. Bunda devrin büyük sûfisi Ebu Ömer es-Sühreverdî’nin yardımlarından faydalandı.
Türkler de fütüvvete katıldı
Hâlife Nâsır (1185-1225) fütüvvet kurumunu devletleştirip kendine bağladıktan sonra, bunun yayılması için çalıştı. Başta Selçuklu Sultanı I. İzzeddin Keykâvüs’e (1211-1220) Sühreverdî’nin başkanlığında bir heyetle fütüvvet alâmeti olarak şalvar ve kâse gönderdi. Libâsü’l-fütüvveyi giyen ve ke’sü’l-fütüvveden içen Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı I. İzzeddin Keykâvüs de böylece fütüvvet teşkilâtı içinde yer almış oldu. Aslında Türk töre âdet ve ananelerine bakacak olursak, Türk hükümdarı her zaman alp, yani yiğittir. Onun bundan başka erdemleri de vardır. Bunlar, asalet sahibi olmak, doğruluk, cömertlik, vefa, başkalarına yardım duygusu ve alçak gönüllülüktür. Özellikle Türklerde cömert kişi için "akı" veya "ahı" kelimesi kullanılır. İşte bu yönlerden ele alınınca Arapçadaki kardeş anlamına gelen "ahi" ile Türkçede cömert manasına gelen "ahı" kelimesi birbirinin yerine geçmiş oldu. Yahut da aynı seslerde birleşmiş oldu. Bu teşkilâtın düsturlarını bildiren fütüvvet-nâmeler yazıldı. Sonra fütüvvet topluluğunun şeyhleri “Ahı” olarak adlandırıldı.
Birinci İzzeddin Keykâvüs’ün fütüvvet teşkilâtına girmesinden sonra ahilik gitgide kuvvetlendi. Daha I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) da aynı şekilde bu teşkilâta girdi. (Ahmet Demir; Fütüvvet Teşkilâtının Kökeni, Teşekkülü ve Türkiye Selçuklularındaki Durumu, Türkler/Osman Turan; Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul 1971, s. 330)
Türklerde İlk Ahiler
Birinci Gıyaseddin Keyhüsrev 1204 yılında Mecdüddin İshak’ı halifeye elçi göndermiştir. Sadreddin-i Konevî’nin babası olan bu zat ile birlikte Halife Nâsır’ın gönderdiği Muhiddin-i Arabî, Evhadüddin-i Kirmanî, Şeyh Nasîrüddin Mahmud el-Hoyî (Ahi Evran) gibi âlim ve mutasavvıflar Anadolu’ya geldi. I. İzzet Keykâvüs ve I. Alaeddin Keykubat’ın ahilik teşkilâtına girmeleri ile Anadolu’da ahiliğin kuruluşu tamamlanmış oldu. Evhadüddîn-i Kirmanî ve öğrencilerinin Anadolu’da başlattıkları irşat faaliyetleri gitgide arttı. Bunlar için memleketin çeşitli yerlerinde tekke ve zaviyeler açıldı.
Anadolu’da ahiliğin kurulup gelişmesinde Ahi Evran’ın büyük hizmetleri oldu. O Sultan I. Alaeddin’in yardımı ile İslâmî inanç ve fütüvvet ilkelerine bağlı kalarak tekke ve zaviyelerde şeyh-mürit ilişkisini düzenledi. Ayrıca usta, çırak ve kalfa ilişkilerine yoluna koydu (DİA). Fikirleri devrin sultanları tarafından benimsenip uygulanmaya konuldu. Buna bağlı olarak Kayseri’de büyük bir sanayi sitesi kuruldu (M. Bayram, Türkler). Ahilerin kızları ve bacıları da burada çalışıyorlardı. Bunları da Ahi Evran’ın eşi, Evhadüddin-i Kirmanî’nin kızı Fatma Bacı yönlendiriyordu. Hoy şehrinden gelen Ahi Evran (1171-1261) Şafiî mezhebinde fıkıh âlimi ve doktor idi. Ayrıca kelâm, tefsir ve tasavvufta bilgin idi. Mürşidü’l-Kifaye ve Yezdan Şinaht adlı eserlerini I. Alaeddin Keykubad’a ithaf etti. “Alışveriş ilmini bilmeyen haram lokmadan kurtulamaz” diyen Ahi Evran gittiği yerlerdeki esnafı teşkilatlandırdı. Böylece "ahi" teşkilatlarının kurucusu oldu. Kayseri’de yerleşen, otuz iki meslekte üstat olan ve debbağlık yapan Ahi Evran bütün Anadolu ahilerinin şeyhi kabul edildi.
Anadolu’nun karışıklığa düştüğü, Moğol baskınlarının arttığı bir zamanda Ahi Evran, iftiraya uğradı ve beş yıl tutuklu kaldı. Serbest kaldıktan sonra Denizli’ye gitti. Sonra Konya’ya döndü, daha sonra Kırşehir’e yerleşti. Menâhic-i Seyfî adlı eserini Kırşehir emiri Seyfeddin Tuğrul’a sundu. Herkesin sevgisini kazandı. Bu sebeple büyük nüfuz sahibi idi. Onun bu durumundan çekinen Kırşehir Emîri Nureddin Caca tarafından Moğolların baskısı üzerine 1262 yılında şehit edildi. Daha sonra bir kısım ahi bölüğü Osmanlı beyliğine gelip uçlara yerleşerek, zaviye ve tekkeler açtılar. Hanımların yetişmesini de Ahi Evran’ın hanımı Fatma Bacı üstlendi. Kadını ile erkeği ile ahiler doğudan gelen Türkmenleri terbiye edip yetiştirdiler. Bu yönleri ile ele alındığı zaman ahilerin memlekette büyük rol oynadıkları görülür (Evliyalar Ansiklopedisi).
Siyasi meselelere karıştılar
Ahiler zaman zaman siyasi meselelere de karıştılar. Konya tahtına oturmak için Kayseri’den yola çıkan İzzettin Keykâvüs’ü, Obruk’a kadar karşılayanlar arasında ahiler de bulunuyordu. Yine Sultan Alaeddin Keykubad’ın saltanata daveti üzerine yola çıkan sultana Ruzbe ovasından itibaren Konya ahilerinden bin yiğidin silahlı olarak saltanat alayının önünde ilerledikleri de bir gerçektir (O.Turan, 329). Ayrıca işgalci ve yağmacı Moğollara karşı başlarında Ahi Evran olmak üzere ahiler, Kayseri şehrini savundukları gibi mahalli otorite olarak varlıklarını da ortaya koymuşlardır. Yine Osmanlı döneminde Düzmece Mustafa olayında, Bursa’yı ona karşı savunmuşlardır.
Osmanlı devletinin kuruluş yıllarında da ahiler büyük rol oynamışlardır. Şeyh Edebali ve kardeşi de ahilerden idiler. Edebali, Osman Gazi’ye kızını vermiş ve onunla irtibat kurmuştu. Orhan Gazi ise ahilikte bir unvan olan “İhtiyarüddin” lakabını almıştı. Yine Sultan I. Murad şed kuşanmış ve bu teşkilâttan, fetihlerde askerî bir güç olarak faydalanmıştı.
Ahiliğe girmek, şerbet içmek (şürb), şed kuşanmak, şalvar giymekle gerçekleşiyordu. Ahilik, bünyesindeki esnaf ustalar, kalfalar ve çıraklardan oluşuyordu. Çıraklar mesleklerini çok iyi bilip ehil olmadıkça dükkân açamazlardı. Teşkilâtta en yüksek ve çok sayılan reis olup, buna ahi deniyordu. Bunların zanaatkârlar üzerinde bir şeyh gibi nüfuzları vardı. Bir de esnaf arasındaki inzibatı sağlayan yiğitbaşı veya server denen ikinci bir reis bulunurdu.
Bir şehirde bulunan ahilerin reisi "ahi baba" diye anılırdı. Ahi babalar Kırşehir’de bulunan Ahi Evran tekkesine bağlı şeyhlerin vekilleri idiler. Ahiliğin şartları Fütüvvet-nâme denen kitaplarda yazılı idi. Ahiliğe girecek kişinin bu eseri hakkıyla bilmesi ve öğrenmesi gerekirdi. Bu esere göre teşkilât mensupları, doğruluk, emniyet, cömertlik, tevazu, ihvana nasihat etme, affedici olma ve tövbe yolunu tutma gibi vasıflara sahip oluyorlardı. Şarap içme, zina, yalan, gıybet, kovuculuk ve hile gibi davranışlar meslekten atılmayı gerektiren sebeplerdi.
Ahilik, Fatih devrinden sonra siyasi bir güç olmaktan çıktı. Daha ziyade esnaf birliklerinin idarî işlerini düzenleyen bir teşkilât hâline dönüştü. Ahilik XIV. yüzyıldan itibaren edebî eserlerde de işlendi. Bilhassa asrın ilk otuz senesinde yazılan eseler Ahiliği konu edindiler. Bunlardan Gülşehri, kendi yazdığı Ahi Bişr hikâyesinde, bazı tenkitlerde bulunmakla birlikte, gerçek ahiliğin nasıl olması gerektiği üzerinde durmuş ve örnek bir ahi olarak Ahi Bişr hikâyesindeki Bişr’i bir âşık olarak işlemiştir.
Âşık Paşa da ahilikle ilgili düsturları ele almış ve esnaf velisi olan ahiden dua almak üzerinde durmuştur ve onun değerini belirtmiştir...
**************
Ahilik hakkında 1862 yılında yazılmış bir ferman
.
GELİŞME Mİ, DEĞİŞME Mİ? Reform fitnesi medeniyetleri yıkar
6 Ekim 2019 02:00
PROF. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
Reform müthiş bir fitnedir, bid’attir; izleri her yerde görülür. Amerika ve Pakistan’da reformistler feminizmi bir aktiviteden çok bir dinî formasyon gibi idrak ettiler. Bu meyanda Amerika’da 2005 yılında Amina Wadûd adlı bir kadın ilk cuma namazını kıldırıp bunu bir hayli sürdürdü. Pakistan’da Rahael Razâ aynı yolda yürüdü. 2017’de Almanya’da Rabeya Müller, imamı yalnız kadın olan bir cami yaptırdı...
Canlı varlıkların kendilerine ait özel yapıları vardır. Her hücre bir diğer hücreden çoğalır. “Omnis cellula e cellula” (Rudolf Virchow.) Hücreler sağlıklı ise çoğalan her hücre sağlıklı olur. Hücrelerin asılları ile yani “genleri” ile oynanırsa o hücre, artık o hücre değildir; ya mutasyonlar veya habis tümörler yapıyı bozar. Mutasyon bir organizmanın yahut bir virüsün ya da bir kromozom harici genetik elementlerin nükleotit dizilişinde meydana gelen kalıcı değişmelerdir ve bunlar DNA ve RNA ile ilgilidir. Hücreler bozulursa dokular, dokular bozulursa kas sistemi, o da bozulursa iskelet sistemi bozulur. Demek ki canlı yapı ile oynamak her şeyi bozar...
Milletler, topluluklar da bir beden gibidir. Bu topluluğun hücreleri (odacıkları) ailelerdir. Bu ailenin hareketleri, refleksleri, bünyevî faaliyetler gibidir. Ailede uyum varsa toplum da uyumludur. Millet bir düzen üzerine kurulur. Yapı, yani aile düzeni bozulursa millet de bozulur.
Vücudu baş (beyin) koordine eder, uyumu sağlar. Kalp devreye girince faal olarak değil ama manevi olarak yönetimi ele alır. Beyin ve kalbin uyumu ferdi de rahatlatır. Ailenin başı (reis), devletin reisi başkan, bedende baş gibidir. Bunların uyumu milleti rahatlatır.
TARİHÎ İHTARLAR
Türklerin en önemli ilk tarihî belgeleri olan “Göktürk Kitâbeleri”nde bu ailevî, dolayısıyla, millî bozulma dramatik bir şekilde anlatılmıştır. Kültigin Güney Cephesi’ndeki bu önemli bölümün Türkiye Türkçesine aktarılmış hâli şöyledir: “Ondan sonra küçük kardeşi büyük kardeşi gibi yaratılmamış, oğlu babası gibi olmamış olacak ki bilgisiz kağanlar başa geçmiş. Vezirleri de beceriksizmiş. Beyleri ve milleti uyumsuz olduğu için, Çin milleti de sahtekâr ve hilekâr olduğundan, küçük kardeş ve büyük kardeş birbirine düşünce, bey ve millet de karşılıklı çekişmeye başlayınca Türk milleti vatanını kaybetmiş, kağanını kaybetmiş. Çin milletine delikanlıları ve genç kızları kul köle olmuşlar. Türk beyleri Türk adlarını bırakarak Çin adları almaya başladılar ve tamamen Çin’e itaat ettiler…”
Bu bölümde bir milletin nasıl çöktüğünün dramatik bir anlatımı vardır. Evvela kardeşlerin uyumsuzluğu, sonra kağanın milletiyle ve yöneticilerle sürtüşmesi, sonunda Göktürk Devleti’nin, Batı ve Doğu Göktürk Devleti diye ikiye ayrılışı anlatılır. Göktürkler 630-680 yılları arasında Çin’in uşaklığını yaptılar. Başarısız da olsa Kürşad ayaklanması, Türkleri tekrar aslî karakterlerine döndürdü…
“Göktürk Kitâbeleri”nde bu ailevî, dolayısıyla, millî bozulma dramatik bir şekilde anlatılmıştır.
Türk tarihi zaferler ve ihtişamlarla dolu olduğu kadar fitne ve ihanetlerle de doludur. Genelde her Türk devletini bir Türk devleti yıkmıştır. Orta Asya’dan Horasan’a, Çin’e, Hindistan’a, Kuzey Afrika’dan Arabistan’a ve Kırım’dan Orta Avrupa’ya kadar Türk izlerini görmeden buraların tarihi yazılmamıştır.
Daha düne kadar Orta Doğu, Balkanlar, Kafkaslar, Kuzey Afrika ve Kutsal Topraklar Türklerden sorulurdu. 1830’lara kadar sendelemeler olsa bile, devlet bünyesinde büyük değişimler olmadığı için Osmanlı ayakta idi.
İslâmiyet âdetlere ve değişmelere tamamen kapalı değildir. Türk hukuk tarihinin bir harikası olarak kabul edilen “Mecelle” bunların en büyük delilidir.
Sistem ne olursa olsun, o sistemi tavizsiz yaşayan devletler başarıyı yakalarlar. Zulüm veya küfür üzerine kurulmuş olan, Çin İmparatorluğu, Sâsânî Devleti, Roma İmparatorluğu, Moğol İmparatorluğu ve uzantısı Hülagü, Çarlık Rusyası gibi devletlerin hiçbirisi hak üzere kurulmadı. Ama zulümde ve küfürde de olsa, sistemleri batıl olduğu hâlde istikrarlı bir inatla devletlerini uzun süre yaşattılar.
Türkler de Müslüman olmadan evvel. Kurulu sistemlerinde bir muvazene temin etmişlerdi. Oğuz Kağan’dan sonra oluşamayan bir Türk dünyası birliği (Turan) ve İslâm’ı henüz tanımamış olmak bazı Türk Devletlerini de tarihin derinliklerine gömdü.
SOY VE ASÂLET
Türkler İslâmiyet’ten evvel de celâdet, asâlet, adâlet ve şecâat sahibi idiler. İslâmiyet onların bu hasletlerini doğru kanalize ederek celâdeti merhametle; asâleti tevazuyla; adâleti hakla ve şecâati merhametle tahkim etti. Artık Türkler savaşı cihat; yayılmacılığı i’lâ-yı kelimetullâh; hâkimiyetin aslını “El-hükm-i lillâh” galibiyeti ise “Lâ gâlibe illallâh” olarak idrak eden bambaşka bir milletti. Artık sefer, Risâlet-penâh Efendimiz’in övdüğü milletin, zafer ise Allâhü teâlânındı.
Artık istikamet belliydi: Kur’ân-ı kerîmin ve sünnet-i seniyyenin gölgesinde, o çizginin müştakı Ahmet Yesevî hazretlerinin temayülü, Şâh-ı Nakşîbend hazretlerinin manevî feyzi ve bereketi ile tasavvuf ve tarikatın nezaket ve safiyetini miyar alarak bütün Orta Asya’yı, Horasan’ı fetânet ve basîretiyle ihata eden İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe’nin Hanefi inayeti yanında, Kuzey Afrika, Arabistan diğer İslâm coğrafyasında İmâm-ı Mâlik, İmâm-ı Şâfii ve İmâm-ı Ahmed bin Hambel (rahmetullâhi teâlâ aleyhim ecmaîn) hazerâtının hak mezheplerinin hâdimi ve hâmîsi oldular. Böylece Osmanlı dünyanın büyük bir kısmında ferman-fermâ oldu. 16, 17 ve 18.yy.larda İslâm’ı üç daireye ayrılmış olarak alırsak Vehhabi, Şiî ve Ehl-i sünnet itikatlarından Sünnî akaidi, emanet-i Resulullâh olarak görüp ona bütün varlıklarıyla sımsıkı sarıldılar.
Daha önceleri Karahanlı, Harezm, Babür devletlerinde Sünni akaidi nasıl muhafaza ve i’lâ ettilerse, Selçuklu ve Osmanlı Devletleri de aynı istikamette başarılı oldular.
Anadolu Selçukluları İslâm öncesi Pehlevî, Mecûsî ve Sâsânî kültürlerinin esâtirî mitlerine sahip çıkıp sefahat ve israfa meyledince Baba İshak ve Baba İlyas isyanlarını haklı hâle getirdiler. (Sonraki yazılarımızda Acem kültürünün izlerinin ne kadar derinlere kadar indiğini ve İslâmi terimleri nasıl istilâ ettiğini de açıklayacağız.)
Bu arada bazı sözde bilim adamlarının, özellikle Hazret-i Mevlânâ’nın Farsça yazmasından dolayı ağır ithamlarda bulunmaları tam bir gaflettir. Bu meyanda bir profesör “Mevlânâ Şems’in etkisiyle Hurûfî olmuştu” diyor. Evet, Farsça yazdı; Çünkü o devirde Mevlânâ Celâleddîn Hazretleri’nin doğup büyüdüğü Belh şehri ve yöresinde (Bugünkü Afganistan) Farsça konuşuyorlardı. Bu gerçeği nazar-ı itibara almak gerekir. Mecûsîlik isnadına gelince: Büyük velî bir dörtlüğünde:
“Men bende-i Kur’ânem eger cân dârem/Men hâk-i reh-i Muhammed-i muhtârem
Eger nakl küned cüz in kes ez güftârem/Bîzârem ez û ve’z an sühan bîzârem.”
(Bu canım var oldukça ben Kur’ân-ı kerîmin bendesiyim ve Muhammed Mustafâ’nın yolundaki toprağım. Benden başkaca bir söz nakleden olursa, hem onu söyleyenden hem o sözden rahatsızım)
El insaf sayın profesör hem Kur’ân-ı kerîme hem de Efendimize bu kadar bağlı bir Mecûsî’yi nerede gördünüz?!
Kısacası Osmanlının, edebiyat dilini ve bazı dini terimleri bu kadar etkileyen Farsçanın tesirinde kalıp Şiî itikadını benimsememeleri ve Sünnî itikatta müstakim olmaları Yavuz Sultan Selim’in bir itikat savaşı olan Çaldıran’da pekişmiştir.
Türk tarihinin savaşlarla ve iç çekişmelerle geçen 1550-1830 arasındaki yıllar Osmanlıyı yıkacak güçte değildi. Tabii ki Yeniçeri fitnesi temel ordu kavramını bozduğu için, büyük bir sıkıntı oluşturdu. Ama devlet 1826’daki neşterle buna da bir çare buldu. Yani devlet güçlü olursa her sıkıntı giderilir.
FENNÎ BİLİMLERİN ÖNEMİ
Osmanlı kendi değerlerine bağlı, din ve fen ilimlerinde büyük âlimler yetiştirip uygulamaları Sünnî akait üzerine yaptığı sürece her çağın önünde idi.16 ile 18. yy’ın ortalarına kadar Osmanlıdan daha gelişmiş bir devlet yoktu. Dünya hızla değişirken fen bilimlerini kenara itmek meskenet doğururdu ve o da oldu. Hâlbuki iyi bilinmelidir ki büyük İslâm âlimleri ve müctehit imamlar “zü’l-cenâheyn” idiler. Yani hem din hem de fen ilimlerinde mütebahhirdiler. İrsiyet (genetik), iktisat (ekonomi), miras hukuku, suç delilleri, isnat ve ispat (hukûkî veriler) bilinmeden fıkhî meseleler nasıl çözülebilirdi? Akşemseddin, Molla Husrev, İbni Kemâl, Osmanlının yüz akları değil midir? Molla Gürânî ve Molla Husrev’in eğitim teorileri pedagojik bir çığır açmadı mı? Kâtip Çelebî’nin “Serhatlerde Çocuk Terbiyesi” bugün bile üzerinde dikkatle araştırma yapılması gereken çocuk eğitiminin ana maddelerini vermiyor muydu?..
İslâmiyet âdetlere ve değişmelere kapalı değildir. Türk hukuk tarihinin bir harikası olarak kabul edilen “Mecelle” bunların en büyük delilidir. Bunlardan bir iki maddeye bir bakalım:
Madde 36. Âdet muhakkemdir. Mecelle’nin izahına göre şer’î hükmü ispat için örf ve âdet hakem alınır. Medeni kanunun birinci maddesinde de örf ve âdet, kanunda açıklık bulunmaması hâlinde hüküm vermede önemli bir yer tutar.
Madde 37. “Nâsın isti’mâli öyle bir huccettir ki onunla amel vacip olur.” Yani halkın bilinen ve gelenekselleşmiş bir durumdaki hareket tarzı hukuk kaidesi teşkil eder.
Madde 38. “Ezmânın tegayyürü ile ahkâmın tegayyürü inkâr olunamaz.” Halkın söylediği bir söz vardır: Zaman sana uymuyorsa sen zamana uy! Tabii bu sadece âdetler içindir. Dinde, ibadette değişim bid’attir. Kelâmullâh, Ehâdis-i Nebeviyye, icma ve kıyasla sabitleşen kuralları bırakın değiştirmeyi, düşünmek bile batıldır. Resûl-i Zî-şân Efendimizin buyurduğu gibi “Bütün bid’atler dalâlettir.” (Mecellei-i Ahkâm-ı Adliyye, Madde 36, 37, 38. S. 36,37, Dersaadet Matbaası, İstanbul, 1322-1906)
MASUM GÖSTERİLEN FİTNE: DİNDE REFORM
Ziya Gökalp 1876’da Diyarbakır’da doğdu. Sosyolog, şair ve gazeteci idi. Düşünceleri ve çalışmaları ile İttihat ve Terakkî’nin fikir önderlerinden oldu. “Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak” tezi bir anda ateşlendi ve servis edildi. Oğuz Kağan’dan Abdülkerim Satuk Buğra Han’a, Tuğrul ve Çağrı Beylerden Alparslan’dan, Selçuk Bey’den, Osman Bey’den, Yavuz’dan, Sultan Abdülhamid’den ve bunların uygulamalarından Türklükten sapma mı oldu? “Türk Cihan Hâkimiyeti”ni kimler tesis etti?
Akıncı beyinin (Tümen komutanı mesabesindedir) akınlarda beresine “bozkurt” başı takması, komutanların askerlerini teşci ederken “Vurun bozkurtları, koman yiğitlerim” demeleri mi Türklüğü unutturdu? Kayı obasından neşvünema bulan Osmanlı mı Türk değildi? O hâlde “Türkleşmek” ne demektir. Ecdadımız Türklüğü inkâr mı etti? Çok milletli imparatorluklarda, devletlerde bu tahsis bir ırk üzerinden tesmiye ve iltizam o devleti ne hâle sokar?
“Türkçülüğün Esasları” adlı kitabında Gökalp bir bölümde “Dinî Türkçülük” temasını işler. Irk üzerine din bina edilirse beynelmilel İslâm temayülü olan ümmet kavramı ne olur?
“Lisânî Türkçülük”te de tenkide çok açık bölümler vardır. Muhteva ve ağır tamlamalarla lügat sayfalarına çevrilmiş dili, munis hâle getirmek fikrine zaten katılıyoruz. Bir ibadet şevkiyle okunan Süleyman Çelebî’nin “Mevlid” adlı eseri, naatlar, tevhit ve münacatlara karşı çıkan oldu mu? Bunlar Türkçe olarak yazılmışlardır. Ama ibadet diline müdahale çok vahim sonuçlar doğurur. Konu ezanın ve Kur’ân-ı kerîmin Türkçe okunması olunca, her samimi Müslüman buna karşı çıkar. Ne demek millî dil ile ibadet?
“Vatan” şiirinde Gökalp: “Bir ülke ki camiinde Türkçe ezan okunur/Köylü anlar manasını namazdaki duanın/Bir ülke ki mektebinde Türkçe Kur’ân okunur/Büyük küçük herkes bilir buyruğunu Hudâ’nın.”
Şimdi şöyle düşünelim: Ezan 1932’de Türkçe okunmaya başladı. İbadet edenlerin sayısının en düşük olduğu zamanlar bu zamanlar değil midir?
Hac sırasında üç milyona yakın Müslüman Mescid- i Harâm’a geliyor. Derileri, ırkları, dilleri ayrı olan bu insanlarda ortak olan tek nokta ibadetlerin aynı dille yani Arapça yapılmasıdır. O hâlde orada hangi dille ezan okunacak? Farsça mı, Hindûca mı, Mala diliyle mi, İngilizce mi, Afrika dillerinden biriyle mi? O zaman tevhîd dini nerede kalır?
Kâbe’de imam namaz kıldırırken kıraat sırasında hangi dili kullanacak? Bu durumda Arap olmayanların kulaklarına iki milyondan fazla simultane tercüme cihazı takmak gerekir. Böylece herkesin kulağına kendi diliyle Kur’ân-ı kerîm gelir. Bu mu, çözüm bu mu? Yani bu ne biçim bir gaflettir. Rabb’imizin kelâmıyla oynanır m? Seyyidü’l- müezzinîn Bilâl-i Habeşî (radıyallâhü anh) efendimizin ezanıyla Eshâb-ı kiram efendilerimiz gözyaşlarına boğuldu. Efendimizin: “Ya Bilâl bizi ferahlandır” diyerek arzu ettiği o mübarek sözler değiştirilir mi? Dünyadaki hiçbir İslâm ülkesi bunu yapmadı ve düşünmediler bile…
Reform müthiş bir fitnedir, bid’attir; izleri her yerde görülür. Efgânî, Abduh ve Reşid Rızâ’nın idlâl ve ifsat ettiği kitlelere, yurdumuzda ve diğer ülkelerdeki İslâm toplumlarında rastlamak mümkündür. Osmanlı Ehl-i Sünnet’in kalesi olduğu için önce bu muazzez topraklara ve özellikle de Abdülhamid Han’a yüklendiler. Sonra dünyaya açıldılar. Amerika ve Pakistan’da reformistler feminizmi bir aktiviteden çok bir dinî formasyon gibi idrak ettiler. Bu meyanda Amerika’da 2005 yılında Amina Wadûd adlı bir kadın ilk cuma namazını kıldırıp bunu bir hayli sürdürdü. Pakistan’da Rahael Razâ aynı yolda yürüdü. 2017’de Almanya’da Rabeya Müller, imamı yalnız kadın olan bir cami yaptırdı.
Üsküdar Çamlıca’daki Subaşı Camii’nde kadın erkek beraber namaz kılınmaya başladı. Ön safta kadınların çokluğu dikkat çekiyordu. Tesettürsüz olan bu hanımlardan B. Z. imameti kendisi için teklif etmiştir.
Evet, fitne ve bid’at ateşi çok sâridir. Çabuk yayılır.
Gelecek yazımızda buluşmak ümidiyle esen kalınız efendim…
.
Finans nereye koşuyor?
13 Ekim 2019 02:00
Prof. Dr. Vedat Akgiray
akgirayv@boun.edu.tr
Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi
Finansal faaliyetlerin ürettiği sektör büyüklüğü ne servet ve gelir artışı ile ne de global ticaretteki artışla açıklanamayacak boyutlara varmıştır. Hâlihazırda global finans piyasalarının büyüklüğü 400 trilyon dolar civarındadır ki bu rakam toplam gelirin 5, reel servetin 4 ve dünya ticaretinin 10 mislidir.
Kapitalizmin iki asırlık tarihine bakılınca serbest piyasa modelinin toplumların refah düzeyini arttırdığını ve her şeye rağmen demokrasinin yaygın kabulüne büyük katkısı olduğunu görürüz. Fakat serbest katılımı/çıkışı zorlaştıran ve zamanla kemikleşen hukuki ve idari yapılar, kapitalizmi serbest piyasa modundan uzaklaştırmış ve istenmeyen sonuçlar doğurmuştur. Çevre tahribatı, gittikçe artan servet ve gelir eşitsizliği, kurumlara olan güven kaybı ile hem bunları besleyen, hem de kendisi sosyal bir problem olan aşırı “finanslaşma” bugün insanlığın önündeki en ciddi meselelerdir. Özellikle 1980’lerden sonra yoğunlaşan finansal faaliyetlerin ürettiği sektör büyüklüğü, ne servet ve gelir artışı ile ne de global ticaretteki artışla açıklanamayacak boyutlara varmıştır. Tarihin en büyük finansal çöküşü olan 2008 krizinden bile gerekli dersleri çıkaramadık. Belki de ders alma yeteneğimiz kalmadı artık. Ekonomik politika yapıcılar, merkez bankaları, finansal otoriteler ve akademisyenler dâhil ilgili her taraf sınıfta kaldı. Artık geçerli olmayan ekonomik modeller ve anlayışlarda cahilce ısrar edilmektedir.
“KİTLESEL İMHA SİLAHI”
Global finans piyasalarının büyüklüğü (borç, sermaye ve türevlerin toplam değeri) 400 trilyon dolar civarındadır ki bu rakam toplam gelirin beş, reel servetin dört ve dünya ticaretinin on mislidir. Finansal faaliyetlerin büyük bir kısmının reel ekonomiyle pek ilgisi kalmamıştır ve finans kendi içerisinde dönen tahripkâr bir büyüklüğe ulaşmıştır. Türev araçlarla kontrol edilen nosyonel değer ise 600 trilyon dolardan fazladır. Warren Buffett’ın tabiriyle, türev araçlar “kitlesel imha silahları” şeklinde dönüşmüştür. Mesela, spot ve vadeli piyasalarda, gerçekten var olan petrolün on beş misli petrol ticareti yapılmaktadır! Risk yönetimi veya korunma amaçlı ticaretin açıklayamayacağı bu hacim, temel gıda maddelerinden kıymetli madenlere kadar birçok mal için benzer çarpıklıktadır. 2000’den bu yana artan fiyatlar ve aşırı oynaklık özellikle fakir ülkelerin kâbusu hâline gelmiştir.
BORÇ TSUNAMİSİ
2008’den bu yana borsalarda yaşadığımız aşırı fiyat artışlarına ve bariz şişmeye rağmen, 400 trilyonluk toplamın sadece 90 trilyon dolarlık kısmı şirketlerin hisse senetlerinden oluşmaktadır. Buna karşın, (hanehalkı, şirketler, kamu kesimi ve finansal kurumların borçlarından meydana gelen) global borç 300 trilyon dolara yaklaşmıştır. Yani, dünyanın borç/sermaye oranı %300’ü aşmıştır ki bu büyük bir tehlikenin habercisidir. 2008 krizinden sonra tüm dünyanın hemfikir olduğu üzere, krizin temel sebebi aşırı borçlanmaydı ve o zamanki toplam borç miktarı takriben 150 trilyon kadardı. Borcu azaltmak için kuvvetli bir global irade ortaya kondu ve bu yönde birçok yasal düzenlemeler yapıldı. Fakat tüm bu irade ve kararlara rağmen, geçen 10 yılda borç azalmadığı gibi iki misli de arttı! Bir şeyler yanlış idi veya borç tsunamisine devletlerin güçleri yetmiyordu.
İNTERNETLE GELEN TÜKETİM SARHOŞLUĞU
Borcun önlenemeyen yükselişinin birbiriyle alakalı birçok temel sebebi var. 1990’lardan beri, internet sayesinde tüm dünyayı görebiliyoruz ve her şeyin daha iyisine, güzeline, yenisine sahip olmak istiyoruz. Buna israf veya tüketim sarhoşluğu da diyebiliriz. İstediklerimizi almaya gelirimiz yetmezse tek çare borçlanmak oluyor. Kredi kartı, banka kredisi vb. ile alınan borcu, çoğu zaman nasıl geri ödeyeceğimizi düşünmüyoruz. Finans sektörü ise borç verecek müşteri istediği ve “finans mühendisliği” sayesinde her türlü krediyi herkes için üretebilecek araçlara sahip olduğu için borç bulmak kolay. Böylece borç-tüketim sarmalı başlıyor ve borç artarak devam ediyor. Bankaların kredi kapasiteleri yetmediği ve kısıtlandığı dönemlerde ise banka dışı piyasalar ve kurumlar kredi üretmeye başlıyorlar.
Şirketler de artık sermaye yerine borçlanarak finansman bulmayı tercih ediyorlar. Hisse senedi piyasaları yoluyla sermaye temininin hem bürokratik zahmeti hem de vergi yükü borçlanmaya göre çok daha yüksektir. Yani borçlanma lehine ve ortaklık aleyhine olan bir yapısal çarpıklık vardır. Bütün bu dezavantajların üzerine bir de borsa işlemlerinin artık ağırlıkla bilgisayar algoritmaları (“robotlar”) ile yapıldığı ve fiyat-değer ilişkisinin büyük oranda koptuğu gerçeği geliyor. İş adamları, şirketlerinin -gerçek ekonomik hikâyeyi dikkate almayan- robotlar tarafından fiyatlanmasını istemiyorlar. Zaten çok düşük faizle kredi de bol bol var. Bankalar kredi ver(e)meyince tahvil ihracı gibi banka dışı kanallarla borç temin edilebiliyor.
ÖDENEMEZ DEVASA BORÇ
Böylece devasa boyuta ulaşan bu borç ödenemez, ödenmeyecek ve ödemeyenlerin hayatları perişan olacak. Doksan trilyon dolar gelir üreten dünya ekonomisi, 300 trilyon dolar borcun faizini bile ödeyemez. Finans sektörünün yaşayabilmesi için tek çare -savaş veya ‘borç affı’ dışında- yeni borçla eski borcun faizini ödemektir ki yıllarca zaten bu yapılmaktadır. Ticaret bilen atalarımızdan gelen ‘geri ödeyemeyeceklere borç verilmemesi’ anlayışını unuttuk. İhtiyacı olanlara -gerekirse karşılıksız- yardım etmek başka, 10 lira geliri olana 100 liralık yeni televizyon veya telefon kredisi vermek başkadır. Birincisi iyi, ikincisi kötüdür. Gelir ve verimlilik artışını aşan borçlanma hızı borçlanan için ahmaklık borç veren için ise ahlaksızlıktır. Borç – faiz – borç sarmalının kaçınılmaz sonu ise iflas ve finansal krizlerdir. Karar vericiler bu hesabı doğru yapmalıdır.
FİNANS NİÇİN VAR?
Finans, devamlı daha çok borç üreterek ve daha karmaşık yapıya bürünerek sürdürülebilen bir sisteme dönüştü. Bu gidişat iyi değildir ve düzeltilmesi gerekir. Öncelikle bilim insanlarının ve politika üretenlerin finansın neden var olduğunu tekrar keşfetmeleri gerekir. Finansın temel fonksiyonun ‘fazla parası olanlarla paraya ihtiyacı olanları buluşturmak’ olduğunu ve bunu desteklemeyen tüm faaliyetlerin sorgulanması gerektiğini hatırlamalıyız. Finans, “başkasının parasından para kazanmak” sanatı değildir ama bugünkü anlayış maalesef böyledir ve böyle olması tamamen normal sayılmaktadır. Bu sanatı en başarılı icra edenler ise en yetenekli beyinler oluyor! Derslerde ve kitaplarda işlenen konular büyük oranda bu anlayışa dayanmaktadır. Demek ki öncelikle ekonomi ve finans eğitimimizi düzeltmeliyiz. Gençlere finansal “kitlesel imha” silahlarını nasıl tasarlayacaklarını öğretmek yerine -benzer bir deyimle- finansal “kitlesel fayda” silahlarını anlatmalıyız. Teknolojinin ve veri hacminin bugün geldiği düzeyde bu işi yapmak pek zor olmasa gerek.
Elbette ki böylece yetişen “yeni nesil” insanların hem kamu hem de özel kesimde etkin roller üstlenmeleri de şart. Bu değişim belki geceden sabaha yetişmez ama olmak zorunda. Biraz da mevcut olanı sorgulama cesareti lazım. Bill Gates’e atfedilen bir söz bu cesaretin ilginç bir örneği: “Bankacılığa ihtiyaç var ama bankalara değil!” Sadece bankacılık için değil tüm finans kurum ve platformları için benzer iddialar yapılabilir ve yapılmalıdır. Belki de sözle ve yazıyla yapamadıklarımızı “teknoloji” ile yapabileceğiz.
ACİL HAREKET LAZIM
Finansın hayatımızdaki yerini tartışmak hem bir ihtiyaç hem de tüm dünya ülkeleri için bir sorumluluktur. Günümüz dünyasında artık hiçbir kesimin veya hiçbir ülkenin kendi başına “iyi” olma lüksü kalmadı-ne ABD ne Çin ne de başkası… Global iş birliği olmadan ve asgari düzeyde ortak bir anlayışı yakalamadan bu işi başarmak çok zor. 2008 krizinin açıkça su yüzeyine çıkardığı bir gerçek insanların artık şirketlere, şirketlerin piyasalara, piyasaların devletlere ve devletlerin birbirine güveninin çok azaldığıdır. Bu güvensizlik zincirinin sebep olduğu sosyal ve siyasi sonuçları tüm dünyada görüyoruz. Kaybolan güvenin bir sonraki finans krizindeki faturası çok ağır olacaktır ve ne tür insani sonuçlara yol açabileceğini düşünmek bile ürkütücüdür. Sorumluluk hepimizin ve acil hareketlenmek zorundayız.
Mevcut çarpık yapısı ve kaybettiği güvenilirliği ile finans sektörüne tekrar itibar kazandırma imkânı yok. Elbette ki kişi ve kurumları suçlamak doğru olmaz. Problem, sektör oyuncuların, düzenleyici kurumların ve akademisyenlerin “kafalarını kuma sokmuş” olmaları ve yapısal çarpıklığı fark edememeleridir. Yapılması gereken hem millî hem de global platformlarda, her türlü önyargıdan ve kemikleşmiş görmezliklerden sıyrılıp konunun esasını tartışmaya başlamaktır. Toplumun her kesimi uygun kanallarda bu tartışmanın içinde olmalıdır. Güven ancak böylece sağlanır ve gerekli adımlar atılırsa itibar da geri gelir. Esasında, finans paradan önce bir güven ve itibar mesleğidir. Bunu unuttuk galiba ama hatırlamakta büyük fayda var. Nokta atışlarla ve yamalı bohça yaklaşımı ile bir mesafe alamayız.
.jpg)
.
.
Orta Doğu’nun dengelerini değiştiren harekât
20 Ekim 2019 02:00
Dr.Telman Nusretoğlu
Türk İslam Araştırmaları Merkezi Başkanı
Ankara tedricilik metodolojisiyle diplomasiden sert güce çok akıllı siyaset izleyerek aşama aşama asırlık terör koridoru projesini çökertmiş oldu. Bu, dünya tarihine geçecek bir başarıdır. Artık bundan sonra Rusya dâhil hiçbir güç, teröristleri Türkiye’ye rağmen himaye edemez.
İki büyük hadis âlimi olan Buhari ve Muslim’in külliyatlarında yer alan, Peygamber Efendimizin bizlere şöyle bir hadis-i şerifi var: “Mümin aynı delikten iki defa sokulmaz, ısırılmaz.” Yaklaşık iki asırdan fazladır İslam âlemi sistematik olarak aynı delikten ısırılıyor, metot da aynı. Karargâhı, lokomotif gücü devşirilmiş çeşitli enstrümanlarla kuşatarak elini kolunu bağlamak, harekât kabiliyetini daraltmak yoluyla “parçala, dönüştür, hükmet” stratejisi gereği sömürü düzenine devam etmek... Tarih bunun böyle olduğunu defalarca bize gösterdi. Dikkat ederseniz yüz yıl önce Ermeni terör örgütleri üzerinden uygulanmaya çalışılan emperyal proje bu defa da PKK, YPG, PYD gibi maşa örgütlerle gerçekleştirilmeye çalışılıyor. Dün olduğu gibi bugün Türkiye kadim sosyokültürel kodlarımızın öncü gücüdür ve bu yüzden bölgede hesapları olan global ve bölgesel güçler tarafından hedefe konulmuştur. Fakat yüz yıl önce durum çok farklıydı. Savaşlardan savaşlara, cephelerden cephelere koşup dünyanın en güçlü devletlerine karşı varlık mücadelesi vererek ayakta durmaya çalışan yorgun Osmanlı ordusu, gerçeği ve istiklaline henüz kavuşmamış Türk İslam âlemi vardı. O zor şartlar altında bile büyük devletlerin destekledikleri Ermeni terör örgütleri Anadolu’dan tamamen sökülüp atılmış, Türk milleti istiklaline göz dikenlere büyük bir ders vermişti. Bugün siyasi-askerî-ekonomik olarak her geçen gün bir az daha güçlenen, prangalarından azat olmuş, Balkanlardan Orta Asya’ya medeniyet coğrafyalarındaki soydaş, dindaş ve akraba topluluklarla birlikte dimdik ayakta olan güçlü bir Türkiye hakikati var.
OPERASYON KORKUSU
“Barış Pınarı Harekâtı’nda bütün İslam âleminin, mazlum milletlerin şerefi, bağımsızlığı ve birliği adına asırlık müstemleke projesi olan terör koridorunu yok etmek amacıyla harekete geçen Türk Ordusu, yalnız Fırat’ın doğusundaki terör yuvalarını yok etmiyor, bütün coğrafyanın iş birlikçi yapılarına da korku salıyor. Türk devletinin gerçekleştirdiği stratejik hamleyle satranç tahtasındaki bütün taşlar yerinden oynamış, Suriye ve bölgenin geleceğinin konuşulacağı masalarda Türkiye kilit konuma yükselmiştir. Bu safha Türkiye’nin bölgedeki yükselen tesirini zayıflatmak peşinde olan PKK-İran ve PKK-Rusya temaslarını da hızlandırmış gözüküyor. Fırat’ın doğusunda, Irak’ın kuzeyinde Kürt kıyafetinde Mehmetçiğin karşısına dikilenlerin, Doğu Akdeniz’de Türk milletinin hakkını gasbetmeye çalışanların aynı global odaklar olduğunu da unutmamak lazım. Bu mücadele o kadar hayati ki Mehmetçiğin başarısı Karabağ, Keşmir, Kıbrıs ve Kırım gibi onlarca problemimizin çözümünde de Türkiye’nin anahtar rolü oynaması anlamına geliyor. Kaos ve müstemleke dayatmalarıyla Orta Doğu’da bulanık suda balık avlamak peşinde olan ABD, Almanya ve Fransa’nın korkusu Türkiye’nin Fırat’ın doğusunda inşa edeceği barış, adalet ve hoşgörü modelinin tüm bölge için bir cazibe hâline gelmesi, Selçukludan Osmanlıya devam eden o muhteşem insani ve irfani gelenekle ilgili bölge halklarının hafızasının tekrar canlanmasıdır. Bu durum İran’ı da endişelendiriyor.
2013 yılından itibaren Türkiye’ye yönelik sistematik, komplike karakterli iç ve dış saldırılar aynı korkudan beslenmektedir. Hatırlayacaksınız ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi Richard Done, Gezi hadiseleri sırasında nasıl da şevkle büyük “bir imparatorluğun yıkılışını izleyeceksiniz” demişti. Gezi, MİT krizi, 17-25 Aralık, İstanbul ve Ankara’da patlayan bombalar, 15 Temmuz hain darbe teşebbüsü... Türkiye pek çok orta ölçekli devleti paramparça edecek operasyonu gözlerimizin önünde bertaraf etti, tüm mazlum milletler adına emperyalizme karşı içte ve dışta tarihe geçecek direnişi ortaya koydu.
Son 20 yıl içinde Afganistan, Irak, Libya ve Suriye gibi ülkeler istikrarsızlık yuvası hâline getirildi ve onlarla kadim medeniyet şehirlerimiz mahvedildi. Araplara demokrasi baharı getireceğiz aldatmacasıyla Irak’ta, Suriye’de yüz binlerce Müslümanın ölümüne sebep olan Amerika ve şürekası PKK’ya binlerce tır dolusu silah göndererek, akılları sıra Türkiye’yi bölecek terör koridoru inşa ederek eski hayalleri hakikat yapmayı amaçlıyorlardı. Asırlık projelerine Mehmetçik hançer sapladı. Terörden kurtarılmış bölgelerde Kürt’ü, Türkmen’i ve Arap’ıyla insanların Türk bayraklarıyla sokaklarda sevinç gösterileri yapması, tarihten günümüze “Vefalı Türk yine geldi!” gerçeğini, Orta Doğu’nun özlediği Osmanlı barışını ortaya koymak acısından manidar. PKK-YPG’nin esas hamisi olan Amerika’nın Türk Ordusunun kararlılığı karşısında Fırat’ın doğusundan çekilerek hainleri kendileriyle baş başa bırakması bütün iş birlikçi yapıların karşı karşıya kalacağı hüsran dolu sonla alakalı ders ve mesajlar ihtiva ediyor.
GLOBAL İTTİFAK ÇEKİLMEK ZORUNDA KALDI
Can havliyle Amerikalı komutanlara koşan PKK-PYD’nin sözde komutanlarından Mazlum Abdi’nin Rus basınına yansıyan “Ya bizi Türk Ordusundan koruyun, ya da izin verin rejim ve Rusya’nın himayesini kabul edelim” sözleri nasıl bir zillet içinde olduklarını gösteriyor. Mehmetçik karşısında çil yavrusu gibi dağılan YPG-PKK’nın kontrol ettiği toprakları “uygun şartlarla” rejim ve Rusya’ya teslim etmeye çabası, İran’ın durumdan vazife çıkararak Menbiç ve etrafındaki paramiliter güçlerini harekete geçirmeye çalışması da kanaatimce beyhudedir. ABD’nin başını çektiği terör örgütü PKK yanlısı global ittifak, sonunda Türk devletinin hamleleri karşısında geri çekilmek, hedeflenen güvenli bölgeyi temizleyerek Türkiye’ye teslim etmek zorunda kaldı.
RUSYA MUTABAKATI BOZAMAZ
Ankara tedricilik metodolojisiyle diplomasiden sert güce çok akıllı siyaset izleyerek aşama aşama asırlık terör koridoru projesini çökertmiş oldu. Bu, dünya tarihine geçecek bir başarıdır. Artık bundan sonra Rusya dâhil hiçbir güç, teröristleri Türkiye’ye rağmen himaye edemez. Kaldı ki halihâzırdaki jeopolitik konjonktürde Orta Doğu’dan Orta Asya’ya, Türkiye ile iş birliğini sürdürmek Rusya için hayati önemde. Bu yüzden Moskova’nın rejimle birlikte yeni gelişen süreci fırsata dönüştürerek Mehmetçiğin süngüsüyle boşalttırdığı bölgelere hâkim olarak güvenli bölge projesine mâni olacağına veya mutabakatı bozarak İdlib’e harekete geçeceğine ihtimal vermiyorum. Türkiye, sınırları boyunca rejim ve Rusya kontrolünde bir PYD yapılanmasının varlığına ise kesinlikle izin vermez. Suriye’nin geleceğiyle alakalı siyasi mutabakat elde edilene kadar güvenli bölge projesi aktüalitesini koruyacaktır. Unutmayalım ki Ankara’nın merkezî konumu ve oyun kurucu gücüyle Astana Süreci geliştirilmiş, Suriye’de akan kan büyük ölçüde durmuştur. Elbette müttefik Türkiye, Suriye muhalefeti ve halkını meydanda yalnız bırakarak Orta Doğu’da kaos ve paylaşım peşinde olan ABD için istenmeyen bir aktördü. Fakat iki bin yıllık Türk devlet aklı harekete geçmiş, Suriye sahasında oynanan bütün oyunları tersine çevirmiş, nihayet ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in başkanlık ettiği heyet Ankara’da Türkiye’nin tezlerini kabullenmek zorunda kalmıştır. Kuşkusuz Moskova da İran da Türkiye’nin gücünün farkındadır. Askerlerinin şehadetiyle, fedakârlıkla, dünyanın büyük devletleriyle mücadele ederek kazanılan zaferi hiçbir devlet başka devletlerin kara dönüştürmesine izin vermez.
Görüyoruz ki yüz yıldır müstemleke karanlığına mahkûm edilmiş Orta Doğu halklarına Türk devleti başarılı hamlelerle şanlı tarihimizi hatırlattıkça, onları esaretten dirilişe çağırdıkça, Amerika’dan Avrupa’ya müstemlekeci güçlerin kopardıkları yaygara da artıyor. Mücadele de devam ediyor. Aynı delikten bir daha ısırılmamak, tüm Türk İslam âleminin kötü durumunu değiştirmek için onların kopardığı yaygara karşısında bizim de karargâh Türkiye’nin safında sesimizi yükseltmemiz lazım. Tarih aslına rücu ediyor galiba. Yüz yıl önce olduğu gibi Pakistan, Azerbaycan, Katar gibi kardeşlik şuuruyla bu hakikati anlayan, onurlu duruş ve dayanışma ruhu sergileyen ülkelerin yöneticilerine, halklarına, Ankara’ya tam destek veren Türk Konseyi’ne, Macaristan’a selam olsun. Ancak İslam dünyasının parçalanmasında dinî-siyasi-ideolojik olarak bir numaralı role sahip olan Suudi Arabistan, İran, Mısır gibi ülkelerin rejimlerinin de bu hayati savaşta Türkiye’nin karşısında emperyalizmin safında yer almasını ibretle izlemekteyiz. İğneden ipliğe kadar kendilerine bağımlı hâle getirdikleri Suudi Arabistan’ın hâli ortada. Bölücü Vehhabi anlayışını ihraç etmekten başka derdi olmayan bu ülke, Orta Doğu halklarını kölelikten kurtarmak isteyen Ankara’ya karşı aktif bir biçimde kullanılıyor. Ya Mısır? Sisi İsrail’den izin almadan bölgede adım bile atamamakta, Filistin’deki soydaşlarına bir kutu insani yardım göndermemekte ama celladına âşık bir ruhla Arap ülkelerini Türkiye’ye karşı örgütleme cesareti göstererek Türk ordusunu Suriye’de işgalci adlandırmaktadır. İran rejimi ise nüfusunun yarısının Türk olmasına, her daim Türkiye’nin desteğine muhtaç bulunmasına rağmen yine tarihî misyonu gereği İslam’ın hamisi olan Türk milletiyle bütün cephelerde uğraşmaya devam ediyor.
ABD’NİN ORTA DOĞU PROJELERİ ÇÖKTÜ
Bizi yine sapı özümüzden olan baltalarla vurmaya çalışıyorlar. Gaye elbette yukarıda da altını çizdiğimiz “böl, parçala, hükmet” yöntemiyle tüm İslam âleminin Türkiye etrafında kenetlenmesini, güç oluşturarak dertlerine çare üretmesini engellemek. Attığı tweetlerle tarihî hakikatleri değiştirerek “Türklerle Kürtler yüz yıllardır savaşıyor” diye yazan ABD Başkanı Donald Trump’ın asıl niyetini anlamak da o kadar zor değil. NATO müttefiki Türkiye’ye karşı silahlandırdığı terör örgütleri, Mehmetçik karşısında yerle yeksan olurken Amerika’nın mutabakat öncesi yaptırımları genişletme çabası meselenin asıl mahiyetinin farklı olduğunu, Türkiye’nin Doğu Akdeniz ve terörle mücadelede etkili faaliyetlerinin Amerika’yı rahatsız ettiğini ortaya koyuyor. Amerika vizyonsuz, ilkesiz politikalarıyla artık Orta Doğu ve bütün dünyada kan kaybediyor. BOP da İsrail-Filistin sorununun çözümüne yönelik “Orta Doğu Barışı” projesi de çökmüş durumda. ABD, attığı adımlarla “mücadele ettiği” Rusya ve İran’ı güçlendiriyor. Artık en sadık müstemlekesi olan Suudi Arabistan da Moskova’dan medet umar hâle geldi. Bu yüzden Türkiye ile mücadele ederek ancak kaybedeceğini anlamaya başladı. Türk İslam âlemi, Türkiye etrafında kenetlenerek güç inşa etme yolundaki yürüyüşüne devam etmelidir. Aynı delikten ısırılmaya devam ederek izzetsizlik, şuursuzluk ve köleliği tercih edenler buyurup yollarına devam edebilirler. Zaferi hak edenlerin tarihi, inancı ve davasıyla dimdik ayakta duranlar olacağına ise kimsenin kuşkusu olmasın...
.
Sosyal medyayı yöneten bir 'üst akıl' var mı?
3 Kasım 2019 02:00
DOÇ. DR. ALİ MURAT KIRIK
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi
murat.kirik@marmara.edu.tr
Günümüz siyasetinin sosyal medya aracılığıyla şekillendiğini söyleyebilmek mümkündür. Kamu diplomasisi yavaş yavaş dijital ortama kaymaktadır. Devletler dış hedef ve maksatlarına ulaşabilmek adına iletişim stratejileri belirlemektedirler. Ancak sosyal ağların çoğunun ABD merkezli olması birtakım endişeleri beraberinde getirmektedir.
'Üst akıl' kavramını kullanan ilk isim olan ABD’nin 35. Başkanı John F. Kennedy, “Dünyanın her yerinde devasa ve amansız bir gizli yapı tarafından durdurulmak isteniyoruz” demiştir
Sosyal ağların kültür taşıyıcısı da olduğu asla unutulmamalıdır...
Teknolojik gelişmelerin art arda yaşanması, dünyanın global bir hâl alması ve iletişim akışının hızlanması inovasyon safhasının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu safhayı bilginin ekonomik ve toplumsal faydaya dönüştürülmesi şeklinde tanımlayabilmek mümkündür. Ancak bilginin kaynağının ne olduğu konusu birçok farklı tartışmayı da beraberinde getirmektedir. Günümüzde sosyal medyaya hızlı ve kolay erişim, Facebook, Twitter, Instagram ve YouTube gibi ağları âdeta bir bilgi kaynağı durumuna getirmiştir. Katılımcı yapı ve zengin içerik özelliği, sosyal ağlarda her bir kullanıcının “üre-tüketici” duruma gelmesini sağlamıştır. Çünkü sosyal medyada kullanıcılar hem var olan muhtevayı tüketmekte hem de farklı içerikler üreterek diğer kullanıcılarla etkileşime geçebilmektedirler. Üre-tüketici kavramını ilk olarak Alvin Toffler kullanmıştır. Toffler, endüstri sonrası girilecek olan çağda, bireylerin kullanmış oldukları ürün ve hizmetlerin birçoğunun üreticisi konumuna gelecekleri tahminini aktarabilmek için bu mefhumu kullanmıştır. Nitekim günümüzde internet ve sosyal medya bunun hayata geçirilmesine önemli bir zemin hazırlamıştır.
SOSYAL MEDYA KÜLTÜREL YOZLAŞMAYA SEBEP OLUYOR
Sosyal ağların kültür taşıyıcısı olduğu asla unutulmamalıdır. Çünkü sosyal medya, dünyanın dört bir köşesindeki insanların sanal ortamda kendilerini göstermelerine ve birbirleriyle etkileşim sağlamalarına imkân tanımaktadır. Chen’in de ifade ettiği gibi sosyal paylaşım ağları aracılığıyla kültürel etkileşim kolaylaşmaktadır. Ancak bunun yanı sıra kültürel yozlaşma ve benlik kaybı da çocuklar ve gençleri bekleyen tehlikelerdendir. Nitekim Türkiye sosyal medyada bu riski çok yakından hissetmektedir. Özellikle sosyal medya melezleşmiş bir kültürü kullanıcılara sunduğu için çocuklar ve gençleri tehdit etmekte, bu durum ülkelerin geleceği adına da birçok olumsuzluğu beraberinde getirmektedir. Sosyal medyada meydana gelen algı yönetimi özellikle küçük yaşlardan itibaren çocukları etkilemekte ve geleceğin inşasında önemli problemlerin yaşanmasına sebebiyet vermektedir. Bu durum sadece Türkiye’nin değil, dünyanın da temel sorunudur.
Sosyal medyaya çok farklı açılardan yaklaşmak gerekmektedir. Görsel paylaşımı, içerik oluşturma, sanal ortamda karşılıklı bir şekilde oyun oynama, video oluşturma ve paylaşıma, iş fırsatlarını yakalama, farklı konular hakkında araştırma yapma sosyal medyanın kullanıcılara sunduğu fırsatlar arasında yer almaktadır. Sosyal medyanın iletişim safhasında dönüşüm oluşturduğu ise aşikârdır. Çünkü sanal iletişimin gelişmesiyle birlikte yüz yüze iletişim sekteye uğramaya başlamış, ilişkiler de reelden sanal ortama kaymıştır. Fertler için sosyal medya, tanıdıklarla, arkadaşlarla ve dünyanın dört bir tarafında bulunan kişilerle iletişim hâlinde kalmak, yeni kariyer fırsatları yakalamak, ortak ilgi alanlarını oluşturmak amacıyla kullanılmaktadır. Yani aslında kullanıcılar olarak bizler dijital dünyanın bir parçası durumuna gelmekte ve sanal kimliklerle yaşar bir hâl almaktayız. Sosyal medya kişiler için olduğu kadar kurumlar açısından da oldukça önemli bir etkiye sahiptir. Sosyal paylaşım ağları müşterilere ve tüketicilere ulaşım açısından büyük bir potansiyeldir.
SİYASETİ SOSYAL MEDYA ŞEKİLLENDİRİYOR
Günümüz siyasetinin de sosyal medya aracılığıyla şekillendiğini söyleyebilmek mümkündür. Kamu diplomasisi yavaş yavaş dijital ortama kaymaktadır. Devletler ve politikacılar seçmenlerle doğrudan ilişki kurabilmek için sosyal medyayı tercih etmektedir. Çünkü dünya nezdinde kamuoyu oluşturmak son derece önemlidir. Kamu diplomasisi iletişim temelli bir yapıya sahiptir. Devletler dış hedef ve maksatlarına ulaşabilmek adına iletişim stratejileri belirlemektedirler. İşte tam bu noktada sosyal paylaşım ağlarının önemi açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Sosyal medya kamuoyu oluşturma gücüne sahiptir. Bu sebeple dijital diplomasiye günümüzde atfedilen değer giderek yükselmektedir. Ancak sosyal ağların çoğunun Amerika merkezli olması da birtakım soru işaretlerini beraberinde getirmektedir. Örnek vermek gerekirse; sosyal paylaşım ağları içerisinde en çok kullanıcıya sahip olan Facebook, Mark Zuckerberg tarafından 2004 yılında Amerika’da kurulmuştur. Popüler video paylaşım sitesi YouTube’un da merkezi Amerika Birleşik Devletleri'ndedir; 15 Şubat 2005'te 3 eski PayPal çalışanı tarafından kurulmuştur. Keza önce 140 karakterle çıkan daha sonra 280 karaktere ulaşan Amerika merkezli Twitter ise Jack Dorsey, Noah Glass, Biz Stone ve Evan Williams tarafından 2006 yılında geliştirilmiş ve kullanıcılara sunulmuştur... Bu misalleri artırmak mümkündür. Nitekim bu durum sosyal medyada Amerika etkisini gözler önüne sermekte ve 'üst akıl'ın varlığını sorgulamamıza neden olmaktadır.
Sosyal medya yeni siyaset anlayışının da temellerini oluşturmuştur. Sosyal ağların ortaya çıkmasından hemen sonra siyasetin yeni yüzü de sosyal medyaya doğru dönmüştür. Misalen 2008 yılındaki Amerika Bileşik Devletleri’ndeki başkanlık seçimleri sosyal medyanın etkisinin hissedildiği ilk seçimlerdendir. Amerikalı vatandaşlar başkan adaylarının Facebook sayfalarının duvarında destekleyici mesajlar, rakip adaylar hakkında alaycı şakalar, soru ve cevap şeklindeki mesajlar paylaşmışlardır. Twitter’ın sunduğu verilere göre, sosyal medyadaki troller İngiltere’nin AB üyeliği referandumu gününde #ReasonsToLeaveEU etiketi ile binlerce mesaj göndermişler ve böylece algıyı yönetmeye çalışmışlardır. Hatta Facebook'un kullanıcı bilgilerinin gizliliğini ihlal etmesiyle ortaya çıkan Cambridge Analytica skandalı da tüm dünyada ses getirmiş, Trump’un seçim galibiyeti bu skandala bağlanmıştı. İşte bu ve buna benzer hadiseler sosyal medyada bir üst aklın var olup olmadığının tartışılmasına sebebiyet veriyor.
'ÜST AKIL'I İLK KULLANAN İSİM: JOHN F. KENNEDY
Sosyal medya aracılığıyla gündem belirlenebilmekte, suni kamuoyu oluşturulabilmekte ve algı operasyonları yürütülebilmektedir. Özellikle siyasetçiler, belirli bir amaca yönelik faaliyet gösteren kişiler, kurumlar ya da gruplar algı yönetimi amacıyla çeşitli stratejiler oluşturmakta bunun içinde ciddi çabalar sarf etmektedirler. Dolayısıyla onlar için sosyal medya biçilmiş kaftandır. Fakat sosyal medya ve 'üst akıl' arasında ince bir ilişki olduğu da açık bir şekilde ortadadır. 'Üst akıl' kavramını kullanan ilk isim Amerika Birleşik Devletleri’nin 35. Başkanı John F. Kennedy’dir. Kennedy, 'üst akıl'ı; “Dünyanın her yerinde devasa ve amansız bir gizli yapı tarafından durdurulmak isteniyoruz. Bu yapı nüfuz alanını genişletmek için örtülü araçlara dayanıyor; işgal yerine sızmaya, seçimler yerine ayak kaydırmaya, özgür tercih yerine yıldırmaya, gündüzün orduları yerine gecenin gerillalarına güveniyor. Bu öyle bir sistem ki ince ince örülmüş, çok etkili bir makinenin inşasına bolca insanî ve maddî kaynak tepiştirmiş durumda. Bu makine ise askerî, diplomatik, istihbarî, ekonomik, bilimsel ve politik operasyonları birleştirmekte. Hazırlıkları yayınlanmıyor, gizleniyor. Hataları manşete çekilmiyor, gömülüyor. Muhalifleri övülmüyor, susturuluyor. Hiçbir harcama sorgulanmıyor, hiçbir söylenti gazetede haber olmuyor, hiçbir sır ifşa edilmiyor” şeklinde ifade etmiştir.
Türkiye’de de bir dönem 'üst akıl' gündeme getirilmiştir. 2016 yılında ABD Nükleer Güvenlik Zirvesi’ne katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da 'üst akıl' vurgusu yapmış, oradaki gazetecilerden gelen “ABD yönetimi basın ve ifade özgürlüğü konusunda neden Türkiye’ye baskı yapıyor?” sorusuna, “Üst akıl dediğim olay da bu zaten. Üst akıl, Türkiye üzerinde oyun oynuyor. Türkiye’yi bölmek, parçalamak, güçleri yeterse yutabilmek” şeklinde cevap vermiştir. Sosyal medyada Türkiye aleyhine yapılan paylaşımlar, Türkiye’ye karşı operasyon yürütmeye çalışan terör örgütü liderlerinin sosyal medyada itibar görmesi, Twitter’ın terör örgütü SDG’nin lideri Mazlum Kobani kod adlı Abdullah Öcalan'ın "manevi evladım" dediği ve asıl adı Ferhat Abdi Şahin’in hesabını mavi tik ile onaylaması durumun vahametini açık bir şekilde gözler önüne sermektedir.
DÜNYAYA 'ÜST AKIL' MI YÖN VERİYOR?
Global siyasete yön veren ailelere bakıldığında Rockefeller’in ön plana çıktığı görülmektedir. Rockefeller ailesi 1800'lü yılların ortalarında John D. Rockefeller zamanında öne çıkmıştır. Sonrasında bir arkadaşı ile birlikte Clark and Rockefeller Co. ismindeki ilk şirketini oluşturarak Amerikan iç savaşı esnasında büyümüş ve gelişmiştir. Aile, halkın zihnini kontrol etmek için yükseköğrenim kurumlarına büyük bağışlar yapmış, ‘Rockefeller İmparatorluğu'na faydalı olacak düşünceleri yaymayı kabul eden profesörlerin maaşlarını da arttırmıştır. Araştırmacılar tarafından üst akılla ilişkili olduğu iddia edilen Rothschild ailesinin ise bugün 1000-1500 civarında ferdi olduğu ifade edilmektedir. Araştırmacıların çoğuna göre üst akıl bir ülkeden ya da devletten ziyade ekonomi baronlarının ta kendisidir. ABD İstihbarat Teşkilatı CIA temsilcisi, Amerikan Kongresi’nde yapılan bir bilgilendirme toplantısında sunmuş olduğu raporda istihbarat birimlerinin 2004 yılından itibaren, Facebook veri tabanını kullandığını ifade etmiştir. CIA’in kurduğu özel şirketler üzerinden siber casusluk faaliyetleri yürüttüğü bilinmektedir. Teşkilat, sosyal medyada Twitter mesajlarına, Facebook gönderilerine ve Instagram fotoğraflarına erişmek için 38 şirket kurmuştur.
'Üst akıl'ın bir uzantısı olarak nitelendirilen Bilderberg Toplantıları, dünya çapında etkin siyasi liderlerin, iş dünyasının önemli isimlerinin, medya ve akademi çevrelerinin en önde gelen temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşen yaklaşık 120-150 kişilik özel toplantılardır. Bu toplantılarda sosyal medya aracılığıyla birbirinden farklı, toplumlarda kabul görmeyen tercihlere, yaşama sahip insanlara yönelik mesajlar gönderilmekte böylece toplumun kabulünü sağlayacak birtakım davranış ve görüşler benimsetilmektedir. Bundan dolayı toplantıda yer alan isimlerden sosyal paylaşım ağlarına yatırım yapılması istenmektedir. Şu bir gerçek ki; her ne kadar sosyal medya ve 'üst akıl'ın etkileşimi net verilerle kanıtlanmasa da kamuoyunu oluşturan, insanları sosyal medyada yönlendiren bir yapının var olduğu, hatta bunun ekonomik boyutlarının da bulunduğu dünyadaki Arap Baharı, Wall Street'i İşgal Et Eylemleri, Hong Kong’da suçluların iadesi adı altında Çin’e karşı yapılan ayaklanmalar bu durumun net göstergeleri arasında yer almaktadır.
.
Sözde soykırım kararı siyasi çıkarcılıktır
9 Kasım 2019 02:00
Prof. Dr. Eldar Hasanov
29 Ekim 2019 tarihinde ABD Temsilciler Meclisi tarafından kabul edilen "Ermeni soykırımı" denilen karar siyasi, yasal ve tarihî bakımından herhangi bir çerçeveye sığmaz. Bu kararı ABD-Türkiye ilişkileri tarihinde sadece kısa vadeli çıkarlar için verilmiş acele bir karar olarak görüyorum. Şüphesiz ki bu kararın hiçbir etkisi yoktur. Şimdiye kadar Ermenilere yandaşlık eden bazı ülkeler, bu sözde soykırım ile alakalı çeşitli kararlar kabul etmiştir. Onlar hiçbir şeyi değiştiremediklerinden, bu karar da hiçbir şeyi değiştiremez. Kısacası bir devletin yasama organının ön yargılı lobicilik çıkarlarına hizmet etmesi ve politik etki aracı olarak kullanılması, istikrarsız, kısa vadeli çıkarlara odaklanmış politikası üzücüdür.
Bu tür kararlar Türkiye'yi daha esnek, güçlü ve sağlam kılmaya hizmet ediyor. Tüm dünyada adaletsizlik hızla devam ediyor. O kadar ki, 100 yıl önce olanları değerlendirenler, 1975-1983 yılları arasında ASALA terör örgütünden teröristlerin Avrupa ve Kuzey Amerika'da, Türk diplomatlarına ve ailelerine karşı işlenmiş acımasız cinayetleri unutuyorlar. Büyükelçi olarak çalıştığım Sırbistan’da Türkiye Büyükelçisi Galib Balkar’ın 9 Mart 1983’te Belgrad’da iki Ermeni teröristi Andranik Bogosyan ve Raffi Elbekyan tarafından öldürülmesi Ermeni terörizminin en belirgin örneklerinden biri. Tarih boyunca, elçiler her zaman dokunulmaz ve ayrıcalıklı olarak kabul edildi. Avrupa’nın gözü önünde -Paris, Viyana, Brüksel, Vatikan, Madrid, Atina, Cenevre ve Lizbon’da- Türk diplomatları katledildiğinde, bazı ülkeler teröristlerin cezadan kaçmaları için bile ellerinden geleni yapmadılar mı? 100 yıl önce, tüm dünya Birinci Dünya Savaşı’nda sarsıldığında, milyonlarca insan öldürüldüğünde sadece Ermeniler varmış gibi olayları "soykırım" olarak tanımlayanlar, 27 yıl önce yaşanan ve gerçeklerin kanıtlandığı “Hocalı Soykırımı”nı neden görmüyorlar?
Milletlerarası hukuk ve uluslararası ilişkiler sistemi kendi günbatımını yaşıyor. Çifte standartlar, ön yargılı ve haksız yaklaşımlar politik mücadelenin ön saflarında yer almakta. Bu uzun süre devam edemez. Uluslararası toplum daha uyanıktır. Herkes kimin ne olduğunu ve perdelerin arkasında hangi politikaların yapıldığını biliyor. Bunu açıkça söyleyenler ve bazı sebeplerden ötürü susanlar da var. Ancak gerçekler şimdi daha canlı görünüyor.
Türkiye bulunduğu bölgede ağırlığı olan, bin yıllık bir tarihe sahip bir devlettir. Türkiye ile ittifakın değeri bilinmeli. Zira bu tür kararlar, ABD’nin jeostratejik çıkarlarına değil, geçici olarak Ermenilerin haksız ve temelsiz iddialarına hizmet ediyor.
Sözde Ermeni soykırımını tanıyan ülkelerin sıralamasına baktığınızda, bu ülkelerin Türkiye’ye karşı intikam hissi duyan veya Ermeni cemaatinin etkin olduğu ülkeler olduğu belli oluyor. Başka bir deyişle, sözde "Ermeni soykırımı"nın bazı ülkelerin ellerinde siyasi bir araç olduğu ve Ermeni halkının ne pahasına olursa olsun “Millî Dayanışma”sını sürdürmek için tasarlanmış perspektifsiz siyasi ucuz bir araç olduğu ortaya çıkıyor.
***
Bu arada tarihe kısa bir göz atmanın bir faydası var: Ermeniler, Osmanlı döneminde en ayrıcalıklı halklardan biriydi. Ermenilerin kendi okulları ve ardından kendi liseleri, kiliseleri vardı. Hatta üst düzey hükûmet pozisyonlarında çalıştılar. Bunlara rağmen birtakım hain ve hoşnutsuz Ermeniler, açıkça Osmanlı ve Türkiye karşıtı propaganda yapan gazete ve kitaplar yayınladılar. Savaşlarda bile Osmanlı ordusunda gayrimüslim bir millet olarak hizmet etmemiş olan Ermeniler, zenginleştiler, ticaret yaptılar, mülk, toprak edindiler, çeşitli sanat ve meslekler kazandılar. Çoğu durumda orduda yalnızca kiralık olarak işe alındılar (yani, vatanlarını bile para karşılığında korudular). Arşiv belgelerinden açıkça anlaşılıyor ki Osmanlı ordusunda hizmet eden Ermenilerin çoğu durumda düşman tarafına geçmesi, ihaneti zaman zaman öyle bir sınıra ulaşmış ki bunu önlemek için özel tedbirler alınmış ve onlar kitlesel olarak ordudan taburcu edilmişlerdi.
Ardından Osmanlılar Birinci Dünya Savaşı'nda savaştığında, koynunda beslediği Ermeniler ona arkadan darbe vurmaya çalışacak, gücünü de arkadaki kadınlara, yaşlılara ve çocuklara gösterecekti. Hem sivil hem de silahsız binlerce insan öldürecek, bunların hesabını sormak isteyen Osmanlı İmparatorluğu'na soykırım yaptı diyecekti. Ancak bütün bunlara rağmen Ermeniler şimdi Türkiye'de ayrımcılığa maruz kalmadan rahatça yaşıyor, dinî inançlarını özgürce yapıyor, parlamentoda bile temsil ediliyorlar…
Bunun yanında Türkiye devleti, arşivleri açalım diyor. Ermenistan açmıyor. Neden? Soykırım iddiası varsa, neden bu fırsattan yararlanmak ve adaleti sağlamak istemiyorlar? Çünkü soykırımın olmadığını biliyorlar!
Tahmini bile zor, Osmanlı İmparatorluğu'nda yüzyıllarca yaşayan Ermenilerin başlarından kıl bile eksik olmadı ve bütün ayrıcalıklara sahiplerdi. Ve tüm gücünü I. Dünya Savaşı'na odaklayan Osmanlı, aniden 1915'te Ermenileri “öldürmeye” mi karar verdi?
Meselenin bir diğer mantıksızlığı ise tarihte birçok imparatorluğun olması ve şimdi bu imparatorlukların doğrudan veya dolaylı bir şekilde vârislerinin olması hâlinde bile, neden bu imparatorlukların hesabının bu vâris devletlerden sorulmadığını merak ediyorum. Hatta 10 Ekim 2009'da Türkiye ve Ermenistan Dışişleri Bakanları İsviçre, Zürih'te "Diplomatik İlişkilerin Kurulması Protokolü" ve "İkili İlişkilerin Geliştirilmesi Protokolü" nü imzaladılar. İkinci protokole esasen Ermeni, Türk, İsviçre ve diğer uluslararası uzmanların katılımıyla bir alt komite kurulması öngörülüyordu. Komisyon iki halk arasında karşılıklı güven sağlamayı amaçlayan, tarihsel belge ve arşivlerin tarafsız bilimsel araştırması yoluyla sorunların çözümü için önerilerde bulunmalıydı. Ermenistan’ın bu protokolü imzalamasını birkaç Ermeni uzmanı ve bazı Batı medyası, "soykırım" iddiasının Ermenistan tarafından şüphe sayılması gibi yorumladılar. Ancak Ermeniler bunu da kurnazca reddettiler.
ABD Temsilciler Meclisi üyelerinin Ermenistan’ın, Ermeni patriği ve Massachusetts’teki arşivlerinin açılmasına ilişkin bir karar alması daha objektif, adil ve mantıklı olmaz mıydı?
“Ermeni soykırımı” olarak adlandırılan iddiaların temelsiz ve sözde olduğunu kanıtlayan binlerce kaynak var. ABD Temsilciler Meclisi üyeleri bu kaynakların farkında olmayabilir. Ancak, en azından Amerikan anayasası ve uluslararası hukuk uzmanı, ABD Cumhurbaşkanı Ronald Reagan’ın hukuk müşaviri olmuş Bruce Fein’in söylediklerinden haberdardırlar: “Reagan başkanlığında, Beyaz Saray’ın 1981’deki soruşturması, Ermenilerin çoğunlukla Fransa ve Rusya’nın desteğiyle 2 milyon Osmanlı öldürdüğünü ortaya koydu. Ermenilerin onlara karşı soykırım iddiaları temelsizdir. Ermeniler arşivlerini açmıyorlar çünkü bu gerçeklerin ortaya çıkmasını istemiyorlar. Osmanlı İmparatorluğunda ulusal azınlıklara büyük bir özen ve saygıyla davranıldı. Azınlıklar dini özgürlüklerini ve hayatlarını çok rahat yaşıyorlardı…”
B. Fein, Amerika gibi diğer Batılı ülkelerin de Ermenilerin yalanlarına inandıklarını belirterek, “Buradaki en önemli mesele, Ermenilerin kendi ülkelerine ihanet etmesidir. Osmanlılar kendilerini savunmak ve ihaneti önlemek zorunda kaldılar. ABD'de yaşayan Ermeniler soykırım yalanından büyük para kazanıyor. ABD hükûmeti ayrıca Ermenilerle yüzleşmek istemiyor, çünkü ortada büyük paralar var” diyor.
ABD’deki Louisville Üniversitesi’nde Tarih Profesörü olan Justin McCarthy ise “Binlerce belge ve kanıtımız var. Bu belgeler, Türklerin değil Ermenilerin soykırım işlediklerini doğrulamaktadır. Osmanlı arşivleri açık ve Ermeniler açmak istemiyorlar. Bir hükûmete vatandaşlarına yönelik isyanı önlemek soykırım olarak kabul edilemez. Ermeniler ülkelerine karşı ayaklandılar. Bunun adı ne? Buna ana vatana ihanet denir” ifadelerini kullanıyor.
O zaman bile Osmanlılarla savaşan orduların askerleri, Ermenilerin sivillere karşı zulmüne tahammül edemedi. Öyle ki, Rus ordusunun subayı Hlebovun "Masum Türkleri öldüren Ermeni çetelerine seyirci kalmamız imkânsız" olduğunu söyleyerek Erzurum'da çalışmasının sonlandırılması talebinin de olduğu bir gerçektir.
1905-1922 yıllarında Ermenilerin Erzurum, Van, Kars, Iğdır, Erzincan, Bitlis, Muradiye, Malazgirt, Sarıkamış, Diyarbakır, Muş, Bakü, Shamakhi, Guba, Haçmaz, Lankaran, Hacabul, Salyan, Zangazur, Karabağ ve Nahçıvan’da 2,5 milyon sivilin acımasızca öldürülmesi belgelerle ispat edilmiştir. Neden Batılı devletler bunu görmezden geliyor, sessiz kalıyor?
Soykırıma maruz kalmalarına ilişkin bazı ülkelere yalvaran "mazlum Ermeniler" tarafından faşist ideolojiye hizmet eden, Türklere ve Azerbaycanlılara yönelik acımasız kararların organizatörleri için Erivan’da abide dikilmesi, dünyanın terörist kabul ettiklerinin kahramanlaştırılması, onların yürüttüğü anti-Türk ve Azerbaycan karşıtı politikaların bir göstergesi.
***
Aslında, on sekizinci yüzyılın sonlarında bazı Avrupa merkezlerinin ortaya çıkardığı ve desteklediği "Ermeni sorununun", Osmanlı İmparatorluğu'nu yıkma ve işgal etme planının bir parçası olduğu bir gerçektir. Bu plan, 1878’de Berlin Kongresi’nin gündemine alınmıştı. Berlin Anlaşması’na Doğu Anadolu’daki Ermenilerin Özerk verilmesine ilişkin 61. Maddesinin dâhil edilmesinin ardından, Ermeniler isteklerinin silah gücüne gerçekleştirilmesi yolunu tuttular. Avrupa ülkeleri Ermeni silahlı gruplarını örgütlemek ve isyana hazırlamak için büyük çaba harcadı. Avrupa’nın desteğiyle kurulan “Armenakan”, “Hınçak” və “Taşnak” partileri, Anadolu’da gizli silahlı ve terörist gruplar örgütledi. Hatta Türkiye Ermenileri “Batı Ermenistan” diye adlandırdıkları Doğu Anadolu’nun altı vilayetinde (Van, Erzurum, Bitlis, Harput, Diyarbakır ve Sivas) bağımsız bir devlet kurmak için Türkleri öldürmeye başladı.
Ayrıca, belirtmekte fayda var ki, 19. ve 20. yüzyıllarda, Rus hükûmeti tarafından Türkiye’den Kafkasya’ya yüz binlerle Ermeni’nin göç ettirilmesi organize edilmişti.
Bunun sonucunda, Azerbaycan'a taşınan Ermeniler, özelliklerine bağlı kalmakla bu bölgelere yönelik temelsiz iddialarda bulunmaya ve halkımızın topraklarını askerî güç yolu ile işgal altında geçici de olsa tutmaya devam ediyorlar.
Aslında, yukarıdaki gerçekler ve bilgiler ne yeni ne de şaşırtıcı değildir. Batılı tarihçiler ve politikacılar bunun farkındadırlar. Dürüst olmak gerekirse zaman zaman tehdit ve baskılara rağmen, adaleti koruyan cesur tarihçiler ve âlimler Ermeni yalanlarını gözler önüne sermektedir. Ancak, ne yazık ki, bazı ülkelerin Türkiye'ye karşı kin ve intikam duyguları onların kör olmalarına ve tarihî gerçekleri görmezden gelmelerine sebep olmaktadır.
Davası hak olanın yardımcısı Allah’tır,
Hak olan davada zafer de muhakkaktır!
.
‘Tengrilerden’ ‘tevhîd’e giden yol
10 Kasım 2019 02:00
Prof. Dr. Osman Kemal Kayra
Türkler 11. asırdan itibaren doğru bir itikatla yani “Ehli sünnet ve’l-cemâat” akidesiyle ve saf bir imanla İslâmiyet’e sarıldılar. Ancak İslâmiyet’i kabul eden Türklerde itikat ve amelde taşlar kademe kademe yerine otururken, ıstılahlarda biraz gecikme oldu.
İnanç sistemleri bağlayıcı ve birleştiricidir. "Beşerî dinler"de toplum baskısı daha şiddetli olduğu için, bu baskı çok net hissedilmiştir. Fetişist ve “hayvan tanrılar” döneminde insanların tanrılarının yanlarında veya karşılarında olmasından, bu dinler derunî ve düşündürücü değil, görsel ve fizikîdir. “Tanrıya” dokunulur, temizlenir, süslenir ve yemeseler de onlar için yemekler konurdu! Onların gazabından kurtulmak için hayvan ve hatta insan da "kurban" edilirdi!..
Tabiat "tanrıcılık" döneminde ulaşılamayan ama gücü belli olan tanrıları vardır. Güneş, Ay, yıldırım, şimşek ve fırtına gibi unsurlar ya lütufla ya da gazapla insanlara muamele ederlerdi. Böyle inanırdı insanlar. Politeist tanrıcılık inancı hâkimdi bu dönemlerde. İlkel kabilelerde bu anlayış hâlâ devam etmektedir. Her tanrı bir başka iş ile anılır ve öyle tapınılır veya kurbanlar kesilirdi. Tanrılar her kavim, her topluluk için özeldi. Türklerdeki “Kök Tengri” tek düşünülse de “Türk Tengrisi” şeklinde geçer ve yalnız Türklere mahsus bir tanrı olarak kabul edilirdi. Yunan’ın Zevs’i ve Hera’sı, Vikinglerin Odin’i yalnız o toplumlara özeldi. “Tevhîd” inancı yoktu. Güneş'e tapınılırken Ay’a da tapınmayı ihmal etmiyorlardı. "Hayvan tanrılar" ve mitler döneminde hemen her hayvana tapıldı. Türkler, Kök Tengri dini, Budizm ve Brahmanizm Maniheizm gibi muhtelif dinlere bir müddet inandılar.
ESKİ İNANIŞLARIN İZLERİ
Mücerret kavramlara geçiş, monoteizme geçiş olarak algılanmamalıdır. Politeizm ve monoteizm arasındaki geçişkenlik, algı karmaşası olarak düşünülmelidir. Mesela Doğu Göktürklerden bahsederken, her yıl asilzâdeler atalarının çıktıkları mağaraya gidip takdis merasimi yapıyorlardı. Bundan başka halk, yılın beşinci (günü ) ve ayın yirmisinde, aynı dağa “Ötüken”e giderek semanın ruhuna ibadet ediyorlardı. Aynı âdetin Batı Göktürklerinde de câri olduğu anlaşılmaktadır. Türkler Ergenekon’dan çıktıkları günün yıl dönümünde bir mesireye toplanırlar, hususi bir merasimle bir demir parçasını ateşte kızdırırlar, han bizzat kızan demiri ateşten çıkarır; örs üzerinde çekiçle döver, halk da bu günü kutlu sayıp bayram eder. Türklerin Ergenekon’dan çıkışları dolayısıyla yapılan bayram hakkında Ebulgâzî’nin verdiği malumatın “Câmiü’t-tevârîh”ten aldığı anlaşılıyor. (Prof. Dr. Osman Turan, Oniki Hayvanlı Türk Takvimi, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2009.)
Kaynaklardan anlaşıldığına göre Kırgızlar, Uygurlar ve Tuna Bulgarlarında on iki hayvan takvimi kullanılmıştır. Bugün hâlâ Kırgız ve Başkurtlarda on iki hayvan takviminin izleri net bir şekilde görülmektedir. Göktürklerin bu takvimi kullandıklarına dair net bir delil yoktur. Bu arada ortak ilkel inanç geçişkenliği çerçevesinde Simurg, Phonix, Anka, Garuda ve Grifon farklı kültürlerde yer alsa da bunların bir birlerinden türediklerine inanılır. Phonix, karanlıkları aydınlatan tanrı olarak Mısır; Simurg ise İran mitolojik unsurudur. Türklerde Arap ve İran kültürlerinin yansıması olarak Simurg ve Anka bolca kullanılmıştır. Garuda, Hint mitolojisinde ilâhî gücün sembolü Vişnu’nun bineğidir. Ejderha aslen Çin mitolojisinden diğer kavimlere ve Türklere de geçmiştir. Kurt ve geyik de Türklerde oldukça önemli bir yer tutar. Kurt Uygur ve Oğuz Kağan Destanı ile kendisini gösterir; Başkurt Türklerinde de ortak yol göstericidir.
İSLÂMİYETLE BAŞLAYAN YENİ DÖNEM
İslamiyet'i kabul eden Türklerde itikat ve amelde taşlar kademe kademe yerine otururken, ıstılahlarda biraz gecikme olmuştur. İlk İslâmî eserlerden olan Kutadgu Bilig, aruz vezniyle 1070 yılında Hakaniye Türkçesi ile kaleme alınmıştır. Kitabın müellifi Yusuf Has Hâcip (aslı Hashâcip olmalıdır) eserini Tavgaç Buğra Hanlar Hanı Kara Han’a sunmuştur. Saadetlenme bilgisi anlamındaki bu eser aynı zamanda bir siyâsetnâme ve bir nasihat kitabıdır. Dünyada ve ahirette mutluluğun işaretlerini yansıtır. Samimi bir Müslüman olan Yusuf, Allâhü teâlâ, Hazret-i Peygamber (aleyhisselam) ve Hulefâ-yı Râşidîn sevgisini de işler. Allâhü teâlânın adları ve sıfatları ve bazı İslâmî terimler, temsil ve istiare ile münasebet kurulan kelimelerden meydana gelmiştir. Bunu bazı beyitlerle açıklayalım:
1. “Bayat atı birle sözüg başladım” // “Törütgen, igitgen, keçürgen idim.”
(Yaratan, yetiştiren, bağışlayan Rabbim olan Allâh’ın adı ile söze başladım.)
Bu, Besmele-i şerife’nin ve Fâtiha-i şerîfenin baş kısmına benzerlik gösterir.
Burada “bayat” kelimesi “kadîm”; “törütgen” kelimesi “hallâk”, “hâlık”; “keçürgen” “yümît” yani öldüren hem de günahları bağışlayan; “gaffâr”,”gafûr” ve “gâfir” kelimelerine karşılık olarak kullanılmıştır. “İdi” kelimesi ise “mâlik, “melik”, “mevlâ” kelimelerine karşılıktır.
2. “Öküş ögdi birle tümen ming senâ” // “Ugan bir bayatka angar yok fena.”
Ögdi ve senâ (övmek) kelimeleri tümen ming yani (10.000x1000) demektir. Bu, çok sınırsız anlamında kullanılır. “Elhamdülillâhi kesîrâ”
Ugan, gücü yeten, muktedir olan anlamındadır. “Vehüve alâ külli şey’in kadîr”in karşılığıdır.
7) “Ulugluk sanga ol bedüklük sanga”// “Seningdin adın yok sanga tuş tenge.”
(Ululuk ve büyüklük sana mahsustur. Sana eş ve denk olan başka bir şey yoktur.)
Allâhü ekber ve “velâ şerîkelehu velâ nazîrelehu velâ misâleleh”in âdeta kelime kelime aktarımı gibidir.
14) “Kamug sen törüttüng ne erselerig” // “Yokadur ne erse sen ök sen tirig.”
(Her varlığı sen yarattın. Varlık yok olur; bâkî kalan yalnız sensin.) (Yeryüzünde bulunan her canlı yok olacak, ancak azamet ve ikram sahibi Rabbinin zâtı bâkî kalacak.) (Rahman sûre-i celîlesi, 26, 27 )
17) “Yorımaz ne yatmaz udımaz odug” // “Ne mengzeg ne yangzag kötürmez bodug”
(Yürümez, yatmaz, uyumaz, uyanıktır. Ne benzer ne de kıyas edilir, ne de tasavvur götürür.) (O hayydir, kayyûmdur. Kendisine ne uyku gelir ne de uyuklama.) (Bakara Sûre-i celîlesi, 255)
30) “Sevüg savçı birle kopurgıl mini” // “Elig tuttaçtı kıl könilik küni.”
(Mahşer günü beni sevgili peygamber ile birlikte haşret; onu bana şefaatçi kıl.)
Savçı, sözcü, Allahü teâlânın kelâmını onun kullarına bildiren peygamber; kopmak ise ayağa kalkmak, dikilmek, koşmak, yani mahşer günüdür. “Elig tuttaçtı”, şefaat eden, elden tutan demektir. İşaret ettiği mana ise: (Biz seni ancak âlemlere rahmet olarak gönderdik), (Enbiya Sûre-i celîlesi, 107)
Yalavaç aleyhisselâm ögdisin ayur. (Resûl [elçi] aleyhisselâmın mehdini söyler.)
34 )”Sevüg savçı ıdtı bağırsak idi” // “Bodunda talusı kişide kedi.”
(Merhametli Rabbim halkın en seçkinini ve insanların en iyisi olan sevgili peygamberi gönderdi.) Enbiya 107’ye atıf vardır. Ayrıca (Muhakkak ki sen çok üstün bir ahlak üzeresin) (Kalem sûre-i celîlesi, 4) “O hâlde benim rûhum ve cesedim mahlûkların en iyisidir…” (İki Cihan Güneşi Hazret-i Muhammed’in Hayatı -aleyhisselâm- Prof. Dr. Ramazan Ayvallı, 2018 )
Bu örnekleri çoğaltmak da mümkündür; yalnız önemli olan nokta şudur: Türkler 11. yy.dan itibaren doğru bir itikatla yani “Eh-i sünnet ve’l-cemâat” akidesiyle ve saf bir imanla İslâmiyet’e sarıldılar. Sonra da cihat ruhu ve fetihlerle bu dinin bayraktarlığını yaptılar. Hâlâ da bu saf ve temiz inanışın İslâm dünyasındaki temel rüknü Türklerdir.
DEDE KORKUT’TAN MİSALLER
Şimdi de bir diğer eser olan Dede Korkut Kitabı’na geçelim:
Metnin yazıya geçirilişi 15. veya 16. asırlar olarak düşünülse bile sözlü ürün olarak başlangıcı ön sözüne binaen 7. yy.a kadar iner. Çünkü ön sözde şöyle zikredilmiştir: “Bismillâhirrahmanirrahîm. Ve bihi nesta’în, Resul aleyhisselâm zamanına yakın Bayat boyından Korkut Ata dirler bir er koptı.”
İşte bu ifade bize bir ışık tutuyor. Tabii, ön söz asıl metnin içinde var mıdır yok mudur bu da tam belli değildir.
Şimdi de bu eserdeki dinî temayül ve ifadelere bir göz atalım: “Allah Allah dimeyinçe işler ongmaz. Kâdir Tangrı virmeyinçe er bayımaz.” (Allâh Allâh demeyince işler yoluna girmez. Kâdir Allâh vermeyince kul zengin olmaz.)
“Agız açıp öger olsam üstümüzde Tangrı görkli.” (Birini övecek olsam en güzeli Allâh’tır.) (Tabii ki “üstümüzde" kelimesi yanlış olarak kullanılmıştır.)
“Hecesinleyin düz okınsa Yâsîn görkli.” (Hece hece ve düz okunsa Yâsîn ne güzeldir.)
Burada en dikkate değer olan bölüm, Kur’ân-ı kerîmi yavaş yavaş ve düz (tegannisiz) okunma isteğidir. (Kur’ân-ı kerîmi -harfleri sayılırcasına- tane tane ve yavaşça okuyun.) (Müzzemmil Sûre-i celîlesi, 4)
“Minarada banglayanda fakı görkli.” (Minarede ezan okuyan (fakîh) müezzin ne güzeldir.) Burada müezzine fakıh denmesin sebebi, Türklere o zaman İslâmiyeti öğretenler Arap ve Farslardı. Bunlara “tat” veya “fakı” deniyordu.
Yine Salur Kağan Boyu’nda “…Hasan ile Hüseyn’in hasreti su… Âişe ile Fâtıma’nı nigâhı su”. Aynı konuda yine “Ağaç ağaç dersem sanga arlanma ağaç // Mekke ile Medine’nin kapusı agaç” // “Mûsâ kelîm’in asâsı agaç //……..” Şâh-ı merdân Alî’nin Düldül’nün egeri agaç”, // “ Zülfikaarung kınıyıla kabzası agaç.” // “ Şah Hasan ile Hüseyn’in bişigi agaç.” (Mekke’den Kâbe-i muazzama, Medine’den Efendimizin kabr-i şerifi anlatılmak istenmiştir.)
Uruz Beg Boyu’nda “Rabb” kelimesinin kullanıldığını görürüz.
“Altun cıda oynadana Yâ Rab noldı” //…… "Bidevi atla bir ogula yâ Rab noldı...”
Yine KanTural Boyı’nda İslâm ve Türk usullerince kız isteme sözlerine şahit oluruz: “Tangrı burugu-y-ile, Peygamber kavli-y-ile kızungı almaga gelmişem.” (Dede Korku Kitabı, Metin Sözlük, Doç Dr. Muharrem Ergi. Ankara Üniv. Basımevi, 1964)
Örnekleri çoğaltmak mümkün; biz bununla yetindik. Aynı konuya gelecek yazımızda devam etmek dileğiyle esen kalınız efendim
.
“HOKUS-POKUS!” Bilim ve teknoloji bizi büyülüyor mu?
24 Kasım 2019 02:00
Mehmet Hasan Bulut
mehmethasanbulut@gmail.com
İllüzyonistler mümkün olan bir şeyi imkânsız gibi göstererek insanları aldatırlar. Onları izleyen insanlar da aldatıldıklarını bilirler ve eğlenirler. Fakat imkânsız bir şey mümkünmüş gibi gösterildiğinde insanlar aldanırlar ama aldatıldıklarını anlamazlar. Bu usulde sadece hileyi yapan sihirbaz eğlenir!
İnsanda üç idrak kuvveti vardır: His organları, akıl ve kalp. Elektriğin ampulde bulunması gibi yürekte bulunan kalp, en üstün kuvvettir. Hissin vazifesi, akla; aklın vazifesi de kalbe varana kadardır. His organlarının anlayamadığını, akıl; aklın anlayamadığını kalp anlar. Hakikati içinde barındıran İslamiyet, Allah’ın elçisinden gelen nakle dayanır ve akılüstü (suprarationel) bir dindir. Hasta olmayan kalbe ve selim olan akla uygundur; fakat kalbi yanlışa bağlı olanlar ve sıradan akıllar, anlayamadığı şeyi akıldışı (irrationel) zannederler.
Ateist Rahip Paolo Sarpi ve ekibi ile birlikte Venedik’te doğarak Avrupa’ya, oradan da dünyaya yayılan diğer anlayışa göre ise hakikate giden yol kalpten değil pozitivist-ampirik bir şekilde hislerden geçer. Hakikatin sadece göz, kulak gibi idrak kapıları vasıtası ile tecrübe ederek anlaşılabileceğini kabul eden bu anlayış, günümüzde hemen hemen her sahaya hâkimdir. Fakat içinde büyük bir tehlike barındırmaktadır: İmajlara ve seslere dayalı hisler aldatılabildiğine göre, önünüze sunulan hakikat, bir illüzyondan ibaret olabilir.
Hollywood’da çalışan Harvard’lı illüzyonist David Kwong, illüzyonun aslında seyircinin zihninde meydana geldiğini söylemektedir. Yani sihir; inanılan şey ile bilinen şey arasında tahakkuk etmektedir. Bize söylenenlere inanırız ve inandığımızı teyit eden şeyleri görürüz. Sihrin temel prensibi budur.
Bizler tembel varlıklarız ve alışkanlıklarımız kuvvetlidir. Beynimiz bir şeyi idrak ederken kısa yolları tercih ettiği ve kaostan hoşlanmadığı için belli kalıplar kullanır. Bilmediği şeyleri, bildikleriyle kıyaslayarak boşlukları doldurur. Sihirbazlar işte bu kalıplardan ve sebep-netice münasebetlerinden istifade ederler. Mesela; bozuk paralar birbirine çarptığında metalik bir ses çıkartır; bu sebep-neticeyi hepimiz biliriz. Böylece, aslında elinde bir tane bozuk para olan bir illüzyonist, elini sallarken para sesi çıkartırsa, avucunda birden fazla para olduğunu düşünürüz. Ve elini açıp avucundaki tek parayı gösterdiğinde diğer parayı nasıl yok ettiğine hayret ederiz.
Kalıplar İhdas Etmek
Sihirbaz ve sihir tarihçisi Peter Lamont, “Neyin imkânsız olduğunu anlamadan önce, neyin mümkün olduğunun kaidelerini öğrenmemiz lazım. Bu mümkün değil diye bir şeye şaşırmadan evvel, kesin kaideler koyan bir dünya görüşü meydana getirmeliyiz. O zamana kadar, her şeyin mümkün olduğu, fakat hiçbir şeyin sıra dışı olmadığı bir dünyada yaşarız” der. Nitekim bebekler sihirbazlık gösterilerine şaşırmaz ve reaksiyon göstermezler. Fakat insanları küçük yaşlarda mekteplere alıp onları bazı şeylere inandırır ve sonra onlara medya vasıtasıyla bazı görüntüler sunarsanız, insanların zihinleri öğretilenlere göre aradaki boşlukları kapatacaktır.
Mesela Willy Ley’in yazdığı bilim-kurgu hikâyelerinin, ölümüyle (1969) kurgu-bilime dönüşmesi gibi Hollywood, Mars’ta geçen feza filmleri çekse, sonra Hollywood ile iş birliği yapan NASA, Mars’a gittik diye medyaya filmdekine benzer görüntüler servis etse herkes buna inanacaktır. Yani önce kalıpları meydana getirirseniz, gerisini beyin halledecektir. Öyle ki fezada araba sürdüğünüzü ve hatta Dünya’yı Marslıların işgal ettiğini iddia etseniz bile insanlar buna inanacaktır. 1969’daki Apollo 11 aya seyahat macerasından bir sene evvel vizyona giren “2001: Bir Uzay Destanı” filminin senaristlerinden İngiliz yazar Arthur C. Clarke’ın dediği gibi: “Yeterince ileri herhangi bir teknoloji, sihirden tefrik edilemez.”
İyi Bir Senaryo
İnsanlar, süper güçleri olan siyah pelerinli kahramanları; garajda kurulan, sıfırdan büyüyen şirket hikâyelerini, Ay'a gidecek ve nükleer bomba atacak gücü olan devletleri sever. İllüzyonda en tesirli hikâye ise dövüş filmlerinde ya da yakın tarihimizde olduğu gibi ortaya önce bir problem koymak, kahramanın bunu çözmek istedikçe meselenin büyümesi fakat ümitlerin sona ermek üzere olduğu son anda kahramanımızın bu meseleyi çözmesidir. Yine de senaryoyu yazarken dikkat edilmesi icap eden mühim bir husus vardır: “İllüzyon umumiyetle hakikati büker; fakat anlattığı hikâye asla apaçık bir yalana da dayanmamalıdır.”
Müzik ve söz gibi sesler ve imajlar, göz ve kulak gibi his kapılarından geçerek, insanda cazibe, öfke ve sevinç meydana getirir. Eğer seyreden kitleye uygun doğru imaj ve sesler kullanılırsa, kitlenin zihni ve ruhu kontrol altına alınabilir. Mesela; komünist bir memlekette zorla kolhozlarda çalıştırılıp, çocukları ideolojik bir mektebe götürülse isyan edecek olan bir kadın, kapitalist cemiyette kulağına gelen “güçlü kadın” ve “kendi ayakları üzerinde dur!” gibi sihirli kelimeler sayesinde kendisi isteyerek çalışmakta, çocuğunu da kendi elleriyle kreşe teslim etmektedir.
Hür İrade
Kendi verdiğimiz kararlarda ya da bir şeyi kendimiz keşfettiğimizde daha çok sahiplik ve heyecan hissederiz. Sihirbazlar da, bu yüzden, demokrasilerde ve istiklal savaşlarında olduğu gibi seyirciyi hikâyeye, senaryoya dâhil etmeyi sever. Seyirciye iskambil kartları içinden bir kart seçmesini söyleyen sihirbaz, seyircinin düşüncelerini kendisinin daha evvel seçtiği karta sevk eder ya da çeşitli taktiklerle kendisinin daha evvel ayarladığı kartı seçtirir. Fakat bu illüzyon için seyircinin, bunun kendi kararı olduğuna, kendisinin serbest seçme hakkı olduğuna kesinlikle inanması gerekmektedir.
Etrafımız, dikkatimizi çekmeye çalışan çok sayıda münebbih (uyarıcı) ile doludur. Beynimizin bu kadar münebbihi işlemesi imkânsızdır. Dikkatimiz sahnedeki spot ışıklar gibidir; dikkatimizi tevcih ettiğimiz nokta ve çerçeve dışındaki yerlere, yani illüzyonistin gizli hareketleri yaptığı noktalara karşı kör ve sağır oluruz. Rubin’in Vazosundaki gibi; yüzleri görürsek vazoyu göremeyiz; vazoyu görürsek, yüzleri. Üstelik “Ne kadar yakından bakarsan, o kadar az görürsün.”
Binaenaleyh; illüzyonlarda seyircinin dikkatinin, gördükleri çerçevenin idaresi, manipülasyonu, çok mühimdir. Seyircinin dikkati, illüzyonistin kullandığı mekanizmalardan ya da hile usulünden, illüzyonun meydana getireceği, hisleri harekete geçirecek o neticeye çekilmelidir. Bir skandalı gizlemek isteyen politikacılar da gündemi değiştirirken bu taktiklerden istifade eder. Resmî tarihçiler de çerçeveyi ayarlayarak, diğer asıl mühim kısımların gözükmemesini sağlarlar. Televizyonun çerçevesi, yani kameraların görüş zaviyesi belli olduğu için TV karşısında bu işler çok daha kolaydır.
Acil Çıkışlar
İllüzyonistler, mümkün olan bir şeyi imkânsız gibi göstererek insanları aldatırlar. Onları izleyen insanlar da aldatıldıklarını bilirler ve eğlenirler. Fakat imkânsız bir şey mümkünmüş gibi gösterildiğinde insanlar aldanırlar ama aldatıldıklarını anlamazlar. Bu usulde sadece hileyi yapan sihirbaz eğlenir.
Seyyid Abdülhakim Arvasi, “Bir hakikati başka bir hakikatte göstermektir” diye tarif eder sihri. Kur'ân-ı kerimde mealen buyurulduğuna göre Şeytan, Allahü tealaya, “And olsun ki yeryüzünde fenalıkları onlara güzel göstereceğim" diyerek, insanları âdeta sihirbaz hileleri ile aldatacağına ve hakikatten saptıracağına yemin etmiştir. Belki de dünyada Şeytan’ın izinden giden bâtınî kuvvetler vardır. Kendileri Eflatuncu oldukları hâlde, insanlara öğrettikleri Aristocu pozitivist-ampirik anlayış sayesinde dünya çapında bir illüzyonla insanları kandırıyorlardır.
Hâl böyleyken hisler vasıtasıyla hakikate ulaşmak, “akıl” kârı mıdır? Kur'ân-ı kerimde mealen “Size bir fâsık bir haber getirdiğinde onu tahkik edin” buyurulduğu hâlde her gördüğüne ve duyduğuna inanmak, her görmediğini de inkâr etmek, akıllı bir adamın yapacağı bir iş midir? Eğer “değil” diyorsanız; Mekteplerde yerleştirilen Inception’dan küresel ısınma, evrim vs. “bilimsel” teorilerine, El-Kaide ve DEAŞ gibi terör teşkilatlarından zaferlerle dolu resmî tarihlere, bizim faydamız için tanzim edilen alışveriş kampanyalarından kimsenin bir şey anlamadığı ama “duayenlerin” övdüğü modern sanatlara kısacası 'Yeni Dünya’daki tüm sahalarda inançlarımızı ve gördüklerimizi tekrar sorgulamanın ve aralarındaki boşluklara dikkat etmenin zamanı gelmiş demektir…
.
Çocuklarımızı bekleyen büyük tehlike
24 Kasım 2019 02:00
Doç. Dr. Mustafa Şeker
Öğrenci merkezli denilen modeli yanlış anlayan eğitimciler; materyalist bir anlayışla sorgulamayı ve derinlemesine düşünmeyi her şeyin merkezine koymuşlar, “düşünün-konuşun-yargılayın” üçgenini “araştırın-öğrenin-tefekkür edin” üçgeninden uzaklaştırarak hududunu aşan nesiller yetiştirmişlerdir.
İnsan, adem (yokluk) diyarından varlık âlemine kendi gelmediği gibi tekrar oraya kendi başına gitme gücünü de haiz değildir. Yaratanını tanımak ve O’nun emri üzere yaşamak gayesiyle varlığını sürdürür. Ömür ise kısa fakat tuzaklarla doludur. Bu yolda korkuyu içinde taşıyan insan, düşmanını hep çevresinde arar. Fakat bilmez ki bir insanın kendine yaptığı kötülüğü başkaları bir araya gelse yapamaz çoğu zaman… Ona yanlış da yaptıran hatta isyan da ettiren hep kendi içinde var olan güçtür...
Hayat düz bir duvar gibidir. Bu durum hayatın her merhalesi için de geçerlidir. Düz duvara ipsiz tırmanılamadığı gibi kalabalık bir şehirde bir kılavuz olmadan veya birine sormadan aradığımız yeri bulmamız da imkânsızdır. İnsanın kılavuzu ise yine kendine yol gösterici bir model insandır veya bunların tarif ettiği rehberlerdir. Her insan nasibince bu kılavuzlardan istifade eder. Bu kılavuz şahsiyetler, istidatlı kişiyi bugünün tabiriyle GSM operatörlerinin ilgili numarayı yüz binler içinde saniyeler içinde bulması gibi hemen buluverir ve onun derdine deva, yoluna ışık olur. Âlim zatlar da; “bu kılavuz şahsiyetler mıknatıs gibidir ve istidadı olan madenleri çeker, çöpleri ve işe yaramaz materyalleri çekmez buyurmuşlardır.” Zekâsını olması gerektiği gibi kullanan akıllılar, işin ustasına teslim olduğunda huzur, saadet ve mutluluk bütün topluma yayılır.
EĞİTİMDE ÇOCUK HER ŞEYİN MERKEZİ DEĞİL PARÇASI OLMALIDIR!
Bugünün toplumunda insanlar her şey üzerine konuşma konusunda kendilerini etkili, salahiyetli ve bilgili kabul etmektedirler. Bu durum, siyasette de sporda da hatta din konularında bile olabilmektedir. Dolayısıyla var olan bu durum, insanoğlunun “bilmiyorum” diyebilme erdemini hazmedememiş nefsinin sınır tanımayan saldırılarının tezahürüdür denebilir. Maalesef din eğitimi veren kurumlarımız da dâhil, bu konuda çocuklarımıza faydalı olunamıyor hatta daha da kötü duruma gidiyoruz. Sabrı, irfanı, edebi, itidalli olmayı öğrenememiş hatta dünya görüşü bile gelişmemiş yeni yetme sabiler bile, akıllarının ve nefislerinin kendilerini götürdüğü yere giderken yolda yön tabelalarına (tecrübeli ve görgülü/bilgili kimselere) müracaat etme ihtiyacı bile hissetmiyorlar. Kendilerine aşırı güvenen bu gençler, yol kazasına uğradıkları zaman da suçlu bulmakta zorlanmıyorlar. Peki, bunu hangi cüretle yapmaktadırlar? Bu aşırı öz güven nereden geliyor? Trafik kazalarının çoğunun bile aşırı öz güvenden meydana geldiği bilinmesine rağmen çocuktan sorumlu kişiler gerekli uyarıları niçin yeterince yapamıyorlar? Aslında cevap çok kısa ve nettir: Aldıkları eğitim kendilerini merkeze koymakta, tecrübe ve liyakati ikinci plana itmelerini istemektedir.
EĞİTİMDE PROBLEMİN ASIL KAYNAĞI…
Öğrenci merkezli denilen modeli yanlış anlayan eğitimciler; pozitivist, rasyonalist ve materyalist bir anlayışla sorgulamayı ve derinlemesine düşünmeyi her şeyin merkezine koymuşlar, “düşünün-konuşun-yargılayın” üçgenini “araştırın-öğrenin-tefekkür edin” üçgeninden uzaklaştırarak haddini ve hududunu aşan nesiller yetiştirmişler, maalesef yetiştirmeye de devam etmektedirler. Ayrıca bunların yanında sadece gördüğüne, elinin dokunduğuna inanan, bunların dışında hiçbir şeyin var olamayacağını algılara yerleştiren ve adına “yapılandırmacılık” denilen pozitivist eğitim modeli, ateizmden deizme uzanan sürecin grejuva ateşine su taşımakta, alevlerin daha da yükselmesine hizmet ederek zaten var olan yangına benzin dökmektedir. Bu pozitivist ve materyalist anlayış bugün dünyadaki eğitim sistemlerine hâkim durumdadır. Bu anlayışla liseyi okuyan çocuklar üniversiteye geldiklerinde pozitivist ve materyalist duruşlarını korumaya devam etmektedirler. Dolayısıyla konuşmalarında, tartışmalarında, okumalarında ve yargılamalarında hep bilinçaltlarına kadar giren bu anlayışın esiri olarak kibirli, egoları zirve yapmış, edep ve erkândan uzak nesillere dönüşüvermişlerdir. Kafalarında eğitim kademelerinin ilk zamanlarından beri sürekli kendilerine pompalanan “her şeyi biliyorum, düşünebiliyorum, sorgulayabiliyorum çünkü ben de bir bireyim” mesajları vardır. Çünkü tartışmalar ve yargılamalar çoğunlukla bir bilgiye dayanmadan yaptırılmış, “yeter ki tartışın, zira doğrulara tartışarak ulaşabilirsiniz” imgeleri beyinlerine mıh gibi çakılmıştır. Hiç kimse de çıkıp “tartışmak için önce ilgili mevzuyu bilmek, onun hakkında yeterli malumat sahibi olmak lazım” dememiştir. Dolayısıyla bu süreçten geçen talebeler; kendilerini evrenin merkezinde gördüklerinden tecrübe, liyakat ve kılavuz tanımaz bir hâle dönüşebilmektedirler. Maalesef bu rasyonalist ve materyalist eğitim anlayışının ürettiği tutum manevi dünyamız da dâhil olmak üzere hayatımızın her merhalesinde hissedilir hâle gelmiştir. Bu anlayışla, Kur'ân-ı kerimde anlatılan ve 1400 yıldır ulema tarafından sürekli dillendirilen mübarek kıssaları gelecekte nesillere nasıl aktarabiliriz? “Kleopatra, Ölü Deniz’de saçını yıkamış” efsanesine inanarak yaz tatilini Yunan tanrıçalarının mitolojik efsanelerini dinleyerek geçiren bir kısım zevatın Aziz Mahmud Hüdai hazretlerinin kerametini duymaya tahammül edememesi nasıl ki hastalıklı bir ruh hâlinin tezahürüyse manevi değerlerini bu zevat kadar bile sahiplenemeyen kimliksizlerin hâlet-i ruhiyesi de aynı kategoride sayılabilir.
Fakat şunu da belirtelim ki bu tehlikenin farkına varamayan yöneticiler ve yetkili zümreler yüzünden dezenformasyona karşı genç nesillerinin hafızasına verilmesi gereken panzehir etkili biçimde ve olması gereken zamanda enjekte edilemezse korkarız ki geçmişte imanla kazanılmış bu toprakları gelecekte koruyamayabiliriz.
İlimsiz bir şey olmaz, ilim her şeye baştır,
Karanlık yollarda o, en aziz arkadaştır.
.
Kelimelerin köklerinde bir dünya saklı
1 Aralık 2019 02:00
Prof. Dr. Suat Ungan
Trabzon Üniversitesi (ummagan@gmail.com)
Her kelimenin arkasında bir kültür yatmakta, kelimeler o kültürü örtü gibi kaplamaktadır. O örtü simgesel bir görüntü oluşturarak kelimenin derin manasının sezilmesine engel olmakta, dilin mantığını, sebepler boyutunu biraz da gizemli hâle getirmektedir.
Konfüçyüs “Kelimelerin gücünü anlamadan, insanların gücünü anlayamazsınız” der. İnsanların akademik ve sosyal alanda başarılı olmaları için kullandıkları kelimelerin anlam dünyasına vâkıf olmaları, o kelimelerin etki alanlarını bilmeleri gerekmektedir. Her kelimenin arkasında bir kültür yatmakta, kelimeler o kültürü örtü gibi kaplamaktadır. O örtü simgesel bir görüntü oluşturarak kelimenin derin manasının sezilmesine engel olmakta, dilin mantığını, sebepler boyutunu biraz da gizemli hâle getirmektedir. Nasıl ki bir cevizin içine ulaşmak için kabuğunu kırmak gerekiyorsa dilin ve kültürün zevkini hissetmek için kelimelerin arka planına geçmek, onların anlam derinliklerine ulaşmak gerekmektedir.
Kelimelerimizin ilk hâlleri, geçmişin kültürel kodlarını bünyesinde barındırmaktadır. Bir kelimenin ruhuna nüfuz etmek için o kelimenin art zamanlı aşamalarını bilmek lazım. Halkın söylemleri ile zenginleşen ve çağrışım alanları farklılaşan kelimelerin geçmişle bağlantılarını sezmek, onların sihirli dünyasına adım atmayı kolaylaştırmakta, fertlerin kullandıkları kelimelerden daha fazla zevk almasına ve lisan bilinci yakalamasına imkân vermektedir.
Hangi seviyede olursa olsun, kullandığı kelimenin anlam derinliğini merak etmeyen kişilerin, eğitim hayatında başarısız olması kaçınılmaz olur. Dil ve kültür bilinci kelimeleri tanımakla başlar. Kelimenin varlığını, yapısını, mana dünyasını sorgulama melekesi kazanan bireyler, yaşadıkları hayatı, karşılaştıkları olayları, süreci ile birlikte değerlendirmek, hadiselerin arka planını görmek gibi bir alışkanlık kazanırlar ki bu da modern zamanlarda fertlerden beklenen tavrı sergilemelerinin yolunu açmış olur.
LİSAN ALIŞVERİŞİ
Toplumlar genellikle statü bakımından kendi dillerinden daha üst seviyede gördükleri cemiyetlerin lisanından kelime alırlar. Bu kelimeleri kullanan kişiler de kendilerini diğer kişilerden statü bakımından farklı görürler. Toplumun elit kesimi yabancı dillerden aldığı kelimeleri aslına uygun şekilde kullanmaya çalışırken halk, ağız özelliklerini bu sözcüklere katarak onu başka bir şekle sokar. Zamanla bu kelimeler aslından uzaklaşarak farklı bir şekle ve hatta farklı bir manaya dönüşürler. Dışarıdan alınan kelimelerin tesadüfi olarak bir araya gelmiş gibi görüntüsü olur ki bu da kelimelerin güzelliğinin ve faydasının ilk işareti olan çağrışım alanlarını daraltır. O kelimenin taşıdığı anlam ile onu kullanan kişilerin ifade etmek istedikleri mana arasında uçurumlar oluşur.
Eğitim sistemimizde sıklıkla kullanılan ve çocuklar üzerinde menfi etki bırakan tembel kelimesi de bu türden bir problemin kendisini oluşturmaktadır. Bir şeyi iki defa yapmayan anlamına gelen tembel kelimesi Farsça tenbelden bozmadır. Akıllı birisine kırk gün deli denilince kendisini deli sanmasındaki psikolojik tesir tembel kelimesi için de geçerlidir. Bu kelimeyi öğretmenlerin belirli öğrenciler üzerine devamlı kullanmaları öğrencilerin tembelliği kaçınılmaz görmelerine ve onu çok çabuk kabullenmelerine sebep olmaktadır. Eğitimde başarı, zekâdan önce çalışma, bir konu üzerinde tekrar etme ile ilgili bir durumdur.
Tembel kelimesinin bir şeyi iki defa yapmayan anlamı ötelenerek çocukları aşağılayacak tarzda söylenmesi onlar üzerinde baskı oluşturmaktadır. Tembel ve çalışkan sözcükleri yerine çalışan veya az çalışan tanımlaması yapılması daha uygun bir ifade olacak, böylece az çalışan çocuk daha çok çalışması gerektiğini yavaş yavaş bilinçaltına yerleştirecektir.
Enayi kelimesi de anlamsal boyutundan uzaklaşan kelimelerdendir. Enayi kelimesi için Ferheng-i Ziya’da ahmak, kendinden haberi olmayan anlamı verilmektedir. Nişanyan ise bu kelimenin Arapça enâ (ben) kelimesinden türediğini, enâ köküne -i-aidiyet ekinin gelmesi ve (y) kaynaştırma sesi ile ena(y)i (bencil, kendini beğenen) şekline dönüştüğünü söylemektedir. Kelimenin kök olarak ayı ile hiçbir alakasının olmadığı görülmektedir.
Bazı kelime ve söyleyişler iletişim aracı olarak kullanmalarının yanında kültürümüzün bekçiliğini yapmakta, insanımızın inanış biçimlerini, hayat tarzlarını, düşünme ve konuşma şekillerini temsil etmektedir. El pençe divan durmak sözcüğü de bunlardan birisidir.
El pençe durmak, el pençe beklemek kelimeleri aynı anlama gelecek şekilde kullanılmaktadır. Bu kelimelerin çağrışımları bizi kültürel mirasımızın izlerine götürmektedir. Penç Farsçada beş demektir. Pençe sözcüğü ile beş parmağın birleştirilmesi kastedilmektedir. Yahya Kemal “Vur pençe-i Ali’deki şemşir aşkına…” derken, Pençe-i Ali’den Hazreti Ali’nin beş parmağı ile kılıcı kavraması kastedilmektedir.
Gebe, gebermek sözcükleri de mana olarak bütünlük içindedir. Gebe sözcüğünün iri, şişkin anlamı vardır. Gebermek, şişmek anlamına gelir ki hayvanlar öldüğü zaman şiştikleri için halk arasında onlara şişmiş manasında gebermiş denilmektedir. Birisine geberesin denildiği zaman, edebiyatımızda sonucun söylenerek sebebin düşündürülmesi olan mecazımürsel sanatının bir türü yapılmakta, söylenen kişinin hem ölmesi istenmekte, hem de hayvan olduğu ima edilmektedir.
‘MUCİZE’NİN KÖKENLERİ…
İnanmakta zorlanılan durumlar için mucize tanımlamasını kullanılabilmektedir. Mu’cîz kelimesi insanı, benzerini ortaya koymaktan aciz bırakan anlamını içerir. Acz kökünden türemiştir. Beşerin (insanoğlunun) benzerini ortaya koyamayacağı unsur, insanüstü bir gücü işaret etmektedir ki bu da bazı kişilere özel olarak Allah’ın bahşetmiş olduğu olağanüstü duruma delildir. Bu durum da sadece peygamberler için kullanılması gereken bir sıfat olarak görülmelidir. Peygamberlik vasfı olmayan kişiler tarafında zuhur olan bazı tavırlar için mucize benzetmesi yapılması kelimenin mana dünyası ile uyuşmamaktadır.
Kitap, (ketebe) yazma manasını barındırmaktadır. Yazılmış olanların bir araya getirilmesi, (tedvin edilmesi) neticesinde ortaya çıkan nesneye kitap denilmektedir. Bu manada da kitap, yazma eylemi ile olan anlamından uzaklaşmakta, kitap kelimesi ile yazılanların birleştirilmiş ve başka şekle sokulmuş hâli kastedilmektedir.
Paça kelimesi Farsça ayak anlamına gelen pa, pay sözcüğüne ça küçültme ekinin getirilmesi ile oluşmuş, küçük ayak, ayakça anlamında kullanılmıştır. Bu ayağın pişirilmesi ile oluşan yemeğe de paça denilmektedir. Daha sonraları ise hayvan başı için kullanılan kelle kelimesi ile de birleşerek kelle paça kullanımı dilimize girmiştir.
Kelle kelimesinin Türkçede kelle vermek, kelle almak, kelle kesmek vs. kullanımları da vardır. Tokatlı Leali, İran bölgesinden Anadolu’ya gelip itibara ve makama nail olan şairler için “Rûmda kellelenmesün mi Acem/Buldu bu izzet ile çün ekrem” diyerek kellelenme sözcüğünü zenginleşme, makam ve mevkie ulaşma anlamında kullanmıştır.
Kemençe, Farsça yay anlamındaki kemân kelimesinden türemiş bir isimdir ki yine Farsça küçültme ça-çe ekini alarak küçük yaylı anlamında kemânçe, kemençeye dönüşmüştür. Bahçe kelimesinde de aynı durum söz konusudur. Bağ-çe (bahçemsi, bağ gibi) kelimesi bahçeye dönüşmüştür.
Ter yaş, ıslak, taze, nemli anlamları olan Farsça bir kelimedir. Yağ kelimesi ise Türkçedir. Tere yağ taze, nemli, yeni yağ anlamlarında kullanılmaktadır.
Türkçenin problemli seslemlerinden birisi yumuşak (g) sesidir. Bu ses bulunduğu kelimelerin birçoğunda düşmektedir. Ağabey (büyük abi) ve ağa bacı (büyük abla) sözcükleri de (ğ) sesinin düşmesi ile değişime uğraşım kelimelerdir. Ağabey kelimesi -ğ- sesinin düşmesi ve Osmanlıca yazımı sebebi ile zamanla abiye; ağa bacı kelimesi de abacıya dönüşmüştür.
Yabana atmak, kelimesi de okçulukla ilgili durumdan dilimize kazandırdığımız bir tabirdir. Bugün futbolda hedefinden çok farklı yerlere gönderilen top için, dağlara taşlara vurmak tabirinin okçuluktaki anlamını karşılayan bir ifadedir. Okçulukta hedef atışında karavana atmak denir ki bunun yerine salkıya atmak ifadesi de kullanılmaktaydı. Salkı(ya) atmak ise menzil atışında okun, ana taştan çok fazla sağa sola atılmasına, aykırı atmaya denirdi.
Yine halkımız arasında okunu atıp yayını asmak tabiri vardır. Bunun aslı yayını asmak değil yayını yasmaktır. Nakşî Ali Akkirmânî Aynu’l Hayat adlı mesnevisinde “İkilikten kurtarıp ola halâs/Diye bana okun atdın yayın yas”, beytinde olduğu gibi yayını yasmak, yayı boşaltmak, kiriş indirmek ve atışı bırakmak anlamlarını içermektedir.
“BUNDAN İYİSİ ŞAM’DA KAYISI”
“Bundan iyisi Şam’da kayısı” sözünün ise enteresan bir serüveni var. Bu ifadenin manasını anlamak için Şam şehrinin kayısı ile bağlantısına bakmak gerekmektedir. Yazar Amin Maalouf, “Doğu’dan Uzakta” adlı romanında Şam kayısısının beyaz renginin ve çok özel tadının olduğunu, bu kayısıları iş adamlarının hasat zamanından önce satın aldığı için halkın bu lezzetin farkında olmadığını söylemektedir. Kapitalist sistemin olmadığı geçmiş zamanlarda bu kayısıları birçok kişi tatmış, her şeyin en güzelinin Şam’daki kayısı olduğu manasında bu söylemi kullanmışlardır. Şam kayısısını tatmayanların bu söylemin manasına tam olarak vâkıf olmaları zor görünmektedir.
Günümüzde dilin iletişim boyutu ön plana çıkarılmakta, estetik, zevk boyutu ihmal edilmektedir. Dilin imkânlarını iyi kullanmak, kelimeleri sanatsal yönleriyle ifade etmek için sözcüklerin geçirmiş oldukları aşamaları bilmek, onların anlam derinliklerine vâkıf olmak gerekmektedir.
Dil zevki, kelime zevkinden başlar; insanların dünyası sahip oldukları ve kullandıkları kelimelerin dünyası kadardır. İnsanların ruhu gibi kelimelerin de bir ruhunun olduğu, bu ruhun bizim kültürel dünyamızın köklerini oluşturduğunu bilmemiz gerekir
.
Türk-İslam tarihinde altın bir sayfa
8 Aralık 2019 02:00
Numan Aydoğan Ünal
İhlas Vakfı Türk Dünyası Koordinatörü
Muhammed Masum hazretlerinin devrinde yaşayan Sultan Âlemgir Şah, ‘Fetâvâ-i Âlemgiriyye’ eserini hazırlattı. Bu eser Osmanlılardaki ‘Mecelle’ çalışması istisna edilirse İslam hukuk tarihinde eşine rastlanmaz hizmetlerden biridir. Fakat kitap ‘Fetâvâ-i Hindiyye’ adıyla meşhur olmuştur.
Türk-İslam tarihinde Hindistan’ın çok mühim bir yeri vardır. Türk devletlerinin hâkim olduğu zamanlarda Hindistan’da büyük âlim, evliya, devlet adamları ve sultanlar yetişti. Çağdaş olup aralarında manevi bağda bulunanların birisi, büyük İslam âlim ve evliyası, zamanının kutbu Muhammed Masum Farukî hazretleri diğeri ise Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman gibi devrinin muhteşem hükümdarı Evrengzib Âlemgir Şah’dır.
Muhammed Masum hazretleri, İmam-ı Rabbani hazretlerinin üçüncü oğludur. 1599 senesinde Hindistan’ın Serhend şehrinde doğdu. Babasından sonra zamanının en büyük ikinci evliyasıdır. "Silsile-i Aliyye" denilen âlim ve evliyaların yirmi dördüncüsüdür. Kur'ân-ı kerimi üç ayda ezberledi. 16 yaşında bütün ilimlerin tahsilini bitirdi. Babası İmam-ı Rabbani hazretleri bir mektubunda buyuruyor ki: “Bu günlerde oğlum Muhammed Masum, ‘Şerh-i Mevâkıf’ı bitirdi. Yunan felsefecilerinin kusur ve hatalarını iyi anladı, faydası ve kârı çok oldu. Allahü tealaya bu ihsanlardan dolayı hamd ve senâlar olsun.”
İslam tarihinde rüşd ve hidayeti onunki kadar yaygın bir âlim ve mürşid görülmemiştir. Dokuz yüz bin kişi ona tâbi oldu. Talebelerinin kırk bini velî, yedi bini de mürşid-i kâmil, yani çok büyük âlim ve evliya oldu. Babası İmam-ı Rabbani hazretleri; “Sen zamanının kutbu olursun” buyurarak müjde verdi. Nitekim daha sonra bunu kendisi “Allahü teala’ya hamd-ü senalar olsun. Vadedilen ele geçti. Babamın müjdelediklerine kavuştum” diyerek belirtti.
Devrin Sultanı Âlemgir Şah da Muhammed Masum hazretlerinin müritlerinden ve halifelerinden biriydi. Yetişmesinde büyük rolü vardı, ona tam tâbi idi. Duasını alır, nasihat ve emirlerini dinlerdi. Başarıları ve hayırlı hizmetleri ile büyük bir İslam devletine sahip olması, Muhammed Masum Farukî hazretlerinin himmet, tasarruf ve teveccühleri sayesinde oldu.
Âlemgir Şah 1618’de Malva Duhad’da doğdu. Annesi Begüm Mümtaz Mahal’dir. Şah Cihan’ın üçüncü oğludur, Babür Şah’ın 5. kuşaktan torunudur. 31 Temmuz 1608’de 40 yaşında padişah oldu. Tahtta en uzun kalan Türk hükümdarıdır. Osmanlı Sultanı Kanuni’den daha fazla, elli yıla yakın hükümdarlık yaptı. 1707’de 90 yaşında iken Ahmet Nagar’da vefat etti. Ravza denilen yerde defnedildi. Âlemgir Şah’ın dört oğlu üç kızı vardı.
Çok iyi bir ilmî ve askerî eğitim gördü. Binicilik ve harp oyunları konusunda mükemmel yetişti. Tefsir, hadis, fıkıh üzerinde tam bir âlim idi. Türkçe, Farsça, Arapça ve Hintçeyi çok iyi bilirdi. Hat sanatını da öğrenerek "Hattat" pâyesini aldı.
Âlemgir Şah’ın en önemli özelliklerinden birisi tam bir cesaret ile gayesine erişmekte gösterdiği azim ve sebattır. Askerî sahada gösterdiği cesaret ve başarıyı diplomasi sahasında da gösterdi. Çok iyi bir hafızaya sahipti. Aynı zamanda yorulmaz bir liderdi. İktidarı zamanında kendisiyle görüşebilme fırsatı bulan İtalyan doktor Gemalli Careri, Âlemgir’in kendisine yapılan müracaatları tek tek okuduğunu, bunları cevapladığını ve bu işten büyük zevk duyduğunu kaydetti.
Devletin bütün ihtişamına rağmen Âlemgir’in sade bir hayatı vardı. Giyim kuşamı ve diğer her türlü işleri sade idi. Çok düzenliydi. Doksan yaşında vefat ettiğinde bedenî hiçbir bozukluğu yoktu. Okumayı çok severdi. Mektuplarının toplandığı “Ruk’at-i Âlemgirî” kitabı, uzun zaman, basit fakat güzel nesir yazma umumi ders kitabı olarak kaldı. Şiir söylemede de kabiliyetliydi.
Hemen hemen bütün Hint-İslam liderlerine ağır bir dille saldıran Will Durant, Âlemgir Şah için şu itirafı yapmaktan kendini alıkoyamadı: “Suç ve suçlunun üzerine gitmede hemen hiç cezaî metotlar kullanmadı. Dîni tarafından yasaklanan bütün yiyecek, içecek ve şatafattan uzak durdu.’’
Devlet hazinesinden para almaktan çekindiği için kendi eliyle Mushaf yazar, onu satıp geçimini bile temin ederdi. Kur'ân-ı kerimi, hükümdar olduktan sonra ezberleyerek hafız oldu. Farz namazları vakti girer girmez cemaatle kılardı. Cemaati hiçbir zaman terk etmedi. Cumayı mutlaka Mescid-i Kebir’de eda ederdi. Gecelerini ibadet, zikir, kıraat ve tefekkürle geçirirdi. Ramazan ayının son on günü mescidde itikâfa girerdi. Pazartesi, perşembe ve cuma günleri oruç tutardı. Daima abdestli olur, zikirlerini ihmal etmez, çok salevat getirirdi. Zühd ve fakr hayatını hiç terk etmedi. Arpa ekmeğine rağbet ederdi.
YAPTIĞI BÜYÜK HİZMETLER
Âlemgir Şah, dinî ve sosyal pek mühim hizmetler yaptı. Memleketin ileri gelen ulemasından meydana getirdiği kalabalık bir heyete, her türlü imkânları verip, büyük kütüphaneler kurdurdu. Müslümanların hukuki meselelerine kolaylık sağlamak üzere ‘’Fetâvâ-i Âlemgiriyye’’yi hazırlattı, Osmanlılardaki “Mecelle” çalışması istisna edilirse İslam hukuk tarihinde eşine rastlanmaz hizmetlerden biridir. Kendi adına izâfeten “Fetâvâ-i Âlemgiriyye” denilen fakat “Fetâvâ-i Hindiyye” diye meşhur olan bu hukuk kitabını, Kanun-ı Esasî yani Anayasa olarak kabul etti. Hanefi mezhebine göre hazırlanan bu hükümler, adil kadılar tarafından memleketin her tarafında tatbik edildi. Ayrıca hadis ilmine dair eser telif etti. Onu şerh edip Farsça’ya tercüme etti.
İslam hukukuna göre Müslüman olmayanlardan alınması gereken “Cizye” vergisi, Ekber Şah tarafından 1564 yılında kaldırılmıştı. Âlemgir Şah’ın emriyle 1679’da cizye yeniden alınmaya başladı. Devrinde milyonlarca gelir sağlayan akla hayale gelmedik çeşitlerde ve şekillerde sekseni bulan İslamiyet’in emretmediği vergiyi, mümin ve kâfir herkesten kaldırdı. Müslüman, kâfir herkesin gönlünü aldı. Bu uygulamalardan sonra hazine zayıflaması gerekirken zenginleşti.
Sultan Âlemgir, şehzadelik devresinde Hindu olan Dekken köylülerinin kalkınmasına çalışmış onlara tohum ve hayvan satın alabilmeleri için geniş ölçüde borç verdirmiş ve sulama işini önemle ele almıştır. Bu davranışı onun taassup sahibi olmadığını gösterir.
20 Şubat 1556 yılı başlarında çıkardığı bir fermanda şöyle demektedir: “İslam’a uygun olarak şuna karar vermiştir ki öteden beri var olan mabetler yıkılmayacaktır. Ancak yeni mabet yapılmasına da izin verilmeyecektir. Buyruğumuz şudur ki, bundan böyle kimsenin bu gibi yerlerde Brahmanların veya başka Hinduların işlerine, İslam’a aykırı olarak karışmamasını ve onları rahatsız etmemesini sağlayasınız.”
1663 senesinde Brahmanların, kocası ölen kadının kendini yakıp kül etme âdetini kesin bir şekilde yasakladığı için bu din mensuplarının sızlanmalarına sebep oldu. Bu yasak, mutaassıp Hindularca din işlerine karışma sayılırsa da insanî maksadı olup onların iyiliği içindi.
Âlemgir Şah, ayak altında kalarak sürünebilir endişesiyle paralar üzerine yazılan Kelime-i tevhidi kaldırdı.
Mecusi âdeti olduğu için, bid’at gerekçesi ile "21 Mart Nevruz’’ bayramını yasak etti. Tahta çıkışı ramazan ayında olduğu için bu ayın ilk gününü bayram ilan etti. Sarayda çalgı yasaklandı, sadece belirli saatlerde vurulan nevbete izin verildi ki, bu da askerî maksatlıdır. Devrinde çalgıcılar, müzik araç ve gereçlerini bin kişilik konvoyla mezara gömdüler.
Mekke ve Medine’de ikamet eden seyyidlere, mücavirlere, hademeye ve itikâf yapanlara nezir olmak üzere 63 bin altın gönderdiği “Âlemgirnâme”de kayıt edilmektedir. Ayrıca, Maveraünnehir uleması ile de yakın ilgilendiği, bu bölgedeki Türk din adamlarına para yardımı yaptığı kayıtlarda zikrolunmaktadır.
“Meâsir-i Âlemgirî’ye” göre Sultan Âlemgir’in yaptığı hayrat şu şekilde sıralanabilir:
Ramazanda 9 bin altın, diğer aylarda bundan biraz az olmak üzere nakdî yardımı ihtiyaç sahiplerine dağıtırdı. Başşehir Agra ve diğer birçok vilayette fakir fukara için bulgur haneler açtırdı. Yolcular için konak yerlerine kervansaraylar yaptırdı. Bütün camileri devlet hazinesinden tamir ettirdi. Ve Buralara imam, müezzin ve hatib tayin ederek onları maaş gibi daimi gelire bağladı. Ulemaya, fazilet ve ilimle uğraşan öğrencilere devlet kesesinden yardımlarda bulunurdu.
Müslüman halk Âlemgir Şah’ı velî olarak kabul ederdi. Kendisine ‘Pir’lik izafe ederek “Âlemgir Zinde Pir” derlerdi.
Bir keresinde, Agra Delhi bölgesinde yaşayan Sate Hinduları ayaklanmıştı. Müslüman askerler onların hazırladıkları büyü ve sihirlerden psikolojik olarak etkilenerek ürkmüşlerdi. Âlemgir Şah bu korkuyu ortadan kaldırmak için Müslüman askerlerin bayraklarına kendi eliyle Kur'ân-ı kerim âyetleri ve duaları yazarak askerlerin moralini düzeltti.
Âlemgir Han, Hinduların Müslüman olması için pek çok faaliyette bulundu. Bazen bizzat kendisi Müslüman olacaklara "Kelime-i Şehadet" söyletir, hil’at ve başka hediyeler verirdi. Yeni Müslüman olanlara İslamî isimler verip fillerin sırtında şehirleri gezdirtirdi. Âlemgir Şah’ın âdil idaresine hayran kalan Hindular, böyle merhametli bir Sultanın dinine girmek için âdeta yarışıyorlardı. Bundan dolayı, binlerce Hindu’nun batıl dinleri bırakıp hak din olan İslamiyet’i seçmelerine vesile oldu.
İslam’a yeni girenlere, günlük ihtiyacını karşılamak üzere çeyrek rupi para yardım yapılırdı. Taşrada yeni Müslüman olanlar sünnet edilir onlara hil’atlar giydirilir, bir aylık yiyecek parası hediye edilirdi.
Tarihçi Yılmaz Öztuna diyor ki: “Âlemgir Şah, tarihin en muhteşem ve en zengin hükümdarlarından biridir. Saltanatında, devletinin bütçesi, en büyük Hıristiyan devleti olan 14. Louis Fransa’sının bütçesinin on beş katı idi. İmparatorluğu o bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Doğu Afganistan Nepal, Butan ve Birmanya’nın Arakan eyaletinden oluşuyor, 4.600.000 küsur kilometrekare üzerinde yayılıyordu. O zaman 700 milyonu bulmayan bir dünyada, Âlemgir Şah’ın Hindistan Türk İmparatorluğu 170 milyondu. Nüfus bakımından dünya devletleri arasında birinci, kudret ve önem bakımından Osmanlı’dan sonra ikinciydi.”
.
.
TENGRİLERDEN TEVHİDE… Türkler İslamiyeti süratle benimsediler
15 Aralık 2019 02:00
PROF. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
İslamiyeti kabul eden ilk Türklerde İslami terminoloji henüz tam bilinmiyor ama haramlar, helâller, ibadet esasları eksiksiz uygulanıyordu. Mecelle’nin de çok ısrarla üzerinde durduğu örf hukuku İslâm’a göre daha Karahanlılarda uygulanmaya başladı.
İslâm öncesi bazı âdetler bertaraf edilmekle birlikte “Tengri” kelimesi “Allahü teâlâ” yerine kullanılmaya uzun süre devam edecekti. Bir iddiaya göre Tengri kelimesi “tang yiri” yani tan yeri ifadesinden kaynaklanmaktadır.
İslâmiyet’in kabulüyle Türkler bambaşka bir yaşayış düzenine geçtiler. Hayatları tamamen değişti. Çok üstün bir yaptırım gücüne sahip olan töreler bile yeni kabul ettikleri din çerçevesinde uygulanmaya başladı. Mecelle’nin de çok ısrarla özerinde durduğu örf hukuku İslâm’a göre ilk defa Karahanlılarda uygulanmaya başladı.
Bütün mesele, Hukûk-ı İslâmiyye ve Istılahât-ı Fıkhiyye’de idi. İslami terminoloji henüz tam bilinmiyor ama haramlar, helâller, ibadet esasları eksiksiz uygulanıyordu. İslâm öncesi bazı âdetler bertaraf edilmekle birlikte “Tengri” kelimesi Allahü teâlâ yerine kullanılmaya uzun süre devam edecekti.
TENGRİ-TANGRI
Göktürklerle başlayan veya yazılı belgelere (kitabeler) göre hüküm verebildiğimiz "Kök Tengri" inancı, İslâmiyet’in kabulüyle yerini bir olan Allah’a terk ederken, "Tengri", Zât-ı ulûhiyetin adı yerine ikâme edildi. Bir seyyie bin hasenâtla bile kolay giderilemiyor. Sonrasında örneklerle göstereceğimiz gibi birçok muteber Sünni eserlerde bile bu şekilde kullanılmıştır. Bu tengri kelimesi nereden çıkmıştır: Türkçede kök, mavi demektir. Tengri kelimesi ise gökyüzü anlamındadır. Türkçede muhtemelen “tengirmek” yani yerden göğe veya yukarı doğru çıkmak, yükselmek anlamında kullanılmıştır. “Örmek” veya genel kullanılışıyla “örü turmak” ayağa kalkmak olarak kullanıldığı için, tengirmek bu fiile daha yakındır. “Tengir-i” şekliyle türeyen bu zarf fiil şekli, giderek daralmayla “tengri” olmuştur. Yani menşei itibarıyla bile Allahü tealaya mekân isnadıyla türeyen “tengri”nin kullanılması esastan yanlıştır. İleride, yine başlangıçta görülen tangrı, çalap, Selçuklu metinleriyle başlayan sultan, pâdişah, hudâvendigâr, çîredest, Osmanlıda devam eden yezdân, hudâ gibi Allâh lafz-ı celâli veya onun mübarek isim ve sıfatları dışında iâreten kullanılmış kelimelerin doğruluk ve eğriliklerini belirtip, bunları sizlerin takdirine sunacağız.
Bir diğer iddiaya göre Tengri kelimesi “tang yiri” yani tan yeri ifadesinden kaynaklanmaktadır. Bu meyanda “Tang tengri” şiiri belki bu iddialar için mesnet olabilecek niteliktedir. Turfan kazılarında bulunan bu ilk yazılı belgelerden kabul edilen şiir Sogdça olup 7. veya 8. asra ait olmalıdır. Şiirde başlık yerine kırmızı renklerle “vam vagı-mung baş” ibaresi kullanılmış olup Türkçeye “tanrı ilâhisi” diye çevrilmiştir.
İÂRE İSİMLERDEN: TENGRİ-TANRI
Bu kelimenin başlangıç metinlerinde bir hayli kullanıldığını bazı eserlerden alıntılarla açıklayacağız:
İrşâdü’l Mülûk ve’s-Selâtîn (Sultan ve meliklerin uyarılması, irşâdı)
Aslen Arapça bir eser olup satır altı olarak tercüme edilmiştir. Metnin yazarı bilinmemektedir. Sondaki bir ibare 1387 yılında Berke Fakih tarafından Kıpçak Türkçesiyle aktarıldığını gösterir. Sünnî akait üzeredir. Sultan ve melikleri irşat etmek için yazılmıştır. Allahü teâlâya hamd, onun Rasûlü ve yakınlarına duadan sonra, eserin telif sebebi şöyle anlatılır: İskenderiyye’de saltanat sahibi Seyfî Bacman, kitabın müellifinden İmâm-ı A’zam mezhebi üzere, ibadetlerde faydalı olacak kısa ve özlü bir eser meydana getirmesini istiyor. Müellif bu isteğe uyup bu eseri telif ediyor. Eserde geçen ibarelere bakalım:
“Tengri te’âlâ ivi birle” 288, 3-a (Allâh’ın evi ile)
“Tengri te’âlâ Âdem Nebîge on sahife, takı Şît Nebige elig sahife… 36, a-9” (Allahü teâlâ Âdem Peygamber’e 10 sayfa, Şit Peygamber’e elli sayfa vd.)
İrşâdü’l- Mülûk ve’s-selâtîn Doç. Dr. Recep Toparlı, Ankara 1992 Kitâb-ı fi’l-Fıkh (Fıkıh kitabı)
1421’den önce yazılan bu eserde de Tanrı kelimesinin kullanılışına dikkat edelim: “Şükür Tangrıya sâbitdür ol Tangrı teâlâ ‘âm eyledi barça iklîme kim ni’metlerini dahi keremini.” (Allahü teâlâya şükürler olsun ki o Allah sabittir (kıyam bi nefsihi) Nimetlerini ve keremini her ülkeye dağıttı.)
“Tanuklug virür men Tangrıdan özge Tangrı yok ol Tangrı münezzehdür şeriklerden zıdlardan. Ol Tangrı teâlâ yücedür. (Şahidim ki Allah’tan başka ilâh yoktur; şeriklerden ve zıtlardan beri olan yüce Rabbdir.)
Kıpçak Türkçesi, Yrd. Dr. Recep Toparlı Kıpçak Türkçesi Erzurum, 1986 Nehcü’l- Ferâdîs (Cennetlerin Yolu)
1358’den önce Kerderli Mahmûd bin Alî tarafından Harezm Türkçesi ile yazılmış dînî-didaktik bir eserdir. “Tangrı tebâreke ve teâlâ İsmâ’îl Peygambar oglanlarıdın Kinâna atlıg kabîlasındın Kurayş kabîlasını ödürdi.” 1, 1-6 ( Allâhü teâla İsmâîl Peygamber neslinden Kinâne adlı kabileden Kureyş kabilesini seçti.)
Neehcü’l- Ferâdîs, Metin, Tıpkıbasım, Çeviri Janos Eckmann, yayınlayanlar. Semih Tezcan, Hamza Zülfikar. Ankara 1995.
Birinci bölüm “Peygambar aleyhisselâmnung fazâyil içinde turur.” (Peygamber Efendimizin faziletlerini anlatır)
“Ekinç bâbı Hulefâ-yı râşidîn takı Ehl-i beyt takı tört imâm fazâyilining beyânı içinde turur.
(İkinci bölüm Dört Halife, Ehl-i beyt, Dört İmamın faziletlerini beyan eder.)
“Sahâbalar aydılar yâ emîre’l- mü’minîn song halîfa kim bolgay kimni maslahat körersiz. Tediler erse Ömer aydı radıyallâhü anh biri Osmân turur takı biri Alî turur takı biri Talha turur takı biri Zübeyr turur takı biri Abdurrahmân ibnü Avf turur takı biri Sa’d ibnü Vakkâs turur” 85. 12-17 (Sahâbe efendilerimiz dediler ki: Ey mü’minlerin emîri, sizden sonra kimi halife olarak görürsünüz dediklerinde Ömer radıyallâhü anh dedi ki: Benden sonra sizler ittifakla şu altı kişiden birisini halife kılacaksınız: Biri Osman’dır, öbürü Ali’dir, diğeri Talha’dır, diğeri Zübeyr’dir, Bir diğeri Abdurrahmân bin Avf’dır, biri de Sa’d ibni Vakkasdır.)
“İmâm Ahmed Hambel rahmetullâhi aleyh ol âlimlerden erdi kim ilmi birle amel, kılur erdi takı ömrini takvâ perhîz birle keçürür erdi” 135-7 (İmam-ı Hambel hazretleri ilmiyle âmil olup ömrünü takva üzere geçirirdi.)
Bu eserde Tangrı 27, Tangrı teâlâ 50, Tangrı te’âlâ ve tebâreke 17, Tangrı birle 8 (Tanrı ile), Tangrı üçün 7, Tangr’nı ( Tanr’ıyı ) 6, Tanrı’nıng 17, Tangrıga 2, Tangrıke 1 Tangrıka (Tanrı’ya) 19 Tangrıdın 17, Tangrılık 1 defa kullanılmıştır. Ayrıca Rabb 40 Rabbî (Allâh’ım) 68, Rabbü’l izze 3, Rabbü’l- âlemîn (Âlemlerin Rabbi) 2, Rabbenâ (Allâhımız) 8, Rabbânî (ilâhî) 2 defa kullanılmıştır.
Aynı eserde Hakk kelimesi de bir hayli kullanılmıştır. Bu meyanda Hakk 500, Hakk tebâreke ve te’âlâ 216 defa kullanılmıştır.
Kitâb-ı fi’l- Fıkh bi’l-Lisâni’t-Türkî (Türk Dili Üzerine Fıkıh Kitabı)
Çeşitli fıkıh kitaplarından toplanan fetvalardan meydana gelmiş bir 15. yy eseridir.
“Tengri Resûli eyiddi sallâllâhü aleyhi vesellem Yâ Alî iki da’vîcinüng birisi üçün hükm itmegün…" (Allâhü teâlânın Rasulü dedi ki, Yâ Ali iki davacının birisi için hükmetmen…)
“Kıpçak Türkçesi, Yrd. Doç. Dr Recep Toparlı, Erzurum, 1986
Bu eserlerde hak mezheplere ne kadar önem verildiğini gösteren bazı ibarelere de bakalım:
“İmâm Ebû Hanîfe katında katında dahi İmâm Yûsuf katında dahi İmâm Muhammed katında ammâ İmâm Züfer katında ol da’vî idgen kişi” … 2a.
Burada Hanefî fıkıh imamlarından İmâm-ı A’zam ve üç kıymetli talebesinin hepsinin içtihatlarına yer verilmesi oldukça önemlidir.
Bu arada diğer hak mezhep imamlarını da me’haz olarak göstermesi de sünnî akâid gereği olarak anlaşılmalıdır.
“İmâm Şâfi’î katında da’vî idici kişi…” 2b.
Aynı kitapta kaynak olarak “Bedâyii’s-Sanâyi’ fî-Tertîbi’ş-şerâyi” gibi önemli bir eserden alıntılar vardır. Bu eser İbn Âbidîn’e (v. 1836 ) göre Hanefî Mezhebi’ne ait kitaplar içinde benzeri bulunmayan bir eserdir; Kitâbü’t-Tahâre ile başlayıp Kitâbü’l-Karz ile bitmektedir.
Bu konuya Anadolu coğrafyası dışında, Harezm ve Kıpçak sahalarındaki eserlerden örnekler verdik. Çok geniş bir coğrafyada yerleşen Türklerin eserlerindeki İslâmî terimlerin giderek asla yaklaşması hemen hemen Molla Fenâri (rahmetullâhi aleyh) ile başlar. 16. asır sonlarında bu işlem tamamlanmış olur.
Türkler, İslâmiyet’i kabul ettikten sonra Kaşgar, Semerkand, Horasan, Mâverâünnehr, Harezm, Kıpçak, Anadolu, Mısır, Mağrip ve Balkanlarda kahir ekseriyetle hep Ehl-i sünnet îtikâdı üzere oldular. Bu konuda mesnetsiz söylentilere, mûteber eserler ışığı altında, ilmî delillerle cevap vermeye devam edeceğiz. Bir dahaki yazımızda buluşmak üzere esen kalınız efendim...
.jpg)
.
.
Ulu Türkistan’da aydın katliamı
22 Aralık 2019 02:00
Stalin, iktidarında tamamen kendi iradesi ile psikopat planını devreye soktu. Kırım Türkleri, Ahıska Türkleri ve Karaçay Türklerini hayvan vagonlarına koyarak evlerinden binlerce kilometre uzağa sürdü. Tarihimizde mikroskopla soykırım arayıp bulamayan emperyalist Batı ise Stalin’in Türkistan’da yaptığı soykırımları görmezden geldi.
Ulu Türkistan coğrafyasındaki devletlerimiz Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ile Hazar’ın bu tarafındaki Azerbaycan, bildiğiniz gibi 70 yıl yani bir asra yakın bir süre Sovyetler Birliği içinde yaşadılar. Fakat onun öncesinde de Çarlık Rusya’sının işgalinde, savaşında ve baskısında bir o kadar daha eziyete ve hücumlara maruz kaldılar. En son 1916 yılında tüm Türkistan’da pek de organize olmayan halk hareketi ve isyanı oldu. Ruslar bu isyanı çok kanlı bir şekilde bastırdılar. Bolşevikler iktidara gelince dünya tarihinde her zaman olduğu gibi savaşarak alt edemeyecekleri Türklere tutmayacakları sözler vererek entrika ile yenmek istediler. Nitekim Lenin, Türkistanlılara, 24 Mayıs 1917’de “Rusya Halkları Beyannamesi”nde yaptığı konuşmayla şöyle sesleniyordu:
“Rusya Müslümanları, Volga ve Kırım Tatarları, Sibirya ve Türkistan Kırgızları ve Sartları, Kafkas ötesinin Türk ve Tatarları, Çeçenler ve Kafkas Dağlıları! Camileri ve ibadethaneleri yıktırılmış, inanışları, gelenekleri, çarlar ve Rusya’nın yıkıcıları tarafından boğulmuş olan sizler! İnanışlarınız ve gelenekleriniz, millî ve kültürel kurumlarınız bundan sonra serbesttir ve dokunulmazlık içindedir. Millî hayatınızı serbestçe ve müdahalesiz şekilde organize ediniz. Bu sizin hakkınızdır. Biliniz ki, haklarınız Rusya’nın tüm halklarının hakları gibi, ihtilalin bütün gücü ve onun organları olan milletvekilleri, işçiler, askerler ve köylüler Sovyetler tarafından korunacaktır. O hâlde bu ihtilali destekleyiniz...”
Çarlık Rusya’sıyla savaştan yorgun düşen kardeşlerimiz “yeter ki savaş bitsin” düşüncesiyle anlaşma yoluna gittiler. Ana hatlarıyla Türkistanlı Türkler, iç işlerinde özellikle dinî ve kültürel inançlarında özgür olacaklardı. Sadece dış işlerinde SSCB içinde yer alacaklar ve herhangi bir savaş durumunda müttefik olacaklardı. Sonuçta genel bağımsızlık için bir yol görünmüştü. Fakat Bolşevikler daha Lenin döneminde çark etmeye başladılar, bağımsızlığa giden her hareketi bastırdılar. Fakat Stalin döneminde ve hâssaten İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte zulüm de başladı. Hitler Almanya’sı, ne Anadolu Türklerine, ne de Türkistan Türklerine karşı savaş ilan etmedi, hatta Türkiye ile müttefik olma yolunu bile denedi, maksadı Kafkaslar üzerinden de Ruslara bir cephe daha açmaktı ki bunu kabul etmedik. Ruslar İkinci Dünya Savaşı’nda Türkistan ve Kafkas Türklerinden eli silah tutan bütün erkekleri askere çağırarak onları en önde cephelere sürdü. Yüz binlerce Müslüman Türk (Kazak, Kırgız, Özbek, Türkmen, Tatar, Başkurt, Azerbaycanlı ve diğerleri) can verdiler, sakat kaldılar veya kayboldular.
Asıl zulüm savaştan sonra başladı. Stalin, tamamen kendi iradesi ile psikopat planını devreye soktu. Kırım Türkleri, Ahıska Türkleri ve Karaçay Türklerini soğuk bir gece yarısı yanlarına hiçbir eşya aldırmaksızın hastasıyla, yaşlısıyla ve çoluk-çocuğuyla yük ve hayvan vagonlarına koyarak evlerinden ve yurtlarından binlerce kilometre uzağa sürgüne gönderdi. Birçoğu yolda soğuk ve açlığa dayanamayarak öldü. Kalanları da gelişigüzel trenin durduğu yerde köy, şehir, kasaba fark etmeksizin vagonlardan indirdiler. Kazakistan’da Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Kazak-Türk Üniversitesi’nde görev yaptığım yıllarda bu trajedi ile ilgili yaşlılardan bizzat yaşadıkları olayları dinlemiştim. Birini sizinle paylaşmak istiyorum: “Sabaha karşı Kazakistan’ın Çimkent şehrinde bizi trenden indirdiler. Gidecek hiçbir yerimiz yoktu, perişan bir hâldeydik. Hava aydınlanmaya başlayınca insanlar bize uzaktan bakmaya başladılar, çocuklar ve kadınlar bize korku dolu gözlerle bakıyorlardı. Yavaş yavaş birkaç yaşlı Kazak bize yaklaştı. Babam onlara doğru yürüyüp ‘Selâmünaleyküm!’ dedi. Bunu duyunca hayretle birbirlerine bakıp ‘bunlar Müslüman selam verdiler’ diye konuştular. Sonra etraftakilere seslenip çağırdılar ve trenden inen hepimizi paylaşıp evlerine götürdüler. Yemek ikram edip, bir odalarını bize verdiler. Daha sonra bize anlattıklarına göre o bölgede görev yapan Ruslar demişler ki: ‘Buraya trenle gelenler olacak, sakın onlara yaklaşmayın çok tehlikeliler ve içlerinde insan yiyen vampirler bile var.’ Meğer onun için bize yaklaşmamışlar ve korku dolu gözlerle bakmışlar...” Bu durum sadece Kazakistan’da değil, Kırgızistan ve Özbekistan’da da mutlaka aynı şekilde cereyan etmiştir...
Peki, sürgün edilmeyen diğer soydaşlarımız rahat mı ettiler? Elbette hayır. Ulu Türkistanlı kardeşlerimizin çoğunluğu konargöçer hâlde yaşıyorlardı. Hayvancılık ve tarımla hayatlarını idâme ediyorlardı. Baharda yaylaya çıkıp kışa doğru ovalara ve yerleşim merkezlerine dönüyorlardı. Ruslar bu durumdan rahatsız oldular ve güvenlik gerekçesiyle yasaklama yoluna gittiler. Asıl amaçları Türkistan halkını sanayide ve kendi uygulamaları olan kolhozlarda yani tarım köylerinde kullanmaktı. Zorbalıkla, milyonlarca hayvanı keserek ya da öldürerek tren vagonlarıyla Moskova ve o zamanki adıyla Leningrad bugünkü adıyla St. Petersburg’a sevk ettiler. Tek geçim ve beslenme kaynakları ellerinden alınan insanlar açlık içinde öldüler. Hâlen yaşayanların anlattıklarına göre açlık ve sonucu hastalık yüzünden ölenlerin sayısı yüz binleri hatta milyonları buldu. Bizim tarihimizde mikroskopla soykırım arayıp bulamayınca isyancı Ermeni tehcirini genosit diye dünyaya bağıran emperyalist ve ‘tek dişi kalmış canavar’ Batı, Stalin’in Türkistan’da yaptığı bu soykırımı görmezden geldi. İşte bu duruma Türkistan halkı isyan etti. Aydınları fikir ve düşünceleriyle, kalemleriyle bunu yöneticilere anlatmaya çalıştılar. Hazımsız komünist bürokrasi, bu haklı ve medenî isyanı devlete başkaldırı olarak niteleyip iftira ve yalancı şahitlerle uyduruk mahkemelerde yargılayıp ya idam etti ya da Sibirya’ya çalışma kamplarına sürgüne gönderip orada öldürdü. Bu zulümden en çok pay Kazaklara düştü ki kaynaklara göre 1917 yılında nüfusları 6 milyondan fazlayken, 1939 yılında Ruslar bilerek veya katlederek bu sayıyı 2 milyon 300 bine kadar düşürdüler. 1919-1922 yılları arasında yaklaşık 1 milyon, 1930-1933 yılları arasında ise 1 milyon 750 bin (nüfusun yüzde 40’ı) Kazak Türkü açlıktan ve totaliter rejimin acımasız yönetimine ayaklanmaları sebebiyle kurşuna dizilmek suretiyle öldürüldü.
"ALAŞ ORDA" HAREKETİ
Ulu Türkistan coğrafyasında Kazaklardan oluşan Alaş Orda (ben bunu ‘hücum merkezi’ diye Türkiye Türkçesine çeviriyorum) çok önemli bir yeri vardır. 1917 ile 1920 yılları arasında Kazak aydınları hızla örgütlenmeye başladılar. Almatı, Ural, Aktöbe, Kökşetav, Kostanay ve Semey gibi şehirlerde temsilcilikler ve yayın organları açılmaya başlandı. Kazakistan’ın güney bölgesinde ‘Türkistan’ adında komite bile kuruldu. Bu komisyonda önde gelen Kazak aydınlarından Alihan Bökeyhanov ile Muhammet Tınışbayev de vardı. Aydınlar yayın organı olarak Kazak Gazetesi’ni çıkarmaya başladılar. Birçok bölgede organize yapılanma için hızla kurultaylar yapılmaya başlandı. Alaş Organizasyonuna (veya Partisi de diyebiliriz) hazırlık olması yönünden Turgay Kurultayı’nın çok önemli bir yeri vardır çünkü katılım çok fazla olmuştu. Ayrıca eğitim, dinî çalışmalar, adalet sistemi, toprak meselesi, yerel yönetimler ve basın yayın gibi halkı doğrudan ilgilendiren önemli konularda görüşler istişare edilerek, Kazakların bir çatı altında toplanmalarına ve ‘Genel Kazak Kurultayı’ yapılmasına karar verildi. Yürütme komitesi için Alihan Bökeyhan, Ahmet Baytursun, Mirjakıp Dulat ve diğer bazı ileri gelenlere yetki verildi. Moskova’da toplanacak olan “Cümle Rusya Müslümanları Kurultayı”na da temsilci olarak Uraz Tatiyev, Seyidazım Kadirbay, Ulankağaz Doscankızı ve Sultangazi İshak seçildi. Diğer taraftan Semey Kurultayı da en az Turgay Kurultayı kadar önemli kararlara imza attı; Hem hareketin adı “ALAŞ” olarak belirlendi, hem de merkez Semey seçildi.
Alaş Hareketi sadece Kazaklarda değil Kırgızlarda da etkisini gösterdi. Hatta tüm Türkistan coğrafyasında yankı buldu. Yaptıkları kurultaylar sayesinde bütün Türkistan coğrafyasında Milliyetçilik hareketi başladı ve bu Sovyetler Birliği içindeyken de hiç unutulmadı ve 1991 yılındaki bağımsızlığının da ruhu oldu. Stalin zamanında sudan sebeplerle sürgüne gönderildi veya idam edilen binlerce Kazak aydını asla unutmadılar ve son yıllarda doğdukları veya etkili oldukları şehirlerde anılmaya başlandılar. İsimleri Rusların koydukları adlar kaldırarak üniversitelere, okullara, caddelere, kültür merkezlerine verildi.
Diğer taraftan Kırgızistan’da içlerinde Cengiz Aytmatov’un babasının da bulunduğu Atabeyit Katliamı, Türkmenistan’da Göktepe Katliamı, Kırımlıların, Balkarların ve Karçaylıların tıpkı Ahıskalılar gibi sürgüne gönderilmeleri, Kızıl Ordu’nun Bakü’de yaptığı katliamlar da delilleriyle bir gerçektir.
Aslında biz Türkler tarihte en çok soykırıma uğrayan milletlerden biriyiz. Osmanlının son yıllarında Balkanlarda ve Kafkaslarda sırf Müslüman oldukları için Türklere yapılan katliamlar soykırım değil de nedir? Merhametimize sığınan ve asırlarca tebaamız olan bazı nankörler, emperyalist güçlerin kışkırtmasıyla gasbettikleri topraklarımızda kalan Müslüman Türkleri acımasızca çoluk-çocuk, yaşlı-hasta, kadın-kız demeden işkencelerle katletmişlerdir. Ermeni, Yunan ve Bulgar mezalimleri bir örnektir. Yakın tarihte Kıbrıs Türklerine Rumların yaptıkları, Boşnaklara Sırpların yaptıkları, Azerbaycan Türklerine yine Ermenilerin yaptığı Hocalı ve Gence Katliamları ayan-beyan ortadadır. Irak ve Suriye’de terör örgütlerinin Türkmenlere yaptıkları anbean devam ediyor...
Bir asırdır Çin’in Uygur Türklerine yaptığı baskı, şiddet ve işkence sözde uygar dünyanın gözleri önünde hâlen devam ediyor. Hâlbuki adı üstünde olduğu gibi gerçek uygar ve medenî olan Doğu Türkistan Türkleri, gayr-ı medenî Çin’in sistematik bir şekilde asimile yani kendilerine benzeterek dinlerini ve milliyetlerini unutturma organizasyonuna maruz kalıyorlar. Maalesef buna engel olamıyoruz. Yer altı ve yer üstü zenginliklerini kaybetmek istemeyen Çin ve Doğu Türkistan’ın bağımsız olmasından korkan Birleşmiş Milletler Teşkilâtı bu konuda kol kolalar. “Dünya beşten büyüktür” derken ne kadar haklı olduğumuzu içimiz kan ağlayarak tekrar hatırlıyoruz...
.
.
Anlaşılamayan ve anlatılamayan Seyyid Ahmet Arvasî Hoca
29 Aralık 2019 02:00
PROF. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
Seyyid Ahmet Arvasî’nin savunduğu Türklük, köklerinde Fransız İhtilâli kokan, Osmanlıyı yıkmak için Avrupa’nın desteğini alan, sapık müçtehit taslağı Ali Suavî’nin rüyası Jön Türklerin ve onun ayrık otu gibi büyüyen devamı İttihat ve Terakki’nin beşerî bir din gibi algılanan Türkçülüğü olamazdı.
Milletlerin düşünce tarihleri, yaşadıkları devirlere göre farklılıklar gösterebilir. Mütefekkirler, doğruyu tavsiye eden yanlıştan sakındıran toplum mühendisleridir. Fertlerin sırt sırta vermiş iki hayatları vardır: Dünya ve ahiret… Bu ikisini birbirinden kesin çizgilerle ayırmak fertleri ve toplumları bunalıma sürükler. İnsan, nasıl madde ve ruhtan meydana gelen bir varlıksa, maddeyi önceleyip manayı ötelemekle psikosomatik hastalıklara yol açılmış olur. İslâmiyet dünya ve ahireti iki ayrı âlem olarak almakla birlikte bunları birbirinin tamamlayıcısı olarak görür. O hâlde ferdi mutlu edecek sistem bu ikiliyi beraber kabul etmekle mümkündür. Beşerî veya muharref dinlerin bu dengeyi kuramamalarından, mutsuz insanlar ve mutsuz toplumlar giderek çoğalmış ve çoğalmaktadır. İslâmiyet’in ibadat kısmını ahiret; muamelat (münakehat ve ukubat da dâhil) kısımlarını ise sadece dünya için görmek büyük gaflettir. İslâmiyet bütünüyle dünya ve ahiretin vazgeçilmez unsurunu, insan olarak alır.
.jpg)
YANLIŞ REHBERLER
Dünya düşünce tarihini yalnız felsefî ekollere bağlayıp filozofları vazgeçilmez rehberler sanan gafiller, Peygamberân hazerâtını yok sayan eblehler şunu unutmasınlar ki, bilgi problemi (epistemoloji) yıllar boyu sırrını değiştirerek koruyan bir felsefî sistemdir. Bu konuya ışık tutan ilk çağlardaki Tales gibi filozofların asli ilgi alanı metafizikti ve kâinatın aslî maddesini araştırıyorlardı. Bilgi kadîm midir, başka bir şey midir gibi problemler arasında İslâmiyet, şu düsturu koydu: İlim "Âlim ve Alîm" olan Allahü tealaya aittir. Bu müthiş gerçekten ilk önce “vahiy” yoluyla peygamberân-ı izâm hazerâtı şerefyâb oldu; sonra da ilim için cehdeden âlimler bu payeye ulaştılar.
O hâlde asıl âlim, Allâhü teâlânın vahiy yoluyla aydınlattığı nebî ve resullerden ilham alan kişidir.
Toplumsal başkalaşımın mimarları veya toplum mühendisleri büyük vebal altındadır. Dünyayı tek eksenli kabul eden komünist, faşist, kapitalist vs. sistemlerle, toplumu fertten veya ferdi toplumdan üstün gören öğretiler hep arıza vermiştir. İktisâdî bir sistemin kurucusu iken dünyayı fitneye boğan Karl Marks, aklî tenkitçi İmmanuel Kant, Platon, Aristoteles, Rene Descartes, Friedrich Schelling gibi birçok filozofun fikirlerinden ilham alan Georg Wilhelm Friedrich Hegel veya Auguste Comte’nin verdiği adla Emile Durkheim nam agnostik filozof, özellikle İttihad ve Terakkî devrinin hayranı olduğu daha birçokları her zaman olduğu gibi hep tartışılmaya başladılar ve öyle de devam edecektir. Düşünceleri beşerî planda aktif sahaya aktarılan filozofların öğretilerinin şakirtleri dünyayı ya kana buladılar veya beyinleri allak bullak ettiler. Bu fikirler çölde susuzluktan kıvranan insana tuzlu su verip “Su verdik ya!” diyen sistemlerdi.
1870 SONRASI OSMANLI TOPLUMUNDAKİ KIRILMALAR
Bu tarihten sonra Osmanlı toplumu kabuk değiştirmeye başlayınca düşünce sistemimizde fay kırıkları meydana geldi.
Bu devirde Ziya Gökalp bir perspektife yön veren ve yaşadığı zamanın manifestosunu yazdığına inanılan bir sosyologdu. Evveli, bir dinî muhitin sonrası reformist bir alanın beslediği değişkenlik timsali… "Türkçülüğün Esasları” adlı eseri her zaman tartışmalara açık olmuştur. Gökalp, Durkheim’ın toplumsal şuur sosyolojisi ile onu reddeden Gabriel Tarde’ın karmaşık sosyal sarmalı arasında sıkışıp kalmıştı.
“Türk’ün Yeni Âmentüsü”nü yazıp Yahud, mezarlığına gömülen Moiz Kohen (Tekinalp) Munis, Mûsâ adlarını da kullanmış olan ilk Türkçülerdendir.
David Leon Cahun “Gökbayrak”, “Asya Tarihine Giriş Türkler ve Moğollar” adlı kitapların yazarıdır. Kitapları Türkçeye çevrildiğinde Türkçülerin büyük ilham kaynağı olmuştur. Yahudi asıllı Fransız'dır.
Armin Vanberi de 1910’da kurulan “Turan Cemiyeti”nin onursal başkanıdır. Teodor Herzl’in yakın dostu olup Türkoloji araştırmaları bahanesiyle fitne unsurlarından biri olmuştur.
Bu konuda 20. asrın ilk ciddi ve şümullü düşünürü Hilmi Ziya Ülken’dir. Eserlerinden bilhassa “Aşk Ahlâkı”, “Allah” ve “İnsânî Vatanperverlik” kitapları incelenmeye değer. Ama eksik olan bir şey vardı bu müktesebatta. Meselâ Farabi, İbn Rüşd gibi düşünürlerle İmam-ı Gazalî’yi aynı paralelde incelemek bir noksanlığı işaret ediyordu. Hakikatte Ülken çok önemli bir düşünürdü ama millete göre süspanse idi. İlim dünyası kendisinden faydalandı, ama sîne-i millette ma’kes bulamadı.
İlk Türkçülük akımları sosyolojik bir yaklaşımken giderek ırkî teamüllerin dinî bir hüviyete bürünmesiyle tartışılır bir hâle geldi.
Türk veya başka bir ırktan olmak bir realitedir. Osmanlı Devleti bir imparatorluk olduğu için bir ırkî temel üzerine oturtulamazdı. Osmanlının son zamanlarında hem Türkçülüğü hem de diğer ırkların varlık savaşını körükleyen dış kaynaklı ajanlar, “Pan-İslâmizm”e karşı “Pan-Türkizm”i körüklediler. Bu Osmanlıyı yıkma planlarının en tesirli hareketiydi. Gerçi 1770’lerde “Göktürk Kitabeleri”nden haberdar olmaya başlayan Batı ilim dünyasına mukabil, 1926’da Necib Âsım Bey’in bu konuda yazdığı makaleye kadar kitabeleri tanıyamayan Osmanlı için de bu bir eksiklikti.
Mesele açıktı: Hem İslâm’ı hem de Türklüğü takdim ve tehir hesabına girişmeden İslâm’ı temel değer alıp sosyal realitede Türklüğü kabul eden, İslâm’ın insanî ve toplumsal evrenselliğini benimseyip Türk’ün hamaset ve şecaatini İslâm’la bağdaştıran, Batı’yı referans almadan Ehl-i sünnet inancını baş tacı eden, Türk’ün neyi nasıl düşündüğünü, neyi neden sevdiğini Batı’dan alınan dar kalıplarda görmeyen, Sahâbe-i kirâm efendilerimizin muhteşem fedakârlığı ile Türk’ün 5000 yıllık tarihindeki şecaat, celadet, hamaset özellikle adâletini temel unsur gören, Türk ve İslâm gibi düşünen ve en mühimi de öyle yaşayan, Yahya Kemal’de buğulu bir hayal gibi terennüm edilen Osmanlı-Türk ruhunu kristal bir vazo gibi sarıp sarmalayan, Türk gibi gülen, Türk gibi kızan, Türk gibi nükte yapan İslâmiyeti bu faaliyetlerin zarfıyla örten ‘Türk-İslâm Ülküsü’nü düstur edinmiş bir rehber, bir mütefekkir lâzımdı…
TÜRK İSLÂM ÜLKÜSÜ
Bu alanda emeği geçen çoğu rahmetli olmuş bulunan Erol Güngör’ü, Mehmet Eröz’ü, Mümtaz Turhan’ı, Cemil Meriç’i, İbrahim Kafesoğlu’nu, İlhan Egemen Dârendelioğlu’nu, Gâlip Erdem’i Osman Yüksel’i reddetmeyip, bazılarının fikirlerini kendisine azık eden bir mütefekkir, yeni nesli Türk-İslâm potasında yoğuracak bir isim lazımdı. Bu kişi fetret devrine bir lutf-ı ilâhî olarak bu nesle önder olan Seyyid Ahmet Arvâsî idi. "Asrın Yesevî'si" adını ihraz eden Hoca, Türk genciyle bütünleşti. Hazret-i Hüseyin sulbünden gelen bu seyyid, şerefli bir geçmişle, şanlı bir geleceğin habercisi idi.
Sunî olarak devreye sokulan protokol Türkçülüğü, sığ, isyan ve nefret dolu bir anlayıştı. Aşağıdaki gibi ve benzeri birçok şiir dayatmaları Şeyhülislâm Mustafa Efendi’yi ve birçok saf halis Anadolu Türkü'nü varlıklarından kopardı. İşte o ucubelerden birisi:
“Millet adın zikredelim bir kere // Vâcip oldur cümle işte Türklere
Şevk ile Türk'üm dese bir dem lisan // Dökülür cümle hüzün misl-i hazan
İsm-i pâkin pâk olur zikreyleyen // Her murada erişir Türk’üm diyen”
İşte Arvasî Hoca’nın kabul etmediği bu Türkçülüktü. Arvasî’nin savunduğu Türklük, köklerinde Fransız İhtilâli kokan, Osmanlıyı yıkmak için gayr-i müslim tebaa ve Avrupa’nın desteğini alan, sapık müçtehit taslağı Ali Suavî’nin rüyası Jön Türklerin ve onun ayrık otu gibi büyüyen devamı İttihat ve Terakki’nin dayatması ve beşerî bir din gibi algılanan Türkçülüğü olamazdı.
O, hamâsî ve ahlakî karakteriyle Türk’ün genlerindeki her şeye hayran olan, Sultan Abdülhamid’e “Gök Sultan” diyen, “Türk Tarihinde Mes’eleler” adlı eseriyle tarihimize en objektif yaklaşımı gösteren, istisnasız her Osmanlı sultanından övgü ile bahseden Hüseyin Nihal Atsız’ı çok sayar; Cinnet Mustatili’nin surlarına gedikler açıp ebede sahip çıkan, İslâmiyeti fikrî hayatına yapıştıran, Abdülhakîm Arvasî Efendi’nin manevi feyiz dünyasından nasibini alan, aristokrat, silahsız İslâm mücahidi Necip Fâzıl’ı çok severdi.
O, Jean Paul Sartre’ın dünyevî “Var Oluşçuluğu”nu değil, ilâhî varlığın “lâ mevcûde illallâh” sırrından hareketle “Lâ ma’bûde illallâh” deryasında yok olarak var olmayı tercih etti.
Sigmund Freud’un psikanaliz kuramı ile emmâre nefis baskısı altında gelişen tekniğinden hareketle şehevî duyguların dehlizinde rûhî hastalıklara şifa arayan olmak yerine, âlem-i emrin lâtifesi olan rûha, ilâhî reçeteler sunmayı yeğledi.
Arvasî Hoca, Atsız’ın hamâsi Türkçülüğü ile Necip Fâzıl’ın İslâmî Türk milliyetçiliğini birleştirip buhran devri gençliğine mükemmel bir çıkış yolu gösterdi.
Arvasî Hoca ile on iki senelik bir muarafemiz olmuştur. Meslektaş, ağabey ve insan olarak tanıdığım Arvasî Hoca “hubb-i fillâh” çerçevesinde Hazret-i Osman letâfetinde; buğd-i fillâh çerçevesinde Hazret-i Ömer celâdetinde idi.
1970’lerde gençlik fırka fırka bölünmüştü. Her bölük bir tarafa akıyordu.
Vatanı için, bayrağı için, dini ve milleti için canını hiçe sayan bir nesil neşvünemâ buluyordu. Bu çilekeş nesil, çoğu saf, temiz yoksul Anadolu çocuklarından oluşan bir dervişan grubu gibiydi. Bir baş arıyordu bu nesil. Siyasî lider Alpaslan Türkeş Bey inançlı ve aksiyoner bir liderdi. Gençleri etrafında toplamayı başardı. Ama bu nesle bir Hoca Yesevî, bir Dede Korkut, bir Molla Gürânî, bir Molla Husrev, bir Akşemseddin gerekiyordu. Fikirtepe’deki Eğitim Enstitüsü’nde vazife yapan bir grup hocanın da rehberi olan Arvasî Hoca, Allahü teâlânın lütfu olarak bu gençliğin manevi lideri oldu. Türkeş Bey’in özel sevgisini kazanan Hoca MHP’nin MKYK üyesi de olmuştu. Kendisi gibi bir insanın siyasetle ne işi olabilir sorularına şu cevabı vermiştir: “Ben, bu kadar idealist gencin bir arada olduğu bir topluluğu yalnız bırakmanın vebaline katlanamam.”
O, birçok kişi tarafından yazılmış veya anlatılmıştır. Ama onu hakkıyla tanıyanlar çok sınırlıdır. Onu yazmak ve anlatmak için evvela onun hayatına uyguladığı Ehl-i sünnet düsturunu kendi hayatına uygulamalıdır. Hoca, bir Türk’ün tam bir Müslüman gibi nasıl yaşayacağını, nasıl düşünmesi gerektiğini formüle eden kişidir.
“Türk İslam Ülküsü” adlı eserler zinciriyle düşünceden siyasete, sanayiden bedayie çok geniş bir yelpazede Türk’ün günlük hayatını tanzim ederken, “Kendini Arayan İnsan”da kişinin şuurunun oluşmasındaki İslâmî temayülleri vurgulayıp “İnsan ve İnsan Ötesi”nde de aynı konulara devam etmiştir. “Diyalektiğimiz ve Estetiğimiz”de ise en çok ihmal ettiğimiz bedia halkasını terbiye ediyordu. Bu eserinde estet fikdanına temas etmiş ve sanatın hedefinde dinî yaklaşımları hassasiyetle incelemiştir, Türkiye gazetesindeki “Hasbihal” yazılarıyla bir inanç halkasını tahkim etmiştir…
Anadolu’da yerleşen sadattan, Türk milletinin mefahirini yazan bir muharrir, bir eğitimci ve sosyolog olan Hoca, aynı zamanda muhtasar “İlmihâl”i ile gençlere kolay ve anlaşılır bir de inanç rehberi sunmuştur. Bu eserin özellikle ön sözü Mektûbât-ı şerîfe’nin can alıcı noktalarını dercetmiştir.
Hoca, irtihal-i dar-ı beka eyleyeli 31 sene oldu. O, Ebâ Eyyûb el- Ensârî”nin Konstantıyniyye (İstanbul) topraklarında şehit düşmesinin bir işaret olduğu inancında idi. Bu kutlu şehadetin manası, bu milletin uzun müddet, hatta kıyamete kadar İslâm’ın bayraktarlığını yapacağının işaretiydi.
Ahmet Arvasî’de1500 yıllık İslâm ahlak ve fazileti, 5 bin yıllık Türk tarihiyle cem olmuştu. Millî şuurun, sade kan ve gen olmadığını, bilakis üst seviyede bir idrak işi olduğunu ilan etmişti. Onun yetiştirdiği binlerce genç ona tâbiiyetini teyit ederken, onu anlayamayanlar süratle istikâmetlerini ondan ayırdılar. Ülkücü camianın temerküz noktası, Arvasî Hoca’nın Sünnî-içtimâî rüyasının Türk şahikası olan Türk İslâm Ülküsü çatısıdır.
Vefatı, genç yaşta üfûlü, üzüntü verici olmakla beraber müktesebatının hamûlesi olan kitapları ve imanlı gençler, onu yaşatmaya devam edecektir.
Allâhü teâlânın rahmeti bu çilekeş idealistin üstüne olsun inşallah…
.
|
| Bugün 256 ziyaretçi (315 klik) kişi burdaydı! |
|
 |
|
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
