Tarikat ne demektir?

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Tasavvuf büyükleri çobandan devlet reîsine kadar herkese hitâb edip sözleri ve sohbetleriyle gönülleri cezbetmişler ve yaptıklarını Allah rızâsı için yapma rûhunu aşılamışlardır...

Bugün birazcık "Tarîkat" ıstılâhı/tabiri/terimi üzerinde duralım. "Tarîkat" lügatte "yol" mânâsına gelir; yani "Tasavvuf yolu" demektir. Tarîkatların esâsını tasavvuf bilgileri teşkil eder. Bu bilgilerin, insanlara farklı şekillerde sunulmasından tarîkatlar meydana gelmiştir. Tasavvuf bilgilerinin hepsi Peygamber Efendimizden gelmektedir. Bütün Eshâb-ı kirâm (radıyallahü anhüm), bu bilgileri, silsile yoluyla kendilerinden sonrakilere ulaştırmışlardır. Hazret-i Ebû Bekr ile Hazret-i Ali (radıyallahü anhümâ) müstesna, diğer sahâbeye âit silsileler birkaç asır sonra kaybolmuştur.

Asr-ı saâdette ve Sahâbe devrinde, Peygamber Efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) sünnet-i seniyyesine uymakta büyük bir titizlik gösterilirdi. Tâbiîn ve Tebe-i Tâbiîn devrinde de böyleydi. Sonra dînde gevşeklik ve dünyaya meyletmeler başlayınca, sünnet-i seniyyeye yapışmak, yani emir ve yasakları yerine getirmekte gayret göstermeye "zühd"; hâlleri böyle olanlara "zühhâd (zâhidler)" ve "ubbâd (âbidler)" denildi.

İslâmın ilk iki asrında, Hazret-i Ebû Bekr (radıyallahü anh) ile Hazret-i Ali'den (kerremallahü vecheh) gelen feyz ve ma'rifetler, insanların istidâd ve kâbiliyetleri, tabîat ve mizâcları ve değişik şartlara göre farklı tarzlarda sunuldu. Netîcede, Hazret-i Ebû Bekr'e âit silsileden 9. asırdan îtibâren; Hazret-i Ali'ye âit silsileden 12. asırdan îtibâren ana tarîkatlar ortaya çıktı. Zamanla ana tarîkatlar içerisinde manevî husûsiyetleriyle temâyüz edenler (mürşid-i kâmiller, tasavvufta yetişmiş ve yetiştirebilen yetkili rehberler) bulundu. Bunlar da şartlara ve zamanlarındaki insanların durumlarına göre ana tarîkatın temel özelliklerine muhâlefet etmeden, bâzı değişiklikler ve ilâveler yaptılar. Böylece ana tarîkatların şûbeleri ortaya çıktı. Bunlar da, tarîkata husûsiyetini veren o velî zâtın ismiyle anıldılar.

11. asırdan îtibâren sistemleşmeye başlayan tarîkatların, ferd ve cemiyet hayâtında büyük tesirleri olmuştur. Tasavvuf büyükleri çobandan devlet reîsine kadar herkese hitâb edip sözleri ve sohbetleriyle gönülleri cezbetmişler ve yaptıklarını Allah rızâsı için yapma rûhunu aşılamışlardır.

Ferdlerin, basît menfaat kaygılarından kurtulmalarına, oldukları gibi görünen ve göründükleri gibi olan, riyâ ve gösterişten uzak, yüksek karekterli insanlar olmalarına yardımcı olmuşlardır. 

Ayrıca İslâmiyetin yayılmasında da bilfiil hizmet gören tarîkat mensûbu zâtlar, gazâya çıkan ordulardan önce gidip fethe zemin hazırlayacak faâliyetlerde bulunmuşlardır. Yine fetihten sonra, o beldenin gayr-i müslim halkını İslâmiyete ısındırmak için çalışmışlardır.

Osmânlı Devleti'nin kuruluşunda büyük payı olan tarîkat ve tasavvuf ehli zevât, yükseliş dönemlerinde de memleketin her tarafında hizmet vermişlerdir.

[Tabîî ki bu mevzû, çok geniş bir konu. İnşâallah, bu konuda zaman zaman başka makâleler de yazmayı düşünüyoruz.]

07.11.2015

Tasavvuf"un manası

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

"Tasavvuf, bir Müslümânın Allahü teâlânın emir ve yasaklarını yerine getirmesinde yardımcı olarak, dîndeki ihlâs mertebesini elde etmesine yarar."

Bir tarife göre, "Tasavvuf: Kalple yapılması ve sakınılması lâzım olan şeyleri, kalbin ve rûhun kötülüklerden temizlenme yollarını öğreten ilim"dir; kısaca söylemek gerekirse "Tasavvuf: Ahlâk ve ihlâs ilmidir" denilebilir.

Bu ilmi, tasavvuf büyükleri, [esasta aynı olmakla berâber] değişik şartlara ve durumlara göre farklı şekillerde tarif etmişlerdir. Bunlardan bazıları şöyledir:

İbrâhim bin Muhammed Nasrâbâdî (rahmetullahi aleyh): "Tasavvuf, Kitap ve Sünnet'e tam bağlanmak, bid'atleri (dînde sonradan ortaya çıkarılan şeyleri) nefsin arzu ve isteklerini terk etmek, güzel ahlâkla süslenmek, dostlarla iyi geçinip, onlara hizmette bulunmaktır."

İmâm-ı Gazâlî (rahimehullah): "Kalbi yalnız Allahü teâlâya bağlayıp, mâsivâya (Allahü teâlâdan başkasına) gönül bağlamamaktır."

İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh): "Tasavvuf, bir Müslümânın Allahü teâlânın emir ve yasaklarını yerine getirmesinde yardımcı olarak, dîndeki ihlâs mertebesini elde etmesine yarar."

Ebû Sa'd İbn-i Arabî (rahmetullahi aleyh): "Tasavvuf, fuzûlî, boş işleri terk etmektir."

Netice olarak, kalplerini gafletten ve mâsivâya bağlanmaktan koruyan, nefislerini Allahü teâlâya itâate kavuşturan, pâk ve temiz bir kalbe sâhip olanların bu hâline özel bir isim olarak "tasavvuf"; kendilerine de "sûfî" ve "mutasavvıf" denilmiştir. Tasavvuf kitaplarında bu manada kullanılan "âbid", "zâhid", tâlip", "sâlik" ve "mürîd"... gibi daha birçok kelime/terim/tabir vardır.

Tasavvufta esâs maksat, şu iki gâyenin gerçekleştirilmesidir:

Birincisi; İslâmın doğru itikâdının, Ehl-i Sünnet vel-cemâat itikâdının yakînî ve vicdânî olmasını, yani sağlamlaşmasını, kalbe yerleşip sinmesini, şüphe getiren tesîrlerle sarsılmamasını temîn.

Tasavvufun ikinci gâyesi ise; emir ve yasakları yerine getirip ibâdetleri yapmakta kolaylık bulmanın, ibâdetlerden lezzet almanın, işleri sırf Allah rızâsı için yapmanın, ihlâsın, Allahü teâlâyı görür gibi O'na ibâdet etmenin hâsıl olması, nefs-i emmâreden (kötülükleri emreden nefisten) doğan tembelliklerin, sıkıntıların giderilmesidir.

İşte "Tasavvuf ilmi", zikrettiğimiz bu hasletlerle bezenmeyi temîn eder. Tıp ilmi, nasıl bedeni hastalıklardan korur, hastayı tedâvî eder, yani bedenin sıhhatiyle uğraşırsa; tasavvuf ilmi de, kalbin kötü huylardan sıyrılarak, iyi huylar kazanmasını sağlar; fertleri rûhen olgunlaştırır. 

Rûhen olgunlaşan fertlerden meydana gelen cemiyetler de huzurlu ve problemsiz olurlar... Cemiyetler, hakîkî tasavvuf büyüklerinin sohbet ve nasîhatlerinden nasîblerini aldıklarında, en huzurlu zamanlarını yaşamışlardır. İnsanlar kötülüklerden ve bunalımlardan uzak durup, insanlığı ve medenîliği öğrenmişlerdir.

[İnşâallah Cumartesi günü, bu konuda birkaç kelime daha yazmak istiyoruz.]

02.11.2015

TARÎKAT

 

Tasavvuf yolu. Tarikat, lügatde yol mânâsına gelir. Tarikatların esâsını tasavvuf bilgileri teşkîl eder. Bu bilgilerin, insanlara farklı şekillerde sunulmasından tarikatlar meydana gelmiştir. Tasavvuf bilgilerinin hepsi Peygamber efendimizden gelmektedir. Bütün Eshâb-ı kiram (radıyallahü anhüm), bu bilgileri kendilerinden sonrakilere ulaştırdı. Hazret-i Ebû Bekr ile hazret-i Ali müstesna, diğer sahabeye ait silsileler bir kaç asır sonra kayboldu. Bin dört yüz seneden beri, ince bilgiler ve marifetler, hazret-i Ebû Bekr ile hazret-i Ali’ye ait silsile ile gelmiştir (Bkz. Tasavvuf).

Asr-ı seâdetde ve sahabe devrinde tasavvuf; Peygamber efendimizin sallatlahü aleyhi ve sellem sünnet-i seniyyesine uymaktan başka bir şey değildi. Tabiîn ve Tebe-i tabiîn devrinde de böyle idi. Sonra dinde gevşeklik ve dünyâya meyletmeler başlayınca, sünnet-i seniyyeye yapışmak yâni emir ve yasakları yerine getirmekte gayret göstermeye, zühd; hâlleri böyle olanlarazühhâd (zâhidler) ve ubbâd (âbidler) denildi. Daha sonra bid’at fırkaları ortaya çıkıp, kendi rehberlerine zâhid ve âbid deyince, Ehl-i sünnetten olanlar, bid’at fırkalarından ayırd edilebilmeleri için sünnet-i seniyyeye sımsıkı yapışmak, dünyâya meyletmemek ve kalbi manevî kirlerden temizlemekten ibaret olan hâllere tasavvuf; böyle kimselere de sûfî ve mutasavvıfadı verildi. İlk önce kendisine sûfî denilen, Ebû Hâşim Sûfîdir (v. 115/m. 733). Sûfî kelimesinin yayılması, hicrî ikinci (milâdî sekizinci) asrın sonlarından itibaren olmuştur.

Bu târihe kadar, hazret-i Ebû Bekr ile hazret-i Ali’den silsile ile gelen feyz ve marifetler, kalbden kalbe akıp gelmekteydi. Her iki silsile ile gelen feyz ve marifetler insanların isti’dâd ve kabiliyetleri, tabiat ve mîzacları ve değişik şartlara göre farklı tarzlarda sunuldu. Netîcede Ebû Bekr’e ait silsileden, dokuzuncu asırdan itibaren; hazret-i Ali’ye ait silsileden, on ikinci asırdan itibaren ana tarîkatlar ortaya çıktı. Zamanla bu ana tarîkatlar içerisinde manevî hususiyetleri ile temayüz edenler (mürşid-i kâmiller, tasavvufda yetişmiş ve yetiştirebilen yetkili rehberler) bulundu. Bunlar da şartlara ve zamanlarındaki insanların durumlarına göre ana tarîkatın temel özelliklerine muhalefet etmeden, bâzı değişiklikler ve ilâveler yaptılar. Bunlardan ana tarikatların şubeleri ortaya çıktı. Bunlar da, tarîkata hususiyetini veren o velî zâtın ismiyle anıldılar. Tarikatlara feyz ve marifetlerin hepsi Peygamber efendimizden sallallahü aleyhi ve sellem gelmektedir. Yalnız aralarında usûl farkı vardır. Meselâ, bir memlekette yüzlerce lise vardır. Her lisede aynı ortak dersler okunur. Fakat hocaları başka başka olduğundan, yetişme şekilleri de değişiktir. Fakat her lise me’zunu ortak bilgilere ve ortak haklara mâliktir. Tarikatların durumu da böyledir.

Hicrî beşinci aşırdan îtibâren sistemleşmeye başlayan tarikatların ferd ve cemiyet hayâtında büyük te’sirleri olmuştur. Çobandan devlet reisine kadar, herkese hitâb edip sözleri ve sohbetleri ile gönülleri cezbetmişlerdir. Yaptığını Allah için yapma ruhunu aşıladılar. Ferdlerin, basit menfaat kaygılarından kurtulmalarına, oldukları gibi görünen ve göründükleri gibi olan, riya ve gösterişten uzak, yüksek karakterli insanlar olmalarına yardımcı oldular. Cemiyetteki insanların birbirlerini dilden değil, gönülden seven, kendileri için istediklerini başkaları için de isteyebilen kimseler olmalarına, benlik dâvasından ve kendini beğenmişlikten sıyrılmalarına gayret ettiler. Dünyâ sevgisi ile katılaşan kalbler, onların te’sirli sözleri ile yumuşadı. Böylece an’anevî bağlarla birbirine kenetlenmiş, birlik ve beraberliğe kavuşmuş cemiyetler meydana geldi.

Bunlardan başka İslâmiyet’in yayılmasında da bilfiil hizmet gören tarikat mensubu zâtlar, Hindistan ve Mâla adalarına kadar gidip, yerli halkın lisanlarını öğrendiler, aralarına karışıp, İslâm’ı yaydılar. İslâm’ın yayılmasında hizmet veren böyle binlerce zâttan biri de Ebû İshak Kâzerûnî’dir (v. 426/1034). Çin, Hindistan, İran ve Anadolu’da İslâmiyet’in yayılmasında bütün gücü ile çalışan Kâzerûnî, kurduğu askerî birliklerle gazalar tertîb etti. Bu yüzden kendisine Şeyh-i Gâzî dendi. Yirmi dört bin yahûdî ve ateşperestin müslüman olmasına vesîle oldu. Ayrıca gazaya çıkan ordulardan önce gidip fethe zemînhazırlayacak faaliyetlerde bulundular. Ordu ile beraber gittiklerinde konuşmalarıyla askerin moralini ve maneviyâtını yükselttiler. Yine fethden sonra o beldenin gayr-i müslim, halkını İslâmiyet’e ısındırmak için çalıştılar.

Bunun içindir ki, İslâm, devletlerinde halîfeler ve sultanlar, âlimlere ve evliyaya dâima kıymet vermişlerdir. Nitekim Büyük Selçuklu Devleti’nin kurucularından Çağrı ve Tuğrul beyler, o sırada yaşayan Ebû Sa’îd Ebü’l-Hayr hazretlerinin nasîhatını ve dualarını almayı ganîmet bilirlerdi. Bir defasında Ebû Sa’îd (rahmetullahi aleyh), Çağrı Bey’e şunları yazmıştı: “Allahü teâlâ, muzaffer pâdişâh Çağrı Bey’i himayesinde bulundursun, nefsine ve mahlûklara bırakmasın. Hep razı olduğu, beğendiği şeyleri nasîb eylesin. Sonu pişmanlık olan şeylerden muhafaza buyursun.”

Tarikatların, Türkiye Selçuklu Devleti’nin kuruluş ve sonraki dönemlerdeki hizmetleri aynen devam etmiştir. Cemiyetin manevî terbiyecileri olan tasavvuf büyükleri, Selçuklu sultanları tarafından hüsnü kabul görmüşlerdir. Bu sebeble Necmeddîn-i Bağdadî (v. 607/m. 1210), Sultan İzzeddîn Selçukî’den (v. 617/1220); Şihâbüddîn Sühreverdî ve Behâeddîn Veled, Birinci Alâüddîn Keykubâd’dan çok hürmet görmüştür.

On üçüncü asrın ortalarına doğru Konya’da Evhadüddîn Kirmânî, Muhyiddîn-i Arabî, Sadreddîn Konevî, Celâleddîn-i Rûmî, Mueyyedüddîn el-Cündî, Sa’deddîn Fergânî, Tokat’ta; Fahreddîn bin İbrahim Irakî (v. 689/1289), Kayseri ve Sivas’ta Necmeddîn Dâye (v. 654/ 1256), Anadolu’daki birlik ve beraberliğin mîmârlarındandır.

Selçukluların son zamanlarında Moğol istilâsı ile devlet otoritesinin kalmadığı, cemiyet hayâtının karışık olduğu sırada, tarikat ve tasavvuf ehlinin nasîhatları; huzurunu kaybetmiş insanlara büyük bir teselli ve sükûn kaynağı oldu. Tekkeler ve zaviyeler, birer huzurevi durumunda idi. Bunun yanında devlet otoritesinin te’mininde büyük faydaları oldu. Diğer taraftan bir kısım dervişler de Moğollar arasına girip, onları İslâm’a ısındırmak, yahut hiç olmazsa zulümlerini en aza indirebilmenin mücâdelesini veriyorlardı.

Bilâhare, Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda büyük payı olan tarikat ve tasavvuf ehli, yükseliş dönemlerinde memleketin her tarafında hizmet verdiler. Ancak son zamanlara doğru bu tarikatlar ehliyetsiz kimselerin murakabesine geçti. Böyle kimseler bu müessesenin yanlış anlaşılmasına vesile oldular.

Yaklaşık yüz seneden beri, büyük islâm âlimlerinin bildirdikleri bu hakîkî tarikat ve tasavvuf yolları unutuldu. Tarikat ve tasavvuf adı altında bir çok şeyler uyduruldu. Tekkelerde haramlar ve bid’atler işlendi. Dinde câhil olanlar kendilerini şeyh ve mürşid olarak tanıttı. Bâzıları da sihir olarak yaptıkları, ağızlarına ateş alıp yanaklarına şiş sokup çıkarmaya keramet dediler (Bkz. Tasavvuf). Böyle göz boyamaların haram olduğu, İbn-i Hacer-i Mekkî hazretlerinin Fetâvây-ı hadîsiyye kitabının ve İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin Mektûbât’ının iki yüz altmış altıncı mektubunda bildirilmiştir.

Nitekim, Peygamber efendimiz buyuruyor ki: “Bir kimsenin havada uçtuğunu ve deniz üzerinde yürüdüğünü, yahut ağzına ateş koyup yuttuğunu görseniz, fakat İslâmiyet’e uymayan bir iş yapsa, keramet sahibiyim dese de, onu büyücü, yalancı, sapık ve insanları doğru yoldan saptırıcı biliniz?”

TARİKATÇILIK İSLÂM’A UYGUN MUDUR?

Bu sorunun cevabını en iyi bu ortamı yaşamış, incelemiş bir alim verebilir. Ferid Aydın Hoca Efendi, nesiller boyu Nakşi şeyhliğini yapmış bir aileden gelmektedir. Kendisi 10 binden fazla müridi varken şeyhliği bırakarak, kendi ifadesiyle Tevhid yoluna girmiştir. Arapça, Farsça, Türkçe, Kürtçe, Fransızca ve İngilizce'ye oldukça âşinadır. İslâmî ilimlerde de yetişmiş saygın bir ilim adamıdır. Bu soruya cevap verebilecek en uygun kişi, kendisidir. Çünkü hem şeyhlik yapmıştır, hem de şeyh ailesinden gelip bu kültürü ve âdetleri çok iyi bilmektedir, hem de araştırmacıdır. Hepsinden önemlisi de şeyhlik makamını terk etmiştir. Herkes şeyhlik, makam ve mevki için olmadık tavizler verirken; o neden şeyhliği terk etmiştir, acaba? Bu makam meşru olsaydı, terk eder miydi? Herkesin inancının kendisine olduğunu hatırlatarak; objektif olmak isteyenler için, eski tarikat şeyhi Ferid Hocanın açıklamalarının önem taşıması gerektiği kanaatindeyim.

Nesiller boyu Nakşibendi tarikatının şeyhliğini yapan bir aileden gelen Ferid Aydın, hem medrese ilimleri hem modern ilimler ve genel kültür yönünden kendisini yetiştirmiştir. Ailesi, kuşaklar boyu nakşi liderliğini yaptığı için, kendisi beşik şeyhidir. Yani çakma şeyh değil, köklü ve icâzetli şeyhtir. Hz. Hasan soyundan geldiği için Şerif'tir. Aslen Arap’tır. Arapça, Farsça yanında, Türkçe ve Batı dillerine de oldukça âşinadır. Hatta Türkçe'nin gramer ve edebiyatı konusunda kendisini çok iyi yetiştirmiştir. Dil'e hakimdir.

Ben de şahsen başta Arapça olmak bazı derslerine misafir olarak iştirak ettim. Arap dili ve edebiyatının yanında, Batı menşe'li diller ile Türkçe'ye hakimiyeti beni, oldukça şaşırttı ve sevindirdi. Kur'an ve Sünnet'i anlama konusundaVahyin literatürünü selefin usulüne uygun algılayışı ve açıklaması takdire şayandır. Arapça'yı hem medrese, hem modern, hem konuşma, hem bilimsel konularda çeviri yapabilme, hem Arapça telif yapma, hem de Kur'an Arapçasına hakimiyet yönüyle mükemmel seviyede bilmektedir.

Özellikle İslâm akidesini bilme noktasında alimdir. Tasavvuf ve tarikatın iç yüzünü bilme noktasında üstaddır. 1968'de şeyhlik makamına gelmiş ve 1975'de 10 binden fazla müridi varken; tarikatın temel ilkelerinin Tevhid inancına aykırı olduğu gerekçesiyle şeyhliği Allah rızası için bırakmıştır. Piyasada pek çok çakma şeyh, şeyh olabilmek için çırpınırken, -Ferid Aydın'ın ifadesiyle- sultanlardan daha iyi bir hayatı olmasına rağmen, sırf akidesi uğruna şeyhliği bırakmıştır.

Tarikatın gerçek yüzünü ondan daha iyi bilen insan bulmak sanırım yoktur. Zira hem muvahhidddir, hem alimdir, hem beşik şeyhidir,şeyhlik yapmıştır ve şeyh ailesinden gelmiştir; şeyh iken gittiği yolun Tevhid yolu olup olmadığını sorgulayacak kadar mücahid ve mübarektir. Tıpkı İbrahim Edhem'in padişahlığı bırakması gibi, o da şeyhliği bırakmıştır. Şeyhlerin etkisi padişahlardan tesirlidir. Zira müridleri onlara gönülden bağlıdır, padişahlara ise, kanun yada iktidar gücüyle bağlıdırlar.

Bu konuda söylenecek çok şey olmasına rağmen; bir mühim meseleye temas etmek isterim. Ferid Aydın Hoca Efendi, tarikatın temelinin Şamanizm’e, şirke, hurafe ve bid'atlere dayandığını tespit ettikten sonra; bu gerçekleri müridlerine tebliğ etmek istemiştir ama, tarikattaki diğer hocalar "üstadımız sekr (manevi sarhoşluk) halinde, bu manevi olarak makamının yükselmesinin sekr'idir" diyerek; üstad ne derse fayda vermiyormuş. Bu meseleyi bizzat kendisinden dinlemiştim.

Meşru olmayan bir makamda bulunarak, insanlara fayda sağlamanın mümkün olmadığını o genç yaşlarında (30 yaşlarında) anlamıştır, çok geçmeden de şeyhliği bırakmıştır.

Şeyhliği bıraktıktan sonra 10 binden fazla tarikatçı müridlerinden sadece 2 kişi kendisine sadık kalıp ayrılmamıştır. Kendisinin belirttiğine göre biri vefat etmiş, diğeri ise hayatta ve kendisine son derece gönülden bağlıymış. Demek ki mesele tarikatmış, şeyh değil! Biri gitse diğeri gelir! Ve 10 bine karşı 2 gerçek mürid!

Rabbim bu mübarek üstadımıza hayırlı, uzun ömürler versin. Hayat çizgisinde gerçekleştirdiği salih amelini kabul etsin. Onu ve bizi şirkten, küfürden, hurafelerden, bid'atlerden korusun; Kur'an ve Sünnete uyan mü'minlerden kılsın. Hristiyanlar ve Yahudiler gibi din adamlarını ve bilginlerini ilâh edinen, şeyhlere ve ruhanilere tapan müşriklerden etmesin! Gerçek şeyhlik iddia, istek, hırs ile değil, Allah korkusuyladır. İnşaallah Ferid Aydın, gerçek şeyh olduğunu ispatlamıştır.

Dünden bugüne nakşilik kültüründe şeyhlik makamını terk eden ilk kişi olan, inanç bozuk olduğunda makamların araç yada amaç olamayacağını ameliyle gösteren, tarikatların bid'at ve hurafelerini iptal mücahedesinde Ümmet-i Muhammed için bulunmaz bir örnek olmasının yanında, yaşayan bir kaynak olan Ferid Aydın Hoca Efendi; bir kişi için tarikat yada tasavvufa dair araştırma yolunda bulunmaz bir nimettir. Üstad/Şeyh'in değeri vefatından sonra herkesçe daha iyi anlaşılacaktır. Allah uzun ömür versin...

Tasavvuf Konusu Üzerine:

Tasavvufla ilgili temel eserler incelendiğinde, günümüzdeki bazı mutasavvıflarla da konuşulduğunda, Kur’an ve Sünneti ve Ashab’ın yolunu kendine yol edinen herkesin kafasına takılacak sayısız sorular bulunmaktadır. Bunlardan sadece bir kaçını yazmak istiyoruz.

Amacım asla kimseyi yargılamak değildir. Sadece birlikte sesli düşündüğümüzü farz edelim. Burada yazılanların ispatları ve kaynakları fazlasıyla mevcuttur. Bu görüşleri kabul edenler olabilir ama biz bunları kabul etmiyoruz. Çünkü Kur’an ve Sünnetten sayısız delillerle bu fikirler çöpü boylamıştır, asırlar önce… Elbette bu fikirleri kabul etmeyenler de vardır. Mesele inanç olunca herkesin aynı görüşte olması beklenemez; ama inanırken acaba araştırarak mı inanıyoruz yoksa her şeyi te’vil ederek mi? Elimizde te’vil baltası varsa, her şeye bir kılıf ve gerekçe buluruz kendimizce. Minareyi çalan kılıfını hazırlar, misali. Ama şartlanmış, peşin fikirli ve önyargılı olmadan objektifçe araştırma yapanlar, Kur’an’ın gerçeklerine ulaşabilirler.

Bir Kaç Soru:

Bir kimsenin Allah’ın azabından kurtulup, cennete girmesi için şeyhe bağlanmak şart mıdır?

Bu dinde hahamlar sınıfı var mıdır?

Mürşidlere ismet (günahsızlık hali) isnad edilebilir mi?

Belirli bir mertebeden sonra sorumluluklardan kurtulup, kulluktan azâde olmak ve dilediğince hareket etmek meşru mudur?

Şeyhler vahiy alır mı, gaybı bilir mi?

Şeyhler, müridlerini huzur-u İlâhi’de bulup, şefaat edebilecek mi?

Şeyhlerin huzurunda gıyabında, yaşarken öldükten sonra istiğâse, istiâne, imtimdâd etmek “Ya falan yetiş!” diye yardım istemek câiz midir?

Vahdet-i Vücud, Hulûl ve İttihâd, Râbıta, Tevbe almak, başkasının iradesi dahilinde, çizdiği sınır ve şartlara uygun kulluk yapmak, bazı kimseleri ibadette Allah ile araya “vesile”, “aracı”, “şefaatçi” olarak koymak doğru mudur?

Kur’an’daki bilgileri kabuk, keşf ve ma’rifet’e ulaşan şeyhlerin sözlerini gerçek öz ve hakikatın ta kendisi kabul etmek câiz midir?

Şeriat-Tarikat-Hakikat üçlemesine inanmak sahih midir?

Kur’an’ın zahir’i temsil ettiği, bir takım “veli” denen kişilerin sözlerinin ise bâtın olduğu ve gerçek ilmin, bâtın ilmi olduğu iddiasının delili var mıdır?

Kur’an’ın bir takım muhkem ayetlerine, zâhiri manalarına ters olarak bâtınî anlamlar verilebilir mi?

Kur’an’ı, zâhiri ve tasavvufî tefsir şeklinde iki farklı yöntemle anlamaya çalışmanın mantığı; Şeriat’ın zâhirini kabuk, tasavvufu ise öz ve hakikat kabul etme felsefesi değil midir? 

İbn Arabi’nin iddia ettiği, Hatemu’l Evliya (İbn Arabi)’nin Hatemu’l Enbiya’dan üstün olduğu iddiasının şeriattan delili nedir?

İbn Arabi’nin, Hatemu’l Enbiya’nın sadece Müslüman olanlara şefaat edeceği, Hatemu’l Evliya’nın ise tüm insanlığa şefaat edebileceği görüşü hangi Nass’a dayanıyor?

Bir şeyhin kalpten geçenleri bilebileceğinin, aynı anda iki yerde olabileceğinin, öldükten sonra hayattaki halinden daha etkili –kınından çıkmış bir kılıç gibi- olacağının delili nedir?

Dinlerinin amacının aynı olduğunu, dolayısıyla din ayrımı yapmanın gereksiz olduğu; Firavun’un bile mü’min olduğuna inanmanın delili nedir? 

Bu Sorulardan Sonra Tasavvufun Önde Gelen Zatlarının Sözlerini Aktarmak İstiyoruz: 

Tasavvufun temel ilkelerinden birisi; mürid’in, şeyhine hiçbir konuda muhalefet etmeden ve eleştirmeden mutlak itaat etmesidir.

“Mürid, mürşidinin elinde ğassal (ölü yıkayan)ın elindeki ceset gibi olmalıdır.” [1]

Bayezid Bistami:

"Öyle bir deniz geçtim ki, peygamberler onun kıyısında durdu."

"Cehennem dediğin nedir ki? Onu görsem hırkamın ucuyla söndürüveririm."

"Kendimi noksan sıfatlardan tenzih ederim. Şân'ım ne kadar yücedir!" [2]

Tasavvufçuların Hadis-i Şerif diye sürekli dillerine doladıkları, "mürşidi (şeyhi) olmayanın mürşidi şeytandır" sözü de Bayezid Bistami’ye aittir. Vahdet-i Vücud inancının neticesi olarak, “Cübbemin içinde Allah’tan başkası yoktur” [3]şeklindeki korkunç sözü de maalesef, mutassavıfların üstadı Bayezid söylemiştir.

Muhyiddin İbn Arabi:

"Fusûsu'l Hikem" adlı eserinde Firavunun salih bir insan olduğunu ve kendisinin peygamberlerden üstün olduğunu yazar. Bu kitabı, Rasûlullah'ın emriyle yazdığını söyler. [4]

İbn Arabi, pek çok alim tarafından tekfir edilmektedir. [5]

Fusûsu'l Hikem ve Fütuhâtu'l Mekkiyye diye meşhur olmuş iki eseri vardır.

İbn Arabi, Fütuhât'ın beşeri değil, İlâhi bir kitap olduğunu savunur. [6] Bu kitabı kendi istek ve iradesiyle değil, Allah'ın istek ve iradesiyle yazdığını belirtir. Bu ifadeleriyle açıkça kitaplarının vahiy ürünü olduğunu ifade eder. [7]

İbn Arabi, dinin Nasslarının sembolik olduğunu, insanlara düzene sokmak için ifade edildiğini söyler. Ona göre cehennemdeki azap bile semboliktir. Gerçek olsa bile alışılıp, azabı sona erecek olan bir şeydir. "Cehennem ehli, her ne kadar ateşte kalırsa da onların yanmalarından maksat haklarındaki gazap ve elemi kaldırmak içindir ki, bu da Rıza'dır." [8]

"Şayet (Allah, cehennemdekileri) cennete çıkarsa, onlar muhakkak ki (bundan) azab duyarlar ve cennete girmek onlara zarar verir. Tıpkı, gül kokularının domuzlan böceklerine zarar vermeleri gibi." [9]

İbn Arabi bazen fakihlerin toplum için gerekli olduğunu söylerken bazen de: "Fakihler bu ümmetin Firavunlarıdır" [10] demekten çekinmez.

İbn Arabi'nin inançlarının merkezini Vahdet-i Vücud ve dinlerin birliği düşüncesi oluşturur. Bu nedenle Vahdet-i Vücud'cu için, görülen, hissedilen alemden başka varlık yoktur. Buna ise "Tabiat" yada "Tanrı" demek fark etmez. Nasıl olsa iki ayrı isim de aynı şeyi ifade eder. [11]

"Hak'tan başka varlıklar, yahut âlem adıyla anılan şey Hakka nisbetle bir şahsın gölgesi gibidir. Böyle olunca Mâsiva yani Allah'tan başka olan varlıklar Allah'ın gölgesidir. Bu (temsil) varlığın âleme nisbet edilmesinin aynıdır." [12]

Vahdet-i Vücud inancını İbn Arabi şöyle ifade eder: “Varlıkta ancak Allah vardır.” [13]

“Kendisinden başka bir şey yaratmamıştır. Eğer hakkın gayrı bir şey yaratmışsa; o, bâtıldır. Belki onları senin isimlerin ve sıfatların ile ortaya koymuştur. Senden gayrı olanları tenzih ederiz.”[14]

Yûnus Emre:

"Cennet cennet dedikleri bir kaç köşkle bir kaç huri,

İsteyene ver sen anı, bana Seni gerek Seni." [15]

Bu şiir, Şeyhu'l-İslâm Ebû's Suud Efendi'ye okunup şeriat açısından hükmü sorulduğunda, Şeyhu'l-İslâm bunu Küfr-i Sarih (açık küfür) olarak niteleyip, bunu inanarak söyleyip okuyanın katlinin vacib olduğu yolunda fetva vermekte tereddüt etmemiştir. [16]

Ebû's Suud Efendi (1520-1574), 2. Selim ve Kanuni zamanlarında 27 yıl Şeyhu'l-İslâmlık yapmıştır. Yûnus Emre, Ebû's Suud'dan yaklaşık 200 yıl önce yaşamış bir tasavvuf şairidir. Ebû's Suud, verdiği bir fetvayla bu şairin şiirlerini yasaklamıştır.

Yûnus Emre’nin şeriatı aşağılayan başka bir şiiri:

“Dost yüzün görücek şirk yağmalandı,

Anınçin kapıda kaldı şeriat.

Hakikat bir denizdir, şeriattır kapısı,

Çoklar gemiden çıkıp denize dalmadılar.” [17]

Hallac-ı Mansur:

 Vahdet-i Vücud inancını savunup, "Ene'l Hakk" yani -Hâşâ- "Ben Allah'ım" dediği için döneminin en önde gelen alimlerinden oluşan bir heyet tarafından muhakeme edilip, uzun araştırmalar ve şahitlikler sonucunda idam edilen, sûfilerin "tasavvuf şehidi(!)" kabul ettikleri Hallac-ı Mansur bir şiirinde şöyle diyor:

"Senin ruhun benim ruhum şarabın saf su ile karışması gibi karışmıştır.

Sana herhangi bir şey dokunduğunda bana da dokunur.

Ey Allah'ım! Her durumda Sen, benimsin.

Ben, sevdiğim O'yum ve sevdiğim O, benim,

Biz bir vücutta sakin iki ruhuz.

Eğer Sen beni görürsen, O'nu görmüş olursun.

Ve eğer sen O'nu görürsen, ikimizi birlikte görmüş olursun.

O yücelikte "Ben", "Biz" veya "Sen" yoktur.

"Ben", "Biz, "Sen" ve "O" hep biziz." [18]

Mutasavvıf Şebüsteri, Hallac-ı Mansur’un Ene’l Hakk demesini şöyle yorumlar:

“Ene’l Hakk, mutlak olarak sırları açığa vurmaktır,

Hakk’dan başka kim Ene’l Hakk diyebilir?

Âlemin bütün zerreleri, Mansur gibi Ene’l Hakk demektedir.

Sen ister onları sarhoş say, ister Mansur!

Kendini sen de hallaç yapar, varlık pamuğunu atarsan,

Hallac gibi bu sözü söylemeye başlarsın.

Hakk’dan başka varlık yok…

İster o hakk’dır de, ister ben Hakk’ım de.” [19] 

Celâleddin Rûmî:

Celâleddin Rûmî de, kitabı Mesnevi’nin kendisine vahiyle yazdırıldığını ve Mesnevi’nin aynen Kur’an’ın özelliklerini taşıdığını uzun uzun anlatır!

“... Şüphe yok ki, Mesnevi gönüllere şifadır, hüzünleri giderir, Kur’an’ı apaçık bir hale koyar, rızıkların bolluğuna sebep olur, huyları güzelleştirir. Şanları yüce, özleri hayırlı kâtiplerin elleriyle yazılmıştır, temiz kişiden başkasının dokunmasına müsaade etmezler. Mesnevi, âlemlerin Rabbinden inmedir; bâtıl ne önünden gelebilir ne ardından. Tanrı onu korur, gözetir; Tanrı en iyi koruyandır, merhametlilerin en merhametlisidir. Mesnevi’nin bundan başka lakapları da var, o lakapları veren de Tanrı’dır. Fakat biz bu az lakapları anarak lafı kısa kestik. Az çoğa, bir yudum su göle, bir avuç tane bir harmana delâlet eder.” [20]     

Mesnevi hakkında söylenen özelliklerin, Kur’an ayetlerinde Allah’ın Kitabı için zikredilmiş vasıflar olduğuna dikkat edelim! Mesnevi’yi överken de, lafı kısa tutmuş; biz bu övgülerin baş tarafını bile yazmaktan sıkılıp, ihmal ettik. Oysa kendisi, bunların tamamını az buluyor ve azın çoğa delâlet etmesi gerektiğini söylüyor. “Âlemlerin Rabbinden inme”, “bâtılın önünden ve ardından gelemeyeceği”, “sadırlara şifa”, "şanları yüce, özleri hayırlı kâtiblerin elleriyle yazılmış", "temiz kişilerden başkasının dokunmasına müsaade edilmez", "Tanrı onu korur ve gözetir" olduğunu iddia ettiği kitabı için…

Mesnevi’deki müstehcen beyitlere ve hikayelere burada değinmeyi kendimize yakıştırmadığımız için onları geçiyoruz. O müstehcenliğin boyutlarında asla bir sınır olmadığını belirtmeden geçmeyelim! Mesnevi’de okuduğum bazı erotik hikayelerden dolayı, okuduğum için kendimden utandım. Mevlevilere meseleyi delilleriyle ispat edip sorduğumuzda da, Mevlana’nın “mana âleminin sultanı”, “kalplerin doktoru”, “aşk eri” olduğu gibi safsatalarla, onun söyledikleri her şeyin bir hikmeti olduğunu; onun hikayeleri ne kadar erotik de gözükse doktorun elindeki kadavrayla oynaması gibi, yaptıkları ona helaldir dediler. Bu nasıl anlayış, bu nasıl inanç! Çok şeyler söylenir ama, bâtıl fikirler, çok sözü hak etmiyorlar. Şunu söylemeden geçmeyelim, doktorlar da önlerindeki insan cesedine hürmet etmekle ve dilediği gibi mıncıklamamakla mükelleftirler!

İmam Gazali, İhyâ’sını, Tasavvufçuları Islah Etmek İçin Yazmıştır:

Tasavvuf'u çok yakından tanıyan ama asla Vahdet-i Vücud'cu, Hülul'cu, Rabıta'cı olmayan; İslâm'ın Tevhid akidesine aykırı bir inancı, söz yada ameli kabul etmeyen İmam Gazali, halk arasında Vahiy İslâm'ından, kültürel bir İslâm'a doğru yöneliş olduğunu fark etmiş ve Vahiy İslâm'ını tekrar diriltmek için "İhyâu Ulumi'd Din" isimli eserini yazmıştır.

Bu durumu da, kendi eserinde şöyle özetlemiştir:

"Halkın itikadının gevşeme ve imanlarının zayıflığı sebeplerini araştırdım. Karşıma 4 sebep çıktı: Biri Felsefe ile meşgul olanlardan, ikincisi Tasavvuf yoluna girenlerden, üçüncüsü "Talim" davasına bağlananlardan, dördüncüsü de halk arasında ilimle tanınmış kimselerin davranışlarından ileri gelmekteydi." [21]

İmam Gazali’nin “Şeyhe Bağlanma” Konusundaki Görüşü:

“Şüphesiz bir muallime (mürşide) ihtiyaç vardır. Muallimin ma’sûm olması lazımdır. Ancak bizim muallimimiz ma’sûmdur; o da Hz. Muhammed’dir.”[22]

Şeyhlerden İstiğâse (yardım isteme) Konusunda Şeyhulislâm İbn Teymiyye’nin Görüşü:

“Yaratığın, yaratıktan istiğâsesi, boğulmakta olanın, boğulandan yardım istemesi gibidir.” [23]  

Ömer Nesefi’nin Tasavvufçular Hakkındaki Uyarısı:

“Bil ki, tasavvuf yolunu tutanlar on iki fırkadır. Bunlardan sadece bir tanesi doğru yol üzeredir. Geriye kalanlar bid’at ve dalâlet içindedir.” [24]

 Bu söz, onun döneminde söylenmişse, günümüz için ne demek lazımdır?

Şeyhu'l-İslâm İbn Teymiyye’nin, Kıyamet Gününde, Şeyhin Müridlerini Kurtaracağını İddia Edenler Hakkındaki Fetvası:

“Kim herhangi bir şeyhin, müridlerini kıyamet günü azabtan kurtaracağını iddia ederse, kendi şeyhinin Abdullah oğlu Hz. Muhammed aleyhisselâm’dan üstün olduğunu iddia etmiş olur. Bunu diyen kimse tevbeye çağrılır, eğer bu sözünden vazgeçer ve tevbe ederse, ne âlâ! Yoksa (mürted olarak) öldürülür.” [25]

İslâm şifreler, düğümler, esrarlar, tılsımlar dini değildir. Allah’ın dini apaçıktır. Allah, akıl sahibi herkesi mükellef sayar. Dini, herkes anlayamasaydı, mükellef olmanın şartlarından birisi de “bir şeyhe bağlanmak” olması gerekirdi. Bu din, sadece şeyhlere, hacı hocalara, din adamlarına, âbidlere, zâhidlere gelmemiştir. Bu din, herkesi muhatap almaktadır ve dileyen herkes onu anlar ve yaşar. Allah ile kendi arasına, müşriklerin yaptıkları gibi aracılar koyup Allah’ın rızasını kazanmaya çalışmak eski câhiliyyenin en bariz şirk âdetlerindendir. İlim ehline sormak ve ondan bir şeyler öğrenmek ile bir kişiye köle gibi bağlanıp ibadet edercesine ona itaat etmeyi birbirinden ayırmak gerekir. Allah’a ait sıfatların bir kısmını yada çoğunu şeyhlere verip, Allah’a şirk koşmak yapılabilecek en tehlikeli amellerden birisidir. 

Kısa Bir Değerlendirme:

Bazı kesimler, tasavvuf aleyhinde konuşanları İslâm alimlerine, evliyaya sataşmakla ve zikre karşı olmakla suçlamaktadırlar! Bu açık bir iftiradır! Müslüman Allah’ın evliyasına asla düşman olmaz. Ama şeytanın evliyasının dost edinilmemesi de imanının bir gereğidir. Ayrıca zikir de zaten Kur'an'ın ismidir; zikrin çeşitleri de vardır. Tarikatçılık deyince, bazılarının aklına, neden zikir gelir acaba? Allah'ı zikretmek için, mutlaka birilerine tevbe vermek mi lazım? Birilerinin eline, eteğine yapışmak mı lazım? Allah'ın rızasını kazanmak için onlardan himmet, medet, şefaat ve tavassut niyaz etmek mi lazım? Allah'ı bir kenara bırakıp onlarla rabıta yapıp, ruhaniyetlerinden yardım istemek ve feyiz depolamak mı lazım? Onların çizdiği sınırlar çerçevesinde kulluk etmek, onların belirlediği sayılarda zikir(!) ve dualar yapmak, ibadetler etmek mi lazım? Allah mı emretti size, tarikata girmeden beni zikredemezsiniz diye? Benim rızamı bazı şeyhlere intisabda arayın diye? Allah mı söyledi size, mahşer yerinde tüm peygamberlerim bile, nefsinin derdine düşerken, bu şeyhler müridlerine şefaat edecek diye? Allah mı söyledi size, direkt bana dua etmeyin, darda kaldığınızda bana siz ulaşamazsınız; şeyhlere dua edin ve onlardan yardım isteyin diye? Allah mı söyledi size, şeyhlik kisvesi ve hırkası giydirilen insanlar nerede olursa olsun sizi duyar ve halinizden haberi olur; dara düştüğünüz de onlardan medet dileyin diye? Allah mı söyledi size, şeyh denen kimseler ölünce dahi dünyada ve müridleri üzerinde tasarrufa devam ederler hatta ölen bir şeyh kınından çıkmış bir yalın kılıç gibi, sağlığındakinden daha etkilidir diye? Allah mı söyledi size, şeyhler kalpten geçenleri bilir, duvarın önüyle arkası onlar için birdir, onlar sizin gece yatağınızda kaç kez sağa ve sola döndüğünüzü bilir diye?

Tarikat yada tasavvuf kelimesi, Kur'an ve Sünnetin neresinde geçiyor ki, bu kavramları din ile eşdeğer görecek kadar sapıtıyorsunuz? Sadece vahiy istikametinde dini kabul etmek ve yaşamak size neden yetmiyor? Din, tarikatsız ve şeyhlere intisabsız eksik mi kalıyor?

Tasavvuf tıpkı bir labirent gibidir. Bir şeyi haklı olarak söylerken, yanlış olan diğer bin şeyi fark edemezsiniz. 1. yüzyıldan itibaren tasavvufun geçmişini ve bugününü okuyun. Tasavvuftaki mertebeleri inceleyin. İyi niyetli bir arkadaşımızın göremediği ve bilemediği neler varmış ilerisinde anlaşılacaktır. Bu ekolün pirleri, üstadları, en büyük şeyhleri ve kutubları Muhyiddin İbn-i Arabi, Bayezid-i Bistami, Hallac-ı Mansur, Sadrettin Konevi, Celâleddin Rumi, Yûnus Emre ve emsalleri değil midir?

İbn Arabinin Fusûs ve Futûhât isimli hurafâtla dolu kitaplarını okudunuz mu? Neler yazdığını söylesek, tarikatçılar bile "öyle şey olur mu" diye kabul etmiyorlar. Lafı uzatmayalım diye size bırakıyorum.

Bayezid-i Bistami, kendisi için ne diyor; okuyalım:

مَا فِى جُبَّتِى سِوَى اللهِ  yani "cübbemin içinde Allah'tan başkası yoktur" yada "cübbemin içinde ancak Allah vardır" diyor. Bu cümlesiyle kendisini, Allah olarak kabul etmiyor mu? Bu, Tarikatta var olan Vahdet-i Vücud itikadının bir ifadesidir. Bu inanç, Yunan felsefesindeki Panteist düşünce biçiminin aşağı yukarı aynısıdır. Yani evrende bulunan her şeyin Allah'ın bir parçası, gölgesi, görüntüsü yada yansıması olduğu inancı. Bundan dolayı da Bayezid-i Bistami, "evrende olan her şey Allah ise, cübbemin içinde de Allah'tan başka kimse yok" diyebiliyor. Bu türden sapıkça inançların haddi hesabı yok. Ama tarihte geçmiş, sonraki asırlarda mutasavvıf diye tanınan herkes Vahdet-i Vücud’cu olmayabilir. İmam Gazali gibi. Gazali zikir, ibadet, zühd, takva, vera gibi şeylere azami hassasiyet gösterdiği için tarikatçılar, ona da mutasavvıf derler. Oysa o, zamanının müceddididir. Yazdığı "İhya-i Ulumi'd Din" isimli eserini de tasavvufçuların bid'at, hurafe ve dalâlet olan şeylerini İslâm'dan temizlemek için kaleme almıştır. Bunu bizzat kendisi el-Munkızu mine'd Dalâl (Türkçe çevirisi: Dalâletten Hidayete) isimli eserinde söylemektedir. Bu eserinde Felsefeciler, Batıniler, Kelamcılar ve Sofiler konusunu etraflıca açıklar ve hidayetten sapanların inançlarını reddeder.

Yine Bayezid-i Bistami bir sözünde şöyle diyor:

سُبْحَانِى مَا أعْظَمَ شَأنِى yani "kendimi noksan sıfatlardan tenzih ederim, benim şanım ne yücedir!" der. "Sübhân" ve "şanı yüce olmak" Allah'ın iki sıfatı değil midir? Bu arkadaş, kendisini Allah yerine koyarken, siz onun ilâhlık iddiasını yada şeyhlik iddiasını onaylamakla ne durumda oluyorsunuz acaba?

Bu açıklamalar, zaten ma'lum-u ariftir. Apaçık şekilde kitaplarda yazmaktadır. Baştan sona bu ekolü araştıran ve kimsenin fikren kuklası olmayan, kimseye aklını ve imanını kiraya vermeyen yada temlik etmeyen bir kul olarak; objektif olduğumuzu anlayabilirsiniz. Zira beyinlerini başkasına satan kişiler, bazen adil olamaz. Başkasının papağanlığını yapmaktan daha kötü bir hal yoktur insan için şu dünyada.

Şimdi soruyoruz; İnsanları, Allah ve Rasûlünün yoluna davet ederken, tarikatçıların İslâm'a aykırı olan inanç ve amellerini söyleyince ve ispat edince, bir mü'min nasıl ve ne cüretle eleştirilebilir? Yada böyle bir hakkı var mıdır sofilerin?

İslâm'dan bir gerçeği inkâr etmedikçe hiçbir kimse dalâlete düşmez ve sırat-ı müstakim'den çıkmaz!

Âcizâne, Kur'an ve Sünnet'in en küçük bir âdâbına dünyayı değişmem! Tarikatçıların yada başka grupların inandığı ve savunduğu her ne, İslâm'a uyuyorsa, biz de aynı gerçeği vahiy istikametinde kabul ederiz. Âdil olma ve hakka teslim olma konusunda kişisel önyargıları baskın çıkan kimse henüz iman etmemiştir. Meseleyi bu açıdan kişiselleştirmeyelim. Biz, Allah'ın rızası için konuşuyoruz; elbette yanlışa "yanlış" demekle de mükellefiz. Ama bir İslâmî bir hakikat açıklanınca, sırf sizin tarikatınıza yada grubunuza uymuyor diye, haddi aşar ve o gerçeği kabul etmezseniz; bu, sizin hakperest değil, nefisperest yada asabiyetçi olduğunu gösterir.

Ayrıca bazı kimselerin kafa yapıları gerçekten insanı şaşkınlığa sevk ediyor. İslâm'dan bahsederken, İslâm eşittir tarikat mantığıyla yaklaşıyorlar. İslâm'ı bütün olarak kabul eden ve İslâm'a aykırı bir inanç taşımayan bir kimseye, sırf tarikatı kabul etmediği için tebliğ yaptıklarını sanıyorlar. Ama neyi tebliğ yapıyorlar? İslâm'ı mı? Hayır! Tarikatı... Yahu, tebliğ Allah'ın irade ve buyruklarının, inanmayanlara en güzel bir biçimde ulaştırılmasıdır. “Ben Allah'ın ahkâmının mecmuuna iman ettim” diyen bir kimseye, daha neyin davetini yapar mutasavvıflar? Peki, bu durumda tarikatçıların, İslâm’a çağırdığı kimseyle aralarında, tartışma mevzusu olarak ne kalıyor geriye? Tarikat itikadını benimsememek… Sormak lazımdır; içerisinde şirk, hurafe, bid'at ve bâtılların olduğu bir aksiyonu neden kabul etmek zorundayız? Sizin amacınız İslâm ise, hareket noktanız vahiy ise, hedefiniz şeriat ise, önderiniz Hz. Muhammed ise; gelin her meseleyi konuşalım. Bu iddialarınızda sadık iseniz… Zaten bu durumda, tartışma mevzusu da kalmaması gerekir geriye!

Her düşünce akımı içinde doğrular da, samimi insanlar da hatta art niyetli, fırsatçı insanlar da bulunur. Bu nedenle hiçbir konuda peşin fikirli olmayın, yanılırsınız ve bilgisizce iftira edersiniz ve ahirette sonucuna katlanırsınız.

Bizden önceki toplumlar, din adamlarını dinin önüne geçirdikleri için helak oldular. Dinde, kendilerine emredilmediği halde ruhbanlık ihdas ettiler ve onun da hakkını vermediler, aşırı gittiler. Bunu, Kur'an bize haber veriyor.

Objektif (tarafsız/hakka taraflı) iki kişi konuşurlarken biri diğerine sorsa, İslâm adına ortaya çıkmış gruplaşmalar içinde, ruhbanlığı benimseyen ve teşvik eden grup sizce hangisidir, diye?

Tartışmasız "tasavvuf ve tarikat" cevabını alır.

Bu gerçeklere rağmen, ben doğrularınıza doğru diyorum, iyilerinize iyi diyorum, gerçek İslâm alimlerinin başımın üstünde yeri var. Ama yanlışa "yanlış" deme hakkımı ve görevimi bana Allah verdi. Sizin yanlışlarınızı görmemezlikten gelerek, ebedi hayatımı hüsrana çeviremem.

Ayrıca burada kendilerine cevap yazdığım arkadaşlar sanırım tarikatta şeyh değiller. Bu nedenle bu açıklamalar yine şeyhlerin fikir süzgecinden geçmedikçe bir anlam taşımaz, onlar için… Ama açıklamalarımıza katkıda bulunmak isteyen arkadaşımızın da dediği gibi, bize düşen anlatmak, anlatmak, anlatmak. Kendi düşen ağlamaz! Hakikatte ben kimse düşsün istemiyorum, sadece telmih ve kinaye yapıyorum. Soru soran arkadaş, bize tarikatı tebliğ ediyor, biz de ona, İslâm'ı… Elhamdülillah.

Ebu Hanife'ye sorarlar: Sana birisi "kâfir" dese ne dersin? "Yalancı" derim diyor. Görüşlerinizi kabul etmese fasık mıdır diyorlar. O da "hayır, fasık Allah'ın emirlerine zıt amel eden, büyük günah işleyendir" diye karşılık veriyor. Ayrıca "bizim görüşlerimiz, zanna dayanır, doğru olduğuna kanaat ettiğimiz sözü söyleriz biz. Daha sonraki zamanlarda, eğer sözümün Kur’an’a yada bir Hadis'e aykırı olduğu ortaya çıkarsa, benim görüşümü atın, Hadis'i alın, ona tutunun" demektedir.

Ebu Hanife ki, Allahu A'lem, ashab haricinde İslâm tarihindeki tüm fakihlerin üstadı, böyle derken, siz şeyhinizin görüşlerini İslâm'ın yerine nasıl koyarsınız? Yada sizin şeyhlerin görüşleri nasıl olur da Ebu Hanife'nin görüşlerinden daha üstün olabilir? Bazı arkadaşlar şeyh deyince; havada uçan, aynı anda iki yerde bulunan, kalpten geçenleri bilen, bilim kurgu filmlerindeki gibi paranormal davranışları olan, uçaktan yada ışıktan hızlı giden, uyurken kalbi uyanık ve dünyadan kopmayan, müridlerine yardım eden ama müridi olmayanlara cimri(!) kesilen bir insan tipi canlandırmasınlar gözlerinde. Çok sayıda şeyh tanırım; çoğuyla da konuştum, tartıştım. İnanın, onlar da sizin gibi adamlar. Hiç farkları yok. Belki de sizin kadar bile değiller. Çünkü üstünlüğün ölçüsü ilim, iman ve takvadır. Siz onlardan bu konularda üstün olabilirsiniz.

Lütfen, tarikatçı arkadaşlar mutedil olun, fikirlerde aşırı gitmeyin. Kur'an ve Sünneti delil kabul edin. Peygamberimizin Sünneti ile müctehid ulemanın ictihadları sizin için yol işaretleri olsun. Kendinizi, bütünüyle birilerine teslim etmeyin. İnsan bir kez imtihan olur, fırsat kaçınca çok pişman olursunuz. İmam Gazali bile Hadis ilminde kendisinin noksanları olduğunu anlayınca hayatının son iki senesini tamamen Hadis ilmine vermiştir. Pek çok alim, İmam Gazali'nin zamanında köklü bir tecdid işinde yeterli başarıyı sağlayamamasının nedeni olarak Hadis konusundaki zaafiyetini gösterir. Vefat ettiğinde yatağında, başucunda İmam Buhâri’nin Hadis Kitabı bulunmaktaydı. "İmam Gazali'nin son iki senesi olmasaydı helak olmuştu" diyenler bile çıkmıştır sonraki asırlarda.

Rica ediyorum sizden, Peygamberimizin sözlerini, şeyhlerinizin sözlerinden üstün tutun ve okuyun, araştırın… İnanın, siz hidayetten mahrum olarak Allah'ın huzuruna giderseniz onlar asla size fayda sağlayamazlar. Kendilerine faydaları olur mu o da koca bir meçhuldür! Peygamberimiz bile kızı Fatıma'ya "sakın babanın peygamber olmasına güvenme! Sen amel etmezsen seni ben bile kurtaramam" buyurmuştur. Hz. Nuh oğlunu, Hz. Lut karısını, Hz. İbrahim babasını, Allah'ın azabından kurtarabildi mi? Peygamberimiz, amcalarını kurtarabildi mi? Sizin şeyhler nasıl size böyle bir söz verebilirler? Huzur-u mahşerde tek tek müridlerini arayıp bulacaklarmış da onlara şefaatçi olacaklarmış! Kendilerine bu konuda Allah'tan bir vahiy mi geldi? Yada Allah onlara Kur'an dışında bir va’dde mi bulundu? Allah'ın huzurunda Allah'ın diledikleri, Allah'ın izin verdikleri kimseler için şefaat edebilecektir. Bu şefaat etme işi, hem şefaat edeni hem de şefaat edileni ödüllendirmek şeklindedir. Yoksa iman etmeyen, inancı bozuk kimselere Hz. Muhammed aleyhisselam bile şefaat edemez!