Ana Sayfa
Alt Sayfa
LİNKLER
İletişim
A--
FAYDALI SİTELER
ŞİMŞİRGİL-VİDEO
HAKİKAT KİTAPEVİ KİTAPLARI
NEDEN MÜSLÜMAN OLDULAR
MÜSLÜMAN NASIL OLUR
ANA BABA HAKKI
ESB EVLAT HAKKI
DİNDE ŞAHSİ GÖRÜŞ OLMAZ
KUTSAL EMANETLER
DİİNİMİZİSLAM.COM RADYO
DİNİ YIKMA GAYR.
HAK DİN İSLAM
VAHDETİ VUCUD VE ARABİ
TEMKİN VAKTİ
MÜZİKSİZ İLAHİLER
MÜZİK AFETİ
vahdeti vucud
FETRET EHLİ
SİGARA
TÜRK-İSLAM ÜLKÜSÜ
S.AHMET ARVASİ
TAM İLMİHAL
MEKTUBAT
FAİDELİ BİLGİLER
HAK SÖZÜN VESİKALARI
İSLAM AHLAKI
HERKESE LAZIM OLAN İMAN
ESHABI KİRAM*
KIYAMET AHİRET
KIYMETSİZ YAZILAR
CEVAP VEREMEDİ
İNG.CASUS İTİRAF
NAMAZ KİTABI
ŞEVAHİDİ NÜBÜVVE
MENAKIBI ÇİHARI GÜZİN
EVLİYALAR ANS.TEK
PADİŞAH ANNELERİ
MÜHİM SORULAR
E ÖREN
SE-
LI
===SOHBETLER===
SOHBETİN ÖNEMİ
M.A.D SOHBET 2001
M.A.D SOHBET 2002
M.A.D SOHBET 2003
M.A.D SOHBET 2004
M.A.D SOHBET 2005
M.A.D.SOHBET 2006
M.A.D.SOHBET 2007
M.A.D.SOHBET 2008
M.A.D.SOHBET 2009
M.A.D.SOHBET 2010
M.A.D.SOHBET 2011
M.A.D.SOHBET 2012
M.A.D.SOHBET 2013
M.A.D.SOHBET 2014
SOHBET 2015*
O ÜNLÜ ÖZEL
ünlü sohbet 2003-06
ünlü sohbet 2007-09
ünlü sohbet 2010-11
ünlü sohbet 2012-13
ünlü sohbet 2014-15
ÜNLÜ SOHBET 2016
ÜNLÜ SOHBET 2017*
ÜNLÜ SOHBET 2018
ÜNLÜ SOHBET 2019
ÜNLÜ SOHBET 2020
ÜNLÜ SOHBET 2021
ÜNLÜ SOHBET 2022
ÜNLÜ SOHBET 2023
ÜNLÜ SOHBET 2024
ÜNLÜ SOHBET 2025
1**
.M.3
SO
55
vi
2005
VİDEO-H İNANÇ
kk ehli sünnet
K ÖZELEŞTİRİ
HİKMET EHLİ ZATLAR
YOLUMUZU AYDINLATANLAR VİDEO
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2001
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2002*
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2003*
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2004
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2005
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2006
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2007
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2008
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2009
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2010
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 11
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2012
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2013
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2014
YOLUMUZ AYDIN 2015
YOLUMUZ AYDIN 2016
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 17
YOLUMUZ AYDINL 2018
YOLUMUZ AYDIN 2019
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2020
YOLUMUZU AYDIN 2021
YOLUMUZU AYDIN 2022
YOLUMUZU AYDIN 2023
YOLUMUZU AYDIN 2024
YOLUMUZU AYDIN 2025
ET
2006
VT-OSMANLI
VEHBİ TÜLEK GENEL
VEHBİ TÜLEK 2005
VEHBİ TÜLEK 2006
VEHBİ TÜLEK 2007
VEHBİ TÜLEK 2008
VEHBİ TÜLEK 2009
VEHBİ TÜLEK 2010
VEHBİ TÜLEK 2011
VEHBİ TÜLEK 2012
VEHBİ TÜLEK 2013
VEHBİ TÜLEK 2014
VEHBİ TÜLEK 2015
VEHBİ TÜLEK 2016
VEHBİ TÜLEK 2017
VEHBİ TÜLEK 2018
VEHBİ TÜLEK 2019
VEHBİ TÜLEK 2020
VEHBİ TÜLEK 2021
VEHBİ TÜLEK 2022
VEHBİ TÜLEK 2023
VEHBİ TÜLEK 2024
VEHBİ TÜLEK 2025
Z
M O
M.ORUÇ BÜYÜKLER
M ORUÇ SEÇME
HİKMETLER 1994
HİKMETLER 1995
HİKMETLER 1996
HİKMETLER 1997
HİKMETLER 1998
GÖNÜL BAHÇESİ 98
GÖNÜL BAHÇE-1999
GÖNÜL BAHÇE 2000
HİKMETLER 2001
HİKMETLER 2002
HİKMETLER 2003
HİKMETLER 2004
HİKMETLER 2005
HİKMETLER 2006
HİKMETLER 2007
HİKMETLER 2008
HİKMETLER 2009
HİKMETLER 2010
HİKMET ÖZEL
H-MENKIBE
LİLİK
LAKI
D.DİYALOĞ M ORUÇ
SA4
SALİM KÖKLÜ g
SALİM KÖKLÜ 22-24
M.SAİD ARVAS
C AHMET AKIŞIK G
C AHMET AKIŞIK*
İ. RABBANİ BUYURDU
R 8
R AYVALLI GENEL
R.AYVALLI 11-15
R.AYVALLI 15-18
R AYVALLI 19-24
AA*
HY-ESHABI KİRAM
HY-İMAN
HY-BESMELESİZ GENÇLİK
HY-EHLİSÜNNETYOLU
HY İNG.İSLAM DÜŞM
HY GENEL
HY-OSMANLI
HASAN YAVAŞ 15-16
HASAN YAVAŞ 17-21
HASAN YAVAŞ 22-24
A 19
AHMET DEMİRB 11-15
AHMET DMİRBŞ 16-19
A DEMİRBAŞ 20-24
5 A
H 1.ASIR ALİMLERİ-
H 2 ASIR ALİMLER *
H 3.ASIR ALİMLER*
H 4 ASIR ALİMLER-
H 5 ASIR ALİMLER**
H 6 ASIR ALİMLER
H 7 ASIR ALİMLER
H 8. ASIR ALİMLER
H 9. ASIR ALİMLERİ
H 10.ASIR ALİMLER
H 11.ASIR ALİMLERİ
H 12.ASIR ALİMLER
H 13 ASIR ALİMLERİ
ALİMLER ÖZEL 1
EVLİYALAR 1
EVLİYALAR 2
EVLİYALAR 3
H 5
R
===1.BÖLÜM===
EMRİ MAĞRUF
E-MAĞRUF-SÜ
FİTNE
CİHAD
CİHAD-ENFALDE
CİHAD YKS
C--
FELSEFE NEDİR
ateizme cevap pdf
AKLIN DİNDEKİ YERİ
AKIL-FECRNET
İSLAMİYET NEDİR
İSLAM NAKİL DİNİDİR
C
DİNİMİZİ DOĞRU BİLMEK
DİİNİMİZİN ÖZELLİKLERİ
İLK İNSAN VAHŞİ DEĞİLDİ
HZ.İBRAHİMİN BABASI
HZ ADEM İLK PEYGAMBER
HIRSTIYANLIK
YAHUDİLİK
SEBATAYİZM
*GIPTA EDİLENLER
KEŞF
EHLİ KİTAP
EHLİ SÜNNET ...
E*
-- 2
222*
İ 2
==2.BÖLÜM===
VEHBİ İLİM-İLHAM-
İLMİN ÖNEMİ
İLİM-R.AYVALLI
ALİMİN ÖNEMİ
MÜÇDEHİD OLMAK
ALİMİN KÖTÜSÜ
İSLAM İLERLE DER
DİNİMİZ VE FEN
İSLAM VE BİLİM
OSMANLIDA BİLİM
MÜSLÜM. GERİ KALIŞI
MATBAA GEÇ GELMEDİ
MÜSLÜMAN İLİM ÖNCÜLERİ
HER KİTAP OKUNMAZ
İSLAM MEDENİYETİ
VAKIF KÜLTÜRÜ
B.OSM.TARİHİ
B.OSM TARİHİ 2
ANSİKLÖPEDİLER
EVLİYALAR ANSİKLÖPEDİSİ
REHBER ANSİKLÖPEDİSİ
İSLAM TARİİHİ ANSİKLÖPEDİSİ
OSMANLI TARİHİ ANS.
İSLAM MEDEN- PDF
AO-SELÇUK-PDF
AÖ-OSM-PDF
CİNLERE İNAN

===3.BÖLÜM===
İMAN NEDİR 1
iman nedir 2
HİDAYET
İTİKAT-M ORUÇ
KELİMEİ TEVHİD
KOCAKARI İMANI
MİRAC-AKLIN BİTTİĞİ YER
İTİKAT CÜBBELİ
İMAN-FİRASETNET
TEVHİD-KELAM-FİRASET
TEVHİD-HAZNEVİ
ESMA ÜL HÜSNA
su-
-ALLAHA İMAN
ALLAHIN SIFATLARI
ALLAHI TANI-İLİM SAATİ
ALLAHIN YARATMASI
ALLAHA GÜVEN VE ISPAT
ALLAH SEVGİSİ
ALLAH SEVGİSİ-ŞİİR
ALLAH KORKUSU
ALLAH VE ADALET
ALLAHA ULAŞMAYI DİLEMEK
ALLAH GAYBI BİLİR BİLDİİRİR
A*.
HUBBU FİLLAH
-MELEKLERE İMAN
ŞEYTAN
KİTAPLARA İMAN
AHİRETE İMAN
AHİRETE İMAN*
AHİRET-İLMEDAVET
AHİRET-FİRASETNET
KABİR AZABI -ÖLÜM
KABİR ZİYARETİ
KABİR-İSLAMKALESİ
CENNET ŞU AN VAR
CENNET-CEHENNEM
CENNET-CEHENNEM 2
CENNET-FİRASET
CENNET-İLİMSAATİ
CENNET-FECR
CEHENNEM-FECR
CENNET-CEH-BİRİZBİZ
A.
KIYAMET ALAMETLERİ
KIYAMET ALAMETLERİ 2
K.ALEMETLERİ-ERRAHMAN
KIYAMET GÜNÜ
KIYAMET-FİRASET
KIYAMET-DERVİŞAN
KIYAMET ALAMETLERİ*
A...
HZ.İSA GELECEK 1A
HZ İSA GELECEK 1B
HZ İSA GELECEK 2
HZ 3
HZ MEHDİ GELECEK
HZ MEHDİ GELECEK 2
HZ.MEHDİ-TEBYANNET
MEHDİLİK KONUSU
MEHDİ TASLAKLARINA
DECCAL GELECEK
KADERE İMAN
KAZAYA RIZA
KADER-YÜMİT
KADER SAPIKLARI
KÜFRE DÜŞ.HALLER
ŞİRK VE KÜFR SÖZLER
ŞİRK-KÜFR SÖZLER 2
ŞEHİD OLMAK
GÜNAHKARIN DURUMU*
KELAM TARİHİ
CİNLER
RUH
İTİKAT-NESEFİ
İTİKAT-SADAKAT
İTİKAT-ES KALESİ
AKAİD-TAHAVİ
AKAİD-ENFALDE
AKAİD-HAKŞAİRİ.C
AKİDE-HALİS ECE
AKAİD-İSMAİLAĞA
AKAİD İHVAN
AKAİD-İHVAN-1*
AKAİD-BİRİZ BİZ
AKAİD-SÜNNETULLAH
AKAİD-A KALKAN
AkAİD-İSLAMHAYAT
AKAİD-FİRASET
AKAİD-İNCE.M*
AKAİD-HAZNEVİ
TAFTAZANİ KELAM
AKAİD.İLİMİRFAN-
AMENTÜ-MEDİNE
ALLAHIN GÖRÜLMESİ
MATURUDİLİK
site-iman
esi-feyyaz
N 2
E M
AET

===4.BÖLÜM===
PEYGAMBERLERE İMAN
PEYGAMBERLERİN HAYATI
PEYGAMBERİMİZ
PEYGAMBRİMİZ 2
KAİNATIN EFENDİSİ 1
KAİNATIN EFENDİSİ 2
KAİNATIN EFENDİSİ 3
KAİNATIN EFENDİSİ 4
PEYGAMBERİMİİZİN HAYATI 1
PEYG.HAYATI SESLİ
peygamberimiz SES 2
SEVGİLİ PEYGAMBERİM
PEYGAMBER HASLETLERİ
peygamberim 2
peygamberim 3
PEYG.TARİHİ-BALLI
RESULUN ÇOK EVLENMESİ
PEYGAMBERİN MUCİZELERİ
PEYG.HZ MEHDİ ANL
PEYGAMBERİMİZE İFTİRA
MEVLİD
hz.muhammed ont 1
hz.muhammad ont 2
rahmet peygamberi o.n.t
nebiler o.n.t.2
nebiler o.n.t.
HADİSİ ŞERİFLER
İSLAMIN DOĞUŞU
M.MUSTAFA.C
KAİNATIN EFENDİSİ demek
HİCRET
KUTLU DOĞUM ALDATMACASI
NEBİHAYAT-İİMREHBERİ
ZÜLKARNEYN ALEYH.
SİYERİ NEBİ-SADAKAT
NEBİ HAYAT-HALVETİ
NEBİMİZ-TAHAVİ
NEBİ-R AYVALLI
K.E.salih SURUÇ 1
K.E.salih SURUÇ 2
peygamberimiz-hakşairi
PEYG TARİHİ- İLİMSAATİ*
PEYGAMBERLER TARİHİ
HZ.AYŞE ANNE YAŞI
ŞİİRLER
siyer
HİLYE
N----
ŞR
R-*
===5.BÖLÜM===
RESULULLAH AÇIKLADI
KURANA ABDETSİZ DOKUNULMAZ
KURAN OKU ÖĞREN
KURAN MUCİZESİ
kuran mucizeleri 2*
ATEİST DİYORKİ 1
ATEİST diyorki 2
ATEİSTLERE
YALNIZ KURAN DİYENLER
MEAL-TEFSİR OKUMAK
KURANIN ÖZELLİKLERİ
kuranın özellikleri 2
KURAN -İLMEDAVET
KURAN bilgileri
KURANI HERKES ANLAYABİLİRMİ?
İLK MEAL BASIMI
MEAL OKUMAK-T
MEAL OKUMAK -G
M.Ş.EYGİ-MEAL
KURAN VE TERCÜME
KURANDA MECAZLAR
kuranda tarih
kuranı anlayalım derken sapıtanlar
MEALCİLERE REDDİYE 1
MEAL SAVUNMALARI
KURAN İSLAMI SAFSATASI
K.FAZİLETİ-SEVDEDE
K.BİLİM-SEVDEDE
K.BİLİM-İLME DAVET
KURAN-ENFALDE
KURAN-MEDİNEVEB
KURAN -şenocak*
İSL.DÜŞÜNCESİ DEMEK
TEFSİR USULÜ
TEMEL TEFSİR İLİM
YASİNİ ŞERİF
TA KENDİSİ - AYETİ
SURELERİN FAZİLETİ
MODERNİZM
TAHAVİ-TEFS
TAHAVİ TEFS 2
N
**2
TS 4
===6.BÖLÜM===
EHLİ SÜNNET İTİKADI 1
EHLİ SÜNNET 2
EHLİ SÜNNET İTİKADI 3
ESİ-ESB
K.KERİM ESİ-M
EHLİ SÜNNET-MEDİNEVEB
E-SÜNNET-SÜNNETULLAH
E.SÜNNET-FİRASET
E-SÜNNET-SEVDEDE
SÜNNET NEDİR
SÜNNETDE DELİLDİR
sünnetde delildir 2
sünnetde delildir 3
SÜNNET DELİLDİR-İSL.KALESİ
SÜNNET-sadabat
EHLİ SÜNNET-ihvan
MATURUDİ tarihi
888
===7.BÖLÜM===-
EHLİ BEYT
ESHAB
ESHABIN HEPSİ MÜÇDEHİDDİR
ESHABI KİRAM
ESHABI KİRAM *
ESHABIN HAYATLARI
ESHAB-İHVANLAR
ESHAB-BİRİZ BİZ
HZ.EBUBEKİİR-FEDEK
HZ.MUAVİYE
MÜMİNLERİN İKİ GÖZBEBEĞİ
HZ ALİ İNCE SÖZLERİ
GADİRİ HUM OLAYI
İSLAMDA İLK FİTNE
HANIM SAHABİLER
NEVRUZ YALANI
ÖMER BİN ABDÜLAZİZ
EBU ZER HZ.
ar 3
460
***---
==8.BÖLÜM==
BİDAT NEDİR
BİDAT-GURABA
EBU HUREYRE R.A.
KUT DOĞUM BİDATİ
DİNDE REFORM 1
DİNDE REFORM M.O 2
DİYANET REFORM 2
REFORMCULARA ALDANMA
M 3*
TASAVVUF SİFİL
DİYALOĞ TUZAĞI
D.DİYALOĞ 1
DİYALOG 2
EYGİ-DİYALOĞ
DOĞRUYU BULMAK
DİN ADAMI BÖLÜCÜ OLMAZ
HOPARLÖR BİDATI
ATASÖZLERİNİ DOĞRU ANLA
DİNİ TABİRLERİ BOZMAK
M FELSEFE
19 CULUK
HARİCİLER
HARİCİ-HAZNEVİ

VEH
===9*.BÖLÜM===
İNG.CASUSUNUN İTİRAFI
VEHHABİLİK
VEHHABİYE REDDİYE ALİM
VEHHABİYE REDDİYE
VEHHABİLER HIRISTIYAN GİBİ İNANIYOR
VEHHABİLİĞE EHLİ SÜNNETİN CEVABI
VEHHABİLİĞİN BAŞLANGICI
VEHH- CEVAP-SADAKAT
VEHHABİ-İHVANLAR
vehhabi red-ihvan
YOBAZ VE GENÇLİK
VEHHABİ-İSL.KALESİ
İBNİ SEBECİLİK
SELEFİLİK
GÜNAH İŞLEYEN KAFİR OLMAZ
RUH ÖLMEZ ÖLÜ İŞİTİR
ŞEFAAT VARDIR 1
şefat vardır 2
RESULULLAHI ÖĞMEK
KABİR ZİYERETİ
TÜRBE CAİZ
KANDİLLER UYDURMA DEĞİLDİR
MUCİZE KERAMET
MUCİZE KERAMET 2
mucize keramet 3
SEBEBPLERE YAPIŞMAK EMİRDİR
İNTİHAR ETMEK
HACILARA VERİLEN KİTAPLAR
TEVESSÜL-VESİLE
VESİLE-NAKŞNET
VESİLE-A.KALKAN
TEVESSÜL-İHVANLAR
KANDİL-İLİM SAATİ
RE ENKARNASYON YOK
BOZUK DİNLER
RECM VARDIR
DİNDE ZORLAMA YOK
SAPITANLAR TR GG
ŞİRK NEDİR
BÖLÜCÜYE ALDANMA
EVLİYADAN YARDIM
KABİR-ÖLÜ-İSL.KALESİ
ŞEFAAT-İSL.KALESİ
İSTİĞASE-İSL.KALEİ
ŞİAYA CEVAP
ŞİAYA CEVAP-TAHAVİ
ŞİA-HAZNEVİ
ÖLÜLER İŞİTİR
istiğase-darusselam
459
Sİ-
==10.BÖLÜM==
==REDDİYELER==
REDDİYELER
SAPIKLARA REDDİYE
REDDİYELER-ihvan
SABATAYCILIK
İBNİ TEYMİYYE-İHVAN
ŞİA-İHVANLAR
S.N.1
SN3
ZAMANİ
SN REDDİYE
İSLAMA SUKASTLER
MEZHEPSİZLERİ TANI
mezhepsizlere cevap
MEZHEPSİLİK DİNSİZLİKTİR
SULTANA İSYAN
İKBAL-ABDUH
İBNİ TÜFEYL
S.ULUDAĞ
N. YILDIZ
İBNİ TEYMİYYE
KANDEHLEVİ-KARDAVİ
ALİ ŞERİATİ
KAYYIM -AFGANİ
SEYİD KUTUP
F.GÜLEN
BAYRAKLI-S.ATEŞ
HAMİDULAH
MEVDUDİ- CARULAH
SAPIKLIKLAR-İHVANLAR
MUSTAFA ÖZTÜRK
H.KARAMAN
abduh
-Fİ
İL
***İKİ AKİF
M.İSYANOĞLU
SAPIKLAR-İHVANLAR.
A.HULİSİ ve sapıklar
REŞİT RIZA
SAPIKLAR-İNCE.M
BAYINDIR-ŞERİATİ
sapıtanlar
M.ESED
YAŞAR NURi
İSMAİL GASPIRALI
hadis inkarına cevap
tarihselcilere cevap
mealcilere cevap
İSLAM ANS.EFGANI
İ TEYMİYYE-ESK
VEHHABİYE RED-ESK
DİYALOĞ-ESK
M OKUYAN
IŞIK KALEM
DOST KAZANMA KİTABI
REDDİYE 1
islamcılık
KADINLARIN ÜSTÜNLERİ
S----
ta
===11*.BÖLÜM===
TASAVVUF NEDİR
TASAVVUF NEDİR 2
TASAVVUFUN ÇIKIŞI
TASAVVUF DÜNYASI*
TAS-ESİ
T-İLİMİRFAN
TASAVVUF-KONDERN
TASAVVUF-MEDİNE
TASAVVUF-HAZNEVİ
TASAVVUF-İNFO
TASAVVUF TAHAVİ
TASAVVUF SADABAT
TASAVUFLAMELİF-PDF
TASAVVUF-F.ATLASI
TASAVVUF-GİKEV
SOHBET-HİKAYELER
TASAVVUF-NAKŞ
TASAVVUF-DERVİŞAN*
TASAVVUF TERİMLERİ
TASAVVUF-SÜNNETULLAH
TASAVVUF BAHÇESİ
TASAVVUF-HALVETİ-
TASAVVUF-İHVANLAR
TASAVVUF-ihvan*
TASAVVUF REYHANGÜL
TASAVVUF-CANDAMLA
TASAVVUF-ŞENOCAK
TASAVVUF-HACETN.COM
TASAVVUF-SADAKAT
TASAVVUF-İSLAMHAYAT*
TASAVVUF-HALİSECE
TASAVVUF-İLİMSAATİ
TASAVVUF İHVAN
TASAVVUF-İNCE.M.
TASAVVUF-İNCE.M 2
TASAVVUF-İNCE.M.3
TASAVVUF* FİRASET
TASAVVUF-İSL.KALESİ
TASAVVUF-halveti
TASAVVUF BAHÇESİ
TASAVVUF.İHSAN
KALPLERİN KEŞFİ
TABAKATI KUBRA HŞ
yusuf hakiki-tasavvuf risalesi
YUNUS TASAVVUF
VESVESE-İ DAVET
KİBİR
TASAVVUF sorular mc
TASAVVUF BAHÇ-NFK
tasavvuf risalesi*
osmanlıda tasavvuf
somuncu baba
NAZARİYAT
1313-
==12*.BÖLÜM====
TARİKAT
TARİKATLAR VE OSMANLI
TARİKAT MELHEMLU
RABITA
RABITA-NAKŞ
RABITA-İHVANLAR
TEVEKKÜL
İNSANI KAMİL 1
İNSANI KAMİL 2
İNSANLIK ŞEREFİ
ZENGİNLİK-FAKİRLİK
FAZİLET MEDENİYETİ*
ŞEYTAN HİLELERİ 1
ŞEYTAN HİLELERİ 2
ŞEYTAN-ÖSELMİŞ
SIKINTILARIN SEBEBİ
NEFS
NEFS-REYHANG
REŞEHAT
İHLAS -NİMET
SABIR*
TAKVA*
SEVGİYE DAİR
TÖVBE*
TÖVBE-SÜNNETULLAH
TÖVBE fecir
AF-FECR
AF-İSRAF
TEFEKKÜR
GIYBET
EDEP HAYA
DÜNYA NEDİR*
ŞÜKÜR
HASET
KÖTÜ HUYLAR
GÜZEL AHLAK
AHLAK-ENFALDE
*İSLAM AHLAKI
AHLAK BİLGİLERİ
AHLAK BİLGİLERİ 2
AHLAK-İLİMREHBERİ
DİNİN RUHA ETKİSİ
kimyayı saadet-site
VESVESE
TASAVVUF-ES KALESİ
EVLİYAYI TANIMAK
ALİM VE EVLİYALAR
131313-
KİBİR--
E 2
E 4
==13* BÖLÜM==
ZİKİR
ZİKİR-NAKŞ
ZİKİR- İHVANLAR
GÜLDEN BÜLBÜLE
GÜLDEN BÜLBÜLE 2
TEVECCUH SOHBETİ
AŞK MAHFİYET
DEDE PAŞA -REYHANİ
ÖLÜM-KABİR AZABI
ÖLÜM-KABİR-BİRİZBİZ
ÖLÜM İHVANLAR
EFGANİ-ALBANİ
RUH-BİRİZBİZ
MARİFETNAME
GÜNAH-FECR
KISSADAN HİSSE
Ö.NASUHİ BİLMEZ
RİSALE-İNCE.M
TEFEKKÜR-İSLAMİHSAN
NEFS-İLİMİRFAN
İKTİSAT
KISSA-HİSSSE
MÜ-
SU
15-
141414
====14*.BÖLÜM===
İMAMI RABBANİ HZ.
İSLAM ALİMLERİ
İMAMI AZAM COM
SİLSİLEİ ALİYE
İMAMI AZAM İKİ YILI
İMAMI AZAM-İ.ŞENOCAK
İMAMI AZAMIN BÜYÜKLÜĞÜ
İMAMI AZAM-FIKIH
İMAMI AZAM HADİS
İMAMI AZAM PDF
İMAMI AZAM PDF 2
İMAMI MATURUDİ
İMAMI EŞARİ
MATURUDİ-EŞARİ
MEZHEP İMAMLARI
HADİS ALİMLERİ
BÜYÜK ALİMLER
EBU YUSUF
İBNİ MACE
ABDULKADİRİ GEYLANİ
BİYOĞRAFİLER
S.ABDULHAKİM ARVASİ
***H.HİLMİ IŞIK
HASAN HARAKANİ
MEVLANA HZ
MESNEVİ 1-2
MESNEVİ 3-4
M.HALİDİ BAĞDADİ
FAHREDDİNİ RAZİ
MUSTAFA SABRİ HOCA
İSKİLİPLİ ATIF HOCA
ZAHİD EL KEVSERİ
DİĞER ALİMLERİMİZ
ŞAHI.B.NAKŞİBENDİ HZ
MİNAHI HALİDİYE
HARİSİ MUHASİBİ
MOLLA CAMİ
İBNİKEMAL-BAKILANİ
M.İBNİ ARABİ
EBUSUUD-HADİMİ
AK ŞEMSEDDİN HZ
ÇANKIRI EVLİYALARI
ISLAH DE*

1515-
151515-
===15*.BÖLÜM=====
UYDURMA HADİS OLURMU
HADİS TARİHİ
HADİS ANS
HADİS USULÜ
1041 HADİS
RAMÜZ -99-70
HADİS-PDF
HADİS ARAMA
HADİS KİTAPLARI
İTTİFAK HADİSLERİ
kaynak hadisler ih
7 İMAM İTİFAK HADİSLER
uydurma sanılan hadisler
HADİS-ENFALDE
HADİS-İSLAMHAYAT
LULU MERCAN-İSLAMHAYAT
HADİS-HAKSANCAĞI
HADİS-DAMLALAR
HADİS-BALLICOM
RİYAZUS SALİHİN
S-HADİSLER-İHVANLAR
SAHHİ BUHARİ
İHYAİULUM
İMAMI GAZALİ
797
1616-
SI
===16*:BÖLÜM===
TÜRKLER VE MEZHEBİ
MEZHEP MEHMET ORUÇ
MEZHEP DİĞER 1
MEZHEP DİĞER 2
MEZHEP GENEL
MEZHEP 1
MEZHEP 2-DELİL
MEZHEP 3 LÜZUM
MEZHEBE UYMAK
MEZHEP 4 MEZHEP
MEZHEP 5 NAKİL
MEZHEP 7 TAKLİD
MEZHEP TAKLİDİ
MEZHEP 8
MEZHEP 9 KİTAP
MEZHEP 10-TARİHSEL
MEZHEP 11 SİZLER
MEZHEP 12
MEZHEP 13
MEZHEPLER TARİHİ
MEZHEP MUHALİF
MEZHEP-İLME DAVET
MEZHEP-DAMLALAR
MEZHEP-İLMEDAVET
MEZHEP-İSL.KALESİ
MEZHEP A-ÜNLÜ
171717-
DE
P 6
===17*.BÖLÜM===
BESMELE
FIKIH İLMİ ÖNEMİ
FIKIHIN ÖNEMİ
FIKIH USUL TARİHİ
FIKIH USULÜ 2
FIKIH USULÜ
EDİLEİ ŞERRİYE
VATAN SEVGİSİ İMANDAN
SAKAL BİR TUTAMDIR
İÇDİHAD
MÜÇDEHİD
müçdehid 1
İCMA-KIYAS
içdihad-KIRKINCI
GAYRİMÜSLÜME BENZEMEK
NİYET-ARKADAŞ
EFALİ MÜKELLEFİN
FIKIH-ENFALDE
FIKIH-yusuf semmak
FIKIH-BALLI CIM
FIKIH-FİRASET
FIKIH-GURABA*
FIKIH-İHVANLAR
FIKIH-İLİMİRFAN
FIKIH-H.ECE
FIKIH USULÜ-
EMANET VE EHLİYET
EMANET VE EHLİYET *
MİRİ-MÜLK ARAZİ
MECELLE
SELAM VERMEK
fıkıh soruları
FERAİZ-İSKAT PROĞRAMI
RECM
CİN HAKKINDA
islammerkezi.com...
181818
19
1818--
===18 BÖLÜM===
KUTUBU SİTTE*
KUTUBU SİTTE İHAYAT
KUTUBU SİTTE BALLI
FETAVAİ HİNDİYYE
EBUSUUD FETVA
DURER
RUHUS-SALAT
MUCİZE-KERAMET
HAK-UKUBAT
MAKALELER-TAHAVİ
MAKALE DERYASI
310
1919**
191919**
===19 BÖLÜM===
İBADETLERİMİZ
ABDEST
ABDESTİN EDEPLERİ-K SİTTE-HŞ
ESB-ABDEST
ESB ADAK
ESB HOPARLÖR
ABDEST-İHVANLAR
ABDEST-BİRİZBİZ
ABDEST-SÜNNETULLAH
HAYZ-NİFAS
GÜSL-DİŞ DOLGUSU
DOLGUYA MUHALİFLER
İSTİKBALİ KIBLE
NAMAZIN ÖNEMİ
NAMAZIN KILINMASI
YOLCULUKDA NAMAZ
CUMA CEMAAT-ZUHR
SABAH NAMAZINA KALK
NAFİLE NAMAZLAR
TERAVİH-İTİKAF
NAMAZ-TAHAVİ
HASTALIKDA NAMAZ
HOPARLÖRLE NAMAZ
NAMAZDA VAKİT NİYET
NAMAZDA TADİLİ ERKAN
NAMAZ-İLİMSAATİ
NAMAZ-İHVANLAR*
NAMAZ-H.ECE
NAMAZ-ENFALDE
NAMAZ-FİRASTE
TEHARET
TEHARET-TAHAVİ
TAHARET-İHYA
TAHARET-ENFAL
TEHARET-FİRASET
SANDALYEDE NAMAZ
SÜNNET YERİNE KAZA
SÜNNET YERİNE KAZA 2
NAMAZDA İKİ NİYET
2020-
202020-
****20.BÖLÜM***
KAĞIT PARA İLE ZEKAT
ZEKAT
ZAKAT-TAHAVİ
ZEKAT-H.ECE
ZEKAT-İHVANLAR
ZEKAT-ENFALDE
ZEKAT-FİRASET
SB ZEKAT
2****
TEMKİN
ORUÇ
ORUÇ-MAD
ORUÇ-TAHAVİ
ORUÇ-SÜNNETULLAH
ORUÇ-İHVANLAR
ORUÇ-GURABABL
ORUÇ-H.ECE
ORUÇ-FİRASET
ORUÇ-ERRAHMAN
ORUÇ-ENFALDE
RAMAZAN-FİRASET
K-
KURBAN
KURBAN-FİRASET
KURBAN-TAHAVİ
KURBAN-CANDAMLALARI
KURBAN-İHVANLAR
KURBAN-H.ECE*
ADAK
HAC-UMRE
ALIŞVERİŞ BİLGİLERİ
ALIMSATIM-HAZNEVİ
SİGARA HARAMMI
HAC-FİRASET
SARF
FAİZ-SİGORTA
FERAİZ-MİRAS
YEME İÇME ADABI
NELER KULLANILIR
TAKKE SARIK ÇARŞAF
NAZAR VARDIR
FAL-BÜYÜ
HARAC ZARURET
RESİM YAPMAK
LİAN KİTABI
dini deyimler
==21.BÖLÜM==
===DUA===
DUA ŞARTLARI
DUADA EL -KOMUT
365 GÜN DUA
DUA-İNCİMERCAN
DUA-İHVANLAR
DUA-REYHANG
DUA-İLİMSAATİ
DUA --SADAKAT
DUA-FECR
DUA-FİRASET
DUA-HAZNEVİ
DUA-İSLAMVEİHSAN
BAYRAM VE RAMAZAN
69
2222---
2222222
===22 BÖLÜM==
==AİLE BÖLÜMÜ==
EVLİLİK REHBERİ
KİMLERLE EVLENİLİR
EVLLİK VE AİLE NİKAH
NİKAH-İHVANLAR
TESETTÜR FARZDIR
EVLİLİK-SEVDEDE
HUZUR KAYN AİLE
AİLE-BALLICOM
KADIN-BİRİZBİZ
KADIN-SADABAT
AHVALÜ NİSA-İNCE.M
BABANIN KIZINA MEKTUBU
AİLE-FİRASET
KADIN AİLE-FİRASET
AİLE GENEL-FİRASET
YÜKSEK İSLAM AHLAKI
KADIN HAK VE HAYZ-FİRASET
AİLE-R AYVALLI
aile saadeti-ballı
AİLE-medine veb
kadının değeri
KADIN ŞAHİTLİK-MİRAS
s maraşlı genel
maraşlı hb genel
SEMA MARAŞLI DT
SEMA MARASLI 7
FATMA BARBAROS GENEL
EVLİLİK-İS HAYAT
LEKE TEMİZİĞİ
S MARAŞLI -F ATLASI
FU
nis*
202020
==23.BÖLÜM==
ÇOCUK EĞİTİMİ
ÇOCUK-FİRASET
ÇOCUK VE DİN-EVLATLIK
ÇOCUK-SADAKAT
ÇOCUK-BALLICOM
COCUK GELİŞİM
İZDİVAÇ VE MAHREMİYET
GÖRGÜ KURALLARI
İDERECİLİK BİLGİLERİ
TESETTÜR-TAHAVİ
80--
14-2
8--
===24-BÖLÜM====
EDEBİYAT KÖŞESİ
K.S.ÖREN
EDEBYAT-ENFALDE
SALİH BABA DİVANI
EDEBİYAT-H.ECE
NİYAZİ MISRİ
TÜRKÇENİN ÖNEMİ
TAM İLMİHAL ŞİİRLERİ
NECİP FAZIL ŞİİRLERİ
HÜDAİ DİVANI
DARÜL HARPTE BANKA
YT DİZİ
YT HATIRALAR
YK MTT
YK MTT 2
gö*
M***

****TARİH VE ÖNEMİ****
TARİH TANI
BATILILAŞMA İHANETİ
BİR DEVRİMİN ANATOMİSİ
TARİH OSMAN İHVAN
TARİHİ HAKİKATLER *
TARİHİ HAKİKATLER 1
TARİHİ HAKİKATLER 2
TÜRKLERİN İSLAMI KABULÜ
OSM KADIZADELİLER
CELALİLER
İSMAİL YAĞCİ*
İSMAİL YAĞCI 2001-02
İSMAİL YAĞCI 2003-04
İSMAİL YAĞCI 2005-06
İSMAİL YAĞCI 2007-09
İSMAİL YAĞCI 2010-12
601Ü
M 3
İBRAHİM PAZAN 23
METİN ÖZER 1
METİN ÖZER 2
METİN ÖZER 3
N*
M--*
AHMET ŞİMŞİRGİL
ŞİMŞİRGİL ESERLERİ
A ŞİMŞİRGİL GENEL TÜM
HZ MUHAMMED- A SİMŞİRGİL
ASR İHANETİ-ŞİMŞİRG
ŞİMŞİRGİL-İLMİ--PDF
ŞİMŞİRGİL-TARİH
PAZAR DİVANI-AŞ
CUMA DİVANI-AŞ
CUMA DİVANI 2017-18
CUMA DİVANI 2019
CUMA DİVANI 2020
CUMA DİVANI 2021-A
CUMA DİVANI 2021 B
CUMA DİVANI 2022*
CUMA DİVANI 2023
CUMA DİVANI 2024*
CUMA DİVANI 2025
CU024
ZEY
==F.BOL===
FUAT BOL-CHP 1
CHP Yİ KONUŞ
FBOL M CHP 19-18
AKINCI CHP
F BOL PAZAR Y
FUAT BOL CHP 2023*
FUAT BOL-TARİH
F BOL M 19-18
F BOL 2022
F BOL 2022-2
F BOL 2022 D
FUAT BOL 2023*
FUAT BOL 2024
FUAT BOL 2025
64
814
TÜRKÇE KURBAN
TARİH-GENEL
EMEVİLER
ABDULHAMİD HAN
ABDULHAMİD DÜŞMANLIĞI
A.HAMİD-LOZAN-MUSUL
ABDULHAMİD OSM CNK
ABDULHAMİD HAN *
İSLAM TARİHİ-AŞ
İSLAM TARİH-MEDENİYET
TARİH SİTESİ.ORG*
TARİH VE MEDENİYET
TARİH- NUR DERGİSİ
İSLAM TARİHİ-ENFALDE
İSLAM TARİHİ- FİKİR ATLASI
TARİH-B-İSLAMCOM
TARİH İSLAM ANAHTARI
TARİH-TAHAVİ
MİMAR SİNAN
A.HAMİD NEDEN SESSİZ KALDI
TARİH -FİRASETNET
TARİH-HALİS ECE
TARİH-EMPOZE.HÜRREM
TARİH-BALLICOM
TÜRK DÜNYASI DERGİSİ
TARİH-SANALÜLKE
TARİH-İHVANLAR
TARİH-SADAKAT
TARİH-NAKŞ
TARİH-DAMLALAR
TARİHEYOLCULUK.ORG
TARİH YAZILARI
TARİH YAZILARI 2
TARİH YAZILARI 3
GEZİ NOTLARI
BİLİM TARİHİ
AB
===OSMANLI===
BİYOĞRAFİ NET
OSMANLIYI TANIMAK
**RAMAZAN AK TARİH
R.AYVALLI-OSMANLI
OSMANLI NASIL YIKILDI
OSMANLI PADİŞAHLARI*
OSMANLICANIN ÖNEMİ*
OSMANLI MEDRESELERİ
OSMANLIYA İFTİRA
OSMANLI 1*
OSMANLICA
OSMANLI 2**
OSMANLI KÜLÜBÜ*
OSMANLI-YÜMİT
OSMANLILAR.GEN.TR
BÜYÜK OSMANLI TARİHİ
OSMANLI HİKAYELERİ
OSMANLI HANEDANI
OSMANLI-ENFALDE
OSMANLI-HAKSANCAĞI
HZ OSMANIN ŞEHİD EDİLMESİ
OSMANLIDA İMAMLIK
OSMANLI İLİM-ENFAL
OSMANLI MEDENİYETİ-ENFAL
OSMANLICA SÖZLÜK
OSMANLI-enfal
SAKLI OSMANLI
İ.ANS BATILILAŞMA
BATININ İSLAMA BAKIŞI 1
ENDÜLÜSÜN FETHİ
SELÇUKLU TARİH
TARİH ENSTİTÜSÜ DER
TİMUR HAN
ARAP İHANETİ YALANI*
İSTANBUL VE FETİH
94 YILLIK TARTIŞMA
ARAPCA-İHVAN
DURSUN GÜRLEK GENEL
çanakkale-taha uğurlu
FAHREDDİN PAŞA
BATININ OYUNLARI
ALİ KEMAL TORUNU
GÜN TARİHİ
TÜRKTARİHİM.C
DEVRİALEM
OSMANLIDA eğitim
Y.BÜLENT BAKİLER
HALİL ÖNÜR
HİLMİ DEMİR 1
HİLMİ DEMİR 18-21
L
E.B.**23
NERDE
Ebe yakın tarih
EB EKİNCİ* 2008
E.B.EKİNCİ 2009
E.B.EKİNCİ 2010
E.B.EKİNCİ 2011
E.B.EKİNCİ 2012
E.B.EKİNCİ 2013
E.B.EKİNCİ 2014
E.B.EKİNCİ 2015
E.B.EKİNCİ 2016
E.B.EKİNCİ 2017
E.B.EKİNCİ 2018
E.B.EKİNCİ 2019*
E.B. EKİNCİ 2020
E.B.EKİNCİ 2021*
E.B.EKİNCİ 2022*
E.B.EKİNCİ 2023
E B EKİNCİ 2024
E.B. EKİNCİ 2025
E.B.EK ÖZEL
19*
TG-M.FATİH ORUÇ
M.N.ÖZFATURA 2001
MN.ÖZFATURA-CHP
MNÖFATURA-OSMANLI
MNÖFATURA-TÜRKLER
MNÖ.FATURA-DİYALOĞ
MNÖ FATURA-TEFEKKÜR
MN ÖFATURA-SU
MN ÖFATURA-MADEN
MN.ÖFATURA-ERMENİ
MN ÖZFATURA -GENÇLER
M.M.ÖZF-2016
İR
İRFAN ÖZF 2003-7
İRFAN ÖZF 2008
İRFAN ÖZF 2009
İRFAN OZF 2010
İRFAN ÖZF 2011-14
İRFAN ÖZF 2015
İRFAN ÖZF 2016-18
İRFAN ÖZF 2019
İRFAN ÖZF 2020
İRFAN ÖZF 2021
İRFAN ÖZF 2022
İRFAN ÖZF 2023
İRFAN ÖZF 2024-25
297
NE
280
S--
AKINCI 1
AKINCI 2
ÖMER N YILMAZ 1
İBRAHİM YAVUZ
ALTINBAŞ A
UFUK COSKUN 1
UFUK COŞKUN 2
ufuk coşkun 2024
AH**
KENAN ALPAY
sabri gültekin
misafir yazar
KÜ-
M YÜKSEL-GENEL
M.YÜKSEL 2013
M.YÜKSEL 2014
M.YÜKSEL 2015-
M.YÜKSEL 2016
KEMAL SUNAL FİLMLERİ ZARARLARI
TG-*KAZIM K.YÜCEL
TG-HASAN ULU
TG-HAKKI ASLAN
NASIL BATTI RILDI
NİMETULLAH
VAHDET YAZAR
FE
YUSUF KAPLAN-TIME
Y KAPLAN ÖZEL
Y KAPLAN 2007-8
Y KAPLAN 2009-10
Y KAPLAN 2011-12
Y KAPLAN 2013-14
Y KAPLAN 15-16
Y KAPLAN 2017
YUSUF KAPLAN 2018
YUSUF KAPLAN 2019
YUSUF KAPLAN 2020
YUSUF KAPLAN 2021
YUSUF KAPLAN 2022
YUSUF KAPLAN 2023
YUSUF KAPLAN 2024
YUSUF KAPLAN 2025
CE
Y.BAHADIROĞLU 2012
YAVUZ BAHADIR 2013
YAVUZ BAHADIR 2014
YAVUZ BAHADIR 2015
YAVUZ BAHADIR-2016 A
YAVUZ BAHADIR-2017 A
YAVUZ BAHADIROĞLU 2017 A
Y.B.TIME TÜRK VE 2016 B
22*
BELGELERGERÇEK TARİH GENEL
B.GERÇEKTARİH.C-1
B.GERÇEKTARİH.C 2
B.GERÇEKTARİH.C 3
BGERÇEKTARİH C 4
B.GERÇEKTARİH.C 5
B GERÇELTARİH C.6
B GERÇEKTARİH C.7
BG KONUŞUYOR
B G TARİH 1
B G TARİH 2
B G TARİH-DİYANET
BG T-HAFIZ
BGT VAHDETİN
BGT ŞALCI B
BGT CHP EKO
BGT KADIN
İNG DERVİŞ
ALİ ŞÜKRÜ CİNAYETİ
292
M.Ş.EYGİ 2005
M.Ş--EYGİ 16
M.Ş.EYGİ 19
M.Ş.EYGİ YD GENEL
4-2
M ARMAĞ İTTİFAK
M.ARMAĞAN 1997
M ARMAĞAN 2010
M ARMAĞAN 2011
M.ARMAĞAN 2012
M ARMAĞAN 2013
M.ARMAĞAN 2014
M.ARMAĞAN 2015
M ARMA 15-16 KİŞİ
M.ARMAĞAN Y-16
M.ARMAĞAN YŞ-17
M ARMA 2016 DT
M ARMA 2017-18 K
M ARMA 2021 MÜZEK
M ARMAĞAN-2022 AK
M ARMA 23-24 AKİT
M ARMAĞ 25
M *A
RAHİM ER GENEL
RAHİM ER 2014
RAHİM ER 2015
RAHİM ER 2016
RAHİM ER 2017
RAHİM ER 2018
RAHİM ER 2019
RAHİM ER 2020
RAHİM ER 21-22
RAHİM ER 2023
RAHİM ER 2024
RAHİM ER 2025
E23
AFYON10
AFYON 16
AFYON 17
AFYON 18
293
NERE A
HİSAR 23
HİSAR 22-20
HİSAR 20-19
TURGAY GÜLER SESLİ
FUAT UĞUR
KADİR MISIROĞLU
NUREDDİN TAŞKESEN
KÜBRA DEĞİRMEN
MEHMET CAN
MEHMET KUMAŞ
MESİH-Ş SİMAVİ
A.DOĞAN İLBAY
B ACUN
MUSTAFA UZUN*
AF ARI-ALİ ERYIL
Ö SAPSAĞLAM*
ALTAN ÇETİN*
F SARRAFOĞLU
R AKBAY
ISLAHDE-PDF
333
MEKTEBİDERVİŞ
MD-KUDÜS
MD-ZALİMLER 1
MD-ZALİMLER 2
MD-A GEYLANİ
MD-FUTUHULGAYB
MD ŞEFAAT HAKTIR
MD İMAMLARIMIZ
MD H İMAMLARI
MD REDDİYE
MD AŞEREİ MÜBEŞER
MD NEFS VE ŞEYTAN
MD TAS VE TAR
MD MÜRŞİD
MD A SİLSİLE
MD İZ BIRAKANLAR
MD İZ BIRAKANLAR 2
MD İZ BIRAKANLAR 3
MD İZ BIRAKALAR 4
MD KÜTÜBÜ SİTTE 1
MD KÜTÜBÜ SİTTE 2
MD KÜTÜBÜ SİTTE 3
MD KÜTÜBÜ SİTTE 4
MD KÜTÜBÜ SİTTE 5
MD KÜTÜBÜ SİTTE 6
MD KÜTÜBÜ SİTTE 7
MD KÜTÜBÜ SİTTE 8
MD KÜTÜBÜ SİTTE 9
MD KÜTÜBÜ SİTTE 10
MD KÜTÜBÜ SİTTE 11
MD KÜTÜBÜ SİTTE 12
MD KÜTÜBÜ SİTTE 13
MD KÜTÜBÜ SİTTE 14
MD KÜTÜBÜ SİTTE 15
MD KÜTÜBÜ SİTTE 16
MD KÜTÜBÜ SİTTE 17
MD KÜTÜBÜ SİTTE 18
329
ANAYASA
KÜLLİYAT-COŞAN
İNTERNET HUKUKU
arapçanın önemi
SSK KANUN
MEB KANUN
MEMURLAR KANUNU
DARULHARP
SADAKAT.NET
SAHİHİ BUHARİ NAMAZ
SAHİHİ BUHARİ
İ.ŞENOCAK-GENEL*
NECATİ AKSU NET
SABRİTANDAOĞAN
İSLAM KÜLTÜR.COM
YAZAROKU ESK
KIRKINCI.COM
ERRAHMAN DE
-ENFAL kavram
enfal 1
kavramlar
ARAPÇA ÖĞREN
YEZİDİLİK
BİLGELİK ÖYKÜLERİ
LÜGAT-BALLI
298
296
SAĞLIK ÖĞÜTLERİ
SAĞLIK 1
SAĞLIK 2
SAĞLIK 3 KAZA
SAĞLIK 4
BASARI SIRLARI
BESLENME
BİTKİ TEDAVİ-FİRASET
CEMAL ABİ İLE DEMİR GİBİ
ŞİFALI BİTKİLER
prostata çözüm
BİYOLOJİ SÖZLÜĞÜ
erdal yeşilada-SAĞLIK
294
316
304
DİYANET-İHVANLAR
MENKİBELER-İHVAN
MUHARREF D.-İHVANLAR
TESBİTLER-İHVAN
MENKİBE-İHVANLAR
KAVRAM-İHVANLAR
TV DEŞİFRE-İHVANLAR
GÜNDEM-İHVANLAR
MENKİBELER-NAKŞ
NASİHATLER-yusuf semmak
GENEL-NASİHAT.ORG
NASİHATLER 2 Y semmak
zikr nakş
nefs nakş
rabıta nakş
İBRAHİM KİRAS GENEL
İBRAHİM KİRAZ-
HAYDAR ORUÇ DİR-POS
İSMAİL YAŞA DİR POS
AHMET TAŞGETİREN
286
288
291
CEMİL KOÇAK 2011
CEMİL KOÇAK 2012
CEMİL KOÇAK 2013
CEMİL KOÇAK 2014
CEMİL KOÇAK 2015
CEMİL KOÇAK 2016
285
284
M.ŞÜKRÜ HANİ 2010
M ŞÜKRÜ HANİ 2011
M ŞÜKRÜ HANİ 2012
M ŞÜKRÜ HANİ 2013
M ŞÜKRÜ HANİ 2014
M ŞÜKRÜ HANİ 2015
M ŞÜKRÜ HANİ 2016
M ŞÜKRÜ HANİ 17-18
282
AYŞE HÜR TARAF 2008
AYŞE HÜR TARAF 2009
AYŞE HÜR TARAF 2010
AYŞE HÜR TARAF 2011
AYŞE HÜR TARAF 2012
AYŞE HÜR RAD 2013
AYŞE HÜR RAD 2014
AYŞE HÜR RAD 2015
AYŞE HÜR RAD 2016
281
=İHYAORG.KİTAPLIK=
4 İNCİL FARKLI
HADİS TARİHİ
ATEİZM ELEŞTİRİSİ*
277
TAMER KORKMAZ GENEL
İBRAHİM KARAGÜL GEN
YÜCEL KOÇ GENEL
İSMAİL KAPAN GEN
K**
GEN
NUH ALBAY TÜRKİYE 9-14
NUH ALBAY ST 15-16
NUH ALBAY ST 17-18
NUH ALBAY ST 19-20
NUH ALBAY ST 21-22
NUH ALBAY 23-25***
KA***
241
246
METİN HÜLAGU-G
M HÜLAGÜ 18
M HÜLAGU 21
M HÜLAGU 19-20
M HÜLAGU 22-23
mn
263
243
234
238
MURAT ÇETİN GENEL
MURAT ÇETİN DP
260
ÜZEYİR İLBAK DP
YUNUS EMRE ALTIN
ENES BAYRAK
HAZAR TÜRK
SESLİ MAKALE
TÜRK YÜZYILI RG
FİLİSTİNLİLER TOPRAK SATTIMI
İSMAİL ÖZ *
HAKAN ERDEM 2016
N GENÇ BİYO
240
F-BAKA-A İMR-NİSA
MAİD-ENAM-ARAF-ENFAL
TEVB-YNS-HUD-RAD-İB
HİC-NAHL-İSRA-KEHF-MRYM
TAHA-ENB-HAC-MÜMİNUN-NUR
FURK-ŞUARA-NEML-KAS-ANK
RUM-LKM-SEC-AHKF-MHMD
FTH-HUC-KHF-TUR-NECM-KMR
RHMN-VAKIA-HDD-MCDL-HŞR
MHTN-SAF-CUMA-MNFK-TEĞA-TLK
THRM-MÜLK-KLM-HKA-MARC-NUH
CİN-MÜZ-MÜD-KYM-İNS-MRS-NB
NZAT-ABS-TKVR-
ATİLA YAYLALI
220
221
C AHMET AKIŞIK
C AHMET AK 18
224
KEMAL KAYRA 18-20
KEMAL KAYRA 23
KEMAL KAYRA 24
232*
GENİŞ AÇI 2018
GENİŞ AÇI 2019
GENİŞ AÇI 2020
GENİŞ AÇI 2021
GENİŞ AÇI 2022
GENİŞ AÇI 23-24
223
N AY ÜNAL
M HASAN BULUT
NURUL İZAH.E.L
ARAP İSYANI
GUGUK KUŞLARI
215
217
212
211
210
209
208
207
206
204
205
fesbukbank
medeniyet bilinci
yusuf özertürk*
KÖY ENSTİTÜLERİ
pdf m.odtü tarihi
an.açık öğrt isl.tarihi
pdf çankırı manevi mimar
MEHMET CANN
MURAT ÇET
PSİKO TIĞLI
enver meryem cemile
vehbi kara- köy ens.
hz ömer semp-pdf
SEMA-DÖNMEK
cüveyni....
SIKINTI DUASI
SORULAR 1
ömer demirb
İRFAN ÖZFATURA
AYKIRIYMIŞ
İRAN -GÜLDAĞI
VAHD VUCUD MUD
DOĞ-GÜN İS TARH 1-7
SELÇUK ŞİA
KADIZADELİLER
nesefi t
mesnevi anevi
ahmet kavas
pdf moğol-zengi
yazıcı-mesut
Z KEVSERİ
KAL-ÇAKIRGİL 24
PDF HADİS
pdf açık öğr-hadis
PDF İRAN
PDF MESNEVİ
pdf moğol istila
PDF DİNİ TERİM SÖZL
PDF Ö NESEFİ TEFSİR
PDF KİTAP 1
TASAVVUF E S
PDF EMİR SULTAN
PDF SUFİ-SİYASET
PDF İSLAM HUKUKU
PDF KONEVİ-FATİHA
PDF İBNİ ARABİ
PDF N TOPÇU
PDF HZ AYŞE
PDF ABD.İBN MESUD
PDF KURTUBİ
PDF SUFFE ASHABI
PDF HZ ÖMER S
PDF SUYUTİ-MEHDİ
PDF İLİMLER
PDF FAHREDDİN RAZİ
PDF HZ OSMAN
PDF HARİCİLİK
PDF VEHHABİ
PDF ESİ
PDF CENNET CEH
PDF ZAHİD KEVSERİ
PDF ŞABANI VELİ
PDF MİRAS HUKUKU
PDF MATURUDİ
PDF İBNİ HALDUN
PDF MSP
PDF İHV MÜSLİM
PDF HANEFİ M
PDF SELEFİ
PDF ABDULHAMİDİ SANİ
PDF M HALİDİ BAĞDADİ
PDF İ VE TERAKKİ
PDF E.B.EKİNCİ
PDF NECİP FAZIL
PDF AVRASYA ETÜD
PDF İMAM MATURUDİ
PDF KADIZADEL,LER
PDF EMRİ MAĞRUF
PDF CİHAD
PDF KAVRAMLAR 2
PDF KAVRAMLAR
PDF HZ FATIMA
pdf PEYGAMBERİMİZ
PDF AHMET YESEVİ
pdf istiklal m.
pdf anadoluluculuk
PDF-YSSELİM ROMANI
PDF HACI BAYRAM VELİ
PDF MEVLANA
PDF AHİLİK
PDF GAZALİ
pdf gazali 2
pdf batıniler
PDF NİYAZİ MISRİ
pdf bedreddin ayni
pdf pezdevi
pdf ibni hümam
pdf yunus emre
pdf 31 mart vakası
PDF KAYI 10
PDF ABDULHAMİD HAN
PDF BUHARİHANLIK
OSMANLI KÜLTÜRÜ PDF
pdf osmanlı kültürü
PDF OSM.EDENİETİ
pdf osmanlıda adalet
pdf milliyetçilik 1
pdf osm milliyetçilik 2
islamcılık zyt brn bl2
pdf islamcılık 1
-İSLAMCILIK ARŞİVİ
osmanlıda batıcılık pdf
PDF OSM BATICILIK
ÖZAK İRŞAD 1-2
ÖZAK İRŞAD 3
ÖZAK Z KULUP
PDF COŞAN 1-2
PDF TÜRKÇÜLÜK
OSMANLIDA TASAVVUF 1
PDF TASAVVUF 1
H K YILMAZ
PDF A SELÇUKLU
PDF SELÇUKLU
PD.YABANCI OKULLAR
PDF EMRE AYDI
A İSKENDERİ
CÜNEYDİ BAĞDAD PDF
EBU HANİFE ÖZEL SAYISI
EBU HANİFE PDF 1
İ H A DERGİ
PDF KATILIM
PDF MODERN
==DERGİLER==
YASİN OKUMAK
YORUM -dergileri
DÜZCE HABER
MİSAK DERGİSİ
elmalı tefsir enfal 1-9
elmalı tefsir enf 10-28
elmalı tefsir enf 30-38
elmalı tefsir enf 39-58
elmalı tefsir enf 59-86
elmalı tefsir enf 87-114
İMAN-is hayat
mesnevi-i hayat
ehli sünnet- i hayat
kıssa-is hayat
g isla.-is hayat
A-
ruhus salat-ince
nezih itikat-ince
evlilik-ince
hayzı nisa-ince
tas-zikr-rabt-ince
hakayık-ince
risale-ince
risale-ince 2(seytan-nefs)
nimeti islam-ince
sohbetler-ince 1
sohbetler-ince 2
hikayeler-ince
riyazüs salihin-sadakat
fıkıh-sadakat
fetevai hindiyye-sadakat
b islam ilmihali-sadakat
bir bilene soralım-sad
vehhabilere cev.-sadakat
fıkıh ans-sadakat
nurul izah-sadakat
kutubu sitte-sadakat
sahihi buhari-sadakat
evliyalar ans.-sadakat
R---
TEBLİĞ YÖNTEMLERİ
İBRAHİM KİRAZ
M.BARDAKÇI 1
ALPER TAN
TÜRKİYE -A.AKGÜL
ULUS İLİŞKİL M ORTAK
AHMET VAROL-DIŞ POL
DIŞ İŞL 2
DIŞ İŞL 3
DIŞ İŞL 4
DIŞ IŞL 5
dış 5 yeni
B.PAKMAN WORDPTRES.COM
SN-TEKHAFIZ
f-İTİRAFLAR
AGET 1-4
İİİ..GÖLGESİ
IŞIK-UFUK
SUKUT ÇIĞLIĞI
BAHARI SOLUK
Z.ALTIN DİLİ
ÖRNEK HRK.
BUH.AN.İNS
YİT.CEN.DOĞ
BABANIN BABASI
ozan arifin refe şiiri
KİTAP-SÜNNET-KADER
ABDULHAMİD HAN

ABDÜLHAMİD HAN Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı. İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar: Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi. Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur. Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur. Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı. Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız. Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar. Rabbim Başbakanımızı korusunu2026


KENDİ ETTİ HALKI BULDU DAVUT HAN

 
A -
A +
KENDİ ETTİ HALKI BULDU DAVUT HAN

HAN MEZARLARI Afgan hanları devasa türbelerde yatarlar. Kabil'de vefat edip de kabri bilinmeyen tek Han, Davut Handır. Darbeciler onu ve ailesini katleder bir çukura atarlar. Cesetler ancak geçtiğimiz hafta çıkar ortaya. Afganistan'a bir zamanlar Moğollar, bir zamanlar da İranlılar musallat olurlar ancak ne Cengiz Han ne de Nadir Şah istediğini alamaz. 19. yüzyılda iki emperyalistin arasında kalır. İngiltere ve Rusya... Çar sıcak denizlere ulaşma arzusu ile aşağılara iner, Britanyalılar Hindistan'ı kaybetmemek için yukarılara çıkar. Şimdi onlara bir tampon lazımdır, Afganistan ikisine de uyar. "Yes sir..." "Da da..." Arada kalanın canı çıka... Gelgelim Çarın attığı imza (1907) Bolşevikleri bağlamaz. Kızıllar müdahale için bahaneyi bulurlar: "Faşizme karşı omuz omuza!" Afganistan 1919 yılında bağımsızlığını ilan eder. Tabii bu bağımsızlık sayılırsa! Emanullah Han devlet kurucu, ulu önder gibi "lanse edilse de" perde arkasında İngilizler ferman okuturlar. Bizimki Londra'nın gözüne girebilmek için hayli çaba harcar. Halkına batılı hayat tarzı, dayatır. Fötr şapka, caz, dans, balolar... Haliyle tepki toplar, hiç yoktan iş alır başına. KENDİ ETTİ HALKI BULDU DAVUT HAN

EVDEKİ HESAP O yıllarda Bolşeviklere karşı savaşan Özbek, Türkmen ve Tacik grupları sıkışınca sınırı aşar, Afganistan'a sığınırlar. Emanullah Han gibi bir köktenlaikçi, davetsiz misafirlerden hoşlanmaz, Sovyet Hava Kuvvetlerinden mücahitleri bombalamasını arzular. Kızıl Ordu Afganistan'da can yakadursun, İbrahim Lakay komutasındaki Basmacılar da Rusya'ya sızar, hiç ummadıkları yerlerde eylem koyarlar. Moskova felaket panikler, katliamı yarıda bırakır, başının çaresine bakar. Emanullah Han inkılaplarda ısrarcıdır. Halkın sabrını zorlar. Nitekim olan olur, Tacik asıllı Habibullah Kalakani (ki ona Sakanın Oğlu derler - Baça ye Sakka) liderliğinde ayaklanırlar. SSCB derhal Afganistan'a girer, isyanı kanla bastırır. Lakin Emanullah Han altın tabak içinde sunulan iktidara bakmaz. "Ben canımı yolda bulmadım arkadaş" der, Hindistan'a kaçar. 1929'da tahta çıkan Muhammed Nadir Şah olgun mutedil ileri görüşlü bir insandır. İlk işi inkılapları yürürlükten kaldırmak olur ve millet nefes alır. Sovyetlerin oyunlarını da okur ve Kremline ihtiyatla yaklaşır. Ama bütün bunların bir bedeli vardır. Nitekim onu bir okul ziyaretinde, talebelere bıçaklatırlar. KENDİ ETTİ HALKI BULDU DAVUT HAN

SOLLA KOL KOLA Yerine geçen Zahir Şah kokmaz bulaşmaz. Ata biner, ava çıkar, hayatını yaşar. Nasıl olsa Başbakan olarak tayin ettiği amcaoğlu Davut, işleri kovalar. Evet, çok faydalı bir lider değildir ama zararı da dokunmaz. Halbuki Davut... Şuursuzca SSCB'ye yaklaşır, sosyalist ağızla konuşmaktan zevk duyar. Bilmem ki onun gibi hansoylu biri niye solculuk yapar? Koca prenssin be adam, işçi sınıfının mücadelesi sana düşmedi ya. Hani Afganistan'da da işçi patron çekişmesi olsa... Zaten sanayi diye bir şey yoktur, çiftçi, köylü, esnaf kendi halinde tıkırdar. 68 sendromu işte... O yıllarda solaklık pek modadır, entel mentel dedirtir insana. Paşamız hastalığı Fransa yıllarında kapar ihtimal. Afgan Hanları Peştun asıllıdırlar. Hal böyle olunca Pakistan'daki Peştunlarla fazlaca alakadar olurlar, ki bu samimiyet İslamabad'ın canını sıkar. Pakistan hem kalabalıktır, hem de ABD'nin yanındadır. Yanisi şu ki Afganistan'ı havada karada harcar. Davut Han da aklınca denge yapar, Rusya'nın şefkatli kollarına (!) koşar. O yıllarda Ruslar Afganistan'da çok iş yapar, yollara, geçitlere, para akıtırlar. Maksatları bilahare ortaya çıkar. SİYASET KIŞLADA 1953 - 54 yıllarında ciddi bir kuraklık yaşanır. Kuyular kurur, ambarlarda tane kalmaz. SSCB lideri Nikita Kruşçev hem buğday yollar, hem para... Başbakan Davut minnettarlığını ifade edecek kelime bulamaz. İlerleyen yıllarda Rus - Afgan ticaret hacmi artar. Rus askerleri teknisyen kılığında Afgan kışlalarına sızar, Afgan subayları ve Üniversiteli gençler Rusya'da eğitime yollanırlar. Zahir Şah bakar ipin ucu kaçacak, Davut Hanı görevden alır ve Moskova'ya mesafe koyar. Yeni bir anayasa hazırlatır ve demokrasi vaad eder halkına. 64 Anayasası Millet Meclisi (Loya Jirgah) tarafından kabul edilir. Hem de rey çokluğuyla... Demokrasi her ne kadar fazilet ve erdem gibi sunulsa da teori pratiğe oturmaz. Hasımlar partileşir, husumetler su yüzüne çıkar. Kurulan ilk parti (Halk Fırkası) kıpkızıl Komünisttir mesela. Militanlar hazırlıklıdırlar, çabucak örgütlenip propagandaya başlarlar. Kremlin, Partinin başına gazeteci Taraki'nin geçmesini arzular. Taraki matbuat alemine de el atar, çıkardığı "Halk" ceridesi ile tozu dumana katar. Hafızullah Amin'inin taraftarları ise Parçam (sancak) dergisi altında buluşurlar. Şimdi diyeceksiniz ki "ne farkları var?" Efendim Taraki Leninvari bir örgütlenmeden yanadır, proletarya filan... Amin ise cemiyeti topluca kucaklamaya bakar. Köylü, esnaf, memur, kim olursa. Nitekim Halkçılar amele takımına yamanır, Parçam ise okur yazarları takar ardına. Kızıllar "demokratik haklarını" sonuna kadar kullanırlar. Nümayişler, sokak çatışmaları, protestolar... Şah "Bu işleri başıma Davut açtı" deyip son kozunu oynar. Anayasaya "ailemiz mensupları siyaset yapamaz" diye bir madde koyar. Haydi yavrum kumda oyna... On yıllık Başbakan ıskartaya... BESLE KARGAYI Davut Han pes etmez, gider subayların nabzını yoklar. Ki zaten eski bir generaldir, çoğunu kurs için Sovyetlere yollamıştır zamanında. Zahir Şahın İtalya'da olmasını fırsat bilir, yönetime el koyar. Emmoğluna verip veriştirir, ne sefihliğini ne paragözlüğünü koyar, hakaretin bini bir para. Monarşi ilga edilmiş, Cumhuriyet kurulmuştur hesapta... Eh kendini de Cumhurbaşkanı yapar bu arada. Yüreği halka hizmet aşkıyla (!) atmaktadır zira... İlk günlerde solculara devlet nimetlerini bağışlar. Hatta ıslahati arazı (toprak reformu) gibi çetrefilli bir işe kalkar, beceremez o başka... Lakin zeminin kaydığını hisseder. Artık Zahir Şah gibi bir hami de yoktur ardında. Derhal bir parti kurdurur, diğerlerini külliyen yasaklar. Ardından Pakistan ve İran'a koşar, bir zamanlar kırıp döktüğü liderlerin elini sıkar. Doğrusu dostça karşılanır, İran Şahı Rıza yardım vaadinde bulunur, hatta Meşhed Kabil demiryolu için (2 milyar dolara mal olacaktır) düğmeye basar. Davut Han o günden sonra üniversite öğrencilerini Rusya'ya değil, ABD, Avrupa, Mısır'a yollar. Çin'le münasebetleri artırır ve Hindistan ve Yugoslavya'nın mensubu olduğu tarafsızlar blokuna demir atar. KENDİ ETTİ HALKI BULDU DAVUT HAN

U DÖNÜŞÜ SSCB'nin gönlünü almak için Moskova'yı ziyaret ederse de Brejnev yüz vermez adeta hesap sorar. Bizimkinin de sigortaları atar, ağız dalaşına girer köprüleri atarlar. Kızıllar açıkça saldırmaktadırlar artık. Halkilerle Parçamiler de birleşir, ortak cephe oluştururlar. Davut panikledikçe daha fazla hata yapar, dostlarını da kaybetmeye başlar. Sadece solcuları bunaltmakla kalmaz, Prof. Burhaneddin Rabbani, Prof. Sıbğatullah Müceddidi gibi ilahiyatçıları da takibe alır, sohbetlerini basar. Prof. Abdurabbirresul Seyyaf'ı zindana tıkar. Ve zamanı gelince düğmeye basılır. Komünistler kendi içlerinden birini (Sendikacı Mir Ekber'i) öldürür ve büyük bir gösteri ile toprağa bırakırlar. Bu ihtilal provasıdır bir bakıma... Davut Han da altta kalmaz, Taraki, Amin, Karmal gibi sol isimleri içeri tıkar. Ancak bir ayrıntıyı gözden kaçırır, "ihtilali siviller değil, askerler yapar!" Nitekim başını iki binbaşının (Tankçı Bnb. Eslem Vatancar ile Hava Bnb. Abdülkadir) çektiği subaylar silahları kuşanır, saatleri ayarlar. Ilık bir nisan günüdür. İhtilale karşı olanlar (ki çoğunluktadırlar) hafta sonu tatilini değerlendirmiş, kırlara yayılmıştırlar. REHAVETİN BEDELİ Darbeci subaylar sadece 9 tankla Cumhurbaşkanlığı köşkünü sarar. Köşkteki muhafızlar teslim olmaz, ölümüne vuruşurlar. Tankların beşi isabet alır, devreden çıkar. Çatışmalar sürerken Başkent Kabil'de hayat eskisi gibi akar, kimse meraklanmaz, tatbikat sanırlar ihtimal. Savunma Bakanı Resuli garnizon garnizon dolanır ama sükut-i hayale uğrar. Komutanlar mangal partisine gitmiştir, askerler eğlence tertiplemiş çalıp oynamaktadırlar. "Derhal Cumhurbaşkanlığı sarayına koşun" diye emreder ama kimin umurunda? Köşkü korumak için Şindand Üssünden havalanan Migler yerdekilerle irtibat kuramaz, tankların dost mu, düşman mı olduklarını kestiremez, çatışmaya girmeden dönerler alanlarına. Ancak Binbaşı Abdülkadir'in emriyle Bagram'dan kalkan muhalif uçaklar Cumhurbaşkanlığı sarayını tarumar eder, yardıma koşan piyadeleri dağıtırlar. Sonradan anlaşılır ki pilotlar Rus asıllıdırlar. Bu arada Radyo binasını basar, üç generali evinden alıp kafalarına sıkar, komuta kademesinde gedik açarlar. Davut Han sabaha kadar çarpışır, yanında ailesi ve birkaç sadık adamı kalır. Komünistler "anlaşma bahanesi" ile köşke girer, lâkin hiçbirine acımazlar. Beşikteki bebeği bile öldürür, hanedanı ortadan kaldırırlar (27 Nisan 1978). KENDİ ETTİ HALKI BULDU DAVUT HAN

KURUNTU BASINCA İhtilal beklediklerinden de kolay olmuştur. Bu demektir ki aynı kolaylıkla da elden çıkar. Devrimci Hükümetin Başkanı Taraki'yi "karşı devrim" endişesi sarar. Korkusu nispetinde zalimleşir, Poli Çarhi (bilinen en berbat mapushane) rejim aleyhtarları ile dolar. Kapıdan girdin yerler kan. Sağda solda kollar, bacaklar, kancalara asılmış organlar... Buraya düşen nadiren sağ çıkar. Devrimciler devlet yönetmeye hazır değildir, sadece laf üretir, slogan atarlar. Gün geçtikçe edepsizleşir, manevi değerleri alaya alırlar. Derken yerli yetikli insanlara musallat olur yağma ve tecavüze başlarlar. Hadi mal, para, arazi neyse de "oğlunu partiye yollayacaksın, kızını filanca yoldaşa..." buyurmasalar. Uzatmayalım Afganistan o günden sonra huzura hasret kalır, ne göz yaşı diner, ne silahlar susar. Ölenler, yaralananlar, tası tarağı toplayanlar.... Yetim çocuklar, çilekeş analar... Açlık sefalet, kargaşa... Kan, kin, intikam... Savaş ağaları, eroin tüccarları, mayın tarlaları, profesyonel hırsızlar, hortlayan ırkçılık, yabancı ordular... Peki bundan sonra? Zor soru valla... Bin bilinmiyenli denklem... Muamma! Hasılı bir avuç subay ülkenin en değerli yıllarına ipotek koyar, milyonlarca masumun canı yanar. İhtilal böyle bir cürümdür işte... Darbeciler dünyanın her yerinde derdest edilir ve şiddetle cezalandırılırlar. Darısı başımıza! KENDİ ETTİ HALKI BULDU DAVUT HAN

Davut Han bu sarayda yaşamaktadır. Ancak yetişmeleri için hiç bir masraftan kaçmadığı solcu subaylar evini başına yıkar, ailesi ile birlikte katledip çukura atarlar


.

Türkiye'nin Mahmut Amcası

 
A -
A +
Türkiye'nin Mahmut Amcası

 İhlas Yuva mescidinden bir yaprak daha düştü... Veysel Odabaş, Kasım Amca, Kadir Perihanoğlu, Mustafa Kılıçarslan, Emin Garbi Amca, Vehbi Abi, Mustafa Güntekin, Remzi Abi derken Mahmut Amca... Sabah namazlarına herkesten önce gelirdi, yatsıdan en son o çıkar. Genelde aydınlatılmayan köşede oturur, sütunu siper yapar. Gözlerimiz onu arayacak desem yalan olur şimdi, mübarek gölge gibiydi zaten, sessizce girer çıkar. Sanırım gazetede çalışan herkes Mahmut Amcaya şükran borçlu. Çünkü bu müessesenin kuruluşunda çok emeği var. Bundan 40 yıl evvel... 1970'ler filan... Enver Ağabey henüz çiçeği burnunda bir asistan. Epeydir gazeteciliği düşünüyor ama kime danışsa, "aman aman" diyorlar, "altında kalırsın sonra!" Kendilerine göre haklılar. Öyle ya bina kiralanacak, döşenecek, dayanacak. Yazar, muhabir, teknik eleman... Odacıyı, çaycıyı geç bi kalem ama işin kağıdı var, matbaası var. Kime satacaksın sonra, hem nasıl dağıtacaksın? Para olsa kolay ama Enver Abi'de kuruş yok. Kendisi İETT'yi kullanıyor, 86'yı (Eminönü-Edirnekapı) kaçırırsa 90'ı (Draman) bekliyor. Mahmut Amca Babıali'nin eskilerinden. İşi biliyor. Sen gönlünü ferah tut Abi diyor en güzelini yaparız icabında. İşte beklenen ses bu, çöl ortasında vaha! Mahmut Amca fikir vermekle de kalmıyor, elini koyuyor taşın altına. Haber seçiyor, sayfa çiziyor, alım, satım, maaş, avans hep ondan soruluyor. O cılız bütçe ile işleri yürütmek kolay değil. Boşa koysa dolmaz, doluya koysa almaz, kılı kırk yarıyor. Kâh muhasip, musahhih... Kâh muharrir, muhabir... Her işe koşuyor, hani nerede bir boşluk varsa... Dilerseniz sözü bırakalım, onu arkadaşları anlatsın... Kuleli'den Cağaloğlu'na Mahmut Amca Malatyalıdır. Küçük yaşlarda İstanbul'a gelmiş, dokumacıdır aslında... Yeşildirek'te bir tezgahı vardı, kendi halinde tıkırdar. Eniştesi Remzi Bey de (iki gün önce defnettik) gömlekçiydi Sultanhamam'da... O zamanlar talebeyiz, gömleği ondan alırız. Para filan istemez, yaz tahtaya... Mahmut Abi'nin matbaacılık macerası 1953 yılında başlar. Askerliğini Kuleli Lisesinde yapmaktadır. Mektebin bir matbaası vardır, komutan sorar "kim anlar bundan?" Çıt yok. Mahmut Amca kalkar, "Ben dokumacıyım" der "ikisi de mekanik değil mi sonunda." Fevkalade de başarılı olur. Bilirsiniz kağıt kokusu tiryakilik yapar, virüsü kapar mı orada? Askerden sonra kararı karar, artık gazeteci olacak. Tabii dine millete hizmet gibi bir derdi var, malum o günlerde matbuatı başkalarından soruyorlar.. Kadıköy Müftüsü büyük alim Mekki Efendi (Rahmetullahi aleyh) eniştesi Remzi Abi'nin evinde ders verirdi o zamanlar. Meraklı gençlere Farisi okuturlar. Garibin dört iskemlesi vardı, biri üç ayak. O da bana düşer, bir dalsan var ya tepetaklak. Hiç unutmam Sadi-i Şirazi'nin Gülistan'ından başlatmışlardı. Metinler su gibi, Farisi desen kulak okşar. Aman ya Rabbi o ne zevk, o ne tat! (Ahmed Ünal Yükler) Değişmez "kasa"mız Son günlerde Mahmut Abi yoğun bakımda, bizim de kulağımız seste idi... Dün sabah, çok erken saatlerde telefon çaldı. Vakitsiz çalan telefonlar zaten beni hep ürpertmiştir. Bu sefer durum daha da ilginçti. Zira telefon çalarken sesli uyarı kısmı da arayanın Mahmut Genç olduğunu söylüyordu. "Eyvah!.." diyerek koştum. Maalesef telefon Mahmut Abinindi. Oğlu Ahmet hüzünlü haberi verdi.. * * * 29 yıl boyunca mütebessim yüzüyle şereflenen şanslılardanım... Meğer, kimseyi kırmadan da yöneticilik yapılabilir, hiç bağırmadan da otorite sağlanabilirmiş. Gazetemiz için hayati değer taşıyan bir meziyetini ise sonradan fark ettik. Değişmez 'kasa'mız Mahmut abiden para alabilmek için çok ciddi gerekçeleriniz olmalıydı. Ve bu, kriz yokken de böyleydi. Eskiden, 'Mahmut Abi bizi çok sıkıyor' diye düşünürdüm ama şimdi dua ediyorum. Çünkü onun sayesinde, har vurup, harman savurmadık asla. Bizi hem vakıf malını israftan korumuş. (Enver Abilerden defalarca dinlediğimiz Hüthüt kuşu menkıbesindeki tehlikeden kurtarmış) Hem de krizin esamesi yokken de krizdeymişiz gibi davranarak büyük krizlere hazırlamış. Gazetemizin sahibi iki yıl önce bize, "İdari-mali bütün sorumluluk senin. Ne yaparsan yap, gelir ve gideri dengele" talimatını vermiş, yol haritasını da bir cümle ile özetlemişti: "On kazanmaktansa, bir tasarruf daha önemlidir." Meğer Mahmut Amca yıllardır bu düsturu uyguluyormuş. Cenab-ı Hak makamını âli eylesin. (Nuh Albayrak) Sabah'tan Hakikat'e 1968 yılıydı sanırım. Üniversite öğrencisiyim daha. Muammer Topbaş'ın çıkardığı Babıali'de Sabah gazetesine gelir giderdim. Mahmut Amca ile orada tanıştım. Sonra gazeteyi Mehmed Şevket Eygi, satın aldı. Yönetime Zeki Celep'i getirdi. Zeki Bey, yaşlı, bıkkın, problemli tiplerden usanmıştı, hevesli, heyecanlı, gençlerle çalışmak istiyordu. Mahmut Amca bahsetmiş olmalı, beni de buldu ve hiç ummadığım anda işe aldı. Büyük bir şevkle çalışıyor, her gün yeni şeyler öğreniyorduk. Zeki Bey önümü açtı, hatta hiç unutmam bir gün "birinci sayfayı sen yapacaksın" deyip denize attı. Altından nasıl kalkarım, dondum kaldım. "Amerika'yı tekrar keşfetmenin âlemi yok" dedi, "başarılı bulduğun gazetelerden birini önüne yay, taklit et gitsin, hepsi bu kadar!" Derken Mehmet Emin İnler diye bir genç geldi, onunla çok iyi anlaştık. Sonra rahmetli Hasan Gürbüz... Korkunç zeki bir insandı. Kısa sürede hepimize fark attı. Bir yandan okulumuz var. Buna rağmen sabahtan gelir üçüncü sayfayı yaparız. Öğleden sonra birinci sayfayı atarız. Yetmez gece nöbete kalırız, değişiklikleri girer çıkarız. Bazen ancak sabaha karşı döneriz yurda. Mahmut Bey idari işlere bakardı. Çok şefkatliydi, saygı uyandırır insanda. Her işi usulüne göre yapar. Net, berrak, onunla çalış hiç başın ağrımaz. Hakikat Gazetesi bizim için yeni bir heyecandı. Nitekim Hasan Gürbüz, Mehmet Emin İnler; Ali Taban ve Mahmut Abi, Enver Ağabeyi yalnız bırakmadılar. Benim "iki yıl daha kalırım" diye verilmiş bir sözüm vardı, "sözünden cayma" dediler "sana güvenenleri yolda koyma!" İki yıl sonra ben de katıldım onlara. Gazetemizin adı bilahare Türkiye oldu. O sıra Yüksel Metin adlı bir ortağımız var. Parasızlık, çift başlılık, krizin biri bitiyor, öbürü başlıyor. Zor günler vesselam. Bu sıkıntıları hep Mahmut Amca ile aştık, hesap kitap onun üzerindeydi zira... (Suphi Birpınar) Manzarası güzel ama... Ben gazeteciliği ondan öğrendim, çırağı sayılırım. Hem yazarlık yapardım hem de ajanstan bülten getirmek fotoğraf getirmek gibi işlere koşardım. Kendisi Anadolu yakasında otururdu buna rağmen çok erken gelir. Düşünün sabah namazını Çağaloğlu'nda kılar. Yağmur, sis onu durduramaz, velev ki kar bora fırtına... Gazetenin her bölümünde çalıştı, her tarafta mesuliyet aldı, sorumlu olmadığı yerleri de denetler, aksaklık görürse koyvermez düzeltmeye çabalar. Herkesin yükünü alır ama insanlara yük olmaktan pek korkar. 92 yılında İhlas Yuva'dan ev aldı. Bir akşam çaya çağırdı gittim. Evi 11'inci kat. Mübarek "manzarası güzel ama" dedi iç çekerek, "korkarım cenazem zor taşınacak!" (İsmail Kapan) Kasası kapalı, eli açık Söylenenin fevkinde çalışırdı. Erenköy'den sabah yola çıkar, kulağında radyo, dizinde defter, not tutar... Gelene kadar üstün körü gündemi yapar. Hem idareci, hem sayfa sekreteri, hem istihbarat müdürü, hem de kasaya bakar... Eskiden iş ağır, bir ufak hata oldu, koş matbaaya... Klişeler kurşunlar yerinden kalkmaz. Sırf bu yüzden matba açtık ama o gidip dışarıdan da iş aldı yükü arttı. Hani masraf azalsın hesabı, yağmasa da damlar. Şakacıdır, nüktedandır ama yine de korkulur ondan. Geç gelene şöyle gözlük üstünden baksa yeter, en büyük ceza! Bir işe tamam dediyse tamamdır, hiç arkana bakma... Başı sıkışan ona koşar, Mahmut Amca avans isteyeni felaket yorar ama kendinden isteyeni boş çıkarmaz. Mutlaka bir şey sıkıştırır avucuna.. (Ali İbrahimoğlu) Ferah odalarda Evvelsi gün bir rüya gördüm. Yola gidecekmişim, dönmüş gelmişim. "Sen niye gitmedin" diye sordu. - Abi bi helalleşeyim dedim. Hani gidip dönmemek, gelip görmemek var. Omuzlarımdan tutup alnımdan öptü. "Bana yukarıda ferah bir oda vereceklermiş" dedi, "bol bol görüşürüz orada..." (Mehmet Bilgi) Başımız kel mi? Çay dağıtıyorum. Herkese verdim ona kalmadı.. Güldü. Oğlum bizim başımız kel mi? Bir yandan eliyle saçlarını okşadı, birkaç tel kalmıştı ancak. (Faik Dağlı) Türkiye'nin Mahmut Amcası

Hakikat Gazetesi'nin ilk sayısında Genel Yayın Müdürü Mahmut Genç Amcanın imzasıyla bir makale yayınlandı... Neysek oyuz hâlâ... 40 yıldır değişmedik, heyecanımız kaybolmadı. Türkiye'nin Mahmut Amcası

Gazetemizde (ve diğer gazetelerde de) işi omuzlayıp sürükleyen gençlerin çoğu Mahmut Abiden öğrendi işi... Mesela Ali İbrahimoğlu gibi (Yıl 1975)... Türkiye'nin Mahmut Amcası

Enver Ağabey gazete kurma fikrini dile getirdiğinde bazı dostları "aman aman" derler "sakın ha!" Mahmud Amca cesaret verir ve daima durur yanında. Türkiye'nin Mahmut Amcası

Gazetemizde yaşlılar olagelmiştir. Hepsine "abi" denir, bir tek Mahmut Genç'e "Amca!



.

Komünist oyunu: Adam Asmaca

 
A -
A +
Komünist oyunu: Adam Asmaca

 İhtilalleri inceleyin, göreceksiniz, çoğunun arkasında sen ben kavgası yatar. İdeoloji miktar-ı kafi olsun yeter, hani safları oyalayacak kadar. Afganistan'dan bahsedeceğiz yine... Kızılların hüküm sürdüğü yıllardan... Bakın bu nasıl bir kin ise Davud Han'ın sarayını basan subaylar ailesini merasim salonunda toplar, katliama en küçüğünden başlarlar. Hanın gözü önünde hanımlarını, oğullarını, gelinlerini vurur, beşikteki bebekleri bile kırar, soyunu kuruturlar. Halbuki güçlü de değildirler, nitekim kucaklarında buldukları iktidar onları korkutmaya başlar. Öyle ya bir komutan "n'oluyor orda" dese, her şey tepe taklak! Ne yazık ki öyle bir yiğit çıkmaz, adamsendecilik işte, kuzuların sessizliği, militanlara yarar. İhtilalci subaylar Moskova'dan gelen direktif üzerine, mimli bir Marksist olan Gazeteci Taraki'yi koltuğa oturturlar. Derhal sıkı yönetim ilan edilir, her türlü toplantı, gösteri, miting, grev yasak! Darbeciler ilk temizliği ordu içinde yapar, ayaklarına takılabilecek subaylara hiç acımazlar . Suya sabuna dokunmayanlar da hesaba çekilir. Demek ki "bekle gör" teorisi pek işe yaramaz. Taraki öncelikle sol grupları birleştirmeye çabalar. Bakanlıkları Halkilerle, Parçamiler arasında paylaştırır. Parçamilerin lideri Hafızullah Emin'i Başbakan, ihtilali kotaran Bnb. Abdülkadir'i ise Savunma Bakanı yapar. Hükümetin ilanı için 1 Mayıs "mânâlı bir gün" olacaktır ama onu bile bekleyemez, 30 Nisan'da kabineyi açıklar. Ve gümbür gümbür propaganda! Slogan... Slogan... Yaşasınlar!... Kahrolsunlar!.. Medya dümen suyundadır, Taraki'ye payeler yakıştırır... Ne ulu önderliğini ne de büyük kurtarıcılığını koyarlar. Bayrak kızıllaşır, orak çekiçler yayılır, yoldaş aşağı, yoldaş yukarı. Beyaz saray buna rağmen darbenin rengini çözemez. CIA'dan milliyetçi ya da Müslüman olabilecekleri yönünde bilgiler akmaktadır zira. Pes Valla! Bu yaşta bu zekâ! Hariciye Nazırı Hafizullah Amin ilk yurt dışı gezisini Küba'ya yapar, Castro ile birlikte objektiflere el sallar. Sonra doooru Moskava'ya! Sivrisinek saz... Anlayana! VEFA MI? O DA NE? İlerleyen günlerde Taraki'nin yandaşları (Halkiler) ipleri ele geçirir, Parçamileri dağıtır, savururlar. Devrimin vefası yoktur, Taraki etrafındakileri ayıklamaya başlar. Kelle koltukta ihtilal yapan ve kendisini koltuğa oturtan Bnb. Abdülkadir'i bile vazifeden alır, rejim muhalifleriyle birlikte Poli Çarhi'ye (yeryüzünün en berbat zindanı) tıkar. İhtilalin güçlü isimlerinden Bnb. Aslam Vatancar Rus elçiliğine sığınır da son anda yırtar. Komünistler büyük bir iştahla zenginlerin mülklerine saldırır. Tecavüz, yağma gırla... "Feodallara ölüm, burjuvalar kahrola!" Mallar kapanın elinde kalır, istismar, kayırma... Bal tutan parmak yalar. İtiraz gibi bir şansınız mı? Ne mümkün efendim, en ufak bir kıpırtıda adınız faşist ya da mürteciye çıkar. Halk mahkemelerinde öyle avukatınız filan da olmaz, hüküm cahil militanlardan sorulur ve "o çocuklar" bilet kesmeye pek meraklıdırlar. "Vurun casusa!" Eğer kurşuna dizildiyseniz ne âlâ ama mapushaneler çekilesi değildir, gardiyanlar "işkence" üzerine ihtisas yapar. ETME BULMA DÜNYASI Afgan halkı bilhassa ateist propagandadan rencide olur, mukaddes değerler alaya alınınca ayaklanma emareleri başlar. Doğrusu bu acemi, beceriksiz yönetim Moskova'yı da huzursuz eder, belli ki işi yürütemeyecek, ağızlarına yüzlerine bulaştıracaktırlar. Nitekim Brejnev Başbakan Amin'in üzerine bir çarpı atar. Ancak Amin kolay lokma değildir, gizli servis içinde adamları vardır, kuşlar olanı biteni fısıldayıverir kulağına... Başkan Taraki, Rus elçisi Puzanov'ın direktifi üzerine bir suikast hazırlatır. Gelgelim Amin ihtiyatlıdır, yaş tahtaya basmaz.. İkinci defa tuzağa düşmeyi beklemez, ani bir kararla Taraki'yi tutuklatır, kodese tıkar. Her ne kadar konuşmalarına "ben liderimiz Taraki'nin vefakar şakirdiyim" diye başlasa da boğduruverir yatağında. Zor bir ölüm... Kendi yastığınızın ağzınıza bastırıldığını düşünün, gece yarısı, uykunun en tatlı anında... Amin'in devrimci tecrübeleri "yaşamak için öldüreceksin" gerçeğini hatırlatmıştır, hoş Taraki de fırsat bulsa aynı şeyi yapar. KRAL ÖLDÜ YAŞASIN KRAL Kızıllar o güne kadar methiyeler düzdükleri Taraki'yi yerin dibine sokar. Haşa "Hallakül ekber" (büyük yaratıcı) diye andıkları lideri "haini ekber" yapıverirler bir anda... Yok CIA ajanıymış da filan! Hafizullah Amin, Taraki'nin hatalarını tekrarlamaz. Daha kan dökücü ama daha sinsidir, nutuklarına besmele ile başlar. Diktir, başına buyruktur ve bu tarzı Moskova'nın canını sıkar. Brejnev bir yandan "Cumhurbaşkanı oluşunuzu..." diye başlayan tebrik mesajı yollar, bir yandan yoluna muz kabukları koyar. Nitekim korktuğu başına gelir. Kremlin "Sovyetleri Afganistan'a çağır" buyurur, "bir an önce işgal başlaya!" Amin "Hayır! Bunu yapmayacağım" diye haykırır "bedeline de katlanırım icabında!" Ülkede zaten Rus teknisyenler vardır, gidiş gelişler artar, daha da kalabalıklaşırlar. Tayyareler dolusu malzeme getirir, sağa sola yığarlar. Sosyalizm böyle bir şeydir işte. Bağımsız bile olsanız, ses çıkaramazsınız Rusya'ya. TÜRK FİLMİ GİBİ O gece Rus Büyükelçisi askeri ve mülki erkanı Kabil İnternational Otelde ağırlar, zılgıtlar, halaylar... Müziği damardan verir, adamları votkaya boğar. Neden sonra ayılırlar, bir baksalar ki kapı duvar. Dışarıdan kilitlenmiş, kapana kısılmıştırlar. O sıra Sovyet Antanov uçakları yağmur gibi Bagram'a inmektedir, paraşütçü komandolar başkentin mühim noktalarını tutar. Ruslar bir gün evvelden Amin'in yaşadığı malikanenin muhafızlarını toplamış, size yenilerini dağıtacağız deyip silahlarını ellerinden almıştırlar. "Ver bakayım tüfeğini!" "Buyur yoldaş!" Asker silahını verir mi? Gaflete bak! Afganistan'a doluşan Kızılordu mensupları ekseri Özbek, Kazak, Türkmen, Kırgız, Tacik asıllıdırlar. Eh bir de Afgan üniforması giyince yerlilerden farkları kalmaz. Operasyonu rahatlıkla tamamlar, çıkan birkaç küçük çatışmayı da kolayca bastırır ve Amin'i Taraki'nin yanına yollarlar. KARL MARKS LENİN Babrak Karmal zengin ve köklü bir ailenin çocuğudur, paşazadedir aslında. Hani yediği önünde yemediği ardında... Çocukluğundan beri aykırıdır, sütünü içip yatanlardan olmaz. Komünistler arasında bulunması için bir sebep yoktur, kim bilir belki de adrenalin arar. Karmal soyadını bizzat seçmiştir, "Karl Marks ve Lenin" isimlerinin ortalamasını alır, aklı sıra... Vatan millet umurunda değildir, Hafızullah Amin'in red ettiği ne varsa imzalar, resmen ülkesini satar. Sovyetleri buyur eden kendi değilmiş gibi selefini karalar. "Halk düşmanı!.. İşbirlikçi!.. Ajan!.." Ona sorarsanız ülkeye ehemmiyetsiz bir miktar Kızılordu mensubu davet edilmiştir. Ehemmiyetsiz bir miktar işte, yüz bin kadar filan... Kübalılar, Bulgarlar da caba... Karmal, her ne kadar bütün siyasi mahkumların salınacağını, işkencenin sonlanacağını, yüce dinimiz İslam'a saygı duyulacağını, seyahat, haberleşme ve mülkiyet hakkı tanınacağını vaad etse de değişen bir şey olmaz. Radyoya çıkarılan anlaşmalı mollalar, halkı kızdırmaktan başka işe yaramaz. Karmal'ın yaptığı en gözle görülür icraat kızıl bayrağı kaldırması olur. Onun yerine siyah (karanlık dönem) kırmızı (kan mücadele) ve yeşilden (huzur refah)mürekkep bir bayrak "bağışlar". Evet hapishaneler boşaltılır ama içeriden beklendiği gibi on binler değil, bir avuç insan çıkar. Diğerleri mi? İnna lillah! KIVILCIM HERAT'TAN Ve şaşkın Başkan bir Herat ziyaretinde mücahitlerle tanışır. Ortalık birden karışmış üzerlerine dört bir yandan mermi yağmaya başlamıştır. Hiç beklemediği bir şeydir bu, zaten o günden sonra da ölüm korkusunu üstünden atamaz. Kremlin ne derse onu yapar. Zeki Afgan çocuklarını analarından babalarından koparır Rusya'ya yollar. Bunlar alkole alıştırılır ve "çaşıt" olarak kullanılırlar. SSCB işgali ile direniş çözülmez, aksine artar. Afgan askerlerinin mücahitlere katılması belki beklenen bir şeydir, lakin Kızılordu bünyesindeki Müslümanlar da özüne dönünce şok olurlar. Adamın aslı Türk, nesli Türk, ezan sesini duyunca.... Uzatmayalım mücahitler bir yıl içinde ülkenin dörtte üçünü ele geçirir, Kabil garnizonlarını vurmaya başlar. İşte Ahmet Şah Mesud o günlerde destanlaşır, mesul olduğu mıntıkaya (Panşir Vadisi) işgalcileri sokmaz. Ruslar ısrarla girmeyi denerlerse de yenilip helak olurlar. KORKULARI BAŞKA SSCB kaynaklarına göre Kızılordu'nun kaybı 25 bindir, asıl rakam şüphesiz daha fazla... İlerleyen günlerde Rusları huzursuzluk basar, zira Afganların sağı solu belli olmaz. Bir Rus omuz omuza çatıştığı mevzi arkadaşının namluyu kendisine doğrulmayacağından asla emin olamaz. Afgan şoförleri Rus uzmanları götürüp Mücahitlerin önüne bırakırlar. "İnin aşağı! Son durak!" Müslümanlar esirlerine iyi davranır. Hem Afgan ordusundan, hem de Kızılordu'dan hayli adam kazanırlar. Peki Slavlar? Onlar ne yazık ki uyuşturucu batağına saplanır, çekilmez olurlar. Bu arada Pakistan ve ABD mücahitlere silah yardımına başlar. Ziya ül Hak'ın hakkı ödenmez, üzerine düşeni ziyadesiyle yapar. Gorbaçov önünü gören bir liderdir. Dimyata pirince giderken evdeki bulgurdan olmayalım der işgale nokta koyar. Eğer Rus topraklarında İslami bir uyanış başlarsa (ki başlar) bir anda dağılırlar. Ani bir kararla tası tarağı toplar. "Yaktığım, yıktığım yeter" der, "hadi bana by by!" (1988) ÇİZİLEN KARİZMA Yani şimdi koskoca Sovyet İmparatorluğu üç beş baldırı çıplağa mı mağlup olmuştur? Nasıl cevap verilir? Hadi gel burdan yak! Acilen bir suçlu bulmalı ve sallandırmalıdırlar. "O hain, gafil ve alçak" elbette Karmal olur, adamcağızı derdest edip Moskova'ya götürür, bir kliniğe kapatırlar. Yerine gizli servisteki (RHAD) sıra dışı çalışmaları ile sivrilen bir başka Peştun'u, "Azgın Boğa" kod adlı Dr. Necibullah'ı oturturlar. Kurduğu "Kızıl Mollalar" adlı örgütle, şalvarlı cüppeli dönekleri halkın arasına salan Dr. Necip fail-i meçhullerden yanadır, dile kolay 80 bin insanı buharlaştırıp rekora koşar. Bırakın ülke içinde birlik sağlamayı partiyi de parçalar. Kızıllar arasında kanlı kavgalar başlar. İhraçlar, istifalar... Genelkurmay Başkanı Şahnavaz Tanayi vaziyetten vazife çıkarır ve bir darbe planlar. Tam ipleri ele geçirmek üzeredir ki ibre Necip'ten yana kayar. Tanayi hesabı bir başka bahara bırakır, apar topar Pakistan'a kaçar. (Bu ismi unutmayın, lazım olacak) Sonraki günlerde Dr. Necip "en iyi müdafaa hücumdur" tezinden hareketle oyunu rakip sahaya yıkar, savaş uçakları hedef ayırmaz köyleri kasabaları bombalar. Hele Ziya-ül Hakk'ın vefatından sonra hepten şirazeden çıkar, Mig'ler pervasızca Pakistan sınırlarını ihlal eder, mülteci kamplarını basar. Halbuki mücahidler her geçen gün yeni bir mevziyi düşürmekte, çemberi daraltmaktadırlar. Hükümet kuvvetleri başkentte sıkışıp kalır, araziye çıkamaz olurlar. ÇEVİR KAZI YANMASIN Necip bakar Marksizm tutmayacak, plağı çevirir "biz aslında dinsiz imansız değil, milliyetçi ve muhafazakarız" demeye başlar. Demokrat Halk Partisi'nin adını "Hizb-i Vatan" olarak değiştirir ve sağa sola dua eden posterlerini asar. Yerler mi? Sanmam. Nitekim en büyük darbeyi en güvendiği adamından alır. Abdürreşid Dostum'dan! Özbek General Necibullah'ın ayak kaydırmalarından huylanmıştır, sıra ona mı geliyordur yoksa? Kavgada ilk vuran kazanır, infaz bekleyecek değildir ya. Kuzey illerini Cümbüş-i İslami adlı bir örgütün çatısı altında toplar ve bundan böyle "Kabil'i tanımadığını" açıklar. Şaka değil yüzlerce tankı ve üç filo uçağı vardır. İşte rejimin çivisi tam orada çıkar. Necip ilk defa panikler, ülkeden kaçmak için hava meydanına koşar. Karşısına yine Özbekler dikilir. "Hayır beyefendi" derler "karınız ve kızlarınız çıkabilir ama siz asla!" Vaziyet kritiktir, BM'e sığınır soluk soluğa. BURUK BAHAR Afganistan bir nisan günü kızıllaşmıştır, yine bir nisan günü (25 nisan 1992) devrimcileri kovar, geleceğe umutla bakarlar. Mücahid liderler Kabil'e gelir Sibgatullah Müceddidi başkanlığında muvakkat hükümet kurarlar. Prof. Müceddidi yaşlı ve olgun bir insandır, mimli militanlar için bile af çıkarır. Gizli servis elemanlarını dahi yargılamaz. Kan davası güdülecek zaman değildir zira... Adı "Kabil Kasabı"na çıkan devrik lidere de dokunmaz, Necip 4 koca yıl BM binasında yaşar. Afganistan durulmuş değildir, komutanlar, cenk salarlar (savaş ağaları), uyuşturucu baronları ve kabile reisleri birbirleriyle boğuşurken onu unuturlar. Ama unutmayan biri vardır. Bir zamanlar Genel Kurmay Başkanlığını yapan "Şahnavaz!" Şahnavaz'ın fedaileri Taliban saflarına sızıp Kabil'e sokulurlar. BM binasına girip Necib'i bulurlar. (Hedef Ülke Afganistan) Görülecek hesapları vardır, sabırsızdırlar. Necip ve kardeşi Şahpur'u işkenceyle öldürür (1996) ibret-i âlem için sallandırırlar. Komünist oyunu: Adam Asmaca

Bir yanda dünyanın en güçlü ordusu Kızılordu, öbür yanda külüstür çakaralmazlarla Afganlılar.


.

Tabutluktan gurbete bir dava adamı REHA OĞUZ TÜRKKAN

 
A -
A +
Tabutluktan gurbete bir dava adamı REHA OĞUZ TÜRKKAN

Gazetemizin yazarlarındandı Geçtiğimiz salı günü defnettiğimiz Ordinaryüs Prof. Dr. Reha Oğuz Türkkan, Sorbonne ve Columbia Üniversitelerinde akademik çalışmalar yapar ve bir kısmı yabancı dilde 39 kitaba imza atar. Velüd bir kalemdir, çeşitli gazete ve dergilere makaleler yollar, film ve dizi senaryoları hazırlar. Kızılderililerin Türklüğü konusunda sunduğu belgeler hayli yankı bulur Üniversite Camiasında... Yıl: 1944... Yer: Ankara 3 Mayıs günü Türkçü gençler Rusya'yı tel'in etmiş, İstiklal Marşı söylemiş, kahrolsun komünistler diye bağırmıştırlar. Tam dağılıyorlardır ki atlı polisler gelir ve kalabalığı coplar. Gençler de mukabelede bulunurlar. Sıradan bir hadisedir ama İsmet Paşa pek kızar, devletin gücünü gösterecektir onlara! Orda olsun ya da olmasın "kafası koparılacakların" listesi yapılır, Halid Ziya'nın oğlu Reha'yı da unutmazlar. Genç hukukçuyu, gazeteci Ziyad Ebuzziya uyandırır "haberin olsun Reha" der, "seni de alacaklar!" Babası tecrübeli bir bürokrattır. "İstanbul'da örfi idare var" der, "iyisi mi sen git Ankara'da teslim ol, askerin eline düşmemeye bak!" Reha gecikmeden koşar Haydarpaşa'ya. Ankara'ya birkaç istasyon kala sivil memurlar tarafından tutuklanır. Sanki gerilla lideri gibi vilayetin arka kapısından sokar, bir odaya kapatırlar. "Yaz!" - Neyi? - Sorular kağıtta! MAKALE GİBİ Katılmadığı bir nümayişin hesabı sorulmaktadır, içi rahattır. Eline kalemi almışken döktürür, üstüne vazife gibi hükümetin Rusya'ya yaklaşmakla hata yaptığını açıklar. 23 yaşında bir çocuk işte, azıcık tecrübesi olsa "görmedim, duymadım" der, yırtmaya bakar. Reha kağıdı memura uzatıp sorar "şimdi gidebilir miyim?" Adam elini sallar, "çok beklersin daha!" Akşam olur, mesai biter, memurlar dağılırlar. Bakın şu toyluğa ki polislerden birine "ama gitmem gerek" diye sızlanır "annem merak eder sonra!" Bakar tepki yok, "telefon edeyim o zaman..." - Hayır! Men-i ihtilat var! İki gün sonra sabrı taşar, "Ceza Usulü Muhakemesi kanununa göre beni ya salmalı, ya da hakime çıkarmalısınız. Ayrıca Anayasamızın..." - Beyimiz kendini hukuk mektebinde sanıyor galiba! Vilayet binasını iyi bilir, ani bir kararla yürür, doğru Valinin odasına... O sıra Vali Nevzat Tandoğan ile Hasan Ali Yücel ile konuşmaktadırlar. İkisi de aile dostudur, yakinen tanışırlar. Vali yumuşakça sorar "seni aydınlık bir odada tutmalarını, yemek ısmarlamalarını tenbihlemiştim..." - Beni burda tutmaya hakkınız yok ama! Hasan Ali Yücel parlar "Vatanperverlik sana mı kalmış? Akıllanmadın mı hâlâ?" KOMŞU HATIRINA Milli şefimiz Sovyetlere şirin görünmekten yanadır. Maraz derecesinde ihtiyatlıdır zira. Hele Rus-İngiliz ittifakı kurulunca korkusu artar, öyle ki bize sığınan Azeri kardeşlerimizi geri verecek kadar. Moskova ile buzları eritmek için bir şeyler yapmalıdır, Turancıları toplamalıdır mesela. Nitekim o yıl 19 Mayıs nutkunda "Türkçü elebaşlarına" verip veriştirir. Meğer neler yapmamışlar? Önce hükümeti devirecek, bilahare Almanya ile el ele verip Rusya'ya savaş açacaklarmış da filan... Bir gece Reha'yı Etimesgut'tan trene atarlar, doğru İstanbul'a. Ama Haydarpaşa'ya götürmez, Pendik'te indirirler aşağıya. Meraklı insanları azarlar, halkı silahla hizaya sokarlar. "Kaldırın ellerinizi, dönün duvara!" Reha Oğuz'u Sirkeci'ye götürür bir deliği tıkarlar. Kör karanlık... El yordamı ile bir somya bulur, bavulunu dikine sığdırabilir ancak. Saçları arasında bir kımıldama hisseder pire herhalde deyip elini atar. Ama hayvan zıplamaz. Yoksa? Evet üstünü başını bit sarmıştır bir anda. "Bu ne pislik? Doktor istiyorum, tifüs aşısı yapılsın bana!" Kime anlatıyorsa! Gece boyunca bit, pire, tahtakurusu ayıklar, sonraki günlerde direnci zayıflar koyverir yoluna... Zaman mekan tasavvuru kalmamıştır, ben kimim, burası neresi, hangi aydayım sonra? Lâkin hisleri gelişir komşu hücrede Muzaffer'in bir sonrakinde Savaş'ın yattığından emindir. Uzaktan uzağa Zeki Velidi Togan ve Prof. Namık Orkun'un sesini duyar. Ve tanıdık bir hıçkırık Ankara Musiki mektebi müdürü Orhan Şaik Gökyay'dan! Her gece bir kapı açılır, içeridekinin canını çıkarırlar. Cellatlar adım adım yaklaşmaktadır. Hani ağzını burnunu kırsalar tamam da beklemek olmasa... Bir sürü intihar vakası cam bulan bilek keser, zemin kıpkızıl kan. YAZ OĞLUM Bir sabah polisler onu alır huzura çıkarırlar. Bir yüzbaşı sandalye gösterir, otur! - GGC'yi ne zaman kurdun? - Anlayamadım? - Yaz Muammer. Lise son sınıftayken üç arkadaşla birlikte Gizli Gürem Cemiyetini kurduk... - Bu benim ifadem mi? - Evet senin. - Hiç heveslenmeyin, hayatta imzalamam. - Anlaşıldı, seninle işimiz var. Atın şunu tabutluğa! Aşağı indirir duvardan bir demir kapı açarlar. İte kaka deliğe sokar bileklerine halkalar geçirip tavana asarlar. Kapı kapanır paslı demir adeta dayanır burnuna. Tepesinde dört iri ampul ama böylesini görmemiştir daha... Önce sadece bilekleri acır derken bütün eklemleri kopar. Sancı sancı sancı. Bir saat değil iki saat değil, 4 iri ampulün beyne verdiği eza diğerlerini bastırmaya başlar. Saçlar tutuştu tutuşacak. Şakaklarına şiş sokmaktalar. Göz kapakları ışığa mani olamaz, orbitaya kor korlar adeta. Ona da tamam da insanın dişleri niye gıcırdar? Dayanılacak gibi değildir getirin imzalayacağım der, kapıyı açarlar. Ferah serin bir oda, ceviz masa, maroken koltuklar... İçeri kısa esmer, çenesinin gücü yüzüne vurmuş bir adam girer. "Su verin şuna!" İfade önüne gelir... Yok ırkçı Turancı bir teşkilat kurmuşlar da, babası destek olmuş onlara. Nihal Atsız'ın, Prof Zeki Velidi Togan'ın, Dr. Hasan Ferit Cansever'in adı geçer. Hatta Celal Bayar ve Ali İhsan Sabis Paşa... Silah üzerine yemin etmişlermiş, ihtilal yapacaklarmış. Sonra Almanya ile anlaşıp Rusya'ya... Bir sürü zırva... YAPANIN YANINA İmza atsa alayı yanacak, atmasa tubutluğa tıkılacak. Rica ederim der, daktiloya emretseniz de kendi ifademi yazdırsam. O kadar vaktimiz yok, hem imzalayacağım demişsin memura. - Bu şekilde imkanı yok ama... Emniyet amiri doktoru çağırtır. "Bak bakalım dayanabilir mi?" Doktor sadece kalbini dinler "arıza yok, ezaya müsait!" Reha ifade kağıdını alır, parçalayıp doktorun yüzüne atar. "Tüh senin kalıbına!" Polisler de ona girişir, tekmeler tokatlar... Yaka paça götürüp tabutluğa asarlar. İstanbul Valisi Lütfi Kırdar'dır o sıralar... Düşünebiliyor musun böyle bir adamın adı sanatla kültürle anılıyor. Ne tuhaf! Ve sil baştan askı. Demir halkalar bileklere gömülür, omzu çıktı çıkacak. Yere bir bassa! Hani boyu bir karış uzun olsa... Sıcak, ışık, havasızlık... Çene kasıldıkça dişler zorlanır, azılar kırıldı kırılacak. Boğazı alev alev yanar. Ya Rabbim sen büyüksün. Ah bir bayılsam. Ve bayılır da. Kendini yerde beton üzerinde bulur bir ara. Ne kadar da serindir. Ayıldığını belli etmez, azıcık daha yatsa... Polislerden biri "yazık" diye acınır, öbürü, "geç" der, "bişey olmaz onlara!" Ayılınca su verir, helaya götürür ve yeniden asarlar. Merhametli polis bir güzellik yapar ara sıra ampulü söndürür, çaktırmadan. Ama sonraki günler full. Dört gün sonra bakarlar sol göz kurumuş, götürüp hücresine atarlar. Nasıl uyku... Bitmiş pireymiş kimin umurunda? AÇ Bİ İLAÇ Henüz dalmıştır ki sarsar kaldırırlar. Açlıktan midesi yapışmıştır sırtına.. Yine o Emniyet amiri ve yine o yüzbaşı. "Konyalı'ya yemek söyledik" derler, "ifadeni imzala da git otur sofraya!" Akılları sıra tongaya bastıracaklar. Reha "mecmua çıkarmak için arkadaşlarımı çağırdım" diyor onlar, "kurduğum gizli cemiyetin mensupları ile o gece hafi bir toplantı yaptık" yazdırıyor. - Eğer benim ifadem alınacaksa karışmayın, siz yazdıracaksanız kendi imzanızı atın altına! - Mutena odayı unutma, bak tıktırırım bir daha! - Ne duruyorsun? Korkutacağını mı sandın? - Tabutluktan başka usullerimiz de var. Biz adamı öttürürüz icabında... - Eğer laf alabileceğinizi bilseniz bunu yapardınız çoktan. Emniyet müdürü yılışır. "Hadi ama çok uzattın, yemeğini soğutma!" - Söyleyin çöpe atsınlar, zaten şu an itibariyle açlık grevine başlıyorum. Haberiniz ola! MI ACABA? Açlık grevi ilk günlerde zor gelir ama sonra alışır gider, ekmek su aramaz. Bir gün ona acıyan polis "yemeden olmaz ama" der "ölür gidersin burada!" "Bana iyilik edeceksen olup biteni babama anlat!" Para uzatır. "Koy onu cebine insanlık ölmedi daha!" İhtimal babasına ulaşmıştır. Bunu hisseder ve üste çıkar. Tutuklanması hukuksuzdur. Bir insan neyle suçlandığını bilmelidir en azından. Şimdi o sorar savcıya. Ama adam kaşarlıdır, ifadeyi zapta geçirirken çaktırmadan tahrifat yapar. Reha bunları tek tek bulur ve sildirir, yeniden kapışırlar. Savcının söylediklerine bakılırsa diğer tutuklulara dilediklerini imzalatmıştırlar. Arkadaşları onun kadar yürekli çıkmamıştır anlaşılan. O gece uzun uzun düşünür, bir ses "dayan" derken öbürü "kendini kurtarmaya bak" diye fısıldar "şakası yok, darbenin cezası idam!" Ne çirkef dünya... Kurtulmak istiyorsan salla arkadaşına! Hem böyle diren diren nereye kadar? Pes etmeye niyetlenmiştir ama sorgu hakiminin karşısına çıkınca diklenesi tutar "asın beni" der, büyük bir kararlılıkla. Bu defa savcı alttan alır, onun dediklerini yazdırır kağıda. Reha bu ifadeye de imza atmaz, değiştirilebilir kaygısı ile (ki değiştirilmiştir) uyduruk bir şeyler karalar. (Mahkemede imzasının sahte olduğunu açıklayacak, bu kurnazlığı temyiz yolunda büyük puan kazandıracaktır ona.) Bir ara hanımı ziyarete gelir. Reha direk Yüzbaşıyı gösterir "Güntekin" der "bu adam bana işkence ettiriyor!" Hanımı öfke ile fırlar gözleri ateş saçmaktadır adeta. Yüzbaşı afallar "yalan" diye bağırır, "görüşme bitmiştir tamam." - Gel öyleyse, tabutluğun yerini göstereyim sana! - Tamam dendi uzatma! Ve Türkkan ailesi topyekun hücuma geçer. Dahiliye vekili yakınlarıdır zira. Annesi Savcı Alöç'ün odasına dalar, masasını yumruklar "bunu yanına koymam!" HİÇ YOKTAN Daha kuruyan göz meselesi vardır ki başlarına iş açacaktır anlaşılan. Reha'yı sinsice öldürmek için ne gerekiyorsa yapar, veremli bir mahkumun yatağına yatırırlar. Kah bodruma indirir akreplerin arasına atar (ki Müteferrika derler oraya), kah komünistlerle birlikte kapatırlar. Temmuz sıcağında suyu kesilir, garibim heladaki taharet musluğundan yudumlar. Ama öldürmeyen Allah öldürmez. Reha işkence izlerini mahkemeye göstermekte kararlıdır bileğinde kabukları sürekli kanatır ve yaranın taze kalmasını sağlar. Nihayet dava günü gelir. Heyet-i hakime ve müddeiumumi (savcı) girer yerlerine otururlar. Savcı onunla uğraşan yüzbaşıdır bizzat, cübbe değiştirmiştir o kadar. Alayına idam istemektedir hem üstüne basa basa... Hakimler arasında bir de general vardır Ziya Paşa! Sıra Reha'nın ifadesine gelir, söylemediği cümleleri duyunca ayağa fırlar. Hakim tokmağı vurur, "atarım ha!" Avukat tutmalarına izin verilmemiştir, hukuk kitaplarını da elinden alırlar. Sonraki celselerde avukat izni bağışlar ama onları da konuşturmazlar. İtiraz eden dışarıya! Amir ve savcı direncini çözmek için sinir harbi başlatır. Mesela o gece Reha'nın yanında sarışın bir çocuğu falakaya yatırtırlar. Biri yorulur diğeri alır. Seyretmek daha yıpratıcıdır. Öyle ya dayak dediğin yiyinceye kadar! Bir celsede savcı "bunlar nezarethanede ihtimamla ağırlandılar" deyince Reha dayanamaz "emniyette emniyette olmadık asla!" Ve bir istida uzatır, dava dosyama koyun! Koymazlar. - Askeri Usul Kanununun filan maddesine aykırı davrandınız. Madem öyle reddettiğinizi geçirin zapta! İş inada binmiştir içlerinden biri kulağına fısıldar "bak kaçmaya kalktı der, sırtına sıkarız haberin ola!" GECİKEN ADALET... Heyet-i hakime yukarıdan emir almış olmalıdır ki o gün farklı davranırlar. İsmet Rasin'in avukatı Kenan Öner'in savunması belagat klasiğidir adeta.. "Eğer adalet işkenceden bahsedilirken burun kıvırıp başka tarafa bakmaksa...." Reha "bu dava kanunsuz ve usulsüz başlamıştır" der, heyeti nazilere faşistlere benzetmekten korkmaz. Savcıya vatan haini ve müfteri diye hitap eder hatta! Neticede Zeki Velidi Togan 10 yıl yer, Nihal Atsız 6, Reha ise 5 yıl beş ay... Askeri cezaevi ayrı alemdir, daracık koğuş, hırsızı katili, sağcısı solcusu kucak kucağa... Kış sert geçer, soba moba arama... Reha temyize baş vurur, peşlerini bırakmaz. O güne kadar CHP hep tek başına seçime girmiştir, bu defa (1946) DP vardır karşılarında. Paşa her ne kadar "açık oy gizli tasnif" gibi ucube bir usulle kendini garantiye aldıysa da adımını ölçülü atar. İçerideki Türkçüler Menderes'e yarar mı? Yarar valla... Ve n'olursa olur, Askeri Yargıtay kararı bozar. Bir anda kapılar açılır. İçerdekilerle vedalaşır, dışardakilerle kucaklaşırlar. Hatıralarımı hislerime kapılmadan yazabilmek için on sene bekledim diyen Reha Oğuz (1955'te Tercüman Gazetesinde Tefrika edilmişti) CHP zulmünden uzaklaşmak için gurbete katlanır, ver elini Amerika... Orası ayrı hikâye, bir başka yazıya... ARSA MESELESİ Mİ? Reha Oğuz'un babası Halid Ziya Türkkan bir İstiklal harbi gazisidir. Eski bir haritacıdır, Tapu Kadastro teşkilatını o kurar. Milli Şefimiz iktidar yıllarında Beşiktaş sırtlarındaki yarım kalmış Taşlık Camisinin arazisine göz koyar. Arsa önce Vakıflara aktarılır, sonra haraç mezat İnönü'lere satılır. Paşa bununla da kalmaz önünün park yapılmasını arzular. Gelgelim Tapu Kadostro Müdürü Halid Ziya istifası cebinde dolanan gözü kara bir adamdır, vazifede bulunduğu müddetçe yolsuzluğa alet olmaz


.

O DONDU biz yandık

 
A -
A +
GÖZE GÖZ DİŞE DİŞ... Sivaslı Muhsin, Orta Asya Türkü'nün narına yanarken, Anadolu'nun gitmekte olduğunu görür, derdi tasası artar. Sol baskılar karşısında bunalan Anadolu çocuklarının yardımına koşar. Göze göz, dişe diş bir mücadele... O DONDU biz yandık

 GENÇLERİ ŞİDDETTEN UZAK TUTAR Mamak'ta türlü işkencelere maruz kalan Muhsin Yazıcıoğlu, Ülkücüleri şiddetten uzak tutar. Gençler takva yolunun yolcusu olur, artık Alperen'dir onlar. Ellidört doğumlu bir Anadolu çocuğu... Yiğidin harman olduğu yerden... Şarkışla'dan! Kendi halinde bir çiftçi ailesinin ferdidir. Aslında akranları gibi buğday fiyatından, traktör lastiğinden, Tarım Kooperatifinin tekaüd müdüründen konuşması lazımdır ama o uzak ufuklara yelken açar. Aklı taaa Asya bozkırlarında dolanır durur, esir Türklerle yatar, esir Türklerle kalkar. Zaman zaman lambalı radyodan Azeri spikerin sesini yakalar. "Umulur ki hava seherin bazı hisselerinde yağışlı ola..." Diyeceksiniz ki ne var bunda? Bizim ele kar yağıyor kardaşım... Bir hislenir bir hislenir, dokunsan ağlayacak. Bu prangalar nasıl kırılır? Kazak'la, Kırgız'la ne vahıt kucaklaşırlar? * * * Takdirlik bir talebedir. Ortayı liseyi rahat bitirir. Kursa ney gitmeden Veteriner Fakültesi'ni de kazanır (1972). Ver elini Ankara! Türk solu hayli dinamiktir o yıllarda. Yetişmiş adamları, gözü kara savaşçıları, darağacına yürümüş kahramanları vardır. Sendikaları, üniversiteleri onlardan sorarlar. Maarif, medya desen ona keza... Ülkenin yarısı kurtarılmış bölgedir, adamı evinden alır, halk mahkemelerine çıkarırlar. İcabında kalem kırar, infaz yaparlar. Fütursuz ve korkusuzdurlar, sakınmadan kızıl bayrak açar, göstere göstere orak çekiç taşırlar. Tuhaftır ama en hızlı militanlar sahil şeridinden, zengin semtlerinden çıkar, burjuva çocukları pahalı cafelerde oturup proleter kurtarırlar. DEVRİME ÇEYREK KALA Şimdi diyelim üniversiteyi kazandınız, tarafsız kalma gibi bir şansınız yoktur asla. Size mektebe hakim olan örgütün borusunu çaldırırlar. Öyle görüneyim, "mış gibi" yapayım deseniz de yutmazlar. Memleketinize mahallenize uzanır, şecerenizi çıkarırlar. Zaten öğrenci büroları ellerindedir, evraklarınızı çoktaaan karıştırmıştırlar. Günün birinde bıyıkları ağzına sarkan parkalılar etrafınızı çevirir, elebaşı işaret parmağını göğsünüze basar ve tükürüğünü saça saça haykırır "Arkadaşım! Sen artık gelmiyorsun okula!" Halbuki o fakülteyi kazanabilmek için kaç koca yıl çalışmışsınızdır. Sesiniz çıkmaz. Dövüşemezsin, kaçamazsın, kampüsler uçsuz bucaksızdır zira. Ah dersin yanımda yürekli bilekli bir ağabey olsa! Sivaslı Muhsin, Orta Asya Türkü'nün narına yanarken, kendini bir yangının içinde bulur. Sol baskılar karşısında bunalan Anadolu çocuklarının yardımına koşar. Göze göz, dişe diş bir mücadele... Kavgaysa kavga! Saftır, samimidir, makam mansıp beklemeden çalışır. Etrafındaki halka hızla genişler ve gün gelir başkan olur Ülkü Ocaklarına (1978). Onun döneminde gözle görülen bir değişim yaşanır. ÜGD, partinin gençlik kolu olmaktan çıkar. Evet yine seminerler düzenlenir ama eskisi gibi dokuz ışık ve tarım kentler anlatılmaz. Doktrin umurlarında değildir, artık Alperen'dir onlar. Ecdad gibi Derviş Gazilerin ardına takılmalı, ulemanın eteğine yapışmalıdırlar. Ülkücüler Ahmet Yesevi Hazretleri ile o dönemde tanışır. Ahmed-i Bedevi, Ahmed-i Rıfai, Ahmed-i Siyahi, Ahmed-i Bican, Ahmed-i Cüzeyri, Ahmed Namık-ı Cami, Ahmed ibni Kemalpaşa... Biliyor musunuz bütün bu kapıları da bir Ahmed aralar onlara, Seyyid Ahmed Arvasi Hoca! Muhsin, başkan olduğu dönemde duvarlara "Ya kan kusturacağız! Ya tam susturacağız" yazdırmaz, gençler büyük bir heyecanla "Kanımız aksa da zafer İslam'ın!" diye haykırırlar. Onun ürettiği ve öğrettiği sloganlar buram buram ecdad kokar. "Çağrımız İslam'da dirilişedir!" "Ya Allah! Bismillah! Allahuekber!" "Ülkümüz köklerde dalgalanan bir bayrak Allah huzurunda eğiliriz biz ancak!" DİN ÖNE KİN ARKAYA Öğrenci yurtlarında değişim daha net izlenir. Her cuma gecesi enbiyanın, evliyanın, sülehanın, şühedanın ruhlarına Yasin-i şerif okunur, hep birlikte el açar yanık duaları fatihalarla taçlandırırlar. Kanları kaynayan delikanlılar okeye, bilardoya gitmez olur, bir bilenin önünde diz kırar, elifbalarını açarlar. Be üstün beee! Be esre biii! Be ötre büüü! Be, bi, bü!... Çıkmış Kur'an bülbülleriii... Seher vakti merdiven boşluklarında ezan okunur ve koridorlar terlik sesinden geçilmez olur bir anda. Bir zamanlar namazlarını merdiven altlarında kılanlar yurdun ya da fakültenin en büyük, en aydınlık, en ferah odasını mescid yapar. Sayıları katlana katlana artar, saflara sığmaz olurlar. Büyük bir dönüşümdür bu, yıllardır kuru doktrinlerle oyalanan Anadolu çocukları kendini bulur ayan beyan. İşte 12 Eylül darbesi tam da o günlerde patlar. AH O MAMAK! Ordumuz görünüşte memleketi Marksist bir ihtilalin eşiğinden kurtarmıştır. Ancak milliyetçileri de unutmaz. "Bir soldan bir sağdan" mantığı ile gencecik fidanları ipe yollar. Yeşili seviyorlar canım, darağacı da bir ağaç sonunda... Ama biz orak çekice karşı nazlı hilali dalgalandırmıştık. Dalgalandırmasaydınız! Arkadaşlarımız vurulurken, okullar, yurtlar işgal olunurken... Karışmayacaktınız! Hasılı devlet, "devlet-i ebed müddet" terimini terennüm edenlere hiiç acımaz. Alayını toplar, zindanlara tıkar. Başkan sinyali almış olmalıdır, ilk furyada yakalanmaz. Hatta rahmetli Türkeş'ten haber gelir "yurt dışına çıksın ilerde ihtiyacımız olacak!" Muhsin bu! Arkadaşları küflü izbelerde kan terlerken, yurt dışına nasıl kaçar? Kulağında bir marş dalgalanmakta... Halbuuuki yoldaşını, bıraaakıp kaçanların!.. Değişiriz topunu bir sokak kaltağına!.. Hem ortadan kaybolmayı gerektirecek bir suçu yoktur ki. Silah kullanmamış, kullandırtmamıştır da. Uzatmayalım çember daralır daralır ve malum beyler kapıyı çalar. Haber manşetlerde! Sütun sütun, çarşaf çarşaf... Sanki Van canavarını yakalamışlar. İNDAN İKİ HECE Savaş mahkûmu gibi gözlerini bağlar, ikide bir araba değiştirir, hollywoodvari metodlarla merkeze alırlar. Bir nizamiyede indirildiğini hisseder, "Papuçlarını çıkart!" Çıkarır. "Çoraplarnı da!" Bir anda tekmelemeye başlarlar. Hayatı boyunca korku diye bir duygu tanımayan Muhsin yelkeni suya indirmez, diklenmeye kalkar. Ta ki ensesine dipçik yiyene kadar. Alnı yere çarpar, üstü başı serapa kan. İçeri sokar sokmaz sorguya alırlar. Bildiği bir şey yoktur, hoş bilse de konuşmaz. Sen misin susan? El ve ayak parmaklarına kablolar bağlar, yüklenirler manyetoya. Bakarlar etkilenmiyor, çırılçıplak soyarlar. Ne zaman ki haya duygusuyla yüzü kızarır, beylere malzeme çıkar. Omzuna bir kalas koyar, kollarından bağlar, tavanda sallandırırlar. Kablolar tekrar bağlanır bu defa ceryan direkt tenasül uzvundan. Ekmek yok, yemek yok. Sürekli ıslatırlar ama su içmek kesinlikle yasak zira elektrik verilince iç kanamalar olabilir ve ölünüz kimseye yaramaz. Elektrikli işkence öyle dayanılmaz bir hararet yapar ki, tuvalete giden yerdeki birikintileri yalar. Mamak'ta rütbesiz erlere bile komutanım demek zorundadırlar, onların adı ise landır. Sadece "Lan!" Falaka sıradan bir eziyettir. Maksat spor olsun bilek kalınlığında değneklerle girişip ter atarlar. Muhsin gün boyu bir dal maydonaza bakar, ya da yarısı kıtlanmış çarlistona. Zira yer beyazdır gök beyaz. Beyaz florasan, beyaz parmaklıklar, beyaz badana... Bir süre sonra gözünüzün önünde beyaz beyaz kelebekler uçuşmaya başlar ki buna "kar körlüğü" diyorlar. MEKTUP SORUNCA Bir defasında sorma gafletinde bulunur "annemden mektup var mı acaba?" Sen kimsin lan? Hesap mı soruyon? Elini aç. Açar, vurur vurur vurur değnek kıralasıya... Ertesi gün yine aynı er. Ağzından kaçar "Annemden mekt...." - Aç lan elini! Sen uslanmıycan. Biri zaten zedelidir, öbürünü uzatır. - Hayır onu değil şiş olanı! Dayanılası değildir, basınçtan tırnakları düşe, parmakları patlayayazar. Biliyor musunuz? Muhsin Başkan o eri yıllar sonra bir benzin istasyonunda görür. Hem de Yozgat'ta! Garsona seslenir "bir tatlı götür şu masaya!" Çocuk önüne konan tabağa boş boş bakar. "Kim yolladı bunu bana?" "Arkanda!" Çocuk başkanı tanır. Koşar eline kapanır. Abi ben ettim sen yapma! Muhsin dostça kucaklar, "geçmiş geçmişte kaldı" der, "kafana takma. Ye tatlını, yoluna git sağlıcakla!" Cildi aslında böylesine bozuk değildir. Yanağındaki pütürler söndürülen izmaritlerin izidir. İşkencecilerin tek tek adlarını adreslerini bilir ama ne sıkıştırır, ne de dava açar haklarında. İki yüzü de Yunustur onun, ah bir yüzü Yavuz olsa! VEKİLİN ALLAH OLURSA Sırtımız bir gün yatağa değmese jetlak oluyoruz, kimyamız bozuluyor. Muhsin'i tam 21 gün sandalyeye bağlı tutarlar. Garibim namazlarını ima ile kılar. Acıya dayanıklı bir bünyesi vardır, ayaklarının altından cerahatler aksa da yılmaz, yıkılmaz, yalvarmaz. Lâkin kardeşlerine yapılanlara dayanamaz. Bu yüzden ona işkence seyrettirir, keyiflerine keyif katarlar. Her gün değişik biri gelir olmadık suçları üstüne atar. "Konuş kurtul!" O kimseyi suçlamaz ama onu suçlayan bir genç çıkar. "Bu baskını Muhsin Başkanın emri ile yaptım" der açıkça... Heyet mal bulmuş gibi atlar, sanki oradaymış gibi ballandırırlar. Çocuk bir fırsatını bulduğunda "özür dilerim abi" diye fısıldar, "Böyle konuşmak zorundayım. Bacağımdaki yarayı deşiyorlar, korkarım kangren olacak!" Şimdi kızsın mı, acısın mı? Ama işin şakası yok, idamını istiyorlar. Boynunu büker ellerini açar. "Hasbünallahi venimel vekil..." Allah için öldükten sonra... Ha yorganda olmuş ha urganda... Aynı çocuk mahkemede müthiş bir savunma yapar "zikr olunan tarihlerde gözaltında olduğunu" ispatlayan kağıdı gözlerine sokar. Savcıyı ne biçim tongaya bastırmıştır ama.. Dava düşer ama Muhsin'i salmazlar. Hücre çekilecek gibi değildir, 2.5 metrelik deliği bir Dev-Yol lideri (Nasuh Mitap) ile paylaşırlar. Bir kere bile hır niza çıkmaz, kodes arkadaşını korur kollar. Neticede o da etten kandan, insan ya insan! MEDRESE-İ YUSUFİYE Ara sıra alır kafese kapatırlar. Burada dimdik duracak, sadece tavana bakacaksın. Hazır ol! Rahat! Uygun adım marş! Ayağın mı tutmadı yat! Jop, kayış, sopa... Hey sen İzmir Marşını söyle. Tamam şimdi İstiklal Marşına başla! O marş için canını verir hâlbuki, iyi de böyle olmaz ki ama... Tuvalete giderken bile merasim adımı... Sol, sol... Sol, saa, sol! Askerler özellikle sosyalistler arasından seçilmiştir, ki terhis olunca anlatsınlar. "Aga Muhsin faşistini bi süründürmüşüm sorma!" Yemek ağza alınmayacak kadar özensizdir, nerde kokmuş ekşimiş varsa kazana... Kaplar pis mi pis, adeta iğrendirmeye çalışırlar. Kendi karavanadan yer ama arkadaşlarına kantinden ısmarlar. Hazıra dağ mı dayanır, neticede para biter, çay bile söyleyemez olurlar. Ama adları sanları vardır, madara olmayacaklardır. Kalkar "bundan böyle bizim çayımız da ince belli bardakla verilsin yoksa..." Kabul edilmez. "İçmiyoruz o zaman!" Sureta boykot... Bunca komünistin içinde "mangır kalmadı" diyecek değildir ya. Zaman zaman Avrupa'dan komiteler gelir işkence iddialarını soruştururlar. İçlerinden biri bile çıkıp devleti yabancıya şikayet etmez, kol kırılır yen içinde kalır o hesap. Muhsin Beye isnat edilen suçlar mesnetsizdir Avukatı Şerafeddin Yılmaz tahliye istemeye hazırlanır. "Aman abi" der "sakın ha! Ben çıkarsam bu çocuklar yıkılırlar. Zindanda olduklarını anlayamadılar daha..." Dağ gibi bir insandır o. Hani büyüklüğü çıktıkça anlaşılanlardan... O DONDU biz yandık

Öyle anaya can feda Ortaokul yıllarında babası bir şeye kızıyor. "Sana artık okul mokul yok, yarından tezi yok tarlaya!" Sabah çifte çubuğa çıkacaklar. Anne diz çökmüş kapıda "Efendi Muhsinimi okula yolla. O güzel şeyler yapacak. Bak seni Allaha havale ederim yoksa!" Hanımını bilmez mi? Gönlü yanıklardan. Ellerini açtırmaya gelmez. Ahı tutar mı tutar. Gülenler ağlayanlar Yıllar sonra arkadaşlarıyla bir araya gelir eskilerden anlatırlar. Güle güle ölürler, kahkahaları dışarı taşar. Konuklar ayrıldıktan sonra hanımı sorar. "Neydi o muhabbet öyle?" - Hiiiç... Mamak hatıralarını anlattık da... - O sizi güldüren şeyler, bizi ne kadar ağlattı biliyor musun zamanında! Hayırdır inşaallah Ölümünden evvel sevenlerinden biri geliyor. "Sizi rüyamda gördüm başkan" diyor "helikopteriniz havada paramparça..." Gülüyor: "Hayra yor, hayra!" Tek hayır geliyor aklıma... Şehittir inşaallah


Üç adam bir ada

 
A -
A +
Hispaniola'da 1492'de 250 bin olan yerli nüfusu 1508'de 60 bine düşer. 1560'da ise 500 tane bile kalmaz. Ki onları da hizmetçi olarak kullanırlar. Üç adam bir ada Dünya yuvarlak olduğuna göre Avrupa'dan yola çıkan birinin devamlı batıya giderek Hindistan'a ulaşacağı faraziyesi mantıksız sayılmaz. Gelgelelim bu fikrin sahibi Kristof Kolomb gider Amerika'ya çarpar. Kraliçe Isabella'ya verdiği bunca söz, vaad ettiği şunca zenginlik varken beceremedim diyecek değildir ya. Kuyruğu dik tutar, inatla Küba'nın Japonya olduğunu iddia eder, Amerika'nın ise Hindistan! Ama işi karıştıran bir çıkıntı vardır denizin ortasında. Hispaniola! Yıllar sonra üzerinde Haiti ve Dominik diye iki devlet taşıyacak olan bu ada ansızın çıkmıştır karşısına. Süzüldükleri körfez süt limandır o gün, haftalardır kulaklarda uğuldayan rüzgar dinmiş, kuş sesleri girmiştir fona. Dağların zirvelerine doğru uzanan gümrah yeşil, nehirler, çağlayanlar, renkli papağanlar ve hemen önlerinde uzanan altın renkli kumsal... Tayfalar küpeşteye dayanmış şaşkın şaşkın bakmaktadırlar. Yeryüzünde böyle bir güzellik olabilir mi? Rüya mıdır yoksa? Yerliler (Arawaklar) kayıklarına binerek gemiye yanaşır, ellerindeki meyve sepetlerini sunarlar. Sevimli insanlardır, gülümserler dostça. Kavgadan gürültüden hoşlanmadıkları bellidir, nitekim içlerinden biri merakla eline aldığı kılıcı kabzasından değil keskin tarafından tutar. Belli ki dövüşmemiştir hayatında. Üç adam bir ada İLK KOLONİ Üç gemiden Santa Maria'nın kaptanı manzaraya fazlaca kapılmış olacak ki gemi oturuverir kuma. Kristof Kolomb 20-30 adamını geminin başında bırakır ve keşfi tamamlamaya çabalar. Seyir günlüğünde tam 75 kere "Altın" yazan Kristof Kolomb altın bulacağından emin değildir. N'apsa? Kızıl derilileri gemilere doldurup satsa mı acaba? Yerliler için "sağlıklı ve biçimli bedenleri vardı. Yüzleri güzeldi. Saçları düz, parlak ve at kuyruğu gibiydi. Bacakları uzun, gözleri koyu renkli ve iriydi" diye yazdığına göre onlara "esir taciri" gözüyle bakar. 224 gün sonra ekip İspanya'ya döner. Yanlarında baharat ve altın değil, Kızılderililer vardır. Ve papağanlar. Bazıları alaya alsalar da kraliçe hoşnuttur ondan. Kısa yoldan Hindistan'ı bulmanın verdiği heyecanla her imkanı önüne açar. Kristof'u bu defa 17 gemi ve 1200 maceraperestle uğurlar. Kafile Hispaniola'ya varır, Santa Maria'yı bulurlar. Ancak geminin başında kalan adamlar yerlilere hoş davranmamış, kovulmuşturlar. Bir kaç heyecanlı tayfa "intikam" diye bağırınca kılıçlar kınından çıkar. Onlar için kolay bir savaş olur, bir kaç top atışı ile alayını teslim alırlar. Kristof ilk İspanyol kolonisinin temelini burada atar. Çok geçmeden İngilizler ve Fransızlar da görünür, şirin adayı "uygarlıkla" tanıştırırlar. Üç adam bir ada NESLİNİ KURUTURLAR... Aynı körfeze beş on yıl sonra girenler şaşırır kalırlar. Ağaçlar kesilmiştir, önlerinde kel çorak bir sahra uzar.. Limanda birkaç yorgun gemi yatar ve beş on eğreti baraka... Kırık şişeler, çürük fıçılar... O sevimli insanlardan eser kalmamıştır. Küfürbaz fahişeler, içenler sızanlar... Arkanı dönmeye gelmez, şişleyiverirler anında! Hani nerde katil korsan varsa... Beyazlar yerlilerin büyük ekserini kırmış, kalanları ya alkole alıştırmış, ya da frengi bulaştırmıştırlar. Hispaniola'da 1492'de 250 bin olan yerli nüfusu 1508'de 60 bine düşer, 1560'da ise 500 tane bile kalmaz. Ki onları da köle olarak kullanırlar. Kafileler kafileleri izler, Avrupa'da ne kadar hırsız uğursuz, ne kadar dikiş tutturamamış varsa gemilere doluşup "yeni kıta"ya koşar. Haçlılar ağıla giren kurtları andırır, katliamlar katlana katlana artar, FRENK MALI BUNLAR İlerleyen yıllarda İngilizler Kuzey Amerika ile ilgilenir, İspanyollar Güney Amerika'ya yayılırlar. Fransızlar ise Hispaniola'ya musallat olurlar. Saint-Domingue havalisinde şeker kamışı ve kahve ziraatı yapmaya niyetlenirler ama çapa tutacak yerli kalmaz. Dümeni Afrika'ya çevirir yakaladıkları zenciyi (tam 790 bin) ambara tıkarlar. 1780'lerde Avrupa'da tüketilen şekerin % 40,'ı kahvenin ise % 60 burada üretilir, "Made in France" damgası ile pazara çıkar. Efendim Batılı niye zengin oldu? İşte bundan. Günümüzde Haiti ve Dominik'te yaşayan siyahiler Adanın yerlisi değil, Afrika asıllıdırlar. Ada halkı Hıristiyan gibi görünse de Vodoo inancını yaşatır. Müslümanlar ise Müslüman kalırlar. Haitililer bir süre sonra direnişe başlar, hatta Napoleon Bonapart'ın gönderdiği orduyu dağıtırlar. 1804'te resmen bağımsızdırlar. Ancak direniş lideri Jean-Jacques Dessalines dahi Fransız adı taşır. Artık kim kimi kimden kurtarıyorsa? 1805'te Anayasa açıklanır. Resmi dil yine Fransızca! Üç adam bir ada ZOMBİ Mİ? AMAN AMAN Adada beyazların sayısı melezlerle birlikte %5'i bulmaz ama Fransızlar hakim zümredir hâlâ... O yıllarda Frenkler bocor denilen Vodoo rahipleri ile fazlaca senli benli olurlar. Bocorlar ottan kökten ve zehirli balık dikenlerinden enteresan bir ilaç yaparlar. Bunu içirebildiğiniz adam fil gibi güçlü olsa bile uykuya dalar, günlerce ölü gibi yatar. Rivayete göre fedai sahibi olmak isteyen beyazlar, güçlü kuvvetli gençleri tufaya getirir, bir şekilde iksiri verir komaya sokarlar. Kalp atışları duyulmayacak kadar yavaşlar, nabız filan alınmaz. Ama gariban sesleri duymaktadır pekala. Düşünebiliyor musunuz yakınlarınız dizlerini döve döve ağıt yakarken, sizi alıp tabuta koyar, çukura bırakırlar. Ben ölmedim diye haykıramazsınız, nefesiniz çıkmaz, diliniz oynamaz. Mezarda kaldığınız ilk gece bütün ümitleriniz yıkılır, hayatla bağlarınız kopar. Kış uykusundaki ayı gibisinizdir metabolizma yavaşladığı için tabut içindeki hava yeter de artar. Birkaç gün sonra efendiniz olacak şerefsiz sizi kabirden çıkarır ve sırrı şamanlarca malum mayilerden içirtip çıldırtırlar. Artık bir zombi olmuşsunuzdur, her emredilerin yaparsınız, hem ne pahasına olursa... Ananızı babanızı bile kesebilir, dostlarınızı gözünüzü kırpmadan öldürebilirsiniz. Hasılı beyaz adam zombi dümeni ile düzeni kurar, en az bir yüzyıl daha sömürü çarkına çomak sokturmaz. 1980'li yıllarda Hollywood zombi efsanesi ile hayli hasılat yapar. Beyaz perdenin zombileri köşeli köşeli hareket eden, ağırkanlı abilerdir ama nedense esas oğlan ya da esas kız dala mala takılır bi türlü kaçamaz. Kahrolası zombi gelip çöker gırtlağına.... İşin ters tarafı zombinin ısırdığı da zombileşir yamyamlar geometrik dizi hızıyla çoğalırlar. Önüm arkam, sağım solum sobe. Duyda inanma! HALBUKİ OYSA... Her ne kadar fazilet erdem gibi sunulsa da Demokrasi Haiti'ye yaramaz. Particilik, çekişme, müdaheleler, darbeler ve iç savaş... Halkın ancak üçte biri iş bulabilir, % 80'i sefalet sınırının altında yaşar. Cehalet kök salar, yarısı adını yazamaz. Eğer hayat bilgisi kitaplarına bakarsanız turizm bacasız sanayidir, gökten sağanak halinde döviz yağar. Gel gelelim turist milleti aykırı işlere merak salar. Haiti de fuhuş ve uyuşturucu patlar, AIDS büyük bir hızla yayılır ve kontrolden çıkar. Derken aile müessesesi sallanmaya başlar. Geçtiğimiz günlerde Haiti'de yaşanan depremin ardından can sıkıcı manzaralar göründü. Gasp, terör, yağma... Cesetler kimsenin umurunda değil bir avuç tahıl için kan döküyorlar. Osman Sağırlı arkadaşımız Haiti'de belki 5 bin kare fotoğraf çekmiş. Resimlere bakarken garip düşünceler geliyor aklıma. Yine eskisi gibi sazdan kulübelerde yaşasalar balık tutsalar, meyve toplasalar... Daha mı az mutlu olurlardı acaba? Üç adam bir ada
.

.

İçimizdeki ışık 115 YAŞINDA

 
A -
A +
Dar-ül aceze Yar-ül aceze Hazırlayan: İrfan Özfatura irfan.ozfatura@tg.com.tr İçimizdeki ışık 115 YAŞINDA

Kalın duvarlar, geniş koridorlar, yüksek tavanlar, aydınlık, ferah odalar... Düşkünler evi değil, sanki bir saray... İçimizdeki ışık 115 YAŞINDA

Tarih 1897, yer Okmeydanı. Ne otoban var, ne plazalar... MUKADDİME Bayram, seyran, anneler günü... Her muhabir birkaç defa Darülaceze haberi yapmıştır mutlaka... Şüphesiz ben de yapmışımdır, ama yıllar sonra bir bahane ile gidiyor, heyecanlanıyorum sil baştan!.. Nereye baksan tarih, kimi dinlesen hatıra... Yazıyorsun, dizi oluyor... Sadece İstanbul'da sanıyordum. Meğer araba camı silip askıntı olan çocuklar dünyanın her yerinde mesai yapıyorlarmış. Bimekanlar, dilenciler, muhtaçlar, yaşlılar, yatalaklar, sakatlar... 21. yüzyıla geldik, imkânlar bu kadar arttı ama problem çözülmedi hâlâ... Osmanlı'nın güçlü olduğu yıllarda vakıflarımız; değil insanları, dağ başındaki yırtıcıları bile doyururlar. Bir besleme, barındığı evdeki kıymetli eşyayı mı kırdı? Konak sahibine "ne büyütüyorsun, git vakıftan bedelini al" diyebilir rahatlıkla! Kaldı ki zekat ve öşr gibi güzelliklerimiz vardır bizim... Sonra, bağış, ihsan, sadaka... İslamiyet'in hakkıyla yaşandığı devirlerde ortada fakir fukara kalmaz. Kimse aç değil, açıkta değildir, haliyle dilenmek hoş karşılanmaz. Buna rağmen askıntı olan çıkmaz mı? Çıkar. Eski esvaplara bürünen uyanıklar, milletin merhametini nakte çevirmeye kalkarlar. Zaptiyeler bunları toplar, amele olarak kullanırlar. Yabancı iseler, memleketlerine yollanırlar. Çok çok istisnai durumlarda dilenci başbuğu (bu işe bakan zabit) izin verir. Cebinde "cer vesikası" olan "ancak ihtiyacı kadar" el açabilir, ona, buna sırnaşmaz. AMMA ve LAKİN Gel gelelim güçten takattan düştüğümüz, gailelerle boğuştuğumuz yıllarda ipin ucu kaçar. İstanbul'da bi mekanlar, haneberduşlar görünmeye başlar. Hamam külhanlarında buluşan çeteler, lehçe-i külhani denilen garip bir lisanla konuşurlar. Para getiren mevkiler parsellenir, cami kapıları, köprübaşları, mezarlıklar, el altından ihaleye çıkar. Şebekeye dahil olmayan hasılatı kabarık köşelere yanaşamaz. Şerefiyesini ödeyen yayılır, bayılır, tahsilata başlar. Abdülmecid Han bu garabete "dur" der, alayını toplatır, amele çırağı olarak askerî fabrikalara yollar. Sonra yine boşluk... Ve yine çoğalırlar. Bekar odalarını, sabahçı kahvelerini, harabe kovuklarını mekan tutarlar. Onlarla mücadele kolay değildir. Hatta Tanzimatçılar arasından "Bunları esnaf zümresine dahil edelim" diyenler çıkar. CENNETMEKAN Abdülhamid Han bu meseleye de kafa yorar. Toplamak, sürmek, azarlamak çare değildir, günü birlik tedbirler ona yakışmaz. Kaldı ki işsiz güçsüzler kadar, dulları, sakatları da kollamalı, icabında sanat öğretmeli, hayata tutunmalarını sağlamalıdırlar. Mektepler, imalathaneler açmalı, bir şekilde cemiyete kazandırmalıdırlar. Diyelim bir yaşlı terk edildi, sen ben "oğulları, kızları bile bakmamış" der, çekilebiliriz, ama bir padişah "bana ne" diyemez asla! Sultanlık ateşten gömlektir, kurdun, kuzunun hesabı sorulur adamdan. Ulu Hakan çok düşünür. Hani şöyle büyücek bir külliye yaptırsa... Garipler yedirilse, içirilse, bakılsa... Düşündüğü tesis, tahminen 40 bin altına mal olacaktır. Çıkarıp verecek halde değildir ama iane toplanacak olursa!.. PİYANGO MU ZİNHAR! Abdülhamid Han derhal bir kampanya düzenler, evvel emirde kendi 10 bin altın bağışlar, yetmez, bazı şahsi eşyalarını da yollar. Çiniler, nargileler, Afgan ve Acem halıları, sedefli çekmeceler, kıymetli mobilyalar... Bunlar da takriben 7 bin altın filan yapar. Komisyon, eşyaları piyango ile dağıtmayı teklif etse de Ulu Hakan, şans oyunlarına sıcak bakmaz. Helâl parasına haram katmaz. Nitekim talipler, mala kıymetinden fazlasını verir, hayra katılırlar. Bu işten yaklaşık 11 bin altın düşer havuza... Bu arada sorulmuş, soruşturulmuş Yenibahçe çayırında münhal bir arazi bulunmuştur. Cennetmekan, Kağıthane sırtlarının daha münasip olacağı kanaatindedir. Hem etrafında mahalle yoktur, hem de havadardır. Yerin bir kısmı Kağıthane köyünce bağışlanır, bir kısmını da kesesinden satın alır. Ve komisyon teklifleri toplar, ihale 5.850.000 kuruşa Müteahhit Vassilaki Yanko'da kalır. Su işini devlet üstlenecektir. Terkos İdaresi derhal kolları sıvar, Şişli'den demir borularla su getirir, şantiyeye akıtırlar. 20 Rebiülevvel 1310 günü ilk kazma vurulur. İnşaat 3.5 yıl sürer ve "115 yıl evvel tam bugün" bil fiil hizmete başlar. KÜÇÜK BİR KASABA Taş duvarlar kalın ve oturaklıdır, merdivenler geniş, koridorlar ferah, tavanlar yüksek, odalar aydınlıktır. Reviri, eczanesi, laboratuarı, hamamı, çamaşırhanesi, atölyeleri, camisi, sinagogu ve kilisesi ile 20 bina vardır ve adeta küçük bir kasabayı andırırlar. Sakatlar, hastalar, bakacak yakını olmayan yatalaklar Darülaceze'ye çağırılır. Gelen gelir, gelemeyeni de getirir, yatırırlar. (Cüzamlılar miskinler tekkesine, zihinsel engelliler tımarhaneye yollanır.) Müslim gayrimüslim ayrılmaz, kimseye mezhebi, meşrebi, menşei sorulmaz. Öncelikle cami avlularına bırakılan çocuklar toplanır. Emzikli bebeler ırzahanede süt ninelerin, dayelerin şefkatli kollarına bırakılırlar. Beşikler, oyuncaklar... Yetimhanedeki 37 erkek 28 kız çocuğu sıbyan mektebine yazdırılır. İçlerinden 7'si hafızlığa başlar. Tedrisi bitirenler şehadetnamelerini alacak, yükseğini okumak için ayrılacaktırlar. Kızları halı işi pek sarar. Kah yün, kah ipek eğirir, yağmur gibi ilmek yağdırırlar. Hem sanat öğrenir hem para kazanırlar. Kimisi nakışta erbaplaşır, kimi dokumada ustalaşır. Çoraphanede 8 makine vardır, bahane ile meslek sahibi olurlar. SANAYİ ÇARŞISI GİBİ Marangozhane sadece doğrama ile kalmaz, masa iskemle de yapar. Göz okşayan dolaplar, modelli etajerler, zarif sehpalar... Sedef de kakarlar icabında. Fotoğrafçılık yeni yeni gelişen bir meslektir. Bu işin kaymağını genelde Rumlar Ermeniler yemektedir o yıllarda... Fotoğrafhane sayesinde bizim çocuklarımız da sanatın inceliklerini kapar, mercekler ve eczalar üzerinde derinleşmeye başlarlar. Çamaşırhane ve ütü evi ücreti mukabilinde harice de çalışır, otellerden lokantalardan iş alırlar. Kundurahane öyle tek modele saplanmaz. Rengarenk botlar, papuçlar yapar. Mestler, terlikler, yemeniler, iskarpinler, çizmeler, panduflar... Demir atölyesi hem dışarıdan iş alır, hem de müessesenin makinelerine bakar. Muhasip, vekilharç, katip, berber, külhancı, kalaycı, muallimler, muallimeler, hademeler, hemşireler, aşçılar, aşçı yamakları, seyisler, arabacılar, eczacı, laborant, hekimler ve cerrah... Vaiz, imam, müezzin... Rum, Ermeni, Katolik papazı, Musevi hahamı ve muavinleri vazife yapar. Bir hareket, bir koşturmaca... Burada 116'sı gayrimüslim olmak üzere 860 kişiyi ağırlarlar. GÜNEŞİ BALÇIKLA... Abdülhamid Han Cennetmekan müessesenin ayakta kalabilmesi için bir 7 bin altın daha bağışlar ve tiyatro duhuliye ücretlerinden yapılacak % 1'lik kesintinin Darülacezeye akmasını sağlar. Yemek önceleri imaretlerden getirilir, şehremaneti el koyduğu eksik daralı somunları da buraya yollar. O günlerde ziyarette bulunan Ahmet Rasim, Dar-ül acezeye hayran kalır. Yetimler sertabibe "baba" demekte, müesseseyi ebeveyn yerine koymaktadırlar. Kötürümlere araba verilmiştir. Maruf adlı bir hasta takma bacakla yürümeye alışmaktadır mesela. Esad Paşanın emrinde çalışan göz kliniği sık sık tarama yapar. Üsküdarlı bir şair olan Âşık Râzi sokaklardan toplanan biçare yavruları, mektep sıralarında tezgah başlarında görünce çok hislenir. O günden sonra her daim hizmete koşar. Mesela tıfıllar bir mızıka takımı kurmak isteyince, önlerine düşer. Tüccar Ernest Komandinger'le el sıkışıp malzemeleri temine çabalar. Kendi de oturup bir "Darülaceze Marşı" yazar. Açtığı kucaktır Ulu Hakanın bize Sürünmekten kurtardı Dar-ül aceze Tam da o günlerde ortalık karışır. Abdülhamid Han halledilir. İttihatçılar Darülacezenin başına Dr. Temo gibi azılı bir komitacıyı oturturlar. Dr. Temo, zikr olunan güfteyi âşık Râzi'nin elinden alıp yırtar ve şairi dışarı atar. İlerleyen günlerde Temo işi gücü bırakır, müesseseyi karalamaya başlar. Neymiş efendim burası bir miskinhane haline gelmişmiş de filan. Taafünat-ı keriha (kötü koku) yaymakta imiş... Lafa bak!. KAYBOLAN YILLAR Dr. Temo, terzi, çorap imalathanesi, kunduracı ve marangozhane haricindeki atölyeleri kapatır, tezgahları satar. Hekimleri sürer, değiştirir, terör estirmeye başlar. İlerleyen yıllarda Romen vatandaşı olacak, hatta Balkan Tıp Kongresine Romanya adına katılacaktır. Hasılı Darülaceze iyi niyetli yöneticilerin elinde yıldız gibi parlar, menfaatçilerin, makam, mansıp kovalayanların elinde zaman kaybeder hiç yoktan. Darülaceze bir süre Müessesat-ı Hayriye-i Sıhhiye İdaresi'ne devredilse de genelde İstanbul Şehramenetinin uhdesinde kalır. Nitekim Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında da (15 Ekim 1924 tarihli İcra Vekilleri Heyeti kararı ile) yine belediyeye bağlanır. Genç yaşta İBB Başkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan, Darülacezeden de mesul olur. Ancak asırlık müessese, Danıştay kararı ile belediyenin elinden alınır... İçimizdeki ışık 115 YAŞINDA

YARIN: NE IRK SORDULAR, NE DE DİN!


.

Darülaceze kimseye dinini ve ırkını sormaz

 
A -
A +
Dar-ül aceze Yar-ül aceze -2- Hazırlayan: İrfan Özfatura irfan.ozfatura@tg.com.tr Darülaceze kimseye dinini ve ırkını sormaz

Dominik Yordanapulos: "Burada her şeyimiz dört dörtlük, sabah kahvaltısında zeytini peyniri, yağı balı, sütü yumurtası, ıhlamuru çayı... Biz bunu babamızın evinde görmedik." Avluda bir ihtiyar... Bir o yana koşuyor, bir bu yana. Kibar bir tonla soruyor, "Bakar mısın evladım, kapı ne tarafta?" - Sen kapıyı n'apcaksın amca? - Yeğenim beni alacak da... Gösteriyorum, seyirtiyor. Olacak bu ya, birkaç saat sonra yine avluda rast geliyorum, yine çeviriyor: "Bakar mısın oğlum kapı ne tarafta? Yeğenim beni alacak da..." Eskiler "daha çok beklersin" diye mırıldanıyorlar, "Bunu yeni bırakmışlar galiba!" "Yazık" diyorum, "Şimdi yapayalnız n'apacak burada?" - Niye yalnız olsun? Dostlar edinir, kaynaşıp gider pekâlâ... Hem biliyor musun biz kendi oğlumuzun, kızımızın evinde daha yalnızdık, çekilirsin odaya, koridordan fısıltılar gelir kulağına: "Ne zaman gidecek bu? Kazık mı çakacak yoksa?" Darülaceze'de her insan ayrı hikâye. Dilerseniz mikrofonu bırakalım onlara: DAHA NE ARAR İNSAN Adım Dominik. Yaşım 66. Latin Katolikim. Tophaneliyim. Gençliğimde inşaatlara elektrik çekerdim. Genelde devlet ihaleleri alırdık, aydınlatma, montaj, artık ne olursa... Sonra kara kutu, regülatör işine atladık, bobin sarmaya başladık. Yanımda 5 kişi çalışırdı o zamanlar. İyi paralar kazandım. Üç defa iflas ettim. Piyasa Yahudilerin elindeydi zira. Derken annemi kaybettim, ardından hanımı kaybettim, sonra da kendimi kaybettim, vurdum mu şaraba? İyice dağıttım, gece gündüz içiyorum. Sağ olsun mahalle muhtarımız elimden tuttu, sahip çıktı bana. Başladık kapı kapı dolanmaya... Önce Rum Hastanesine gittik, "Rum değilsin" dediler almadılar. Ermeni hastanesine gittik, "Ermeni değilsin" dediler almadılar. Annem Fransız hastanesine 40 yıl hizmet vermişti, ama onlar da başlarından savdılar. Darülaceze'ye geldik, ne ırk, ne din sordular. Mevlana gibi kucak açtılar bana. Burada her şeyimiz dört dörtlük, sabah kahvaltısında zeytini peyniri, yağı balı, sütü yumurtası... Çayı ayrı veriyorlar, ıhlamuru ayrı. Öğle ve akşam mutlaka etli yemek. Ara öğünler, meyveler, kurabiyeler... Biz bunu babamızın evinde görmedik. Tophane'de teneke ile su taşır, zorlukla yıkanırdık. Burada istediğin saatte banyo yapabilirsin. Umumi hamam da var, berber de var. İnan çok memnunum hayatımdan. Zaman zaman annemi özlüyorum, o kadar. Ah sağ olaydı da, beni döveydi sopayla. Darülaceze kimseye dinini ve ırkını sormaz

İkinci baharını yaşıyor Adım Mustafa Dündar, İstanbulluyum. Yıllardır önünden gelir geçerim, bir kere bile uğramayı düşünmedim. Keşke mal mülk sahibiyken şu kapıdan girseymişim. Bir zamanlar servetim vardı, şimdi neşem, gayem, dostlarım var. İşim kuyumculuktu, yıllarca Kapalıçarşı'da esnaflık yaptım, Kuşadası'na dükkan açtım. Ve hepsi gidiverdi, yalan dünya...Şimdi buradayım ve çok rahatım. "Bir insan huzurevinde ne kadar huzurlu olabilir ki" diyebilirsin, ama inan ki rahatım. Ne dükkan kirası, ne ödeme planı, ne maaş, ne sigorta... Burada iyi bakıyorlar. Başın ağrısa hemşire koşuyor telaşla. Ancak bazı arkadaşlar Darülaceze'yi "son çare" görüyor, oturup ölümü bekliyor... Halbuki biraz çaba gösterseler, vakitleri daha güzel geçer. Mesela ben tabaklar, yüzükler, küpeler yapıyorum. Bol bol kitap okuyorum. İzin veriyorlar, dışarı da çıkabiliyorum. Burada her şeye müspet bakmayı öğrendim. Artık ne şekerim, ne tansiyonum yükseliyor. Sigarayı da bırakmışım, ohhh ciğerlerim bayram ediyor... Darülaceze kimseye dinini ve ırkını sormaz

Tam 36 yıl, dile kolay Perihan Karakuyu, Darülaceze'nin eskilerinden biri. Her cümleye "ablasını, ablasını" diye giriyor. "Konyalı mısınız" diye soruyorum. Yaklaşmışız, "Karamanlı" çıkıyor ve başlıyor anlatmaya: "Ablasını, yedi kardeştik biz, bir ben kaldım. Darülaceze'ye 26 yaşında geldim biliyon mu? 36 yıldır da ayrılmadım. Evlensem, oğlum müdür olurdu buraya. Ablasını, o zamanlar çok ağlardım. Halbuki hoş tutarlardı, hadi Perihan çay demledik, gel köfteye, koş dolmaya.... Hatta çıkar giderdik dondurmacıya... Hasılı yalnızlık çekmedim, beni iyi avuttular. Arkadaşlarım gece kaldırırlardı, 'Bize bir şeyler hazırlasana!' Ablasını, o zamanlar dolabım kiler gibiydi, köyden bal, peynir gelirdi bana... İşsiz bir yeğenim vardı, onu da burada işe aldılar. Benim için çok iyi oldu, ama vefat ediverdi genç yaşta... Ablasını, dışarıda hayat çok kötü olmuş duyduğumuz kadarıyla... Bu devirde kim kime ekmek verir ki bedava? Bizim dünyadan haberimiz yok tabii... Darülaceze kol kanat geriyor garibana!" GÖNÜLLÜLER ANLATIYOR Darülaceze kimseye dinini ve ırkını sormaz

HAYAT ORADA DA DEVAM EDİYOR Darülaceze dünyadan elini eteğini çekmiş, ölümü bekleyen insanların yeri değil. Onlar da siyaset konuşuyor, takım tutuyorlar. Formalar, pankartlar hazır. Maç günleri Vali Bey araba çıkartıyor, hep birlikte maça gidiyorlar. 'Bizi arıyorlarmış!' Darülaceze kimseye dinini ve ırkını sormaz

Sevim Zenge Emekli oldum, vaktimi nasıl geçirsem acaba? O gün Darulaceze'nin önünden geçiyordum, içeri giriverdim ve çok etkilendim. Sordum, sizin için ne yapabilirim? "Mesleğin ne?" diye sordular, "Kuaförlük" dedim. "Aaa gökte ararken yerde bulduk, çok ihtiyacımız var sana..." Haftada bir günle başladım. Şimdi üç güne çıkardım. Bakın, az evvel bir yaşlının tırnaklarını kestim. Elimi öpmeye kalktı, -ki annem yaşında. Biz onların eli ayağıyız, dışarıdan sipariş verirler, "Sevim şunu al, Sevim bunu al." Bulup getiriyoruz, nasıl memnun oluyorlar anlatamam. Mesela bugün yağışlı, "Şu soğukta niye geldin" dediler, "Sıcak evinde otursan ya!" İyi de gelmesem rahat olamam ki! Sakın "ben ne işe yararım" demeyin. Bunlara en büyük ikram, halini hatırını sormak. Dinleyin yeter, çünkü konuşmaya çok ihtiyaçları var. Geçen yıl "Anneler Gününde" bir anne bıraktılar, tam 6 çocuğu var. Birer ay baksalar, 6 ayda bir gelir sıra. O kadın altısını birden yetiştirdi ama. Bu tipler zaman zaman uğrar, kapı aralıklarından gizli saklı bakarlar. Sorarız "yakını mı oluyorsun?" "Yaa evet, komşusuyuz" derler, ya da "uzaktan akraba!" Hani menkıbedeki çocuk "baba" demiş ya, "o dedemi sardığın çaputu sakla, büyüyünce ben de seni sarıp bırakacağım dağ başına!.. Darülaceze kimseye dinini ve ırkını sormaz

Ayşe Süral İki senedir gelip gidiyorum. Biraz terziliğim var. Söküklerini dikiyorum, yamadır, paçadır, daraltılacaklar filan. Onlarla haşır neşir olmaktan büyük bir keyif alıyorum. Akşam başımı yastığa koydum mu, içim rahat. Bilhassa yatalaklar çok hisli oluyorlar, ensesinden tutup da ağzına lokma koyunca gözleri doluyor. Hangi gün geleceğimi biliyor, başkasının elinden yemiyorlar. Sevdiklerini içten seviyorlar. Geçen birinin fermuarını diktim. İlla para verecek. "Yok, sağol" dedim. Israr ediyor. Misafirlerden biri bir paket kahve getirmiş, bana vermeye kalkıyor. Cenabı Hak, böyle bir şeyi nasip ettiği için şükrediyorum. Dualarını hissediyoruz. Allahü teala ummadık yerlerde sıkıntılardan kurtarıyor. Biz enerjimizi lüzumsuz yerlerde de harcayabilir, akşamlara kadar kadın programları izleyebilirdik. Bu işin devamlı olması çok önemli, kesinlikle ertelemiyor, aksatmıyorum. Sanki kadroluyum, kendimi mecbur hissediyorum. Ara sıra geziler oluyor, baharda pikniğe çıkarıyorlar, tekne turu filan düzenleniyor. Resim çiziyor, kitap okuyorlar. Dokuma tezgahları, seramik atölyeleri var. Yaptıkları ürünlerden harçlık alıyorlar. Burası bulunmaz bir mekan. Kahvaltı, öğle, akşam... Yemekler çeşitli ve doyurucu. Sorarım size, hangimizin evinde 4 kap aş pişiyor? Darülaceze kimseye dinini ve ırkını sormaz

DUALARI YETER Şengül Kazan, "Çoluk çocuğu da evlendirdim, boş boş oturacağıma iki yaşlının duasını alırım, yeter bana" diyor... Yıllardır halıya basmamışlar! "1979 yılında çocukları ziyarete gelmiştim, birden bağlanıverdim. Çocuklar, sizi anne baba yerine koyuyor, eteğinizi bırakmıyorlar. Soracaksınız şimdi, 'Sahi ne yapıyorsun?' Valla ne olursa... Yıkıyorum, paklıyorum, ilaçlarını veriyorum, hiçbir şey yapamasam dertlerini dinliyorum. Artık vazife gibi oldu, gelemesem huzursuzlanıyorum. Eşim sabah kapıya bırakıyor, dönüşte alıyor. Burası ikinci adresim. Çünkü 30 yıllık bir dostluk bu, yolumu bekliyorlar. Çoluk çocuğu da evlendirdim, boş boş oturacağıma iki yaşlının duasını alırım, yeter bana. Geçen gözü görmeyen bir hastayı aldım, eve götürdüm. Onlar için çok önemli, farklı bir dünya... Düşünün yıllar var ki halıya basmamışlar. Elim ayağım tuttuğu müddetçe bu işe devam etmeye kararlıyım. Kimi ağlatıyor, kimi güldürüyor, günler nasıl geçiyor anlaşılmıyor. Sadece onların bize değil, bizim de onlara ihtiyacımız var. Vaktini buraya ayıran pişman olmaz. Yaptıranlar, kurduranlar nur içinde yatsınlar..." Şengül Kazan YARIN: YAĞIYLA KAVRULUYOR


.

HİNDİKUŞ KARTALI Ahmet Şah Mesud

 
A -
A +

‹Z BIRAKANLAR İrfan ÖZFATURAirfan.ozfatura@tg.com.tr Faks: 0212 454 31 80 HİNDİKUŞ KARTALI Ahmet Şah MesudCihad döneminde birbirleri için canını veren insanlar, kamplara ayrılır, kim, kime vurur anlaşılamaz. Kabil en büyük yıkımı bu dönemde alır. Ahmet Şah Mesud çaresizdir bu defa...HİNDİKUŞ KARTALI Ahmet Şah Mesud Yıl 1992... Afganistan Ruslar çekilmiş, Kabil düşmüş, Başkan Necibullah BM'ye sığınmıştır! Mücahitler Peşaver'de muvakkat bir hükümet kurar. Yaşlı, olgun, mutedil bir isim olan Prof. Sibgatullah Müceddidi'nin (İmam-ı Rabbani hazretlerinin torunu olur) etrafında toplanırlar. Mücahit grupları içinde en kalabalık ve en donanımlısı Hizb-i İslâmi'dir. Başında ele avuca sığmaz bir genç vardır: "Gülbeddin Hikmetyar!" Gülbeddin Peştun asıllı olduğu için Pakistan'a yaslanmış, hayli destek almıştır zamanında. Liderliğini Tacik asıllı Prof. Burhaneddin Rabbani'nin yaptığı Cemiyet-i İslâmi de büyük işler yapar. Zira Ahmet Şah Mesud gibi bir komutan vardır saflarında... Nitekim Ruslar kayıplarının % 60'ını Panşir vadisinde verir, mahv-u perişan olurlar. Uzun süre rejimin yanında duran Özbek General Abdürreşid Dostum kervana sonradan katılır ama pek tesirli olur, onun kurduğu Cümbüş-i İslami Türk asıllıları derler toplar. Ortalık toz dumandır. Silinecek çok göz, sarılacak çok yara vardır daha. HİNDİKUŞ KARTALI Ahmet Şah MesudBurhaneddin Rabbani BİRLİKTE RAHMET AYRILIKTA AZAP... Demokrasi her ne kadar "erdem, fazilet" gibi sunulsa da evdeki teori çarşıya uymaz. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte ne kadar kavim, kabile, aşiret, sülale varsa birer parti kurar. (186 tane) Büyükler iktidara oynar, küçükler devlet gemisinde koltuk kapmaya bakar. Eğer demokrasi olmasa Afganistan'ı kim yönetecekti ise, yine onlar hareketlenir beyler paşalar siyasete soyunurlar. Sibgatullah Müceddidi iki ay kadar başta kalır, seçim şartlarını sağlayamaz. Kolay değil, 14 yıldır süren savaş kırmış geçirmiştir, bırakın kaydı kuydu, kayıplar tespit edilmemiştir daha... Liderler bu sefer Kabil'de toplanır (Hal-ü akd) Burhaneddin Rabbani'yi Başkan, Gülbeddin Hikmetyar'ı Başbakan yaparlar. Gülbeddin toplantıda ses çıkarmasa da ilerleyen günlerde asabileşir "ben onun emrinde çalışmam" demeye başlar. Halbuki Rabbani fakülteden hocasıdır, derslerine girmiştir zamanında... Buna rağmen ittifakı parçalar, önce tehdit yağdırır, ardından sarılır silaha! Ahmed Şah Mesud ve General Dostum onu ve adamlarını sürer çıkarır, Kâbil'den uzaklaştırırlar. O da şehri roket atışına tutar ki başkentte kuru kafa gibi sırıtan binalar o günlerden kalmadırlar. Müslüman'ın namlusu ilk defa kardeşine dönmüştür. Gülbeddin'in vebali büyüktür, encamı hayrola! NE MUTLU PEŞTUNUM DİYENE Peki Gülbeddin böyle bir şeyi niye yapar? Anlatalım... Afganistan'da yönetim daima Peştunların elinde olmuştur, (bütün Hanlar ve bütün komünist başkanlar -Taraki, Amin, Babra, Necip- hep Peştundurlar) Eğer seçime gidilebilse yine öyle olacaktır ihtimal. Genç liderin "sen kalk ben oturayım"ın ötesinde gerekçeleri var mıdır bilmiyoruz ama o günden sonra kavmiyetçilik hortlar. Ayrılık genelde Peştunlar ve diğerleri gibi görünse de, lüzumsuz nizalar çıkar, Tacikler, Özbekler ve Türkmenler de silaha sarılır. Şii Hazaralar İran'a yaklaşırlar. Cihad döneminde birbirleri için canını veren insanlar, kamplara ayrılır, kim, kime vurur anlaşılamaz. Sükuneti hem hepsini reddedebilecek ve hem de hepsini bağrına basabilecek bir güç sağlayabilir ancak. ABD ve Pakistan "Eytam" (yetimler) adlı bir teşkilat üzerinde çalışır, taşeronluğu Benazir Butto'ya bırakırlar. Bu örgüt kesinlikle ırk değil ümmet eksenli olacak, herkese kucak açacaktır. ABD kırık dökük adamlarla uğraşmaktansa tek muhatap bulmayı arzular. Pakistan ise Türkmen doğalgazını ülkesine (Karaçi limanına) ulaştırmaya çabalar. Bunun için tek şey lazımdır: "İstikrar!" NE UMDULAR NE BULDULAR Tam da o günlerde Diyoben medreselerinde okuyan çocuklar konuşulmaya başlar. Gençtirler, temizdirler, kanları kaynar, haksızlığa dayanamazlar. Evet askerliği bilmezler ama cenksalarlar (savaş ağaları) tarafından el konan konvoyları, kaçırılan kızları, yağmalanan malları kurtarır, efsane olurlar. Kandehar onlardan sorulmaktadır artık, içlerinden biri (Molla Muhammed Ömer) öne çıkar. Civar kasabalardan "ne olur buraya da gelin" çağrıları alırlar. Nispeten huzur sağlanır, asla ve kat'a hırsızlık olmaz. Sırtına altın çuvalı vur yola çık, kimse dokunamaz. (Bunu Taliban karşıtları da teyid ediyorlar) Bilahare uyuşturucu çeteleri hizaya getirilir, afyon ekim alanları daralmaya başlar. Tecrübesizdirler, zaman zaman oyuna gelirler. Sünnidirler, lakin geçmiş fakihlerden, sofilerden hisse alamaz, aralarına sızan Suud'ların maksatlarını okuyamazlar. Elbette hiçbir Müslüman putlardan hoşlanmaz ama Bamyan'da ki Buda heykellerini yıkarken naklen yayına girmeleri şık olmaz. Bu eylem dünya kamuoyu tarafından hiç hoş karşılanmaz. Heykel dediğin taş toprak, iş ki put kalplerden kazına. Putperestler de kazanıla! Yok illa yapacaksan onun da yolu var. Hem bombalatır, hem de kürsüye çıkıp "Faillerini mutlaka bulacak ve adalet karşısına çıkaracağız" diye haykırırsın. Hatta suçu Bush'un üzerine atarsın icabında. "Tarihi mirasımızı yok ediyorlar! Afgan turizmini baltalamak istiyorlar!" Beyazsaray genelde münakaşaya girmez. Yok girerse "bi de utanmadan konuşuyor" dersin, "zaten Kızılderilileri de bunlar kırdılar!" HİNDİKUŞ KARTALI Ahmet Şah MesudAhmet Şah Mesud'un en korktuğu manzara. BİN LADİN, OLTANIN YEMİ Molla Ömer Beyazsaray'ın ikiyüzlü politikalarından hoşlanmaz, Filistin, Keşmir, Irak'da yapılanlar ortadadır zira. Kızarsın o başka, lakin siyasetçi dediğin öfkesini açığa vurmaz. En büyük hatası da Üsame bin Ladin'e sahip çıkması olur. Risk alır, hiç yoktan. Halbuki Üsame'yi kenara çekip "kusura bakma birader, başım belada" diyebilir. Bin Ladin'in böbrek hastası olduğu ve zaman zaman körfezdeki Amerikan hastanelerinde yattığı bilinmektedir. Böylesi şaibeli insanları uzak tutmalıdır ama yapamaz. Düz düşünür ve zokayı yutar. Bu arada Taliban talebe cemiyeti olmaktan çıkmış, iyice Peştunlaşmıştır. Aralarında Pakistan istihbarat elemanları ve subayları da yer alır. Ahmet Şah Mesud da Taliban'ın tavrından rahatsızdır. Onları geriletmek için çareler düşünür, para ve malzeme desteği için (yabancı askere asla sıcak bakmaz) AB'nin, İran'ın ve Rusya'nın kapısını çalar. Strasbourg'da üst düzeyde temaslarda bulunur. Bölgede Çin ve Hindistan'ın da söz sahibi olduğunu unutmaz Delhi'de bir toplantı yapar. Orta Asya'da yeni bir denklem mi kurulmaktadır yoksa? İşte bu teşebbüs sonu olur. CİA etrafında dolanma başlar. YAŞAYANDAN DİNLEDİM General Abdüvahhab Cüyende anlatıyor. Hoca Bahaeddin köyündeydik... "Fas asıllı iki gazeteci röportaj için gelmiş" dediler, "Çocuklar 5 gündür bekliyorlar." Ahmed Şah Mesud'un onlara ayıracak vakti yoktu. Ancak bir insan iyisiydi, "madem gelmişler görüşelim" dedi, "eli boş dönmesinler!" İçeri girdiler. Çok geçmeden bir patlama duyuldu. Bir mana veremedim, çünkü gazeteciler titizlikle aranmış, temiz çıkmışlardı. Gençlerden biri ölüyor, yaralı olanı şaşkın... Onu da korumalar öldürüyor. Ahmet Şah Mesud'u ağır yaralı olarak helikoptere bindirdik, doğru Duşanbe'ye! Gel gelelim yolda son nefesini verdi, kurtaramadık. Soruyorum "Bunu kim yaptırmış olabilir?" - Afganistan'ın işgalini kim istiyorsa onlar! Zira Ahmet Şah Mesud sağ olduğu müddetçe yabancılar dolanamazdı ortalıkta. Nitekim onun şehid edilmesinden sadece iki gün sonra 11 Eylül hadisesi yaşandı - Ve bahaneyi kullanıp girdiler Afganistan'a. - Aynen... Gerisini biliyorsunuz zaten.... Sen Anglo-Amerikan ittifakını görmezden gelirsin ha! Cüretini böyle ödetirler adama... Ve beklenen olur. Taliban savaşçıları US Air Force'un döktüğü tonluk bombalara dayanamazlar. Uzakta dursanız bile içiniz boşalır, kulaklarınız çöker, ciğerleriniz patlar. İsabet alanlar ise moleküllerine ayrılır, adeta buharlaşırlar. Özbekler, Tacikler ve Hazaralar Ruslara yapmadıklarını Taliban'a yapar. Kafası taşla ezilenler, kafeslere kapatılanlar... Her iki tarafın çocukları da kinle dolar. Köprüler atılır, ipler kopar. SAHİPSİZ BULUNCA... Afganistan zengin bir ülke değildir, gazı petrolü bulunmaz. Sahi Washington burada ne arar? Efendim, ABD nükleer silahı olan dört ülkeyi (Rusya, Çin, Hindistan, Pakistan) kontrol altında tutmak için bölgede olmalıdır. Havalide en karışık, en sahipsiz ülke Afganistan'dır. Girerse oraya girebilir, diğerlerine sokulamaz. Bush halkını terör fobisi ile gerip hazırlar ve düğmeye basar. Peki bizim ne işimiz var? Yok Türk birliği hasta bakıyormuş da, kurslar açıyormuş filan... İyi de bunlar üniformalıların işi değil ki. Hem TİKA benzer faaliyetleri yüz akıyla yürütüyor. NATO askerimizi "silahlı güç" olarak çağırdı ve "silahını kullanmasını" istiyor. Yukarıda uzun uzun Afgan'ın Afgan'a nasıl kıydığını anlattık, eğer adam kendi vatandaşına bile vurabiliyorsa... PANŞİR ASLANI Ahmet Şah Mesud bir komiserin (onlara komutan diyorlar) oğludur. 1953 yılında Cangalak'ta doğar. Çocukluğu Kabil'de geçer. Fransız Lisesi İstiklal'den mezun olunca Politeknik Okulu'na girer mimarlık okur. Farisinin yanı sıra Fransızca, Peştuca ve Urduca da konuşur. Talebelik yıllarında Burhanettin Rabbani'nin sohbetlerine katılır, Kral Davud'un baskıları dayanılmaz olunca Pakistan'a kaçar. Komünistlerin tek kale maç yaptıkları devirde, yurdunu milletini seven her genç gibi o da silaha sarılır Kızılordu'ya vurmaya başlar. Bu işten anlayanlar Ahmet Şah Mesud'un hakkını verir, Tito, Che, Ho Şi Min gibi ünlü gerillalar onun çırağı bile olamazlar. (Robert D. Kaplan) Niye? Çünkü Panşir vadisinde iklim şartları daha ağırdır ve birim mücahid başına düşen işgalci sayısı diğerleriyle kıyaslanamaz. Ahmet Şah Mesud buna rağmen Rusları perişan eder, ki Kızılordu kayıplarının % 60'ını Panşir vadisinde verdiğini açıklar. Gayri nizami harbin kitabını yazan Ahmet Şah propaganda savaşında da ustadır, SSCB gibi bir devi sinek gibi göstermeyi başarır, halkına ümit ve güven aşılar. Uyanıktır, pek çok suikaste maruz kalsa da tongaya basmaz. ROMANTİK SAVAŞÇI Savaş bitince de Afganistan'ın geleceğine kafa yorar. Rabbani hükümetinde savunma bakanlığı yapar. Kavmiyetçiliğin doruk yaptığı günlerde bile onu herkes sayar. Halkın büyük ekseri çevresinde toplanmaktan yanadırlar. Çünkü hortumcu değildir, sade yaşar, sokaktaki vatandaş gibidir, ulaşılması kolay. Afganistanda at oynatan uyuşturucu tacirleri bir tek onun hakim olduğu bölgeye adım atamaz. Eğitimli bir insandır ve eğitimin gereğine inanır, ona göre Afgan gençleri meslek sahibi olmalı teknolojiyi yakalamalıdırlar. Ahmed Şah Mesud dış güçlerin ülkesine girmesine kesinkes karşıdır. Hangi bahane ile gelirlerse gelsinler ne vaad ederlerse etsinler onlara düşman muamelesi yapacağını açıklar. Yapar mı yapar... Leşi ortadadır zira... Şah Mesud için "Kızıl orduyu yendi" sözü basit kalır, "SSCB'yi dağıttı, Berlin Duvarını yıktı" desek yalan olmaz. Büyük adamdır vesselam. Taliban hızla yayıldığı günlerde bir tek onu aşamaz, Kabil kapılarında kalakalırlar. Bilahare kardeş kavgalarından, sokak çatışmalarından, günahsızların canını yakmaktan çekinir, alır adamlarını çekilir dağlara... Zaten Batılılar "Romantik savaşçı" derler ona... Ahmet Şah Mesud Afganistan'da birliği beraberliği sağlayacak nadir isimlerden biridir ama olmaz... Nur içinde yatsın, taksiratı affola.

 

İşleyen demir ışıldar

 
A -
A +
Dar-ül aceze Yar-ül aceze -3- Hazırlayan: İrfan Özfatura irfan.ozfatura@tg.com.tr İşleyen demir ışıldar

Bu ocakta ter döken herkes karşılığını alıyor, az da olsa çok da olsa bir harçlık çıkıyor. İşleyen demir ışıldar

AKMASA DA DAMLAR Darülaceze atölyelerinde üretilen hediyeliklerin paraya dönmesi zor, dönse bile masraflar yanında devede kulak. Ama sinir ilaçlarının kullanımını azalttığı vakıa. İşleyen demir ışıldar

İbrahim Özel eski bir çiftçi. Şimdi cam önünde minik bir bahçesi var. Saksıda yetiştirdiği süs biberlerini misafirlerine sunuyor. İşleyen demir ışıldar

 Acizler, acizeler arasında iki gün gezip 'tamam' diyorum, yazı kurtuldu, hatta dizi çıkar bundan... 'Olur mu ama' diye itiraz ediyorlar, 'rehabilitasyon merkezini gezmedik daha!..' Madem istiyorsunuz, gezelim... Niyetim usulen bakıp kaybolmak, gösterecekleri iki halı tezgahı değil mi? Onlar da olmasın!.. Meğer zikrolunan merkez, koca bir bina imiş, alt katta nefis bir kütüphane, ansiklopediler, lügatlar, romanlar... İnsan okumaya özenecek, yani o kadar... Yanında boncuk kolye dizilen bir oda, bir kısmı resim yapıyor, bazıları çorap kalıplıyor. Karşısında seramik işiyle uğraşanlar... Yukarı katta dokuma tezgahları var. Kış ama nasıl güneş almış, ışıklar zeminde oynaşıyor. İçerisi ılıcık sıcacık, karşılarında televizyon, çaylar kurabiyeler önlerine geliyor. Amcamlar da lütfedip mekik sallıyor. Vali Bey, bir leğen 'aşık kemiği'ni temizletip boyatmış. Çoğu çocukluğunda 'aşık attı' ya, eğlenirler ihtimal... Bakıyorum neşeleri yerinde, sanki çalışanlar daha bir samimi, daha bir candan. Üretmek güzel şey, hani mış gibi de olsa... İYİ Kİ BURADAYIM Havva Gürak rehabilitasyon merkezinin idarecisi. Dile kolay, 34 yıldır burada çalışıyor. Aslen Nazillili, hoşça bir Ege aksanı ile konuşuyor: Üstüne basa basa "İyi ki buradayım" diyor. "Stajıma Amerikan Hastanesi'nde başlamıştım, düzenli bir tesisti elbet, her imkânı var. Halk sağlığı hocam meraklı olduğumu hissedince beni alıp getirdi buraya. Baktık ortalık per perişan, ne malzeme var, ne cihaz. Ne para, ne eleman... O gün 'saraylı' bir teyzeyle tanışmıştım. Nasıl hanımefendi, nasıl kibar bir insan. Lâkin saçları keçeleşmiş üstü başı sökük. Kir, pas, yağ... Bu terbiye ile bu kılık hiç uyuşmuyor. Hemen mutfağa koştum iki gaz tenekesi buldum. Ağızlarını kestirdim, bir tahta çaktım. Gazocağında su ısıttım. Kadıncağızı aldım hamama, bir güzel köpürttüm, yıkadım, çıktı mı nur gibi meydana. Gülünce güller açtı yüzünde, bildiğin pamuk nine, bembeyaz. Mutluluğunu anlatamam. Dua, dua, dua... Hocam 'kız sen tam yerini buldun' dedi, 'beceriklisin de, gözüm arkada kalmaz!' O gün bu gündür ayrılamadım. Zaten buraya işim gibi değil, evim gibi geliyorum. 64 yaşındayım, enerjim her geçen gün artıyor. ERKEK BİRİKTİRİYOR, VE... Biliyor musunuz ben ilaca daima karşı çıkmışımdır. Bir stres, sıkıntı diyelim, hap veriyorsunuz 300 küsur lira. Bir ayda üç defa tekrarlasa dünya para. Hadi kadınlar dedikodu ediyor, söyleniyor, ağlıyor, boşalıyor. Erkekler ise biriktiriyor, biriktiriyor ve patlıyorlar. Yok 'sen ağzını şapırdattın, sen horladın', biri 'camı açma zatürre olcaz' diyor, öbürü 'yetti gari havasızlıktan boğulcaz!..' Düşündüm taşındım bir kazan aldım. Zaten gazeteleri yırttırıp hamur yapmamız lazım, ellerine bir tokmak veriyor, dövdürüyorum onlara. 'Düşün ki, seni kızdıran kazanın içinde' diyorum, 'Vur acıma!' Eziyor, geriyor, kıymık kıymık edip rahatlıyor. Meğer ne kadar dolmuş. 'Ay pestil ettin adamı. Sana neler yapmış böyle?' Biliyor musunuz erkekler de okşanmak istiyor, sırtını sıvazlayıveriyorsun, gamları kasavetleri gidiyor. Yani ilaç, o kadar da gerekmiyor. DUVARIN KIYMETİ!.. Eskiden kızlar evleninceye, kadar erkekler ise dükkan açıncaya kadar Darülaceze'de ağırlanırlarmış. Burada öyle ahlaklı, terbiyeli gençler yetişirmiş ki, millet evlenmek için sıraya girermiş. Şimdi altı yaşından sonra çıkarılıyorlar. Biz bu çocukları evlere alıyoruz, ilk gittiklerinde bir hoş oluyorlar. 'Ayyy bizim tenceremiz vaaa... Penceremiz vaaa... Duvarımız vaaaar!' Bir duvarı olmak, ne mühim şeymiş meğer. Yaslanmayan bilir ancak! - Peki finans? Para bulmak için ev hanımlarına çikolata yaptırıyoruz. Katkı maddesiz yüzde yüz doğal. Bağış karşılığı (5 lira) satıyoruz. Alan da, yapanda mutlu oluyor. Zaten projenin adı 'Çikolata ile mutlu olun!' DİYALOG LAFTA! Gittim, çorapçıları dolaştım, hurdaya attıkları demode makineleri aldım, tıkır tıkır çalışıyor burada. Porselen fırınını Paşabahçe'nin eskilerinden uydurdum, biliyor musunuz toprakla uğraşmak çok faydalı. Çamur insanın elektriğini alıyor, stres mitres bırakmıyor. Bak çamur dedik de aklıma geldi, bize çamur atan Batılı İnsan Hakkı dernekleri gelsinler de şuradan ders alsınlar. Biz bütün peygamberleri severiz, çocuklarımıza İsa, Musa ismi koyarız. Batı da Muhammed adı geçiyor mu? Nerdeee... Demek diyalog lafta! Çok büyük bir medeniyetimiz var ama dejenerasyon da güçlü geliyor. Televizyonlarda lüzumsuz diziler.. Vaooww filan... Güzel Türkçemizi bozuyorlar. Bu çılgın pop müzikleri, bu erotizm, bu bilgisayar oyunları hep kasıtlı. Gençlerimizi saptırmaya, bunaltmaya çalışıyorlar. Sorarım size karnını doyuramayan çocuğu cinsel yönden tahrik etmenin ne alemi var? Eğitim desen hikâye... Tahsil hayatı boyunca (A) şıkkı (B) şıkkı! Mezun olunca çivi çakamıyorlar. HAYATLARI ROMAN Bir genç vardı, yetiştirme yurdundan çıkmış, hemşerileriyle bekar evine sığınmış. Arkadaşları askere gidince yalnız kalmış. Soğuk, gıdasızlık, efkar derken verem olmuş, onu bulduğumuzda kan sızıyordu ağzından. Aldık getirdik buraya. Veliefendi'de çerez satan bir amcamız vardı, 'Sen buna baba olur musun?' dedim, sağolsun kırmadı. Fındık fıstıkla besledi, çocuk toparlandı. Askerlik yapmayabilirdi ama gitmek istedi. Hayırsever bir modacımız ön ayak oldu, terzilik öğretti ona. Sonra işe yerleştirdik, evlendirdik, çoluk çocuğu oldu, ki şu anda oğlu İstanbul birincisi. Düşünüyorum da, o günlerde elinden tutulmamış olsa... İşleyen demir ışıldar

HEM OKUDUM HEMİ DE BOYADIM Darülaceze'nin zengin bir kütüphanesi var, meraklılar burada araştırma yapabiliyor, bilgisayar kullanabiliyor, çıkış alabiliyorlar. Resme meraklı ihtiyarlar şanslı. Tuval, boya istemediğin kadar. İcabında resim ustaları ağırlanıyor, ışık gölge, perspektif gibi sırlar aydınlanıyor. Dünyanın tadı olsa doğarken ağlanmazdı... Darülaceze'ye düşen miniklerin hikâyelerini dinliyoruz, altından "anne babaların ayrılık meselesi" çıkıyor. Darülaceze çocuk yuvasından Çocuk Gelişim Uzmanı Ünal Şaş ile görüşüyoruz, "Burada 0-6 yaş grubundan çocukları barındırıyoruz" diyor ve devam edyor: "Bu çocuklar bize polis merkezlerinden, hastanelerden, ya da nakil yoluyla sosyal hizmetlerden geliyor. İçlerinde sokakta bulunanlar da var, cami avlusuna bırakılanlar da. Bunları yaşlarına göre tasnif ediyoruz. Bir yaşına kadar olanlar 'bebek bakım ünitesinde' kalıyor, 3 yaşına kadar 'oyun çocuğu' sayılıyor. 3-4 ve 5-6 yaşındakiler artık eğitime alınıyor, okula hazırlanıyor. Burada mümkün mertebe ev havası yaşatmaya çalışıyoruz, ziyaretçi ağırlıyoruz, dış dünya ile tanıştırıyoruz. Müzelere, oyun merkezlerine, hayvanat bahçelerine götürüyoruz. Böylece ufukları genişliyor. 6 yaşından sonra sevgi evleri denilen evlere yerleşiyoruz ve 24 saat gözetim altında kalıyorlar. YETER KAZANDIKLARI! Çocuklar okul çağına kadar ana baba mefhumunu pek sorgulamıyor. Ama o yaşlarda gözleri açılıyor. Biz onlara 'annen baban çalışıyor, para kazanacak, gelip seni alacak' diyoruz. Bir gün çocuklar feryada başladılar. 'Biz para pul istemiyoruz, kazandıkları yeter. Artık bizi alsınlar!' Nasıl içli ağlıyorlar, hiç unutamam. Bana burada kimi abi der, kimi baba. Bazen 'anne' diye kucak ister, bacaklarıma dolanırlar. Her birinin acı geliş hikâyeleri var ama biz acımak, acındırmaktan ziyade, ilgi ve şefkat bekliyoruz. İşleyen demir ışıldar

Baba sıcaklığını Ünal Şaş'ın kucağında arıyorlar. HİÇ UNUTMAM... Bir keresinde üç kardeş getirdiler. En büyüğü 4.5 yaşında. Anneannesi bırakıp gidince, büyüğün de rengi gitti. İkna için 'Bak burada arkadaşlar var, cici yataklar var, oyuncaklar var' diyoruz; o, çekilmiş bir köşeye dua ediyor: Allah'ım, ya Rabbim, n'olur ninem dönsün, alsın bizi götürsün! Büyük, ilerleyen günlerde kendini anne baba yerine koydu. Hep bir adım önde, göğüs gergin, kollar açık. Kendi bir damlacık, kardeşlerini korumaya kalkıyor. Güler misin ağlar mısın?.. Geçen gün de bir delikanlı geldi, askerliğini yapmış, iş güç sahibi. Çocukluğunda burada kalmış, sonra bir koruyucu aile almış. Filiz Hanım'dan geçmişini dinledi, sınıfları yatakhaneleri dolaştı, çocukları sevdi, okşadı. Duygulandı, bizi de duygulandırdı. 'Demek mühim bir iş yapıyoruz' dedim içimden, inanın mesleğime karşı sevgim, bağlılığım arttı. YARIN: YARDIM ALMADAN.


.

KUŞLARI BİLE DÜŞÜNMÜŞLER

 
A -
A +
Dar-ül aceze Yar-ül aceze -4- Hazırlayan: İrfan Özfatura irfan.ozfatura@tg.com.tr Darülaceze, İçişleri Bakanlığı'na bağlı olsa da hazineden kuruş alamıyor. 470 elemanın maaşı, sigortası, ısınması, yemeği, temizliği, bakımı, onarımı, tanıtımı bağışlarla sağlanıyor KUŞLARI BİLE DÜŞÜNMÜŞLER

 İstanbul Vali Yardımcısı Yalçın Bulut, henüz birkaç aydır Darülaceze'nin başında... Asırlık müesseseden çok etkilenmiş, nefes almadan anlatıyor: Biliyor musunuz, buraya başladıktan sonra ne kadar çok hayırseverimiz olduğunu anladım, inanın veren, gönülden veriyor. Çalışanlarımız da fedakârca çalışıyor, ücretlerini son kuruşuna kadar hak ediyorlar. Sonra gönüllülerimiz... Sağolsunlar bizi hiç yalnız bırakmıyorlar. Geçen o kadınlardan biriyle tanıştım. "Benim bir Ahmedim var" dedi, "Ve ben ona aşığım!" 'HAYIR'A EVET DİYORLAR- Onun Ahmedi kimmiş? - Ben de merak ettim, sordum. Doğuştan sakat bir delikanlıymış meğer, ne el var, ne ayak! Kadıncağız, üç çocuk büyüttükten sonra Ahmet'i evlat edinmiş adeta. Şimdi kabak mı çıktı, "tatlı yapsam Ahmet sever mi acaba?" Yapmış getirmiş, bebek gibi besliyor. Belli belirsiz bir tebessüm, minnet dolu bir bakış yetiyor ona. Biliyor musunuz şu ana kadar "hayır" için çaldığımız hiçbir kapıdan "hayır" cevabı almadık, bu da bizi çok heyecanlandırıyor. Bıkıp usanmadan anlatıyoruz, ilgi ile dinleniyor, ziyaretçilerimiz gün be gün artıyor. ONLARINKİ DE CAN!- Biri gelse, gönüllü olmak istiyorum dese... - Çok memnun oluruz, zaten böyle hanım arkadaşlar var. İş edinmişler haftada iki gün, üç gün geliyor, hastaların saçını, tırnaklarını kesiyor, söküğünü dikiyorlar. Birlikte sohbet ediyor, örgü örüyorlar. Zaten bu güzel tablolar yok mu, maddi sıkıntılarımızı unutturuyor. Bakın burası enteresan bir müessese... Şu da olsa diyorsunuz, bakıyorsunuz geliyor. Malatya Pazarı sahibi Çetin Bey'den aşurelik istemiştik. "Buyrun" dedi "Ne isterseniz götürün, hem istediğiniz kadar..." Geçen kar yağdı. Dedim biz kış geceleri nasıl leblebi, çekirdek, patlamış mısır yiyorsak, sakinlerimiz de yemeli. Onlarınki de can... Lakin bizim formalitemiz çoktur. Şimdi yazı yazacaksın, satın almaya havale edilecek, teklifler gelecek, değerlendirilecek, irsaliye vs... Çetin Bey'e bir telefon açtım, "Dükkan sizin" dedi, "Gelin alın, bana bile sormayın!" KUŞLARI BİLE DÜŞÜNMÜŞLER

KUŞLARI BİLE DÜŞÜNMÜŞLER

Darülaceze'yi yaptıran mübarek, kuşları da unutmamış, güvercinler hallerinden memnun görünüyorlar. PARANIN VEBALİ VAR- Peki hiç hayal kırıklığı yaşadığınız olmadı mı? - Sadece bir kere... Yılbaşı gecesi büyük otellerden birinden aradılar. "Bu gece burada nehir gibi para akacak, güzel bir yere kumbaranızı koysak!" Elbette dedik "seve seve!" Bizim pirinçten mamul tarihî bir kumbaramız var. Onu en görünen yere yerleştirdik, tam ortaya. İçinden kaç para çıksa beğenirsiniz. Sadece 85 lira... Halbuki o gece bir yemek 400 lira... - Demek size çay parası bırakmışlar. - Darülaceze'nin uçuk giderleri yok, ihtiyaçlara makul meblağlar harcanıyor, ama yine de delikleri tıkamaya çabalıyorum. Zira bu para, veballi para. Bundan böyle olabildiğince hayırsever katkısı sağlamaya çalışacağız, belki de ilerde ihalelere hiç çıkmayacağız. - Nasıl mesela? - Mesela araç kiralamaları durdurdum, ben bunu bedavaya da yaptırırım pekâlâ. Arabası ile bir tatil günü hasta gezdirecek insan yok mu İstanbul'da? Var. Hem de çok var. Bize de bu yakışır zaten. Buluşturmak. MÜLKLER ONARILACAK- Bağıştan başka kaynağınız yok mu? - Mülklerimiz var ama per perişan. Yıllardır ihmal edilmiş, vazifeye başlayınca bazı dairelerin metruk olduğunu öğrendim ve çok üzüldüm. Kiracılar çıkmış, kapıcı paraları, aidatlar, temizlik giderleri yığılmış. Şimdi onları tamir ettirip kiraya vereceğiz tekrar. - Büyük masraf, sizi zorlar. - Sağ olsun Üsküdar Belediye Başkanı ile görüştüm. "Kendi bölgemizdekilerin tamir, tadilatlarını yaparız" dedi. Umarım diğerleri de teklifimize sıcak bakar. Heybeliada Senatoryumunu tadil edip hizmete sunmayı düşünüyoruz sonra. Anladığım kadarıyla güçlü bir teknik kadroya ihtiyacımız olacak. - Problemler yumak olmuş desenize. - Olsun. Sabırla her iş çözülüyor. Malum etrafımızda birçok özel hastane var, revirimiz mevcut ama uzmanlık isteyen vakalarda onlara mecbur kalıyoruz. Ben Amerika'da bu konuda master yaptım, hepsiyle görüşeceğim, desteklerini sağlayacağız. Koç grubuna gittim, bir ambulans sözü aldık, fizik tedavi cihazları da bağışlayacaklar. Mercedes güzel bir ambulans hazırlıyor, hem asansörlü filan. - Eğlence yerlerinden toplanan vergilerden bir hisseniz vardı sanırım. - Var ama belediyelerden tahsili kolay olmuyor. Bu arada günde 10-12 koyun geliyor. Darülacezede kalan emekliler maaşlarının bir kısmını bize veriyorlar... Ancak bütün bunlar gideri karşılamaktan uzak. TEK DERT PARA DEĞİL!- Devlet yardımı almıyor musunuz? - Hayır, hazineden kuruş gelmiyor, 470 elemanın maaşı, sigortası, ısınma, yemek, temizlik, bakım, onarım, tanıtım bizden soruluyor. Gelir gider dengesini oturtmak için çareler düşünüyoruz kara kara. - Kolay değil... - Tek dert para olsa kolay. Burada yatanlar hayattan umduğunu bulamamış ezik, kırık, darbeli insanlar. Dertlerini getirip ortaya koyar, paylaşılmasını arzularlar. İçimiz kan ağlasa da tebessüm etmek zorundayız, sıkıntıları aksettirmemeliyiz onlara... - Buraya zihin engelliler de kabul ediliyor mu? - Darülaceze Nizamnamesinde açıkça "kabul edilmez" yazıyor. Ama nedense Yıldırım Aktuna'nın Sağlık Bakanı olduğu dönemde... - Bakırköy'deki hastaları buraya mı aktarmışlar? - Sanırım öyle bir şeyler olmuş. HEKİMLER, HUKUKÇULAR- Elmalarla armutlar toplanmaz ki ama... - Evet o apayrı bir iş, ikisini bir arada tutarsanız ahenk bozuluyor. Bu arada hukuk büromuzu güçlendirmemiz lazım. Anne baba malını bağışlıyor ama öldükten sonra çocukları dava açıyor. Yok 'aklı başında değildi de' filan... Bakın, doktorlarımız da büyük bir fedakârlıkla çalışıyorlar. Bizde döner sermaye yok, arkadaşlarından daha az alıyor ve buna katlanıyorlar. - Kaç hekim var burada? 10 hekim var. Hizmet 24 saat aksamıyor. Bir kardiolog arkadaş haftada bir gün gelip kontrol ediyor. Göz taraması yapılıyor sonra. Vakti müsait olan uzman hekimler haftada bir gün yardıma koşsalar bizi çok rahatlatırlar. - Azıcık keyifli şeylerden bahsedelim. Avrupa kültür başkenti faaliyetleri içine sizi almış olmalılar. - Evet aldılar. Sanırım bu yıl hayli konuk ağırlayacağız. Böyle bir örnek yeryüzünde yok zira. Yabancıların aklı almıyor. Biz hazırlığa şimdiden başladık, her köşe elden geçiyor. Ancak zamanında baştan savma işler yapılmış, mesela şu plastik pencereler bu tarihî binaya hiç yakışmıyor. KUŞLARI BİLE DÜŞÜNMÜŞLER

KUŞLARI BİLE DÜŞÜNMÜŞLER

SULTAN'IN ELİNDEN Abdülhamid Han, Darülaceze'nin toplantı odasının masasını bizzat eliyle yapmış. Aradan geçen bunca yıla rağmen hâlâ ayakta. Yakından inceleyenler onun ne büyük sanatkâr olduğunu anlıyorlar. İMAJI TAZELENECEK- Halbuki kendi marangozhaneniz çalışıyor. Sorma... Sonra Darülaceze'nin zengin bir arşivi var. Topkapı Sarayı'ndan uzmanlar geldi 103 eseri kayda girdiler, el yazmaları da var aralarında. Sağda solda eski radyolar duruyordu, örümcek bağlamışlardı. Lambalı radyodan anlayan ustalar bulduk, onarttık. Bakın şu masanın bizzat Abdülhamid Han'ın elinden çıktığı söyleniyor. Görülmeye değer bir eser, kıymetini erbabı anlar. Bu sene bir imaj tazeleme çalışmasına giriyoruz. Konya Selçuk Üniversitesinin Güzel Sanatlar Fakültesi Yeni bir logo yapacak, yine akademisyenler bizim için profesyonel stratejiler üretecekler. Geldiğim günden beri hareket halindeyim. Yorulduğumu eve gidince anlıyorum. Burası beni hem koşturuyor, hem çoşturuyor. KUŞLARI BİLE DÜŞÜNMÜŞLER

Darülaceze mescidinde bir tabela çekiyor dikkatimi. "Duayı sultan, sebeb-i gufran" yazıyor. Gariplerin dua ettiği kesin, mağfiret de ulaşmıştır inşallah. Kimler geldi kimler geçti? Darülaceze'ye sadece fakir fukara değil görmüş geçirmiş insanlar da düşer. Hattatlar, şairler, bestekarlar, neyzenler, ressamlar, nazır hanımları, serasker kızları, kaymakamlar... Mesela Bayan Aleksandra'nın babası bizzat Rus Çarıdır zamanında. Topçu Rıza Paşanın oğlu Fazıl (Atabay), prens gibi yaşamıştır. Daha 16'sında makam bağışlanmıştır ona. İstanbul'da hukuk bitirir, Tiflis'te, Viyana'da, Cenevre'de konsolosluk yapar. Malı mülkü hesapsızdır, ama hanımını kaybedince dağılır ve dağıtır. Cebinde metelik kalmayınca, düşer 'Dar-ül aceze'nin kapısına. Kumkapılı Haçik Ağa zengin mi zengindir, lâkin bir gece üç teknesi ve ağları yanınca... Cenap Şehabeddin'in oğlu Müeyyed Adnan, İngilizce, Fransızca, İtalyanca bilen bir tercümandır ama... Reşad Nuri Güntekin'in kardeşi Mehmed Vedat Güntekin, bu ocağın renkli simalarından biridir sonra... Mabeyinci Faik Bey'in kızı Muazzez Hanım, Teşvikiye'deki muhteşem konakta kalır, zaman zaman da bebekteki yalıda. Uşaklara bahşiş olarak kese kese sarı lira dağıtırlar. Çok talibi çıkar ama evlenmez, kim bilir belki de çıtayı yüksek tutar. Annesi ile babası ayrılınca konaktan ayrılır, validesinin yanına taşınır. Yaşlı kadın vefat edince yapayalnız kalır. Çalışmayı denerse de başaramaz, üzüntüden nüzul iner bir yanına. Ve komşuları getirip Darülaceze'ye bırakırlar. Ne hatıralar, ne hatıralar... Ah duvarların dili olsa da anlatsa... -BİTTİ-


MISIR Gökyüzüne merdiven dayamışlar

 
A -
A +
İHRAMLAR VE KUBBELER ARASINDA -1- İrfan Özfatura MISIR'da... MISIR Gökyüzüne merdiven dayamışlar

Abbasiler girdi FAKAT... MS 820 yılında Abbasiler büyük piramidin sırrını çözmeye niyetlenir, bir delik açarlar. Granit tıkaçlara rağmen dehlizlere ulaşmayı başarırlar. Firavun ve firavuniçe odalarına ve yer altı mahzenine girer ama boş lahitten başka bir şey bulamazlar Aslan! Dillere destan Giza'da üç büyük piramidin doğusunda, gözlerini Nil vadisine dikmiş yarı insan, yarı aslan bir heykel vardır ki buna sfenks diyorlar. Khafre adına yapılan aslan parçası piramitlerin yanında minicik kalıyorsa da boyu 15 katlı bina kadar diyelim, cesameti anlaşıla... MISIR Gökyüzüne merdiven dayamışlar

GİZA "SIFIR" olsun 17. YY'a kadar gemisi donanması olan her devlet kendi başkentini "0" boylam sayar. Bu kargaşaya son vermek için 25 ülkenin temsilcisi Washington'da toplanır. Prof. Charles Piazzi Smyth "0" boylamının Mısır'daki Giza'dan, büyük pramidin tepe noktasından geçmesi gerektiğine inananlardandır ama olmaz. Coğrafyaya da siyaset yön verir "Greenwich" ağır basar. MISIR Gökyüzüne merdiven dayamışlar

MALZEMEDEN ÇALMASA... Vizörden baktığımda parmaklar piramidi tam tepesinden yakalıyordu ama olmamış... Kaydırmışız aşağıya. Valla kabahat firavunda... 15-20 milyon ton daha taş getirtirse, işçileri 5-10 yıl daha çalıştırsa olmaz sanki? Piramidi 20 metre yükseltse fotoğraf istediğimiz gibi çıkacak, Orhan Amcamız da mutlu olacaktı... MISIR Gökyüzüne merdiven dayamışlar

NEDEN BURAYA? Piramitlerin kurulduğu Giza bölgesi çorak kurak bir sahra... O yıllada bir yerleşim de yok, firavunlar daha yukarılarda Memphis, Lüksor ve Karnak'ta oturuyorlar. Acaba 800 kilometre öteden taaa Asuan'dan taş taşıtıp böylesi bir alana niye piramit kurdular? Belki de hadise o kadar basit değil, bilmediğimiz sırları var. 40 yıl coşkusuyla ilavenin hazırlandığı günler... Aylar evvelden çalışmaya başlamış belge bilgi toplamışız. Ne hatıralar... Ne hatıralar... (Bunları kitaplaştıracağız inşallah) Gelgelelim bir ilave ne kadar geniş tutulursa tutulsun yetmiyor. Başlık, spot, resim, geriye 1500-2000 karakterlik bir alan kalıyor. Sana bir koca gününü ayıran, albümlerini açan, hislenen ağlayan ağabeyimize ancak iki paragraf. Ben olsam darılırım, kızarım, gönül koyarım... Nasıl bunaldım anlatamam, bir yerlere kaçmalı ama... Nereye diyeceksiniz? Valla nereye olursa... İcabında Fizan'a! Tam da o sıralar telefon çalıyor? Açıyorum İrfan Turizm'den Erol Ağabey? - Abi Mısır'a gidiyoruz, geliyor musun? - Nasıl gelmem. Hastaya ilaç. İşi, ne olup bittiğini anlayamayan şaşkın arkadaşlara devrediyorum. Bunlar notlar, bunlar fotoğraflar! Hadi bana bay bay! * * * Hava alanında güzide bir ekiple karşılaşıyorum. Tarihî konulara vukufiyeti ile tanıdığımız Fahreddin Tacar ağabeyimiz ile Mehmed Said Arvas Hoca Efendi de kafileye katılmışlar... Oh be... Şu talihe bak! Bir gün evvel gazetecilikten yaka silkiyordum, şimdi nutuk atabilirim, mesleğin kadri kıymeti hakkında! Seyyahlarımız genelde İslam medeniyetine meraklılar. 5 - 6 gün içinde hem Kahire'yi, Tanta'yı, İskenderiye'yi görmek istiyor, hem de veliyullahın kabirlerini ziyaret edip manevi kazançla dönmeyi hesaplıyorlar. Doğrusu da bu zaten. Said Hoca gibi mümtaz bir rehberle yola çıkmak herkese nasip olmaz. Resmen firavunluk Gazetecilikte 5 N bir K diye bir kaide var. Ne? Nerede? Ne zaman? Neden? Nasıl? Bi de "kim?" Piramitler en basit tarifi ile insan eliyle yapılan dağlar. Giza'dakilerin M.Ö 3000 yıllarında inşa edildiği, Keops, Kefren ve Mikerinos'un adını taşıdıkları biliniyor Evet, böylece ne, nerede ve kim şıklarını cevaplamış oluyoruz. Gelelim nasıl ve neden sorusuna? İşte asıl iş orada... Girift muamma! Öyle ya bir adam koca koca taşları taaa Asuan vadisinden taşıtıp da böyle bir garabete niye imza atar? Bunları ocaktan çıkarması emek, nakliyesi emek, dizdirmesi emek. Her ne kadar Keops'u 20-30 bin işçinin 20 yılda bitirdiği söylense de uzmanlar 100 bin insanın 660 yıl çalışması gerektiğini iddia ediyorlar. Tuhaf! Bunu firavun olsa yapmaz. Sanıldığı gibi kabir de değil, kaldı ki kral doğduğu gün mezarının inşaasını emretse, bittiği güne torunu ulaşamaz. Efsaneler arasında Hâl böyle olunca efsaneler ilmin bilmin önüne geçiyor. Mısırlılar bundan bizar değil. Hatta bol mumyalı abuk filmler bile işlerine geliyor. Bu filmleri bilirsiniz yakışıklı bir arkeolog piramitlerin esrarını çözmeye niyetlenir, ona eski yazıları okuyabilen bir uzman lazımdır. O da filanca profesörün güzelce kızıdır. Bu arada esrarengiz adamlar peşlerine takılır.... Neyse içeri girerler, taşlar kımıldar, dehlizler açılır, mumyalar ayaklanır, ortalık toz duman. Hasılı esas oğlan ile dilber kız kurtulur, kötüler cezalarını bulurlar... Böylesi filmlerin vizyona girdiği sezonlarda oteller dolar, memlekete döviz yağar. Bu arada fısıltı gazetesi de çalışır. Yok kirli su piramide girince duruluyormuş da, süt meyve taze kalıyormuş filan. Sonracığıma efendim piramitlerin içi yazın serin, kışın sıcakmış. Taş len bu, nasıl olabilir ki başka? Eğer uydu fotoğraflarına bakarsanız piramitlerin basit binalar olmadığı ortaya çıkar. Büyük piramitin açıları, Nil deltasını iki eşit parçaya ayırır. Astronomi ile ilgilenenler Orion takım yıldızlarıyla mimari arasında bir uyum yakalar. Kral odasına yılda sadece 2 kez güneş girer. (Doğduğu ve tahta çıktığı gün). Kaldı ki piramitler 3-4-5 nispetine (pisagorun teorisine uygun) olarak hazırlanmıştır, boy ve yüzeyi oranlarında "pi" sayısı göze çarpar. Büyük Piramit'le dünyanın merkezi arasındaki uzaklık, Kuzey kutbuyla arasındaki uzaklığa müsavidir, yüksekliği milyarla çarpılınca güneşe olan mesafemizi verir. Hepsi bir yana bu alamet güneş saatidir, takvimdir... Mısırlıların endazeden hassas ölçü birimleri olduğu kesin, geometriye vukufiyetleri de ortada. Yani adamlar astronomiyi, coğrafyayı biliyorlar. Mimaride de mahirler, piramit dediğin 210 kat, akla ziyan. İnşaat için önce bir şantiye kurulmuş olmalı, bloklar taşınmalı, yığılmalı. Herhalde taşları öyle pat pat üst üste bırakmadılar, nedense temele akıtılan terler gözden kaçıyor. Gelelim nasıl bina edildiğine. Bunun için spiral bir rampadan bahsedenler var, zemin sulanıyor ve taş bloklar itilerek kaydırılıyor. Ölü yatırım İyi de abi taşı kaydıran zemin ayakları da kaydırır di mi ama? Tarihçi Herodot'a göre, malzemeyi, piramidin tepesine çıkarmak için 925 metre boyunda, 19 metre genişlikte bir rampa yapılmış olmalı. Böyle bir rampanın inşaası da en az 10 yıl sürer ve sökülmesi de zaman alır bir o kadar. Kaldı ki etrafta rampadan kalma tek atık yoktur, teorinin ayakları yere basmaz. Bazıları da Mısırlıların daha o zamanlar çimentoyu bulduklarını ve blokları kalıba dökerek hazırladıklarını söyleseler de neticede taş taştır, 147 metre yukarı taşınacak. Anıt mı kabir mi? Keops Piramidi ağırlıkları 60 ile 3 ton arasında değişen 2.300.000 adet taş bloktan müteşekkil. Bir kenarı 227 metre olan kare taban üzerine kuruluyor. Piramidin ortasında, tepeden 100 metre kadar aşağıda firavun odası var ama sadece dört duvar. (Kefren ve Mikerinos'un içinde de mumya bulunmaz) Aslında Mısırlı krallar ve soylular "mastaba" denen mezarlara bırakılırlar. Piramit belki de hedef saptırmak için düşünülen bir tuzak! Halbuki ünlü mimar İmotep'in Kral Zoser için Sakkara'da yaptığı merdivenli piramit üst üste konmuş altı mastabadan ibarettir. (Basamaklı Piramit) Buna mezar diyebilir miyiz peki? Elbette! Vaziyet ortada... Yapmaya kalksak 1978'de Amerika'daki, Indiana Limestone Inc. (dünyanın en büyük taş üreticisi), Keops gibi bir piramit için üretimi üç katına çıkartmak kaydıyla 27 yıllık bir çalışma içine girmeleri gerektiğini hesaplamış. Tabii hidrolik çekiçler, kristal başlı testereler, güçlü yükleyiciler ve damperli kamyonlar kullanılmak kaydıyla. İşin inşa tarafı meçhul, onun kaç yıl süreceği konusunda fikir bile yürütmüyor. Sadece Keops denilen alamet 3 metre yüksekliğinde bir duvar haline getirilse bütün Fransa'yı sarıyor (Nopolyon hesaplatmış). Piramidin 20 yılda bittiği söyleniyor bunun için Nil'in yükseldiği mevsimde, günde 4000 blok taşınmalı. En az bin tekne lazım. 60 milyon ton taşın nakliyesinden bahsediyoruz dile kolay. Beklide firavunlar halkı oyalamak için böyle bir dümen buldular. Çünkü mahsul bereketliydi, çabucak zengin oluyorlardı. Bilirsiniz kolay kazananlar kaşınır, isyankar olurlar. Ömür törpüsü Merdiven şeklinde yükselen yapının dış yüzüne dik üçgen parçalar oturtmuş, elle cilalıyarak parlak pürüzsüz bir satıh elde etmeyi başarmışlar. Bir yüzeyinin yaklaşık olarak 2.5 hektar olduğu düşünülürse, piramit 460 bin taşla kaplanmış. Bu taşlar itinayla yerleştirilmiş aralarına sigara kağıdı bile sığmazmış. Lakin kaplamalar kızgın güneşe, kum fırtınalarına dayanamamışlar... Bu arada şehirde ev, kabir, çeşme, sebil (ve kale) yaptıranlar hazır taşlara bigane kalamazlar. Aparır koparır inşaatta kullanırlar. Hatta Mehmet Ali Paşa Piramiti yekten söktürüp Nil üzerine bir baraj yaptırmayı tasarlar. Piramitler kimilerine göre hava araçları için işarettir, kimilerine göre jeolojik titreşimlerle rezonansa girebilecek bir enerji merkezidir, kimileri ise tarihe yön verecek bir arşiv olduğuna inanırlar. Her nekadar bu nazariyeleri destekleyecek malzeme bulunamadıysa da bizim bilmediğimiz teknolojilere haiz oldukları vakıa... Yok efendim ilk insanlar mağaralarda yaşamışlarmış da.... Homo sapiensmiş, çubukmuş, dumanmış, cilalı taşmış... Evrimci geyikleri işte... Uydur uydur salla. Diyeceksin "gel koçum, bir piramit de sen yap!" Sıkıysa... > DEVAMI YARI

.

Firavun papirüs mumya

 
A -
A +

Mısır, turizmden yaklaşık 11 milyar dolar kazanıyor. Turist neden hoşlanıyorsa onu pazarlıyor, soluk soluğa büst döküyor, papirüs eziyorlar Firavun papirüs mumya Firavun papirüs mumya  KENDİN YAP KENDİN YAZ Kahireliler turist ağırlamayı biliyor, nasıl Nevşehirli halı tüccarları ilmek attırıyor kirkit vurduruyorlarsa onlar da papirüs ezdiriyorlar. Bıçak, merdane ve pres. Aletler basit netice şaşırtıcı... Firavun papirüs mumya BATAN GEMİNİN KEDİSİ BUNLAR Firavun kedileri, Kleopatra boncukları, maskeler ve çeşitli çap ve ebatlarda boy boy piramit! Turistlerin gezindiği alanlar çarşamba pazarı gibi... Yaklaş madam! Batan geminin malları bunlar! 3 bin yıl evvel Mısırlılar nasıl tarım yapıyor, nasıl hayvan, besliyorlardı? Nasıl cam, çömlek imal ediyor, nasıl balık avlıyordı? Nil üzerinde bir adaya, antik bir köy kurmuşlar, bütün bunları canlandırıyorlar. Kanaldan tekne ile geçip seyrediyor, adeta zaman tüneline giriyorsunuz. Firavun Köyü'nde nehrin havuzlanıp eteklerine sokulduğu bir kasr dikkatimi çekiyor. Ortada bir sepet var. Kraliçe, nedimesinin uzattığı kundağa şefkatle bakıyor... Musa Aleyhisselamın kıssasını hatırlıyorsunuz. Hadise de buna benzer bir mekânda geçmiş olabilir mi? Öyledir zahir. Efendim papirüs dedikleri şey, Nil kıyılarında yetişen tepesi tüylü bir kamış. Dolandığımız alanda ondan mebzul miktarda var, aralarında su kuşları yuvalanmışlar. Allahü teala bu bitkinin liflerini çelik gibi mukavim yaratmış. Ustaları bunları topluyor, tasarladıkları ebada uyacak şekilde doğruyorlar. Bir süre suda bekletiliyor, gevremesi bekleniyor. Sonra bıçakla boyuna dilimleniyor, bir buçuk iki milimetre kalınlığında levhalar çıkarılıyor. Bunlar merdane ile ezilip yassıltılıyor, yan yana dizilip presleniyor ve elinizde tabaka tabaka kağıdınız oluyor. Artık yazı mı yazarsınız, resim mi yaparsınız keyfinize kalıyor... Kağıttan da öte Aaa ne kolay dediğinizi duyar gibiyim. Evet usul basit ama netice şaşırtıcı. Bir kere bu kağıdı yırtmak her babayiğidin harcı değil. Düşünün bunu yelken yapıp koca koca teknelere bağlıyorlar da bana mısın demiyor. Ne kadar koca? Valla piramidin taşlarını taşımak için ne kadar olmaları gerekiyorsa... Yelkeni kağıttan diye gövdesi üfürükten sanılmaya. Peki yağmur çamur? Tuhaf ama bu kağıt bildiğimiz kağıtlara benzemiyor, ıslanmakla vasfından bir şey kaybetmiyor, buruşturup kırıştırıyorsunuz, suya sokulunca eski halini alıyor. En hoş tarafı da uzuuun asırlara dayanıyor olması. Mısırlıların en az 6 bin yıldır papirüs kullandıkları biliniyor. Ne zamanki parşömen bulunuyor, bu usül ehemmiyetini kaybediyor. Kahire'deki papirüs mağazaları kağıdı gözünüzün önünde imal ediyorlar. Eskiden sadece firavun resimleri yapılır, antik metinler yazılırmış, şimdi ayet-i kerime ve hadis-i şerifler de işleniyor, etrafı ince ince tezyin ediliyor. Mısırlıların uzman olduğu bir başka iş esans. Çiçeklerin yağlarını çıkarıyor, zarif şişelerde sunuyorlar. Lale sümbül, menekşe gül... Bunlar tamam da ne biliyym papirüs özlü ıtır pek açmıyor. Bırak onu kağıt yapsınlar... Batılı hırsızdır çalar Mâlum, firavunlar kıymetli eşyaları ile birlikte gömülüyor, hatta odalıkları ve uşaklarıyla... Bu mezarlar batılılar tarafından didikleniyor. Uzun yıllar diledikleri yeri kazıyor, gönüllerince yağmalıyorlar. Kavalalı Mehmet Ali Paşa bu soyguna "dur" diyor. 1835 itibariyle antik eserlerin ticaretini yasaklıyor ve mezkur eşyaların Ezbekiye Bahçesindeki bir konakta saklanmasını emrediyor. Mehmet Ali Paşa'nın ölümünden sonra, İngilizler nebbaşlığa (mezar soymaya) devam ediyor. Bu arada bazı devlet adamları tarihi eserleri kontlara konteslere, düklere arşidüklere hediye ediyor, yağmaya çanak tutuyorlar. 1858 yılında, Said Paşa Nil kıyısında Bulak semtinde bir müze binası yaptırıyor. Bina çabucak doluyor, hatta kifayetsiz kalıyor. 1897 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa Tahrir meydanına Kahire Müze'sini yaptırıyor. Kasım 1902'de resmen açılan Müzede Tutankomun'a ait 2019 parça eşya sergileniyor. Bu galeriye paha biçilemiyor. Diğer firavunların hazineleri mi? Onlar ne yazık ki İngiliz, Fransız, Amerikan müzelerini süslüyor. Her ne kadar böylesi eserlerin ait olduğu ülkede sergilenmeleri manidar ise de Batılı hırsızlıktan utanmıyor, eserleri iadeye yanaşmıyor! Efendim Hıristiyanlar niye zengin oldu da biz... İşte bundan! Sahibinden meraklısına Kahire Müzesini öve öve bitiremiyorlar, lakin çok mükerrer var. Yer büst, gök maske. Ora mumya, bura mumya. Sağın solun sobe! Heykel heykel heykel... Sivri kulaklı kediler, iri gözlü savaşçılar, uzun kafalı tazeler... Bildiğin puthane! Hazret-i İbrahim'in baltası ile girdiği mekan böyle bir yer miydi acaba? İki koridor dolanıyorsunuz zulmet basıyor. Sonra çok kalabalık, çok da gürültülü. Uğultudan ötürü rehberler derdini telsizle anlatabiliyor. Adamcağızın ağzını açıp kapadığını görüyorsunuz ama sesi eriyip gidiyor. Müzede vakit geçirmesini sevenlerin bile içi darlanıyor. Eskiden belli bir ücret ödeyerek fotoğraf çekebiliyordunuz şimdi fotoğraf makinesini sokmak "memnu", cep telefonu ile görüntü alana da mani oluyorlar. Niye? Çünkü aşağı katta albümler satılıyor. Dergi ebadında kitaplar 150 cüneyh. Böl beşe 30 dolar. Ortalama bir Mısırlının aylığı. Yerliler zaten yaklaşamıyor, turistler de ıkınıp sıkınıyorlar. Cesede ceza Mumyalama dediğiniz icraat iç organlarınızın (kalp hariç) boşaltılması ve kaslarınızın pastırma gibi kurutulması esasına dayanıyor. Bunun için kaya tuzu ve sırrı ustasınca malum eczalar kullanılıyor. Önce burun kıkırdağınızı kırıp beyninizi boşaltıyor, gözleriniz çukuruna kaçmasın diye kafanıza keten dolduruyorlar. Mumyalama işi bir nevi ayin, şamanlar garip sesler çıkarıyor, çakal maskesi takıyorlar. Tarihçiler mumyaları inceleyerek bazı bilgilere ulaşmışlar. Misal Tutankamun on sekiz yaşlarındayken başına aldığı bir darbe ile hayata veda ettiği anlaşılıyor. Vah vah demeyin 8 yaşında evlenmiş dokuz yaşında Firavun olmuş. Hızılı yaşamış, genç ölmüş... Cesedi yakışıklı kalamamış ama... Firavun çocuğu! Bu söz Türkiye'de başınıza iş açabilir ama Mısırlılar (bazıları diyelim) pek bizar görünmüyorlar. Hatta bir siyasetçi hitabetine "Ey firavun çocukları!" diye başlasa alkış alabiliyor. Firavun denince bizim aklımıza Musa Aleyhisselama eziyet eden Ramses geliyor. Halbuki bu tabir Mısır meliklerine verilen genel bir ünvan. Nasıl Iraklılar krallarına Nemrud, Bizanslılar Tekfur, Araplar Emir, Sasaniler Kisra, Moğollar Han, Türkler Hakan diyorlarsa... Batılılara sorarsanız ülkenin ismi Egypt. Baştaki "E" takısı Fransızlardan miras... Onu atarsanız Gypt kalıyor. Bizdeki şekliyle Gıpti! Gıptiler genelde Hıristiyan... Lisanlarını unutmuşlar, Arapça konuşuyorlar. Azınlıkta olmalarına rağmen (% 5 - 6) ABD'de güçlü lobileri var ve para kaynaklarını ellerinde tutuyorlar. Kliseleri manastırları mevcut, bey gibi yaşıyorlar. > DEVAMI YARIN Firavun papirüs mumya  Kasımpaşalı eli maşalı Bir sosyolog Anadolu kahvelerinde araştırma yapıyor. Hoş beş derken ansızın bağırıyor: "Hanımından korkan ayağa kalksın!" Bütün kahve ayakta! Hani iğneye oturmuşcasına... Bir köşede kara kuru bir ihtiyar... Rahat görünüyor, kolu sandalyede, ayağı sehpada. Yayılmış nargilesini çekiyor. -Amca sen yengeden korkmuyor musun? -Korkirem korkmasına da... Köpegin gızı belime bir bıst (tandır demiri) vurmuşdır, kalkamirem! *** Mısırlılar da öyle... Kesinlikle hanımerkil, evde yolda teyzemlerin sözü geçiyor. Neden diyeceksiniz. Anlatayım... Malum Firavun alçağı Musa Aleyhisselamı takip eden orduya bütün asilleri çağırıyor. Bunlar emirlerindeki askerleri de alıp meydanda toplanıyorlar. Adeta mızrak ormanı, üzerlerinde zırhlar, yürüdüler mi zemini sallıyorlar. Geride sadece köleler uşaklar kalıyor, hanımefendilerine hizmet ediyorlar. Firavun ve kurmayları kendilerine öyle güveniyorlar ki Kızıldeniz yarıldığında tereddütsüz ilerliyor, zerre kadar endişe duymuyorlar. Sonrasını biliyorsunuz. Derya kapanıyor ve o ordudan tek kişi kurtulamıyor. Dönelim Memphis, Luxor, Karnak ve Asuan'a (Kahire o zamanlar mezra daha) Firavun karıları, nazır eşleri, komutan anaları, kalıyorlar mı bir başlarına... Mecburan köleleriyle evleniyor, seyise, aşçıya kız veriyorlar. Evet aynı yatağa giriyorlar ama muameleleri değişmiyor, kocalarına emirler talimatlar yağdırıyor, en ufak hatalarında azarlıyorlar. Derler ki bu huy çıkmadı hala, Mısırlı ile evlenen uşak olmayı göze alacak! Sanki biz neyiz diyeceksiniz şimdi, kime çalışıyoruz sabahtan akşama kadar? Firavun papirüs mumya  Nehir değil deniz Nil'in adı deniz, Araplar ona nehr-i Nil değil Bahr-i Nil diyor. Hakikat şu ki deniz gibi akıyor. Eni maşallah Boğaz gibi, derinliği 10 metreyi aşıyor. Bu ne muazzam bir su kaynağıdır ki Büyük Sahra gibi amansız bir çölü erimeden geçebiliyor. Sağa sola balık kılçığı gibi açılan on binlerce kanalı suya doyuruyor, debisi de azalmıyor. 70 milyon insan, onca kurt, kuş, deve, timsah, suyuna saldırıyor, bunca sanayi, şunca ziraat.... Yine de bitmiyor mübarek, aksine kalınlaşıp, kabarıyor


.

Kahire Mısır'dır vesselam

 
A -
A +

Hani eskiden Üsküdarlılar Eminönü vapuruna bindiler mi "İstanbul'a gidiyoruz" derlerdi ya, Araplar da Kahire yoluna düştüler mi "Mısır'a gidiyoruz" diyorlar. Kahire'nin nüfusu gece 22, gündüz 25 milyon. Şu haliyle birçok Avrupa devletinden büyük. Afrika'da zaten bir numara! Sabahın ilk ışıkları ile birlikte varoşlar, civar şehirler, kasabalar başkente akıyor. Bi hareket, bi heyecan, vasıtalar yollara sığmıyor. Mısırlılar normalde sakin insanlar, gün boyu bir kıraathanede oturup nargilenin marpucunu seyredebiliyorlar ancak... Ancak direksiyona çıktılar mı dolunay görmüş kurda dönüyorlar. Ben karşıdan karşıya rahat geçen bir insanım, ilk kez korktuğumu hissediyorum. Çünkü hangi arabanın hangi şeritten geleceği belli olmuyor, saç örgüsü gibi sağdakiler sola, soldakiler sağa atlıyor. Çarpışmıyorlar mı? Çarpışıyorlar ama arabalar zaten yamalı bohça, inmiyorlar bile, birbirlerine el sallıyorlar. Akşamları far açmamak gibi bir huyları var. Delikanlı dediğin karanlıkta da görür, camını da yıkamaz icabında. Ha ellerini kornadan kaldırmıyorlar o başka... Diyelim bir yayaya çarptınız, kavga niza olmuyor. Ağız ucuyla "maleş" (özür dilerim) dediniz mi tamam. Herkes yoluna... Mısır'ın kendine yetecek kadar petrolü var, benzin ucuz 2.5 litresi bir dolar. YAVAŞ YAVAŞ HASAN ŞAŞ Hafta tatili cuma ama Yahudiler cumartesi, Hıristiyanlar pazar tatil yapabiliyor. Trafikten hazzetmeyenler lig maçlarının başlamasını bekliyor, hakem düdüğünü çaldı mı kontağa basıyorlar. Futbol ciddi hastalık, derbi maçlarının oynandığı saatlerde şehir derin bir sessizliğe bürünüyor. Türk olduğunuzu öğrenince Hasan Şaş'ın Brezilyaya attığı golü hatırlatıyor (halbuki biz unuttuk bile) spikerin ağzıyla, "yavaş yavaş Hasan Şaş" diyorlar. Metiner Sezer ağabeyimizin bir tespiti var. Eğer bir Türk firması bu ibareyi marka yapsa var ya... Flaş! Reklama meklama ihtiyacı kalmaz. Kahire'de tren, metro mevcut ama yükü belediye otobüsleri çekiyor. Otobüsler yorgun, kaportalar dökülüyor ve felaket egzoz kokuyor. Lakin çok ucuz, nısf (yarım) cüneyh (bizim paramızla 15-16 kuruş) veren şehrin öbür ucuna gidebiliyor. Hatırıma gelmişken söyleyeyim, son birkaç yıldır Cüneyh yerine paund demeye başlamışlar. Hiç hoş değil, dileriz lisanları bozulmaz. Taksiler ucuz, beyazı var, karası var. Farkları şu, beyazlar taksimetreli... Ücret saati 60'lı yıllarda İstanbul'da kullananlardan. Hani kaportanun dışında da dururdu da üzerinde serbest yazar. Kara bir kutu, şrak şrak rakamlar atar. Siyahlar pazarlığa tabi, ne vereceğinizi bilirseniz en iyisi o, dur kalk sizi ırgalamıyor. Taksiciler bizim Tofaş'ın Şahin'lerini kullanıyor, aynı ismi veriyor ve çok seviyorlar. BADANALAMAMALI MI? Evlerin içi temiz ve ferah ama dışı ile ilgilenmiyorlar. Binalar kararmış gitmiş, ne boya, ne badana. Hava çok tozlu, yağmur yağmıyor yağmıyor ama bir şarladı mı ne varsa indiriyor, duvarlar çamur kesiliyor. Diyelim evi yaptın bitirdin. Devlet baba "gel bakalım" diyor, "vergiye başla!" Ama yarım kalana karışmıyor. Hal böyle olunca inşaat bitmiyor, tavanlarda demir filizleri, cepheler boydan boya tuğla! Binalar çok yüksek, malzeme ağır. Kolonlar leylek bacağı gibi, harcın kalitesi de amelenin keyfine kalıyor. Malum, zaman zaman ajanslara Kahire'de çöken apartman haberleri düşüyor. Bir zelzele olsa var ya... Allah muhafaza! Şehir gündüz bakımsız görünse de gece güzelleşiyor. Bilhassa Nil boyu ışık denizine dönüyor. Yüzen restoranlar, demir alıyor, felluceler, yelkenliler ortaya dökülüyor. Defler ziller gırla gidiyor... SILAYA DÜŞ ANLARSIN Sahabe-i kiram dönemi, Emeviler, Abbasiler, Fatımiler, Eyyubiler, İhşidoğulları, Tolunoğulları, Kölemenler, Osmanlılar, Hidivler ve saire... Her biri de şehre çok şey katmış, imzalarını kendi üsluplarıyla atmışlar. Amr ibni As camisi, Tolunoğlu külliyesi, El Ezher, Hüseyniye, Seyyide Zeynep Camii, Rufai Camii, Sultan Hasan medreseleri muhteşem eserler... Mehmet Ali Paşa külliyesi Kahire'ye hakim bir tepe üzerine kurulmuş, görmeden geçmek yasak! Bir cami bu kadar mı zarif olur, kuytularını köşelerini bile bezemiş, "eser" bırakmışlar! İçinde binlerce turist, gözleri objektifte, peş peşe deklanşöre basıyorlar. Hayranlıkları yüzlerinden okunuyor. Bu miras, bizim ecdadımızdan. Gururlanıyorum yalanı yok ya. Âdettir, gelen gidene giydirir. Ama bizim okullarımızda cılkını çıkarıyor, padişaha sövmeyene not vermiyorlar. Ne yalan söyliyeyim Mısırlıların da Osmanlıya ters baktıklarını sanırdım, yanılmışım. Askeri Müzede onlarca nazlı hilal görüyorum, sömürgecilere karşı bayrağımız altında verdikleri mücadeleleri resimlemiş, destanlaştırmışlar. Kavalalı zaten efsane... "Muhammed Ali Baaşa"ya büyük hürmetleri var. Doğrusu modern Mısır'ı o kuruyor, ülkeyi su kanalları, demiryolları, limanlar, mekteplerle tanıştırıyor. Mimarlar, mühendisler, muallimler yetiştiriyor, tabipler, subaylar... ARAP'A KARDEŞ OLDUĞUNU... Mısırlıların damak tadları bize yakın, kebabı ve baharatı seviyorlar. Humus, felafel, aşure, muhallebi (onlar "Umm'ali" diyor) gibi lezzetler ortak. Yemeklerde ekşili tahini sık kullanıyorlar. Şeker kamışı ve meyve sıkan şerbetçilerin kâseleri battal boy, sadece hararetiniz dinmiyor, karnınız ve gözünüz de doyuyor. Karışık meyve suları (müşekkel asir) içinde mango, portakal, muz, kavun var. Kıvamlı da... Bakın Muluhiye çorbası içmeden gelmiyorsunuz ordan, içine balardi ekmeği doğrayacaksınız ama... Mısırlılar da bizim gibi kıraathanelere takılıyor, habire çay içiyorlar. Çayla birlikte bir bardak su ve üç beş yaprak taze nane geliyor. "Nane fişşay" denenmesi gereken bir lezzet. Yalnız aklınızda olsun şekeri ocakçılara bırakırsanız reçele çeviriyorlar. Mısırlılar nargileye "şişe" diyor, marpuç emmekten büyük keyif alıyorlar. Çekene bir şey diyemem ama dumanı (bilhassa elmalısı) pek hoş kokuyor. Han Halil Çarşıları Kapalıçarşının çakması... Tespihler, fincanlar, bakırlar, sedef kakmalar. Hanutçular yollarda... Manto mu baktınız bayan? Muhabbeti seven insanlar. Adres sorarsanız mutlaka ilgileniyor, olmadı fikir yürütüyorlar. Bilmedikleri yeri tarif etmek gibi bir huyları var, teyid etmeden çıkmayın yola! Kahire Mısır'dır vesselamMİNARE ORMANI Kahire'yi Osmanlılar başşehir yapmış. Arapça'da "galip" mânâsına geliyor. İki tane Kahire var. Mısr-i cedid ve Mısr-i atik. Yeni Mısır'da bizi ilgilendiren bir şey yok. Siteler, alışveriş merkezleri, parklar... Bak bak apartman! Eski Kahire'de ise adım başı cami. Hatta mescidler medreseler o kadar sık ki, daracık sokaklara karşılıklı sıralanıyorlar. Kahire zamanında bir ilim merkezi imiş ve her medrese ilgilendiği alanda talebe yetiştirirmiş. Bu yüzden yan yana olmalarında beis yok. Tarihî camilerin bir kısmı metruk, kapıları pencereleri dağılmış, güzelim mabedler ezana hasret kalmışlar. Halbuki Mısırlılar abid insanlar. İş hanlarının alt katları serapa mescid, safları sık tutuyorlar. Mutlaka cemaat yapıyor, tek tek kılmıyorlar. Otobüs minibüs son durakta iki dakka duruyor, hemen seccadeler seriliyor. Muavin müezzin oluyor, kaptan imamete geçiyor. Kur'an-ı kerimi çok okuyorlar, taksiciler radyodan cüz takip ediyor. Tünele girdiniz yayın koptu di mi, şoför mırıldanarak devam ediyor, çıkışta buluşuyorlar... Kahire Mısır'dır vesselam Üç oda bir avlu müstakil... Mezar deyip geçmeyin, evden farkı yok. YARIM MİLYON kişi kabristanda yaşıyor Memluk ve Osmanlı döneminde Kahireliler mevtalarını Kurafe kabristanına defnediyorlar. Ziyarete geldiklerinde güneşten sakınmak için bir sundurma yaptırıyorlar. Sonra abdest alacak bir yer, sonra Kur'an-ı kerim okuyacak bir gurfe (oda), kaylule yapacak bir oda daha derken ortaya avlulu duvarlı bir müştemilat çıkıyor. Halleri vakitleri yerinde tabii. En mahir taş işçilerini çağırıyor, nakkaşa dülgere verdikleri paraya acımıyorlar. Pirinç şebekeler, zarif çiniler... Gel zaman git zaman Mısır işgaller gaileler yaşıyor, halk fakirleşiyor. Bakıyorlar dedelerinin kabri kendi oturdukları evlerden daha düzgün. Pılıyı pırtıyı toplayıp oraya yerleşiyorlar. Şu anda ikametgâhı sorulduğunda yarım milyon insan "Kurafe Kabristanı" yazıyor. Zikrolunun alanda birçok sahabenin, velinin yattığı biliniyor. Son Osmanlı Şeyhülislamı Mustafa Sabri Efendi ve Zahidül Kevseri de bunlar arasında... Kahire Mısır'dır vesselamKahire Mısır'dır vesselamAz veren candan... Mısır'da en sık duyacağınız kelime bahşiş. Başlangıçta itici gelebilir ama bir süre sonra küçük paralara da "he" dediklerini fark ediyorsunuz, problem olmaktan çıkıyor. Bir dolar 5 cüneyh, onu da bozdurabilir 20 adet 25 kuruş ya da 50 adet 10 kuruş sahibi olabilirsiniz. Avuç avuç dağıtsanız bile cebinizden bir şey eksilmiyor. İkiletmeden verin gitsin, zaten alan bir daha uğramıyor. "Bu niye az" diyen yok ama es geçenlere bozuluyorlar. Üç kuruşuna kıyanlar eski bir medresenin hususi odalarını görebiliyor, kapalı türbelere girebiliyor, minarelere çıkabiliyor ve çatır çatır fotoğraf çekebiliyorlar. Ne demişler yarım elma... Kahire Mısır'dır vesselamKahire Mısır'dır vesselamBİZİMKİ BAŞKA Kahire'nin değişik devirlere ve değişik devletlere ait binlerce camisi var. Gelgelelim Kavalalı Muhammed Ali Paşa Camii oturduğu alan, malzemesi, işçiliği, saati ve zarafeti ile "farklıyım" diyor

 

Bahr-i Sefid kıyılarında...

 
A -
A +
İrfan Özfatura MISIR'da...-4- Bahr-i Sefid kıyılarında...Bahr-i Sefid kıyılarında... İskenderiye Mısır'ın ikinci büyük şehri. Nüfusu 6 milyonu geçiyor. M.Ö. 332 yılında Makedonyalı İskender tarafından kurulmuş, halen de onun adını taşıyor; "Alexandreia!" Aynı adı taşıyan bir şehir daha var malum, bizim İskenderun. Kuruluşu da aynı yıllarda. İskenderiye 1517'de Yavuz Sultan Selim tarafından fethediliyor. 1882'de İngiltere işgal edinceye kadar 365 yıl elimizde kalıyor. İçinde hâlâ hatırı sayılır miktarda Türk, Çerkez, Abaza yaşıyor. İskenderiye'de Mısır'ın diğer şehirlerine nazaran daha fazla Hıristiyan meskun, ama yine de azınlıktalar (Beşte bir filan). Aralarında Ermeniler ve Ruslar da var. "Orada Rus'un işi ne?" diye sorabilirsiniz. Başkan Nasır zamanında Mısır, SSCB'ye yaklaşıyor. Ülkeye binlerce Rus eğitimci çağırılıyor. Dönen dönüyor ama 16 bin Rus burada kalıyor, halen keman, piyano öğretiyor, dans, bale dersleri veriyorlar. Çoğu konservatuarlarda vazifeli, yüksek maaş alıyorlar. Kahire ve İskenderiye'nin lüks semtlerinde (Nil boyunda, Akdeniz sahillerinde) oturuyorlar. SAYFİYE MESİRE ŞEMSİYE Kahire'ye, Asuan'a, Lüksor'a iki yılda bir yağmur yağıyor, buraya haftada iki defa. Haliyle zemini daha yeşil, havası daha berrak. Dünyanın en kaliteli pamuğunu yetiştiriyorlar. Tekstilde hayli mesafe almışlar, kaldı reklam ve markalaşma... İskenderiye bir körfez boyunca uzanıyor. Akdeniz açıklarından gelen dalgalar beyaz köpüklerini kumsala yayıyor. Henüz Nisan ayı olmasına rağmen çocuklar suda... (Babaları da!) Ama kadınların mayo ile yüzmeleri kesinlikle yasak. Fistanla girerlerse ne âlâ... İskenderiye'nin sahil yolu (ya da kordon boyu) tam 30 kilometre... Bu hat üzerinde nefis villalar, yıldızlı oteller, balık lokantaları, çay bahçeleri, müzeler, fakülteler ve hidivlerden kalma tiyatrolar bulunuyor. Çekirdeğini alan çitliyor, dondurmasını kapan piyasa yapıyor. İskenderiye evleri oturaklı ve ferah. 200 metrekare genişliğinde lebiderya bir daire 40 bin dolar civarında. Size ucuz gelebilir ama onların cebini yakıyor. BİRAZ İZMİR, BİRAZ ANTALYA Efendim Makedonyalı İskender ölünce. İskenderiye, kumandan Lagus ve oğullarına kalıyor (Ptolemaios -Batlemyus- hanedanı). Bunlar asker çocuğu olmalarına rağmen cenkten cidalden hoşlanmıyor. Yayılmayı düşünmüyor, imparatorluk hayali kurmuyorlar. Oturup şiir yazıyor, yeri, göğü, bitkileri, insan vücudunu inceliyor vakitlerini edebi sohbetlerle geçiriyorlar. Zamanla Mısırlılar arasında eriyorlar ki, zaten hükümdarlarına da Firavun deniyor. İşte ünlü "İskenderiye Kütüphanesi" de o yıllarda kuruluyor. Nerede bir kitap yazıldı ise buraya getiriliyor. Bir nüshası çıkarılıp, aslı sahibine iade ediliyor. Yurt dışına yollanan memurlara, sefirlere "bulduğunuz kitabı alıp gelin" emri veriliyor. Rivayetlere göre o yıllarda İskenderiye Kütüphanesinde 150 bin cilt yazma eser bulunuyor. Ancak bahsi geçen kütüphane Bizans İmparatoru I. Theodosius tarafından yıkılıyor. Kitaplar şehrin hamamlarına dağıtılarak yaktırılıyor. Benzeri belki de bir daha toplanamayacak olan kültür hazinesi üç günde duman oluyor. Bazı kaynaklar ise kütüphanenin Sezar tarafından yok edildiğini yazar. Ha Theodosius, ha Sezar... Her halukarda Romalılar! İskenderiye Kütüphanesi aradan geçen uzuuun asırlardan sonra 2002 yılında tekrar hizmete giriyor. BAŞI BULUTLARDA Yine Batlamyusların hüküm sürdüğü yıllarda liman girişindeki Pharos adasına meşhur İskenderiye Feneri kuruluyor (MÖ 245). İnşası kırk yıl süren fener tartışmasız çağının bir numarası, diğerlerine tepeden bakıyor. Mimarı Knidos'lu Sostratus. Yüksekliği Kaidesi ile birlikte 166 metreyi buluyor. Ak mermerle kaplanıyor! Tepesinde bulunan, tunçtan ayna iki fersah uzaktan görünüyor. Geceleri kule de harlı ateş yakılıyor. Bu muhteşem fener M.S. 955 yılında yaşanan zelzele ile yıkılıyor. 1302'de vaki olan ikinci zelzele kaideyi de dağıtıyor. 1400 yılında sadece molozları kalıyor. Sultan Kayıtbay adı geçen adaya şirin bir kale yaptırıyor, limanı emniyete alıyor. Peki fenerden kalan taşları kullanıyor mu? Herhalde yani, saf değil ya. Bahr-i Sefid kıyılarında...KAYITBAY'DAN YADİGÂR İskenderiye fenerinin bulunduğu kayalıkta şimdi Kayıtbay Kalesi yer alıyor. Aslen Çerkez bir köle olan Sultan Kayıtbay, Mekke, Medine, Kudüs, Şam ve Kahire'yi kubbelerle donatıyor. İskenderiye'nin feyz fenerleri! İskenderiye Akdeniz'deki İslam merkezlerinden biri... Tabiin devri ulemasından Atâ bin Yesâr'ın yanı sıra Ebü'l Abbas Mürsî, Yâkut-i Arşi, Dâvûd-i İskenderî, İmam-ı Busayri, gibi büyükler bu şirin şehri mekân tutuyorlar. Ebul Abbas Mürsi Hazretleri Endülüs asıllı bir veli. Ebü'l Hasan-ı Şazilî hazretlerinin has talebesi... Binlerce talebe yetiştiriyor ancak Yakut adlı Habeşli köleye bambaşka ihtimam gösteriyor. Yakut aslında esir tüccarlarının eline düşen siyahi bir gençtir. Bunu Mısırlı bir tüccar satın alıyor, peşine takıyor. Zikrolunan tüccar kârlı bir ticaretin ardından yüklü gemisiyle yurduna dönüyor. İskenderiye açıklarında fırtınaya yakalanıyor. Çok korkuyor. Açıyor ellerini "ya Rabbi" diyor "beni bu fırtınadan kurtar, Yakut'u, Abdullah-ı Mürsi hazretlerinin dergahına bağışlayacağım!" Kurtuluyor da... O DA YAKUT BU DA Ancak Yakut, o kadar becerikli, o kadar sevimli bir genç ki, vermeye kıyamıyor. "Şimdi gidip çarşıdan iri bir yakut alsam" diyor. "Götürüp Abdullah-ı Mürsi Hazretlerine sunsam... Satsın tekkesinin masraflarını karşılasın, hem böylesi daha işine yarar." Abdullah-ı Mürsi Hazretleri uzatılan mücevhere bakmıyor bile, "O yakutu kesene koy" diyor, "git Yakut'umu getir bana!" Yakut kendini şefkatle bağrına basan büyük veliyi çok seviyor, halkaya katılıp derslere başlıyor. Kısa sürede zahiri ilimleri bitiriyor. Gün geliyor hamele-i arşdaki melaikenin zikrini işitmeye başlıyor. İşte "Arşi" lâkabı da oradan geliyor. Hocasının halifesi oluyor, Ebul Abbas Mürsi hazretlerinin vefatından sonra taliplere ilim edep öğretiyor. Bir defâsında dostları ile sohbet ederlerken, bir güvercin gelip omuzuna konuyor. Sanki bir şeyler mırıldanıyor. Yâkût Hazretleri kalkıp yola düşüyor, Doooğru Kahire'ye... Birlikte Amr bin As Câmiine varıyorlar. Vazifelilerden birini buluyor, "bak kardeşim" diyor, "sen minarede bu güvercinin yakınlarını sıkıştırıp yakalıyor, kesip kesip yiyor muşsun. Senden davacı oluyor." Adamcağız şaşırıyor. "Tevbe ediyorum" diyor, "şahit olabilirsiniz bana!" ŞAİR KASİDE HIRKA Ebul Abbas Mürsi hazretlerinin önde gelen talebelerinden biri de şiirleri 90 lisana çevrilen Busayri Hazretleri... İmam-ı Busayri yanık bir Resulullah âşığıdır, ömrü Server-i âlemi anlatmakla geçiyor, salat ve selamlarını sabah rüzgarlarına ısmarlıyor. Son yıllarında vücuduna bir felç iniyor. Hastalık Allahü tealadan... Mümine sabır yakışır. Ancak... Ancak zihninde Resulullah efendimizi meth ve sena eden emsalsiz beyitler uçuşuyor. Ah bir eli tutsa da mısraları döküverse kağıda... O gece rüyasında Server-i Kainatı (Sallallahü aleyhi ve selem) görüyor. Kasidesini takdim ediyor. Efendimiz çok beğeniyorlar, sırtlarındaki bürdeyi (hırkay-ı saadet) çıkarıp ona giydiriyorlar. Bir neşe, bir heyecan! Uyanıyor. Baksa ki nurlu hırka omzunda! Elleri ayakları da eskisinden daha iyi tutmakta. * * * Bütün bunları nereden mi biliyorum? Söylemiştim ya. Mehmed Said Hoca ile çıktık yola! Bahr-i Sefid kıyılarında...HADİKA MONTAZAH Hidivler biraz yaşamaya düşkünmüşler anlaşılan. Nitekim İskenderiye'de yaptırdıkları Montazah Bahçelerinde de zarif köşkler, kasırlar, sanatlı köprüler, albenili kuleler var. O yıllarda bahçede 750 çeşit nebat yetiştiriliyormuş, şimdi uğraşıyor didiniyor 200'ü geçemiyorlar. Ama efendim hidivler şöyle yemiş, böyle içmiş, para dağıtmışlar... Orasını bilemem ama Montazah bahçeleri günümüz İskenderiye'sine nefes aldırıyor. Bütün turist gruplarını götürüyor, göğüslerini gere gere gezdiriyorlar. SULTANÜŞ ŞÜERA İmam-ı Busayri Hazretlerinin şiirleri 90 dile çevrilmiş, okyanuslar ötesinde okunuyor. Ama "Kaside-i Bürde" çok başka... Server-i âlem âşıkları, o yanık mısraları ezberlerinde saklıyor. > DEVAMI YARIN


Ve manevi COĞRAFYA

 
A -
A +
İrfan Özfatura MISIR'da...-5- Ve manevi COĞRAFYA

Ve manevi COĞRAFYA

SEYYİDET AİŞE 12 İmam'dan Cafer-i Sadık hazretlerinin kerimesi, Musa Kâzım Hazretlerinin kız kardeşi... Tarihe İkinci Ömer diye geçen Emevi halifesi Ömer bin Abdülaziz'in hanımı. "Ya Rabbi! İzzet ve celalin hakkı için... Beni cehennemine de koysan seni tevhid ederim" diyen bir Hak âşığı... Söz camilerden türbelerden açıldı mı Kahire, İstanbul ile kıyaslanır nedense.... İstanbul 567 yıllık bir İslam beldesi, Kahire ise Hazret-i Ömer devrinden beri Müslüman... Şehri Amr İbn-i As (Radıyallahu anh) fethetmiş, onun adını taşıyan Camii hâlâ ayakta, Kahireliler buraya çok hürmet ediyorlar, bilhassa Cumaları dolup dolup taşıyor. Ziyarete İmam-ı Şafii hazretlerinden başlamayı düşünüyoruz. Mübarek "önce hocama uğrayın" dediği için Kurafe kabristanının derinliklerine dalıyor, tebe-i tâbiînden Leys bin Sa'd hazretlerinin huzuruna varıyoruz. Dergâh yeni elden geçirilmiş, temiz, bakımlı, sevimli. Kim bilir kimler yetişti burada? İmam-ı Şafii hazretleri gibi bir zirvenin ders arkadaşları da doruklardadır mutlaka. İmam-ı Şafii aslen Kureyşli, soyu Efendimizle (Sallallahü aleyhi ve sellem) birleşiyor. Gazze'de dünyaya geliyor. Henüz beşikte iken babası vefat ediyor. Annesi ile Mekke-i Mükerreme'ye dönmek zorunda kalıyorlar. . ZEKÂ KÜPÜ Küçük yaşta tedrise başlıyor, 7 yaşında hafız oluyor. Sesi pürüzsüz ve berrak. Çok güzel Kur'an-ı kerim okuyor, dinleyenler göz yaşlarını tutamıyorlar. Mâlum Allahü teâlâ iki damlayı çok sever. Kendisi için dökülen gözyaşı ve kendisi için dökülen kan. Muhammed Şafii çocukluk yıllarında kağıt alacak parası olmadığı için öğrendiklerini kemik parçalarına yazıyor. Arapçanın inceliklerine vakıf olabilmek için bir süre çölde (Huzeyl Kabilesi arasında) yaşıyor. Şu hevese azme bakın ki Muvatta' kitabını birinden ödünç alıyor, 9 gün içinde ezberleyip sahibine iade ediyor. YAZIYORMUŞ O gün yine bir ilim meclisinde... Herkes kitaplarını açmış takip ediyor, onun kitabı yok, parmağı ile avucunu karıştırıp duruyor. Ders veren zat rahatsız. Nitekim dayanamayıp soruyor: "Yavrum sen niye ilgisizsiniz böyle, biz ders anlatıyoruz sen elinle oynuyorsun!" -Ben yazıyordum efendim. -Nereye?/ -Avucuma. -Anlayamadım?/ -Dilerseniz okuyabilirim. / -Oku bakayım Bir başlıyor... Ne anlatıldıysa... Kusursuz, noksansız satırı satırına! Hayret! Eli, gözü hafıza! VÂRİS Medine'de İmam-ı Malik Hazretlerinden ders alıyor. O büyük âlimin de teveccühünü kazanıyor. Sonra Bağdat'a gidiyor. Annesi, İmam-ı Muhammed ile evleniyor. Üvey babasının hem kitaplarına, hem de ilmine vâris oluyor. Çok okuyor, çok soruyor, gece gündüz delil senet topluyor. Sayısız mesele çözüp, fukahanın önünü açıyor. *** Mehmet Said Arvas Hoca "Biliyorsunuz" diyor, "selâm vermek sünnettir, almak farz. Ama verenin kazancı daha fazla... Essebebü failün... Hayra kapı açıyor zira.. Sünnet işliyor, farzı da işletiyor. İşte mezhep imamlarımız da öyledirler... İşlerimizden, ibadetlerimizden hisse var onlara." İmam-ı Şarani Şaranî Hazretleri de küçük yaşta ilim yoluna düşenlerden, Aliyy-ül-Havvâs gibi bir alimin sohbetlerinde yetişiyor. Öylesine gayretli ki kendini çene altından tavana bağlıyor, sabahlara kadar okuyor, zikrediyor. Gün geliyor önüne konan lokmayı kokusundan anlıyor. Bu helâl, bu haram diyebiliyor. Bu nasıl bir bilgi, nasıl bir gayrettir ki, Mizan-ül Kübrâ ve Tabakat-ül Kübrâ gibi 300 küsur eseri kaleme alıyor. DOĞRU AMA Bir adam hasta diyelim... Sancılar içinde kıvranıyor. Soruyorlar nasılsın? "İyiyim elhamdülillah!..." Halbuki yalan! Öbürü başlıyor anlatmaya: "Şöyle halsizim, böyle takatsizim..." Tamam, doğru ama... Birincinin yalanı, ikincinin doğrusundan daha evla! Biri sabrediyor, şükr ediyor, öteki Cenâb-ı Hakkı şikayet ediyor kullara. ÜSKÛT! Yine İmam-ı Şaranî hazretleri buyuruyor: Sorsalar ki "Allahtan korkuyor musun?" Cevap verme. Sus! "Korkuyorum" desen yalan. "Korkmuyorum" desen facia! "Allahı seviyor musun" sorusu da ona keza! "Seviyorum" desen aşıklar gibi olmalısın, "sevmiyorum" desen sümme haşa! HAYIRLISI Cenâb-ı Hakk bir kuluna buyursa ki "iste benden ne istersen!" Bir şey isteme. Neyin ne olacağını bilemeyiz zira. Sevdikleriniz sizin için şer, sevmedikleriniz hayr olabilir. Bük boynunu, sesini çıkarma. Salabe zengin olmayı diledi. Netice ortada.. ZEHİR DENENİR Mİ? "Bana kim iftira atsa belâsını buluyordu. Başına bir dert geliyordu, üzülüyordum. Hacca gittim rükn ile makâm arasında ellerimi açtım "Ya Rabbi benimle uğraşanlara musibet verme! Hakkımı helal ettim onlara!" Mehmet Said Hoca ekliyor: İslam büyüklerini imtihan etmek zehiri tecrübe etmek gibidir. Hiç "içeyim bakalım, ölecek miyim" der mi insan? Ve manevi COĞRAFYA

Ve manevi COĞRAFYA

Ve manevi COĞRAFYA

Gazetemizin okuyucularına dağıttığı Evliyalar Ansiklopedisi çok şey öğretmiş bize... Aynı sokakta oturanlar İbrahim Gülşeni hazretlerinden bihaber yaşıyor. İbrahim Gülşeni İbrahim Gülşeni Azeri asıllı bir Türk âlimi. Tebriz'de Dede Ömer Ruşenî'nin sohbetlerinde yetişiyor. Yavuz Selim'in Mısır'a yaklaştığı günlerde Tomanbay gelip kendisinden yardım, himmet istiyor. İbrahim Gülşeni Hazretleri net bir şeklide "Sakın savaşma" diyor, "git padişaha tabi ol!" Dinlese rahat edecek ama meydana çıkıyor. Ridaniye'de bozguna uğruyor. İbrahim Gülşeni Hazretleri Kanuni devrinde asitaneye davet ediliyor, uzunca bir süre İstanbul camilerinde vaaz nasihat veriyor. Daha evvel Kahire'ye gitmiş ama İbrahim Gülşeni Hazretlerinin dergâhını bulamamıştık. Halbuki zor değilmiş, bilenle yola çıkmanın rahatlığı işte... Dergâh ne yazık ki perişan, cam çerçeve kalmamış, ha yıkıldı ha yıkılacak. Türklerin buraya kafilelerle gelmesi Mısır makamlarının da dikkatini çekmiş. Restore edilecek inşaallah. * * * Biliyorum olmadı... Olamazdı da. Kahire âlimleri böyle bir sayfaya sığmaz! Zünnûn-i Mısrî, İbrahim Desûkî, İmam-ı Süyûtî, Ayderûsî... Hangi birini anlatabiliriz ki? Sadece Mehmed Said Arvas Hocadan duyduklarımı paylaşmak istedim. İçimde kalacaktı yoksa... Ve manevi COĞRAFYA

"Kerimet-üt Dareyn" Cafer-i Sadık hazretlerinin gelini... Çok zahide, çok abide... Sırlara vakıf bir gönül ehli... Kahireliler ona "Tahire" ve "Kerimet-üt Dareyn" diyorlar. Seyyidet Nefîse Seyyidet Nefise Hazretlerinin medfûn olduğu külliyeye yaklaşırken Mehmed Said Hoca ikaz ediyor: Büyüklerin hayatları ile memâtları arasında fark yoktur. Sağken yanlarına nasıl gidiyorsak yine öyle olmalıyız. Onların dirilerden daha fazla haberi var. Hayatta sadece gözlerimiz görür, vefat edeninin ufku açılır her yandan. Kabre yaklaşınca selâm vereceğiz "Esselamu aleyki ya Seyyidet Nefîse!" Bir fatiha-i şerife, 11 ihlâs okuyacağız. Adımızı babamızın adını söyleyerek kendimizi tanıtacağız. Kabirlere bakıp, ibret alacağız. Boynumuzu bükeceğiz, kırık bir kalp ile dua edeceğiz. Ene inde münkesiril kulûbi... hadisi kudsi "Ben kalbi kırık olanların yanındayım!" Süfyanı Sevri Hazretlerine biri geliyor. "Bizim ailemiz geniş, maişetimiz dar. Hani bazen un yağ bulamıyoruz da..." - Evden un yağ istedikleri zaman sen hem kendine dua et, hem bize dua et! O an kalbin kırıktır zira. Allahü teâlânın dostlarına sığınan zarar etmez, onları vesile eden kazanır. Büyükler şefkatlidir, merhametlidir, bize sahip çıkarlar. "İzâ tahayyertüm fi'l umuri, festaînu min ehli'l - kuburî!" buyurmuşlar Ve manevi COĞRAFYA

SEYYİDET SÜKEYNE Hazret-i Hüseyn'in Rebâb Hatun'dan olan kızı... Asıl adı Umeyme, ya da Emine... Kocası Abdullah Kerbela'da şehit oluyor. > BİTTİ


İlmiyle âmil bir âlim Prof. Orhan Karmış

 
A -
A +
İlmiyle âmil bir âlim Prof. Orhan Karmış

PROF. DR. ORHAN KARMIŞ Fransızca, İngilizce, Arabî, Farisî bilirdi. Başta Tatarca olmak üzere Türk lehçelerine hakimdi. Almanya'ya gittiğinde yaşı 52'ydi, oturup 6 ayda Almanca öğrendi. GÖNLÜNE GÖRE... Vefat edince donduk kaldık. Rahmetli babam vasiyetini yazmış olmalıydı. Binlerce kitabı var, şimdi kim bilir hangisinin arasında? İlk önce lügati açtık. Çünkü o daima elinin altında. Umduğumuz gibi çıktı, vasiyet orada! Sadece iki satır yazmış: Besmele... Hamdele... İstek tek cümle: "Naaşım Halid bin Zeyd hazretlerinin yakınına defnedile!" Ağabeyim Mücahit ile o kadar şaşkınız ki birbirimize soruyoruz. "Halid bin Zeyd kimdi?" Neden sonra uyandık, tabii yaaa... Eyyûb Sultan! Tam da o gün Üzeyir Garih öldürülmüş, defin kesin yasak. Mezarlıklar Müdürü usulen soruyor "merhumun adı?" - Orhan Karmış - Nee! Hocam rahmet-i rahmana mı kavuştu? İnna lillah.. Söyleyin ne emriniz var? İşler tıkır tıkır... Kıl çekiyoruz tereyağından... Üç ay sonra annem vefat etti. Onu da yanına defnettik, bıraktık mı baş başa... HAYYE ALESSALÂH "Abim ve ben babamızın duasını ayan beyan hissediyoruz. İnanıyor musun bize yol gösteriyor hâlâ. Sahip çıkıyor. Geçen rüyamda kabrini ziyaret ediyormuşum... Bir asansörle iniyorum toprak altına. Aaa babam karşımda... Nasıl neşeli, nasıl ferah. 'Görüyorsun ya oğlum' diyor, 'çok rahatım.' Doğrusu imreniyorum ona... - Niye diye sormayacak mısın? - Niye baba? - Çünkü bir vakit bile borcum yok! Aman namazlarını aksatma!.. Sıçrıyorum, müezzinler minarede, İstanbul yeni bir güne uyanıyor... İlmiyle âmil bir âlim Prof. Orhan Karmış

Orhan Karmış Hoca halk adamıydı, düğünlere de cenazelere de katılır, sevinci de, hüznü de paylaşırdı. Okuduğu aşr-ı şeriflerle yüreğimizin pasını siler, duygulu dualarıyla ağlatırdı. SUNUŞ Orhan Karmış 1937 Bursa doğumlu... 1966 Ankara İlahiyat Fakültesi'den mezun... İhtisasını Bağdat Üniversitesi'nde (1969), doktorasını Ankara İlahiyat Fakültesi'nde tamamladı (1975). Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde dekanlık yaptı. Milli Eğitim Bakanlığı'nın isteği üzerine Almanya'daki Türk çocuklarının dinî eğitim ve öğretim müfredatını hazırladı. Uzun yıllar hem gazetemizde köşe yazdı, hem de TGRT ekranlarında ilmi, ahlakî konuları anlattı. Lisana çok hakimdi. Türkçe'yi berrak konuşur, bir kullandığı kelimeyi bir daha asla kullanmazdı. 2001 yılında Rahmet-i Rahmana kavuştu. O muhteşem tefsir programları unutulmadı, sesi hâlâ kulaklarımızda. Nereden baksanız hata... Bugüne kadar Orhan Hocayı anlatmalıydık okuyucularımıza. Vefat yıl dönümünü beklerken tarihi kaçırdım desem kim inanır ki? Resmen ihmal... Vefasızlık derler buna... Peki Orhan Amcayı en iyi kim anlatır? Elbette oğlu Mustafa! Sağ olsun kırmıyor, hatıralarını paylaşıyor. *** Babanı hangi hususiyeti ile hatırlarsın diye sorsalar "derdini severdi" derim galiba... Henüz üç yaşında iken ranzadan düşmüş ayağını kırmış. O zaman sınıkçılar var, yanlış bağlıyorlar. Bir bacağı üç santim kısa kaynamış, yürürken zorlanırdı bayağı. Anneciği bir Kur'an-ı kerim âşığı... Elifbayı onun eteği dibinde öğreniyor, ağzı süt kokarken hafız oluyor. Yetim kaldığında daha 13 yaşında... Başında iki abla, bir kız kardeş, bir ana! İmam Hatip okuluna gidiyor ve rahat bitiriyor... Ama o yıllarda İmam Hatip mezunlarını İlahiyata almıyorlar (garabete bak). Babam da Bursa Erkek Lisesi'nin (ki zor bir lisedir) imtihanlarına giriyor, bir defada hepsini veriyor. İlahiyat Fakültesinden mezun olduktan sonra bir süre Bursa Alacahırka Mescidinde imamlık yapıyor. EYYÛB BABA Annemin babası ise Bursa Setbaşı'nda muhallebicilik yapan cömert babacan bir insan. Eyyûb Baba diyorlar ona... Çırağa para mı lazım oldu? Kasayı açıp alabiliyor pekala. Keşkülü, kazandibi çok meşhur ama dondurmada bir numara! Annem ilk mektep yıllarında fukara bir arkadaşı ile Durak Muhallebicisinin önünden geçiyor. Kızcağız tavukgöğüslerine bakarak "aaa bunlar da ne" diyor. Bursa'da yaşa da tavuk göğsünden tatma. Olacak şey mi yaa? Dedem çok üzülüyor, o gün iki karar alıyor. Bundan böyle vitrine mal konulmayacak. Biir! O ailenin evine tepsi tepsi tatlı yollanacak! İkiiİ! Ki ölene kadar yolladı, kimsenin de haberi olmadı... Rahmetli annem öyle bir babanın kızı işte... Gün boyu cüz elinde, dedikodu yapmaz, yaptırmaz. Zaten onu gören kadınlar toparlanır. "Hışşt susun Aynur Abla!" Babamın master programı çerçevesinde Bağdat'da 4 yıllık bir eğitimden geçmesi gerekiyor. Ama iki yılda bitirip atıyor. Üstelik çoluk çocukla... Demek ki annem hiç ayak bağı olmamış ona. AHDE VEFA Babam bayramlarda kandillerde eşin dostun kapısını çalar. Abimle ben takılırız ardına. "Bakın çocuklar şurada filanca teyzemiz var, beş dakkacık uğrayalım." "Sevaptır, gelmişken falanca amcayı da atlamayalım." Ki bunlar dıdının dıdısı, yakın akraba olsa can feda... Biz abimle "üf yaa üff" der mızıkırız, şimdi Pınarbaşı'nda bisiklet kiralamak ya da Kültürparkta dönme dolap sefası yapmak varken biz burada... Bilsek mahallede kalır, cilli (misket) oynarız di mi ama? Babam başımızı okşar "ahde vefa evlad" der, "ahde vefa!" İyi ama şunlar sana vefasızlık ediyor! İşine gelmeyeni duymaz. "Allahü teâlâ cennette cem eylesin" diye bir duası vardır, onu söyler, laf arada kaynar. ŞOFÖR KAVGASI! Babam etrafındakilere çok önem verir, fikirlerini sorar. Düşünün dekanlık yapıyor ama odacısı ile arkadaş. Bir ara şoförü yaş haddinden emekli oldu, Selçuk Üniversitenin bütün şoförleri (43 tane idiler hiç unutmam) birbirine girdi. Hepsi babamın hizmetinde olmak istiyor. Babam kul hakkından, vakıf hakkından çok korkardı. Makam arabasını şahsi işinde kullanmaz. Hatta devlet işinde de kullanmaz. Akşam telefon eder, "gel oğlum beni al!"  Numune bir aile reisiydi. Dolabı açar, bakar, ne eksik? Şunlar, şunlar. Gider tek tek alır, eve bir şeyler taşımaktan zevk duyar. Malın iyisini hesaplısını bilir, sebzeden meyveden, yağdan, peynirden anlar. SABIR TAŞI OLSA Babamın, annemin ve ağabeyimin toplam 23 ameliyatında refakatçi oldum. Bu yüzden doktorlardan ürkerim hâlâ. Babam iki günde 148 tane taş düşürdü, gıkı çıkmadı inan. Ömür boyu hekimlerden nasihat aldı. "Bunu yeme hocam taş yapar", "şunu yeme hocam gaz yapar." İyi hepsini siz yiyin o zaman. Sanırım 1992 idi böbrek yetmezliği başladı. Konya'dan Hacettepe'ye götürdüm, acilden aldılar. Üre azami 33 olması gerekirken 330'a çıkmış. Kreatenin 0,5 - 0,8 arası normal, ama onunki 18'i aşıyor. Şuurunun yerinde olmaması lazım. Halbuki hafıza taş gibi. Hemen fistülü açtılar, böbrekler iflasta. Doktor bir şeyler soruyor, makul cevaplar veriyor. Hoca asistanlara döndü. "Bu değerlerin doğru olduğundan emin misiniz?" Bir daha yaptılar. Rakamlar tamam. O sıra söz bir öğretim üyesinden açıldı, babam "tanırım" dedi, telefonunu ezberden söylüyor. Hayret ki hayret. Kendi adını bile hatırlamaması lazım o anda... Neyse yatırdık. Ertesi gün Enver Abi ziyaretimize geldi. Her zamanki gibi güler yüzlü, neşe saçıyor. "Orhan Hocam gözün aydın TV açıyoruz. Size tefsir programı yaptıracağız inşallah." "Sağ olsun bize moral veriyor" diyorum, "gönlümüzü yapıyor..." Henüz TGRT hayal, babam desen yarı mevta... Ama hayaller hakikat oldu, babamın programı büyük ilgi gördü halkımızdan. Bin iki yüz bölüm bu dile kolay! Sonra hastalık nüks etti. Durumu fark eden seyirciler hücum ettiler, böbreklerimiz feda olsun hocaya! İlaçla ameliyatla düzelecek safhaları geçmişiz. Tek çare var "nakil!" Gelgelelim ne benimki ne de ağabeyiminki uyuyor. Üç böbrekli bir adam geldi, baktılar "ı ıh!" BOMBAY YOLUNDA O yıllarda böbrek naklinde Hindistan çok iyi. Gitmeye niyetlendik ama nasıl kriz, kimseden kuruş çıkmıyor. Eşten dosttan zar zor 20 bin dolar bulduk. Hesabımıza göre 13 bin dolara nakil yaptıracağız, 7 bin doları da yola, konaklamaya harcıyacağız. Müracaatımız tamamen resmî yollardan... Diyaliz zor vaka, yolculuk nasıl çekilmez oluyor anlatamam. Neyse düşe kalka vardık Bombay'a. Haftada üç gün makineye giriyoruz. Sabir Taji diye bir Hintli arkadaş var, yardımcı oluyor. Ortalık fırın gibi, termometrede 70'i gösteriyor... Ben buzlu suları, serin gazozları götürüyorum, babama tek damla yasak. Garibim yattığı yerden hatim ediyor. Sabah namazında ilk sayfayı açıyor, yatsı ile el Fatiha. Acaba el altından böbrek arasak mı? Rahmetli kurallı bir insan, lafını bile ettirmiyor. Her şeyin kayıtlı kuyutlu olmasını istiyor. Haliyle iş uzadı, 51 gün geçti, paralar bitti bitiyor. Otelci de hissetti mi ne? "Gidin artık" diyor. Nereye gideceksin, adamcağız can çekişiyor. Bekle bekle bir hareket yok. Sahi dönsek mi acaba? Babam da bana acıyor zahir, "oğlum yarın bi bilet baksan?" TAM DÖNECEKTİK Kİ... O akşam bir telefon. İstanbul'dan... -Hocamızın selamı var. Böbrek bulundu say!.. "Nasıl yani" diyorum içimden. Temenni herhalde, belki de dua... Bizimle Govin adlı bir tabip ilgileniyor. Ameliyatı yapacak cerrah. Sadece Nanavati Hospital'ın değil Asya'nın en iyi uzmanı. Görsen Meksikalı sanırsın, hani Western filmlerinin sarkık bıyıklı amigolar olur ya... Bu Govin sabah erkenden geldi, çok neşeli, elleri bıyıklarında! "Mister Karmis müjde. Böbrek bulundu hem de Müslüman'dan!" Ohh... Şükür. Elhamdülillah! Bahsi geçen delikanlıyla tanıştım. Pırıl pırıl bir çocuk, kendiliğinden gönüllü, bilmem nereden estiyse aklına!? Babamın ihlaslı bir mümin olduğunu söyledim, çok mutlu oldu, ayakları yerden kesildi adeta. Neyse ameliyat oldu bitti, yirmi gün sonra geçtik dönüş yoluna... Havaalanında 6 saat beklemişiz, ben uflayıp pufluyorum. O oturup Kur'an-ı kerim okuyor. Izdırabı yok mu? Var! Yüzüne bakıyorum, gülümsüyor. İstanbul'a geldik kısa bir süre sonra tekrar çıktı ekrana. HERKESE HER KESİME Bir gün Bolu dağında mola vermiştik. Bir Kuveytli koştu geldi eline kapandı. "Sırf sizin için uydu anten kurdum. Kıraatınız harika. Arap olmalısınız mutlaka... " Bir general hanımı aradı yine. "İslamiyet ne muhteşemmiş meğer, siz şimdiye kadar neredeydiniz hocam?" "Orhan Karmış Sizlerle" adlı bir program yapmıştık. Seviyeli münazaralar.... Bülent Ecevit tam dört kere aramıştı mesela. Demirel, Erbakan, rahmetli Türkeş ve rahmetli Özal'ın istişâre ettiklerini biliyorum. Her dönem "mebusluk" teklifleri gelir. Amerika, Arap ülkelerindeki üniversiteler servet döker ayağına... Yok! Parayla pulla, makamla işi olmaz. O, Efendimize (Sallallahü aleyhi ve sellem) âşıktı. Gözlerini de Server-i âlem gibi kapadı... Tam 63 yaşında... Büyükle büyük çocukla çocuk! Bizim hayatımızda Ankara yıllarının yeri ayrıdır. Seyyid Emin Garbi Arvas gibi dostumuz vardı zira... "Emin Amcaya gideceğiz" dendi mi Mücahit abimle giyinir, kapıya çıkardık anında. Mübareğin evinden çay (tabii ki kaçak) eksik olmaz... Gülsüm Teyze kekler kurabiyeler hazırlar, bizi hoşça tutar. Meğer Emin Amcanın boyu 170 filanmış. Biz onu dağ gibi sanırdık, devler tıfıl kalır yanında... Tertemiz bir yüz, şık elbiseler ve çok güzel kokar. Eline sarılırız miss. Ayağının altını öpesimiz gelir inan. Babamla bir araya geldiler mi girift mevzulara dalar, bambaşka âlemlere yelken açarlar. Menkıbeler, kıssalar... Küçükler de hisse kapar. Babam kimseye mesafe koymaz, gençle genç, çocukla çocuk olur, bir ortak payda bulur mutlaka. Hiç unutmam bir ara Sadık Söztutan, Ferhan Dinçer'le (Allah Rahmet Eylesin) Ali Sami Alkış'ı getirmişti. Söz futboldan açıldı. Sadık Abi babamın sıkılacağını sanmış olmalı, mevzuu değiştirmek için fırsat kolluyor. Oysa o muhabbete göbeğinden daldı, eski golcülerden, unutulmaz maçlardan, Peleli, Eusobyolu, Didili yıllardan bir anlattı, şaşakaldılar. Dersleri de öyle geçermiş, talebeleri bayılırlar. Zil çalar, kimse kalkmaz. N'olur bitmesin diye yüzüne bakarlar... Almanya'da Türk çocukları için bir program hazırlanıyor. Sonders Inst... Burada kabul görmek kolay değil. Babam Fransızca, İngilizce, Arabi, Farisi bilirdi. Başta Tatarca olmak üzere Türk lehçelerine hakimdi. Almanya'ya gittiğinde yaşı 52'ydi, oturup Almanca öğrendi. Batılılar çocuklara her şeyi resimle anlatıyorlar. Konu İslam tarihi. Peygamber efendimizi resimlemeye kalkıyorlar. Babam onları, niye olmayacağına ikna ediyor. "Tamam" diyorlar, "sen yaz, biz imzalayalım." Aradan yıllar geçti, bi vesile ile Almanya'ya gittik. Enstitü ayaklandı, elini öpen öpene. Müdür kapıda karşıladı, kollarını kocaman kocaman açmış. Adam ağlamaklı "Vay Herr Karmış vayyy!..


Bir 27 Mayıs vardı!

 
A -
A +
Bir 27 Mayıs vardı!

ADNAN MENDERES 28 Mayıs 1960 günü kimse sokağa çıkmadı, aydınlar tepki koymadı. Bu da ihtilalcileri cesaretlendirdi, darbe bayramlaştırıldı. Adnan Bey, kendisini darağacına götüren savcıya "sizi de yorduk" diyecek kadar zarif, darbeciler ise idamda kullanılan ipin bedelini Menderes'in eşinden isteyecek kadar kabaydı!.. Bir 27 Mayıs vardı!

BEYOĞLU SOKAKLARI 6-7 Eylül 1955 tarihinde Selanik'te Atatürk'ün evine bomba atıldığı iddiasıyla Beyoğlu'nda Rum azınlıkların iş yerleri yağmalanmış ve binlerce kişi evini terk etmek zorunda kalmıştı. Yassıada Mahkemesi, bu olaydan da Menderis'i sorumlu tutmuştu. Bir 27 Mayıs vardı!

İDAM KARARI YASSIADA'DA İhtilalin ardından Yassıada'dan 15 idam kararı çıktı. Milli Birlik Komitesi, kararı değerlendirecek birikime haiz değildi, odalar dolusu dosyayı okuyamaz, anlayamazdı. Tayyare ile yollanan özete göz ucuyla bakıldı. Aralarında sert tartışmalar yaşandı, neticede "4'ü asılsın" buyurdular!.. Bir 27 Mayıs vardı!

Adnan Menderes, rezil bir muayeneden birkaç saat sonra asıldı. HATA YAPTI! Milli Birlik Komitesi dediğin bir avuç küçük rütbeli subay, dağıtması kolaydı. Menderes'in tertipden haberi de vardı. Ancak "köyüne yol, su, elektrik götürdüğüm erler bana silah doğrultmaz" dedi, hata yaptı. SUNUŞ Adnan Menderes 1930'da Serbest Fırka'nın Aydın Teşkilatı'nı kurdu ve Vilayet Başkanı oldu. Bu parti kapatılınca CHP'ye girdi ve 1931 yılında Aydın Milletvekili seçildi. Saraçoğlu Hükümeti'nin Toprak Kanunu Tasarısı'na itirazda bulununca, CHP Disiplin Kurulu tarafından ihraç edildi. 1946 seçimlerinde DP'den Kütahya Milletvekili seçildi, parti içinde hızla yükseldi. 1950 seçimlerinde oyların 53.5'ini alarak Başbakan oldu. 10 sene zarfında ulaşım, enerji, eğitim, sağlık, şehirleşme ve sanayileşme yolunda ciddi adımlar atıldı. 27 Mayıs 1960 askerî darbesiyle devrildi. Yassıada'da taraflı bir mahkemenin önüne çıkarıldı. Dayanılmaz işkencelere maruz kaldı ve asıldı. Yıl 1966... Belki de 67... Zeynep Kamil İlkokulunda talebeyim. Ders herhalde hayat bilgisi... Önümüzde Ünite Dergisi... Kapakta tören adımı yürüyen askerler, üzerlerinde üç jet uçmakta... Öğretmen ansızın esneyenlerden birini kaldırdı, "sen anlat bakiyim!" Garibim alâkasızdı, kitabındaki asker resimlerinden aldığı ilhamla saçmaladı, "27 Mayıstaaa... Yurdumuzu düşmanlardan kurtardı!.." -Hangi düşman yavrum? Kim kurtardı? -... Üstelemedi, "peki hanginiz söyleyecek?" Kalkan parmakların arasında benimki yoktu ama gözüme baktı. "Söyle İrfan! 27 Mayıs'ta ne oldu?" - İhtilal oldu örtmenim, Başvekil asıldı! Çevremiz silme Demokrat Partiliydi, tafsilata da girebilir, İnönü'ye, Gürsel'e, Egesel'e laf sokabilirdim. Ama korku vardı, evde konuşulanlar mektepte anlatılmazdı. Kadıncağız uzun uzun "cık cık" etti, suratı karıştı. Şimdi düşünüyorum da el kadar çocuklara idam, ihtilal nasıl anlatılırdı? Hem darağacı kurmanın nesi kutlanırdı? Darbecinin hakkından darbeci geldi, bu garabet 80 ihtilalinden sonra kaldırıldı. Hatta, İETT otobüslerinin tabelalarından "Hürriyet Meydanı" (Bayezid) ifadesi de kazındı. Olmazdı ama, Hürriyet'in bu kadarı da fazlaydı! KİBAR, UMURSAMAZ Biliyor musunuz Menderes'in sonunu kibarlığı getirdi. Bir de umursamazlığı... Milli Birlik Komitesi dediğin bir avuç küçük rütbeli subay, dağıtması kolaydı. Kaldı ki Başvekilin tertipden haberi vardı. Ancak "köyüne yol, su, elektrik götürdüğüm erler bana silah doğrultmaz" dedi, hata yaptı. Aslında ihtilalciler de sancılıydı. Erzurum'dan General Gümüşpala "Siz kimsiniz, kimden emir aldınız" diye sorunca panik başladı. Genelkurmay Başkanı Rüştü Erdelhun Paşayı bile aşağılayıp, cezaevine tıkmışsın. Kendi komutanına saygısız davranmışsın. Bu yüzden mütekait Kara Kuvvetleri Komutanı Gürsel'in gölgesine sığınıldı. Menderes'in efendiliği işte. Muhsin Batur yolunu kestiğinde "Hayır albayım, beni tutuklayamazsınız" dese ne olurdu sahi? Muhsin silahını çıkarıp vuracak mıydı? Vurursa vursun! Zaten asacaklar, hiç değilse mahkemelerde sürünmez, yorulmazdı. Uzatmayalım Cumhurbaşkanı, Bakanlar, Tahkikat Komisyonu üyeleri ve DP milletvekilleri evlerinden alınıp Harp Okulunda toplandı. Neden Harp Okulu? Niye böyle tatbiki darbe dersleri? Çocuklar öğrensin ileride lâzım olur belki. HER HALÜKÂRDA Menderes'i İmralı'ya götüren hücum-botuna alelacele darağacı kuruldu. Eğer aksi bir karar çıkarsa infazı gemide yapacaklardı. Gözlerini kan bürümüştü. Sen misin oligarşinin tekerine çomak sokan? Nefretlerini saklamıyorlardı. Ada komutanı Yarbay Tarık Güryay, koca Başvekili elinde sopayla karşıladı, yüzünden düşen bin parçaydı! Menderes, 5 ay boyunca tecrit edildi, nöbetçi subaylar sorularını duymadı. Konuşma melekesini kaybetmeye başladı. Bir gün dayanamadı, Yzb. Çakır'a, "Biliyor musun? Buna taksitle ölüm diyorlar" diye fısıldadı. Yassıada'da fırça atan atana. Bir ara Salim Başol saydırdı: "Şu kadar sene memleketi yönettiniz, tüccarlara, köylülere milyonlarca lira harcadınız, askerlere hiç bir hizmetiniz olmadı, hepsi bodrum katlarında çatı aralarında sefalet içinde yaşadı!" - Muhterem Başkan, omuzlarında bu şerefli yıldızı taşıyan subaylarımızın milletin saadetini kıskanacağını sanmıyorum. Cevap güzel ama, kurt, "suyu bulandırdın" diyorsa bulandırmışsındır. Kuzunun, derenin aşağısında olması kararı bozmazdı. MEZARLAR HAZIR İdamdan aylar evvel zeytin fidanı dikilecek bahanesi ile 150 çukur kazıldı, meyve sandığı bahanesi ile tabutlar çakıldı. Kale direkleri diye darağaçları hazırlandı. Hem dış baskılardan korktular, hem de Menderes'in sağ çıkmaması için her şey yapıldı. İdamdan iki gün evvel Menderes zehirlendi. Halk "uyku haplarını biriktirip intihara yeltendi" yalanı ile uyutuldu. TRT ellerindeydi, basın, külliyen yanlarındaydı... Başvekil ilacın tesiri sürerken, ayıltıldı ve apar topar ipe yollandı. Bu yargılamanın adil olmadığı vakıa, nitekim Salim Başol "sizi içeri tıkan güç böyle istiyor" demekten sakınmadı. İşin hukuki cihetini bırakalım hukukçular konuşsun ancak hekimlerin yaptıklarını (bir hekim olarak) sindirebilmiş değilim. Mesleğin haysiyeti, edilen yeminler hiçe sayıldı. Henüz şuuru yerine gelmeyen, ayakta sallanan hastaya sağlam raporu yazıldı. Hakaretin de bir sınırı olur. Asmadan az evvel zavallının bi tarafına (rektal tuşe) parmak atıldı. İSTİRHAM EDİYORUM Adnan Bey'in kapatıldığı odaya yerleştirilen bir mikrofonla bütün konuşmalar kayda alınmıştı. Gün geldi bu bantlar Nazlı Ilıcak'ın eline geçti ve yayınlandı. (Bkz: Menderes'i Zehirlediler!) 17 Eylül 1961... Saat onu beş geçiyor. Komutanla birlikte Ord. Prof. Dr. S T. odaya dalıyor. ST: "Şöyle bir umumi muayene edelim." Komutan: "Utanmayın, utanmayın!" (Herhalde belden aşağı iniyorlar) ST: "Efendim bir şey unutmuşuz. Prostat muayenesi yapalım da..." Menderes: "Efendim?" ST: "Prostat muayenesi yapılacak." Menderes: "Yok bir şey..." ST: "Ama lâzım..." Menderes: "Nasıl olacak bu?" ST: "Şey ile, eldivenle. Prostatta bir şişlik filan var mı? Bir defa müsaade edin efendim, pantolonunuzu çıkartın... Yatağın üzerine bu şekilde durun, rica ederim!" Menderes: "İstirham ederim, utanıyorum." Dr. Z: "Eğilin efendim, eğilin, eğilin! Ellerinizi yatağa koyun!.." Adnan Menderes, bu rezil muayeneden birkaç saat sonra asıldı. Ne yani, prostatında bir anamoli çıksa, tedaviye mi alacaklardı? İDAMLIK SUÇA BAK! Bir iki örtülü ödenek iddiası, birkaç radyo konuşması... Adamcağızı ipe götürecek tek delil yoktu, ihtilalciler "anayasayı tebdil, tağyir, ilga ve ihlal" gibi muğlak bir bahaneye sarıldı. Efendim laikliği zedelemişmiş. Ne zaman? Eyyûb Sultan Türbesini ziyarete açtı ya, n'apsın daha? Üstelik uçak kazasından kurtulunca adak kestirmiş! Hele bakındı şuna! Arapça ezan zaten yeterli cürm, adamı astırmaya yeter de artardı. HANİ ÖZEL HAYAT? Halk Partililerin Baykal kasetine gösterdikleri tepkiyi anlayabiliyorum, mahremiyet ortalığa saçılmamalı. Lâkin... Lakin onlar daha beterini yaptı. Savcılar gözü yaşlı Berrin Menderes'e, üstelik üç çocuğunun gözü önünde, kocasının çekmecesinden çıktığı iddia edilen kadın külotunu gösterecek kadar alçaldı. Halbuki ellerinde ne ses, ne de görüntü vardı! Neler söylendi? Neler yazıldı? Menderes, tam boynuna ilmek geçirileceği sırada cellada; 'Dur!' demiş ve dudakları, yalnız kendi gönül kulağına ve Allah'a hitap ederek 2-3 dakika boyunca kıpırdamıştır. Dua ettiği besbellidir. * Necip Fazıl Kısakürek "Son Posta" (Gardiyanın anlattıklarından) *** "Sonradan öğrendiğimize göre hakim, savcı ve subay maskesi altında idamını seyretmeye gelen katiller, yağmurun şiddeti karşısında çil yavrusu gibi dağılmış, Menderes'in son anını görme zevkinden mahrum kalmışlardı." * Gazeteci Yazar Mustafa Armağan *** "Dışarıda hava birdenbire kararmıştı. Koğuşta dahi birbirimizi seçemez olmuştuk. Saat tam 13.23'te bir 'Allah' sesi etrafa yayıldı. Bu ses, Menderes'indi. İki dakika sonra semadan tufan hâlinde bir yağmur sağanağı indi. İmralı'da bulunan karaağaçların dallarında tüneyen on binlerce kuş, yağmurun şiddetinden dolayı yerlerinden fırlayıp havaya kalkmışlar ve etrafı büsbütün karartmışlardı..." * Bolu Mebusu Reşat Akşemsettinoğlu *** "Asla muğber (dargın) değilim ve hiçbir iğbirar duymuyorum. Sizin ve diğer zevâtın iplerinin hangi efendiler tarafından idare edildiğini biliyorum. Onlara da dargın değilim... İdam edilmek için ortada hiçbir sebep yok. Ölüme karar-i metanetle gittiğimi, silahların gölgesinde yaşayan kahraman efendilerinize acaba söyleyebilecek misiniz? Dirimden korkmayacaktınız. Ama şimdi milletle el ele vererek, Adnan Menderes'in ruhu sizi ebediyete kadar takip edecek ve bir gün sizi silip süpürecektir. Buna rağmen dualarım (üzeri çizilerek merhametim yapılmıştır) sizlerle beraberdir." * Adnan Menderes *** "Bütün Türk vatanperverleri bu muazzam ve büyük günün heyecanı içindedirler... Hakiki hürriyetin saati çalmıştır. Atatürk inkılaplarına bağlı demokratik bir memlekette Türklüğün şerefine yakışan bir nizamın temelleri atılmaktadır. Yaşasın Türk milleti. Yaşasın Türk ordusu!" * Çetin Altan (27 Mayıs 1960 - Milliyet)


Moğolların izinde General Frunze

 
A -
A +
General kansız işlerden hoşlanmaz, Buhara'da gök kubbeli medreseleri, firuze minareli mescitleri yıkar, adeta Cengiz'e nazire yapar. Moğolların izinde General FrunzeHeykeli dikilecek adam! Frunze Komünistler için önemli biri olmalıdır ki laşesini Kızıl Meydan'da, Lenin Mozolesi'nin arkasındaki duvara koyarlar. Doğduğu şehrin (Bişkek'in) adını Frunze olarak değiştirir. Gemilere, akademilere adını verir, Moskova'da bir semti de onun adıyla anarlar (Frunzenskaya) Takdim Mihail Vasilyeviç Frunze 1885 yılında Bişkek'te dünyaya gelir. Babası kendi halinde bir sağlık memurudur. Önce Almaata'da okur, sonra St.Petersburg'a gider Politeknik Enstitüsü'ne devam eder. Burada Marksistlerin tesirinde kalır ve militanlaşır. Mektebi bırakıp Bolşeviklere katıldığında henüz 19 yaşındadır. Partide hızla yükselir ve 1906 Stockholm kongresine delege yollanır. Orada Vladimir İliç Lenin ile tanışır. 1907'de, Çar aleyhtarı faaliyetleri yüzünden tutuklanır, 1916'da sürgünden firar eder. 1917 Şubat Devrimi'nde Minsk ve Batı cephesinin idaresini ele alır. Ekim Devrimi'nde bilfiil çalışır. 1918'de "Sovyet Valilik Komitesi'nin" başına getirilir. 1919 yılında Türkistan cephesine karıştırır ki hayatının bizi ilgilendiren kısmı burada başlar ................... Moğolların izinde General Frunze Türkistan'da Basmacı denince akla basma satan değil baskın yapan gelir. Ruslara sorarsanız onlar eşkıyadırlar, Alman yanlısıdırlar, Amerikan ajanıdırlar! Ama biz vatansever, mücahid diyeceğiz onlara! O sıralar Ruslar da tek kalıba girmiş değildir daha, Çar yanlıları kök söktürmektedir Kızıllara. Komünistler de kendi aralarında ikiye ayrılırlar: Menşevikler: Ki devrimin sindirilmesini isteyenlerdir, ihtiyatlıdırlar, ılımlıdırlar. Bolşevikler ise "bizi sevmeyen ölsün" yanlılarıdır, kandan kinden medet umarlar. Türklerle yürütülen savaşta hiçbir kaide tanımaz, kuyuları zehirler, ekinleri yakar, hayvanları kırar ve fütursuzca zehirli gaz kullanırlar. PROPAGANDA PROPAGANDA Şimdi biraz geri gidelim. Türk - Rus çatışması eskidir ama Cihan Harbi yıllarında Türk gençlerini amele olarak cepheye yollayınca (1916) tekrar parlar. 200 bin gencimizi alıp götürür, tekma tokat çalıştırırlar. Bunların çok azı yurduna dönebilir ve ayaklarının tozuyla Rus aleyhtarlığına başlar. Çar karşılık vermekte gecikmez, meskun mahalleri topa tutar. Sadece Yedisu bölgesinde 54 bini hanenin ocağını söndürür, 160 bin Türkü Sibirya'ya yollar. Monarşinin çatırdadığı yıllarda, Marksistler Türklere "artık gazete çıkarabilir, okullar açabilir, hatta tamamen ayrılıp müstakil bir devlet kurabilirsiniz" derler. Bilhassa "cedidiler" (yenilikçiler) oyuna gelir, yer yer Bolşeviklere çalışırlar. Tuhaftır ama komünistler daha ırkçı çıkar. Silbaştan yöreye çöreklenirler, sömürü katlanarak artar. Moskova Türkistan'da pamuk tarımı yaptırır, tahıl ziraatini yasaklar. Zahmetli işle bizi uğraştırır, ekmekte kendine bağlar. Sözde demokrasi ve müsavat vardır ama Türkistan konseyine tek Türk alınmaz. Ufacık bir kıpırtının ardından 600 bin asker ve demiryolu işçisi Taşkent'e saldırır. Görülmemiş bir katliam başlar. Düşünebiliyor musunuz bir asker istediği eve girebilir, yağma yapar. İtiraz edersen çeker vurur o kadar. Zaten şakiliğe karşı meyilleri vardır, parti, ideoloji maske olur hırsıza... KATLİAM, TECAVÜZ, YAĞMA Türkler de bir araya gelir "SSCB dahilinde özerk bir Cumhuriyet" kurma kararı alır, Muhammedcan Tinişbay'ı başkan yaparlar. Orenburg'da yapılan Kazak Türkleri Kongresinde "Alaş Orda Cumhuriyeti" ilan edilir ayrıca. 13 Aralık 1917... Ertesi gün Mevlid kandilidir, 60-70 bin insan Taşkent'te buluşur... Tekbirler, salavatlar... Ruslar şenlikten başka maksadı olmayan kalabalığı topa tutar. Caddeler mezbahaya döner bir anda. Kızıl muhafızlar ve Ermeniler Hokand'a da saldırır katliam ve soyguna başlarlar. Ermeniler haydutlukta pek mahirdir, Hokand Bankasındaki altınları aparır, alel acele vagonlara atarlar. Sadece o gün 10 binden ziyade Müslüman şehit edilir. Avusturyalı savaş esiri Fritz Willfort'un gördüklerin karşısında kanı donar. Şehir alev alev yanmaktadır ama su atacak kimse kalmaz. Türklerin ceset gömmesi kesinkes yasaktır, mevtalar kalakalır ortada! Ermeni esnafı ossaat kepenk indirir, komünist kesilir. Böylesi daha kârlıdır zira... Taşnaklar tek tek köy basar, sadece 1919'un ilk çeyreğinde Margilan'da 7 bin, Andican'da 6 bin, Kışlak'da 4.500, Namangan'da 2 bin kişiyi kırarlar. Darp, gasp gırla... Öyle ki yağmadan yorulur, malları yine Türklere taşıtırlar. Moskova bakar ki Ermeniler yüzünden itibarı kalmayacak. Onları kenara alır, yerli halka karşı tehdit olarak kullanır. "Bak salarım üstünüze ha!" STALİN'İN AKIL HOCASI Kızılordunun bölgede 160 bin askeri vardır. Ancak basmacılar karşısında dikiş tutturamaz. Lenin M.V. Frunze'yi bölgeye yollar. Bu adam kelimenin tam manası ile pisliğin tekidir. Amacını net bir şekilde açıklar. "Türkistan'ı işgal!" Kurmaylarına "Türklerle niye savaşıyoruz ki" der, "getirelim marksist Tatarları birbirlerini kırsınlar!" Elbette bütün Tatarlar Rus yanlısı değildir, o devirde Özbekler, Kazaklar, Kırgızlar içinde de Marksistler vardır (ve ne yazık ki) Moskova tarafından kullanılırlar. Nitekim Frunze Kazandan Komünist Tatarları getirtir. Bunlar yerli halkın konuştuğu dili bilir, istihbarat yapar, direnişine büyük darbe vururlar. Sırf bu iş için yetiştirilen "kızıl mollalar" sarık cüppe giyip kürsülere çıkar, halkın zihnini bulandırırlar. Tatar birliği komutanı Canışev hızlı süvari birlikleri teşkil eder. Umulmadık yerlerde ortaya çıkar. Frunze, büyük hürriyet önderi Madamın Bek'in başına da Canışev'i sarar. Kazanlılar tahsillidir eğitimlidir, zaaf yakalamakta ve yalan yaymakta ustadırlar. Nitekim Mücahit Ergaş'ı da Rahmet-i Rahmana yollarlar. Canışev tek tek Müslüman liderleri dolaşır, güya barışa çağırır. Ne yazık ki içlerinden bazılarını ayartmayı başarır. Mesela Ali Akbar'ı kandırıp saflarına katar. Onu Hal hoca ve Korbaşı Muhiddin'le tokuşturur, firesiz üste çıkar. Frunze bu arada şuursuz sivilleri de örgütler. Gaza gelen "Genç Hiveliler", hanlığa savaş açar. Şartlar olgunlaşınca Moskova'ya mesaj yollar, Kızılorduyu imdada çağırırlar. Ruslar da "madem çağırdınız gelelim" der Hive'yi işgal eder. JönHiveliler "Harezm Halk Cumhuriyeti" kurulduğu için şenlik yaparken, General alayını silah altına alır ve diğer Türklerin üstüne yollar. Tuhaftır yeni yönetimde hiçbir Türk vazife alamaz. TÜRKÜN TÜRKTEN BAŞKA! Bu arada Müslüman Bürosu Başkanı Turar Riskulov, Müslüman bir ordu kurulmasını, Rusların çekilmesini, yurt dışında temsil hakkı verilmesi hususunda çalışmalar yapar. Frunze bir hiddet Taşkent'e gelir ve kararı tanımadığını açıklar. Konseyde Ruslar ekseriyettedir. Nizameddin Hoca, Turar Riskulov ve Mustafa Suphi'nin sesi soluğu çıkmaz. Canışev ve adamları Madamın Bey'in merkezi Navkent'i de basar dağıtırlar. Madamin bey çaresiz kalır, şartları Müslümanların lehine görünen bir anlaşmaya imza koyar. Kağıt üzerinde güvenliği Ruslarla birlikte sağlayacaktırlar. Ama Frunze bunu "bize katıldılar" şeklinde sunar. Madamın Beki bir Türke öldürtür, efsaneye nokta koyar. Başsız kalan Türkleri Ukrayna'da rejim aleyhtarlarına karşı kullanmayı hesaplar. Ruslar bu bölgede asla hükümran olamaz eğer Müslümanlar birlik olsa. Bu arada Şir Muhammed, Hal Hoca ve Aman Pehlivanın yiğitleri Sovyet kuvvetlerini mağlup eder. Muhiddin, İslâmkul, Rahmankul, Allahyar'ın birlikleri saldırıyı artırırlar. Frunze halkı bunaltır, Basmacılarla görüşeni konuşanı ipe yollar. Mücahitlerin seri hareketini önlemek için Türkistan'da at beslemeyi yasaklar, yılkı atlarına bile el koyar. Lenin de süzme bir Türk düşmanıdır, Frnuze ne istiyorsa ziyadesiyle yollar. YALANIN KULPU OLSA Kargaşa döneminde pamuk istihsali azalır. Frunze bakar olacak değil, yayınladığı bir bildiri ile "tamam, basmacılar eşkiya değil, halka yardım ediyorlar" der Komünistleri de yağma ve tecavüzden men eder. Güya bundan böyle halka güler yüzle yaklaşacak yardımcı olacaktırlar. Ama hususi sohbetlerinde "inandıklarını sanmıyorum" diye fısıldar "bizi sevmiyorlar!" Bu oyun tutmaz, yerli halktan destek alamazlar. Aksine elindekileri de kaçar. Andican Devrim komitesi başkanı Toktabek ve Sadıkbay mücahidlerin safına geçince Frunze çok kızar, Ağustos 1920'den itibaren resmen diktatörlüğe başlar. General Moskova'nın tarzını sabrını bilir, eğer Fergana'daki başarısızlığını bir başka zaferle örtmezse ayağı kayar. Acele bir şeyler yapmalıdır. Gidip Buhara'yı işgal etmelidir mesela. Neticede Azimcan Yakubov başkanlığında kurulan Komünist Parti'ye göz kırpar. Oyuna gelen gençler emire başkaldırırlar. Frunze onlara bin tüfek, 300 tabanca 150 bomba ve 3 milyon ruble para yollar. Çarcoy ve Semerkant'ttaki yerli komünistleri de yanlarına katar. Gene Türk Türke vurur, Buhara'yı düşürüp Rus'a sunarlar. MAKSAT BAĞCI DÖVMEK Şehre dilediği zaman girebilir ama Frunze kansız işlerden hoşlanmaz, 17 bombardıman uçağını devreye sokar. Gök kubbeli medreseleri, firuze minareli mescidleri yıkar atar. Ceset yaralı istemediğin kadar... 8 asır sonra Cengiz'in yaptığını yapar. Hanlık hazinesinde taaa Harezmilerden, Timuroğullarından, Şeybanilerden kalma nadide parçalar vardır. General Moskova'ya tam yüz vagon altın ve mücevher yollar. Düşünebiliyor musunuz SSCB 1920-1930 yılları arasında bu parayla ayakta kalır. Sanayii ve şehircilik alanında akla ziyan projelere imza atarlar. Hırsızlık o kadar büyüktür ki Lenin bile rahatsız olur, ileride başı ağrımasın diye küçük bir parçayı (sus payı) Kuvayi Milliye güçlerine yollar. SSCB'nin, devrimi Balkanlara, Orta Avrupa'ya, İran ve Arap ülkelerine yaymak gibi bir emeli vardır. Nitekim Frunze da Türk Yunan Savaşı'nın sürdüğü yıllarda Anadolu'da vazife alır. Bir yandan Kuvayı milliye güçlerine akıl satar, bir yandan Marksist ihtilal için nabız tutar. (Tafsilatlı bilgi için bkz. Baymirza Hayit "Ruslara karşı Basmacılar hareketi" bky yayınları)


Hırsına yenilen başkan Richard Milhaus Nixon

 
A -
A +
Hırsına yenilen başkan Richard Milhaus Nixon

GÜÇLÜYSEN HAKLISIN! ABD'nin 37. Başkanı Nixon, sadece güce inanır, karşısındakinin haklı olup olmadığını umursamaz... İSRAİL'İN EMRİNDE Gençlik yıllarında Yahudilere verip veriştiren Nixon, iktidara gelince tam aksini yapar. Kissinger'la el ele verir, siyonistlere çalışırlar ONDAN YADİGÂR Dünyanın başında üç dert var... Kan dökücü ABD ordusu, yaptım oldu diyen İsrail ve karşılıksız dolar. Bunların üçü de Nixon'dan yadigâr HIZLI YÜKSELDİ, FENA YUVARLANDI Richard Nixon (1913-1994) Whitter'da doğan orta direk bir ailenin çocuğuydu. Hukuk okudu, bir süre avukatlık yaptı. 32 yaşında mebus, 35 yaşında senatör oldu. Genç yaşta Başkan Eisenhower'in yardımcılığına yükseldi. İki kez başkanlık seçimini kazanmasına rağmen ABD halkına verdiği sözleri tutmadı. Vietnam'ı kana boyadı. Watergate (telekulak) skandalı ile itibarını kaybetti, "İstifa eden ilk başkan" olarak tarihe geçti. Hannah Milhous Nixon disiplinli, mutaassıp bir kadındır. İki çocuğu ölünce Richard'ın üstüne düşüyor. El kadar bebeğe büyük büyük hedefler çizip dengesini bozuyor. Çocuk zaten hırs küpü, anne baskısı ile çifte kavruluyor. O yıllarda komünizm dendi mi Amerikalıların kanı donuyor. Richard da antikomünist kesiliyor, değişik bahanelerle Marksistlere sövüyor. Sadece Sovyetler'den Demirperde'den değil, Kızıllara akıl satan Yahudi ideologlardan da nefret ediyor. Homolardan, eroinmanlardan, hırsızlardan, fahişelerden iğreniyor. Her türlü melanetin altında Yahudi parmağı arıyor. Delikanlı Richard, Duke Ünv. Hukuk fakültesinden mezun olduktan sonra Whittier'da avukatlığa başlıyor. Siyasete ilgisi dorukta, Cumhuriyetçilere yakın duruyor. II. Cihan Harbi yıllarında Washington D.C.'deki Fiyat Denetim Dairesi'nde çalışıyor. Vazifesi icabı karaborsacılara mukayyet oluyor. Bu arada para babaları ile tanışıyor, hatırlı dostlar ediniyor. "Baş" olma sevdası her geçen gün artıyor. Tahsilse tahsil, paraysa para... Boy onda, pos onda... Ah bir de kahraman olsa. Bunun da yolunu buluyor, gidiyor donanmaya katılıyor (1942) bir süre Pasifik'te dolanıp, göğsünü brövelerle süslüyor. İşte şimdi oldu. Artık politikaya atılabilir... Atılıyor da... DEVLET BAŞTAN IRAK MI? 1947 seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti, California temsilcisi olarak meclise giriyor. 50-52 arasında senatörlük yapıyor. Sıradan bir kasaba avukatı 33 yaşında milletvekilli, 35 yaşında senatör olur mu? Oluyor valla! Derken hooop Başkan Eisenhower'in yardımcılığına... Ne o, devlet kuşu başında mı dolanıyor yoksa? Bu göz karartıcı ivme hevesini artırıyor, çıtayı yükseğe koyuyor. Gelgelelim başkanlık seçiminde Kennedy karşısında yenilgiye uğruyor. Yetmez gibi 1962 Kaliforniya valilik seçimini de kaybediyor. Karısı ya ben ya siyaset deyince ümidi kırılıyor, avukatlığa dönüyor. Üç yıl, beş yıl derken politika tutkusu depreşiyor. Bu kez havayı iyi kokluyor, yelkeni rüzgâra açıyor. Kürsülerden "Vietnam'dan çekilmeyi" vaad ediyor. Bu ballı propaganda tutuyor, 1968 seçimlerinde rakibi Humphrey'yi kolayca mat edip başkan seçiliyor. KİSSİNGER'LA KOL KOLA Gençlik yıllarında Yahudilere verip veriştiren Nixon iktidara gelince tam aksini yapıyor, Henry Kissinger'ın dümen suyuna giriyor, devleti âdeta Siyonistlere teslim ediyor. Adalet Bakanlığında çalışan Yahudi oranı %40'lara yükseliyor. Yom Kippur Savaşında yok olmak üzere olan İsrail'i Arapların elinden kurtarıyor. Koskoca ABD, avuç içi kadar İsrail'in peşine niye takılır? Bu izahı güç teslimiyetin altında "başkanın şahsi zaafları ve dizginlenemeyen iktidar hırsı" yatıyor. İsrail, soğuk savaş döneminde iyice semiriyor. Tel Aviv "Ama biz Sovyetlere karşı ileri karakoluz" deyip nükleer teknolojiye sahip oluyor. Aslında Rusya ve Bulgaristan ile sınırı olan ve Karadeniz'in kapısını tutan Türkiye daha ileri bir karakol ama bizimkiler kıl koparamıyor. Mısır'da Nasır darbesi yaşanınca. Baas rejimleri (Suriye ve Irak) Sovyetlere yanaşınca, hele hele Yaser Arafat aşırı sol takılınca (El Fetih, Dev Genç militanlarına silahlı eğitim verirdi hatırlayın) Amerika da İran ve İsrail'i kayırıyor. ATALIM Bİ ATOM Neyse dönelim mevzumuza... Başkan Nixon halkına verdiği sözleri tutmuyor. Vietnam'dan çekilmek şöyle dursun, savaşı Kamboçya'ya da yayıyor, hatta nükleer silah kullanmaya kalkıyor. Atalım bi atom by by.. Ho Şi Min de, adamları da moleküllerine ayrılsınlar! Kissinger bunun bedelini anlatabilmek için çok uğraşıyor, neden sonra kafası basıyor da çark ediyor. Nixon komşularına da karışıyor, Latin Amerika ülkelerinde ihtilaller yaptırıyor. Seçimle iş başına gelen Şili Devlet Başkanı Allende'yi tepetaklak ediyor, evini başına geçiriyor. Derken ABD-Türkiye münasebetleri limonileşiyor. Afyon ekimi konusunda takındıkları ceberut tavır can sıkıyor. Kıbrıs hususunda alenen taraf tutuyor. Yıl 1968... 6. Filo'nun şımarık bahriyelileri Karaköy'de sulu hareketlerle kerhane arayınca halkın tepesi atıyor. Edepsiz Conyler denize dökülüyor. ODTÜ'lü gençler ABD Büyükelçisi Komer'in Cadillac'ını yakıyor. Pentagon ve Beyaz Saray müsteşarları masa başına geçiyor, ciddi ciddi "Mavi Camiyi (Sultanahmet'i) vurup Türkleri hizaya sokmayı" konuşuyor. (Başkan Nixon yıllar sonra Sultanahmet Cami-i şerifini ziyarette bulunacak, aydınlık kubbeye, emsalsiz çinilere vurulacaktır.) MASAL SAATİ Nixon ablak suratlı bir Coliforniyalıdır, gülmeyi beceremiyor. Aynaya bakınca sıfatını beğeniyor mu bilmem ama kamera gördü mü dayanamıyor. Her gün ama her gün ekranda... Ya icraat anlatıyor, ya nasihat veriyor. Bir zaman sonra sıkıyor, "öff yine mi bu" dedirtmeye başlıyor. Evet stüdyo spotları herkesi bunaltır ama Nixon (yağlarının tesiriyle olacak) üç dakikada ıslanmış salama dönüyor. Amerikan halkının deyimi ile "domuz gibi terliyor", gömleği bedenine yapışıyor. Kameramanlar da inadına terlerine zumluyor, Başkanı madara ediyor. Savaş kolay değil velev ki ABD de olsa. Nitekim ekonomi raydan çıkıyor, enflasyon alıp başını gidiyor. Fiyatlar ücretler denetlenemiyor, musluklar kısılamıyor. Neticede ABD bütçesi tarihinin en büyük açığını veriyor, üst üste iki devalüasyon yapılıyor, lakin çuval yama tutmuyor. BAS BAS PARALARI... Malum 2. Cihan Harbi'nden sonra dünyadaki bütün para birimleri dolara, dolar da altına endekslendi. O zamanlar dolarını uzatan "verin benim altınımı" diyebilirdi. Gelgelelim kasa boşalınca dolar ile altın arasındaki illiyet kopuyor. Artık yeşil pangınotun üzerinde 10-20-50-100 yazmasının bir mânâsı yok. Doların gerçek kıymeti 3 gr kağıt mesabesine iniyor. Ancak Nixon'un tehditleri işe yarıyor, dolar rezerv para olarak kullanılmaya, petrol piyasasında geçer akçe olmaya devam ediyor. Karşılıksız para basmanın adı "kalpazanlık" ama kimse Yankilerle dalaşmayı göze alamıyor. Biliyor musunuz bu sömürü halen sürüyor, ABD üç vardiya dolar basıp dünyayı haraca bağlıyor. Son yıllarda ABD birçok sektörden elini eteğini çekti, efsane markalar bile suni teneffüsle yaşatılıyor... Ter yok, emek yok, üretim yok. Washington sadece doların sahte gücüyle ayakta duruyor. KAN TİCARETİ Nixon iktidara gelince adıyla anılan doktrinini yayınlıyor. Buna göre yabancı ülkelerdeki ABD birlikleri geri çekilecek, küçük devletler yardımlarla desteklenecek. Doktrinler genellikle kulak okşar ama uygulanmazlar. Yine öyle oluyor. Piyadeler ufak ufak çekilirken, US Air Force var gücüyle Vietnam'a vuruyor, ülkeyi harabeye çeviriyor. Başkan bir gün savaş aleyhtarlarının arasına düşüyor. Genç bir kız öne çıkıyor "sahi neden savaşıyoruz" diye soruyor? Nixon "savaşmayı ben de istemiyorum" diye kekeliyor. - Siz istemiyorsunuz, biz istemiyoruz, Vietnamlılar istemiyor. İyi de bu savaş niye durmuyor? - Maalesef gücümüz yetmiyor. - Sanki yabani bir hayvandan bahsediyorsunuz! - Belki de ben buyum! Halbuki silah tacirlerinin neşesi yerinde görünüyor... Vietnam ve Kamboçya reklam panosuna dönüyor, leblebi çekirdek gibi F-100, C-47, UH-1 satılıyor. Şubat 1972'de Kızıl Çin'e giden Nixon iki ülke arasındaki buzları eritiyor. Ardından SSCB'yi ziyaret ediyor, nükleer silahları sınırlandırmaya matuf bir ant-laşmaya imza koyuyor. Bu varyeteler meyvesini veriyor, hele "kızım eve küçük bir köpek aldı, biz onu çok seviyoruz" deyince işi kafadan koparıyor. 72 seçiminde rakibi McGovern'ın tozunu atıyor. AL TAKKE VER KÜLAH Nixon'un üçüncü kez seçime girecek hali yok ama hırsı fren tutmuyor. Siyasi rakiplerinin ofislerine böcek monte ettirtirken yakayı ele veriyor (Watergate). Nixon bir başkanın fütursuzca suç işleyebileceğine inanıyor. Önceleri inkâr etse de basın üstüne geliyor. Savcı beyaz saraydaki ses bantlarını isteyince panikliyor, ani bir kararla istifa ediyor, koltuğu yardımcısı Gerald R. Ford'a bırakıyor. Başkan Ford eski patronunu içeri tıktıracak değil ya, selahiyetini kullanıp "bağışlanmasına" karar veriyor. Gazeteci Bob Woodward'un ifadesi ile ".....un biri, .....un birini affediyor." Aradan üç yıl geçiyor. 1977 yılında İngiliz sunucu David Frost, Nixon'la mülakat yapmak istiyor. Talep edilen 600 bin doları da önüne koyuyor. Nixon bu toy çocuğu istediği kalıba sokup üste çıkabilir mi? Öyle görünüyor. Nitekim ilk bölümlerde kendini acındırıp, halkı kandırmayı başarıyor. Programın finalinde genç gazeteci taşları gediğine oturtuyor. Başkanın anasından emdiği sütü burnundan getiriyor. Başkan Nixon, "Evet vatandaşlarımı üzdüm" diye mırıldanıyor, "Sevilmedim, sevilmiyorum. Bu işi niye seçtim ki bilmem" derken suratı karışıyor. ABD halkı, Nixon'u nefretle ansa da dengeler kayıyor bir kere... Washington iplerini Tel Aviv'in elinden kurtaramıyor. Ve İsrail can yakmaya devam ediyor... Hırsına yenilen başkan Richard Milhaus Nixon

HAYATA SON BAKIŞ... Amerikan birlikleri Vietnam'da başarılı olamayınca öfkelerini sivillerden çıkardılar. 16 Mart 1968 günü, Americal Tümeni'nin Charlie Bölüğü, My Lai Köyü sakinlerini kurşuna dizdi. Çoğu kadın ve çocuk 504 insanın cesedini çukurlara attılar. 4 saat süren operasyonun ardından "düşman bulundu ve yok edildi" tarzında bir rapor yazıldı. Sonradan iş açığa çıktı. Teğmen William Calley, 109 sivili öldürmekten suçlu bulunsa da Başkan Nixon tarafından affedilir... Vietnam Savaşı'nı sadece silah tacirleri kazandı. F 100 uçakları ile UH-1 Bell helikopterleri yok sattı


.

Radyomuz yetim kaldı

 
A -
A +
TAKDİM Seyyid Fehim Hazretlerinin torunu, müftü Nizameddin Efendi'nin oğluydu. 23 Şubat 1953'de Van'da doğdu. İlk orta ve liseyi Van'da okudu. Ziraat Meslek Lisesinden mezun olduktan sonra Iğdır ve Van'da vazife yaptı. Van Teknik Ziraat Müdürlüğünde çalışırken çiftçiler için TRT ile ortak yapımlar hazırladı. Ki radyoculuğu o yıllara dayanırdı. 1978 yılında A.Ü. Edebiyat Fakültesini bitirdi. 1989 yılında İstanbul Tarım İl Müdürlüğüne tayin edildi. 1995 yılından itibaren TGRT FM'de Program Müdürlüğüne getirildi. 12 Nisan 2008 günü vefat etti. Radyomuz yetim kaldı 

ARAMIZDAKİ ŞAİR Herkesle geçinirdi, balıkçıyla balığa çıkar, avcıyla ava... Can yakacağından değil gezmek olsun ona. Bırakın ateş etmeyi, çiçek bile koparamazdı. Tenha bir yer buldu mu atlayıverir suya, çok güzel yüzer, yumuşacık kulaçlar atardı. Ama daha çok sevdiği şey sırtını sıcak bir kayaya verip gün batımına dalmaktı. Şairce bir yanı vardı, beyitler dizerdi oracıkta. Necdet Suna Radyomuz yetim kaldı 

GENÇLERLE YAN YANA Vehbi Ağabey kabiliyet avcısıydı... Gençlere vakit ayırır, dinler, ölçer, tartar ve istikamet çizerdi. Arkadaşımız İnan Arvas da ondan hız ve ivme alanlardan biriydi mesela... İPEK RUHLU BİR ADAM Vehbi Arvas kadife kadar yumuşak, su kadar duru bir insandı ama haramlara karşı da çelik duvar. Özel radyoculuk tarihinde ayrı bir yeri var. Görme özürlü birine program yaptıran gözü kara bir adamdı o... İpek ruhlu bir adam... (Mehmet Çelenk) Yürüyeli 2 yıl olmuş Rahmet-i rahmana... Lâkin aramızda gibi hâlâ... Hani asansöre binse, mescide girse, hatta masama otursa şaşmam. Bana mı öyle geliyor acaba? Sırrı "Bence de öyle" diyor, İnan "He Valla!" Vehbi Abi İstanbul'da yaşardı, kalbi Van'da atar. Bilgisayarın ekranında iki çay resmi. Biri dumanı tüten semaver çayı, öbürü gümbür gümbür akan Müküs Çayı. Dostları onun memleket sevdasını iyi bilir, "Ah be abi şimdi çiçekler de açmıştır" diye peşrev yaparlar. Vehbi Abi zarf atıldığını bilir ama duramaz, kedisinden, kefaline, cevizinden, kalesine geçer, daldan dala atlar... Kahvaltı sofraları, otlu peynirler, ballar, cacıklar... Üç harfle "Van" de ve dinle... Vehbi Ağabey sadece göl suyunun saça ve cilde olan faideleri hakkında oturup kitap yazar... Hasreti büyüdü mü 26 saatlik yolu göze alır, garaja koşar. Bir hafta on gün dolanır, akranlarını akrabalarını sorar. Bahçesaray'dan girer, Hoşap'tan çıkar. Başkale, Yüksekova, Nehri, Hizan, Gayda, Doğanyayla... Edremit'e reçellik kayısı ısmarlar, Şamranaltı'ndan hormonsuz turşuluk bakar... Dilerseniz bırakalım onu, onu tanıyanlar anlatsın: GURUB GRUBU Vehbi abi hatadan hoşlanmazdı. Programdan evvel metinleri yazar ona gösterir, bir nevi denetimden geçeriz... Kağıtlar önüne geldi mi eline kırmızı kalemi alır, çizip karalamaya başlar. "Bunlar bizim kırmızı çiçeklerimiz" derdi kibarca... Aman kağıt kızarsın, biz kızarmayalım da... Tabii en güzel çiçek "uygundur" yazısı olurdu ve paraf. O yıllarda odası ayrıydı ve ben onu çok otoriter sanırdım. Camı yarıya kadar boyalıydı, koridordan eğilerek geçerdim. Görmesin, n'olur n'olmaz. Ne zamanki duvarlar kaldırıldı hakiki Vehbi ağabeyi tanıdım. Gün geldi kelimelere bile hacet kalmadı. Bize öyle bir rahatlık verirdi ki anlatamam. Gülüşebilir, kaytarabilir, sığınırdık şefkatine. Her gün yeni bir şey öğrenirdik ondan. Ben sabırsız ve fevriydim, o ise olgun ve mutedil. Havayı yumuşatmasını bilir, gülümsetecek bir şeyler bulurdu mutlaka. Bir sabah bir karikatür kesmiş bırakmış masama... Kardan adam, omzunda çıkın "Balkanlardan..." Buzdan dondan pek hoşlanmazdı. Muhacirim ya takılır "kız bu soğuklar hep sizin ordan!" Yedirmeyi çok severdi, hepimizi çiğ köfte ustası yapmıştı sonunda. Bir gün eşimle gelmiştik, oturup tarifini yazdı. "Kız sen becerirsin" dedi, "şu adamcağıza yap da yesin biraz!" Yanıma torba torba baharat kattı, şundan miktarı kafi, bundan bu kadar. Hemen o akşam yoğurdum, evine götürdüm. Kapıda tattı "işte bu" dedi "sen olmuşsun. Tamam!" Gün batımını çok severdi, ne zaman hava kızarsa cam kenarı ekibi işaretleşiriz. Jaluziler çekilir, grup olur, gurubu seyrederiz. Biliyor musunuz güzel bir gün batımı olsa gözümüz masasına kayar hâlâ. Yutkunuruz, herkes nemli bakışlarını birbirinden saklar. Hülya Düzgün Aksu KULAĞIMIZIN PASINI SİLDİ Vehbi abi idealist bir radyocudur, sektöre de çok şey katar. Emektar alametler tavan arasından iner, büfelerde tereklerde yerlerini alırlar. O güne kadar radyo denince müzik kutusu anlaşılmaktadır, Vehbi abi Türkiye'de ilk defa konulu sohbet programlarına imza atar. Onun kültürümüzü yaşatmak gibi bir derdi vardır. Güzel Türkçemizi korumalıdır sonra. Görme engellilerin, sakatların, hastanede, mapusanede kışlada gün sayanların hasılı sese ihtiyacı olanların sesine koşar, onlar için hususi programlar hazırlar. Yaşlıları, çocukları, ev hanımlarını da unutmaz, analarımızı bacılarımızı dini ve milli bilgilerle donatmaya bakar. TRT bile radyo tiyatrolarından vazgeçer ama o klasiklerden caymaz. Stüdyoda kitap okutur, usta işi şiir tahlilleri yapar. Gün gelir dinleyicilerle programcılar arasında bir ünsiyet başlar. Anadolu halkı TGRT FM çalışanlarını evlerine, köylerine çağırır, beyler paşalar gibi ağırlar. NERDE TRAK ORDA BIRAK O gün işler nasıl yorucu, nasıl sıkıcı... Bitmiş tükenmişiz, bir ara göz kırpttı. "Kalk!" Kalktım. Kapıdan gizlice çıktık, doooru Sultanahmed'e. Köfte mi yemedik, çay mı içmedik. Bir güzel dolaştık, denize taş attık. Mektep kırmış liseliler gibi tadını çıkardık. Halbuki o bizim amirimizdi. Kolay mı, koskoca Vehbi Abi! Çok sakindi, hatta haddinden fazla sakindi. Olur ya farklı bir şey söyleyeceğin tutar, "tamam sen haklısın" der "öyle yapalım o zaman." Halbuki konuya bizden daha hakimdi, projeler üretirdi. Mesela.Saatli Maarif com onun fikriydi. Muhabbet Saati Hatice ve Mehmet Abinin üzerinde görünse de o deruhte ederdi. Bazı geceler oturup dertleşirdik, bizi yönlendirir, moral verirdi. Daima mükemmeli kovalar, oluversin demezdi. Nasıl markette her şey varsa bizde de o olacaktı. Rumeli programı vardı, Karadeniz vardı, her telden, her daldan... Elemanına destek verir, cesaret verir, çok güvenirdi. Düşünebiliyor musun santralcıya memleketinin programını yaptırdı, çocuk altında ezilmedi. Vehbi abi farklı renklerden ahenkli bir mozaik çıkardı. Onun zamanında "yılın en iyi radyosu" ödülünü aldık ki, kesinlikle hakkımızdı. HADİ ÜTÜLE DE GEL Doğrusunu isterseniz benim programımdan pek hoşlanmazdı, "hadi git milletin kafasını bi ütüle" derdi, gelir bakarım radyo kapalı. Demek ki dinlemiyor. Ama lüzumuna inanırdı, neticede o da bir tarzdı... Birine yük olacam diye ödü kopardı. Çayını kalkar kendi alırdı. Vehbi abinin "İyilik edene iyilik et, kötülük edeni affet" diye bir düsturu vardı... Ve uygulardı! "Abi size de sıkıntı oluyoruz" diyeceğim tutmuştu bir gün, Umursamaz bir şekilde elini salladı. "Boşver be Selahaddin, ölüm var!" Çocuklarını çok severdi, yemekhaneye ineriz, bakarız Fehim ile Emin oturuyorlar. "Görüyor musun" der, "benim oğullarım ne kadar tatlılar " Ardları sıra dualar okur, dudakları kıpırdardı... Şükrü abiyi, Ali ve Burak Çelik'i çok severdi. Beni de severdi yalanı yok ya, Vefat ettiği gün mesai bitti, ceketimi kaptım "abi ben gidiyom!" -Ya oolum dur cemaat yapalım. -Yok abi, ben yolda kılayım. Ulen dön işte... Söz dinle! Son görüşüm imiş, o günden beri içim yanar... Selahattin Aksongur AYNEN DEVAM! Baba dostuydu, hizmet ehliydi, sabırlıydı, kibardı. Sık sık yanına giderdim. Sözün radyodan radyoculuktan açıldığı günlerden birinde gözü bana takıldı... "Gel sana program yaptıralım!" - Etme abi ben ne anlarım... - Senin muhabbetin çekiliyor. Yaparsın yaparsın!.. Vehbi abiye hayır demek mümkün mü? Büktüm boynumu "kabul" dedim. O hafta divan edebiyatı cildlerini devirdim. Mutasavvıflardan beytler apardım ve "İlahi Aşk" gibi derin bir deryaya yelken açtım. Demo bandı Vehbi ağabeyin önüne geldi, birlikte dinlemeye başladık. Sanırım girdiğim renkler Van Gogh'un tablosundakileri aratmadı. Mikrofon başında tıkanmışım, burnumu çekmişim, aksırmışım, tıksırmışım... Bunlara hiç takılmadı. Aksine gülerek gözümün içine baktı: "Bak Kurtbay" dedi "Ses tonun iyi... Ama bunlar ağır konular. Gel, sen beni dinle. Neşeli şeyler hazırla! Bırak millet gülsün, mesaj da ver ama yeri geldikçe, azar azar." - O dediğini nasıl yapacaz abi? - Selahaddin'e bak ve karar! Hani üzüm üzüme baka baka... İşte bu ivmeyle start alan "Kurtbay'la Otokontrol" programına binlerce genç dahil oldu, müdavimler her geçen gün arttı. Kahkahalar gırla gitti, zaman zaman girift mevzulara da girildi. Peki sulusun diyen olmadı mı? Oldu tabii. Her Cuma tavsiyelerini dinlemek için yanına uğrardım. O gün nedense bana durgun gibi geldi. "Aynen devam ediyorsun Sırrı! Tamam mı?" dedi. "Bazıları seni hafif bulabilir, beğenmeyebilir. Kulaklarını tıka, duyma! Bizim niyetimiz halis, aldırma!" Ve Yahya bin Muâz-ı Râzi Hazretlerinden bir vecize nakletti "Bir Müslümanı methedemiyorsan, bari kötüleme! Faydalı olamıyorsan bari zarar verme! Sevindiremiyorsan bari üzme!" Kalkarken dua istedim, "Büyüklerin duası olsun! dedi (Zaten hep öyle derdi). Meğer son görüşmemizmiş, aklıma mı gelirdi? Vefat ettiği gün takvim yaprağında yukarıdaki vecizeyi görünce dondum kaldım. Vehbi ağabeyi anlatıyordu sanki. M. Sırrı Önür Radyomuz yetim kaldı 

BAĞLUM'DA Vehbi Ağabey, Seyyid Abdülhakim Arvasi hazretlerine karşı derin bir muhabbet besler, daraldıkça Ankara'ya gider, kabrini ziyaret ederdi. Samimiyetine bakın ki o büyük velinin yanı başına defnedildi.


İMPARATOR HİROHİTO'NUN ONURU

 
A -
A +
GÜNEŞİN OĞLUYDU Biraz Şintoizm inancı, biraz da yoğruldukları efsanelerden olacak, Japonlar imparatorlarını fevkalbeşer sanırlar. Güya onlar istisnadır, kutsaldır, sıradan insanlarla muhatap olamazlar TAŞERON OLDU Hirohito 65 yıl evvel bugün kayıtsız şartsız teslim olur ve 2. Cihan Harbi durur. Şaşırtıcıdır ama imparator, efendilerini yormaz, denileni yapar. Yeni Japon Anayasasını bile Amerikalılar hazırlar KİME NİYET... Truman atom bombasını Almanlara karşı düşünmüştür, gelgelelim böylesi bir silahın sarı saçlı, mavi gözlü, üstelik Hristiyan bir halk üzerinde denenmesi şık olmayacaktır. Kaldı ki o günlerde Berlin düşmüş, Hitler intihar etmiş, Naziler havlu atmışlardır. Ama Japonlar Asyalıdırlar. Esmerdirler, çekiktirler, bodurdurlar. Dahası papaz kilise tanımazlar. Hepsi bir yana sızıntı riski yoktur. Okyanusta adadırlar! Bay Başkan bu zarif, kibar, çalışkan insanlara haşerat muamelesi yapar. İMPARATOR HİROHİTO'NUN ONURU

AMAN ALMANLAR YAPMADAN Beyaz Saray atom bombası için 2 milyar dolar para ayırır. Askerler nükleer fizikçileri baskı altında tutar, "siz bekleyin bakalım, Almanlar yapsın da görün" yalanına oynarlar. Sürekli korku ve kaygı pompalar, işi hızlandırırlar. Halbuki Hitler nükleer çalışmaları hiçbir zaman ciddiye almamış, maddenin enerjiye dönüşeceği bir reaksiyonu Yahudi fizikçilerin hüsnü kuruntusu sanmıştır. Yahudi fizikçiler... Evet atom bombasında Yahudi parmağı vardır. Leo Szilard bu işe 1933 yılından beri emek verir ki projenin mimarıdır. Ancak bombanın insanlar üzerinde denenmesine şiddetle karşıdır. Yapılan hiçbir silah "sır" olarak kalamayacağına göre, yarın başkaları da üretecek, 'tehdit' başlarında dolanacaktır. İMPARATOR HİROHİTO'NUN ONURU

ABD'nin Hiroşima'ya attığı atom bombasından sonra sadece görünen banka binası ayakta kalır. İMPARATOR HİROHİTO'NUN ONURU

 Michinomiya (Hirohito) Tokyo'da Aoyama Sarayında doğar (1901), henüz dört yaşındayken General Nogi'nin idare ettiği asiller mektebine başlar ki, burada sadece prens ve prensesler eğitim alırlar. Hirohito tahsilini bitirince gider Avrupa'yı dolaşır. (Japon tarihinde ilk) Babası Toişo hastalanınca naib prens olur. Ölürce dizginleri elinde toplar. O yıllarda meriyette olan Japon Anayasası imparatora sınırsız selahiyetler tanımaktadır. Hirohito Hitler ve Musollini'nin tesirinde kalmış olmalıdır. Baskıcıdır, yayılmacıdır, ırkçıdır, "Büyük Japonya" uğruna cinayet işlemekten kaçınmaz. Önce Mançurya'yı işgal eder (1931) ardından Çine dalar (1937). Öyle topla tüfekle de işi olmaz, kimyasal silahlar daha masrafsızdır zira... Ardından Korelilere tebelleş olur, genç erkekleri şantiyelere sürer, gelinlik kızları genelevlere tıkar. Bu çöplüğün horozu odur, Uzakdoğu'yu ondan sormalıdırlar. Halbuki emperyalizmin de bir raconu vardır, üleşmesini bileceksin ki başın ağrımaya. Almanlar bile Ruslarla anlaşır, Polonya'yı fifti fifti paylaşırlar. Hitler Norveç Danimarka, Belçika ve Hollanda'yı istila eder, Stalin Baltık ülkelerinin ümüğünü sıkar. Ancak Nazilerin iştahı fren tutmaz, o hızla Fransa'yı ezip, Balkanlara sarkınca "olmuyor ama" dedirtirler, hasımları artar. UYUYAN YILANIN... Hirohito gençtir, toydur, maceradan hoşlanır. Madem ki ortada Hollanda ve Fransa diye bir devlet kalmamıştır, onların sömürgelerine el koymalıdır. Hatta İngiliz müstemlekelerine saldırsa ne yazar? Şu hengamede asker yollayacak halleri yoktur ya! Sadece Pasifikte yatan Amerikalı denizciler canını sıkar. Siyasetçiler gelişmeleri endişe ile izlerken generaller imparatordan ziyade imparatorcu kesilir, "Savaş! Savaş!" diye naralanırlar. Hirohito fedailerine bekledikleri emri verir, 7 Aralık 1941 sabahı Hawaii'deki Pearl Harbor deniz üssünü basarlar. 8 muhripten 6'sı batırılırsa da 3 uçak gemisi (Yorktown, Enterprise, Hornet) seferde oldukları için kurtulurlar. ABD hemen ertesi gün Japonya'ya savaş açar. Japonya'nın müttefikleri de (Almanya ve İtalya) ABD'yi kara listeye alırlar. Al başına iş, ortalık toz duman! 6 yeni uçak gemisiyle takviye edilen Japon donanması hakikaten güçlüdür, hava kuvvetleri deseniz ona keza. O hızla Filipin Adalarını ele geçirir, 36 bin askeri esir alırlar. Ardından Hong Kong ve Singapur'u işgal eder, Brunei, Borneo, Timor, Cava, Sumatra, Yeni Gine derken Andaman Adaları'na kadar yayılırlar. Peşpeşe kazandıkları zaferlerle sarhoş olurlar. Kadrolu alkışçılar Hirohito'ya şarkılar besteler, şiirler yazar, yere göğe sığdıramazlar. Ulu önder, büyük lider, biricik kurtarıcı... Bildiğiniz masallar! AMA, LAKİN, ANCAAK... ABD ordusunun bilfiil savaşa girmesiyle Mihver Devletler bocalamaya başlar. Peş peşe gelen mağlubiyetlerle dağılırlar. Mussolini kendi yurttaşları tarafından öldürülür. Hitler ise kaçışı intiharda arar. Berlin ve Roma tamamdır ama Tokyo kolay lokma sayılmaz. Japonlar adım adım yaklaşan Amerikan çıkarmasına iyi hazırlanırlar. İntihar bombacıları zırhlı araçları berheva etmek için sabırsızlanırlar. Genç kızlar bile müdafaaya katılacak, yanlarında ucu hançer gibi sivriltilmiş bambu kamışlar taşıyacaklardır. Hanım hanımcık görünecek, utangaç duracak fırsatını bulunca kargılarını işgalcilerin böğrüne böğrüne sokacaklardır. Muhtemel bir çıkarmada mümkün olduğunca yanki öldürmeyi hesaplarlar. Eğer Amerika'ya bir milyon tabut yollayabilirlerse Washington sallanacak, Başkan imparatorun önünde eğilip, barış istemek zorunda kalacaktır. Doğrusu ABD'de de çıkarmadan çekinir ama şu üzerinde çalıştıkları "bomba" netice verecek olursa! ÜMİTSİZ VAKA Artık Hirohito da eskisi gibi yırtıcı değildir, ayakları yere basar. Karizmaya toz kondurmasa da harbi bitirmek için çareler arar. İyi de bunu terennüm ne mümkün? Askerler siyasete müdahildir, meclisten mantıklı kararlar çıkmaz. Generaller toplantıları slogana boğar, mebusları, nazırları azarlar, çizgiden sapanı "Güneşin oğluna" sadakatsizlikle suçlarlar. Halbuki Midway ve Guadalcanal'da yenilmişlerdir, ne kol kalmıştır ne kanat! Amerikan bombardımanı ile yollar köprüler atılmış, şehirler dağılmıştır. Fabrikalar tahrip olmuş, ekonomi rayından çıkmıştır. ABD ablukası bunaltıcıdır, ilaç için arasanız petrol bulunmaz. O gemilerin korkulu rüyası olan kamikazeler havalanamaz, çünkü ellerindeki yakıt, depolarını bile ıslatmaz. ABD tayyareleri gönüllerince at oynatır, dişe dokunur bir direnişle karşılaşmaz. Generaller bütün bunları halktan saklar, hamasi nutuklar atarlar. Tojo hükümeti "yeter artık" der, istifa eder. Vebale ortak olmaz. Yeni Başbakan Kantaro Suzuki de orduyu karşısına alamaz. "Savaşı sürdürmek için fedakârlık yapmalıyız" şeklinde konuşur ama tutukça.... N'apsın komutanlarla takışacak hali yoktur ya! STALİN'E KALDIYSAN Genç kızlar, delikanlılar... Ölüme hazırlanın çocuklar! Varsa yoksa imparatorun onuru... Gerisi teferruat! Halbuki Hirohito yaklaşan felaketin farkındadır, Prens Konoye'ye gizlice haber yollar. "Ne yap yap mütefiklere ulaş. Barış için zemin hazırla!" Konoye aracı olmaları için Ruslara ricada bulunursa da cevap alamaz. Kucağına düşmüşsün bir kere, Stalin su mu verir adama? Bu arada atom bombası bitmiş denenmiş askerlerden geçer not almıştır. Truman, Churchill ve Stalin, Potsdam'da bir araya gelir, Japonya'ya "kayıtsız şartsız teslim ol" çağrısı yaparlar. Teslimiyet ha! Komutanlar çok kızar, adını bile andırmazlar. Stalin sabırsızdır, bombanın Japonlar üzerine atılmasını arzular. ŞEHRİN ÇARŞISINA Fizikçi Leo Szilard gösteri mahiyetinde bir eylemden yanadır. Pasifikte ıssız bir adayı vurabilir, tesirini düşmana gösterebilirler pekâlâ... Ama bilim heyeti başkanı Robert Oppenheimer "atom bombasının fenalığını kimseye anlatamayız" der, "taa ki Japonlara karşı kullanmadıkça!" Neticede Robert'in dediği olur, "Little Boy" yola çıkar. Hiroşima 'bilhassa' seçilmiştir, çünkü tahrip olmamış bir şehirdir. Civardan göçmenler gelmiş, nüfus yükselmiştir. Kaldı ki düz bir satha yayılmaktadır, ki bombanın tesiri net bir şekilde izlenebilir. Amerikalı bilim adamları yıkımı üç aşağı beş yukarı tahmin edebilirler ama radyasyon meçhuldür hâlâ. İnsanları hangi kılığa sokacaktır, acaba? Uzatmayalım bomba şehir merkezine bırakılır, 70 bin zavallıyı anında eritir, moleküllerine ayırır. 100 bin ana baba kuzusu da radyoaktif serpintilere maruz kalır. Yanıklar, mecruhlar... Filitlenmiş böcek gibi kıvranırlar... Tokyo, henüz vaziyetin vahametini anlayamadan (haberleşmede zaafları vardır zira) Nagazaki'yi hedef alırlar. Ki ikinci bomba kesinlikle keyfidir, barbarca! Truman tribünlere oynamaktadır aslında, savaş sonrası şekillenecek dengeler için birilerine sopa sallar. HARAKİRİ Neticede Hirohito yelkeni suya indirir, teammülleri ayaklar altına alıp radyodan halkına hitap eder ve "teslimden başka çare kalmadığını" açıklar. Generaller çok kızar, yıkılırlar. Hatta ihtilal teşebbüsünde bulunurlar. Umulanın aksine Müttefikler imparatora dokunmaz, onunla çalışır, tepe tepe kullanırlar. 1926-89 arası 63 yıl başta kalan Hirohito "ben tanrı filan değilim" der, efsanesini kendi yıkar. Ülkeyi göz göre göre uçuruma iten generallerin söyleyecek sözü yoktur, hançerlerini kınından çıkarır karınlarına sokarlar. Bu saatten sonra kahramanca (!) ölmüşsün kimin umurunda? Bade harab el Basra! Tuhaftır, böylesi aşağılık bir katliamdan sonra Japonların ABD aleyhtarı olmaları beklenirdi, oysa Amerikanlaşırlar. Özenti, egoist, marka delisi bir nesil yetişir. Hollywood izler, kola zıkkımlanır, hamburger tıkınırlar. Beyzbol takımları, sarıya boyanan saçlar, Amerikan bayraklı kotlar, montlar... Kimonosunu çıkaran çıkarana, Zünnar kuşanan kuşanana... Bombanın yıktıkları maddidir, yapılır. Ama kültürün eriyorsa?


Ariflerin kasrında Şah-ı Nakşibend

 
A -
A +
Ariflerin kasrında Şah-ı Nakşibend

"Son nefesinizde hangi hal üzerinde olmak istersiniz? Hep öyle kalın!" buyuran Hacegân hazretleri şu kabri vefatlarından birkaç gün evvel kazdırıyor. Talebelerine "ölüm nasıl olurmuş, size göstereceğim" diyor, gösteriyor da... Ariflerin kasrında Şah-ı Nakşibend

Şah-ı Nakşibend hazretlerinin hocaları Seyyid Emir Külâl Hazretlerinin Sühari köyündeki türbesi. Ariflerin kasrında Şah-ı Nakşibend

Şah-ı Nakşibend hazretlerinin annesinin Kasr-ı Arifan'daki kabri. DİL BAYORU Yol kenarında büyücek bir tabela görüyoruz. "Dil bayoru dest karda" Gönül zikirde gerek, elin işte ola! Halkın arasında duracaksın, çalışacaksın. Tembellik mi? Asla! İŞTE KERAMET Şah-ı Nakşibend Hazretlerine soruyorlar "Neden sizde keramet görülmüyor?" -Taşıdığımız bunca vebal yüküne rağmen ayakta duruyoruz. Bundan büyük keramet mi olur? Eğer bir gün nasip olur da Şah-ı Nakşibend hazretlerini ziyarete giderseniz size kapıda soracaklardır "Hocasını ziyaret ettiniz mi?" ,,,,- Yooo - Peki annesini ? - Hayır - Önce onlara gitmelisiniz, Mübarek öyle arzuluyor zira. Annelerini ziyaret kolay. Kabri, Kasr-ı Arifan'ın yanıbaşında... Yürüyerek gidebiliyorsunuz pekâlâ. Yıllar evvel burada bir köy vardı, şimdi kaldırmış park yapmışlar. Güllük gülistanlık, tarhlar havuzlar.... Doğrusu Özbek hükümeti türbelere değer veriyor. Şah-ı Nakşibend hazretlerinin Hocaları Seyyid Emir Külâl Hazretleri ise Sühari köyünde medfun, sanırım üç beş kilometre var arada.... Seyyid Emir, Server-i Kainat'ın (Sallallahü aleyhi ve sellem) nurlu torunlarından. Babası Seyyid Hamza aslen Medineli, sırf tasavvuf büyüklerine olan muhabbetinden dolayı Buhara'yı mekân tutuyor, Efşene köyüne yerleşiyor. Hanımı hamile kalınca Türkistan erenlerinden Seyyid Ata gelip kapısını çalıyor: "Allahü teala sana şanı yüce bir evlad verecek. Adını Emir koy" buyuruyor. Seyyid Emir'in farklı olacağı belli, annesi şüpheli bir şey yese karnına vuruyor, ikaz ediyor. Çocukluğu da öyle, vakarı ile düğme ilikletiyor. Seyyid Atâ hazretleri sırf onu görmek için Efşene köyüne kadar geliyor, ellerinden tutup yanına oturtuyor. Kendi sarıklarını çözüp, Seyyid Emir'in başına sarıyorlar. Bambaşka bir hal, şahitler bir hoş oluyor. PEHLİVAN Seyyid Emir yapılı bir genç... Bileklerinde nasıl bir güç, tuttuğunu koparıyor. 14-15 yaşlarında iken güreşe merak salıyor. Buhara'nın namlı pehlivanlarını peşpeşe deviriyor. Seyirciler arasında alışılmadık biri, Muhammed Baba Semmasi hazretleri! Onun gibi ilim hikmet ehli bir zatın burada ne işi olabilir? "Bu meydanda öyle biri var ki" buyuruyor, "o zahir değil bâtın pehlivanı olacak! Niceleri onun hürmetine kurtulacak!" Bir başka gün... Seyyid Emir yine güreş meydanında... Rakibini bunaltmakta... Aaa o da ne? Muhammed Baba Semmasi hazretleri akça pakça sarığı ve pamuk gibi sakalıyla ona bakıyor. Ne bir ses, ne de işaret. Telsiz pulsuz bir davet. Bir anda Allah ve Resulünün aşkıyla dolup taşıyor. Rakibini bırakıp Muhammed Baba Semmasi hazretlerinin peşine düşüyor. Dergâha bir giriyor, pir giriyor, 20 yıl eşiğinden ayrılmıyor. Bu nasıl bir muhabbettir bilinmez, hocasına doyamıyor, o dondurucu bozkır ayazında sohbete koşuyor. Dile kolay Sühari, Semmas arası 30 km'yi aşıyor. Seyyid Emir Hazretlerinin büyüklüğünü şuradan anlayın Şah-ı Nakşibend gibi bir zirveyi o yetiştiriyor. Mübarek sanat sahibi... Çanak çömlek yapıyor. Zaten adındaki "külâl" eki de oradan geliyor. GÖNÜLLERİN NAKKAŞI Behâeddin Buhârî hazretleri de evlâd-ı resul! Genç yaşta ilim sahibi oluyor, hallere sırlara kavuşuyor. Nefsini terbiye hususunda çok gayretli. Mesela hayvanlara hizmet ediyor, karınlarını doyuruyor, yaralarına merhem sürüyor. Kediymiş köpekmiş, önlerinden bile geçmiyor, kenarda durup yol veriyor. Sonra yollara yıllarını veriyor, Taşları dikenleri ayıklıyor, çukurları dolduruyor, pislikleri süpürüp uzaklara atıyor. Müminler müşteki olmasınlar diye ter döküyor. Önce Muhammed Baba Semmasi sonra seyyid Emir Külal hazretlerinin terbiyesinde yetişiyor ve velilere serdar oluyor. *** Bir gün Şeyh Seyfeddin'in kabri başında oturuyorlar. Yanlarından koca ırmak (Zerefşan) akıyor. Söz velilerin hallerinden açılıyor, dervişin biri soruyor "şimdi böyleleri kaldı mı acaba?" Mübarek "hiç kalmaz mı" diyor, "öyle zatlar vardır ki şu ırmağa yukarı ak dese, yukarı akar!" Ne oluyor biliyor musunuz? Nehir duruyor, dönüyor, yukarılara yukarılara vuruyor. Şah-ı Nakşibend hazretleri mahçup: "Ben sana yukarı ak demedim ki ama..." YANIYOR YAKIYOR Mübarek o gün havuz başındalar, ayakları suda... Gencin biri yaklaşıyor "Efendim talebeniz olmak istiyorum" -Gel otur yanıma! Oturuyor, ayaklarını havuza sokar sokmaz, bir haldir kaplıyor. Ayağını çeken çekene, su fokurduyor. Aşk ateşi ile gelmiş. Yanıyor, yakıyor. *** Hacegân hazretleri bir başka şehre gitmek için yola çıkıyorlar. İki hafta kadar kalacaklar. Dergâh sanki boşalıveriyor. Talebelerinden Emir Hüseyin hasretine dayanamıyor. Başına gelecekleri de biliyor ama... "Korkarım dönecekler" diyor arkadaşına. Sabaha karşı kapı vuruluyor. Mübarek karşılarında: "Önüme muhabbet setleri çektin be evlâdım, ben o dağları nasıl aşayım?" *** Şah-ı Nakşibend Hazretlerine soruyorlar "Neden sizde keramet görülmüyor?" - Taşıdığımız bunca vebal yüküne rağmen ayakta duruyoruz ya. Bundan büyük keramet mi olur? Halbuki zaman zaman harikulade haller yaşanıyor. Mübarek "bunlar tarikatın cilveleridir" deyip geçiştiriyor. Maksat Allah-ü teâlâ... Talebelerine setr-i kerameti öğretiyor. O DEĞİL BEN! Kul hakkından çok korkuyorlar, bu hususta pek hassaslar, kılı kırk yarıyorlar... Bir gün dervişlerinden biri, köylünün teki ile takışıyor, ağzından kırıcı sözler çıkıyor. Dergâha geliyor ama ne iltifat, ne âlâka... Dayanamayıp soruyor "efendim nerde hata yaptım acaba?" -Köyüne dön, kırdığın adamın gönlünü al, öyle gel yanıma! Derviş köyüne koşuyor, adamı buluyor. Yalvarıyor yakarıyor "ı ıh!" Garibim peşi sıra dolanıyor ama helalleşemiyor. Üç gün, beş gün... Ne mümkün? Çaresiz, mahzun, perişan! Bir gün tak tak kapı vuruluyor. Açsa ki hocası karşısında. Birlikte incinen adamın evine gidiyorlar, büyük veli yanağını eşiğe koyuyor. "O cürmü dervişim değil ben işledim. N'olur affet!" Böyle bir zat kırılır mı? Kırılmıyor. HÂZÂ GÜLİSTAN Kasr-i Arifan çok bakımlı, Özbekler üstüne titriyor... Tuvaletler şadırvanlar tertemiz, titizleri bile rahatlatacak kadar. Küliye içinde birkaç dükkan var. Cüz, ıtır, tesbih, hediyelik satıyor. Hazırlıksız gelenler takke tülbent bulabiliyorlar. Yeni evlenen gençler ve sünnet çocukları önce buraya uğruyorlar. Sadece yerli halk değil uzak illerden de konuklar geliyor. Mesela Çeçenler ve Dağıstanlılar çok itibar ediyor. Aklınızda olsun, yöre halkı Arif-i Rivegeri hazretlerini "Mohitobon" (ay gibi nurlu), Mahmud-i İncirfagnevi Hazretlerini "Hace Mahmud", Ali Ramiteni hazretlerini "Molla Romiten" ya da "Azizan", Behaeddin Buharî hazretlerini ise "Şah-ı cihan" ya da "Hacegân" adıyla tanıyor. Bizim bildiğimiz isimler burada kullanılmıyor. Hasılı rehber olmadan yol iz bulmak çok zor. İrfan turizm iyi bir çalışma yapmış, güzergâhı mantıklı çizmiş, vakit kaybedilmiyor. GÖNLÜ ZENGİN Alaaddin Attar hazretleri anlatırlar: Hâce Behâeddîn Nakşibend Hazretleri fakir sayılırdı. Toprakla uğraşır, nafakalarını rençberlikten çıkarırlardı. Evlerinde eşya azdı, yere eski bir kilim serer, üzerinde namaz kılarlardı. Paralarına asla haram karıştırmaz, şüphelilerden uzak dururlardı. 'İbadet on kısımdır. Dokuzu helâl rızık aramaktır..." hadîs-i şerîfini sıkça hatırlatırlardı. "Lokmasına haram karıştıran, ibadetinden tad alamaz" buyururlardı. Kerem sahibiydiler. Bir kimse hediye getirse, iki misli ile mukabelede bulunurlardı. Tanısın tanımasın bütün misafirlerini güleryüzle karşılar, ellerinde ne varsa çıkarır, bizzat hizmet etmekten zevk duyarlardı


Şehr-isebz Denov

 
A -
A +
Şehr-isebz Denov

HEM GÖZE HEM GÖNLE... Alaaddin Attar hazretlerinin defnedildiği "Serkabristan" çok bakımlı, hem göze hem gönle hitap ediyor. Mahalleli onun adını taşıyan mescidi silbaştan yapıyor. Belli ki imkânları dar, dolgu tuğla ve oluklu sacla işi kotarmaya çalışıyorlar. Şehr-isebz Denov

Köylüler, Kadı Muhammed Zahid Hazretleri'nin mescidini ellerindeki malzemelerle yapmış, kabri ucuz karolarla kaplamış... Şehr-isebz Denov

Derviş Muhammed Hazretlerinin kabri, Büster kasabasına bağlı Düsferar obasında... Şehr-isebz Denov

KENDİNE HAS MİMARİ Hacegi Muhammed Emkenegi Hazretlerinin Emkene kasabasındaki dergâhı. Şeybaniler döneminden kalan Mescid, yöre mimarisinin bütün hususiyetleriyle dikkat çekiyor. Bakım onarım çalışmaları devam eden mescitte ne yazık ki mimari dokusuna uygun malzeme kullanılmıyor. TACİKİSTAN SINIRINDA Denov Özbekistan'ın Tacikistan sınırındaki şehri. Normalde Afganistan hududuna kadar inmeli ve Tirmizi'den tekrar tırmanmalısınız yukarılara. Bu güzergâh git gel 1600 kilometre. Bir günde çok zor! ZAHMETİNİZE DEĞİYOR Dağ yolunu seçecek olursanız menzil kısalıyor, gelgelelim asfalt bozuk, arabayı hırpalıyor. Zaman zaman sel yataklarından geçseniz de, tekerlekler suyun içinde dönse de... Değiyor! Semerkant'tayız... Buraya kadar gelmişken Alaaddin Attar ve Kadı Muhammed Zahid hazretlerini ziyaret etmeli ama... Ama Denov vilayeti hayli sapada. Şaka değil 800 km var arada... O gün serbest zaman... İsteyen otelde yatsın, isteyen alışverişe çıksın. Dileyen için Şehr-i Sebz gezisi var. Hasan ağabey (sağ olsun) "Denov'a gidiyorum" diyor "geliyor musun?" Ne demek geliyor musun, ilaç soruyor? Hayreddin ağabey de katılıyor, üç oluyoruz. Şüphesiz diğerleri de istiyor ama ekseri yaşlılar. Zaten çok yoruldular, mesafeyi gözleri almıyor. NASİPTE VARSA Neyse haritaya yayıyoruz masaya... Bakıyor, bakıyor, bi daha bakıyoruz. Kaşgaderya bölgesi geçilecek, Afganistan hududundaki Tırmiz'e inilecek. Surhanderya'ya dönülecek, yürü bu defa Tacikistan sınırına... 1600 km filan... Yetişiriz inşallah! Geceden çıkıyoruz yola, işler tıkırında gitse bile ertesi gün dönebileceğiz ancak. Özbekistan'da şehir girişlerinde kontrol noktaları var. Arabalar durduruluyor, polis evrakları kontrol ediyor, bagajlarınızı açtırıyor. Kaçak eşya taşıyıp taşımadığınıza bakıyor. Peki içlerinden biri "Denov'da ne işiniz var" diyebilir mi? Der valla... Eğer yabancı olduğunuzu anlarlarsa. Bu ülkede bildiğiniz vizenin yanı sıra tek tek şehir vizeleri de almanız gerekiyormuş. Bilsek alırdık ama... Mani olurlarsa nasip değilmiş diyeceğiz artık. Hani karınca Harameyn yoluna çıkmış da... SERKABRİSTAN Şoförümüz Recep çelimsiz arabasından beklemediğimiz bir performans ile gaza yükleniyor. Ben ki süratten hoşlanırım birkaç defa "aman yavaş" demek zorunda kalıyorum. Bir sapağa geliyoruz, kenara çekip soruyor: "Dağ yoluna vurayım mı?" - Vurursan n'olacak? - Yol 200 km kısalır en azından. - Eh vur o zaman! Neyse kazasız belasız varıyoruz Denov'a, bir çorba içip başlıyoruz araştırmaya . Alaaddin Attar Hazretleri bu şirin belde de ikamet etmişler. Mahalleli onun adını taşıyan mescidi silbaştan yapıyor. Belli ki imkânları dar, dolgu tuğla ve oluklu saçla işi kotarmaya çalışıyorlar. Oradan bir mihmandar alıyoruz, bizi Alaaddin-i Attar Hazretlerinin sevenleriyle sohbet buyurdukları bir mevkiye götürüyor. Gözümüz o yıllara dair bir iz nişane arıyor ama nafile. Buhara'da okuyan ve Şah-ı Nakşibend hazretlerinden icazet alan Damlanur Muhammed Hazretlerinin kabri sadece bir tümsek... Ne bir taş var, ne de kubbe... Alaaddin Attar hazretlerinin defnedildiği "Serkabristan" bakımlı ama. Hem göze hem gönle hitap ediyor. Mübareğin ayak ucunda, yine Kasr-ı Arifan'da yetişen Şadi Şeyh adlı bir Allah dostu yatıyor. Ziyaretçiler şuurlu, kimin huzurunda olduklarını biliyor, feyz almaya bakıyorlar. O ne edep, o ne saygı... İnsan imreniyor. Ama içlerinden ikisi daha farklı... Yüzlerinden asalet akıyor. Tanışıyoruz. Meğer Alaaddin Attar hazretlerinin torunlarıymışlar (Şah-ı Nakşibend hazretlerinin de torunu oluyorlar aynı zamanda) Gelin mihman kalın diyorlar. İyi olur ama vaktimiz daralıyor. Bir başka sefere... İnşallah. VAHŞİMAR Vedalaşıyoruz.. Külüstür Daewoo asfalttan sapıp tepelere vuruyor. Döne döne zirveye tırmanan yol patikadan hallice. Zaman zaman zemin bozuluyor taşlar arabanın altında yuvarlanıyor. Dönüp bakıyorum Denov şehri avuç içi kadar kalmış. Yanında masmavi bir göl peydahlanmış. Başı dumanlı bir dağın yamacında yol bitiyor. Şoför kontağı kapatıyor. "Geldik" diyor, "Evet, Vahşi Mar!" Şahmarandan hatırlayın "mar" yılan demek oluyor. Bir zamanlar havalide çok saldırgan ve zehirli yılanlar varmış. Mübarek tekkesini kurduktan sonra, alıp başlarını gitmişler, bir daha da uğramamışlar. Özbekistan'da silsilei aliye kabirleri içinde en garibi Kadı Muhammed Zahid Hazretlerininki. Her ne kadar köylüler büyük hürmet gösteriyorlarsa da güçleri bir yere kadar. Mescidi ellerindeki malzemelerle yapmış, kabri ucuz karolarla kaplamışlar. Dileriz alimlerin velilerin türbelerine kaynak aktarmaktan çekinmeyen Özbek hükümeti buraya da el atar, diğerleri gibi gül bahçesine çevirir tez zamanda. DÜSFERAR Dönüş yolunda şoförümüze hiç karışmıyoruz, neşesi yerine geliyor, düzü buldu mu pedalı döşemeye yapıştrıyor. Tam gaz ilerliyoruz. Ancak vakit hızla akıyor, gün devriliyor, gölgeler uzuyor. Daha evvel gitmiş görmüş olsak tamam da daha kabirler aranacak sorulacak. İşin tuhaf yanı yerli halk o büyükleri bizim bilmediğimiz isimlerle tanıyor. Sizin neyi kastettiğinizi anlayamıyorlar. Nitekim korktuğumuz başımıza geliyor. Tam ümidimizi kaybetmek üzereyken namaz kıldığımız mesciddeki bir ihtiyar önümüze düşüyor. Adrese teslim derler ya tek tek gösteriyor. Derviş Muhammed Hazretleri, Kadı Muhammed Zahid hazretlerinin yanında yetişmiş (zaten yeğeni oluyor) Kabri Büster kasabasına bağlı Düsferar obasında... Dolu dolu akan bir ırmağın yanı başında... Dergâh halen faal, müminleri ağırlıyor. Ortada bir kazan Buhara pilavı. Sormuyorlar bile girip kolumuza oturtuyorlar sofraya... Bursa'mızın manevi mimarlarından Emir Sultanın Hazretlerinin babası, Şemseddin Külâl da burada medfun. Derviş Muhammed Hazretlerinin baş ucunda ise Necmeddin Parande yatıyor. Parande uçan demek. Şöyle ki namazın sünnetlerini burada kılıyor, farza Mekke'de duruyorlar. Kabristanda Asya'ya feyz saçan alimler, fakihler, mutasavvıflar... Hangi birini anlatsak? EMKENE Hacegi Muhammed Emkenegi Hazretlerinin dergâhı bir tepe üzerinde. Şeybaniler döneminden kalan Mescid çok sanatlı, yöre mimarisinin bütün hususiyetlerini taşıyor. Ancak duvarları çatlamış, tamire muhtaç. Bakım onarım faaliyetleri başlamış, sanırım seneye gelenler pırıl pırıl bir mescid ve güllük gülistanlık bir bahçe bulacaklar. Nakşi büyüklerinin kabirleri genelde açık olur. Bu mübareğin kabrini beton kolanlar ve demir profillerle kapatıyorlar. Bir bildikleri vardır herhalde, keşke tarihi dokuya yakışan malzemeler kullansalar... Ne yana baksanız hatıra... İçinde onlarca kişinin oturup halka kurabileceği çınar kimleri gördü acaba? Bunun Asya'nın en yaşlı çınarı olduğu söyleniyor. Hacegi Emkenegî hazretleri, Derviş Muhammed hazretlerinin oğlu. Babasının ma-nevi mirasına da varis oluyor. Sadece Emkene kasabasını değil Asya'yı mektebe çeviriyor. Mesela talebelerinden Muhammed Baki Billah'ı Hindistan'a yolluyor. O da İmam-ı Rabbani gibi cevheri keşfediyor. Serhend, Paniput, Delhi, Agra... Meşaleler yanıyor Hindistan'da... (Rahmetullahi aleyhim ecmain) Şehr-isebz Denov

BUYUR ETTİLER AMA... Vahşimar köylüleri o gün dergâhta bir araya gelmiş, bir koç kesip kazana vurmuşlar. Israrla davet ediyorlar ama "yapın şuradan bir ekmek arası" diyecek kadar bile zamanımız yok. Daha Şehr-i Sebz'e ulaşmalı... Silsilei Zehebin izinde Silsile-i aliyye büyüklerinden 12'si Özbekistan'da medfun. Abdülhalık Goncdüvani, Arif-i Rivegeri, Mahmud-ı Encirfagnevi, Ali Ramiteni, Muhammed Baba Semmasi, Seyyid Emir Külal ve Şah-ı Nakşibend hazretlerini Buhara'da; Ubeydullah-ı Ahrar hazretlerini Semerkand'da, Derviş Muhammed ve Hacegî Emkenegî hazretlerini ise Şehr-i Sebz'de ziyaret edebilirsiniz. Alaaddin Attar ve Kadı Muhammed Zahid hazretleri için yorucu bir yolculuk yapmanız gerekiyor.

.

Sıra dışı profesör Mehmet Yücel

 
A -
A +

BİR LİSAN BİR İNSAN Hidroloji profesörlerinden Mehmet Yücel, mesleğinin zirvesinde bir isimdi. 5 dilden "lisan tazminatı" aldığı için maaşı rektörünkini geçerdi... İLMİYE SINIFINDAN Öğrenmeye meraklıydı, ilim ehliydi. İlahiyat fakültesine de girdi ve dereceyle bitirdi. Düşünün, tam 65 yaşından sonra... Cebinde dijital teyp taşımanın faydaları işte... İyi ki de o gün rahmetli Mehmet abiyi oturtmuş düğmeye basmışım... Mevzumuz Mekki Efendi Hazretleriydi ama...Kendini de anlatmıştı satır aralarında... Efendim Kuleli'yi bitirmiş, gelmişiz Harpokulu kapısına... Bundan sonra dönüş yok, üniversite için son kavşak. Ne yapsam? Ne yapsam? Matematiğe mühendisliğe karşı meylim vardı, düşündüm taşındım İTÜ'yü seçtim sonunda... İngilizceyi halletmiştim ah yanına bir de doğu lisanı katsam... Ayhan Okyar'la birlikte Hilmi Bey hocamızın kapısını çaldık. Hilmi Bey Kuleli'de kimya muallimimizdi, haza âlimdi. Fransızca ve Almanca'nın yanı sıra Arabi ve Farisiye de hakimdi. - Efendim Arapça öğrenmek istiyoruz, bize ders verir misiniz? - Yerinizde olsam gider Mekki Efendinin eteğine yapışırdım. İnanın ben bile sizinle gelmek, okumak isterdim. Mekki Efendi (Seyyid Abdülhakim Arvasi Hazretleriin maddi manevi vârisidir) bizi samimi karşıladı. "Çocuklar bir sarf cümlesi alın gelin bakiym!" Sarf cümlesi dediğin Emsile, bina, maksud, izzi, merah... Mübarek maksudu açtırdı. Ortadan başlama gibi bir tarzları vardı zira. İcap ettikçe geriye döner izahlar yapar. İlk dersimiz Elhamdülillahi vehhap diye başlayan hamdele salvelelerle devam eden bir metindi. "Ve innel ulumu arabiye vesilete ilel ulumu şeriyeti ve ehadü ilel erkaniha... Vallahi muvaffıkil..." Berekete bakın 1959'da okumuşum satır satır aklımda. ÖNCE KUR'AN Mekki Efendi harekesiz yazıyı çözebilmek için Kur'an-ı kerimi çok okumalısınız buyururlardı. Bazı talebelerine kur'an-ı kerimi yazdırır, bazılarına Beydavi Tefsirinin Şehzade haşiyesini okuturlardı. Bir keresinde "biliyor musun" buyurdular, "millet tefsire meraklı, fıkh okutsak var ya kimse kalmaz burada!" Seri konuşur, çabuk yazarlardı. Bir gün bana bir mektup verdiler "bunu Hilmi Beye götürür müsün?" Götürdüm, açıp uzattılar: "Okuyun!" Okuyamadım. Meğer o da bir dersmiş, el yazısı nasıl çözülür, anlattılar oracıkta... Mekki Efendi müsamahakâr bir insandı, kırılsa da içine atar. "Hocanın batnı geniş olacak" derdi, "sabredecek, kızmayacak!" Vefa'daki evini çok aşındırdık, bahçede (surlar arasında) bir odaları vardı, misafirle dolup taşar. Fatih Camiindeki vaazlarından sonra ya gömlekçi Remzi ağabeye ya da Berber Enver Beye gelir, ders yaparlar. Bir Arabi beyit yazdırır, açılır da açılırlar. Haydi siz de birer beyit söyleyin der zeka oyunlarına zorlarlar. Bulmaca çözdürürler sanki, talebeyi derse bağlarlar. Süleyman Abi, Abdüllâtif Abi, Ali Sezer Amca meclisin devamlılarından... GÜLİSTAN Bir ara Farisi'ye merak saldım. "Tamam" dediler "hemen, derhal!" Gülistan'ı bizzat hediye ettiler, yine ortasından açtılar. Bakın ilk ders zihnimdedir hâlâ... (Okuyor) Minnet-i Hudaye ra azze ve celle... Her nefeste iki kere şükr etmeli, birini alabildiğimiz diğerini verebildiğimiz için manasına gelen bir beyt... Hilmi Bey hocamız Gülistan okuduğumuzu duyunca çok sevindiler, kendi kitapları arasından "Rehber-i Gülistan" adlı eseri çıkarıp uzattılar bana. O günlerde hocamız her sabah Süleymaniye kütüphanesine gider, Muhammed Hâşim-i Keşmî'nin "Berekât" kitabı (İmam-ı Rabbanî hazretlerini anlatır) üzerinde çalışırlardı. Mekki Efendi bana boş bir defter verdi. "Mehmed senden Berekât'ı yazmanı istesem?" Başüstüne dedim, seve seve... Tabii mikro film fotokopi yok o zamanlar. Sabahtan mübarekler yazıyor, öğleden sonra ben alıyorum. Eser Farisi... Yazarken yazarken ifadeler berraklaşmaya başladı. Meğer bu da bir eğitim usûlü imiş. Bakın yazı çok önemli, yazmayan özünü yakalayamaz. Şimdi ben tahtaya yazıyorum, (İSMEK kurslarından bahsediyor) talebeler deftere geçemiyor. Yıllardır Arabça okumuşlar, Arabinin ayn ile yazıldığını bilmiyorlar. BEREKÂT Neyse defter bitti götürdüm. -Peki kitap bitti mi? -Bitmedi efendim. -O zaman al sana bir defter daha, yazmaya devam. Sonra bir defter daha... Bir defter daha... Neticede kitabı bitirdim. Mübarek emeğime karşılık para vermeye kalktılar... Halbuki halleri vakitleri iyi değildi. Müftü maaşı üç kuruş. Geleni gideni de çok, misafirini de iyi ağırlar. Borç arttıkça, başını sallar "Ab ser bi güzeşt / hah yek şir, hah min" diye mırıldanırlar. Yani su boyu aştıktan sonra ha bir karış olmuş ha bin! İkisi de boğar. Mekki Efendiden görünüşte gramer lisan okuyorduk ama bizi adeta yıkadı pakladılar. Milletin hanımına kızına bakmak ne kelime, belediye otobüslerinde kadın kokusu almayalım diye burnumuzu tıkardık o yaşta... Çok yemeklerini yedim, sevdiğimi anlamış olmalı ki pilav üstü balık yaptırırlardı bana. Çaya bayılırlardı. Buharı buruk demler ince belli bardaklara dökülürken şiirler okurlar. Meclisi erbabı dil bir lahza sensiz kalmasın Hurmetin inkar eden dünyada hürmet bulmasın. UZUN YOL Teknik Üniversite, mastır, doktora... "Ama bu yol çok uzun" derlerdi bana... Öyle ya kısa yoldan İlahiyata girebilir, vaiz olabilirdim mesela... Oğlu da Maden Mühendisliğinde okuyordu... "Ne işi var" derdi, "dağlarda taşlarda..." -Ama efendim o çok başarılı, ihtimal asistan yaparlar, araziye filan da çıkmaz. "Öyle mi" dedi, rahatlamış gibi geldi bana... Muhib Amca "Seyyid Abdülhakim Arvasi Hazretleri, Mekki Efendiyi bizzat okuttu, tedrisini sıkı tuttu" diye anlatırdı... Kuşlar koşardı yardımına..." Mekki Efendi mütevazı yaşardı. Çantasını eline alır yürürdü, tramvay, treleybüs artık ne bulursa... Halbuki makam arabası isteyebilirdi pekâlâ... Yâ Allahü biketehassantü ve abdike ve resûlike seyidina Muhammedin sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem estecertü... Bunu çok okurlardı, üstüne basa basa. Dua, dua, dua... Üzerimizde öyle çok hakları var ki ödeyemem asla... GIPTA EDERDiM İhlas Yuvaya yeni taşınmışız, geldi "müsait olur musunuz hocam, birlikte arabi okusak?" -Tabii buyurun. Ben de "herhalde heves ediyor" diyorum. Bir İnşaat profesörünün Arapça ile ne işi olabilir ki? Bir baktım deniz derya... Seyyid Fehim hazretlerinin oğlu vardı. Muhammed Reşid Efendi! Babasından okurdu, belli bir seviyeye çıktıktan sonra "müsaade ederseniz" diyor, "medreselerde tahsil göreyim biraz". Çünkü ev kalabalık, konuklar, mihmanlar... Kitaplarıyla baş başa kalamıyor. "Sen bilirsin" buyuruyorlar. Muş'a gidiyor, bir âlimin önüne oturuyor. Arvas'ta talebeler akşam kendileri çalışır, sabah hocalarına anlatırlar. İmam-ı Nevevî hazretlerinin usulünü yaşatırlar. -Efendim müsaade ederseniz ben okuyayım, siz tashih buyurun. Okuyor mânâsını veriyor, hoca hayran. "Sen bunları kimden öğrendin?" -Babamdan! -Topla kitaplarını, doğru babana! Bu seviyede âlim bulamazsın buralarda! Baktım Mehmet ağabeyin seviyesi de bizden yukarıda. Kolay mı, Mekki Efendiden okumuş zamanında... Rahmetlinin güzel hasletleri vardı. Mütevazıydı, cömertti. Ramazan-ı şerifin son on gününde, en kıymetli bölümünde vefat etti. Hem de Efendimiz (Sallallahü aleyhi ve sellem) gibi pazartesi... Allahü teâlâ avf mağfiret eylesin, cennette kavuştursun cümlemizi. Mehmed Said Arvas HER ŞEYiN YENiSi DOSTUN ESKiSi... Mehmet Yücel ile Kuleli'de birlikte okuduk. Okulun cimnastik takımındaydı, müthiş güçlüdür, tek eliyle barfiks çeker, tek eliyle amuda kalkar. Sonra o mühendis olmaya niyetlendi, ben ise öğretmen...Yollarımız ayrıldı ama ayrılamadık hayat boyunca... Edirnekapı'da iki odalı mütevazı bir evleri vardı. Babası astsubay emeklisiydi hacı Vehbi Amca... Annesi Nahide Teyze tam Osmanlıydı, çok yemeğini yedik. Nur içinde yatsınlar... 961 ya da 62 olabilir. İbn-ül Emin yurdunda kalıyorum o zamanlar. Yatsıyı kılmışım, yatmaya hazırlanıyorum, Mehmet Abi geldi. Hüseyin abi dedi Hilmi Bey hocamıza gittim, evde yoklar. -Sanırım Bursa'dalar -Kalk biz de gidelim. Buluruz İnşaallah! Gece 12, çıktık yola, vapur, tren vardık Kartal'a... Sabah namazını kıldık, atladık arabalıya, ver elini Yalova. Sonra Bursa. Saim Ağabeyin Karagöz parkı civarında iki katlı bir evi vardı. Orada olabilirler ihtimal, baktık bahçede oturuyorlar. Hocamız sordular "hayrola?" Ses yok. Neyse bir köşeye diz çöktük, ne muhabbetler ne muhabbetler. Doyamadık inan. Akşam bir otelde kalıyoruz, sabah peşlerine düşüyoruz. soluk soluğa... âŞIK MAZURDUR Saim Abi o gün yine haber sızdırdı "akşam terlikçi Mehmet Efendideyiz. Filan sokakta..." Kapıyı çaldık, hocamız açmaz mı? -Niye geldiniz? Gözümüz yerde, çıtımız çıkmıyor. -Sizi kabul etmiyoruz efendim. Döndük. Baktık yanındaki bina otel. "Boş yer var mı" "Var!" Bir oda tuttuk ki pencereleri karşılıklı. Zaten yaz günü camları açmışlar. Söndürdük ışıkları sohbeti eksiksiz dinledik. Noktası noktasına... Ve Saim Abiden bir işaret daha."Yarın Şakir Efendi'ye gideceğiz. Haberiniz ola!" -Abi orayı nasıl bulacaz? -Kolay... Mudanya arabalarına binin, Yörük Ali Köyü hizasında inin, tepeleri aşar gelirsiniz, sora sora... Dediği gibi yaptık. Bağlar bahçeler arasından köyü bulduk. Ama hangi ev bilmiyoruz. O zamanlar şimdiki gibi araba bolluğu yok. Baktık bir evin önünde şevrole yatıyor. Kapıyı çaldık. -Siz de misafir var mı? -Vaa -İstanbul'dan? -He ya Daldık içeri. Hocamız karşımızda. "Hayırdır kardeşim?" Sükut... Ne diyebilirsin ki? -Buyurun oturun peki! Akşama kadar yedik içtik, bağa gittik, sohbet dinledik. Akşam oldu ayrılmıyoruz, yatsı oldu yine ayrılmıyoruz. Zaten o saatten sonra nereye gideceksin ki? Hocamız Şakir Amcaya "Efendim size iki emanet bırakıyorum" dediler, "iyi bakın bunlara!" BALTAYI TAŞA... Mehmet Yücel, Enver ağabeyle Almanya'ya gidiyorlar. Domuz eti olabilir diye lokantalara girmiyorlar. "Abi" diyor, "şuradan domates peynir alsak?" -İyi de nerede yiyeceğiz? Kolay deyip bir bahçe duvarından içeri atlıyor. İşaret ediyor "haydi haydi sen de gel!" Çıkını seriyorlar. Çamlar çimler, ohh ne âlâ ne âlâ... Ama bi tuhaflık var, millet acaib acaib bakıyor. Derken etrafları sarılıyor. Kara kara gözlüklü adamlar. "Ne işiniz var burada?" Mehmet abi kaygısız, buyrun buyrun deyip lokma uzatıyor hâlâ. - Siz nerede olduğunuzu biliyor musunuz? - Yooo! Meğer Alman istihbarat merkeziymiş iyi mi? Başlarındaki şef "kötü niyetli olmadığınız belli" diyor. "İyisi mi biz arkamızı dönelim, nereden girdiyseniz çıkın oradan. Çabuk, kaybolun, iş büyüyecek yoksa!" Şaka değil casusluktan sorgulanacaklar. Yine Japonya'ya gidiyor, ünlü bir otelde kalıyorlar. Mehmet Abi çamaşırları yıkamış asmış balkona... Ama efendim otel 5 yıldızlıymış... Kimin umurunda? Hasılı Mehmet Abi rahat bir insandı. Saftı, samimiydi, içi dışı birdi. Kolay hayır diyemezdiniz ona... Hüseyin Şener ÇOCUKLA ÇOCUK OLURDU Dr. İbrahim, o ve ben üçümüz iyi anlaşırdık. Çocuklara eğitime giderdik, ona bayılırlar, "Profesör Amca" diye etrafını sararlar. Miniklere matematiğin sırlarını öğretir, lisanla ilgili ipuçları fısıldar. 5 lisanı rahat konuşurdu zira... İyi yerdi. Bir gün bize geldi. Bir kazan dolma getirdim, bitirdi. Gittim mutfağa "Hanım başka?" - Siz kaç kişisiniz ya? Eşikte sadece bir çift ayakkabı var da... - Evet ama o ayakkabının sahibi Mehmet Abi olunca... Vefatı bizi çok sarstı, sanki evden biri eksildi. Mübarek çok vefakârdı, cenazelere mutlaka iştirak ederdi. Geçenlerde biraz para bıraktı. "Nedim Abi al bunu hayra harca!" - Hayrola? - Sanırım vaktimiz geldi. Hazırlansak iyi olacak... Nedim Köker

 

Arkadaşlarının dilinden Osman Olcay Yazıcı

 
A -
A +

ŞAİR ÖFKESİ Olcay Yazıcı'yı ilk defa dinleyenler öfkesinden ürkebilir ama dostları onu iyi tanır, huzursuz olmazlardı. Babıalinin asabi çocuğu masa yumruklasa ne olur, bilirler ki birazdan tebessüm dağıtacaktı. DERDİ VARDI Müstemlekecilerin fitneleri, aydınların mugalata ile uğraşması, gençlerin çelik çomak oynaması, Türk dilindeki erozyon, sanata ve sanatkâra olan ilgisizliğimiz onu üzer ve yorardı ESKADER vefalı bir dernektir. Türk Edebiyatına zerre miskal hizmeti geçenler için anma toplantıları ayarlar. Daha ziyade merhumun arkadaşları gelir, hatıralarını anlatırlar. Kâh güler, kâh ağlar, birer fatiha okur, ruhuna yollarlar. İrfan Atagün, Mehmet Emin Alpkan, Münevver Ayaşlı, Dilaver Cebeci ve daha nicesi.... Sunuculuğunu genelde Mehmet Nuri Yardım yapar, kürsünün değişmez bir ismi vardır. Osman Olcay! Olcay Ağabey önce tatlı tatlı anlatır, sonra öfkelenmeye başlar. İlgisizliğimizden alakasızlığımızdan girer, kadir kıymet bilmeyişimizden çıkar. Eli kolu öylesine oynar ki bir kare net fotoğraf alamazsınız ondan. Sanırım bunları geçmiş zamanda yazsam daha iyi olacakdı. En iyisi siz birer "dı" koyun yukarıdaki cümlelerin sonuna. Evveli gün Eskader yine bir anma toplantısı düzenledi. Bu kez dostları onu anlattılar. Ama nasıl ikircikli, adeta teyakkuzda... Sanki Olcay Abi bir yerlerden çıkacak... Ben ise İhlas Holding binasında kısa bir tur attım, Rahmetli Olcay Yazıcı ile çalışanlara mikrofon uzattım. Dilerseniz bırakalım onu, onu tanıyanlar anlatsınlar. Ahmet Sırrı Arvas Ağabey'den başlayalım mesela... ŞİİRİ DEMLE! 90'lı yıllar. Çok idealistim o zamanlar. Dine, devlete, millete hizmet edebilme gayreti içindeyim. Bu yüzden Van'dan kalkmış İstanbul'a gelmişim. Mürekkep kokan Cağaloğlu sokaklarını seçmişim. Şiirler nesirler yazmalı, kalemimle ve kelamımla mücadele etmeliydim. O sıralar Babıali Edebiyat fakültesi gibiydi adeta. Gençler çalışmalarını toplar, mahçup bir edayla üstadlara sunarlar. Bir gazetede köşesi olan hazretin ağzından çıkan kanundur, öper başlarına koyarlar. Bilirim sırf bu yüzden nicesinin hevesi kırıldı, yazıp çizmeyi külliyen bıraktılar. Bir gün ben de yazdığım şiirleri dosyaladım. "Erguvan Uğultusu" (ne keyifle okumuştum ama) kitabının şairi Olcay Yazıcı'nın kapısını çaldım. Daha önce şiirlerimi gösterdiğim ustalar dudak büküp paylamış, dosyayı koltuğumun altına sıkıştırmışlardı. Halbuki Olcay Ağabey beni kibarca karşıladı. "Müsaade edersen" dedi, "Bunları evde inceleyeyim. Kanaatlerimi söylerim sana. İçimden geldiği gibi ama... Darılmaca, kırılmaca yok tamam mı? Dostça!" Bir hafta sonra kendisi aradı. "Vaktin varsa gelir misin bana?" Gittim, yer gösterdi, çay söyledi. Şiirleri dikkatlice okumuş. "Evet" dedi, "Duygulusun ve istidadın var ama eksiklerin de var!" -Eksiklerimi nasıl gidereceğim peki? Elindeki küçük kağıda 9 madde yazmış. Tek tek okumaya başladı: "Biiiir! Şiiri demleyeceksin!" - Demlemek mi? - Bak Ahmet, insan yazarken yazdığının tesirinde kalır, sanır ki dünya alem vurulacak... Halbuki o havadan bir sıyrıl, kusurlarını görmeye başlarsın. Sen sen ol, yazdıklarını bir çekmeceye at sakla, aylar sonra çıkar, tekrar sil, tekrar karala... Aylar sonra bir daha... Aylar sonra bir daha... -Anladım Abi taaa ki dem tutana kadar. KAFİYE UĞRUNA -İkiii! Kafiye uğruna mânâyı feda etme. Kulağa hoş gelecek diye saçmalama. Bırak serbest kalsın, hece sayıları da tutmasın. Okuyucu teknik detayla uğraşmaz ama şuracığında bir şeyler kıpırdıyorsa... Üüüç: Eserini şevkini kırabilecek yazarlara gösterme, onları ciddiye de alma!... Dööört: Şairlik mesai ile olmaz. İnsan 7/24 şiir yazamaz. Sakın ne yazsam ne yazsam deyip konu arama. Bırak aksın, akmıyorsa da zorlama. Çıtayı yüksek tut, yüz yazacağına bir yaz. Sorarım sana Yahya Kemal'in kaç tane şiiri var? -Haklısın abi çok az. Beeş: Çalış, uğraş, kendini aş! Altı: On oku, bir yaz. Dol, dol taş! Yedi: Şunu bil ki bu âlemde işlenmemiş mevzu, söylenmemiş söz kalmadı. Sen de aynı vadide at koşturacaksın, "farklı olmaya" bak. Ki üslup diyorlar buna. Sekiz: Mısraların hem gönül hem kulak okşamalı. Ahenksiz şiir olmaz. Unutma! Dokuz. Kimsenin övgüsüne yargısına bakma! Bugün seni çok övenler, yarın yerecektirler kolayca Ve son söz: Kendine "ben bu işi niye yapıyorum" diye sor. San'atını ulvi gayeler için kullanacaksan tamam, kullanmayacaksan ne diyeyim sana. Aldığımız her nefesin hesabı var zira. Meselâ otur Server-i Kâinat için bir naat yaz. En güzel tasvirleri Efendimiz için yap. Onunla yat, onunla kalk... Onu rüyalarında görmeye çabala. Umulur ki şefaatçin olur mahşer meydanında... Bu reçete herkes için geçerli... Dilerim gençlerimize de ufuk açar. NE İSTERİM DAHA Olcay Abi derin bir insandı ama herkesle konuşur, kimseye mesafe koymaz. Bir dönem aralarında Bekir Sıtkı Erdoğan'ın da bulunduğu sekiz on şair bir araya gelir, son yazdıkları şiirleri, gün yüzü görmemiş çalışmaları paylaşırlardı. Yine böyle bir şiir şöleni için İhlas kolejinde buluşmuştuk. Olcay ağabey de şiirini okudu ki hakiki medeniyetin bize ait olduğunu anlatıyordu orada. Program bitti bir genç gelip önüne geçti. "Söylediklerinizden çok etkilendim" dedi, "İnşallah bizler de ecdadımızın yolunda gideceğiz. Bu günden itibaren atom mühendisi olmak için çalışacağım. Söz veriyorum sana!" Olcay Ağabey ağlamaklı "şu cümleyi duydum ya" dedi, "ne isterim daha!" SORSANA! Olcay Ağabey anlatmıştı. Gençlik yılları, bir konferans sonrası üstadın önüne geçiyor, mülakat yapmak istediğini arz ediyor. Necip Fazıl telefon numarasını uzatıyor "ara görüşelim" diyor. Arıyor ve randevuyu koparıyor. Büyük bir heyecanla Erenköy'e koşuyor, kapıyı çalıyor. Üstad gazeteciye benzetememiş olmalı ki soruyor "sen ne iş yaparsın?" Olcay ağabeyin ağzından kaçıyor: "Şairim efendim!" Kendi tabiriyle ona bunu söylemek devlere savaş açmak gibi bir şey. Üstat gülüyor, "başka iş bulamadın mı peki?" Olcay Ağabey ne desin, boynunu büküyor. Üstad "sorsana be genç adam" diyor, "peki sen niye şair oldun diye sorsana?" O gün Necip Fazıl, Olcay abiye içini açıyor. Bir şair, bir şaire "niye" şair olduğunu anlatıyor. ATOM KARINCA Osman Olcay Yazıcı 1953'te Trabzon, Sürmene, Yukarıovalı'da doğdu. Köyde ders kitabı haricinde kitap okuyan tek talebe odur. Şiir yazan ilk isim de o olur. Tahsil hayatı zorluklarla geçer, kendi çabaları İstanbul'da yer edinir, kalemini ispatlar. "Hisar" gibi ciddi bir dergide şiirleri çıkar. 1983'te Türk Edebiyatı Dergisi'nde işe başlar. Ertesi yıl Türkiye gazetesine geçer, diziler, köşe yazıları, mülâkatlar hazırlar, yöneticilik yapar. Bir ara İhlas Holding dergi grubundan "İnsan ve Kâinat"ın editörlüğünü (1988-94) üstlenir, bir ara Avrupa Baskıları servisine hız katar (1997). Bu dönem çok verimli geçer, tanışmayı arzuladığı ne kadar isim varsa, sıcak dostluklar kurar... Nokta ile virgül gibiydik Benim işim iktisatla, parayla, onun işi ise edebiyatla, sanatla, maneviyatla... Ulusal yüz endeksiymiş döviz fiyatıymış alakası olmaz. Ama ben onu dikkatle izlerdim, hiç kaçırmam. 84'lerdi sanırım. Türkiye gazetesinde röportajlar yapıyor. Resme çıkmaktan hazzetmediği belli, kenarda kenarda duruyor. Kim bu? Kim bu? Neyse gazeteye başladım, bir baktım ufak tefek bir adam. Ben onu dağ gibi hayal etmişim meğer, o okkalı yazılar bu cüsseden çıkıyor ha? Tipik bir Karadenizliydi. Çabuk parlar, ağzına geleni söyler, içinde koymaz. Çabucak da barışır, kin tutmaz. Neşelidir oysa, hem de ağır şakaları kaldıracak kadar. Fırat Handayız, televizyonu tavana asmışlar. Şimdi bir kanal GS maçını veriyor, diğeri Trabzonspor'u. O zaman uzaktan kumanda yok, gidip düğmeye basıyorum GS karşımızda. O ise kanal değiştirmek için masaya çıkmak zorunda. Bir oldu, iki oldu, üç oldu. "Bak" dedim "biz adamı işte böyle oynatırız masada!" Güldü... Ağırına gitse de yutar, dostlarını katiyen kırmaz. TGRT açılınca "gel be Olcay" dedim, "birlikte bir program yapalım!" - Seninle ne programı yapacam ya!.. Okumazsın yazmazsın. Kafan da çalışmaz. - Tamam sen kafa tarafına bak, ben görüntü kısmına. İkimizden bir adam çıkar evelallah! Olmadı... Yapabilirdik aslında... Muhteşem bir üslubu vardı. Çok da duygusaldı. Şahidim, yüreği Allah (Celle Celalüh) ve Habibullahın (Sallallahü aleyhi ve sellem) aşkı ile çarpardı. Metiner Sezer Çocukla ÇOCUK olmayınca Bir ara ona çocuk sayfasını verdiler. İstenilen şey çocukça fıkralar, masallar, destanlar... Ama o Necip Fazıl'dan, Erol Güngör'den, Cemil Meriç'ten girift girift mevzular derliyor. Olcay Yazıcı bu, bir türlü sadeye ve basite inemiyor. Baktılar olmayacak "sen sayfanın yaşını büyüttün" dediler, onu Kültür Sanata aldılar. Ahmet Demirbaş Sevindiren sevindirilir Bir Ramazan günü, vakit ikindiye akmakta... İçeriye bir kadın girdi, mahcup, tedirgin. Yanında bir kız çocuğu... Elindeki kağıdı Olcay Abi'ye uzattı: "Şey... Yazısı yayınlananlara para veriyormuşsunuz da..." Darda kalmış olmalıydı. Olcay Abi, hiç düşünmeden "aaa tabii tabii" dedi, dışarı çıktı. Elinde beyaz bir zarfla döndü, "Buyurun hanımefendi!" Evet, "Hayatım Roman" köşesine hatıra yollayanlara bir para takdim ediliyordu ama böyle değil. Posta çeki ile gönderiliyordu daha sonra... Belli ki Olcay Abi cebinden vermişti. Halbuki, ayın son günleriydi, onun o paraya olan ihtiyacı gelenden az değildi. Aradan bir saat ya geçti, ya geçmedi, haber geldi. "Muhasebeye koşun! Enver abi bir maaş bayram ikramiyesi veriyor!" Bir neşe, bir neşe... Kahkahalar çığlıklar... Olcay Ağabeye yaptığının farkındayım gibilerinden baktım "ne çabuk döndü değil mi?" - İnan şaşmadım! Sevindiren sevindirilir be Ünal Abi! Ünal Bolat

 

Bu ümmetin firavunu: Ebu Cehil

 
A -
A +

Zarif davet Resulullah (Sallallahü aleyhi ve sellem) bir keresinde karşımıza çıktılar, o gül yüzüyle, o tatlı sesiyle, imana, İslâma çağırdılar. "La ilahe illallah deyin, felaha erin!" Kaba inkÂr Ebu Cehil, "Eğer bütün bunları, bizi Allah huzurunda tebliğine şahit tutmak için yapıyorsan, yorulma" dedi; "tamam, ben orada, vazifesine sadıktı, dinini anlattı diyeceğim!" Mugîre bin Şu'be (radıyallahü anh) Kureyş liderlerinden... Mahzûmoğullarından... Adı Amr bin Hişâm el-Muğira... Kervan sahibidir, sık sık seyahate çıkar. Yemeyi, içmeyi, eğlenmeyi sever. Alaycı ve asabi bir mizaçlıdır. Ne zaman parlayacağı belli olmaz. Efendimizin "Allah'ım, iki Ömer'den biriyle bu dini kuvvetlendir" duasının muhataplarından biridir. Önceleri Ebû hâkem lâkabıyla anılsa da yanlışta ısrarı yüzünden adı "Ebu Cehil"e çıkar. Bedr Harbinde öldürüldüğünde yaşı 70'i aşar. Oğlu İkrime, kardeşlerinden Seleme ve Haris (Radıyallahu anhüm) Müslüman olur, büyük hizmetlerde bulunurlar. İbn-i Selâm bir Yahudi alimidir, kavmi çok itibar eder ona. Efendimizi gördüğü gibi Müslüman olur... Bir anda. Onu tanıyanlar "iyi ama" derler, "hani uzun uzun çalışmış, sorular hazırlamıştınız?" "Hiç gerek yok" diye fısıldar, "bu güzel yüzün sahibi yalancı olamaz!" * * * Halbuki Kureyşliler Resulullahı daha yakından tanırlar. Dürüstlüğünü, cömertliğini, misafirperverliğini iyi bilir "emin" diye anarlar. Peki nedir bu kin, bu öfke? Nedir bu garaz? O güzel yüzün sahibinden ne isterler acaba? Server-i kainata düşmanlıkta yarışan isimler arasında biri daima önde durur. Amr bin Hişâm el-Muğira. (Ebu Cehil) KİBİRLİ, KİNDAR, KISKANÇ Kureyşliler vakti zamanında Hazret-i İbrahim'in tebliğ ettiği Hanif dinine mensupturlar. Sonra tevhid akidesinden uzaklaşır, Kâbeyi putlarla doldururlar. Lat'a, Menat'a gerçekten inanırlar mı bilmiyoruz ama bu işten para kazanırlar. Arabistan'ın dört bir yanından gelenleri ağırlar, kârlı ticaretler yaparlar. İçlerinden bazıları zenginleşir ve yönetimde söz sahibi olurlar. Bu sözde Karun'ların sözleri kanundur, asar, keser, el koyar, kimseye hesap verme ihtiyacı duymazlar. Kendilerini özel hisseder, avamla muhatap olmazlar. Ha köle, ha hayvan... Halbuki Server-i Kâinat "tarağın dişleri gibi eşit" bir cemiyetten bahsetmektedir. Bundan hiiiç hoşlanmazlar. Ebu Cehil'in başka sebepleri de (!) vardır. Aileden güçlüdür, dediğini yaptırır. Kindardır, sinsidir, kıskançtır. Nitekim düşmanlığın sebebini şöyle açıklar: Biz ve Abd-i Menaf oğullarıyla çekişip dururduk. Onlardan yemek yedirenler, bağış yapanlar çıktı, bizden de... Onlardan şairler, silahşörler, kahramanlar çıktı, bizden de... Onlardan arabulucular, diyet yüklenenler çıktı bizden de... Kabe'nin hicabe hizmetine talip oldular "tamam" dedik, liva hizmetini aldılar, göz yumduk. Nedve hizmetini, sikaye hizmetini nöbetleşe götürdük yıllarca. Onlarla kulak kulağa giden iki yarış atı gibiydik ki "ahir zaman peygamberi bizden zuhur etti" demesinler mi? İşte bunun dengini bulamazdık. Ya kabul etmeliydik, ya inkar! EŞRAF DURURKEN... Müşrikler neyin hak, neyin batıl olduğunun farkındadırlar... Halkı âyet-i kerîmeleri dinlemekten men eder ama kendileri gece hane-i saadet yakınlarına siner, saklanırlar. Fahr-i âlem Kur'an-ı kerim tilavetine başlayınca kulaklarını dört açarlar. Ortalık aydınlanınca birbirlerini görür, ayıplarlar. "Bir daha böyle yapmayalım" der, dağılırlar. Laf işte... Ertesi gece yine orada olacaktırlar. Hem Allahü teala'nın kitabına hayrandırlar, hem de Allah'a (celle celâlüh) meydan okurlar. Nitekim Velid bin Mugire "Ben Kureyş'in önderi değil miyim" diye sorar, "hadi Kur'an bana gelmedi, bari Ümeyye bin Halef'e gelecek olsa..." Aslında görmüş geçirmiş insanlardır, kendilerince soyludurlar. Küfre battıkça basitleşir, Efendimizin kapısına pislik dökecek, yoluna diken serpecek kadar çocuklaşırlar. Namaz kılarken üzerine deve işkembesi atar, kahkahadan kırılırlar. Server-i âlem Mekke panayırında İslâm'ı anlatırken, peşi sıra dolanıp, sırnaşırlar. Eziyet gün be gün artar, kendi adamlarının da iman ettiğini öğrenince çileden çıkarlar. Eza!... Cefa... Habeşli Bilal'e (Radıyallahu anh) yaptıklarını biliyorsunuz mesela... Ebu Cehil Müslüman olan kölesi Zinnure'nin yüzünü gözünü yumruklar, taa ki kadıncağız âmâ oluncaya kadar.?Ama böyle kalmayacak, Allahü teâlânın lütfü ihsanıyla tekrar?kavuşacaktır nura. (Onun için Zinnure denir ya.) Sümeyye validemizi ise kollarından bacaklarından develere bağlatır, hayvanları ters yöne kırbaçlar. Kardeşi Seleme'yi de döver, söver, zindanlara kapar. KUR'AN BAMBAŞKA Münkirler her ne kadar halk arasında Muhammed kâhindir, mecnundur, şairdir, sahirdir deseler de buna kendileri inanmaz. Nitekim Velîd bin Mugîre "Hayır" der, "onun okudukları kâhin fısıltısı olamaz... O mecnun da değildir, akıllı şuurlu olduğu apaçık ortada. Şair de diyemeyiz, çünkü biz şiirin her nevini biliriz. Ne sihir, ne efsun, Kur'an başka... Bambaşka!" Bir akranı Ebu Cehil'e samimiyetle sorar "Ya Amr elini vicdanına koy söyle! Sahi Muhammed yalancı mıdır?" "Hayır" der, "biz ona, henüz bıyıkları terlememişken Muhammed-ül Emin derdik. Şimdi yaşlandı, olgunlaştı, nasıl yalancı diyebilirim?" - Peki seni iman etmekten alıkoyan ne? - Bilmez misin Kureyşin kadınları insanı alaya alır, ardı sıra kıkırdaşırlar. "Koca Amr, Abdulmuttalib'in yetiminin peşine takıldı" derler ki buna dayanamam. Ebu Cehil bir çok mucizeye şahit olur. Bir keresinde Efendimize "avucumdakini bil iman edeceğim" der. Elinden ses gelir "biz küçük taşlarız ya Resulullah!" Ayın ikiye bölünmesini gözüyle görür ama "göz boyadın" der utanmadan. Halbuki kervancılara "o gece n'oldu" diye soracak beklediği cevabı alacaktır: "Ayın yarısı şu yandaydı, yarısı bu yanda!" KAZDIĞI ÇUKURA İnkarcılar zaman zaman Ebu Talib'e gelirler: "Söyle yeğenine, mal istiyorsa mal verelim, para istiyorsa para verelim, güzel kızlarla evlendirelim. Başımıza idareci yapalım hatta... Yeter ki vazgeçsin bu sevdadan." Resulü Zişan'ın cevabı muhteşemdir: "Sağ elime güneşi, sol elime ayı verseler yine vazgeçmem. Ya Allahü teâlâ'nın dînini yayarım cihana, ya da canımı feda ederim yoluna!" Ve gülünç ötesi bir teklif daha: Ya Ebu Talip sen yeğenini bize ver. Biz de oğullarımızdan yakışıklı becerikli bir genç verelim sana. Ebû Talip "bu da laf mı yani" der, "ben biricik yeğenimi vereyim öldürün, sonra besletmek için çocuğunuzu yollayın bana!" Ebû Cehil arkadaşlarının önündedir. Hem hakkı tanımakta, hem de hakkı inkârda. Bir keresinde secdeye kapandığında Efendimizin başını ezmeye kalkar. İrice bir taşı kaldırır ve put gibi donar. Sorarlar "n'oldu?" -Sormayın karşıma benzerini görmediğim bir canavar çıktı, beni parçalayacaktı az daha!" Bir ara evinin girişine derince bir çukur kazdırır. Aklı sıra Efendimizi davet edecek, içine yuvarlayacaktır. Olacak bu ya çukura kendi düşer yanlışlıkla... Halat sarkıtırlar, merdiven uzatırlar nafile. Bakar olmayacak "Muhammedi çağırın" der "beni o çıkarır ancak!" Efendimiz gelir ellerini uzatırlar, kolayca çekip alırlar. SAVAŞ ÇIĞIRTKANI Hazret-i Hamza yayıyla vurup da başını yardığında adamları mukabeleye kalkar. Onlara "hayır durun" der, "ben bunu hakettim, gereksiz yere yeğenine sataştım, çekilin aradan!" Hazret-i Hamza'nın Müslüman olmasından korkmaktadır zira. Şahsi meselelerini erteleyebilir, geri adım da atar icabında. "Müminleri tecrit edelim, kimse onlara bir kâse süt, bir avuç buğday satmaya!" Ambargo!.. İşte bu ifritçe fikir de Ebu Cehil'in kafasından çıkar. Nitekim yandaşlarını Darünnedve'de toplar ve Efendimiz'i öldürme kararı alırlar. Suikast için her kabileden bir katil ister, böylece kan davasını önleyecek, Haşimoğlulları ile karşı karşıya kalmayacaktırlar. Halbuki Resul-i Ekrem çoktaan aralarından geçmiş, çıkmıştır Sevr Dağına... Mekkeliler kervancılıkla geçindikleri için yolları üzerindeki kabilelerle takışmazlar. Sırf Gıfarlı olduğu için Hazret-i Ebu Zer'i sineye çeker, söylediklerini yutarlar. Halbuki şimdi Medine'nin tehdidi altındadırlar. Hicret edenlerin mallarına el koyduklarına göre onlara da "yol kesmek" gibi bir hak doğar. Bedr öncesinde kervanlarını korumak için silaha sarılmıştırlar. Yolda kafilenin sağ salim Mekke'ye ulaştığı duyulur ve saldırı için sebep kalmaz. Ebû Cehil durur mu? Bu kadar silahlı adamı bir araya toplamışken Efendimizle hesaplaşmaya kalkar. "Dönelim" diyenleri "korkaklıkla" suçlar. Öyle ya Medineliler çok çok 300 kişi çıkarabilirler, üstelik çiftçidirler, dövüşmeyi bilmezler, talimsiz, donanımsızdırlar. Ebu Cehil zaferinden emindir, yanında rakkaseler muganniyeler... Mola yerlerinde sazlar çalar, oynar kızlar. ADSIZ SANSIZ Abdurrahman bin Avf anlatır: Bedrdeydik, iki çocuk geldi "amca sen Ebu Cehil'i tanır mısın?" - Ne işiniz var onunla? - Efendimize pek eziyet etmiş, ahdettik yapışacağız yakasına. "O ara Ebu Cehil'i gördüm devesi üzerindeydi, etrafında fedaileri, çembere almışlar. İşte dedim aradığınız orada. Hızla fırladılar, o kadar ufak tefektiler ki süvarilerin altlarından geçebiliyorlardı pekâlâ. Ebû Cehil'in ayaklarına vurdular. Muhafızlar da onlara saldırdılar." Hasılı Afra Hatunun iki oğulcuğu Muaz ve Muavviz o şedit kafiri alaşağı etmeyi başarırlar. Düşünebiliyor musunuz ilk defa kılıç tutan, ilk defa cenk meydanına çıkan adsız sansız iki Müslüman... Bu çok ağrına gider, daha da acısı yaralılar arasında yatarken rüzgâra karşı yürümekte zorlanan çelimsiz bir sahabi (Abdullah ibn-i Mesud) onu tanır, göğsüne basar. Bir Ömer olsa gam yemez oysa. Hani bir Ali olsa, bir Hamza olsa... "Sen orada ne arıyorsun koyun çobanı" der, "çıktığın yer yüce bir dağdır haberin var mı?" - Ölmek üzeresin, bırak bu kibirli nutukları! - Savaşı kim kazandı? - Zafer İslam'ındır Elhamdülillah. - Ona söyle "düşmanlığım eksilmedi arttı!" - Yeis ve keder içinde öleceksin yazık sana! Son talebine bakın: "Boynumu omzuma yakın kesin, kafam küçük görünür yoksa!" BİLE BİLE, İNADINA! Fahr-i alem Kâ'be yanındadırlar... Cebrâil aleyhisselâm gelir. Müşriklerin azılılarından Âs bin Vâilin ayağına, Esved bin Muttalib'in gözüne, Esved bin Abd-i Yagvesin başına, Velîdin inciğine, Hâris'in karnına birer işaret koyar. Bunlardan Âs bin Vâil'in tabanına diken batar, deve boynu gibi şişer ve can verir kıvrana kıvrana... Esved bin Muttalib'in ise gözleri kararır, başını dallara çarpar. Abd-i Yagves oğlu o gün Bad-ı semûm denilen mevkie gitmiştir bir bakar eli yüzü kapkara! De ki katran! Telaşla evine dönerse de çoluk çocuğu?tanımaz, içeri almazlar. Çok ağırına gider. Evinin kapısına vura vura kafatasını paralar. Velîd bin Mugîre'nin baldırına bir demir parçası saplanır. Çok uğraşırlar, kan durmaz. Hâris bin Kays ise tuzlu balık yemiştir. Öyle bir hararet basar ki nasıl anlatıla. İçer, içer, içer ve çatlar. Bunların beşi de felaketin sebebini bilir "Muhammed'in Allahı bizi öldürecek" diye haykırırlar. KÖPEKLERİNDEN BİRİNİ Peygamberlik gelmeden evvel Efendimizin kızları Ümmü Gülsüm ve Rukayye, Ebu Leheb'in oğulları Uteybe ve Utbe ile nişanlıdırlar. Henüz düğünleri yapılmamıştır ki Server-i âlem tebliğe başlar. Ebu Leheb ve karısı Ümmü Cemil çok kızar, oğullarını kenara alırlar. "Onlar dinimizden döndüler, Muhammed'in kızlarını boşayın ki" derler, "kimsenin yüzüne bakamasınlar!" Uteybe boşamakla da kalmaz gider Efendimize sataşır. Hatta iter, kakar, mübarek gömleğini yırtar. Fahr-i âlem çok kırılır, "Dilerim Allahü teâlâ köpeklerinden birini üzerine salar" buyururlar. Ebu Leheb bunu işitince kül kesilir, oğlunun akıbetini beklemeye başlar. Birkaç gün sonra içinde Uteybe'nin de bulunduğu bir kervan Şam'a doğru yola çıkar. Zerka denilen mevkide konaklamışlardır ki bir aslan etraflarında dolanmaya başlar. Uteybe başına gelecekleri hisseder "bu aslan beni arıyor" der "Muhammed'in söyledikleri çıkacak!" Arkadaşları Uteybe'yi aralarına alırlar. Korkma derler burada bu kadar silahlı adam varken yaklaşamaz. Sen yüzünü beze sar ve yat. Gecenin ilerleyen saatlerinde aslan gelir, koklaya koklaya Uteybe'yi bulur ve dişlerini beynine geçirip cehenneme yollar. Ebu Leheb buna hiç şaşmaz. "Söylemiştim" der, "olacak!" BEKLENDİĞİ GİBİ... Uteybe, bir aslan tarafından parçalanacağını adı gibi bilir, iyi de kaç kaç nereye kadar?

 

Asabi bürokrat Nurullah Ataç

 
A -
A +

ATİNA ORADAYSA N. Ataç Türk dilini bozmaya ve peyderpey unutturmaya çabalar. Gayesinin "Latince ve Grekçe'yi hakim kılmak" olduğunu saklamaz ENDAZE BURADA Eğer maksat Doğu Medeniyetini ilga, Yunan kültürünü inşa ise "İstiklal Savaşı'nı niye yaptık" diye sormazlar mı adama? Nurullah Ata Beylerbeyi'nde doğar (1898). Babası Mehmet Ata Trabzon Sürmene eşrafındandır (Gümrükçüoğullarından). Ünlü bir iktisatçıdır, Tarihçi Hammer'in mütercimi olarak tanınır ayrıca. Hatta bir haftalığına Maliye nazırlığına çağrılır. (Şansa bakın ki o hafta da hasta olacağı tutar.) Nurullah küçüklüğünde hayli vukuatlıdır, öyle ki makasla süt annesinin (Hanife Hanım) kulağını kesecek, dadısını "Şalvar ağızlı Sıdıka" diye alaya alacak kadar. Dediğini yaptırır, mızıltıdır, zırlar. İnadı tuttu mu tepinir, sayar, söver, camları kırar. Çok sopa yer, bu yüzden annesinin ve babasını nefretle anar. "Benim ninem dedem neden yok" diye soran kızına "boşver zaten çekilmez olurlardı" diyecektir yıllar sonra. Galatasaray'dan sonra Cenevre'ye giderse de okuyamaz. Clarie adlı bir kıza takılır, tedrisini tamamlayamaz. Babasının ölüm haberini alınca İsviçre macerası son bulur, mecburen yurda döner (1919) ama aklı oradadır hâlâ. Türkiye'yi zindana benzetir o yıllarda. İstiklal harbi başlamıştır ve Nurullah 21 yaşında bir delikanlıdır. Lâkin vatan müdaafasına katılmaz. Halbuki kardeşi Refik Avrupa'dan geldiği gibi Çanakkale'ye koşmuş ve düşmüştür toprağa. N. Ataç şehit abisinin kabrine bile uğramaz. TİYATRO Sıkça aşık olur ama yüz bulamaz. 1926'da evlenir. Eşi Leman Büyükada'nın en güzel kızıdır. Zariftir, sabırlıdır, sadıktır. Gelgelelim N. Ataç'ın aklı Ankara'dadır, evlenme yıl dönümünü bile hatırlamaz. Hanımı başkenti sevmez, kendisi İstanbul'dan hoşlanmaz. Hal böyle olunca ayda bir görüşebilirler ancak. Garip inançları vardır, rüya anlatanlardan, beş taş oynayanlardan, eskicilerden ney korkar. Arapça isimlerden nefret eder. Evdeki hizmetçinin "beyciğim hanımcığım" demesini yasaklar. Buyruk kesindir: "Bundan sonra bay, bayan!" Bekar geçirdiği Ankara günlerinde kumara müptela olur. Kaybettiği paralar bir yana, sinirlenir, sağlığını bozar. Büyükada yıllarında hanımı özene bezene sofralar hazırlar, bekle ki adam gelsin. Küçük kızı Meral gazino köşesinde ağaç olur. İçinden bağırır "hadi baba, ee hadi baba!" Kızıyla göz göze gelince "tamam" işareti yapar, sonra bir el daha... Al kızı ver papazı... Çocukcağız eve döner umutsuzca... MÜNEKKİD Bilirsiniz futbolu beceremeyenler hakem olur, bir düdük, bir kart, yıldızları morartırlar. N. Ataç kekemedir, heyecanlanınca teklemeye başlar. Tiyatroculara özenir yapamaz, şairlere özenir yazamaz. O da "eleşirmen" kesilir, keyiflerine limon sıkar. Tenkitlerinden rahatsız olanlar "sen de yaz görelim" diye ayaklanırlar. N.Ataç, "evet, yumurtlayamam ama" der, "kokmuş yumurtadan anlarım pekâlâ." Sistemin çocuğudur, Akşam, Hakimiyet-i Milliye, Ulus, Milliyet, Tan, Posta, Cumhuriyet, Son Havadis, Dünya gazetelerinde köşe bulur kolayca. Türk Dili, Varlık, Yedigün, Ülkü gibi dergileri de ilminden irfanından (!) mahrum koymaz. Korunur, kollanır, mesela Hasan Ali Yücel, Saraçoğlu mahallesinde "çekilişsiz kurasız" bir ev ayarlar ona. Arkasına milli şefi alınca ulu orta uydurmaya başlar. Bu garip anlaşılmaz "tilcikleri" eleştirenler arasında Halit Fahri Ozansoy gibi edipler de vardır ama umursamaz "Uydurma dil dediler mi, bir şey söylediklerini sanıyorlar! Evet, uyduracağız, bizim uydurduğumuz kelimeler yavaş yavaş halka işleyecek, eski Arapça, Farsça kelimelerin yerini tutacak" Halkçılar, halka rağmencidirler, dayatmacıdırlar. Hem dilimizi bozar, hem de bize "Dil Bayramı" kutlatırlar. SİVRİ DİLLİ N. Ataç kâh lodos kesilir, kâh poyraz... Saati saatine uymaz. Yok türkü mırıldanıldı diye, yok plak takıldı diye hır çıkarır. Düzensizdir, aradığı kitabı bulamaz. Bayramlarda sıkıntı basar. Yılda iki defacık büyüklerin kapısını çalmak zor gelir, "keşke piç olsaydım" diye söylenmeye başlar. Yahya Kemal ve Tanpınar'la yemeli içmeli dostturlar, sonra n'olursa olur köprüleri atar. "Hamdi artık Yahya'nın çiş şişesini taşıyormuş" der, kahkahalar atar... (Bir idrar tahlilinde yardımcı olmuştur oysa) Tanpınar'a yağdırdığı hakaretler seviyesizdir: "Sana b.k bile diyemem, çünkü b.k evvelce iyi olan bir şeyin çürümüş halidir. Sen hiçbir zaman iyi olmadın ki!" Samet Ağaoğlu, Şevket Rado hakkında da atar tutar, Peyami Safa ile zaten kavgalıdırlar. Orhan Veli için "Şâkûli solucan" der, artık ne mânâya geliyorsa? Orhan Veli de altta kalmaz bir üçlük yazar. "Nurullah Ata / Tring Galata / Soğan, salata" Ataç'ı günün birinde apar topar askere alırlar. Halbuki yaşlıdır o sıralar. Oturur "Asker oldum süvari / Yürürüm yengeç vari" şeklinde bir beyit karalar. Kıs kıs gülüp iyi oldu der, Orhan'ınkilerden iyi en azından! Orhan Veli'nin kulağına gider. "Bırak ya" der, "Nurülhûda şiirden ne anlar?" Bir zamanlar ailecek görüştükleri Melih Cevdet Anday'a da sataşır. Nasıl nasırına bastıysa Melih vitesten atar, tekme tokat girişir buna. Ama Falih Rıfkı fırçalasa da sesi çıkmaz. O daha güçlü devrimbazdır zira. DEVRİLESİCE CÜMLE Kırklı ellili yıllarında tek başına dil kurumudur adeta. Genç edebiyatçıları baskı altında tutar. Günün birinde horoz ötüşünü "ku ku ri ku" diye tercüme eden gence heyheylenir, kızı Meral'i çağırır. "Söyle bakalım horoz nasıl öter?" - Ü' ürü üüü! - Gördün mü bak çocuk bile biliyor! Devrimcidir, deviricidir... Cümleyi de devirmek için debelenir. "Devrik tümcecidir!" N. Ataç sırf Arapça olduğu için "ve" yerine "ile" kullanmaya çabalar. Çok zorlanır, mânâyı tutturamaz. Biri ağa, bey, ağabey, bey baba demesin küplere biner. "Damadım isterse herif diye çağırsın" der "tek bunu yapmasın bana." Kardeşi Refik'i çok sever ama adını torununa koymaz. Çünkü Refik Arapçadır, ödün veremez asla! Leyla, Melda, Ferda, Ayten Nurten Gülten gibi kafiyeli adlardan hiç hoşlanmaz. Hazzetmediği adlardan biri de Nurullah'tır bu yüzden imzasını Ataç diye atar. Alaturka şarkılardan nefret eder. "Ne bu ya inler gibi" der, radyoyu kapar. Hanımı Yesari Asım'ın "Biz Heybeli'de her gece mehtaba çıkardık" parçasını mırıldanınca, parlar "Pöh! Her gece mehtap mı çıkar?" Ankara Modern Palas'ın müdavimlerindendir, akşamları iki tek olsun atmadan kalkmaz. DP iktidara gelince yine Köşk'e uğrar. Yeni Cumhurbaşkanı Genel Sekreteri N. Tolon "Şöyle buyurun beyefendi" deyince pek kızar. "Ne yani bize de mi teşrifat?" Emekliliğin dolmasını bekleyemez, istifasını basar. VEFAT MI ASLA! Eşini kaybettikten sonra hayata küser. O "nerede ölürsem oraya gömün, isterseniz çöpe atın" diyen insan, Leman Hanımın kabrine sıkça koşar. Hastalık devresinde huysuzluğu artar, onca hekim ahbabı varken kafasına göre antibiyotik yutar. Belki ıhlamur içse düzelecektir ama işi büyütür, hastanede yatmayı arzular. O sıra tek kişilik odalar müsait değildir, çok bozulur, saçını başını yolar. Bu arada kuruma haber yollar: Behçet Kemal ve Salah Birsel'e söyleyin benim için saygı duruşu yapılırken dışarı çıksınlar! Kızı Meral hayırlı bir evlattır, kaprislerine rağmen el bebek gül bebek bakar, babasını hoşça tutar. N. Ataç 17 Mayıs 1957 günü can verir. Cenaze merasimini bizzat Kamubuyurum (Cumhuriyet) Tüz (Halk) Bölemi (Partisi) Gnl. Bşk. İnönü ve Turgut Göle organize eder. "Merhum, müteveffa" gibi kelimelere mesafesini bildikleri için ilanda kuru bir "öldü" ibaresi kullanırlar. Şık olmaz?ama n'apsınlar? TÜRKÇE YUNANCA VE LATiNCE'DEN AŞILANMALI! Batı ülkelerinde nasıl Arapça, Farsça öğrenenler bulunuyor. Hani "müsteşrik" diyorlar... Bizim "müstegriplerimiz" de düşünce bakımından birer doğu adamı olmaktan çıkamazlar. Bu ülkede Fransızca, Almanca, İngilizce öğrenenler bize ancak batı dünyasının özlemini getirebildiler, bizde dıştan batılılara benzemek hevesini uyandırdılar. Bugün artık o özlemle, o hevesle yetinemiyoruz, dilediğimiz batı dünyasına benzemek değil, batı dünyasından olmaktır. Bunun içindir ki çocuklarımıza Latince ile Yunancayı öğreterek, kafalarını o dillerin eserleriyle yoğurarak yetiştirmemiz gerektir. Öztürkçe asıl ereğe götürecek araçtır. Ben yarınki Türkçenin Yunan ve Latince köklerden aşılanması gerektiğine inanıyorum. Biz batı uygarlığına girdiğimizi söylüyor, girelim diye çırpınıyoruz. Bir ulus hangi uygarlığı benimsemişse o uygarlığın dillerinden aşılanarak kendi dilini düzenler. dediler ki Gazeteye geldi. Baktım herkesi gagalayan ve çok konuşan bir papağan. Bir saat sonra ayakları ucunda bizden yolduğu tüyler vardı... Hiçbir dünya görüşüne dayanmadan... sadece zevk denen o insiyaki melekeye dayanarak asıp biçiyor asabi asabi gülüyordu. Herkesin ayağına basa basa yürüyen bu adamın hiddet uyandırması tabii idi... A. Hamdi Tanpınar * N. Ataç bey, daha başından beri, Türkiye'nin Latin harflerine intikalini, Latin-Grek kültürüne bir intikal gibi almış; artık içinden çıktığımız Doğu-İslam medeniyeti ile ilişkimizin kalmaması için "özleştirmeciliği" zaruri görmüştü... Keyfinden başka yöntem, paşa gönlünden başka ölçü tanımazdı. Biz Ataç denilince kavga anlarız. Attila İlhan * Oysaki ben, öz Türkçe için nice kazançları teptim, rahatımı kaçırdım, üzdüm kendimi, adımı deliye çıkarttım. Hepsi de ne dediklerini bilmez, kafalarına düşüncenin gölgesi bile girmemiş birer alıktır bana deli diyenler. N.Ataç * Bir gün N. Ataç sorar: "İçkilerin en kötüsü nedir çocuklar?" Kendi cevaplar: "Su!" (haşa, su gibi nimet mi var?) Peki çalgıların en berbadı? Yine kendi cevaplar "Ut!" Su.. Ut... Su ut... Anlarlar ki, Suut Kemal'e laf sokmakta... * Fransa'da bir "tabac" garsonunun bildiğinden tek hece fazlasını öğrenemeyen bedbaht, hasta, haysiyetsiz Ataç. Deklaseliğinin hıncını dilden alan Ataç. Mızmız mıymıntı fikir serserisi. Ata Bey'in paracıklarıyla bir miktar Avrupa doldurmuş kafasına... Gözlerini sıkıyönetim içinde açtılar. Okumak yasak, düşünmek yasak. Yasak olmayan tek şey Türkçenin kolunu kanadını kırmak... Ataç, çöken bir cemiyetin harem ağasıdır, hadımlar edebiyatının akıl hocasıdır... Ataç, M. Kemal rejiminin bütün sefaletini edebiyata sokan şımarık, yılışık, cahil ve kabiliyetsiz bir dilekçe yazarıdır. Türkiye, bütün kütüphaneleri yakılan, mazisi, tarihi imha edilen bedbaht ülke, bu panayır soytarısından daha münasip bir mezarcı bulamazdı!... Cemil Meriç * Nerede o pat pat, çat çutlar ordusu? Bazı muharebelerde olduğu gibi, serbest vezin yalnız mağlup olmamış, imhaya uğramıştır. Fikir yerine maskaralık ancak Ataç'a yakışır. Ona, dönekliğinden kinaye ''Nurullah Topaç'' demek daha evladır. Necip Fazıl Okulunu bitiremedi, öğretmen yaptılar Asıl adı Ali Nurullah Ata. İptida (ilk mektep) ve Mekteb-i Sultani'de (Galatasaray) okuduktan sonra İsviçre'ye gitti. Tedrisini tamamlayamadan geri geldi. Darülfünun muallimi oldu, Nişantaşı, Vefa, Üsküdar, Ankara ve Adana Lisesi'nde, İ. Ü. ve Gazi Terbiye'de lisan derslerine girdi. CHP'liydi. "Cumhurbaşkanı çevirmenliği" gibi bir mâkam verildi. Yazmaya Yahya Kemal'in yönettiği Dergâh dergisinde başladı. Zaman zaman Sabiha Yağızlar, Ahfeş, Süha Kavafoğlu mahlası ile imzalar attı. TDK yayın kolu başkanlığı yaptı. Tenkit ve denemeleriyle tanınırdı. "GÂVUR DEĞiL DiNSiZiM" Yıl 1954... Gazeteci Sermet Sami Uysal Cumhuriyet Gazetesi adına yazarların kapısını çalar, eşlerini konuşturur. N. Ataç: "Siz sormadan ben söyleyeyim" der, "evde içki içmeme kızarlar." Leman Ataç, ekler: Kumar oynamana da kızarız. Ayrıca sık sık "Sıhhatimle alâkadar olmayın, bıktım usandım" diye bağırır. - Leman Hanım, eşiniz en çok neyi sever? - Kavgayı. - Peki batıl inançları var mıdır? - Ah! Sadece gâvurum der gezer! N. Ataç: Gâvur değil dinsizim. - Eşinizin hoşlanmadığı şeyler? - Temizlik. N. Ataç: Bak bu doğru, evlenmeden önce hiç yıkanmazdım, şimdi altı ayda bir yıkanıyorum... - Çalışırken en sevdiği şey?? - Yatakta makine ile yazı yazmak

 

Mahpeyker Valide Sultan Kösem kadar başınıza...

 
A -
A +

HAYIRLA ANILIRLAR Valide Sultanlar genelde cömert olurlar. Yenicami, Valide Camii, Kapalıçarşı, Pertevnihal Külliyesi, Gureba Hastanesi onlardan yadigârdır İstanbullulara... HAYATI ROMAN Küçük yaşta saraya getirilen bir kölecik sarayda yetiştiriliyor, padişah hanımı, padişah annesi, padişah ninesi oluyor. Hem zirvede yaşıyor, hem zulme uğruyor Şimdi biri çıkıp da Tansu Çiller devlet işlerine burnunu soktu diyebilir mi? Koskoca mebus, parti başkanı, başbakan... Devlet işi ile meşgul olmayıp da ne yapacak? Kösem Sultan da iki padişahın annesi, iki padişahın da ninesi... Tam 25 yıl naibe-i sultan... Elbette devlet işi ile uğraşacak. Batıda först leydi Kraliçe'dir. Adaylar kralın gözüne girmeye bakar, kıyasıya vuruşurlar. Osmanlıda en güçlü kadın Padişahın hanımı değil annesidir, diğerleri dikkate alınmaz. En güçlü derken, harem hudutlarında! Oğlunun hangi cariye ile evleneceğine bile Valide Sultan karar verir. Genelde de isabetli çıkar, çünkü ince eler, sık dokurlar, annedir onlar. Başkasının beğendiği bir kadınla yaşamak... Sırf bu yüzden musahibine dertlenen padişahlar vardır, o başka... İCRA SADRAZAMDA Osmanlıda icranın başı sadrazamdır, bazı sadrazamlar mührü "istiklal şartı" ile alırlar, naibeleri işlerin dışında tutarlar. Kösem Sultanın naibe olduğu yıllarda Serdarı Ekrem Çerkez Mehmet Paşa, Hafız Ahmet Paşa, Damat Halil Paşa gibi umur görmüş isimler sadarete otururlar. Hoş Padişah da mutlak yetkili değildir, devlet sultanın iki dudağı arasına sıkışamaz. Fatih, Yavuz, Kanuni bile fetva ister, izin alırlar. Yanlış yaparlarsa kadı huzuruna çıkarılırlar. Peki ya sadrazamlar Kösem Sultanın adamıysa? Bunlar sokaktan çevrilmez ki, devletin kışlasından, mektebinden, medresesinden yetişirler, tecrübeleri, nüfuzları, taraftarları vardır. Vüzeranın, vükelanın, ulemanın, hükemanın alayı hain, gafil, ikiyüzlü olacak... Bu mümkün mü ya? Zaten zor bir devirdir... Celali isyanları yayılmış, Anadolu alev alev yanmaktadır. Bir tarafta askerler, komutanlar. Diğer tarafta saray ağaları, memurlar... Bıçak sırtında siyaset, hangi zümreye yanaşsan karşı taraf hasım olacak. Kösem Sultan askerlerle çalışmayı yeğ tutar. Diğerlerinin kızacağı aşikardır, bedelini bilir ve göze alır. KAZANSA KAHRAMAN Siyasete karışır mı? Elbette karışır, o bir naibedir zira... Nitekim ilk raundu kazanır, ikinci raundu da kazanır, üçüncüde tutturamaz. Onu da kazansa kahraman olacaktır. Efendim, oğullarının padişah olmasını arzuladı da bu yolda çalıştı filan... Sorarım oğlunun padişah olmasını hangi anne istemez? Kösem bilgili becerikli dirayetli bir kadındır, oyunu kuralına göre oynar. Sultan Murat'ın annesini işlerine karıştırmadığını biliyoruz. Sultan İbrahim ona keza... Bilirsiniz gençler yaşlıları fazlaca tedbirli bulurlar. Nitekim Kösem Sultan biteviye uyarır "aman oğlum şuna dikkat!" Annelik böyle bir şeydir işte... İlla ki yavrusunu kanatları altına alacak! Sultan İbrahim annesini bir ikaz eder, iki ikaz eder, üçüncü de "bak Anne" der, "seni Girit'e sürdürmek zorunda kalacağım, haberin ola!" DELLA VALLE Kösem Sultan hakkında Batıda ilk yazan, İtalyan Pietro Della Valle adlı bir seyyah olur. Haremin önünden bile geçmesi kabil değildir ama oturup hayalindeki fantezileri döker kağıda. Süt havuzları, balıklara atılan inciler filan... Bre diyeceksin süt dediğin o'ssaat ekşir kokar, hem inci yiyen bir balık mı var? Ama kalemi akıcıdır, gerilimi artırmak için senaryoya bir sürü kanlı entrika katar. Altı üstü bir romandır ama içerideki İrlandalılar mal bulmuş gibi atlar. Filmler, oyunlar... Tepki alınca "canım bu bir film" derler "büyütmeye ne gerek var? Ama zihinlerdeki izler silinmez, yeni nesiller Kösem Sultanı artık hep öyle tanırlar. Ne vebal ama! Sahi bir kadın zeki olamaz mı, yükselemez mi? Bunda gocunacak ne var? Bence kadın hakkı savunucuları Kösem sultana sahip çıkmalılar. İşte size söz sahibi olmuş bir kadın! Tam da istediğiniz gibi, ezilmemiş kakılmamış, dik durmayı başarmış! (Bkz: Padişah Anneleri - İbrahim Pazan) VALiDE-i KEBiRE Sultan Ahmed'in hanımı, 4. Murad, İbrahim Han, Şehzâde Kasım, Ayşe, Fâtıma ve Burnaz Atike Sultan'ın annesidir. Mahpeyker "yüzü ay gibi parlak ve güzel olan" manasına gelir. Valide-i Muazzama, Koca Valide, Ümmü'l Mü'minîn, Valide-i Atîka, Valide-i Kebîre, Büyük Valide gibi unvanlarla tanınır. Kösem kelimesi sanıldığı gibi kısadan, köseden gelmez. Anadolu'da sürüyü peşine takan koyuna "kösemen" derler. Önde giden, lider edalı, çekici, cezbeden gibi bir mana taşır. Aslen Moralı bir Rum kızıdır, küçük yaşta İstanbul'a getirilir, Sarayda İslam terbiyesi ile yetiştirilir. Zekası ve şefkati öne çıkar. Sultan Ahmed ile nikahlanır. Genç yaşta dul kalır. Büyük oğlunun cülûsuna kadar 6 yıl Eski Saray'da yaşar. 4. Murad Han'ın tahta geçmesi ile "valide sultan" olur. Diğer oğlu İbrahim'in padişahlığı da dâhil 25 sene bu makamda kalır, hatta torunu Dördüncü Mehmed Han'ın saltanatının ilk 3 yılında saltanat nâibeliği yapar. Hayli hayrâtı vardır. Üsküdar Çinili Camii Külliyesi ve Çakmakçılar Yokuşu'ndaki üç avlulu, 366 odalı Büyük Valide Han (İstanbul'daki en büyük kervansaraydı, ahırları bin at alırdı) şehre renk katar. TARİH-İ GILMÂNÎ'DEN Mâhpeyker Kösem Vâlide Sultan anlatıldığı gibi kötü karakterli biri değildir. O dönemde kaleme alınmış tarihlerde övgüyle bahsedilir. Mesela bu tarihçilerden birisi Bosnalı Mehmed Halife'dir. Sultan İbrahim devrinde saraya girerek Seferli Odasında yerleştirilmiş, burada uzun yıllar kalarak halifeliğe kadar yükselmiştir. Hadiselere bizzat şahit olmuştur, gördüklerini yazar. "Tarih-i Gılmânî" adlı eserinde "Kösem Sultan'a büyük zulüm yapıldı. O çok merhametli, güngörmüş, hayır hasenat sahibi, tıkanan saray protokolünün önünü açan, saraydan dışarıya evlenmek için çıkma vakti gelen cariyelerin yardımına koşan, onların çeyizlerini düzen, vakti gelen gençleri evlendiren, padişah olan şehzadelerini kurda kuşa yem etmemeye çalışan, halkına ve özellikle de saray çalışanlarına pek çok ihsanda bulunan muhterem bir annedir. Ne yazık ki; şehâdeti de onların elinden olmuştur" yazar. Kösem Sultan hakkındaki yanlış bilgilerin kaynağı makam hırsı ile tanınan Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi'dir. Murad Han ve Kösem Valide Sultan, Rumeli Kadıaskerliğine kadar yükselen bu şahsın Şeyhülislâm olmasını önlemişlerdi. Abdülaziz Efendi de ikisine karşı hınç beslemiş, isyanda sarayı basanlarla beraber olmuş, hattâ tarihçilerin tenkitlerinden anladığımıza göre Osmanlı tarihinde ilk defa ilmiye sınıfından biri, Valide Sultan'a yüzüne karşı hakaret etmiştir. Bilahare isyancılar tarafından Şeyhülislâmlık makamına getirilmişse de orada çok kısa bir süre kalabilmiştir. İşte 4. Murad Han ve Kösem Sultan hakkındaki iftiraların kaynağı bu tarihçidir. Yrd. Doç. Dr. Ertuğrul Oral / Marmara Üniversitesi GADRE UĞRADI Sultanahmed'i yaptıran Sultan Ahmed'in dindarlığı mâlum, Aziz Mahmud Hüdai hazretlerinin muhiplerinden, ehl-i tarik bir insan. Eğer Kösem Sultan ile kafası uyuşmasa birlikte yaşamaz. Onunki öyle üç beş günlük sevda değil, hanımına değer verdiği ortada... Kösem de süs sepeti değil, akıllı, şuurlu, donanımlı, şiirden edebiyattan haberi var. Zaten küçük yaşta saraya giriyor, Osmanlı terbiyesi ile yetişiyor. Kösem sultanı melekleştiren yok ama cadı diyen de hata yapar. Yani bu kadının hiç mi iyiliği olmamış. Vefat ettiği zaman İstanbul ahalisinin ağlaştığı biliniyor. Çünkü serbest bir kadın, başında erkek yok. Biniyor arabasına, peşinde muhafızlar, vekilharçlar... Halkın arasına giriyor, dert dinliyor, gereğini de yapıyor icabında. En çok sevdiği şey borcundan dolayı hapse düşenlerin hesabını kapatmak. İstanbul çeşmelerinde su yollarında hamamlarında hayli imzası var. Ki bunlar tescillidir, hasımları da anlatırlar. Entrikacı ne demek? Bir menfaate ulaşmak için gizli kapaklı iş çeviren, haksızlık yapan. Bu kadın zaten imparatorluğun en yukarısında, devlet oğullarından soruluyor. Ne hırsızlığı yapacak, kendinden çalacak değil ya? O gün isyancılar Hareme giriyorlar, ki Osmanlı bunu adice bir şey sayar... Kösem Sultan dolaba saklanıyor, arıyor tarıyor bulamıyorlar. Cariyenin biri kapağın kenarından çıkan kuşak parçasını gösteriyor. İsyancılar yaşlıdır, kadındır, anadır demiyor, perde kordonu ile boğuyorlar. Mahkeme filan yok, anında infaz. Prof Dr Ekrem Ekinci MERHUMENiN RUHUNA Üsküdar'da muayenehane açtığım yıllarda Kuleli hocalarımdan biri ziyaretime geldi. Çevreyi gezdiriyordum ki ikindi okundu. Namazlarımızı Çinili Camiide kıldık sonra maksurede oturduk. Biliyor musun Faruk, dedi bu camiyi Mahpeyker Kösem sultan yaptırmıştır. Askeri okulda talebeyken bana "Sarayda kadın entrikaları" adlı bir ödev vermişlerdi. Ben de kütüphanedeki maarif kitaplarından bulduklarımı yazdım. Çıkartıp okuttular, çılgınca alkışladılar. Yıllar sonra Beyoğlu'ndan (Die Islamische Kunst) adlı bir Almanca kitap aldım. Kösem Sultanın Balkanlarda, Anadolu'da Ortadoğu'da yaptırdığı eserleri, hacılara nasıl hizmet ettiğini okudum. Baktım şefkatli dirayetli hayırsever bir hanım var karşımda. Çok üzüldüm, nasıl vicdan azabı çektim anlatamam. O günden beri merhumeye okurum, okuyacağım da... Emekli Tabip Albay Faruk Koca Entrika? What? 1983... Kenan Paşa'nın güçlü olduğu yıllar. O gün Vilayet Bahçesindeki arşiv binasını ziyaret ediyor. Kapılar takır takır açılıyor etrafında muhafızlar korumalar. Duydunuz mu bilmem Kenan Evren İslam harflerini rahat okur, hususi notlarını Osmanlıca tutar. Sancak defteri üzerinde çalışan bir asistanın yanına ilişiyor ama ibareleri sökemiyor. Zira bu şifreli bir yazı... Siyakat! Hafiften bozuluyor. Oradan kalkıp bir kadın araştırıcının (Amerikalı Prof Leslie Pierce) yanına gidiyor. -Siz hangi konuda çalışıyorsunuz? Kadın berrak bir Türkçe ile cevaplıyor: "Padişah hanımları üzerinde çalışıyorum efendim... Harem-i Hümayûn hakkında!" - Ooo! Çok güzel. Entrikaları da yazın! Millet onları tanısın! - What? - Hani dalaverelerini filan diyorum, gizli saklı ne varsa... Prof Leslie ciddileşiyor asabi bir üslupla soruyor: "Beyefendi, nereden çıkarıyorsunuz bunları?" Kenan Paşa baltayı taşa vurduğunu farkında, münakaşaya girmiyor, lâfı ustalıkla değiştirip ayrılıyor. Leslie Peirce etrafını saran meraklılara "Sizleri anlayamıyorum" diyor, "tarihinize karşı neden mesafeli duruyorsunuz? Osmanlı saray kadınlarını dört duvar arasında kalmış, hiç bir dünya görüşü olmayan cahiller sanıyorsunuz. Halbuki onlar mükemmel bir eğitim aldılar. Mesela Nurbânû ve Safiye Sultanlar İngiliz ve Fransız kraliçeleri ile mektuplaşırlardı. Hem lisan bilirlerdi, hem de günün hadiselerinden malumatları vardı. İçlerinden biri soruyor "Peki Ya Kösem Sultan?" (O günlerde 4.Murad dizisi konuşuluyor zira) -Siz ona yaptığınız iftiraları ödeyemezsiniz. Eksiği noksanı olabilir ama asla hain değildi. Devleti ayakta tutmak için doğru bildiğini yaptı. Keşke Kenan paşa beş dakikasını ayırsa da, beni dinleme lütfunda bulunsaydı! ( Zikrolunan çalışma bilahare "Harem-i Hümayûn" adıyla basıldı.) BU FİLMİ SEYRETTİK Mİ? Önümüzdeki günlerde vizyona girecek olan "Mahpeyker" merakla bekleniyor. Bakalım o da diğerlerinin peşine mi takılacak, yoksa elini vicdanına mı koyacak? Geçmişte seyrettiklerimiz hakkaniyetten uzaktılar. Gençlerin kafasında istifhamlar uyandırdılar. Dileriz bu defa öyle olmaz.


.

Esnaf ve sanatkârın piri: Ahi Evran

 
A -
A +

HEM KAN HEM TER Ahiler savaş zamanı silah kuşanırlar, barışta çalışır üretir ekonomiye hız katarlar. Tekke ve zaviyeler açar, seyyahları, tüccarları, talebeleri ağırlarlar. GÖZÜ, DİLİ, BELİ Ahinin eli açık olacak, kapısı açık olacak, sofrası açık olacak. Gözü, dili, beli kapalı olacak. İçi dışı bir olacak, gönlü zengin, gözü tok olacak. Hâzâ insan olacak! Tancalı Seyyah İbn-i Battuta'nın yolu Beldet-ül Hanâzir'e (Donguzlu'ya) düşüyor. Denizli mamur bir şehir, dokumalarıyla tanınıyor. Tam çarşıya girecek ki birkaç genç, atının yularına yapışıyor. Ne olduğunu anlayamadan başka delikanlılar peydahlanıyor, onlar da dizginlere asılıyor. Bir çekişmedir başlıyor. İbn-i Battuta'nın beti benzi atıyor, "Kesin soyulduk" diyor, "Herhalde malım üleşiliyor." Arabi bilen biri "Mafi müşkilat ya seydi" diyor, "Endişeye mahal yok. Bunlar iki ayrı ahi grubuna mensuplar, ikisi de sizi konuk etmek istiyorlar." Neticede kura atılıyor, kaybedenler sus pus oluyor, kazananlar güle oynaya önüne düşüyor. İbn-i Battuta birkaç gün de diğerlerinin misafiri oluyor, iki tarafın da gönlünü yapıyor. Tavas, Muğla, Milas ve Ayasuluğ'da da (Selçuk) benzer manzaralarla karşılaşıyor. Hamamlar açılıyor, sofralar donanıyor, paşalar gibi ağırlanıyor. Konya'da İbn-i Kalemşah adlı Ahi şeyhinin misafirperverliğini unutamıyor. PAYLAŞAMAZLAR Derken Sivas'a yöneliyor. Ahi Bıçakçı'nın yoldaşları (kalabalıktırlar) karşısına çıkıyor: Soruyorlar "misafirimiz olur musunuz?" -Olurum. Az ilerleyince Ahi Çelebi'nin adamları çeviriyor (ki daha da kalabalıktırlar): "Efendim bize buyursanız?" İbn-i Battuta artık alışkın, "Geç kaldınız gençler" diyor, "Onlar çoktan kaptılar!" Amasya ve Gümüşhane üzerinden Erzincan'a geçiyor, hep Ahi tekkelerine buyur ediliyor. Erzurum'da vakti dar, iki gün kalıp yola çıkmaya yeltenince ağırlandığı tekkenin şeyhi Ahi Tûmân adeta yalvarıyor: "Ama efendim misafirlik üç gündür değil mi? Sizi iki günde salarsak millet yüzümüze bakmaz valla!" İbn-i Battuta Anadolu'da pek rahat ediyor, han hamam aramak zorunda kalmıyor. Girdiği şehirde ahileri soruyor. Tekkeyi buluyor, çorbayı içiyor... Ahiler için "Neşelidirler, mütebessimdirler, yedirmekten içirmekten pek hoşlanırlar" diye bahs açıyor, "Meclislerinde mutlaka Kur'an-ı kerim okunur, gecenin ilerleyen saatlerinde, zikre oturur, gönüllerini aydınlatırlar." ANADOLU 13 yy... Anadolu... Doğudan Moğollar, batıdan Bizans sıkıştırmakta. Baskın cinayet yağma gırla... Kara kara bulutlar, harabelerde baykuşlar ötüşüyor. Göç, göç göç... Kırık dökük konvoylar uzuyor. Memleket sahipsiz, müesseseler aciz, ümitler tükeniyor... Ticaret, zanaat, ziraat ancak suni teneffüsle yürüyor. İşte o kasvetli yıllarda Ahi Evran adlı bir gönül ehli çıkıyor, Anadolu'yu sarsıp uyandırıyor. Mübarek, büyük bir âlim, büyük bir veli ve çok büyük bir teşkilatçı. Anadolu esnafını sanatkârını "Ahilik şemsiyesi" altında topluyor. Birliği, beraberliği, kardeşliği tesis ediyor. Ahiler en kaliteyi üretiyor, en kaliteliyi satıyor, kaliteli insan nasıl olur, cümle âleme gösteriyor. HOY "Evran" bir yönüyle gök kainat, bir mânâsıyla yılan canavar demek. Ahi hazretleri dünya hırsından arınıyor, enaniyet ejderhasını, nefs yılanını göğsünden söküp atıyor. Gönül gözü açılıyor ufku evren gibi genişliyor. Asıl adı Mahmud bin Ahmed el-Hoyî! İran'da doğuyor. Adından anlaşılacağı gibi Hoy'da... Hoy, Batı Âzerbaycan'da Van-Urumiyye arasında bir kasaba... Önce mahalli hocalardan ders alıyor, ama ilim bu, yudumladıkça harareti artıyor, aşk ile yollara düşüyor. Nereye? Önce Horosan'a... Sonra Maveraünnehir illeri, Semerkant, Taşkent, Buhara... Fahrüddîn Râzî gibi bir büyüğün sohbetine katılıyor. Ahmed Yesevî hazretlerinin talebeleriyle buluşuyor. Şihâbüddîn Sühreverdî, Sadreddîn-i Konevî ve Muhyiddîn Arabî hazretlerinden feyz alıyor. Ve şimdi bir ömür hasretini çektiği Harameyn var sırada... Mükerrem Mekke, Münevver Medine burnunda tütüyor... Haccını eda edip dönerken Evhadüddini Kirmani hazretleri ile aynı kafileye düşüyor. Bu büyük alimin ilmine irfanına vakarına vuruluyor. O dahi bu genç dervişin kıratının farkında... Pek beğeniyor, kızı Fatıma'yı verip damat ediniyor. BAĞDAT Kirmani hazretleri Hoylu Mahmud'u Bağdat'ta halife Nasirlidinillah ile tanıştırıyor, fütüvvet teşkilatında vazife almasını sağlıyor. Fütüvvetnâmeler incelendiğinde, bu kelimenin Arapçan "fetâ"dan geldiği görülüyor ki "yiğit, eli açık" gibi bir mânâ taşıyor. Anadolu Selçuklu Sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev ilme meraklı bir sultan, Mecdüddin İshak'ı Bağdat'a gönderiyor, halifeden muallim müderris talebinde bulunuyor. Vazifelendirilen alimler arasında Evhadüddîn Hâmid Kirmânî ve Ahi Evran da bulunuyor. Ahi Evran Kayseri'yi mekân tutuyor (1205) ve fütüvve cemiyetinden edindiği tecrübelerle esnaf ve sanatkarları teşkilatlandırmaya başlıyor. Kendisi bir âlim, bir hekim aynı zamanda da sanat ehli... Usta bir debbağ. Onun elinden geçen deriler ipek gibi yumuşuyor. Ahi Evran sadece atölye kurmakla kalmıyor, 32 ayrı dalda ter döken sanatkârları bir "sanayi sitesinde" topluyor. Ahiler kumaşın, kaşığın, kılıcın âlâsını üretiyor. Bir ahinin kalfa olması kolay değil, madden olduğu kadar manen de donanamayan "şed" kuşanamıyor. Yanlış yapanın papucu dama atılıyor. KONYA Malum, demirci, marangoza muhtaç, hallaç, fırıncıya... Cemiyet böyle yürüyor. Bu ahlâklı marifetli insanlar gayrimüslimlerin de dikkatini çekiyor, çoğu kendi isteği ile kelime-i şehadet getiriyor. Bu arada halkın cebi mangır görüyor, devlet hazinesi altın doluyor. İlim teknik zirvede, su ile işleyen saatler, otomatik tulumbalar... Yabancılar şaşkına dönüyor. Bir ara Alâeddîn Keykûbâd'ın arzuyla Konya'ya yerleşen (1227) Ahi Evran kendini ilme veriyor. Yazdığı eserleri (Mürşid-ül-Kifâye ve Yezdân-Şinaht) sultana takdim ediyor. Hocası ve kayınpederi Hâmid Kirmânî hazretlerinin vefâtından sonra Kayseri'ye yerleşen Ahi Evran ahileri (ihvanları, kardeşleri) sisteme sokuyor. Sık sık Anadoluyu geziyor. Hem vaaz ve nasihatte bulunuyor hem de ümit, azim, sabır aşılıyor. Ancak Ahileri koruyup kollayan Alaaddin Keykubat saltanat kavgasında öldürülüyor. Yeni iktidar başkentteki ahileri dağıtıyor. Ahi Evran dahi hapse atılıyor. Tam da o günlerde küçük atlı süvariler (Moğollar) Anadolu bozkırlarında at koşturmaya başlamasın mı? Geçtikleri yer kuruyor. Beldeler harap ve hâneler virân. Ortalık kan kokuyor. KAYSERİ Ahiler istilacıların elinden kurtulabilen halka sahip çıkınca Moğollar da onlara bir mim koyuyor. Bu ahilerin merkezi neresi? Kayseri! Gelip surlara dayanıyorlar. Ahîler de silahlanıp pusatlanıyor, şeyhlerin emrinde cihada çıkıyorlar. Zaten disiplinli ve itaatkarlar. Düşmanın hücumuna metanetle dayanıyor, misliyle mukabele ediyorlar. Eh mayalarında derviş gazilik, alperenlik var. Cenk meydanlarında pişmiş Moğol muharipleri tutulup kalıyor, Baycu Noyan adeta çılgına dönüyor. Tam vazgeçecekler ki bir Ermeni dönmesi ihanet ediyor. Moğollar Kayseri'ye giriyor, erkekler katlediliyor, kadınlar esir ediliyor. Ahi Evran Konya zindanlarına kapatıldığı için kardeşlerinin yanında olamıyor. Lâkin hanımı Fatıma Bacı kanlı katillerin eline düşüyor. Moğollar Fatıma Bacıyı elde tutmakla ne büyük hata yaptıklarını çok geç anlıyorlar. Ahiler saldırı üstüne saldırı düzenliyor, düşmana nefes aldırmıyor. DENİZLİ Anadolu'nun Ahi Evran gibi bir teşkilatçıya çok muhtaç olduğu yıllar. Lâkin mübareğin 5 koca yılı zindanda geçiyor. Ne zaman ki II. İzzeddîn Keykâvus tahta oturuyor, saltanat naibi Celâleddîn Karatay ahileri serbest bırakıyor. Ahi Evran bir süre Denizli'ye gitse de sultan kendisini Konya'ya davet ediyor. Payitaht merkezi ona göre değil ama aracı Sadreddîn-i Konevî hazretleri olunca "peki" diyor, medreselerde dersler veriyor. O günlerde hazırladığı Letaif-i Hikmet'le "halkın ihtiyaçlarının belirlenmesi ve karşılanması, kaliteli ve ucuz üretimin sağlanması, istihdamın artırılması" gibi hayati reçeteler sunuyor. KIRŞEHİR Ahi Evran ömrünün son 15 yılını Kırşehir'de (Gülşehir'de) geçiriyor. Vaazları çok tesirli, aynı zamanda "lisan-ı hâl" ile anlatıyor. Kırşehir âdeta Anadolu Ahilerinin başkenti oluyor. İşte Menâhic-i Seyfî adlı Şafii ilmihâlini burada hazırlıyor ve Emîr Seyfeddîn Tuğrul'a takdim ediyor. Çevresinde yüzbinlerce talip, artık Anadolu'nun nabzı burada atıyor, adı "Nâsırüddîn"e çıkıyor. Moğollar bakıyorlar ki Ahi Evran'ı ortadan kaldırmadıkça Anadolu'da hükümran olamayacaklar... Gerekli işaretler veriliyor... Mübarek şehit ediliyor. VE SÖĞÜT Müridleri de Ahî Evran'ın izinden gidiyorlar. O günlerde Söğüt'te güzel şeyler oluyor. Nitekim bir ahî şeyhi olan Üdebâli hazretleri bereketli elleri ile Osmanlının mayasını yoğuruyor. Osmanlı hızla büyüyor, aşiretten devlete geçmekde zorlanmıyor. Ahi tekkeleri Balkanlara, Kırım'a yayılıyor. Yaylalara çıkmaya hayvan bakmaya meyilli Türk çocuklarına ilim sanat öğretiliyor. Türkler şehirli oluyor ve en güzel şehirleri onlar kuruyor. (Edirne, Üsküp, Bursa) Ahiler Osmanlının eli ayağı... Mesela ordunun ayakkabı, kılıç, kalkan ihtiyacını onlar karşılıyor. İran bir borç için İstanbul'u sıkıştırınca teşkilat "bi dakka" diyor "borcu biz üstlendik, al senetleri gel buraya." Ancak devlete sadakatiyle tanınan Ahiler devletlülere yaranamıyor. "Islahat Fermanı" ile "gedik berâtları" iptal ediliyor. Kendi çabaları ile ayakta kalmaya çalışan birkaç zaviyeyi de cumhuriyet kapatıyor, bu güzel müessese ortadan kaldırılıyor. İŞİNE, EŞİNE, AŞINA! Ahi Evran'ın hanımı Fatıma Bacı efendisi kadar teşkilatçıdır, "Bacıyan-ı Rum" teşkilatını o deruhte ediyor. "Ahiler'in kadın kolu" diyebileceğimiz bu müessese muhtaç ve kimsesiz kızlara sahip çıkıyor. İlim ve sanat öğretiyor, ceyizlerini hazırlıyor, yuvalarını kuruyor. Dulların, acuzelerin bakımı onlardan soruluyor. Düsturları "işine, eşine ve aşına sahip ol!" Anadolu kadını biblo gibi kırıtmıyor, evini çekip çeviriyor, efendisine destek oluyorlar. Devlete asker yetiştiriyor. AHÎ NASIL OLACAK? Ahî bir kere sanat sahibi olacak, kanaatkâr olacak, helal kazanacak, helale harcayacak... Kitap okuyacak, yerken içerken, giyinip kuşanırken, yatarken kalkarken adaba uyacak. Mert olacak, cömert olacak, mütebessim olacak, sabırlı olacak, sır saklayacak. Ulemaya hürmet edecek, danışacak, affetmesini bilecek, kin tutmayacak. Dünya malına tamah etmeyecek, yanlış ölçmeyecek, eksik tartmayacak. Akrabasını arayacak, fukarayı soracak, gururdan kibirden arınacak. Aza kanaat, çoğa şükür edecek, hakkı söylemekten korkmayacak. Çıraklarını kalfalarını koruyacak, kusurları nefsinde arayacak. Gelmeyene gidecek sormayanı soracak, ayıbı saklayacak. Allah için sevecek, Allah için kızacak, özü, sözü bir olacak. Yalan dolan niza asla... Dedikodu gıybet zinhar! Gönlü zengin, gözü tok olacak. İnsan olacak!

 

Ecdadımızı sevdiren adam: İSMET MİROĞLU

 
A -
A +

MİRAT-I HAKİKAT İsmet Hoca'nın kalemi velüd, dili sade, üslubu akıcıydı. Günün hadiselerini tarihçi gözüyle yorumlardı. Türkiye Gazetesindeki "Gerçeklerin Aynasında" (Mirat-ı Hakikat) köşesi unutulmadı. MÜCADELE ADAMI Üniversite koridorları, amfiler, kütüphaneler, arşivler, gazeteler, dergiler, radyo tv programları, sohbet turları, Anadolu konferansları... Bir tarihçiden ne isteniyorsa fazlasıyla yaptı... Sık sık soruyorlar "ya sen bu konuları nereden buluyorsun?" Ne bileyim bir anma günü oluyor, ya da elinize bir hatırat geçiyor... Mesela geçen takvime bakıyorum. Bir cümle gözüme çarpıyor: "22 Ekim 97 Prof. İsmet Miroğlu'nun vefatı" Al sana iz bırakan bir isim. Haydi gel de yazma! Karar verdin mi kolay. Akranlarına ahbaplarına bulup, teyp uzatıyorsun oluyor. Prof Dr. Ahmet Şimşirgil'den başlıyorum mesela... SON OSMANLI Dostları akranları ona "Son Osmanlı" derlerdi, sanırım bunda uzun boyunun, davudi sesinin ve başına giydiği kalpağın da payı vardı. İsmet Bey mazisi ile barışık insanlar yetiştirmeyi çok arzulardı. Türkiye Gazetesindeki yazılarında hep o çaba vardı. İhlas Holding, Tarih Medeniyet Dergisini de emrine açtı. Bilirsiniz böyle dergilerin tirajı birkaç bini aşmaz ve çabucak kapanırlar. Lâkin Tarih Medeniyet on binlerce aboneye ulaştı. Hocanın vefatından sonra da yıllarca yayında kaldı. Cağaloğlu'ndaki dergi binası tarihçilerin ikinci adresi olmuştu. Fakültelere yakındı, ayak altıydı. Hem çaylar hem sohbetler demleniyordu. İstişareler ediliyor, münazaralar yapılıyordu. Genci yaşlısı mekâna sokuluyor, feyz alıp feyz veriyorlardı. İsmet Hoca'nın keyfi yerindeydi, şu Anadolu çocukları ecdadı anlayacak, kavrayacak, medeniyetimizi yeniden inşaya çalışacaklardı. Hoca tarih dergiciliğinde de ufuklar açtı. Farklı ideolojilerdeki insanlara hitap etmeyi başardı. BELGE BİLGİ Osmanlı tarihini "doğru" yazmak isteyenin yolu mutlaka arşive uğramalıydı. Oysa arşiv belgelerinin ancak yüzde 5'i tasnif edilebilmişti, milyonlarca evrak çürüyor göz göre göre heba oluyorlardı. İsmet Hoca'nın içi gidiyordu, bu hazineye sahip çıkalım diye yırtınmaktaydı. Başbakanlık Devlet Arşivlerinde Genel Müdür olunca kolları sıvadı... Yatırımı önce insana yaptı. Edebiyat ve ilahiyat fakültelerinden Osmanlıcaya vakıf çocukları topladı. Yetmedi, İstanbul ve Marmara Üniversitesinden hocalar getirtti, ilave dersler aldırdı. 500 civarında arşiv uzmanı yetiştirdi ki bunlar ülkemize çok şey kazandırdı. Bir kısmı daha sonra akademik çalışmalara katılacak Doktor, Doçent, Profesör olacaklardı... O yıllar memlekette kardeş kavgaları vardı, İsmet Hoca "bana ne" demedi, çarıkları çekip dolaşmaya başladı. Konferansların konusu tarihti ama mevzuyu bir şekilde birliğe beraberliğe kardeşliğe getiriyor, her kesin, her kesimin gönül teline dokunuyordu. Amasya'da "Yavuz Selim" konulu bir panele birlikte katılmıştık (Ahmet Yılmaz Boyunağa Bey de vardı) Talebeleri gelip etrafını sarınca çok duygulandı "Ya Ahmetciğim" dedi, "hocalığın en güzel tarafı da budur işte. Yetiştirdiğin fidanın meyve verdiğini görürsün. Böyle bir haz var mı?" Bir ara aynı apartmanda oturduk, komşu olduk. Merdivenden inip çıkarken dahi tarihle ilgili bir şeyler anlatır, kapı önlerinde derin mevzulara dalardı. Şunlar şunlar noksan, bunlar bunlar yapılmalı... Dolup dolup taşardı, safi heyecandı... "Ahmetciğim" derdi, "aşksız canı ölü bilmek gerek. Adamda sevda yoksa, at gitsin hiç uğraşma!" Onu üç kelimeyle anlat deseler. Evvela "yiğit" kelimesi geliyor aklıma. Fedakârdı, Anadolu kokardı! Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil KARADENİZLİ Dergideyiz... Ali Bodur'a sordu "Sen nereliydin evlad?" -Zonguldak! -İyi idare eder, Karadenizli sayılırsın. Masanın üzerinde bir çelik sesi "trak!" Bir baktık tabanca... "Tamam bundan sonra emaneti sen temizleyeceksin. Yağı fırçayı getireyim de, çekmecene at!" Bir gün hoca geldi. "Ne çektik bu sigaradan ya! İliğimizi kurutacak! Eğer, bi daa ağzıma koyarsam..." Aaa ne iyi hoca sigarayı bırakıyor derken, çantasından pipo takımları çıkarmasın mı? Renk renk, çeşit çeşit, değişik çap ve ebadlarda... ZARAFET DERSLERİ Lise mezunu bir tıfıldım, hayatı onunla tanıdım... Beni zaten işe o almıştı. Sekreterliğini de yapıyordum ama santralimiz yok daha. Paralel hattan idare ediyoruz, hani ne kadar olursa... - Enes bana meclisten filanca mebusu bağlar mısın? Arar bulurum "Efendim İsmet Bey görüşmek istiyor." - Olur, hay hay. Bağırırdım "hocam alabilirsiniz, telefonda!" "Ooolum öyle olmaz" derdi "yavaşça kapa, bir işaret çak tamam!" Bizi evladı gibi sever, nasihat verirdi: Koçum iyi giyinin, hafif kokular sürün, kibar saatler takın, bu devirde itibar libasa... Biliyor musunuz iki amirime dua ederim hâlâ... Biri rahmetli İsmet Hoca, diğeri (Allah uzun ömürler versin) Murat Başaran... Enes Demiray ÜSTÜNÜZE AFİYET İsmet Hoca çok cömertti, yedirmeye içirmeye bayılırdı. Misafirlerini kebap lahmacun söylemeden göndermezdi asla. Tabii git gel işleri içimizde en tıfıla (adı bende kalsın) düşerdi o sıralar. Halbuki delikanlı büyük gazeteci olmaya niyetliydi, önemli haberler yapacak, hükümetleri bile sarsacaktı. Sarsacak ama İsmet Bey kırık dökük işler buyurmasa... Gel de bozulma... Hoca o gün yine dostlarına kıymalı pide ısmarladı, delikanlının canı sıkkın, vitesten attı, atacak. Neler oldu anlayamadık, Hoca ansızın "eve gidiyorum" deyip ayrıldı. Üç gün sonra gelebildi, rengi sapsarı! "Çocuklar üstünüze afiyet ben biraz şey olmuşum da..." Delikanlı ortaya çıktı: "Size bir şey olduğu yok hocam" dedi, "pidenizin üzerine müshil ufaladım!" Donduk kaldık. Mertliğin bu kadarı da fazlaydı... Hoca bi güldü bi güldü, gözlerinden yaş aktı... "Hay Allah senin iyiliğini versin emi!" Ahmet Koç TARİH TEKKESİ Hocanın büyük projeleri vardı. Beykoz'da bir arsa aldı, inşaata başladı. Görünüşte yazlık ama derdi keyif değil, bir nevi tarih tekkesi kuracak. Ünlü tarihçilerle gençleri bir araya getirecek, semaver sohbetleri yaptıracak. En nadide eserleri toplayacak, talebelerine sunacak. Kitaplarını şömineli bir odada hazırlayacak. Eline kalemi aldı mı odunlar çatırdayacak, alevler tavanda oynayacak. Beni de bilirkişi olarak kullanırdı "şurasını nasıl yapsak hocam, burasını nasıl çaksak?" Ev bitti, ömrü de bitti. Oturmak nasip olmadı. YAVUZ YÜREKLİ Resmi tarihçilerin anlattıkları çok ağırına gider, padişahlara toz kondurmazdı. Onu dinlerken şaşardım, bilmediğimiz ne de çok şey vardı. Muhabbet azıcık baygınlaştı mı Yavuz'la ilgili bir soru sorardım. Anında gözleri parlar, duvarları yumruklamaya başlardı Yavuz'a ölümüne hayrandı. Öyle ki Yavuzselim semtinde oturacak kadar! Samimi bir Türk milliyetçisi idi ama ırkla kanla işi olmazdı. Kendisi Karadeniz asıllıydı. Bir gün sordum "Lazlar kimdir hocam?" Uzun uzun anlatacağını sandım "Bir Kafkas ırkı" dedi üç kelimeyle kapattı. Onun için asıl unsur İslam'dı. EHL-İ DUHAN Sigara içiyorduk, "gel İsmet" dedim "şundan kurtulalım!" -Nasıl yapacaz hocam? -Birer pipo alalım. Yolda, belde içemeyiz, o da bir fayda... Ben beceremedim ama o başladı, eline de yakışırdı. Bir eda ile yakar, tadını çıkarırdı. HAYAT HAYAL O gün hastaneye birlikte gitmiştik, gripsin dediler, rahatladı. Neden sonra akciğer kanseri olduğu anlaşıldı. Kitle tam da nefes borusunun çatallandığı noktada, alamıyorlar da. Almanya'ya yolladık. Orada da boş durmamış, hasta haliyle Türkleri dolanmış, bir çok dost kazanmış. Pizzacısından mimarına... Rahmetli çocuklarına çok düşkündü, iyi bir babaydı, huzurlu bir evi vardı. Doç Dr. Osman Özer İÇİNE DOĞMUŞ Ansiklopedileri hazırlarken bize hayli yardımı olmuştu, TGRT FM kurulunca radyo programlarına çıktı. Bana gelir gider "İlhan Abi radyoya müdür olsana" diye sıkıştırırdı. Bizim kültürümüzde "şu işi ben yapayım" yok. Makam istenmez, verilirse de kaçılmaz. Yıllar sonra "sen radyoya" demesinler mi? Gözümün önünde İsmet Miroğlu beliriverdi o an. İsmet Hoca, sultanları "yaşadıkları devir" ile değerlendirirdi. Kanuni büyük bir padişahtı ama mimarı Sinan, şairi Baki, kaptanı Barbaros Hayreddindi... Evet Everest de yüksekti ama etekleri Himalayaların üzerindeydi. Son devir sultanları ise yapayalnızlardı, sözleri dinlenmezdi. Onların Yavuz gibi, Fatih gibi işler başaramamaları kıratlarını düşürmezdi... İlhan Apak DEVLETİN HAFIZASI İnönü CHP'si Osmanlı arşivlerini hurda kâğıt fiyatına Bulgaristan'a satmış, devletimizi zihinsiz bırakmıştı... Halbuki İsmet Hoca, Devlet Arşivlerinin NATO'dan daha önemli bir müessese olduğu iddiasındaydı. Evrakın ehemmiyetini bizzat devlet başkanlarına anlattı... İÇİMİZDEN BİRİYDİ... İsmet Miroğlu gençle genç, yaşlıyla yaşlı olur, etrafındakilerle çabucak kaynaşırdı. Safkan Karadenizliydi ama Dadaş Gaggoş muhabbetlerine de bayılırdı. Rahmetli hem ilmi değeri olan akademik eserler hazırladı, hem de halk tarzı tarihçilik yaptı, bildiklerini Anadolu insanı ile paylaştı. DERSİMİZ TARİH Bayburt'un Kalecik köyünde dünyaya geldi (1944), ilkokulu Kalecik'te, ortaokulu Bayburt'ta, liseyi Erzincan'da bitirdi. İ.Ü. Edebiyat Fakültesinden mezun olduktan sonra, Yeniçağ Tarihi kürsüsüne asistan tayin edildi. "16. Yüzyılda Bayburt Sancağı" adlı teziyle "doktor" unvanını kazandı (1974). Akabinde Fransa, Almanya ve Hollanda'da mesleki araştırmalar yaptı. "I3. Yüzyılda Kemah Sancağı" mevzuundaki tezi ile doçent oldu (1981) 1987 yılında Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğüne çeki düzen verdi. Yıllarca ihmal edilmiş evrakları tasnif ettirdi, genç arşivciler yetiştirdi. Bilahare üniversitedeki görevine dönen Prof Dr. İsmet Miroğlu, 1991'de Yeniçağ Tarihi Anabilim Dalı Başkanlığına getirildi. Derdi ki... * Aile olmadan millet, millet olmadan devlet olmaz. Devleti milleti düşünen aileye sahip çıkmalı. * Arşimed "uygun bir kaldıraç verin dünyayı oynatayım" demiş, siz bana uygun bir medya verin istediğiniz ülkeyi dağıtayım. * Hristiyanlar; Kızılderilileri, Afrikalıları, Mayaları, İnkaları, Aztekleri kırdılar, Endülüslü Müslümanlara kıydılar. Katliam şekil değiştirerek devam ediyor. Şimdi dilleri, kültürleri, milli ekonomileri tahrip ediyorlar. * 16 Türk Devletinden hiçbiri düşman taarruzu ile yıkılmadı. Bölündüler, parçalandılar, iç çatışmalarla yok oldular... * Agop Dilaçar'lar, Nurullah Ataç'lar uydurdukları kelimelerle nesillerin arasını açtı, tarihle bağımızı kopardılar. * Akıllı insan aklını kullanır, daha akıllı insan başkalarının da aklını kullanır. Akıllı millet maziden ders çıkarır, daha akıllı millet diğerlerinin başından geçelerden de hisse alır. III. ABDÜLHAMİD HAN! Düşük cümle, harf hatası, kayan zamanlar... Sanırım biraz da işin doğasında var. Lakin hoca mükemmelliyetçiydi, yanlışlara çok kızar. Her yeni sayıyı eline alır, bizi karşısına sıralar. "Bu kadar da olmaz ki ama" der "beni yaşlandıracaksınız inan!" O ay çok titiz çalıştık. Defalarca okuduk, yüzümüzün akıyla çıkacağız bu defa... Meğer kapak başlığında baltayı vurmuşuz taşa: "III Abdülhamid Han!" Prova baskısında da gözden kaçıyor. Basılıyor bayilere dağılıyor. Neden sonra Kâzım abi fark ediyor. Felaket... Yandı gülüm keten helva... Şimdi bunu nasıl anlatsak? Akşam dönüyoruz, arabayı İsmet Hoca kullanıyor. Sordu: Kazım dergi çıktı mı? - Çıktı hocam, - Nasıl? - Güzel oldu hocam, bomba gibi maşallah! - Tashih filan? - Maalesef var hocam, Abdülhamid Hanı yanlış yazmışız da... - Sonundaki "t" "d" farkıdır... Olur o kadar... - Öyle değil hocam... - Ya? - II. yazacağımıza III. yazmışız. - Nee? Hoca frene bastı. Dönüp yüzümüze baktı "Hangi sayfada?" - Ne yazık ki kapakta. - Ay kalbime inecek. Gidelim dergiyi toplatalım o zaman. - Bu mümkün değil efendim, şu an dağıtımda. - Bari protokole yollanacakları elden geçirelim. Silelim, kazıyalım, bir şeyler yapalım aman. Neyi silip kazıyorsun arada selefon var. Neyse üzerine etiket yapıştırmayı akıl ettik. Çizginin birini yediriyoruz güya... Ama bu akademisyen milleti meraklıdır, etiketi kaldırıp altına bakmışlar. Ertesi gün telefon üstüne telefon. Kıs kıs gülüyorlar: "III Abdülhamid hangi yıllarda yaşamıştı yaa, hakkında bilgi alabilir miyiz acaba?" Enes Demiray

 

Yüzü şekerdi, dili şekerdi, sohbeti şeker Feridüddîn Genc-i Şeker

 
A -
A +

MEŞALE OLDU Kutbüddîn-i Bahtiyâr Kâkî ve Hâce Muînüddîn-i Çeştî hazretlerinin talebesi, Alâüddîn Ali Sâbir ve Nizâmüddîn Evliyâ'nın hocası... Milyonlarca Hindli İslamı onlar vasıtasıyla tanıdı... CAMİ DUVARINA... Ömrü din-i mübine hizmetle geçen bir İslâm büyüğünün kabrine bomba koymak, sabah namazına gelen müminlere kıymak... Vehhabi militanlar kullanıldıklarını ne zaman anlayacak? Biliyorsunuz Diyar-ı Rum'u Ahmed-i Yesevi hazretlerinin müridleri yuğup yıkar. Alperenler bilahare Balkanlara Kafkaslara uzanırlar. Ahali bakar Türkler zarif, Türkler kibar. Allah korkusu taşıyor, adaletle hükmediyorlar. Kendiliklerinden gelip Müslüman oluyorlar. Yoksa Boşnağın Sırptan farkı yok. Eğer baskı kurarsan misliyle mukabele eder, altta kalmaz. Arnavut desen öyle, Torbeş ona keza... Balkanlar zamanla tekke ve zaviyelerle doluyor, kimi Şahı Nakşibend hazretlerinden feyz alıyor, kimi Abdülkadir Geylani hazretlerine bağlanıyor. Çeçenler, Çerkezler, Dağıstanlılar da böyle Müslüman oluyor. Gimrili Muhammed, Kumuklu Gazi Cemaleddin ve Şeyh Şamil, Mevlana Halid-i Bağdadi hazretlerinden feyz alıyor. Uzak Doğu da İslamiyeti sufi tüccarlarla tanıyor. Nazlı hilal Malaylarda, Cava ve Sumatra'da doğuyor. HİNDİSTAN! Evet Gazneli Mahmud ve Babür Şah iyi komutan, mükemmel devlet adamıdırlar ama Hindular dirense hükümran olamazlar. Bire karşı yüz, belki bin... Hesap ortada! Ne zaman ki mutasavvıflar dergâhlarını açıp irşada başlar, insanlar fevç fevç gelip, İslama koşarlar. Sadece Muiniddin-i Çeşti Hazretlerinin kelime-i şehadetine vesile olduğu Hindli sayısı 8 milyonu aşar. Nizameddin Evliya, Bahtiyar Kaki, Emir Hüsrev Dehlevi... Baki Billah, İmam-ı Rabbani, Muhammed Masum, Seyfeddin Faruki, Seyyid Nur, Mazhar-ı Can-ı Canan ve Delhili Abdullah... Hindistan halkı sufileri çok seviyor, hürmet ediyor. Nitekim bu gün Hind yarımadasında en az yarım milyar Müslüman yaşıyor. (Elbette hidayet Allahtan) İSLAMBOL Evliyalar Ansiklopedisi için çekim yaparken fark ettik, Fatih, Eyyûb ve Üsküdar gibi semtlerin her mahallesinde birkaç tekke var. Demek ki akşamları tevhidler tesbihler sokaklara taşıyor. Nakşiler, Halvetiler, Uşşakiler, Şazililer, Bayramiye mensupları... Esnaf sanatkar Ahi Evran'dan hisse kapıyor. İslam düşmanları mutasavvıflar karşısında çaresiz kalınca oturup kafa yoruyorlar; "Bunları nasıl bitirsek acaba?" Önce sahte mürşidler, cahil şeyhler yetiştirip posta oturtuyorlar. (Yıldızlı otellerde def dümbelek piste çıkan semazenlerin Mevlana hazretleriyle ne ilgisi varsa?) İngiliz dahasını yapıyor, içinde Resulullah (Sallallahü aleyhi ve sellem) olmayan bir İslam uyduruyor, Vehhabi fitnesini başımıza sardırıyor. Bunlar meşhur Hadisi şerifleri mevdu (yalan) ilan ediyor, sahabeleri ciddiye almıyorlar. Ne icma-i ümmet, ne kıyas-ı fukaha... Kur'an-ı kerimden başka kaynak tanımıyorlar. İyi de Kur'an-ı kerim size inmedi ki? Bakalım Resulullah Efendimiz nasıl tefsir ediyor? Vehhabiler miladın kendileri ile başladığını sanıyor ne kadar sahabe, ehl-i beyt, ulema kabri varsa dozerlerle yıkıyorlar. En belirgin özellikleri çatık kaşlı olmaları. Ameller imandan parçadır diyor, ibadetini aksatanlara kafir muamelesi yapıyorlar. Tasavvuftan şefaatten bahsedenlerin biletini kesiyor, müminleri "müşrik" diye yaftalıyorlar. Arkalarında devlet gücü olduğu için hızla yayılıyor, petrol paraları ile gençleri avlıyorlar. Aldatıyor, silah kullandırıyor, masumların canını yakıyorlar. GEL DE YANMA! Nitekim üç beş gün evvel Pakistan Lahor'da Çeşti Meşayıhından Feridüddin Genc-i Şeker Hazretlerinin medfun bulunduğu camiyi bombalattılar... Saldırgan patlayıcıları süt güğümüyle getiriyor. Sabahın seherinde, sıcak yatağından kalkıp saf tutan müminleri berhava ediyor... 6 kardeşimiz şehit, 34'ü ağır yaralı. Basınımız haberi ajanstan aldığı gibi aktardığı için "Baba Fareed Sakhargunj" ibaresi dikkatlerden kaçmış olmalı. Yoksa Anadolu halkı mübareği iyi tanıyor. Olsun, yine de hatırlamaya çalışalım. MÜSTESNA! Hindistan Delhi... Hicri 569... Şaban-ı şerifin 29'u Hava bulutlu, hilal kayıplarda... Ramazan girdi mi acaba? Feridüddin henüz kundakta... Hikmet ehli bir zat gelip soruyor "oğlunuz gece yarısından sonra süt emdi mi?" -Hayır, red ediyor ısrarla. -Öyleyse başlayalım oruca! Bilahare Multan'dan haber geliyor, "hilali göründü, tamam!" Annesi, ilmi ile amil bir alimin (Mevlânâ Vecîhüddîn Hicvandî'nin) kızı. "Bibi Gülsüm" diyorlar ona. Hamileyken gıdaları ağzına yaklaştırıyor, adeta bebeğine danışıyor. Yavrusu sakinse mesele yok, çırpınırsa geri koyuyor. Nitekim o gün elini attığı erik çocuğu huzursuz ediyor, soruyor araştırıyor, komşunun bahçesinden alındığı ortaya çıkıyor. Babası Celâleddîn Süleymân ise Faruki... Hazret-i Ömer'in evladından... Hasılı Ferîdüddin Mes'ud farklı bir çocuk... Hani seçilmişlerden derler ya... İLİM UĞRUNA O da ecdadı gibi ilim kovalıyor, değişik hocalarda okuyor. Bu arada elinden tutacak bir gönül ehli arıyor. Samimiyetine bakın ki Kutbüddîn-i Bahtiyâr Kâkî Hazretleri (Hâce Muînüddîn-i Çeştî'nin halîfesi olur) şehirlerine geliyor. Gözü bir köşede kitap okuyan Ferîdüddîn'de. Yaklaşıp soruyor "Ne okuyorsun?" -Nâfi -Nâfi (faydalı) olur inşallah. Tanışıyorlar. Genç talip bu Allah dostunun heybetine vâkârına, gülen yüzüne vuruluyor. Dizi dibinde ilim edep öğreniyor, hallere sırlara kavuşuyor. Hocasının tavsiyesi ile çileli seyahatlere çıkıyor, Gazne, Bağdât, Bedahşan, Kudüs, Mekke ve Medîne'de ariflerle tanışıyor. İP KOVA Allahü teâlâyı hem çok seviyor, hem de korkusundan hazan yaprağı gibi titriyor. Az gülüyor çok ağlıyor. Ferîdüddîn, mücâhede için sahrada gezdiği günlerden birinde çok susuyor. Bir kuyuya rastlasa da yanında ip ve kova bulunmuyor. Halbuki ceylanlar gelince su yükseliveriyor. Genç talip "hayvanlar Allahın rahmetine güveniyor, kavuşuyorlar" diyor, "halbuki ben ip kova aradım, mahrum kaldım." Çok Pişman oluyor, tövbe ediyor, alıp başını çöllere vuruyor. Kırk gün aç bi ilaç oruç tutuyor. Yanında nevale yok, bir iftar vakti ağzına biraz kum alıyor. Aaa o da ne? Şeker... Alabildiğine... Dağlar ovalar kadar... O günden sonra lisanı da tatlanıyor, şerbet gibi akıcı konuşuyor. Hocası artık onu Genc-i Şeker (şeker hazinesi) diye anıyor. ÂCUZÂN Aradan beş uzun yıl geçiyor, tekrar Delhi ye dönüyor. Hem Mürşidi ile hem de mürşidinin mürşidi ile (Muînüddîn Çeşti) ile buluşuyor. Hasretinden olacak muhabbeti misli misli artıyor. Yüksek derecelere kavuşuyor. Kutbüddîn-i Bahtiyâr Kâkî hazretleri vefat ederken onu halîfe bırakıyor. Ferîdüddîn hocasının hırkasını giyip, sarığını doluyor, makâmına oturuyor. Ancak bir başkası da halifelik iddiasında bulununca üstelemiyor, çarıklarını çekip Acûzân adlı bir beldeye gidiyor. O civar henüz Müslüman değil, Ferîdüddîn Genc-i Şeker vasıtasıyla İslamla tanışıyorlar. Sadece Acûzân halkı değil, 16 Pencab kabîlesi de iman ediyor. Zaman zaman değişik marifetleri ile tanınan yogiler kahinler büyücüler de meclisine geliyor, Genc-i Şeker hazretlerinin heybeti karşısında eziliyorlar. Anlıyorlar ki o sihirbaz değil, hakkı hakikati söylüyor. ALLAH KÂFİ Delhi büyüklerinden Nizâmüddîn Evliyâ derman bulamayan bir hastayı Genc-i Şeker Hazretlerine yolluyor. Mübarek bir kâğıda; "Allah Kâfî, Allah Şâfî" yazıp boynuna asıyor. Evet Allah şafi... Şifasını veriyor. Ferîdüddîn Genc-i Şeker, yer yatağında yatıyor, yamalı kıyafetler giyiyor. Dünya ile işi yok, gelen hediyeleri fakirlere dağıtıyor. Bir ara Lahor vâlisi, ona yüz dînâr yolluyor. Ulak Acûzân'a varıyor, sâdece elli dînârı veriyor, ellisini de kesesine atıyor. Büyük velî, gülümseyerek; "sen ne hoş bir arkadaşsın" diyor, "hediyeyi yarıya bölmüş, kardeş payı yapmışsın." Adamcağız öbür elli dînârı da çıkarıyor. "Bağışlayın efendim yaptığım hata!" - Koy o paraları kuşağına (diğer elliyi de uzatıyor) hadi git güle güle harca! NASIL UNUTULUR Genc-i Şeker hazretleri borçtan çok çekiniyor, "borç ile kanâat arası, doğu ile batı kadar uzaktır" buyuruyor. O gün dergâhta tuz kalmamış. Talebesi Nizâmüddîn Evliyâ, hırkasını bakkala rehin bırakıp, biraz tuz alıyor. Genc-i Şeker hazretleri lokmasını çorba kasesine bandırınca bir ağırlık hissediyor. Soruyor "bu yemekte ne var?" Nizâmüddîn Evliyâ "yeşillikleri her zamanki gibi ormandan topladık efendim" diyor, "ama tuzu borçla aldım!" -Sufiler bundan yemesinler, götürün dağıtın fukaraya! Genc-i Şeker de vefâtından evvel talebelerinden birini (Alâüddîn Ali Sâbir'i) halîfe bırakıyor. Son gün... Son saatler... Abdest alıp namaza duruyor. Secdedeyken; "Yâ Hayyû, yâ Kayyûm" diyor ve gözlerini yumuyor. (H.664) Hind Müslümanları mübareği unutamıyorlar. Vefâtının sene-i devriyelerinde (5 Muharrem) türbesi ziyâretçilerle dolup taşıyor. Gözden kaçan haber PAK PATTAN 25 Ekim 2010. Pakistan'ın doğusunda Lahor'da Sufi büyüklerinden Baba Fareed Shakargunj türbesinin bulunduğu camiye bombalı saldırı düzenlendi. Lahor polisinden Muhammed Kaşif'in, yaptığı açıklamaya göre, kanlı eylem cemaatin sabah namazını kılmak için toplandığı sırada gerçekleştirildi. Şahitler teröristin sütçü kılığına büründüğünü ve camiye motosikletiyle gelip, bomba yüklü güğümlerini bıraktığını söylediler. Hadisenin sorumluluğunu henüz üstlenen olmadı, ancak son dönemde bazı grupların Sufi türbelerini hedef aldığı biliniyor. Pakistan'da son iki ayda cami ve türbelere düzenlenen saldırılarda 40'tan fazla kişi hayatını kaybetti. TASAVVUF İslam büyükleri tasavvufu değişik şekillerde tarif ediyor: Tasavvuf fânilerden yüz çevirip, baki olana bağlanmak. Nefsi terbiye edip, iman etmesini sağlamaktır. Tasavvuf, kendi kusurlarını görmek, mahlukatı sevmek, şefkatle dolmaktır. Kalp kırmamak, insanları hoş tutmaktır. Tasavvuf, baştan başa edeptir, haddini bilmektir, Hak teâlâ'ya kayıtsız şartsız teslimiyettir, kadere rızadır, ölmeden ölmektir. Tasavvuf emeli bırakmak, amele yapışmaktır. Ehemmi, mühimme tercih etmektir, vakti kıymetli olana harcamaktır. Tasavvuf yolcusu ruhsatları kullanmaz, şüphelilerden kaçar, ibadetlerini şevkle, zevkle yapar. TARİKAT Tarikat adını tarik (yol) kelimesinden alıyor. İsterseniz usul tarz diyelim ona... Nasibin neredeyse, mizacın hangisine uyarsa... Öğlen namazını herkes on rekat kılıyor... Oruc aynı şekilde tutuluyor. Şeriat net, itikat tek! Peki değişen ne? Şöyle: Kimi zikri cehri (sesli) yapıyor, kimi hafi söylüyor. Kimi halk içinde Hakk ile, kimi uzlete çekiliyor. Menzil aynı, sadece yollar (tarikler) değişiyor. MÜRŞİD Efendimiz (Sallallahü aleyhi ve selem) zikrin nasıl yapılacağını eshabına öğretiyor. Onlar da emaneti ehline veriyor. Bilen söylemiyor, söyleyen bilmiyor. Tasavvuf öyle kendi başına anlaşılacak bir şey değil, talibin bir mürşid-i kâmil bulması gerekiyor. Ki onlar kalp tabibidirler, hastalığınızı teşhis eder, reçetenizi yazarlar. Sen gece kalk, sen hayır yap, sen şu zikre devam. Peki zikir ne? Hatırlamak. Allahü teâlâyı unutmamak. Bu yolun yolcuları kin, öfke, riya, haset ve kibirden arınırlar, Allah'ın ve Resulünün muhabbeti ile dolarlar. Mürid ibadetlerinden tad almaya başlar kıbleye heyecanla yönelir, tekbir getirirken Kabeyi görmeye çabalar. Hasılı onlar hakikisine talip, bizimkiler sureta... Demek ki tasavvuf iyi bir şey, İslam'ın bizzat içinde, ruhunda... ŞİRK ASLA! Bir hac seyahatinde Diyanet İşleri Başkanı Ali Bardakoğlu "kabir ziyaretine bidatler karışabilir ama" demişti, "şirk asla! Zira Müslümanlar yalnız Allahü teâlâdan ister, Allaha yalvarırlar!" Bizim insanımız kabirlere gider. Ya ibret alır, fatiha okur müteveffanın ruhuna. Ya da bir büyük zatı ziyaret etmiştir. "Ya Rabbi" der, "şu sevgili kulunun hürmetine hatırına..." Hepimiz biliyoruz ki veren de O, alan da... Cenâb-ı Mevlâ...

 

Babıali efendisi
Harun Yerebakan

 
A -
A +

ÖDÜLLÜ GAZETECİ Harun Lazca dışında lisan bilmezdi, master doktora yapmadı, hatıra yazmadı, kitap hazırlamadı, televizyon programlarına katılmadı. Lakin en büyük ödülü o aldı, "ardından ağlandı!" DEVİR DEVRAN Cenaze haberlerinin değişmez ismiydi, bir ünlü mü vefat etti, "Harun hazırlan" denirdi. Bu işi severek yapar, ibretle dönerdi. Bir gün onun defnini fotoğraflayacakmışız.. Aklımıza mı gelirdi. Bir belgesel çekimi için Karadeniz'e gideceğiz. Harun'u buldum, teklifsizce "hadi yürü", dedim "gidiyoruz!" Baktım hazırlanıyor. "Nereye diye sormayacak mısın?" -Ne soriym. Gerekseydi söylerdin. -Rize'ye! Bir sevindi, bir sevindi.. "Hadi be!" Neyse gecenin kör vakti köylerine vardık. Anahtarı komşudan aldı, kapıyı açtı... Tuğla bir bina... Ortada uzunca bir hol, her taraf oda... Çocukların sayısınca... Biliyorum annesi vefat etti ama terlikleri biraz evvel çıkmış gibi kapıda. Mantosu alel acele asılmış sanki, şalı keşanı yanı başında... Baktığımı görünce "Annemin hiç bir şeyini kaldırmadık abi" diye mırıldandı, "de ki yaşıyor aramızda..." Elimden tutup rahmetlinin odasına götürdü... Seccadesi serili, rahlesi açık, yeri belli olsun diye koyduğu kağıt mushaf-ı şerifin arasında... Hiç şaşmadım... Yakışan da oydu Yerebakanlar'a... CAĞALOĞLU Meğer Harun abi ne kadar seviliyormuş. Kime sorsam içini çekiyor, herkeste ayrı bir hatıra... Bilen bilir, o yıllarda gazete ve dergiler Babıalide olmak zorundadırlar... Ortalık sabahın seherinde hareketlenir, önce ocakçılar gelir, davlumbazlardan buruk bir çay kokusu taşar. Sonra matbaacılar, ramayözcüler, pikocular... Jukiler Brotherler yırtınır, daktilolar ritm tutar... Çın çın kaşık sesi, o daima fonda... Pohaçacılar, simitçiler, açma çatal... "Abi, at ordan bi atom!" Atom dediğin ekmek arası bal kaymak, bi de çokella... Bal koydun, kaymak koydun, çukulatayı niye koydun? Soru yok, Babıalinin köklü gelenekleri vardır, bunlar sizin için bozulacak değildir ya. Öğlene doğru Arnavut ciğerciler, lahmacuncular sökün eder. Tek tek muz, ayva satanlar, kavun kesenler, salatalık soyanlar... Süt mısır, kestane kebap, sabah sahlep, akşam boza... Ama yatsıyı takiben el ayak çekiliverir. Kepenkler sürülür, hanlar kilitlenir. Nasıl karanlık, nasıl kasvetli. Yabancılar felaket tırsar. İşte Güle Güle apartmanı böyle bir sokakta yer alır. O da diğerleri gibi kağıt ve mürekkep kokar. En üstte kuşlarla paylaşılan bir çatı arası... Dört genç muhabir İstanbul gecelerinin nabzını buradan tutar. "Martı yuvasından!" GAZETECİ KUŞ MİSALİ Yeni ülkeler, renkli beldeler keşfetmekten hoşlanan biri için gazetecilik ilaç... Gece muhabirleri her ne kadar İstanbul sokaklarına mahkûmlarsa da Harun Abi dış gezilerin de hakkını verir, mükemmel seyahat yazıları çıkarırdı. Rahmetli sessizdi sakindi ama bütün maceralar ona toslar, haber gelip çarpardı âdeta. UĞRAŞTIK BOZAMADIK Gececiler genellikle hızlı yaşar ve dağınık olurlar. Harun Abi ise aksine pek tertiplidir. "Nerden düştü bu" dedirtecek kadar... Mesaiye vaktinden evvel gelir, ayakkabılarını ağır ağır çözer, terliklerini giyer, pardesüsünü asar, saatini kurar, tabancasını çekmeceye koyar. İlk işi Metz flaşının pillerini şarza bağlamak olur, senkron kablosunu denemek için birkaç kez "pıt pıt" patlatır. Objektifleri siler, 100 ASA, 400 ASA filmleri tek tek çantasına sıralar. Sonra telefon başına oturur diğer gazeteleri arar, gündem hakında kabaca bir araştırma yapar. İş varsa telaşlanır, panikle sağa sola koşar. Asayiş berkemalse özel haber düşünür, boş duramaz. Mesuliyet sahibidir, bizim kabahatlerimizi de üstlenir. Amirlerimiz çağırdı mı o gider, fırçayı yer oturur aşşa. Çok da merhametlidir. O aralar büroya bir fındık faresi dadanmış, ufacık bir şey, mini mini. Şımarık mı şımarık, Harun Abinin yüzlüsü, hele bi dokun ona! Gündüz arazi olur, gece serviste fink atar. Eleman daktilo tuşları üzerinde dolaşır, ceplerimize girer çıkar. DÖRT HAS ADAM Gören Harun'u Faruk'la kavgalı sanır, didişip durur ama ayrı gayri de olamazlar. Faruk Davraz'dan düşen kayalar gibi kütür kütür laf koyar, Harun, kemençe misali inceden ayar yapar. Ahmed Sert vaziyete göre... Bi onu, bir öbürünü tutar. Adeta dört kardeşiz, herkes yekdiğerini tamamlar, ölümüne iş kovalarız, koştukça coşkumuz artar. Özel hayat mı demiştiniz? Geç bi kalem, gazetecinin mesaisi olmaz! Habere ikili gruplar halinde çıkarız, en riskli işlere iştiyakla dalar, tehditlere el sallarız. Soygun, gasp, cinayet... Hadise mahalline polisten, itfaiyeden önce damlarız. Faruk, sabah 05.00 sularında gider Şehremini'den Kürt böreği alır. Harun ağabey havadisleri son defa düzeltirken sabah çayı çıkar, keyifle yudumlarız. Eve gidesimiz yoktur ama mecburen dağılırız... YİNE Mİ YA YİNE Mİ? Güle güle apartmanındaki işsiz gecelerden biri... Faruk "Balık isterim" diye tutturmasın mı? Harun: "Ya akilli ol, ortalık kokacak" diye itiraz etsede "ı ıh". Sonunda yelkenleri indirdi. Karadenizli ya, balık seçmek ve ayıklamak ona kaldı, rahmetli erinmedi pişirme işini de üstüne aldı. Diğer gazetelerin muhabirleri de çağrıldı. "Buyrun buyrun!" Birlikte yumuldular tavaya. Sonra tekrar Harun'u sıkıştırdılar "olmadı ama" dediler "üstüne helva yemedikten sonra balık neye yarar?" Garibim gecenin o saatinde sokak sokak dolanıp helva buldu, itina ile dilimleyip sundu paşalara... Ohhh çaylar, sigaralar... İzmaritler, kılçıklar, yağlı kağıtlar... Ortalık berbat-ı perişan. Halbuki sabahçılar bu odada mesaiye başlayacaklar. Kimsenin umurunda değil. Ahmet: "Abijim fazla mı kaçırdık yaaa, bana bir ağırlıık çöök...tüüü" deyip gözlerini kapadı. "Biz yedik Allah artırsın. Sofrayı kuran kaldırsın!" Harun abi yine kolları sıvadı, ortalığı topladı, çöpleri attı, odayı havalandırdı, masaları kolonya ile sildi parlattı. "Yine mi ya..Yine mi?" diye söylense de, biliyorduk kızmazdı. DEĞİŞİM GELİŞİM O zamanlar televizyon yeni yeni parlıyor. Star yayında, TGRT kuruldu kurulacak. Biz de ne olur, ne olmaz diye planlar yapıyoruz, yeni düzene ayak uyduracaz. Hatta Ekrem Çalkılıç için Sirkeci'den Handycam baktık. O zamanlar mal aslanın ağzında, para hazır, kamera vermiyorlar adama. Broşürü zor alabiliyorsun, işe bak. Çaresiz döndük, Harun "Hani nerde kamera" deyince Ekrem broşürü çıkarmak için elini cebine attı. Rahmetli bombayı patlattı: "Hadi be, meret bu kadar küçüldü mü yaa?" Bazı geceler telsizi alıp balığa gideriz. Harun'u arabada bekletiriz tabii, hazır kıta. Tam istavritleri mangala yatırmışsın anons yankılanır: "88 - 212 merkez 88 - 232 araba denize uçmuş, kazıklı yolda..." Zamanı mı yani, dikkat etsene be bilader.... Harun Abi kimsenin keyfine limon sıkmaz, sessizce gider haberi toplar. Bir gün de itiraz et be adam, üste çık, bağır çağır, nebilym artık ne yaparsan... Nerdeee? O bizler için yaşar... Sadi Sözen TERTİP 1994'ün Eylül ayıydı. Ağustos'ta Isparta 40. Piyade Alayı'na teslim olmuşum, 1.20 havan bölüğünde acemiliğimi yapıyorum. Bir gün sigara molasında dolaşırken boynunda fotoğraf makinesi asılı biri yaklaştı. Ben bunu bir yerlerden tanıyorum ama... Aaa Harun Yerebakan! Şaşırdım "senin ne işin var burda?" Güldü "senin ne işin varsa?" Meğer yandaki 1.80 havan bölüğünde acemiliğini yapıyormuş. Gazeteci olduğunu söyleyince fotoğraf işini vermişler rahatlamış. Halbuki ben gazeteci olduğumu saklamıştım işe bak. Artık ne yapacaksın mecburen Harun'un forsunu kullanacaz. Harun'un bütün bölükte sözü geçer mutfaktaki hemşehrileri ona hususi yemekler yapar. Bir gün de otur kendin ye, ne mümkün, illa beni de çağıracak... "Niye zahmet ediyorsun" derim. - Sensiz boğazımdan geçer mi? Kanbersiz düğün olmaz! Beni bilen bilir; kadın, erkek fark etmez herkese "tertip" derim... Ama Harun hayatta en harbi tertibimdir. Kazım Çeliker BEYAZ ŞAHİN Bir keresinde alel acele işe çıkıyor. Kapıda bizim ulaştırmanınkilere benzeyen beyaz bir şahin. Düşünmeden atlıyor gideceği yeri söylüyor. Adamı bekletiyor, işini bitirip dönüyor. Şoför ücreti söyleyince "sen yenisin herhalde" diyor, "git aşağıdan fişini al." Adamcağız ulaştırmaya iniyor "ne fişi" diyorlar "hem sen de kimsin?" Meğer garibim korsan taksiciymiş. Harun abi ne bilsin? Ömer Söztutan ALTIMIZ BiR YANA O BiR YANA Babam Almancıydı, bizi annemiz derledi toparladı. Anam rahmetli hepimize düşkündü ama Harun'a olan muhabbetini saklayamazdı. Çünkü Harun kimseyi üzmez, kırmaz, etrafı için yaşardı. Köyümüz merkeze mesafelidir mâlum, mektepler açılınca civar evlerin gençleri Ardeşen'de bir kat tutarlar. O sene ev sahibi ters çıkıyor, disiplinli bir adam. Aşağıda oturuyor, hava karardı mı kimseyi dışarı bırakmıyor. Köyün gençleri su borusundan kayıp sıvışıyorlar, kahveye sinemaya artık nereye olursa. Harun abime ise vakit yetmiyor. Çalışıyor da çalışıyor. İlla takdirname alacak. Harun benden bir yaş büyüktür ama bizi ikiz yazdırmışlar. Onunla hoşça bir ticaretimiz vardı. Ardeşen'den çikolata, şekerleme, top, balon, sakız getirir bana. Bunları okulda satarım... Kâr fifti fifti... Yarı yarıya... Harun Abim köyü çok sever, her sene yorganı döşeği yüklenir, yaylaya çıkar. Alabalık tutar, mangal yapar. Ancak o sene mecalsizdi, mânâlı mânâlı konuşuyor, herkesten helallik alıyordu. Vedalaşıyormuş meğer, hiç gelir miydi aklıma... İlhan Yerebakan "ÇAPRAZ" SORGU Yağmurlu bir gündü... Hüzün vardı havada... Rahmetli Kemal Çapraz'ı defn etmişiz. Cenazede Harun yok. Hani olacak şey değil... Bekir'e sordum, "nerde o?" -Abi Harun hasta. Ciddiye almadım... Hastaymış... Hiç Kemal'in cenazesi atlanır mı? Yorgan döşek yatsan da... İki elin kanda da olsa... Kızmıştım ama! O akşam sitemlerimi haykırmak için aramıştım. Üst perdeden hesap sormaya başlamıştım aklımca... Sabırla dinledi dinledi ve titrek bir sesle; "Yapma Dündar" dedi, "bildiğin gibi değil, Kemal'in cenazesine gelmez miyim, yoksa" Genellikle şakacı bir edayla cevap verirdi bana. Ama bu kez sesi farklıydı, çok şey anlatıyordu aslında... İÇİNE DOĞMUŞ Harun, oğlum Alperen doğmadan takılırdı bana; "Ya ne zaman doğacak bu velet, hadi ama yiyeceğimiz bi dilim baklava!" O'nu bilen bilir, Rahmetli tatlıya dayanamaz. Alperen doğunca baklava tepsilerini yığdım Harun'un masasına. Kendi elleriyle dağıttı arkadaşlara. O sene emekli olmuştum. 'Dündar emekli ikramiyen de fena değil" diye laf atıyordu bana. Sonra ekliyordu "ülen hiç tekaüd adam çocuk yapar mı, bari ağabeysinden utan!" Ben de "asıl, sen utan" diyordum "bak babanın yedi oğlu var! Yaşlandın gidiyorsun, başında saç kalmadı, sonra eyvah dersin ama meğer ki geçmiş ola!" Aradan yaklaşık bir yıl geçti. Yüce Rabbim Harun'a bir daha baba olmayı nasip etti. Duyunca ne kadar sevindim anlatamam. Ankara'daydım, aradı. Aynı şakacı uslubuyla 'Adi herif" dedi "verdin gazı, verdin gazı, başımı kodun belaya. Yaşımız kaç, ölüp gitcez, garip yetim kalacak!" HAYAT HAYAL En son Cerrahpaşa'daki hasta yatağında görüşmüştük. Havayı dağıtmak maksadıyla sordum: "Yeğenim nasıl?" Mahzunlaşdı "hastanelere gide gele çocukları da göremez oldum be abi..." Kelimeler bitmişti sanki. Gözlerimiz nemli... Ve ertesi gün o güzel insanın, o sadık dostun, kendini evladlarına, ailesine ve arkadaşlarına adayan Harun'un vefat haberi geldi. Harun'un anacığından miras merhametini, kızlarına olan düşkünlüğünü, ailenin kdv'si küçük Necip'ten bahsederken yüzünde beliren baba şefkatini, sıcak sohbetlerini, şen kahkahalarını, izne giderken duyduğu heyecanı, sabahları 'Selamün Aleyküm millet" diye haykırışını, güneşli havalarda kızaran başını unutamam... Bir de "Bak gidiyom Dündar, bi da söylemem ha" deyişini... Nasıl unutulabilirim ki? Dündar Batık

 

Herat'ın nurlu müderrisi Molla Abdurrahman Câmî

 
A -
A +

NE OLUR... Yâ Resulallah ne olur! Ben de Kıtmir gibi cennete dahil olayım eshabın ile. O, Eshab-ı Kehf'in köpeği ise, ben de senin eshabının köpeğiyim!.. Yâ Resûlallah! Çi bâşed çün seg-i Eshab-ı Kehf? Dahil-i cennet şevem der zümre-i eshab-ı tû, O reved der cennet, men der cehennem key revast? O seg-i Eshab-ı Kehf, men seg-i eshab-ı tû ÂŞIĞIN ÂŞIKLARI Molla Câmî hazretleri başta Server-i Kainat (Sallallahü aleyhi ve sellem) olmak üzere ehli beytin ve sahabe-i kiramın yanık âşığı... Heratlılar da ona âşık. Aradan geçen 5 uzun asra rağmen unutmamış, kabrine geliyor, dualarla yâd ediyorlar. Kurbanlar kesilmiş, dağılmış, hesaplar denk-leştirilmiş defterler kapanmış. İş bitti ama Afganistan'dayız bir hafta daha. Niye? İstanbul'a her gün tayyare yok da ondan. Zamanı ziyaretlerle mi değerlendirsek? Mezar-ı Şerif'ten başlayabiliriz mesela. Hazret-i Ali'nin (kerremallahü vecheh) muhteşem türbesi herkes gibi bizi de etkiliyor. Şimdi Belh var sırada. Gelgelelim o gece 40-50 motosikletli militan ortalığı dağıtmış. Bölge gergin, istişare ettiklerimiz "sakın ha" diyorlar "iş almayın başınıza!" - Peki Herat'a uzansak? - Bak o olabilir havayolu ile ama... - Karadan gitseydik, fotoğraf ney çekerdik bu arada... - Macera aramayın. Fidyeciler için iyi bir metasınız zira. HAK-İ EVLİYA Evliya toprağı adıyla maruf Herat'ta hayli Allah dostunun medfun olduğunu biliyoruz. İyi de bizi kim gezdirir orada? Konuştuklarımıza kulak misafiri olan aksakallardan İnayetullah Hacı "benim bir arkadaşım var" diyor, "dur telefon edeyim, sizi karşılaya!" - Yük olmayalım adama? - Yük mü dedin? Öyle delici bakıyor ki... Kelimeler donuyor ağzımda. Neyse çıkıyoruz yola. Uçuş her zamanki gibi aksıyor. Üç saatlik gecikmeden sonra ayağımız değiyor toprağa. Bavulu elimize alıyoruz ki telefon çalıyor. "Sizi bekliyoruz efendim, ana kapıdan çıkın sağda." Onları tanımakta zorlanmıyoruz, dede, oğul, torun üçlüsü kucaklarını açmış koşuyor. Otel motel dedirtmeden "üylerine" götürüyorlar, sofralar seriliveriyor. Klasik bir Türkmen evi. Avlu içinde avlu, girişte mihman ağırlanan oda... Anlaşılan misafire alışıklar. Yüklüğe allı morlu yorganlar sıralanmış, döşekler hazır kıta... Evin reisi Hacı Muhammed o günlerde kaza geçirmiş. Bir bacağı peşisıra sürükleniyor. Ona çarpan şoför koşup gelmiş, kolundan tutup kaldırmaya yeltenmiş. Hacı "evladım" demiş, "bana n'olduysa oldu, sen kaç kurtul, buralarda durma!" Pes valla... Hani katilini affedenler vardır ya... Bu temizlik nereden geliyor acaba? Cevap gecikmiyor. Hacı "akşam ezanı okundu okunacak" diyor, "ister misiniz namazı Kaşgari Dergâhında kılalım, Molla Câmî hazretlerinin yanı başında..." KAŞGARİ DERGÂHI Gidiyoruz. Maveraünnehr tarzı bir bina, sanırsın Buhara... İçerisi loş, 25 mumluk ampulün sarı ışığı kendini bile aydınlatamıyor. Ama cemaat nur âla nur. Bembeyaz giyinmişler, hepsi sakallı ve sarıklarının ucunu salmışlar omuzları arasına... İmam yanık bir Kahire aksanı ile okuyor. Mikrofon yok, kubbede tatlı bir yankı, insanın yüreğine yüreğine işliyor. Şu havayı bir daha nereden bulacaksın, sindir içine, doya doya kokla... Ama gazeteciliğin gözü kör olsun, aklım fikrim fotoğrafta... Birkaç kare resim almalıyım, içimde kalacak yoksa. Cemaat birbirine yol vererek çıkıyor, türbenin önünde durup okuyorlar bir lahza. Arkalarını dönüp gitmiyorlar, belli bir mesafeye kadar el pençe divan, sanırsınız ki mübarek hayatta. Onları zarif ve samimi buluyorum. Evet gülümsüyorlar ama tebessümleri daha bir heybet katıyor simalarına. Parmağım deklanşörde kala kalıyor. Ki resim dendi mi arsızlaşan ben, vazgeçiyorum ilk defa. Kabirler diri gibi, insanlar ölü gibi... Peki aralarında bir rabıta? Ah onu görebilecek gözümüz olsa... Büyüklerin feyzi öldükten sonra da kesilmezmiş... El hak doğrudur... Amenna! CÂM ŞEHRİNDEN Efendim Abdurrahmân Câmî hazretleri Horasan'ın Câm şehrinde doğuyor. Babası Nizâmeddîn Ahmed hal ehli bir zat, İmâm-ı Muhammed Şeybânî hazretlerinin neslinden, ilme, irfana aşina... Abdurrahman Câmî daha el kadar bebe iken parlak zekası ile dikkat çekiyor. O günlerde Hâce Muhammed Pârisâ hac yolcusu, Câm kasabasına uğruyor. Büyük velinin gözü onda, başını okşuyor, meyve veriyor, dualar ediyor. Derken "Ahrâriyye" meşayıhından Fahreddîn-i Luristânî evlerini şereflendiriyor. Abdurrahman'ı kucağına oturtuyor, parmağıyla havaya kelimeler yazıyor. Ağzı süt kokan sabi sektirmeden okuyor. Luristani hazretleri ayrılırken "bu çocuğa dikkat edin" diyor, "umulur ki büyüklerden ola!" Babası nasihati dinliyor, oğlunu (daha büluğa ermeden) Herat'a getirip, Nizâmiyye Medresesine bırakıyor. Abdurrahmân kısa bir sürede diğerlerine yetişiyor, medresenin yıldızı oluyor. Tedrisat hafif geliyor, müderrislerle hususi sohbetlere oturup girift mevzulara dalıyor. Derken Fen ilimlerine merak salıyor, Uluğ Bey'in Bey olduğu devirde Semerkant'ta 9 koca yıl geçiriyor. Bursalı Kadızâde Rûmî'den riyaziye (aritmetik) dersleri alıyor. Hafızası müthiş, okuduğu kitabı adeta kaydediyor. Bir ara karşılaştıkları Ali Kuşçu, astronomiye dâir sualler soruyor ona. Aldığı cevaplar karşısında şaşkın. "Bu ilim çalışmakla kazanılmaz" diyor, "Allahü teâlânın lütfu ihsânı olmasa..." AMMA ve LAKİN Artık Molla Câmî Herat'ın beş âliminden biri. Büyük itibar görüyor. Lâkin... Lakin vakit hızla geçiyor. Ömür sermaye, hayat bitti bitiyor. Eğer ledûn ilminden de hisse almazsa, ma-nevi doruklara koşmazsa... Bunun yolu belli, bir Allah dostu bulmak, teneşirdeki ölü gibi teslim olmak. İyi de kime bağlansa? Herat'ın mânâ sultanlarından Sâdüddîn-i Kaşgârî hazretleri namazları takiben cami önüne oturuyor, sevenleriyle sohbet ediyor. Zaman zaman Molla Abdurrahman önünden geçiyor, selâmlaşıyorlar. Mübarek "bu gençte görülmemiş bir istidat var" diyor, "ah elinden tutan olsa!" Gelmeyene gel demeye memur değil, hani gitmeyene git diyemediği gibi. Dergâhın kapısı açık, eğer nasibin varsa... İŞARETİ ALINCA Molla Câmî o günlerde rüyâsında Sâdüddîn-i Kaşgârî hazretlerini görüyor, nasıl bir işaret alıyorsa alıyor, gelip eteğine yapışıyor. Büyük veli "Rabbimize hamdolsun ki, Mevlânâ Abdurrahmân gibi bir şâhini tuzağımıza düşürdü" diyor, cevheri itina ile işliyor. Yeri gelmişken anlatalım Sadeddin-i Kaşgari hazretleri, Nizameddin Hamuş ve Alaeddin Attar vasıtasıyla Şah-ı Nakşibend'den (kuddise sirruh) feyz alıyor. Mâlum tasavvuf yolunun çileleri imtihanları var, Molla Câmî bunlara seve seve katlanıyor. Halvet ediyor, riyazet ve mücahede yapıyor, vakitlerini zikr ile ziynetlendiriyor. Ve perdeler peş peşe açılıyor, gün geliyor melekût âlemini seyre dalıyor. Adı güzel Muhammed'e olan sevdası katlanarak artıyor, Medine mıknatıs gibi çekiyor. Aşk bu ferman dinler mi bir gün çarığını giydiği gibi yollara düşüyor. Neden sonra duruyor, "n'apıyorum ben? Böyle kendi başıma!" Sâdüddîn-i Kaşgârî' hazretlerinin huzûruna dönüyor, halini arz ediyor. Aynı yola çıkıyor ama bu defa izin ve duayla... ŞEYH UBEYDULLAH Mevlânâ Abdurrahmân Câmî Hicaz seferinin ardından Halep, Tebrîz ve Horasan'da ilim meclislerine katılıyor. Hocasının ölümünden sonra Ubeydullah-i Ahrâr hazretlerine bağlanıyor. Büyük veli az konuşuyor ama çok şey kazandırıyor ona. Daha evvel Muhyiddîn-i Arabî'nin Fütûhât'ından çözemediği yerleri artık anlıyor rahatlıkla. Yıllar sonra Herat'a dönüyor, Hüseyin Baykara'nın tahsis ettiği medresede ders vermeye başlıyor. Kimine lisan gramer, kimine cebir geometri öğretiyor. Ediplerle şairlerle buluşuyor. Sohbetine katılanlar gamdan kederden arınıyor, yelkenler başka başka âlemlere açılıyor. Molla Câmî sultanlara, vezirlere de mektuplar yazıyor, onları hayra, adâlete, şefkate çağırıyor. Mesela Bâbûr Şah'ın istifadesi büyük oluyor. Mübarek "üç şey üç zümreye çirkin düşer" buyuruyor "âlimlere mal sevdâsı, zenginlere cimrilik, sultanlara sertlik!" SANAT CİHAD İÇİNDİR Molla Câmî için nazım da nesir de tebliğe vesile, desinler diye yazmıyor, menfaat beklemiyor. Ali Şîr Nevai Türkçe'de deryalaşıyor, Câmî ise Farsça'da... İkisi de kalemini din-i mübin için kullanıyor, insanları hakka hakikate çağırıyor. Yek-i hah, yek-i han, yek-i coy / Yek-i bin, yek-i dan, yek-i goy (Bir'i iste, Bir'i oku, Bir'i ara / Bir'i gör, Bir'i anla, söyle Bir'i) Molla Câmî zor mevzuları sade bir dille anlatabiliyor. Halka da hitap edebiliyor ki, işte ustalık da burada... Mübarek mütevazı yaşıyor, kuru toprak üzerinde oturuyor, parasını talebeye harcıyor. Herat ve Hıyâban'da birer medrese, Câm şehrinde de câmi yaptırıyor. Aklı ahirette, ölümle sonlanan nîmeti, nîmetten saymıyor. Sadüddîn-i Kaşgârî gibi bir büyüğün halîfesi olmasına rağmen tasavvuf yolcularını yetiştirmekten çekiniyor, sadece sadık talipleri ehline yolluyor. GÖNLÜ OSMANLIDA Molla Câmî Allah dostlarına toz kondurmuyor. Ehl-i Beyt'e ve Eshâb-ı kirâma laf atanı anında susturuyor. O yıllarda henüz Osmanlı Safevî çekişmesi patlamış değil. Ama feraseti ile olabilecekleri hissediyor. İran'ın nüfuz alanında bulunmasına rağmen reyini net bir şekilde Osmanlı'dan yana kullanıyor. Fâtih onu İstanbul'a dâvet ediyor, ancak Konya'ya geldiğinde Sultanın vefât haberini alıyor. Biliyor musunuz, Molla Câmî Hazretleri böylesi bir kasım günü vefat ediyor (18 Muharrem 898) Cenazesine Sultan Hüseyin Baykara, Ali Şir Nevai ve bütün Herat iştirak ediyor. Onu pirinin (Sa'deddin-i Kaşgari'nin) yanına defnediyorlar. Safeviler Herat'ı zapt edince Molla Câmî'nin kabrine saldırıyor. Oğlu daha evvel naaşını taşıttığı için mezarı boş, buna rağmen kinleri dinmiyor, ortalığı ateşe veriyorlar. Şâh İsmâil Molla Câmî'nin kitaplarını da toplatıyor. Câmî kelimesindeki "Cim"in noktasını kazıtıp "Hı"ya çeviriyor. Aklı sıra "Hâmî" yazdırıp "hamlık" ediyor. BOYUNCA ESER VERDİ Molla Câmî hazretleri Tefsi'rü'l- Kur'an, Hadisi Erbain, Şerh-i Hadis, Terceme-i Kelimat-ı Kudsiyye (Hazret-i Ali'nin sözleri), Nefehatü'l-üns, Sühanan-ı Hace Parisa, Serrişte-i Tarik-i Hacegan, Risale der Menasikül-hac, Şevahidü'n-nübüvve, Heft Evreng ve Baharistan gibi elliye yakın eser veriyor. Yazı arasına yemeğin tuzu kâbilinden mîzâh ve hikâyecikler de serpiyor. Bu çeşni üslûbunu latîf kılıyor. Ali Şir Nevai, Fuzûlî ve Lâmiî Çelebi de onun izinde gidiyor. ARİF OLAN ANLAR O günlerde sükut meclisleri pek revaçta... Az yiyen, az uyuyan, az konuşan dervişler bir araya geliyor, tefekkür ve tezekkürde bulunuyorlar. Genç Molla Câmî de aralarına katılmak için can atıyor, lâkin âzâ sayısı dondurulmuş, hariçten adam alınmıyor. Buna rağmen gidip kapıyı çalıyor. Derdini bir kağıda yazıp uzatıyor. Sabır sınayan bir bekleme faslı... Nedeeen sonra kapıcı görünüyor, elinde ağzına kadar dolu bir bardak. Hani bir damla ilave edilse taşacak. Lisan-ı hal ile "maalesef" deniyor. "Bekle! Belki bir başka bahara..." Molla Câmî gözüne ilişiveren gül goncasından bir yaprak koparıp suyun üzerine bırakıyor. Yaprak bardağın kabulü, zerre miskal taşmıyor. İşte aranan vasıf bu... Eğer talip, tek kelime etmeden derdini dillendirebiliyorsa

 

Hepimize harçlık veren müşfik babaydı

 
A -
A +

HİÇ UNUTMAM Geçen yıl böylesi bir muharrem günü defnettiğimiz Mahmut Amca gazetemizin çok şeyiydi. O hem muhasip, hem musâhibti. Muharrir, mürettip, musahhihti. Muallimdi hatta... BİR GÜN Gazetemizde Mahmut Amca kadar iz bırakan isim olmadı. Meğer ne kadar seviliyormuş, kime sorsak gözleri doluyor, bir hatırasını anlatıyor mutlaka... Geçen imzalanacak bir kağıt vardı Mehmet Bilgi Abinin yanına uğradım. İş bitti, Beykoz işi cam kâseyi gösterdi: "Şeker al ordan!" - Abi bu kâse? - Tabii ya! Bu Mahmut Amca'nın kâsesi... Hey gidi... Odasına girecektiniz de akide şekeri almadan çıkacaktınız ha! Mübarek üstüne vazife gibi haftada bir gün Hacıbekir'e iner, stoklarını tamamlar. Güllüsünden, fındıklısından, tarçınlısından... Maaş günleri önüne sıralanırız, hem cebimiz para görür, hem ağzımız tatlanır. Ben limonlusunu seçerdim, hani beyaz şeritleri çabucak eriyenlerden, ekşisi genze yayılanlardan. Gözlüğünün üstünden bakardı rahmetli "Al bi tane daa!" Bu arada zarfımı bulup uzatır, "Bi de imza at şuraya!" Ortalık boşsa oturtur, çay söyler, ya bir hatıra anlatır, ya bir kıssa. Teknolojinin gözü kör olsun. Ne zaman ki maaşı bankamatiklerden çekmeye başladık, mahrum kaldık. Ne şeker alabildik, ne nasihat! MÜRETTİP MUSAHHİH Onu Nuruosmaniye'den hatırlarım. Güneş Matbaasından. Kapı girişinde iki oda vardı (sanırım bekçiler için yapılmış zamanında) sağdakinde Enver Abi otururdu, soldakinde Mahmud Amca. Odasına teklifsizce girer çıkardık. Burada sayfa çatılır, hesap tutulur, malzeme saklanır, tashihler yapılırdı. O hem muhasip, hem musâhibti. Muharrir, mürettip, musahhih, musannif hatta muallimdi... Bilmem artık "mu" ile başlayan ne kadar iş varsa... Hani muhabirlik de yapacak, vakti kalsa... Bizi zarafetle ağırlar, nezaketle uğurlardı. Koltuğunun altına matris sıkıştırmış liseli tıfıllardık oysa. De ki torunu yaşında... Habere otobüsle çıktığımız, notları Bic'le tuttuğumuz, resimleri Lupitel'le çektiğimiz, haberleri Remington'la yazdığımız günlerde o vardı başımızda... Altımızda arabalar, cantamızda kameralar, cebimizde dijital ses alıcılar, dizimizde laptoplar oldu, yine o başımızda... Dar-ı bekâya yürüdü, masası boş kaldı. Kâsesi kullanılıyor ama.... Dilerseniz sözü onu tanıyanlara bırakalım. Biz seni sattık... Sporcuyuz ya... Kendi dilimden anlatayım.... Dizgide kiralık oynadığım günler... Bonservisim teknikte ama aklım sporda... Bosman kanunları filan yok daha... Ortalardan kaybolursam beni spor servisinde arıyorlar. Buluyorlar da... Mahmut Amca kimseye kızmaz, bağırmaz. Zaten ak saçlı, nur yüzlü ton ton bir amca. Ama gördük mü düğme ilikleme moduna gireriz anında. O yıllarda pikaj-montaj var... Şef sekreter dediğin typometresini maharetle kullanacak, başlığın, spotun ayarını tutturacak. Punto-kadratı yanlış verdin mi yandı gülüm keten helva. Evet dizgiden yeni bir çıkış alabilsen kolay ama Mahmud Amca önüne çıkar. Gazetenin kağıdını boşa harcamak ne demek! Büyük vebal! Biliyor musunuz o disiplin bizi adam etti. Şimdi üç rakamı mı lazım oldu, 8'i dikine böl, al iki tane sana... Yanına "I" koyup "B" de yapabilirsin icabında. İnce ince calışıyoruz, de ki estetik ameliyat. Bir gün izinden döndüm. "Senin ne işin var burada?" "Mahmut Amca iznim bitti" diyebildim. - İyi de biz seni sattık aslanım! - Anlayamadım? - Sadık Abin istedi spordan. "Ben bilmem amcası bilir" dedim, o da "ben bilmem Enver Abi bilir" dedi. Enver Abi de "verdim gitti" deyince... Sarılıp elini öptüm, koşarak çıktım spora... Hey be! Ne mutluluk ama... Demek izliyor, değerlendiriyormuş. Kim, nerede, daha faydalı olacaksa... Cahit Eroğul Okul insan... Havaalanı muhabiriyim... Baktım Hicazdan gelenler arasında Mahmut Amca... Elinde iki bidon zemzem, bavullar filan, sürünüyor adeta. Hemen koştum imdadına. "Hayır hayır" dedi, "Sen burada gazetemizi temsil ediyorsun, taşıyıcılık yapamazsın ona, buna! Haydi git işine bak. Allah yardımcın ola!" İstihbarat servisi tam 72 kişi! Çoğu ele avuca sığmaz çocuklar. Bağıranlar, çağıranlar. Mahmud Amca hiç birimize mesafe koymaz. Derdimizi dinler, yol gösterir, omuz çıkar. Onun yetiştirdikleri şu anda değişik gazete ve matbaaları deruhte ediyorlar. Piyasaya çıkınca anlıyorsunuz, Mahmut Amca büyük marka! Cemil Yıldız Yasak bölge İki tane Mahmud Amca vardı... Biri güler yüzlü, müşfik, hoşsohbet, cömert, hatır soran, gönül alan... Diğeri disiplinli, tavizsiz, kuralları sonuna kadar uygulayan. Nizam, tertip, intizam... Bizim gazetenin gönüllüsü çoktur, ne bileyim adam Anadolu'nun bir kasabasında abone bulur, yardım eder dağıtıma... İstanbul'a yolları düştüğünde gazeteye uğrarlar. Onları ağırlamak da işimizin parçası, eh içecekleri bir bardak çay, bekledikleri biraz alâka... Ama öyle noktalar vardır ki zamana karşı yarışırsınız, orda muhabbet olmaz... Dizgi gibi mesela! Nitekim Mahmut Amca yeni makineleri bir odaya koydurttu, banka veznesi gibi bir delik açtırttı kapıya. Ve bir A 4 yapıştırdı, üzerinde iki köşeli kelime. "Girmek Yasak!" Ünlemi de kırmızıydı hiç unutmam. VE SUÇÜSTÜ Ben o yıllarda gece çalışıyorum, hani el ayak çekildikten sonra. O gün dizilmiş kağıtları aldım. Dizgici Mustafa Ağabey'in eli boş, "Ya gel abi" dedi, "İki lafın belini kıralım şurada..." -Yasak değil mi? -O yasak gündüzcülere. Gece buralar benden soruluyor. Hani işimiz olsa tamam da... Girdim, henüz oturdum, çat kapı. Bir baktım Mahmud Amca! Mustafa Ağabeyin rengi nasıl oldu anlatamam. Dostuz, ahbabız, samimiyiz ama benim bildiğim Mahmud Amca bunu koymaz yanıma! Nitekim kağıdı gösterdi, "Mehmed Abi ne yazıyor burada?" - Af edersin Mahmut Amca. Mümkün mü bir daha... Mehmet Oruç Dayağını da... Serviste beş kafa dengi arkadaşız. Tatil iyi güzel de birlikte olursa... İzni n'apayım ben, öööle yalnız başına... Peki Mahmut Amca hepimizi birden salar mı? Asla! Şimdi tek tek yanaşıyoruz. "Mahmut Amca ben ayın 15'inde izne çıksam?" "Olur oğlum, tamam!" Öbürü geliyor. "Ben ay başına on beş gün kala." "İyy tamam!" Eh ben de iki hafta sonra çıkayım o zaman. "Ona da tamam!" Ben bu perşembe değil sonraki perşembe başlayabilirim mesela.... Yok, ben teşrinisaninin onunda... Tabii bunları hep işlerin civcivli saatlerine sıkıştırıyoruz ki araya kaynaya. Neyse zikr olunan tarihte buhar olduk. Mahmut Amca bir bakıyor serviste in cin top oynamakta. -Nerde bunlar? -İzinliler Mahmut Amca. -İzni kimden almışlar? -Sizdeen, bakın kağıtlar burada. -Vay keratalar vayy. Beni gargaraya getirdiler ha. Çok kızıyor ağzından yemin çıkıyor "Eğer ben de sizi dövmezsem ne ola!" İzin bitti. "Gelin bakiym buraya!" Geliyoruz. -Dizilin duvara. Diziliyoruz. -Açın avuçlarınızı! Açıyoruz. -Naylon cetvelle ufak ufak fiskeler. Hani yemin yerini bulacak kadar... Yusuf Hebu - Mazhar Kılıç Nasıl unutulur? 1973 yılları. Hepi topu 5-6 kişiydik o zamanlar. Necmeddin Batırel. Mehmet Emin İnler, Ali Taban... Muhabirler dışardan çalışır, haberini getirir, paralarını alırlar. Entertip linotip makineler ömür törpüsü, mesela "a" tuşuna bastınız, makinenin ağzından bir "a" düşer. Harfleri yan yana dizer, kumpasla asansöre veririz. Alet onu iyice sıkıştırır, piston çalışır, üzerine erimiş kurşun akıtır, satır donar, tıraşlanır, çapakları alınır... Bunlar toplanır, klişeler çakılır, kurşun kalıplar gavur ölüsü gibidir yerinden kalkmaz, ancak hamalla yollanır sağa sola. İş zorlu, yer yok, vakit dar. Koş klişeciye, koş ajansa... Misafir geldi çay demle, bobin bitti kağıt ara... Evrak takibi, cemiyetin işleri, bankalar... Aboneler postaneye gidecek, etiketler yazılacak, yapışacak, yetmedi elli yüz gazete alınacak da Eminönü'nde satılacak... Yoruluyoruz ama mutluyuz. Zira cömert, babacan bir amir var başımızda. "Mahmut Amca!" O yaşına rağmen gün doğmadan gelir, sabah namazını Nuriosmaniye'de kılar. Evi taaa Erenköy'dedir halbuki, vapurda ajansı dinler, notlar alır, gündemi hazırlar. Öğle yemeğine vakit ayırdığını hiç görmedim, bir kâse yoğurt bulursa ne âlâ. Özcan'la bana köfte ekmek ısmarlar o başka.... Doğrusunu isterseniz Mahmut Amca bize amirlik yapmadı. O babaydı, baba... Mehmet Merih Gülerman Zekâ küpü Mahmut Amca zeki bir insandı, vestiyere ceketini asar. Herkes zan eder ki bir yere uğrayıp gelecek. Kimse bir yere ayrılamaz, arazi olamaz. Halbuki o eve gitti bile, çantasında başka ceketi var. Şevket Eroğul BAHÇENİN GÜLLERİ İlmiye sınıfı zihinlerini başka bir işle dağıtırlar malum... Hani Ayhan Songar'ın fotoğraf çektiği, Abdülhamid Hanın marangozluk yaptığı gibi... Bizim değerli tarih araştırmacımız, İsmail Yağcı Hoca da binamızın önünde nefis güller yetiştirir. Bunları bazen tek tek, bazen demet demet dağıtır dostlara. Kendisi anlattı: Mahmut Amcaya karşı hususi bir muhabbetim vardı, yolunu beklerdim adeta. En güzel goncaları uzatır, duasını almaya bakardım. O gün rahmetliyi defnetmiş dönüyoruz, bahçeye henüz girmişim, bekçi yaklaştı. Çiçekleri gösterip hıçkırmaya başladı: "Bunları n'apacaksın şimdi? Haydi bul da ver ona!" İsmail Yağcı Uyumluysam sebebi var... Zaman zaman koridorda karşılaşırdık. "Görmese bari" derken o usta bir bel çalımı ile ters köşeye yatırır, dikiliverir karşıma. Kolumdan tutup kenara götürür. "Ooolum sen ne zaman adam olcan?" Nasihat nasihat nasihat... Ayırılırken parmağını sallar "Bak gözüm üstünde, atlatırım sanma!" Kaşlarını zoraki çattığını anlamıyoruz sanki. Tebessümü ayan beyan ortada. O zamanlar gençlik yıllarım, kanım kaynıyor. Tez parlıyorum, haksızlığa karşı savaşıyorum güya. Beni habere yolluyorlar, kendim haber olup dönüyorum. Adam sana ne, katilden, ırz düşmanından, mücrim zaten mahkeme yolunda... Hırsıza, uğursuza dalıyor, iş alıyorum başıma. Mahmut Amca biteviye fren, habire balata... Sonunda bana nasıl bir vazife verdi biliyor musunuz? "Evladım sen n'olur işe mişe çıkma.. Otur kitap oku, telefona bile bakma!" Önüme "İslam Ahlakı" kitabını koydu, "takıldığın yerleri gel sor bana!" Bu mecburi kurs beni çok değiştirdi, evliyanın sözünde tesir oluyor zira. Üstüme nasıl bir sükunet geldi anlatamam. Zaman zaman yine kenara çeker, elini omzuma koyar. Ayaküstü öyle bir sohbet yapar ki nasıl anlatıla. Gözlerim dolar, kalbim yumuşar, eline sarılırım, duanın bini bir para... Bizim Yusuf (Hebu) bildim bileli zayıftır, hani sert bir rüzgar esse Allah muhafaza. Yemekhanede onu yakalar. "Oğlum sen niye et yemiyorsun? Yut bakayım şu parçayı! Şunu da al, şunu da!" PARA BABASI Mahmud amca cömerttir, ikramsız çıkarmaz ama gazetenin parasına kırk düğüm atar, gıdım gıdım harcar. Hangi muhabir, hangi habere gitmiş, araba kaç kilometre yapmış? İzler dipler, önünüze koyar. Ak saçlarına bakıp da saf sanmayın, Babıali'de basmadık taş bırakmamıştır, hayatta kül yutmaz. Canon AE 1'lerin pozometre pilleri vardı zamanında, antika bir şey, her yerde bulunmaz. Darda kalırsan derini yüzerler, artık ne tuttururlarsa... Mahmud Amcanın bildik bir pilcisi vardı, makul ücret ister, tokatlamaz. Ama o yine de her seferinde faturaya bakar: "Vay canına 30 kuruş daha koymuş ha!" Yoldan döndün, fiş, fatura, bilet tek tek görecek, yoksa hesabın kapanmaz. Sırf bu yüzden Rahmetli Nevzat Amca "para babası" diye takılırdı ona. Sadık bir insandı. Tiraj düşmüş, satış artmış, kârmış, zararmış yüzüne bak anla... Gazeteyle yaşardı adeta... M. Sırrı Önür


.

Kalemi ve kılıcı keskin bir sultan: Hüseyin Baykara

 
A -
A +

Şeref-ül mekân Bazı şehirler vardır sultanlarla anılır. Nasıl İstanbul dendi mi Fatih, Bursa denince Orhan Gazi gelirse akla... Nasıl Bağdat Harun Reşid, Semerkant Timur kokarsa... Bi mekin Herat'a da mührünü derin vurmuş bir sultan var. Hüseyin Baykara! Kalemi de kılıcı gibi keskin. Onun devrinde ulema, udeba, şuara koşuyor Herat'a... MİNARELERİN GÖLGESİNDE Tarihte "Herat Rönesansı" diye anılan büyük hamlenin sahibi Hüseyin Baykara, 36 yıl saltanat sürer, H. 911'de (1506) vefat eder. Oğulları ne yazık ki aynı kıratta değildir, devleti yaşatamazlar. Kabri üzerine "Kubbe-i Âliye" adlı bir türbe yapılırsa da günümüze ulaşamaz. Hüseyin Baykara Muizzüddin Ömer'in oğlu... Timur hanın torununun torunlarından... Annesi Firuze Bibî de Sultan Hüseyin'in kerimesi oluyor. Yani hem ana, hem baba tarafından hükümdar... Liderlik var kumaşında.... Hüseyin Herat'ta doğar. Büyür, okur Herat'ta... Mektepte Ali adlı bir çocuğa kanı kaynar, çok iyi anlaşırlar. Öyle ki "teşehhüd miktarı" ayrı kalamazlar. Bir gün Hüseyin "var mısın" der, "bu dostluğu yaşatalım, birbirimizi arayalım ölene kadar." - Yetmez, ahiret kardeşi olalım hatta. Sonra rüzgârlar farklı yönlerden eser, ayırılıp koparlar. Ali yıllarca Horasan'da, Buhara'da, Semerkant'ta dolanır, ilim ve edeble donanır. Hüseyin ise dedesi Timur gibi Cihangir olmayı arzular. Etrafına kuru kalabalık değil sadık adamlar toplar. Nitekim 350 fedaisi ile Herat'ı basıp yönetime el koyar. Horasan, Sîstân, Belh ve Harezm'de ferman okuttuğu yıllarda 23 yaşındadır daha... TİZ, ALİ BULUNA! İlk işi çocukluk arkadaşı Ali'yi aratmak olur. Sorar soruşturur Maveraünnehir civarında olduğunu duyar, Melik Ahmed Mirza'yı yollayıp çağırtır yanına. Ali sırf "nezaket ziyareti için" gelir, hani "hayırlı olsun" diyecek kadar. Lakin Sultan onu bırakmaz, vezir, nazır, vekil yapar oturtuverir yanına. Haydaaa dediğinizi duyar gibiyim. Yok şaşmayın lâyıktır buna. O, o tıfıl değildir artık, Ali Şir Nevai diye tanınır Asya'da... Nevalı Ali Şir'in makamda mertebede gözü yoktur, sırf arkadaş hatırına katlanır, iş alır dertsiz başına. Devlet düzenini tez günde oturtur, müesseseleri kurar. Amir memur saat gibi çalışır, hazine çil çil altınla dolar. Parayı hayra hasenata harcar, mektepler, medreseler yaptırırlar. Yeryüzünün en seçme eserlerini toplar, halkın istifadesine sunarlar. Hal böyle olunca nerede ilim, sanat ve hüner sahibi varsa Herat'a koşar. Şehir daha bir şenlenir, sanayii gelişir, kılıcın, kumaşın kalitesi artar. Hüseyin Baykara arkadaşına öyle güvenir ki sefere çıktığında tacını, tahtını, hazine anahtarlarını bırakacak kadar. MARİFET İLTİFATA Baykara şehre muhteşem bir cami ve medrese yaptırır. Yanına bir Darüşşifa (Tıp fakültesi) açar. Hem hastalar tedavi edilir hem de bilge tabipler yetiştirilir burada. Ve mahir cerrahlar... Halıcılığın ve dokumacılığın zaten köklü bir geçmişi vardır, herat işi ipekliler, caynamazlar (seccade) büyük talep bulurlar. İki arkadaş Uygurca ve Çağatayca eserler yazdırır, Türkçe'ye itibar kazandırırlar. Cihânârâ ve Bâğ-ı Şâh sarayları akademiye döner, ilmi edebi sohbetler dem tutar. "Baykara Meclisleri" adıyla anılan bu cemiyetlerde Molla Câmî, Hâtıfî gibi edipler söz alırlar. Nakkaş Behzâd, hattat Meşhedli Sultan Ali, Cild ustası Mevlânâ Kıvâmüddin sanatlarını konuştururlar. Ubeydullah Ahrâr ve Yûsuf-i Hemedânî gibi Hakk aşıkları, Mîr-hând ve Handemir gibi tarihçiler, Tezkiretü'ş-Şuara müellifi Devletşah ve Abdürrezzâk es-Semerkandî hep Herat'ta buluşurlar. Uluğ Bey çoktan vefat etmiştir, Semerkand'ın eski havası yoktur. Civar şehirler kendi hâlinde tıkırdarken Herat gelişir, yıldız gibi parlamaya başlar. Düşünebiliyor musunuz nüfusu 2 milyonu bulur (bugün onda biri ancak) medreselerde tahsil gören talebe sayısı 12 bini aşar. KALEM KELAM EHLİ Baykara zaman zaman Devleti büyütmek için yeni seferlere niyetlenirse de Ali Şir Nevaî mani olur. "Sadece kılıcının değil, kaleminin de hakkını vermelisin" der, onu yazmaya zorlar. Hüseyin Baykara hem iyi bir komutan, hem de iyi bir hatiptir. Kelimelerle oynar adeta... Hüseynî mahlası ile yazdığı şiirler unutulası değildir, hâlâ terennüm edilir halk arasında... Sultan 2. Bâyezîd onun kıratını bilir. Osmanlı tezkirelerinde "şahlarının şâhı, fâzılların ve beliğlerin hamisi, Acemin Hüsrev'i" şeklinde söz edilir Baykara hakkında. Hasılı Herat cazibe merkezi olur, Türkler, Araplar, Acemler ve Peştunlar ahenk içinde yaşarlar. İbn-i Battûta insanların uyumuna, zarafetine hayran olur mesela. Şehrin kendine has bir silüeti vardır, bu mimari tarz diğer İslam şehirlerine tesir eder zamanla. Zenginliğe bakın ki duvarları Çin'den getirilen yeşim taşları ile kaplarlar. Mirza Şâhruh'un hanımı Gevher Begüm için yaptırdığı türbe Taç Mahali andırmaktadır, etrafı düzenlenir. Yollar, tarhlar, havuzlar.... DÖRDÜ GİTTİ Hüseyin Baykara Herat'a camisi ve medresesi ile muhteşem bir külliye kazandırır. Bu mekân 1885 Rus saldırılarına hedef olur. Kubbeler çöker ama 9 minare ayakta kalır. Diyeceksiniz minareler neden bu kadar yüksek? Ve neden dokuz tane? Onu gök ilmiyle uğraşanlara sormalı, zira ezan-ı Muhammedi okumakla kalmaz, rasatta da kullanırlar. Son Sovyet işgali ile şehir perişan olur. Kızıl ordu mücahidler karşısında bir türlü dikiş tutturamayınca belden aşağı vurmaya başlar. Mart 1979'da Komünistler kenti havadan ve karadan bombalar. On gün içinde 20 bin Müslümanı şehid ederler, kimsecikler kınamaz. Bu arada Rus topçusu tarihi kuleleri hedef tahtası yapar. Bir kısmı karavana düşse de dördü isabet alır, dağılırlar. Doğrusunu isterseniz kalan beşi de yaralı, acilen tamir edilmezlerse yarınlara çıkamayacaklar. HER AD YAKIŞIR ASLINDA Rivayet bu ya... Hüseyin Baykara bir gün yanında adamları, tepeden şehri seyrediyor. Nazırlarından biri "yepyeni bir bir şehir oldu" diyor, "yeni bir ad vermek gerekmez mi acaba" -Sizce n'olmalı? -Böyle güzel bir şehre her ad yakışır aslında... -Peki o zaman "Herad" koydum. Katiplerine dönüyor, "Kayda alına!" KALA-İ İHTİYARÜDDİN Hüseyin Baykara seferlere burada hazırlanır. Himmet ve dua almadan çıkmaz yola. HIRKA-İ ŞERİF CAMİSİ Efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) hırkalarından biri de Herat'ta... Onlar da aynı bizim gibi bir Hırka-i şerif camisi kurmuşlar. Her cuma ziyarete açıyor, Ser-ver-i Kâinat âşıklarını ağırlıyorlar. BEŞİKTEN MEZARA Heratlılar kitaba çok düşkün. Cami avluları medreseye dönmüş adeta... MESCİD-İ CUMA Cuma Camisinin mazisi bin yıl evveline uzanıyor. Düşünün Bursa Ulucami'nin 20 kubbesi var bunun 400 küsur kubbesi... Cami defalarca elden geçiriliyor, en son Ali Şîr Nevâî tarafından tamir ettiriliyor. Tartışmasız Horasan'ın en büyük mescidi, namı yürüyor Asya'da.


.

Neler umdular
Neler buldular

 
A -
A +

İZ BIRAKANLAR İrfan ÖZFATURA irfan.ozfatura@tg.com.tr NE BEDELMİŞ AMA Mübadele bedel kelimesinden geliyor. Al adamını ver adamımı. En basit şekliyle insan takası... Çoluğuyla, çocuğuyla, hayalleriyle, umutlarıyla... MEZARLARI MEÇHUL Türkiye'ye 500 bin göçmen ulaştı. Yola çıkanlar elbette daha fazla. Yaşlılar, çocuklar, hamileler dayanamaz, birer birer düşerler toprağa. Sen maacir misin len? İstersen değilim de. Sarı saçların çakır gözlerin veriverir ele... Sükut edersin bilmiş bilmiş kafa sallarlar "demişdim di mi, susuyor bak!" Manavlar da (yerliler) kendilerince haklılar. Bi bakmışsın gemiler dolusu bitap, pejmürde insan. Getirip, mahallene bırakmışlar. Piyasa zaten bozuk, ticaret dar, bir ucundan da onlar asılırlar. Üstelik kalenderdirler az ücrete "he" der, tuttuklarını koparırlar. Sen sayarsın yerinde, onlar uzar. Yine de hoş tuttular. Yatak döşek verdiler, lokmalarını paylaştılar. Dedem suskundu rahmetli, kerpetenle asıl kelime alamazsın ağzından. Babaannem ise ayaklı arşiv... Dinleyenler şaşar kalırlar, "pes valla" derler "bu ne hafıza?" Garibim Rumeliyle yatar, Rumeliyle kalkar. Anlatır anlatır başa sarar. Hatıraları niye canlı? Kim bilir kaçıncı tekrar? TOPARLANIN! Yıl 923... Selanik... Yenice Vardar... Kendi halinde bir Türk kasabası, tıkırdayıp gidiyorlar... Bir gün memurlar geliyor "toplanın" diyorlar. - Hayrola? - Gidiyorsunuz, Anadolu'ya! - Bizi Vardar'dan kimse atamaz, burada doğduk, öleceğiz burada! - Kararı alan biz değiliz ama... - Ya? - Lozan, Curzon, Ankara... Ne diyebilirsin ki? Anavatan var arada... Gayrimenkulleri güya vesikayla bırakıyorsun, eşyalar heder olup gidiyor. Paraya çevirebildiklerini de yolda şakilere kaptırıyorsun, yalınayak başıkabak yürüyorsun maceraya... Selanik Limanı bir nevi toplama kampı. Ailesini kaybedenler, diz dövenler, ağıt yakanlar... Cepde cepkende beş on mecidiye kalsa da her şey para... Hava açtı mangır at, yağmur yağdı at bi daa... Altına girecek çatı altı bulamıyorsun, hela, hamam karaborsa... BİR SESSİZ GEMİ İstanbul Nakliyat ve Sevkiyat Müdüriyeti ve Seyri Sefain İdaresinin gemi sayısı mahdut, giden aylar sonra dönebiliyor ancak. Onca insan sürünüyor çadırlarda. Üç hafta, beş hafta... Gülcemal görünüyor, neden sonra. Trenle yollananlar ayrı perişan, karayolunu seçenler ise saldırıya uğruyor. Yine vapur en iyisi. Güverteye çıkan zemini bus ediyor. Eşyanın okkası şu kadar lira, çorba isteyen buyursun kasaya... Cüzdanı kalın olanlar kamaralara geçiyor, fukara takımı hayvanlarla birlikte tıkılıyorlar ambara. Gel de bitlenme, tifo, tifüs, veba.... Yol yıpratıcı, soğuk ciğerlerinde hançer, kolera kol geziyor, fareler fıkır fıkır yanıbaşında. Öleni saklayamıyor, defnedemiyorlar. Kolundan bacağından tutup sallıyorlar suya. Muhacir vapurlarının yanaştığı bazı Ege kasabaları ayaklanıyor, açıkça "istemiyoruz" diyorlar. Ora olmadı bura, Aydın, Muğla derken sürün gitsin Mersin bataklıklarına... Sinek bulut bulut, sıtma adi vaka... Kayırılanlar da oluyor tabii. Vodinalılar mesela... Onlara Mudanya-Dereköy gösteriliyor, "abe bura dere içi, içimiz kararır sonra". O günlerde Mübadele ve İskân Vekili Celal Bayar. Ona nazları geçiyor "önümüz deniz olmalı" diyorlar, "ki geceleri mehtap yapalım, piştov atalım." Bayar Gemlik'i teklif ediyor "Abe bu ova mendil kaa" diye bozuluyorlar "biz isteriz üç çift öküzle girelim tarlaya!" Bayar hem gönüllerini yapıyor hem de "şu M. Kemal'in hemşerileri yok mu" diye kahırlanıyor ardları sıra... PARAMPARÇA Efendim bizimkiler İstanbul üzerinden Mudanya'ya geliyor. Bursa 'da soluklanıp uzanıyorlar Kasaba'ya (sonradan adı M. Kemalpaşa oldu). Şose tomofil yok tabii, öküz arabalarıyla... Sabri Bey mahallesinde bükük belli bir virane gösteriyorlar. Bir Sultan Hamid yadigârı olan Taşmektebin yanıbaşında. Teyzemin teki Kalle'de (Çanakkale'de) kalıyor, dayılar İzmir'e uzanıyor. Ailenin bir kısmı İstanbul'a ilişiyor, bir kısmı Tekirdağ'a... Kaybolanları unut, feysbuk ney yok ki. Nasıl bulacaksın öyle sora sora... Yeni bir yurt, yeni yeni insanlar. Taş yerinde ağır, Selanik'te bey oğlu olsan ne yazar? Birkaç koyun ediniyor, komşuların "hayvanlar yesin" diye yolladıkları kavun karpuz kabuklarını kemiriyorlar açlıktan. Ki bunlar hısım akraba düğününe tabakla altın yollayan insanlar. Soğuk, gıdasızlık, sari hastalıklar... Babaannem nazlı kızı Mualla'yı ve görenlerin "bu çok akıllı olacak" dediği iri kirpikli Burhan'ını kaybediyor. Kabristanda yer çook... Muhacir kimin umurunda? SUYUN "ÖTE" YANINDAN Anam tarafı da Selanik muhaciri, onlar İzmir Kemalpaşa'ya yerleşiyor. (Ne kadar derinim anlayın artık. Dedelerim Selanikli, babam Bursa M.Kemalpaşa'dan, annem İzmir Kemalpaşa'dan. Cumhuriyet ilkokulu, Devrim Ortaokulu ve Eskişehir Atatürk lisesinde okumuşum ayrıca. İş yerim de 29 Ekim Caddesinde yaaa.) Bakın onlar pek sıkıntı çekmiyor, Parsa köyünde bir bağ ediniyor, icabında kuru üzüm yiyor, pekmez içiyor, tutunuyorlar hayata... Efendim Anadolu'yu terk eden Ortodokslar genelde sanat sahibi. İyi ama yerlerine yollanan Müslümanların işi ziraat olunca... Üç beş evlek toprak bekliyorsun, takım tezgâh gösteriyorlar sana. Bağ, bostan güjjmen işi, zeytin, tütün ve zerzavatçılığı da öğretiyorlar Anadolu halkına... Nasip işte bazılarının işi rast gidiyor parayı buluyorlar. "Gördün mü bak, bitleri kanlandı, aç gezdikleri günleri ne çabuk unuttular!" Fısıltı gazetesinin işi yok: "Bunlar var ya bunlar, yine gömü buldular!" Neymiş efendim, gece Rumun biri gelmiş, "ben bu evin eski sahibiyim" demişmiş, "altın saklamıştık göstereyim, yarı yarıya..." Laf işte! Duy da inanma... İyi de bu muhacir geceli gündüzlü çalışmadı mı? Alıp, satmadı mı? İş yeri açmadı mı? Elini koymadı mı taşın altına? Yok, yaranamazsın. Çeneleri ile gösterirler, burunlarının ucuyla... Allah kimseyi vatanından etmesin dünyada cüda... Sürünsen de göze batarsın, kazansan da... MÜBADELEDEN SONRA Türklerin kin tutma gibi bir huyları yoktur, hatta burada kalanlara (İstanbul, Gökçeada, Bozcaada Rumlarına) ticari imtiyazlar tanır, önlerini açarlar. Mütekabiliyet esasına göre Batı Trakyalı Türklerin de aynı haklara sahip olması lazımdır. Ama ne mümkün! Yunan hükümeti ümüklerini sıkar adeta. Gazeteler dergiler kapatılır, liderler tutuklanır. Cami, türbe, hamam, çeşme, sebil gibi tarihî eserlere tamirat yasağı getirir, viranlatırlar. Nedense yeni açılan yollar hep Türk-İslam eserlerine çarpar, derken toprak reformu bahanesiyle arazilerimizi istimlâk eder, üstüne yatarlar. Yunanistan bırakın devleti, kabile bile olamaz. Bir zamanlar 60 camisi olan Kavala ve 70 camisi olan Selanik'te birer mescid kalmış, onlar da 20 yıldır tamiratta. Halbuki Taksim, Beyoğlu, Balat, Feriköy, Pangaltı, Bakırköy, Yedikule, Samatya gibi semtlerde kiliseler sıralanır ardı ardına. Biz imparatorluk çocuğuyuz ne işimiz olur papazla zangoçla... Biliyorsunuz yaşanan son krizin ardından Yunan turizmi dibe vurdu, şimdi kırmızı dipli mumla bizi çağırıyorlar. İyi de ecdadımdan iz nişane bıkarmamışsın ki, ne arayıp da bulacağım orada? Türk'ün Türk'le takası Selanik'teyiz... Azmi Hoca, Yunan edebiyatı okumuş, sular seller gibi Rumca konuşuyor. Adamın birine çöp tenekesi soruyor "siku pidyu tenekes?" "Ben de arıyorum ama..." Rumlarla hayli müşterek kelimemiz var, Karpuzis, cacikis, acıbademis... Sonuna bir "is" ekle tamam. Ancak buz yerine buzikis dersen mânâ veremiyorlar. Zira o bir müzik aleti, niçin istenir ki suyla? Selanik biraz İzmir'e benziyor... Kavala Antalya'ya... Atina için "görmeye bile değmez" diyorlar "kuru bir başkent işte, de ki Ankara!" Ara sokaklardan birinde rastladığımız yaşlı bir kadın türkçeye hasret olmalı adeta esir alıyor. "Adım Kula" diyor, "babam koymuş, mânâsını bilmiyorum ama..." - Biz biliyoruz Manisa'da bir kâzâ. Anlatıyor da anlatıyor Samatya'dan, Tatavla'dan, Adadaki dostlarından. Melehat, Nebahat, Mihriban hanımlardan... Ve son zehirli cümle: "Bizi ayırdılar yavrum, attılar buraya!" "Bizi de ayırdılar" diyorum "ninelerim dedelerim hepsi buradan!" ÇİFT TARAFLI USTURA Yunanistan'ı dolaşın göreceksiniz. Türkçe konuşan hayli yaşlı var. Hele bir kısmı Yozgat, Kayseri aksanıyla... Niye? Çünkü aslı nesli Türk. Alpaslan'dan evvel Asya'dan kopmuş gelmiş, Bizans'ın tesirinde kalmışlar. "Yunanistan'a gideceksiniz" denildiğinde oturup ağlıyor "gozunun yağınyim ağam, bizi gavura virmen!" diyorlar. O hengamede bir kısmı "ben Müslüman olmuştum" deyip yırtıyor. Oldum diyorsa olmuştur, kalbini yarıp da bakacak halimiz yok ya. "İmanmetre" diye bir cihaz yapılmadı daha... Yunanistan'da hoş karşılanmıyorlar, adları "Türkolodis"e (Türk tohumuna) çıkıyor. İtiliyor, kakılıyor, hakaret görüyorlar. Nerede çorak kıraç, taşlı kireçli arazi varsa, bunlara kakalanıyor. Halbuki bir milyon 250 bin muhacir (ki bunlar iş bilen insanlar) sayesinde ülke kımıldayıp kıpırdıyor, çarşıya pazara hareket geliyor. O KADAR BASİT Mİ YAV? Gazetenin biri manşet atmış. "Atatürk çağırdı geldik be yav!" O kadar da basit değil, evini yurdunu kim bırakır, mecburiyet olmasa. Kaldı ki bir de "git" denilenler var. Kovulanlar! Onların günahını kim üstlenecek acaba? Bütün dünya tehcirin lanetli bir uygulama olduğunu söylüyor. Mübadelenin vebali kat kat fazla. İki tarafı da bizar ediyor zira... AH TAHSİN PAŞA Selanik Türklerin kesif olduğu bir bölge. Bulgar tehdidi aşikâr ama Yunan'ın eline geçebileceği akıllara gelmiyor. Nedendir bilinmez İttihatçı Tahsin Paşa emri altındaki 50 bin askere, onca mermiye, mevziye rağmen Selanik'i Rumlara teslim ediyor. Tek tüfek "pum" etmeden anahtarları uzatıyor. İşte tespihin ipi "o gün" kopuyor aslında. Rumlar önlerine konan her belgeyi imzalıyor, lâkin hiçbirini yerine getirmiyorlar. Göç göç göç... Balkanlarda damarlarımız boşalıyor adeta. Bugün Yunan Meclisinde 100 Türk milletvekili hayal değildi yoksa. ULUS DEVLET Mübadelede 1 milyon 250 bin Ortodoks ile 500 bin Müslüman takaslanır. İngiliz'in derdi iki tarafı da yalıtmak, damıtmaktır. Ki kolayca yara kaşıya, savaştıra.... Gelgelelim hem Atina, hem de Ankara teklife balıklama atlar. O günlerde moda olan "Ulus devlet" bunu gerektirmektedir zira.... Çöpsüz üzüm. Az olsun benden olsun. Nüfus kağıdında Müslüman yazan kim varsa (Pomak, Ulah, Roman, Torbeş, Patriyot, Arnavut) toplayıp gemilere tıkarlar... Aralarında Türkçe konuşamayanlar da mevcutur (Giritliler mesela). Dönmeler (Sabetaycılar) Türkiyeye gelmeyi bilhassa arzular, ki ilerleyen yıllarda önemli mevkilere oturacaktırlar


.

 

Bugün 233 ziyaretçi (329 klik) kişi burdaydı!


Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol