Haset edilmeyen tek nimet
10/26/2003

Her nimet sahibi haset edilir. Haset edilmeyen tek nimet, tevazudur. Tevazu, kimde olursa olsun, sahibini mahcup etmez. Zira tevazu, her iyiliğin anahtarıdır. Tevazuun zıddı olan kibir ise, her iyiliğe engeldir. Bunun için; “Alçak gönüllü olan kurtulur, kibirli olan ise yanar” buyurulmuştur.

Bir kimsenin iyi olabilmesi, iyi bir Müslüman olması ile mümkündür. İyi bir Müslüman da, doğru bir itikada sahip olur, kendisine lazım olan fıkıh bilgilerini öğrenir ve bunlara uygun hareket eder. Böyle olan bir Müslüman, ilim öğrendikçe, ibadet edip yükseldikçe, tevazu gösterir. İtikadı bozuk, bid’at ehli bir kimse ise, ibadet ettikçe, bilgisi arttıkça büyüklenir, herkese tepeden bakar yani kibirli olur.

Tevazu, bir haldir. Hiç kimseye tepeden bakmamak ve hiç kimseden de kendini aşağı görmemek halidir. Tevazu sahibi olmak başkadır, tevazu göstermek başkadır. Tevazu göstermeye çalışmak, kibirdendir. Çünkü tevazu sahibi olduğunu göstermeye çalışan kimse, kendinde bir varlık, bir kıymet, bir değer olduğunu göstermeye çalışmaktadır. Halbuki tevazu sahibi olan kimse, kendinde bir varlık görmez. Bu sebeple de, tevazu göstermeye ihtiyaç duymaz.

Mahsul, ovadaki sulu ve yumuşak toprakta yetişir. Dağda, sert toprakta yetişmez. Hikmet de, mütevazı olanın kalbinde gelişir, kibirlinin gönlünde gelişmez. Bir kimse, başını yükseğe kaldırırsa, tavana değer ve yaralanır. Şayet bu kimse başını eğerse, o zaman tavan, ona gölgelik eder ve kendini de korur. Bu sebepten dolayı; “Kendini büyük gören küçüktür. Kendini küçük gören ise büyüktür” buyurulmuştur.

Salih kimseleri ziyaret etmemek kibir, fakirleri ziyaret ise, tevazu alametidir. Doğru sözü kabul etmeyip münakaşa etmek, kusurunu bildirenlere teşekkür etmemek, fakirlerin davetine gitmemek kibir alametidir. Kibirli olan kimse, salih insan, iyi bir Müslüman olamaz.

Her konuda ben bilirim demek ve benlik davasında bulunmak kibirdir, çok kötüdür. Bilhassa dini konularda, benim görüşüme, benim düşünceme göre diyerek, konuşmak ve yazmak çok tehlikelidir. Çünkü Din, nakle dayanır.

Peygamber efendimiz ve Eshab-ı kiram zamanında din ne ise, şimdi de odur. Ekleme ve çıkarma yapılamaz. Beş vakit namaz o zaman nasıl idi ise, şimdi de öyledir. Böyle olduğu nakledilir, bildirilir. Bana göre şu kadar olsun demek, dini değiştirmek ve beğenmemek olur. Bu hal, insanın imanını bile tehlikeye sokar. Zaten bir kimse, büyüklenerek ben derse, Allahü teâlâdan ve Onun sevdiklerinin kalblerinden gelen feyiz ve bereket kesilir. Büyüklenen, kusuru başkasında arayan, sevimsizleşir, etrafında insan kalmaz. Böyle kimseler, dost edinemezler. Bir kimse, herkesi haklı, kendisini haksız bulmadıkça, kendi kusur ve noksanlarını bırakıp, başkasının kusuru ile meşgul oldukça, manevi bakımdan zerre kadar ilerleyemez.

Allahü teâlâ ilim gibi, kudret gibi bütün sıfatlarından kullarına biraz ihsan buyurmuştur. Fakat yalnız üç sıfatı kendine mahsustur. Bu üç sıfattan hiçbir mahlukuna vermemiştir. Bu üç sıfatı, Kibriya, Gani olmak ve Yaratmak sıfatlarıdır. Kibriya, büyüklük, üstünlük demektir. Gani olmak, başkalarına muhtaç olmamak, her şey Ona muhtaç olmak demektir. İnsan ise ihtiyaç sahibidir. Allahü teâlâ yaratıcıdır, insan ise yaratıktır, mahluktur ve fânidir. Bunun için kibirlenmek, Allahü teâlânın sıfatına, hakkına tecavüz etmek olur. Kula kibirlenmek yakışmaz. En büyük günahtır. Zira Müslim’de bildirilen hadis-i kudside buyuruldu ki:
(Azamet ve kibriya bana mahsustur. Bu iki sıfatta, bana ortak olmak isteyenlere, çok acı azap ederim.)

Vaktiyle bir âbid, ibadet etmek üzere dağa çıkar. Bir gece rüyasında;
"Falan ayakkabıcıya git! Senin için dua etsin" denir. Âbid dağdan iner, adamı bulur, ne iş yaptığını sorar. Adam, gündüzleri oruç tutup, ayakkabı işlerinde çalıştığını, kazandığı para ile ailesini geçindirdikten sonra fazlasını sadaka verdiğini söyler. Âbid, adamın güzel bir iş yaptığını anlar, fakat kendisinin dağda sırf ibadetle meşgul olmasını daha iyi bulur ve tekrar ibadetine döner. Yine gece rüyasında, (Ayakkabıcıya git ve ona, "Bu yüzündeki sararmanın sebebi ne?" diye sor) denir. Âbid, gidip sorar. Ayakkabıcı, "Kimi görürsem, bu kurtulacak da, ben helak olacağım der ve kendimden korkarım. Yüzümün sararması bundandır" der.

İşte o zaman âbid, ayakkabıcının bu korku ve tevazu ile üstünlük kazandığını anlar.

Tevazu sahibi olabilmek için dünyaya niçin geldiğini, nereye gideceğini bilmek gerekir. İnsan, hiç yok idi. Önce bir şey yapamayan, hareket edemeyen bebek oldu. Şimdi de, her an hasta olmak, ölmek korkusundadır. Nihayet ölecek, çürüyecek ve toprak olacaktır. Dünya zindanında, her an, ne zaman azaba götürüleceğini beklemektedir. Ölecek, leş olacak, böceklere yem olacak, kabir azabı çekecek, sonra diriltilip kıyamet sıkıntılarını çekecektir. Cehennemde sonsuz yanmak korkusu içinde yaşayan kimseye tekebbür mü yakışır, tevazu mu? Hikmet ehli ne güzel söylemiş:
“Toprak ol toprak, gül bitsin sende, ancak topraktır kavuşan güle.”

..Bir işin delisi olmadıkça

11/2/2003

Bir şeye gönül veren, onu kendine dert edinenler hep başarılı olmuşlardır. “Maksat sahibi olan, deli gibidir” sözü meşhurdur. Bunun için; “Bir işin delisi olmadıkça, o işin velisi olunmaz” denmiştir.

Başarmak, başarılı olmak güzeldir. Gül de güzeldir ama dikenleri var. Dikenine katlanmayan güle kavuşamaz. Çalışmak, çile çekmek, sıkıntılara, eziyetlere katlanmak da, başarı yolunun dikenleridir. Başarmak, muvaffak olmak isteyen, bu dikenlere katlanmak mecburiyetindedir.

İyi, güzel, salih bir Müslüman olmak, hepimizin arzusudur. Bunun da, çilesi, sıkıntıları var. Bunlara katlanan, neticeye kavuşur. Bu konuda İslam âlimlerinin büyüklerinden olan Muhammed Ma’sum-i Fâruki hazretleri, Mektubat kitabının birinci cilt, yirmi kinci mektubunda buyuruyor ki:

“Resulullahın sallallahü aleyhi ve sellem sünnetlerinin nurları ile ışıklanmadıkça doğru yola kavuşulamaz. O yüce Peygamberin izinde bulunmadıkça, felaketlerden kurtulmaya uğraşmak boşunadır. Allahü teâlânın sevgili Peygamberine uymadıkça, Allahü teâlâyı sevmek saadeti ele geçemez. İmran suresinin otuz birinci âyetinde mealen; (Allahü teâlâyı seviyorsanız, bana tâbi olunuz! Bana uyanları Allah sever!) buyuruldu.

Allahü teâlâ, Habibine böyle demesini emir buyurmaktadır. Saadete kavuşmak isteyen kimse, bütün âdetlerini, ibadetlerini ve alış-verişlerini Onun gibi yapmaya çalışmalıdır. Bu dünyada, bir kimsenin sevdiğine benzemeye çalışanlar, bu kimseye sevimli ve güzel görünürler. Bu kimse, onları da çok sever, beğenir. Bunun gibi, sevgiliyi sevenler, her zaman sevilir. Sevgilinin düşmanları, sevenin de düşmanları olur. Bundan dolayı, görünen ve görünmeyen bütün iyilikler, bütün üstünlükler, ancak o yüce Peygamberi sevmekle ele geçebilir. Yükselebilmenin, ilerlemenin ölçüsü, bu sevgidir. Allahü teâlâ, sevgili Peygamberini, insanların en güzeli, en iyisi, en sevimlisi olarak yarattı. Her iyiliği, her güzelliği, her üstünlüğü Onda topladı. Eshab-ı kiramın hepsi, Ona âşık idiler. Hepsinin kalbi, Onun sevgisi ile yanıyordu. Onun ay yüzünü, nur saçan cemâlini görmeleri, lezzetlerin en tatlısı idi. Onun sevgisi uğruna canlarını, mallarını feda ettiler. Onu canlarından, mallarından, kısaca, her sevilenden daha çok sevdiler. Onu aşırı sevdikleri için, Onu sevenleri de sevdiler. Bunun için birbirlerini de çok sevdiler. Onun üstünlüğünü anlayamayıp, Onun güzelliğini göremeyip, Onu sevmek saadetine kavuşamayanlara düşman oldular. Çünkü, taatlerin, iyiliklerin başı, dostları sevmek ve düşmanları sevmemektir. Allah’ı seviyorum diyenlerin, Eshab-ı kiram gibi olmaları lazımdır. Seven bir kimse, sevdiğinin sevdiklerini de sever. Sevdiğinin düşmanlarına düşman olur. Bu sevmek ve düşmanlık, bu kimsenin elinde değildir. Kendiliğinden hasıl olur. Bu kimse, sevmesinde ve düşmanlığında deli gibidir. Bunun içindir ki Peygamber efendimiz; (Kendisine deli denilmeyen kimsenin imanı tamam olmaz) buyurmuştur.

Kendisinde bu delilik bulunmayanlar, sevmekten mahrumdurlar. Düşmanlık etmeyince, dostluk olmaz! Seviyorum diyebilmek için, sevgilinin düşmanlarına düşman olmak lazımdır.”

Hasan-ı Basri hazretleri, ilim ve faziletlerinden istifade ettiği Eshab-ı kiram ile kendi içinde bulunduğu nesli kıyas ederek; "Siz onları görseydiniz mecnun, deli zannederdiniz. Onlar sizin iyilerinizi görseler; "Bunlar iyilik ve hayırdan nasipsiz kimselerdir", kötülerinizi görseler; "Bunlar da Müslüman mı?" derlerdi" buyurdu.

Hakiki sevgi, iyilik gördüğünde artmayan, kötülük gördüğünde de eksilmeyendir.

Şakik-i Belhi hazretleri de, bir gün, kendilerine nasihat kâr etmeyen bir grup insana şöyle buyurur:

“Eğer çocuk iseniz mektebe, deli iseniz tımarhâneye, ölü iseniz kabristana gidin. Ama Müslüman iseniz Müslüman olmanın şartlarını yerine getiriniz!”

Ebu Said-i Harraz hazretleri bir gün sokağa çıktığında bir kalabalığı gördü. İnsanlar bir delinin başında toplanmışlardı. Deli kaçıyor, onlar peşinden koşuyorlardı. Deli onlara doğru dönünce kaçıyorlar. Sonra deli peşlerine düşüyordu. Ebu Said-i Harraz hazretleri;
-Dur ey deli! diye seslendi. Bunu duyan deli dönüp baktı ve;
-Deli kime derler biliyor musun? dedi. Ebu Said-i Harraz hazretleri;
-Hayır bilmiyorum deyince, deli dedi ki:
-Deli ona derler ki, attığı her adımda Allahü teâlâyı anmaz ve gâfil gezer.

Müslüman, akıllı olur. Akıllı kimse, zararını ve kârını bilen kimsedir. Ne aldığına ve bunun karşılığında neyi feda ettiğine dikkat eder. Maksat dünyalık ise, bunun kıymeti, değeri de bu kadar olur. Eğer maksat ahiret ise, o zaman dünyada rahata, ahirette de ebedi saadete kavuşulur.

Dili ve gönlü Cenab-ı Hakkın rızasında olana mübarek olsun. Böyle olabilmek kolay değildir diye, bir şeyin tamamını da terk etmek, uygun değildir. Zira:
“Bir şeyin hepsi ele geçmezse, hepsini de elden kaçırmamalıdır” sözü meşhurdur.

.Kendini seven başkasını sevemez

11/9/2003

Tabipler diyor ki, hasta perhiz yapmalıdır. İyi olmadan önce ona gıda iyi gelmez. Yağlı kuş eti bile böyledir. Hatta hastalığını arttırır. Bunun için, önce hastayı iyi etmeyi düşünmek lazımdır. Bundan sonra, uygun gıda vererek, eski kuvvetli hâline kavuşturulması düşünülür. Bunun gibi, (Kalblerinde hastalık vardır) mealindeki âyet-i kerimede bildirilen kalb hastalığına yakalanmış olanların hiçbir ibadeti ve taati fayda vermez, belki zarar verir.

(Çok Kur’an-ı kerim okuyanlar vardır ki, Kur’an-ı kerim bunlara lanet eder) hadis-i şerifi meşhurdur.

(Çok oruç tutanlar vardır ki, onun oruçtan kazancı, yalnız açlık ve susuzluktur) hadis-i şerifi de sahihtir.

Kalb hastalıklarının mütehassısları olan tasavvuf büyükleri de, önce hastalığın giderilmesi için yapılacak şeyleri emir buyururlar. Kalbin hastalığı, Hak teâlâdan başkasına tutulması, bağlanmasıdır. Belki, kendisine bağlanmasıdır. Çünkü herkes, her şeyi kendi için ister. Çocuğunu sevmesi, kendini sevdiği içindir. Malı, mevkı’i, rütbeyi hep kendi için ister. Onun mabudu, tapındığı şey, kendi nefsidir. Nefsinin istekleri arkasında koşmaktadır.

Kalb, bu bağlılıklardan kurtulmadıkça, insanın kurtulması çok güç olur. Bundan anlaşılıyor ki, aklı başında olan ilim adamları ve kalbi uyanık olan fen adamları, her şeyden önce, bu hastalığın giderilmesini düşünmelidirler.

Kulun dileği ve isteği sadece sahibi ve sahibinin dileği olmalıdır. Başka, hiçbir dileği bulunmamalıdır. Böyle olmazsa, kulluk bağını koparmış, kölelikten kaçmış olur. Nâziât suresi kırkıncı âyetinde mealen,
(Kim Rabbinin azametinden korkup, kendini nefsinin arzularından men ederse, varacağı yer şüphesiz Cennettir) buyurulmuştur.

Hep, kendi isteklerinin arkasında giden bir kul, kendi keyfine, arzusuna esir demektir. Kendi nefsinin kölesidir. Hep, melun şeytanın emrlerini yapmaktadır.

Nefsinin kötü arzularına, zevklerine kavuşmak için çalışıp para kazanmak ve çalışırken helali haramdan ayırmamak, başkalarının haklarına saldırmak, onlara olan borçlarını ödememek, dünyaya düşkün olmayı gösterir. Dünyaya düşkün olmak, büyük günahtır.

İnsanın, Allahü teâlânın marifetine kavuşmasına mani olan en kuvvetli düşman, nefsin arzularıdır. Bu arzular bitmez ve tükenmez. Hepsi de çok zararlıdır. (Maksudun, mabudundur) sözü meşhurdur. Câsiye suresinin yirmi üçüncü âyetinde mealen, (Nefsinin arzularını ilâh edinen kimseyi gördün mü?) buyurularak, bu hâl haber verilmektedir.

Bir insanın maksudu; arzusu, teveccüh ettiği, özendiği, sağ kaldıkça ele geçirmek istediği ve ele geçirmek için, her zillete, alçalmaya katlandığı, hiç vazgeçmediği şey ise, bu maksudu, mabudu olur ve bu hâli ibadet olur. Çünkü ibadet, zilletin, inkisârın son derecesidir.

Allahü teâlâdan başka mabud tanımamak için, Ondan başka maksud olmamak, Ondan başka murâd olmamak lazımdır. Bunun için de, (Lâ ilâhe illallah) derken, Ondan başka maksud olmadığını bilmek lazımdır.

Bir kimse, maksadına kavuşmak için, Allah göstermesin dinin dışına çıkarsa, farzlardan birini bırakır, bir haram işlerse, mesela namazı, orucu bırakır veya içki içerse, bu maksudu, onun mabudu olur, ilâhı olur. Maksudu için dinin dışına çıkmazsa, onu ele geçirmek için, haram işlemezse, din, o maksudu reddetmez, menetmez ve onu maksud bilmez. Onun maksudu yalnız Allahü teâlâdır ve Onun dinini gözetmektir, der. O maksuda karşı, o kimsede, yaradılış icâbı, bir arzu hasıl olmuştur. Fakat, bu arzusu, dine olan arzusunun miktarına yetişememiştir.

Maksadı dünya olan, herkese sıkıntı verir ve her şeyden şikayet eder. Herkese sıkıntı veren, kibirlidir. Herkesi şikayet etmesi kibrindendir. İnsanın kendini beğenmesi de kibirdendir. Kendini beğenmesi, kendini sevdiği içindir. Kendini seven, başkasını sevemez.

Mütevazı kimse, kendini beğenmez, kibirlenmez, insanlara tepeden bakmaz. Bunun için, herkesi sever ve herkes de onu sever. Mütevazı demek, ölmüş demektir. Ölü, kimseyi şikayet etmez, ölüyü şikayet eden de olmaz.

Kim toprak gibi mütevazı olursa, her nimete kavuşur. Bir parça yükselse, su o toprakta durmaz. Din büyüklerinin feyz ve bereketine kavuşmak için toprak gibi mütevazı olmak lazım. Rahmete kavuşmak için toprak olmak lazım.

Peygamber efendimiz buyuruyor ki:
(Akıl sahibi, nefsini ezip, ahirette lazım olan şeyler için çalışır. Ahmak olan da nefsinin arzuları peşinde koşup, Cennete götürmesi için de, Allah’a dua eder.)


.

Mazlum olmak 11/16/2003 Mazlum, zulüm görmüş, zulme uğramış, hâlim, selim, sakin, sessiz kimse demektir. Zâlim ise, zulmeden kimseye denmektedir. Dünya hayatında insan, ya zâlim veya mazlum olmaktadır. Malına, mülküne, canına, namusuna tecavüz edilen mazlumdur. Kalbi kırılan, mazlumdur. Hakları gasp edilen, mazlumdur. Dövülen, hakaret edilen, mazlumdur. İtilen, kakılan, hor görülen, ezilen, kıymet verilmeyen hep mazlumdur. Dünyaya milyarlarca insan gelmiş. Bir müddet yaşamışlar. Sonra, ölüp gitmişler. Bunların bazıları zengin imiş, bazıları fakir. Kimi güzel imiş, kimi çirkin. Kimi zâlim imiş, kimi mazlum. Ama o hâllerinin hepsi de geçti ve unutuldu. Ezilmenin, zulme uğramanın verdiği mahcubiyet, boyun büküklüğü, kalbin kırıklığı, mazlumun duasının kabulüne, zâlimin de felaketine sebep olmaktadır. Çünkü hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Mazlumun duası kabul olur) (Üç kimsenin duası muhakkak kabul olur: Mazlumun, misafirin ve ana babanın) (Kâfir olsa da, mazlumun bed duası red edilmez) (İnsanlara zulmeden, Kıyamette bunun azabını çekecektir) (Gayrı müslime zulmedenden, Kıyâmet günü, onun hakkını ben isteyeceğim) Aklı olan kimse, zevklerini Allahü teâlânın gösterdiği yoldan temin eder. İslam’ın güzel ahlakı ile süslenir. Herkese iyilik eder. Kendisine kötülük yapanlara iyilikle karşılık verir. İyilik yapamazsa, hiç olmazsa sabreder. Bölücü olmaz. Yapıcı olur. Böylece, kendisi de hem zevklerine, hem de rahata, huzura kavuşur. Hem de, ahiretin sonsuz azaplarından kurtulur. Bütün rahatlıkların, saadetlerin başı, iman etmekte, Müslüman olmaktadır. İman etmek de, çok kolaydır. İman etmek için, bir yere para vermek, mal vermek, zor bir iş yapmak, birisinden izin almak gibi, bir şey yapmak lazım değildir. Hatta, imanlı olduğunu kimseye bildirmek, belli etmek bile lazım değildir. İman, altı şeyi öğrenip, bunlara kalbinden inanmak demektir. İman eden, Allahü teâlânın emirlerine teslim olur. Yani seve seve yapar. Böylece, Müslüman olur. Zâlimin biri, büyüklerden birine zulmederdi. -Buna beddua et dediklerinde, -O, bana değil, kendine düşmanlık etmektedir. Kendine yaptığı bu zarar ona yetişir. Ayrıca bir zarar ilave edemem buyurdu. Hadis-i şerifte buyuruldu ki, (İnsan, kendine zulmedene beddua eder. Böylece, hakkını, dünyada almış olur. Belki, zâlimin hakkı da, kendine geçmiş olur.) İbadetleri yaptığı halde, zulmeden ve tevbe etti ise de, mazlumu bulamayan, bununla dünyada helalleşmeyen bir kimse hakkında hikaye olundu ki: Allahü teâlânın huzuruna götürülür. Dünyada helalleşemediği kul hakları varsa, meydana çıkarılır. Mazlum onun boynuna sarılır. Allahü teâlâ mazluma; -Ey mazlum! Yukarıya bak buyurur. O mazlum baktığı vakit görür ki, bir köşk var. Gayet büyüktür. Ziyneti ve büyüklüğü akıllara hayret verir. O mazlum: -Yâ Rabbi! Bu nedir? der. Allahü teâlâ: -Bu satılıktır. Benden satın alır mısın? buyurur. O mazlum ise: -Yâ Rabbi! Bunun kıymetini ödeyecek benim bir şeyim yoktur der. Allahü teâlâ buyurur ki: -Kardeşini zulümden af edip halâs edersen, köşk senindir. O kul da: -Yâ Rabbi! Emr-i ilâhin sebebiyle ondaki hakkımdan vazgeçtim der. Allahü teâlâ tevbe eden zâlimlere böyle muamele eder. Nitekim İsrâ suresinin yirmi beşinci âyetinde mealen, (Ben azim-üş-şân, tevbe eden kimseleri mağfiret ederim) buyurur. Tevbe eden, zulümden, günahtan ayrılıp da, ebediyen bir daha o günahı işlemeyendir. Hazret-i Ömer Irak memleketlerinden birine cihad için ordu göndermişti. Bir gün Medine’de otururken, birdenbire; -Efendim buradayım! buradayım! diye seslendi. Hiç kimse neden böyle seslendiğini anlayamadı. Nihayet ordu zaferler kazanarak döndü. Kumandan hazret-i Ömer’e kazandıkları zaferleri anlatmaya başladı. Hazret-i Ömer; -Bunları bırak, kendisine zorla suya gir dediğin kimsenin hâli ne oldu, diye sordu. Kumandan, -Yâ Emir-el müminin! Bu işte benim kötü bir niyetim yoktu. Bir suya ulaştık. O sudan geçmek için derinliğini öğrenmek istedik. O kimseyi soyup, suya koyduk. Hava soğuk idi. Yâ Ömer, yâ Ömer diye feryat eyledi. Sonra şiddetli soğuk sebebiyle vefat etti, dedi. Komutanın anlattıklarını dinleyenler, daha önce hazret-i Ömer’in Lebbeyk, Lebbeyk diye söylemesinin, “Ey Ömer, nerdesin” diye seslenmesine cevap olduğunu anladılar. Hazret-i Ömer, o kumandana -Eğer bundan sonra usul olarak kalmayacağını bilseydim, senin boynunu vururdum, dedi. Haydi şimdi git, o mazlumun diyetini ailesine ver. Bir daha böyle bir şey yapma, dedi. Mazlum, hakkımdır diyerek başkasına zulmedemez. Mecelle’de bir kaide var. Madde 921: “Mazlum olanın, başkasına zulmetmeye hakkı yoktur. Her ikisi de öder. Mesela sahte para alan, bunu başkasına veremez.” Bir zaman iftira sebebiyle Zünnun-i Mısri hazretlerini hapsettiler. Günlerce aç kaldı. Bir kadın iplik parası ile hazırladığı yemekten ona gönderdi. Zünnun-i Mısri hazretleri o yemekten yemedi. Kadın bunu işitince, üzüldü. “Helal para ile yaptığımı biliyorsun, niçin yemedin?” dedi. “Evet yemek helaldi. Fakat zâlimin tabağı içinde getirdiler” buyurdu. Yemeği zindancıların tabağında getirmişlerdi. İbn-i Vefâ hazretleri de buyurdu ki: "Bir zâlime kalben meyleden kimseyi fitne ateşi sarar. Böyle kimse, ancak Allahü teâlânın yardımı ile kurtulur."

. Ölmeden önce ölmek 11/23/2003 Peygamber efendimiz, “Mutu Kable En Temutu yani Ölmeden önce ölün” buyuruyor. Peki ölmeden önce ölmek ne demektir? Bunu İslam âlimleri açıklamışlar. Âyet-i kerimeleri Peygamber efendimiz, Peygamber efendimizin sözlerini de müctehid olan İslam âlimleri açıklar. İşte bu hadis-i şerifi de İslam âlimleri açıklamışlar ve buyurmuşlardır ki: “Dünyada inanılan şeyler öldükten sonra görülecek. İnsan ölüp hakikatleri görünce nasıl olacak ise, neleri yapmış olmayı isteyecek ise şimdiden onları yapması ölmeden evvel ölmek demektir.” Amellerin, ibadetlerin kıymeti, imanın derecesi ile ölçülür. İbadetlerin parlaklığı, ihlâsın miktarına bağlıdır. İman ne kadar kâmil, olgun ise, ihlâs o kadar çok olur. Ameller de, o kadar çok nurlu olur ve kabul edilir. İmanın kâmil olması ve ihlâsın tamam olması, marifete yani Allahü teâlâyı tanımaya bağlıdır. Marifet ve hakiki iman da, ölmeden önce olan ölmeye bağlıdır. Bu hâl kimde daha fazla var ise, onun imanı daha kâmil, olgun olur. Bunun içindir ki, hazret-i Ebu Bekir’in imanı, bütün ümmetin imanlarından üstün oldu. Peygamber efendimiz, hazret-i Ebu Bekir için; (Yer yüzünde, yürüyen ölü görmek isteyen, Ebu Kuhâfenin oğluna baksın!) buyurmuştur. Ölmeden önce ölen kimse, münakaşa etmez, yalan demez, haram yemez, gıybet etmez, kimsenin kalbini kırmaz, kimsenin malında, mülkünde, makamında gözü olmaz. Ahiretteki hesabı ve o gün hangi halde olacağını düşünür ve daha dünyada iken kendi hesabını kendisi görür. Zaten Peygamber efendimiz; (Ölmeden evvel ölünüz. Hesaba çekilmeden önce kendinizi hesaba çekiniz!) buyurmuştur. Öldükten sonra olacak şeyleri düşünen ve o gün rezil olmamak için kendine çeki düzen veren bir kimseden, kimse şikayetçi olmaz. Ve bu kimse de, hiç kimseden şikayetçi olmaz. Ne şikayet eder ve ne de şikayet edilir. Ölüden kimseye zarar gelmez ki.. Peygamber efendimiz; (Ölümü çok hatırlayınız. Onu hatırlamak, insanı günah işlemekten korur ve ahirette zararlı olan şeylerden sakınmaya sebep olur) buyurmuştur. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: “Cehennemden kurtulmak isteyen, helal ve haramları iyi öğrenmeli, helal kazanıp, haramdan kaçınmalıdır. Dinin sahibinin yasak ettiği şeylerden sakınmalıdır. İslamiyet’in hududunu aşmamalıdır. Gaflet uykusu ne zamana kadar sürecek, kulaklardan pamuk ne vakit atılacak? Ecel gelince, insanı uyandıracaklar, gözleri, kulakları açacaklar. Fakat, o zaman pişmanlık işe yaramayacak. Rezil olmaktan başka, ele bir şey geçmeyecektir. Hepimize ölüm yaklaşıyor. Ahiretin çeşit çeşit azapları, insanları bekliyor. İnsan öldüğü zaman, kıyâmeti kopmuş demektir. Ölüm uyandırmadan ve iş işten geçmeden önce uyanalım! Allahü teâlânın emirlerini ve yasaklarını öğrenip, şu birkaç günlük ömrümüzü, bunlara uygun geçirelim. Kendimizi ahiretin çeşitli azaplarından kurtaralım! Tahrim suresi altıncı âyetinde mealen; (Ey iman edenler, kendinizi ve çoluk çocuğunuzu öyle bir ateşten koruyun ki, onun tutuşturucusu insanlarla taşlardır) buyuruldu.” İmanı olan ve aklı olan ve bâliğ olan erkek ve kadınlara, mükellef denir. Mükellef olanların, ölümü çok hatırlaması sünnettir. Çünkü, ölümü çok hatırlamak, emirlere sarılmaya ve günahlardan sakınmaya sebep olur. Haram işlemeye cesareti azaltır. Peygamber efendimiz buyurdu ki; (Lezzetleri yıkan, eğlencelere son veren ölümü çok hâtırlayınız!) Bu dünya, bir konaktır. O cihana bakınca zindandır. Bu geçici varlık, bir görünüştür. Gölge gibi, yavaş yavaş çekilmekte, geçip gitmektedir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki; (İnsanlar uykudadır, ölünce uyanırlar!) Dünya hayatı, rüya gibidir. Ölüm uyandırıp, rüya bitecek, hakiki hayat başlayacaktır. Müslümanın ölümü, hayattır. Hem de, sonsuz hayat! Bir köylüye; -Sen öleceksin demişler. O da, -Ölünce nereye giderim diye sormuş. -Allahü teâlâya! cevabını alınca, -Hayrı ancak kendisinde bulduğumuz Rabbime kavuşturacak olan ölümden korkum kalmamıştır der. İnsanın meşgalesi, asıl maksadını unutturmamalıdır. Asıl maksat, zengin olmak, şan şöhret sahibi olmak değil, ahireti kazanmaktır. Her an son nefes endişesi ile yaşamalıyız. Korkusuz, endişesiz yaşamak tehlikelidir. Gerçi suyun aktığı yönden gideceği yer belli olur. Ancak, milyonda bir de olsa tersi olabilir. Bunun için korkmak lazımdır. Zira Peygamber efendimiz buyuruyor ki: (Akıllı kimse, ölmeden önce hesabını gören, ölümden sonra kendisine yarayacak şeyleri yapan kimsedir.)   .Her kötülüğün ilacı 11/30/2003 Allahü teâlâ, ölüm hariç her derdin devasını yaratmıştır. Her sıkıntının, her üzüntünün çaresi vardır. Her şey bir sebep ile yaratılmıştır. Bir şeye kavuşmak isteyen, o şeyin sebebine yapışır. Herhangi bir şeyin sebebine yapışan da, onun neticesine kavuşur. Her derdin, hastalığın, sıkıntının ilacı olduğu gibi, kötülüklerden kurtulmanın da bir ilacı vardır. Doğru kılınan namaz, her kötülüğün ilacıdır. Çünkü Ankebut suresinin kırk beşinci âyetinde mealen; (Doğru kılınan namaz, insanı fahşâdan ve münkerden herhalde uzaklaştırır) buyurulmaktadır. Âyet-i kerimede geçen “herhalde” muhakkak anlamındadır. Yani namaz, insanı, kötülüklerden muhakkak uzaklaştırır demektir. Yalnız âyet-i kerimede, “Doğru kılınan namaz” buyuruluyor. Şartlarına uyarak, doğru kılınan namaz, her kötülüğün ilacıdır. Her türlü kötülükten insanı uzaklaştırır. Buna inanmak lazımdır. (İnkâr eden mahrum kalır) sözü meşhurdur. İnanarak ve de şartlarına uyarak kılınan namaz, insanı, kötülüklerden kesin olarak uzaklaştırır. Namaz kıldığı halde, kötülüklerden kurtulamayan kimse, hatayı kendinde aramalıdır. Guslünü, abdestini ve namazlarını kontrol etmesi lazımdır. Muhakkak bir yerlerde hatası vardır. Çünkü Rabbimizin sözü kesindir. İnsanı kötülüklerden uzaklaştırmayan bir namaz, doğru namaz değildir. Görünüşte namazdır. Bununla beraber, doğrusunu yapıncaya kadar, görünüşü yapmayı da elden bırakmamalıdır. Namaz bir ölçektir. Kim dolu dolu ölçer, onu hakkıyla kılarsa, büyük ecir ve mükafata kavuşur. Kim ki, eksik ölçerse yani şartlarına ve adabına uygun kılmazsa, Allahü teâlânın buyurduğu Cehennemi hatırlasın. Bunun için anne ve babaların, evlatlarına namazın önemini anlatması ve mutlaka namaz kıldırması lazımdır. Çocukların, namaz kılmasına mani olan her şeyin, felaketlerine sebep olacağını bilmelidir. Çocukların istikbalini garantiye almak, iyi bir Müslüman olması ile mümkündür. Diploma ile istikbal garantiye alınmış olmaz. İyi bir Müslüman olduktan sonra diploma işe yarar. O zaman, hem kendisine hem de insanlara daha çok faydalı olur. Eğer bir anne, bir baba, evladını namaza kaldırmıyorsa, onu eliyle Cehenneme atıyor demektir. İnsanı dünyada ve ahirette felaketlerden, sıkıntılardan kurtaracak ancak namazdır. Müminun suresi başındaki âyet-i kerimede mealen, (Müminler herhalde kurtulacaktır. Onlar, namazlarını huşu’ ile kılanlardır) buyuruldu. Dünya işlerinde bir darlığa ve sıkıntıya düşen kimse, istiğfara ve namaza yönelmelidir. Doğru kılınan namaz her derdin ilacıdır. Dünya sıkıntılarını ileri sürerek namazda gevşek davranmak, akıllı kimselerin yapacağı şey değildir. Zira günlerin beraberinde getirdiği hadiseler, bizi tesiri altına almamalıdır. İyi bir Müslüman olmaya bakmalıdır. Zaman içerisinde gelen musibetler ve belalardan dolayı sabırsızlık göstermemelidir. Dünyanın sevinci de, kederi de, bolluğu da, darlığı da devamlı değildir. Dünyanın geçici olan bu halleri, bizi aldatmamalıdır. Bunları ileri sürerek, her kötülüğün ilacı olan ve her şeyden önce Rabbimizin emri olan namazı, terk etmemelidir. Her gün beş vakit namaz kılmak zor değildir. Günah kirleri ile kalbler kararmış ise, o zaman zor gelir. Namaz kılmak, Allahü teâlâdan korkan müminlere kolay gelir, zor gelmez. Zira Bekara suresi, kırk beşinci âyetinde mealen; (Namaz kılmak, yalnız müminlere, Allahü teâlâdan korkanlara kolay gelir) buyuruldu. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: “Farzların en üstünü, en yükseği namazdır. "Namaz, müminin miracıdır" ve "Kulun, Rabbine en yakın olduğu zamanı, namazda olduğu zamandır!..." hadis-i şerifleri bunu haber vermektedir. "Allahü teâlâ ile öyle vakitlerim vardır ki..." hadis-i şerifinde bildirilen, Resulullah efendimizin en kıymetli zamanları, bu fakire göre, namazdaki zamanıdır. Günahları örten namazdır. İnsanı kötü, çirkin şeyleri yapmaktan koruyan, namazdır. Resulullah efendimizin; "Yâ Bilâl, beni ferahlandır!" buyurarak, rahatlandırılmak istediği şey, namazdır. Dinin direği namazdır. Müslümanlık ile kâfirliği birbirinden ayıran, namazdır.” Abdullah-ı Dehlevi hazretleri de buyurdu ki: “Bütün ibadetler namaz içinde toplanmıştır. Kur'an-ı kerim okumak, tesbih söylemek yani sübhânallah demek, Resulullah efendimize salevât söylemek, günahlara istigfar etmek ve ihtiyaçları yalnız Allahü teâlâdan isteyerek Ona dua etmek namaz içinde toplanmıştır. Ağaçlar, otlar, namazda durur gibi dik duruyorlar. Hayvanlar, rüku hâlinde, cansızlar da ka'dede, oturuyor gibi yere serilmişlerdir. Namaz kılan, bunların ibadetlerinin hepsini yapmaktadır. Namaz kılmak, Mirac gecesi farz oldu. O gece mirac yapmakla şereflenen, Allahü teâlânın sevgili Peygamberine uymayı düşünerek namaz kılan bir Müslüman, O yüce Peygamber gibi, Allahü teâlâya yaklaştıran makamlarda yükselir.” Kısacası namaz, müminin miracı ve her derdin ve her kötülüğün de ilacıdır. .Öğrenmenin acısını tatmayan 12/7/2003 Öğrenmenin acısını bir müddet tatmayan, hayatı boyunca cehaletin zilletini yudumlar. İlim öğrenmek farzdır. Farzları, haramları öğrenmek farz, vacipleri öğrenmek vacip, sünnetleri öğrenmek ise sünnettir. Öğreneceğiz ve kaçınacağız. Bir hadis-i şerifte; (Bilerek yapılan az bir ibadet, bilmeyerek yapılan çok ibadetten daha iyidir!) buyuruldu. Resulullah efendimiz bir kere de; (Şeytanın bir âlimden korkması, cahil olan bin âbidden korkmasından daha çoktur!) buyurdu. İslam dininde kadın, kocasının izni olmadan nafile hacca gidemez. Sefere, misafirliğe gidemez. Fakat, kocası öğretmezse ve izin vermezse, ondan izinsiz, ilim öğrenmeye gidebilir. Görülüyor ki, büyük ibadet olan hacca izinsiz gitmesi günah olduğu halde, ilim öğrenmeye izinsiz gitmesi günah olmuyor. Erkek olsun kadın olsun, Müslümanların ilim öğrenmesi farzdır. Beşikten mezara kadar ilim öğreneceğiz. Zira Peygamber efendimiz; (Beşikten mezara kadar ilim öğreniniz, çalışınız!) buyurdu. Yani, bir ayağı mezarda olan seksenlik ihtiyarın da çalışması lazımdır. Öğrenmesi ibadettir. Çünkü Resulullah efendimiz; (Yarın ölecekmiş gibi ahirete ve hiç ölmeyecekmiş gibi dünya işlerine çalışınız!) buyurdu. Dinin alışveriş kısmını bilmeyen, haram lokmadan kurtulamaz ve ibadetlerin sevabını bulamaz. Zahmetleri boşa gider ve azaba yakalanır ve çok pişman olur. Bir kimse fıkıh bilmez, fıkhın kıymetini ve fıkıh âlimlerinin değerini bilmezse, böyle âlimlerin kıymetli eserlerini okumak kendisine ağır gelir. Halbuki İmam-ı Mâlik ve Ebu Bekr-i Verrâk hazretleri; "Fıkıh öğrenmeyip tasavvufla uğraşan dinden çıkar, zındık olur. Fıkıh öğrenip tasavvuftan haberi olmayan, bid'at sahibi yani sapık olur. Her ikisini edinen hakikate varır" buyuruyorlar. Peygamber efendimiz de; (İbadetlerin efdali, en kıymetlisi, fıkıh öğrenmek ve öğretmektir) buyurarak, fıkıh, ilmihal bilgilerini öğrenmenin ehemmiyetini bildirmektedir. İlim, insanlara, ekmek ve su kadar lazımdır. Zira Peygamber efendimiz; (Bütün Müslüman erkeklerine ve bütün Müslüman kadınlarına, ilmi aramak, öğrenmek farzdır!) buyuruyorlar. Ayrıca Peygamber efendimiz; (İlim öğreniniz! İlim öğrenmek ibadettir. İlim öğretene ve öğrenene cihâd sevabı vardır. İlim öğretmek, sadaka vermek gibidir. Âlimden ilim öğrenmek, teheccüd namazı kılmak gibidir) buyurmaktadırlar. Ancak ilim, rivayet ve kuru malumat, bilgi çokluğu değildir. İlim, faydalı olan ve kendisiyle amel edilen şeydir. İlim, ezber edilen şey değil, ezber edilen şeyden temin edilen faydadır. Bir kimsenin ilmi, kendisini Allahü teâlânın yasaklarından men etmiyorsa, o kimse büyük tehlikededir. İlmi, kibirlenmek, kendini büyük görmek için isteyenlerden hiçbiri felah bulmuş değildir. Kendini bilmeyene ilim öğreten, ilmin hakkını zayi etmiş olur. Layık olandan ilmi esirgeyen de, zulmetmiş olur. İlim öğrenmek için üç şart vardır: Birincisi; hocanın yani ilim öğretenin maharetli olması lazımdır. İkincisi; talebenin zeki olması, sürat-i intikal sahibi olması lazımdır. Üçüncü şart ise; ilim öğrenmek için uzun bir zamanın lazım olduğu unutmamak lazımdır. İlim ganimettir. Sükut kurtuluştur. Halktan bir şey ummamak ise, rahatlıktır. Batın ilmi zahir ilmi öğrendikten sonra öğrenilir. Zahiri ilimleri öğrenip onunla amel eden kimseye Allahü teâlâ batın ilmini açar. Batın ilmi ancak kalbin açık olup nurlanması ile elde edilir. Bunun için açık ve zahir olan şeylere sarılmalı, bilinmeyen yollara girmekten sakınmalıdır. Hakkı doğruyu kim söylerse söylesin kabul etmelidir. Söyleyene değil, söylenen söze bakmalıdır. Ancak ölçü şu olmalı: Ehli sünnet itikadına uygun olmayan sözlerin ve söyleyenlerin hiçbir kıymeti yoktur. Din ilminde konuşan kimse, Allahü teâlânın kendisine; «Benim dinimde sen nasıl fetva verdin, nasıl söz söyledin?» sualini sormayacağını zannediyorsa, kendisine ve dinine gevşeklik etmiş olur. Ölmemek için, yemek, içmek lazım olduğu gibi, inkârcılara aldanmamak, dinden çıkmamak için de, dinini, imanını öğrenmek lazımdır. Ecdâdımız, her zaman toplanırlar, ilmihâl kitaplarını okurlar, dinlerini öğrenirlerdi. Ancak, böyle Müslüman kaldılar. İslamiyet’in zevkini aldılar. Bu saadet ışığını bizlere, doğru olarak ulaştırabildiler. Bizim de Müslüman kalmamız, yavrularımızı içimizdeki ve dışımızdaki inkârcılara kaptırmamamız için, birinci ve en lüzumlu çare, her şeyden önce Ehl-i sünnet âlimlerinin hazırladığı ilmihâl kitaplarını okumak ve öğrenmektir. Zira Resulullah efendimiz buyurdu ki: (İlim bulunan yerde Müslümanlık vardır. İlim bulunmayan yerde Müslümanlık kalmaz.) İslam âlimlerinin büyüklerinden olan Abdullah-ı Ensâri hazretleri de talebelerine şöyle buyururlardı: "Ahirette her incinin bir sedefi vardır. Her şeyin kendi hâline göre bir şerefi, değeri vardır. İnsanoğlu da kendisinde ilim bulunan bir sedeftir. Onun şerefi de ilim iledir. İlmi olmayan kimse, cahillik içinde kalır, muhabbet kadehini içemez, vilayet libasını giyemez. Allahü teâlâ cahili kendine dost edinmez. . Dünya iş ahiret ücret yeridir 12/14/2003 Dünya iş yeridir. Ahiret ücret yeridir. Ahirette faydası olamayan şey dünyalıktır. Dünyada Cehenneme götürücü tuzaklar var. Bu tuzaklara yakalanmamalıdır. Kur'an-ı kerimde, bu tuzaklar şöyle bildiriliyor: (Dünya hayatı, la’b, lehv, ziynet, tefahur ve malı, parayı, evladı çoğaltmaktır.) [Hadid 20] [La’b oyun, lehv eğlence, ziynet süslenmek, tefahur öğünmek demektir.] Bunların bir tanesine yakalananın gönlü ölür. Dünya hayatı, iş yapacak zamandır. Keyf yapacak, eğlenecek zaman ileride gelmektedir. Orada, dünyada yapılan işlerin karşılığı ele geçecektir. İş zamanını eğlence ile geçirmek, çiftçinin tohum ekmemesi ve mahsul almaması gibidir. Dünya insanın gölgesine benzer. Kovalarsan kaçar. Kaçarsan, seni kovalar. Dünya, âşıklarına mihnet yeridir. Lezzetlerine aldanmayanlara, nimet yeridir. İbadet edenlere kazanç yeridir. İbret alanlara hikmet yeridir. Onu tanıyanlara selamet yeridir. Ana rahmine nispetle, Cennet gibidir. Ahirete nispetle çöplük gibidir. Dünyada olanlar İslamiyet’e uygun kullanılırsa, ahirete faydalı olurlar. Hem dünya lezzetine, hem de ahiret nimetlerine kavuşulur. Hadis-i şerifte; (Dünya sizin için yaratıldı. Siz de ahiret için yaratıldınız! Ahirette ise, Cennetten ve Cehennem ateşinden başka yer yoktur) buyuruldu. 1760 senesinde Diyarbakır'da vefat Ahmed Mürşidi Efendi, bir talebesinin nasihat istemesi üzerine ona şöyle buyurur: "Asla dünya malına meyletme. Kimseye el açmayacak kadar malın olsun yeter. Bilmez misin her işin hayırlısı ortasıdır. Dünya ahiretin tarlasıdır. Sen bu âleme para ve mal toplamak için gelmedin. İyi ameller yapmak için geldin. Kimseye el açmayacak ve yetecek kadar mal kazandıktan sonra, vaktini Hak teâlâya ibadet ederek geçir. Topladığın o mal ve mülk senin değil mirasçılarınındır. Senin rızkın, ancak âlemlerin rızık vericisi olan Allahü teâlâ tarafından sana yemen içmen için verilenden ibarettir. Malım mülküm yok deme. Olmadı diye gam çekme. Bu benim mülkümdür diyene, bir gün ecel gelir. Bu surette o malın sahibi olduğuna dair iddiası yalan olur. Bu yalan dünya, daima insanlara gaflet gömleği giydirir. Bu fâni mülkü elimizden alır. Kendini ona sahip sanacak bir yalancı müşteri bulur. O da ölür, yerine başkası çıkar. Dünyanın âdeti böyledir. Verir alır, alır verir." Hacı Bayram-ı Veli hazretleri, dünyaya ve onun geçici lezzetlerine bağlanmanın mahzurlarından bahsederek talebesi olan Akbıyık Sultan'a buyurur ki: -Evladım bu dünya fânidir. Malı mülkü elde kalmaz. Ne kadar malın olsa murâd alamazsın. Ahiretten gafil olma. Zira gidişin dönüşü yoktur. Allahü teâlâdan gayri işlere tutulmaktan kurtul. Devamlı bâki kalan işlerle meşgul ol. Hocasının bu sözleri üzerine Akbıyık Sultan; -Hocam! Peygamber efendimiz; "Dünya, ahiretin tarlasıdır" buyuruyor. Bu sebeple dünya malı ile de meşgul olmak gerekmez mi? diye sorar. Hacı Bayram-ı Veli hazretleri, uzun bir sükuttan sonra; "Evladım! Madem ki dünyayı terk edemiyorsun, öyle ise bizi terk et. Bu dergâhta dünya ile meşgul olanların işi yoktur" buyurur. Seyyid Emir Gilâl hazretlerinin oğlu Seyyid Emir Hamza hazretleri de buyurdu ki: “Bütün iyiliklerin başı, dünyayı terk etmektir. Bütün kötülüklerin başı da dünya sevgisidir. Bununla birlikte, Server-i kâinat efendimiz; "Dünya ahiretin tarlasıdır" buyurdu. O halde dünyada ahiret işleri yap ve dünyaya ve dünyanın nimetlerine bağlanma! Dünya rahat yeri değildir. İbret yeridir. Bunun için Resul-i ekrem efendimiz; "Dünya ibret yeridir, tamir etme yeri değildir" buyurdular.” Dünya sevgisi, günahların başıdır. Günah işlenmeyen yerde huzur vardır. Günah işlenirse huzursuzluk başlar. Günahlar kalbi sıkar. Zikri ilahi ile meşgul olmak, insana ferahlık verir, günahlara karşı soğukluk getirir. Bir Müslüman günah işlemese, Cennet nimetleri başlar. Şunu da unutmamak lazımdır ki; “İsyanı, günahı çok olanın, nisyanı, unutkanlığı da çok olur” buyurulmuştur. Allahü teâlâ günah işlemeyenlerden ve günah işlenmeyen yerlerden razıdır. Bunun için, günah işlememeye ve yakınlarımızı günahtan korumaya çalışmalıyız. Zira Allahü teâlâ günah işleyen bir kulunu muvaffak etmez. Dünya demek; haramlar, isyanlar, inkârlar kısacası günah olan şeyler demektir. Dünyada, ahiret için yapılanlar, dünya ve dünyalık olmaz. Zira hadis-i şerifte; (Allahü teâlâ, ahiret için yapılan iyiliklere dünyada da mükâfât verir. Fakat, yalnız dünya için yapılan işlere ahirette hiç mükâfât vermez) buyuruldu. Maksadı, gayesi dünyalık olanlar için de, Peygamber efendimiz; (Yalnız dünya için çalışana, yalnız kaderinde olan kadar gelir. İşleri karışık, üzüntüsü çok olur) buyurmaktadır. Bütün nimetleri, sefası, cefası geçici olan dünya için Resulullah efendimiz; (Dünya, geçilecek bir köprü gibidir. Bu köprüyü tamir etmekle uğraşmayın. Hemen geçip gidin!) buyuruyor. Sözlerin büyüğü, büyüklerin sözüdür. Sözlerin güzeli de, güzellerin sözüdür. Kâinatın efendisi, Yaratanın sevgilisi, kısa ve öz olarak; (Dünyaya, burada kalacağınız kadar, ahirete de, orada kalacağınız kadar çalışınız!) buyurmaktadır.   .Mesut olmanın sırrı 12/21/2003 Dünyadaki bütün insanlar mesut olmak ister. Fakat, mesut olan, pek azdır. Çünkü, saadetin neden ibaret olduğu bilinmiyor. Saadet, yalnız dünya saadetinden ibaret değildir. Aksine, asıl saadet ahiret saadetini elde etmektir. Ahiret saadeti için Allahü teâlânın kanunlarına ve emirlerine yani Kur’an-ı kerime ve Peygamber efendimizin sözlerine itaat etmek lazımdır. Allahü teâlânın emirleri arasında; Öldükten sonra tekrar dirilmek, yani ahirete inanmak da vardır. Cenâb-ı Hak ahiretin nihayetsiz olduğunu, ebedi olduğunu bize bildiriyor. Dünya hayatı ise, sayılı günlerden ibarettir. O halde, saadet iki başlı demektir: 1-Biri ahiret saadeti, 2-Öteki de dünya saadeti. Bu iki saadetten hangisi önemlidir? Bunu akıl ve izan sahibi insanlar kolaylıkla anlayabilir. Aklımız ve izanımız ahiret hayatının, dünya hayatı ile mukayese edilemeyecek kadar önemli olduğunu bize gösterir. Ahiret saadetine dair Hakkın kitabı, Kur’an-ı kerim ve Peygamber efendimizin sözleri ve din âlimlerinin binlerce kitapları vardır. Fakat, bugün artık bunları okuyan, bunları söyleyen, söyleyenleri ve yazanları dinleyen az insan kalmıştır. Çok ehemmiyetli olan ahiret saadeti adeta unutulmuş, sanki böyle bir şey yokmuş gibi bir gaflet içinde bulunmaktayız. Bu ise, felaketin en tehlikelisi ve âkıbetlerin en korkuncudur. Peygamber efendimiz; (Mesut o kimsedir ki, dünya onu terk etmezden önce, o dünyayı terk etmiştir) buyurmaktadır. Vaktiyle bir türlü mesut olamayan tüccarın biri, mutlu olmanın sırrını öğrenmesi için, oğlunu, insanların en bilgili olan birinin yanına göndermiş. Delikanlı günlerce yol yürüdükten sonra, sonunda bir tepenin üzerinde bulunan aradığı kimsenin evine varmış. Delikanlı, girdiği evde, hummalı bir manzara ile karşılaşmış. Tüccarların biri girip, diğeri çıkıyormuş. Evin sahibi sırayla içerideki insanlarla konuşuyormuş. Delikanlı, sıranın kendisine gelmesini beklemiş ve huzura alınınca, babasının arzusunu anlatmış. Hikmet ehli zat: -Mutluluğun sırrını açıklayacak zamanım yok demiş delikanlıya. Sonra da demiş ki: -Git, çevreyi dolaş! İki saat sonra da benim yanıma gel! Hemen arkasından ilave etmiş: -Ama, senden bir ricada bulunacağım.! diyerek delikanlının eline bir kaşık vermiş, içine de iki damla yağ koydurmuş. Arkasından tenbih etmiş: -Etrafı dolaşırken bu kaşığı elinde tutacak ve yağı dökmeyeceksin! Delikanlı dışarı çıkıp etrafı dolaşmaya, verilen süreyi doldurmaya başlamış. Fakat gözü hep kaşıktaymış. İki saat dolar dolmaz, hemen çıkmış o kimsenin huzuruna. Hikmet ehli kimse, -Güzel, demiş. Sonra gence sormuş: -Bahçıvan başının, on yıllık bir çalışma sonunda meydana getirdiği eşsiz güzellikteki bahçeyi, çiçekleri, emsalsiz lezzetteki meyveleri gördün mü? Utanan delikanlı hiçbir şey göremediğini itiraf etmek zorunda kalmış. Çünkü kendisine verilen iki damla yağı dökmemek için hiçbir tarafa bakamamış. Ev sahibi demiş ki: -Öyleyse git, etraftaki güzelliklere bakarak, bahçeyi tekrar dolaş! Delikanlı kaşığı alıp, tekrar dışarı çıkarak gezmeye başlamış. Bu sefer bahçeleri, çevredeki dağları, çiçeklerin güzelliğini, bulundukları yerlere yakışan sanat eserlerinin zarâfetini görmüş. Hikmet ehli zatın yanına dönünce, gördüklerini bütün ayrıntılarıyla anlatmış. Ev sahibi sormuş: -Peki sana emanet ettiğim iki damla yağ nerede? Kaşığa bakan delikanlı, iki damla yağın dökülmüş olduğunu görmüş. Bunun üzerine, ev sahibi, demiş ki: -Sana verebileceğim tek bir nasihat var: Mutluluğun sırrı, dünyanın bütün hârikalarını görerek, Allahü teâlânın büyüklüğünü idrak etmektir; ama kaşıktaki iki damla yağı da unutmadan. Sonra iki damla yağı yorumlamış: -Bu iki damla yağdan, birinci damla, sağlığımız. Eğer kendimize bakmazsak, sağlığımız yerinde olmazsa, başka şeyleri görmemiz zaten mümkün değildir. Acılar içinde kıvranan kimse, dünyanın en güzel manzaralı yerinde olsa bile gözü bir şey görmez. Kuş tüyünden yatakta yatsa, bu yatak iğneli yatak gibi gelir ona. İkinci damla da dostluklar, yani bizi ayakta tutan varlığımızın, var olmamızın hikmetini hatırlatan hakiki dostlar. Dostları olmayan kimse için dünyanın zindandan farkı yoktur. Sevmek ve sevilmek, insanı hayata bağlayan, bütün sıkıntıları unutturan en güzel ilaçtır. Sevmekten sonra da acımak gelir. Seven ve acıyan, herkese, her şeye iyilikle bakar. Kötülük düşünmez. İyileri iyi oldukları için sever. Kötülere ise kötü oldukları için acır. Onların da iyi olmaları, hidayete kavuşmaları için çırpınır. Bu iki şeyin hakikatine varan, gerçek mutluluğa kavuşur. Bunun için, artık hiçbir sıkıntı, dert olmaz. Bu mutluluğun verdiği haz, bütün sıkıntıları örter. Peygamber efendimiz de, İslamiyet’in hülasası ve saadetin sırrı olarak; (Allahü teâlâyı, emirlerini büyük bilmek, bunlara saygılı olmak ve yarattıklarına acımak, merhamet etmek) buyurmuşlardır. Hikmet ehli de diyor ki: Yüzüğünde ne yazılıydı, bilsen Süleyman’ın: Sakın aldanma, yoktur vefâsı dünyanın! Mesut, o kimsedir ki, bütün kazandığını, Yiye. Bırakıp, sevindirmeye düşmanın. .Hiç kimse yanmasın düşüncesinde olmak 12/28/2003 Müslümanlık, dünya ve ahiret saadetidir. Allahü teâlânın en sevdiği şey, imandan sonra kullarına hizmet etmektir. Bunun için Peygamber efendimiz; (İnsanların hayırlısı, en üstünü, insanlara daha faydalı olanlarıdır) buyurmuşlardır. Yanan bir evden birini kurtarmak, çok büyük sevap olduğu halde, Cehennem ateşinden kurtarmak yanında hiç kalır. Bir kişi daha yanmaktan kurtulsun diye uğraşmak ve hiç kimse yanmasın düşüncesinde olmak lazımdır. Zira Tahrim suresinin altıncı âyet-i kerimesinde mealen; (Kendinizi, evlerinizde ve emirleriniz altında olanları ateşten koruyunuz!) buyurulmaktadır. Abdullah ibni Ömer hazretleri bir gün Resulullah efendimizin huzuruna gelmişti. Kendisine çok iltifat ederek; (Kıyâmet günü herkesin beratı, yani kurtuluş vesikası, her işi ölçüldükten sonra verilir. Abdullah’ın beratı ise, dünyada verilmiştir) buyurdu. Bunun sebebi sorulduğu zaman, Resulullah efendimiz; (Kendisi vera’ ve takvâ sahibi olduğu gibi, dua ederken “Yâ Rabbi! Benim vücudumu, kıyâmet günü o kadar büyük eyle ki, Cehennemi yalnız ben doldurayım. Cehennemi insanla dolduracağım diye verdiğin sözün böylece yerine gelmiş olsun da, Muhammed aleyhisselamın ümmetinden hiç kimse Cehennemde yanmasın” diyerek din kardeşlerini kendi canından daha çok sevdiğini göstermiştir) buyurdular. Hazret-i Ebu Bekri Sıddıkın da böyle dua ettiği Menâkıb-i çihâr yâr-ı güzin kitabında yazılıdır. Hasan-ı Basri hazretlerinin Şem'un adlı mecusi bir komşusu vardı. Hastalanıp halsiz düştü. Hem ziyaret ve hem de komşusunu ateşten korumak için yanına gitti ve: -Ey Şem'un! Şu kadar müddetten beri ömür sürüp, rızkın için çalışıp didindin. Ama bu gayretlerin boşa çıkacaktır. Zira sen yıllarca ateşe taptın ve yaratıcı sanarak ona secde eyledin. Bu sebeple yerin ateş olacaktır. Ateşten kurtulman için, "Lâ ilâhe illallah Muhammedün Resulullah" demelisin. Mecusi, bazı mazeret ve bahâneler ileri sürünce Hasan-ı Basri hazretleri buyurdu ki: -Senin ileri sürdüğün bu bahâneler teferruattır. Asıl olan imandır. İmanla şereflenenler, Cehenneme girseler bile, sonsuz kalmazlar. Ama kâfirler sonsuz azap içinde olacaklardır. Eğer azâba uğramak istemiyorsan, gel ikimiz de elbiselerimizi çıkarıp yanan fırına girelim. Bakalım hangimizin bedenini ateşin alevleri yakmayacak. Hasan-ı Basri hazretleri orada yanan bir ateşin içine kollarını sıvayıp soktu ve; -Ey Şem'un! Ateş cenâb-ı Hakkın mahlukudur ve Hakk'ın emriyle yakar. Allah'ın emriyle ateşin mizâcı su gibi, suyun mizâcı ateş gibi olur buyurarak kor hâlindeki ateşten kollarını çekti. Fakat ellerinde en ufak bir yanma alameti görülmedi. Bu hâl karşısında gönlü yumuşayan mecusi, İslam’a meyletti ve; -Ey Hasan! Sözlerin güzel ve hoş. Fakat bu kadar telef edilmiş ömürden ve işlediğim kötülüklerden sonra affa ve merhamete layık olur muyum? O Kelime-i tevhidi söylemekle Cennet'e girip nimetlere nâil olabilir miyim? dedi. Hasan-ı Basri hazretleri; -Evet, buyurdu. Mecusi; -Ey Hasan! Eğer bir ahitnâme yazıp bana kefil olursan, imana gelirim. Çünkü ben hâlimden korkuyorum dedi. Hasan-ı Basri hazretleri gereken teminatı vererek onun iman etmesine vesile oldu. Şem'un imanla şereflendikten sonra da vefât etti. Hasan-ı Basri hazretleri evine dönünce yaptıklarına, söylediklerine pişman oldu ve kendi kendine; "Ey Hasan! Sen gayba hükmederek, küstahlıkta bulundun, acaip sözler söyledin" dedi. Bu düşünceyle uyuya kaldı. Rüyasında Şem'unun nurlar içinde, başına Cennet taşlarıyla süslenmiş bir tâc, beline altın bir kemer kuşanmış bir halde Cennet'e doğru gittiğini gördü. Şem'un, Hasan-ı Basri'ye yönelerek; -Allahü teâlâ bir zengin pâdişâh imiş. Kullarına lütfu büyük ve merhametinden bir damla içmekle benim gibi binlerce âsiler rahmetine gark olurmuş. Allah'ın yardımıyla bu âsinin günahları ve hataları da iyiliğe çevrilip Cennet-i âlâ bize nasip kılınmıştır dedi ve; -Senin yazdığın o kâğıda da ihtiyaç kalmadı. İşte kâğıdın deyip Hasan-ı Basri'nin eline verdi. Sabahleyin uykusundan uyanan Hasan-ı Basri hazretleri o kâğıdı elinde buldu. En zor iş, İslamiyet’e hizmet etmektir. Çünkü Allahü teâlâ en zor işi en güvendiğine en çok sevdiğine vermiştir. Peygamberlere ve vârislerine vermiştir. Allah’ın dinini, Allah’ın kullarının ayaklarına kadar götürmek, ne büyük bir zevktir ve ne büyük bir saadettir. Dünyada iken, Allahü teâlânın dinine, Onun razı olduğu şekilde doğru olarak hizmet edenler, Onun kullarının müşküllerini halledenler, mahşerde, tahtlar üzerinde, kürsülerde, gölgelerde oturacaklar. Allahü teâlâ onlarla konuşacak. Böyle olan kimseler için, ne hesap var ne de azap.. Din Büyükleri, bir kimsenin imanının kemâle gelmesini, okuduklarından ve dinlediklerinden istifade etmesini; “Herkesin yükünü çekmek ve kimseye kendi yükünü çektirmemektir” diye bildirmişlerdir. Zaten Peygamber efendimiz de; (En kıymetli amel, elinden ve dilinden kimsenin incinmemesidir) buyurmuşlardır. .

Hatada ısrar helak olmaya sebeptir
1/4/2004

Âlim, hakkı bâtıldan ayırt eden, İslam âlimlerinden nakil yapan kişidir. Âlim, ışığı, karanlığı gören kimsedir. A’ma, ışığı göremez. Zira a’maya, her şey hep karanlıktır.

Hakiki âlim, nakledendir, vasıta olandır. Kendinden söyleyen ve kendine bağlayan değildir. Bunun için dini konularda, kendinden bir şey söylememelidir. Zira dinimiz nakil dinidir. İman ibadet bilgileri kıyamete kadar hep aynıdır, değişmez. Dinde yorum, görüş olmaz. Benim görüşüme, senin görüşüne göre din olmaz. Din, ne ise odur. Allahü teâlâ ve Onun Peygamberi Muhammed aleyhisselam nasıl bildirmiş ise, o öyledir. Buna ilave yapılamadığı gibi, eksiltme de olmaz. Bu sebeple nakleden aziz olur, nakle dayanmadan kendi düşüncesini din diye anlatan rezil olur. Ehli sünnet itikadını, ehli sünnet âlimlerinin kitaplarından nakletmeli ve böyle kıymetli eserleri yaymalıdır. Zira doğru iman, doğru ibadet bilgilerini duymak, öğrenmek, insanların en tâbii hakkıdır. Bunu yapmak, kıymetli ve şerefli bir hizmettir.

Bir insanın, iki şeyden birine tâbi olma mecburiyeti vardır. Ya kendi düşüncesine, görüşüne, anlayışına tâbi olur veya hakiki bir âlime tâbi olur. Kendine tâbi olan kendi gibi olur. Ama hakiki bir âlime tâbi olan, o âlimin bildirdiklerine mesela İmam-ı Rabbani hazretlerinin sözüne göre hareket eden insan, yavaş yavaş olgunlaşır, zamanla fazilet sahibi bir insan olur. Çünkü tâbi olunca, adeta onun kalbi ile tâbi olanın kalbi arasında bir hat kurulur. O âlimin kalbinden fışkıran iman dolu ihlâs, muhabbet, Allahü teâlâya karşı olan muhabbeti, Peygamber efendimize olan tâbiiyeti, ona uyana inikas eder, yansır, akseder. Aynen karpuzun, güneşin karşısında olgunlaşması gibi olur.

İnsanların çektikleri sıkıntıların sebebi, nakli bırakıp, kendi yorumlarını, görüşlerini din diye anlatan din adamlarıdır. Böylelerine Ulemâ-i su’ yani kötü din adamı, din yobazı denir. Kötü din adamları, mahsulün önündeki suyu kesmiş kayalara benzer. Suyu bırakmazlar ki mahsul sulansın, hayat bulsun. Taş oldukları için, kendileri de istifade edemezler.

Ebü'l-Abbâs-ı Mürsi hazretleri sohbetlerinde hep; "Hocam Ebül-Hasan-ı Şâzili hazretleri buyurdu ki, hocam şöyle anlattı ki.." şeklinde söze başlar, hep hocasından nakiller yapardı. Bir gün biri;
-Hep hocanızdan nakil yapıyorsunuz. Hiç kendinizden bir şey söylemiyorsunuz, demesi üzerine buyurdu ki:
-Ben evden bir şey getirmedim. Ne kazanmışsam hocamın derslerinden kazandım. Hocamdan öğrendiklerimi "Allahü teâlâ buyurdu ki, Resulü buyurdu ki" veya "Ben diyorum ki" diyerek pek çok şey anlatabilirim. Ama bütün bunları öğrenmeme, bu dereceye yükselmeme vesile olan hocama karşı edebe riayet ederek, hep hocamdan naklederek konuşuyorum. Uygun olan da budur. Hocasından bahsetmeyen, hep ben diye konuşan kimsede hayır yoktur. En iyi âlim, kendinden söyleyen ve kendine bağlayan değil, nakleden, vasıta olandır. Dinimiz nakil dinidir. İman ibadet bilgileri kıyamete kadar aynıdır, değişmez. Nakleden aziz, nakilsiz konuşan rezil olur.

Âlimlerin ziyneti; bilmiyorum demektir. Cahillerin özelliği ise, bilsin bilmesin her konuda konuşmaktır. Âlim, her kelimeden korkar, vesika bulmadan söyleyemez. Her suale cevap vermek, bir âlim için ahmaklık işaretidir. Bilmiyorum demek edeptir ve bir şeyler bildiğinin alametidir. Bilen ve edepli olan, tevazu gösterir, bilmediği konuda konuşmaz ve bilmiyorum der. İlimden önce edep lazımdır. Zira hazret-i Ömer; “Edep, ilimden önce gelir” buyurmaktadır.

İslam âlimlerinin büyüklerinden olan İbni Mübarek hazretleri de; “Bütün ilimleri bilenin eğer edebinde noksanlık varsa, onunla görüşmediğime üzülmem, bunu kayıp saymam. Fakat edepli ile görüşemesem üzülürüm” buyururdu

Her zaman her yerde edepli, hayâlı olmaya çalışmalıdır! Hayâsız kimse, zamanla küfre kadar gidebilir. Hadis-i şerifte; (Hayâsızlık insanı küfre düşürür) buyuruldu.

Hayâ, bir binayı tutan direk gibidir. Direksiz binanın durması kolay olmadığı gibi, hayâsız kimsenin de imanını muhafaza etmesi zordur. Hayâsı olan Allah’tan utandığı için günahtan çekinir. İnsanlardan utanmayan Allah’tan da utanmaz. İnsanlardan utanarak günahı gizlemek de hayâdandır. İnsanlardan utananın, Allahü teâlâdan da utandığı anlaşılır. Çünkü hadis-i şerifte; (Allah’tan sakınan, insanlardan da sakınır) buyuruluyor.

Hiç kimse yağan yağmura düz tepsi tutarak su biriktiremez. Cenâb-ı Hak bu yağmuru toprağa indirir. Toprakta bu yağmur süzülüyor, kanallar meydana geliyor. Bu kanallar tekrar dünyaya çıkıyor. Tertemiz su, belirli bir yerde toplandıktan sonra dağılıyor ve herkes bir musluğa gelip su içiyor. Yani esasında her yere yağan rahmet, su, bir musluktan içilmek ihtiyacına haiz. Musluğa gitmeyen, suya kavuşamaz. Onun için kavuştuğumuz muslukların yani mezhep imamlarımızın, ehli sünnet âlimlerinin kıymetini iyi bilelim. Çünkü temiz su orada var.


.Müslüman yol levhası olmalı

1/11/2004

Müslüman, yol levhası gibidir. Sizi arzu ettiğiniz yere götürür. Ebedi saadete götüren yol levhası olmak çok kıymetlidir. Çünkü Cehenneme götüren yol levhaları da var, hem de pek çok. Yolları gösteren levhaların maddi değeri, yok denecek kadar azdır. Ama gösterdiği istikamet çok mühimdir. Peygamber efendimiz, Eshab-ı kiram için; (Karanlık gecelerde, yıldızlar yol gösterdikleri gibi, Eshabım da, saadet yolunu göstermektedirler. Herhangi birisinin sözlerine tabi’ olursanız, saadete kavuşursunuz) buyurmuşlardır.

Müslüman, hasreti çekilen insan demektir. Bir kimsenin hasreti çekilmiyorsa, son nefeste imanı tehlikededir.

Müslüman, bencil, egoist değildir. Sırf kendini düşünmez. Allahü teâlânın kullarına hizmeti, onlara yardım etmeyi birinci vazife bilir. Bunun için güler yüzlü olmaya, insanların itimadını, sevgisini kazanmaya mecburdur. Zira güler yüzlü olmayanın, insanların itimadını, sevgisini kazanması zordur. Cömert olmayan, vermekten hoşlanmayan, insanların sevgisini kazanamaz. İhlaslı olmayanın, yani sırf Allah rızasını gözetmeyenin, yaptığı hizmetlerde insanlardan takdir veya maddi bir karşılık bekleyenin ihlası zedelenir. Allahü teâlâ da ihlassız kimseyi muvaffak kılmaz.

Bir Müslüman, başka bir Müslümanın yanına, herhangi bir iş için, rahat gidemiyorsa, çekinerek gidiyorsa, o kendisinden çekinilen Müslümanın son nefesinden korkulur.

İslam âlimleri, güzel ahlakın çeşitli tariflerini yapmışlardır. Fakat bütün bu tariflerin özeti; “Güzel ahlak, kimseye yük olmamak, fakat herkesin yükünü çekmektir” şeklindedir.

Bunun için Müslüman, yükünü çektiren değil, insanların yükünü çekendir. Elbette bunu başarmak kolay değildir. Ama başarılmaz da değildir. Çünkü başaranlar olmuştur. Sabırlı ve gayretli olan başarır. Zira sabır, insana mahsustur. Hayvanlarda sabır yoktur. Meleklerin ise sabra ihtiyacı yoktur. Peygamber efendimiz, Müslümanı; (Müslüman demek, Müslümanlara eli ile, dili ile zarar vermeyen kimse demektir) buyurarak tarif etmişlerdir.

İnsan, ölüme hazırlanırsa, huyu güzel olur. En büyük müjde, mümine ölümü hatırlatmaktır. Müminin ölümü, büyük saadettir. Sevgiliye ancak ölümle kavuşur. Ölümü hatırlamak, ömrü uzatır, çok yaşama arzusu ise, ömrü kısaltır. Böyle biri, üç şeye hasret gider. Topladığına doymaz, umduğuna kavuşamaz, ahiret yolculuğu için yeterli hazırlık yapamaz.

Kendini beğenmeyip haramlardan sakınanın kabına, rahmet dolmaya başlar, ihlası artar, istifade etmeye başlar. İşte bu istifadenin hasıl olup olmadığı, kimseye yük olmayıp, herkesin yükünü çekmeye başlaması ile anlaşılır. Elbette herkese iyilik yapamayız, buna gücümüz de yetmez. Fakat, hiç kimseye kötülük yapmaya da hakkımız yoktur.

Başarının sırrı, güler yüz, tatlı dil ve güzel siyasettir. Güzel siyaset, herkesin memnun olması demektir. Sevgi yakınlık ister, kaçan mahrum kalır. Gözden ırak olan gönülden de ırak olur. Kendisini seveni, başkası sevmez.

Din büyüklerinin naklettikleri ve talebelerine nasihat olarak bildirdikleri bir formül var; “Allahü teâlânın ve insanların sana nasıl davranmasını istiyorsan, sen de insanlara öyle davran” diye. Bir kimse, bu formüle göre hareket ederse, hem kendisi, hem de çevresindekiler rahat eder, huzurlu olur. Zaten mertlik demek, herkes ile iyi geçinmek demektir.

Müslümanın kul hakkından çok korkması lazımdır. Her Müslümana karşı derin muhabbet ve hürmet içinde olmalıdır. Hiç kimseyi incitmemelidir. Büyüklerimize karşı mutlaka hürmetkâr olmalıyız. Emrimiz altında olanlara, çocuklarımıza karşı şefkatli olmalı ve onları dindar olarak yetiştirmeliyiz. Çünkü ölüm ani gelir. Herkes pişman olacak. O pişmanlık günü gelmeden tevbe etmek akla gelmeyebilir. Bugün fırsat varken istigfâr etmelidir. Peygamber efendimiz; (En iyiniz, günahtan sonra hemen tevbe edeninizdir) buyurmaktadır.

Müslüman kibirli olmaz. Kimseye sıkıntı vermez. En büyük tehlike, kibirlenmektir. Dünyada verilen bazı payelerle kibirlenen, sonunda perişan olur. Kalbinde zerre kadar kibir olan Cennete giremez. Hiç kimse elbise veya etiketinden dolayı makbul olamaz. Müslümanın şerefi, ilim ve edep sahibi olmasıyladır.

Sıkıntı veren, kibirlidir. Herkesi şikayet etmesi de kibrindendir. Mütevazı demek, ölmüş demektir. Ölü olan, kimseyi şikayet etmez, ölüyü şikayet eden de olmaz. Peygamber efendimiz; (Bir Müslüman, kendisine istediği bir iyiliği, başka bir Müslüman için istemezse ve bir Müslüman, kendisine gelecek bir kötülüğü istemediği halde, o kötülüğü başka bir Müslüman için isterse, onun imanı tam değildir) buyurmaktadır.

Kim toprak gibi mütevazı olursa, her nimete kavuşur. Bir parça yükselse, su o toprakta durmaz. Büyüklerin feyz ve bereketine kavuşmak için toprak gibi mütevazı ve rahmete kavuşmak için de toprak olmak lazımdır.

Mümin, toprak gibi, su gibi, hava gibi olmalıdır. Herkese akıl veren değil, yol gösteren olmalıdır. Kısacası mümin, Peygamber efendimizin; (En kıymetli amel, elinden ve dilinden kimsenin incinmemesidir) buyurduğu gibi olmaktır.


.İnsanın iki kalbi yok ki

1/18/2004

İnsanın iki kalbi yok ki, birisi ile Allahü teâlâya, diğeri ile de Allahü teâlâdan başkalarına yönelesin.. Allahü teâlâ, bir kalb yaratmış. Bu kalbde de, ya Cenab-ı Hakkın sevgisi veya Onun mahluklarının sevgisi bulunur. İkisi aynı anda bulunmaz. Zira iki zıd şeyin muhabbeti, sevgisi, bir kalbde, bir arada yerleşemez. İki zıddan birini sevmek, diğerine düşmanlığı icap eder. Kalbde, yâ dünya sevgisi, yahut Allahü teâlânın sevgisi bulunur. Dünya demek, haram olan şeyler demektir. Zikir, ibadet yaparak, kalbden dünya sevgisi çıkarılınca, kalb temiz olur. Bu temiz kalbe, Allahü teâlânın sevgisi, kendiliğinden dolar. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Her derdin şifâsı vardır. Kalbin şifâsı, zikrullahtır)

Günah işleyince, kalb kararır, hasta olur. Dünya muhabbeti yerleşerek, Allahü teâlânın sevgisi gider. Kalbin bu hâli, bir şişeye benzer. Su doldurunca, havası çıkar. Suyu boşaltınca, hava kendiliğinden dolar.

Kalb, yürekte bulunan bir kuvvettir. Görülmez. Ampulde bulunan elektrik ceryânı gibidir. Buna, gönül diyoruz. Gönül, insanlarda bulunur. Hayvanlarda bulunmaz. Bedendeki bütün a’zâ, kalbin emrindedir. His uzuvlarımızın duydukları bütün bilgiler kalbde toplanır. İnsanın, inanmak, sevmek, korkmak, kalbindedir. İtikâd eden, yani iman eden ve kâfir olan, kalbdir. Kalbi temiz olan, İslamiyet’e uyar. Kalbi kötü olan İslamiyet’ten kaçar. Güzel, iyi ahlakın ve kötü huyların yeri kalbdir. Allahü teâlâ, dinleri, Peygamberleri, kalbi temizlemek için gönderdi. Kalbi temiz olan, herkese iyilik eder. Veşşemsi suresinin dokuzuncu âyetinde mealen, (Nefsini tezkiye eden kurtuldu. Nefsini günahta, cehâlette, dalâlette bırakan, ziyân etti) buyuruldu.

Mevâkib tefsirinde diyor ki:
(Nefs tezkiye edilince, kalb tasfiye bulur. Yani nefs, kötü isteklerden kurtarılınca, kalbin mahluklara bağlılığı kalmaz. Nefsin kötülükleri, pislikleri demek, İslamiyet’in beğenmediği, haram ettiği şeyler demektir.)

İslamiyet’e inanmayan, iman etmeyen kimsenin kalbi, şekerin tadını anlayamayan safralı gibi, hastadır. Bu hâl, Bekara suresinin dokuzuncu âyet-i kerimesinde mealen; (Kalblerinde hastalık vardır) buyurularak haber verilmektedir.

Âyet-i kerimede bildirilen hastalık tedavi edilmedikçe, hakiki iman ele geçmez. Bu âfetler varken, akıl yolu ile kalbde hasıl olan iman, imanın suretidir. Çünkü nefs, bu imanın tersini istemekte, küfründe inat ve ısrar etmektedir. Böyle iman, safra hastasının, şekerin tatlı olduğuna iman etmesi gibidir. Her ne kadar inandım dese de, vicdânı, şekeri acı bilmektedir. Safrası düzeldikten sonra, şekerin tatlı olduğuna hakiki iman hasıl olur. İmanın hakikati de, nefsin tezkiyesinden ve kalbin itminânından sonra kalbde hasıl olur. İtminân, hakiki inanmak demektir. İşte böyle hakiki iman yalnız Evliyada bulunur ve elden gitmez. Yunüs suresinin altmış ikinci âyet-i kerimesinde mealen; (Biliniz ki, Allahü teâlânın Evliyası için, azap korkusu, nimetlere kavuşmamak üzüntüsü yoktur!) buyurularak bu durum bildirilmektedir.

Aklın Peygambere kolay inanması ve kalbde tâm iman hasıl olması için en yakın yol, Allahü teâlâyı zikretmektir. Ra’d suresinin otuzuncu âyetinde mealen; (İyi biliniz ki, kalbler, Allahü teâlânın zikri ile itminâna, rahata kavuşur!) buyuruldu. Yani, tam imana kavuşur. Düşünerek, akıl ile ölçerek, bu yüksek makâma kavuşmak, güç, hem de çok güçtür.

Akıllı insan, ahiretini düşünen insandır. Önce ahiret bilgileri öğrenilecek. İkinci olarak, bu bilgilere göre yaşanacak. Üçüncü olarak da, böyle olan kişilerle arkadaşlık yapılacak.

Allahü teâlânın sevmediği bu dünyanın arkasında koşmamalıdır! Gönlünü hep Allahü teâlâya bağlamak sermâyesini elden kaçırmamalıdır! Ne sattığını ve buna karşılık neyi aldığını düşünmelidir! Dünyayı ele geçirmek için ahireti vermek ve insanlara yaranmak için Allahü teâlâyı bırakmak ahmaklıktır. Dünya ile ahiret birbirinin zıddıdır, tersidir. İkisinin sevgisi bir kalbde toplanamaz. İkisi bir araya getirilemez. Bu iki zıddan dilediğini seç ve seçtiğine karşılık kendini sat, fedâ et! Ahiret azâbı sonsuzdur. Dünyada olanlar çok azdır. Allahü teâlâ, dünyayı sevmez, ahireti sever.

Seyyid Burhâneddin hazretleri buyurdu ki:
"İnsanlar uykudadır. Öldükleri zaman uyanırlar. Fakat fırsat elden gider. Artık kaçırılan fırsatlara pişmanlığın faydası yoktur. Çünkü dün geçti, bir daha geri gelmez. Ahirette kurtuluşa erenler, haramlardan ve dünya sevgisinden yüz çevirip, hâlis bir niyet ile Allahü teâlâya dönenlerdir. Allahü teâlâya götüren yol yalnız bunlara açıktır. Peygamber efendimiz bir hadis-i şerifte; "Dünya sevgisi her kötülüğün başıdır" buyurdu. İki sevgi kalbde bir araya gelmez. Bu kısa hayata aldanmaktan sakının."

Netice olarak, insanın iki tane kalbi yoktur, tek kalbi vardır. İstikbalini düşünen, bu tek kalbe ne dolduracağını iyi düşünmelidir. Şu beyt, her şeyi çok güzel izah etmektedir:
İstediğin gibi yaşa, bir gün öleceksin!
İstediğini topla, bir gün ayrılacaksın!


.Nakleden aziz olur

1/25/2004

Âlim, hakkı bâtıldan ayırt eden, İslam âlimlerinden nakil yapan kişidir. Âlim, ışığı, karanlığı gören kimsedir. A’ma, ışığı göremez. Zira a’maya, her şey hep karanlıktır.

Hakiki âlim, nakledendir, vasıta olandır. Kendinden söyleyen ve kendine bağlayan değildir. Bunun için dini konularda, kendinden bir şey söylememelidir. Zira dinimiz nakil dinidir. İman ibadet bilgileri kıyamete kadar hep aynıdır, değişmez. Dinde yorum, görüş olmaz. Benim görüşüme, senin görüşüne göre din olmaz. Din, ne ise odur. Allahü teâlâ ve Onun Peygamberi Muhammed aleyhisselam nasıl bildirmiş ise, o öyledir. Buna ilave yapılamadığı gibi, eksiltme de olmaz. Bu sebeple nakleden aziz olur, nakle dayanmadan kendi düşüncesini din diye anlatan rezil olur. Ehli sünnet itikadını, ehli sünnet âlimlerinin kitaplarından nakletmeli ve böyle kıymetli eserleri yaymalıdır. Zira doğru iman, doğru ibadet bilgilerini duymak, öğrenmek, insanların en tâbii hakkıdır. Bunu yapmak, kıymetli ve şerefli bir hizmettir.

Bir insanın, iki şeyden birine tâbi olma mecburiyeti vardır. Ya kendi düşüncesine, görüşüne, anlayışına tâbi olur veya hakiki bir âlime tâbi olur. Kendine tâbi olan kendi gibi olur. Ama hakiki bir âlime tâbi olan, o âlimin bildirdiklerine mesela İmam-ı Rabbani hazretlerinin sözüne göre hareket eden insan, yavaş yavaş olgunlaşır, zamanla fazilet sahibi bir insan olur. Çünkü tâbi olunca, adeta onun kalbi ile tâbi olanın kalbi arasında bir hat kurulur. O âlimin kalbinden fışkıran iman dolu ihlâs, muhabbet, Allahü teâlâya karşı olan muhabbeti, Peygamber efendimize olan tâbiiyeti, ona uyana inikas eder, yansır, akseder. Aynen karpuzun, güneşin karşısında olgunlaşması gibi olur.

İnsanların çektikleri sıkıntıların sebebi, nakli bırakıp, kendi yorumlarını, görüşlerini din diye anlatan din adamlarıdır. Böylelerine Ulemâ-i su’ yani kötü din adamı, din yobazı denir. Kötü din adamları, mahsulün önündeki suyu kesmiş kayalara benzer. Suyu bırakmazlar ki mahsul sulansın, hayat bulsun. Taş oldukları için, kendileri de istifade edemezler.

Ebü'l-Abbâs-ı Mürsi hazretleri sohbetlerinde hep; "Hocam Ebül-Hasan-ı Şâzili hazretleri buyurdu ki, hocam şöyle anlattı ki.." şeklinde söze başlar, hep hocasından nakiller yapardı. Bir gün biri;
-Hep hocanızdan nakil yapıyorsunuz. Hiç kendinizden bir şey söylemiyorsunuz, demesi üzerine buyurdu ki:
-Ben evden bir şey getirmedim. Ne kazanmışsam hocamın derslerinden kazandım. Hocamdan öğrendiklerimi "Allahü teâlâ buyurdu ki, Resulü buyurdu ki" veya "Ben diyorum ki" diyerek pek çok şey anlatabilirim. Ama bütün bunları öğrenmeme, bu dereceye yükselmeme vesile olan hocama karşı edebe riayet ederek, hep hocamdan naklederek konuşuyorum. Uygun olan da budur. Hocasından bahsetmeyen, hep ben diye konuşan kimsede hayır yoktur. En iyi âlim, kendinden söyleyen ve kendine bağlayan değil, nakleden, vasıta olandır. Dinimiz nakil dinidir. İman ibadet bilgileri kıyamete kadar aynıdır, değişmez. Nakleden aziz, nakilsiz konuşan rezil olur.

Âlimlerin ziyneti; bilmiyorum demektir. Cahillerin özelliği ise, bilsin bilmesin her konuda konuşmaktır. Âlim, her kelimeden korkar, vesika bulmadan söyleyemez. Her suale cevap vermek, bir âlim için ahmaklık işaretidir. Bilmiyorum demek edeptir ve bir şeyler bildiğinin alametidir. Bilen ve edepli olan, tevazu gösterir, bilmediği konuda konuşmaz ve bilmiyorum der. İlimden önce edep lazımdır. Zira hazret-i Ömer;
“Edep, ilimden önce gelir” buyurmaktadır.

İslam âlimlerinin büyüklerinden olan İbni Mübarek hazretleri de; “Bütün ilimleri bilenin eğer edebinde noksanlık varsa, onunla görüşmediğime üzülmem, bunu kayıp saymam. Fakat edepli ile görüşemesem üzülürüm” buyururdu

Her zaman her yerde edepli, hayâlı olmaya çalışmalıdır! Hayâsız kimse, zamanla küfre kadar gidebilir. Hadis-i şerifte; (Hayâsızlık insanı küfre düşürür) buyuruldu.

Hayâ, bir binayı tutan direk gibidir. Direksiz binanın durması kolay olmadığı gibi, hayâsız kimsenin de imanını muhafaza etmesi zordur. Hayâsı olan Allah’tan utandığı için günahtan çekinir. İnsanlardan utanmayan Allah’tan da utanmaz. İnsanlardan utanarak günahı gizlemek de hayâdandır. İnsanlardan utananın, Allahü teâlâdan da utandığı anlaşılır. Çünkü hadis-i şerifte; (Allah’tan sakınan, insanlardan da sakınır) buyuruluyor.

Hiç kimse yağan yağmura düz tepsi tutarak su biriktiremez. Cenâb-ı Hak bu yağmuru toprağa indirir. Toprakta bu yağmur süzülüyor, kanallar meydana geliyor. Bu kanallar tekrar dünyaya çıkıyor. Tertemiz su, belirli bir yerde toplandıktan sonra dağılıyor ve herkes bir musluğa gelip su içiyor. Yani esasında her yere yağan rahmet, su, bir musluktan içilmek ihtiyacına haiz. Musluğa gitmeyen, suya kavuşamaz. Onun için kavuştuğumuz muslukların yani mezhep imamlarımızın, ehli sünnet âlimlerinin kıymetini iyi bilelim. Çünkü temiz su orada var.


.Hakiki bayram

2/1/2004

Bayram, affa uğramaktır. Bayram, günahlardan kurtulma günüdür. Müminin bayramı, günahlarının affedildiği gündür. İmanla öldüğü gün bayramdır. Cennette Allahü teâlânın rüyetine kavuştuğu ve Peygamber efendimizi gördüğü gün, müminin bayramıdır. Hakiki bayram, Rabbimizin huzuruna, yüz akıyla çıkabilmektir.

Bir bayram günü, insanların neşeyle eğlendiklerini göre hazret-i Ali; "Günah işlemediğimiz gün de, bizim bayramımızdır" buyurmuşlardır.

Bir kimse, Dâvud-i Tâi hazretlerinden nasihat isteyince, ona hitaben; "Dünya hayatında oruçlu gibi ol. Ölüm geldiğinde bayram sevinci içinde ol! Halktan yırtıcı hayvandan kaçar gibi kaçıp kendini mesut kıl. Dilini koru. Lüzumsuz şeylerden kaçın. Dünya ile çok az ilgilen. Ahirete götüreceğin şeyler nispetinde dünya ile ilgilen" buyurmuştur.

Behlül-i Dânâ hazretleri de şu beytleri sık sık okurlarmış:
"Bayram, yeni elbiseler giyenler için değildir.
Ancak ilâhi azâptan emin olanlar içindir.
Bayram bineklere binenler için de değildir.
Ancak hata ve isyânı bırakanlar içindir."

Allahü teâlâ, Muhammed aleyhisselamın ümmetine, nice mübarek günler, geceler ihsan etmiştir. Ramazan ve Kurban bayramları da bu ihsanın içindedir. Bunları fırsat, ganimet bilerek, Rabbimizin rızasına kavuşmayı talep etmeliyiz.

Ana-baba hayatta ise, rızasını almak için uğraşmalıdır. Zira ana-babasını razı eden kimse için, Cennette iki kapı açılır. Bir kimsenin ana-babası zâlim olsalar dahi onlara karşı gelmek onlarla sert konuşmak câiz değildir. Çeşitli vesilelerle, onların elleri öpülüp, duaları alınmalı, haklarını helal ettirmelidir. Ana-babanın dualarını almak için vesilelerden biri de bayramlardır. Bayramlarda, ana-babaya çeşitli hediyeler alıp, bayramları tebrik edilerek, hakları helal ettirilmeli ve dualarını almalıdır! Arada kırgınlıklar varsa bu vesile ile giderilmelidir. Allahü teâlâ Musa aleyhisselama buyurdu ki:
(Yâ Musa, günahlar içinde bir günah vardır ki benim indimde çok ağır ve büyüktür. O da, ana-baba evladını çağırdığı zaman emrini dinlememesidir.)

Ana-baba, kızıp bir şey söylediği zaman onlara karşılık vermemelidir. Emrettikleri şeyleri bir an önce yapıp onların duasını almalıdır. Onların üzülüp beddua etmelerinden korkmalıdır. Zira atılan ok tekrar geri gelmez. Onlar hayatta iken kıymetini bilip, hayır dualarını almak lazımdır.

Soğuk bir kış gecesinde, Bâyezid-i Bistâmi hazretleri küçükken annesi ile yatsı namazını kılıp yatmıştı. Gece yarısına doğru annesi uyandı. Çok susamıştı. Oğluna seslendi:
-Oğlum, bir bardak su verir misin?
Hemen yatağından fırlayarak su testisine baktı. Fakat içinde su yoktu. Annesine:
-Anneciğim, testide su yok ben hemen doldurup geleyim, dedi.

Koşarak dışarı çıktı. Her yer buz ile kaplıydı. Zorlukla testiyi doldurup geri döndü. Fakat, geri dönene kadar annesi tekrar uyumuştu. Elinde su dolu bardak ile, annesinin baş ucunda beklemeye başladı. Hava çok soğuk olduğu için, bir müddet sonra soğuktan titremeye başladı. Buna rağmen, bardağı bırakıp yatmadı. Elinde su bardağı saatlerce ayakta annesinin uyanmasını bekledi. Nihayet, annesi, "su, su" diye mırıldanmaya başladı. Hemen, "buyur anneciğim, suyun hazır" dedi. Annesi daha ilk sözünde suyun hazır olmasını anlayamadı. Oğluna sordu:
-Oğlum ne çabuk getirdin?
-Anneciğim, daha önce uyandığında, su istemiştin. O zaman su olmadığı için, testiyi doldurmaya gittim. Geldiğimde senin daldığını gördüm. Uyanmanı bekledim.

Oğlunun bu kadar sadakatli olduğuna çok sevinen annesi sevinçten ağladı. Allahü teâlâ kendisine böyle bir oğul ihsan ettiği için şükretti:
-Yâ Rabbi ben oğlumdan razıyım, sen de razı ol, dedi. Annesinin duası sebebiyle, Bâyezid-i Bistâmi hazretleri, evliyalıkta yüksek derecelere kavuştu. Allahü teâlânın sevgili kulu oldu.

İmanlı olup, Cehennemden en son çıkacaklar Allah yolunda olan ana-babasının İslamiyet’e uygun olan emirlerine âsi olanlardır. Allahü teâlâ Musa aleyhisselama buyurdu ki:
(Yâ Musa, ana-babasını razı eden beni razı etmiş olur. Ana babasını razı edip bana âsi olan kimseyi dahi iyilerden sayarım. Ana-babasına âsi olan, bana muti [itâatkâr] olsa bile, onu fenâlar tarafına ilhâk ederim.)

Rabbimizin rızasına kavuşmak için bayramlar birer vesiledir. Kul haklarından ve günah kirlerinden kurtularak, hakiki bayramlara kavuşmayı talep etmeliyiz. Dinimizin emirlerine uyarsak, dünyada rahat ve huzurlu oluruz. Ahirette de ebedi saadete kavuşuruz. Zira İslamiyet ilaç gibidir, su gibidir. Müslümana iyi gelir, hıristiyana iyi gelmez diye bir şey yoktur. Kim kullanırsa ona iyi gelir. Çünkü mevcudiyeti şifadır. Aspirini kim kullanırsa, baş ağrısına iyi gelir.

Eşrefoğlu Rumi hazretleri, sevdiklerine sık sık şu nasihati yapardı:
“Akıllılar bu dünyada şu üç şey ile meşgul olurlar. Böylece onlar, herkesin üzüldüğü gün, bayram ederler: 1-Dünya seni terk etmeden sen dünyayı terk edesin. 2-Her şeyden kurtulasın. 3-Rabbinle buluşmadan, Rabbin senden razı olsun.”


.Neticeye ulaşmak sabırla olur

2/8/2004

Netice almak isteyen, sabırlı olur. Sabır; yüzü ekşitmeden başa gelen dert ve musibeti yudum yudum içine sindirmektir. Sabır; emirleri yapmakta, yasaklardan sakınmakta, başa gelen bela ve musibetlerde tahammül etmek, katlanmaktır.

Sabır; bütün hayırların, iyiliklerin anahtarıdır. Dünyaya geldiğimiz andan itibaren, her menzile sabırla ulaşılmaktadır. Çocuğun büyümesi ve eğitimi, sabretmeye bağlıdır. İyi bir insan, iyi bir Müslüman olmak, sabırla ele geçer. Zaten Din Büyükleri; “Sabır bütün hayırların, Sıdk kurtuluşun ve Şükür de bereketin anahtarıdır. Kimde bu hasletler bulunursa, o, en yüksek manevi mertebelere kavuşur” buyurmuşlardır.

Abdullah ibni Abbâs hazretleri, kızının vefat ettiğini öğrenince önce; "İnnâ lillah ve innâ ileyhi râci'un" der ve akabinde de; "Bu mahrem idi, Allahü teâlâ bunu örttü, yardıma muhtaç idi, himâyesine aldı; bizim için de bir mükâfât idi onu bizden önce gönderdi" der ve iki rekat namaz kılar. Namazı kıldıktan sonra; “Allahü teâlânın; Bekara suresinin kırk beşinci âyet-i kerimesinde; (Sabır ve namaz ile yardım isteyin) mealindeki emrini yerine getirdik" buyurur.

Sabır, dinin yarısı, namaz ise dinin direği. Bu ikisine yapışan, hedefine ulaşır, maksadına kavuşur. Peygamber efendimiz; (Sabreden, zafere kavuşur) buyurmuşlardır.

Abdullah Mürteiş hazretleri; "Bütün işlerin neticesinin sıhhatli ve faydalı olabilmesi için iki şart vardır: Sabır ve ihlâs" buyurmuşlardır.

İsmâil Fakirullah hazretleri; “Tevekkül etmek, Teslim olmak, Sabretmek ve Rızâ göstermek, Allahü teâlâya varan yolun esaslarıdır” buyurmuştur.

Yahyâ bin Muâz-ı Razi hazretleri ise; “Kıyâmet günü fakirlik ve zenginlik tartılmayacak, fakirliğe ne ölçüde sabredilmiş ve zenginliğe ne ölçüde şükredilmiş ise, o hesap edilecek. Mesele çok fakir veya çok zengin olmak değil, çok sabretmek veya çok şükretmektir” buyurmaktadır.

Ebu Ali Dekkâk hazretlerine; Sabır nedir? Diye sual edilince cevaben buyurur ki:
“Sabır, ismi gibidir. Zira Sabır, ilaç olarak kullanılan tadı acı bir ağacın adıdır. Sabırlılar dünya ve ahiret izzetine konarak necât ve kurtuluşa erdiler. Çünkü onlar Allahü teâlâdan Onunla olma şerefine nâil olmuşlardır. Allahü teâlâ bunun için; (Şüphe yok ki Allah sabredenlerle beraberdir) buyurmuştur. [Tur suresi: 4]

Sabrın târifi ve sınırı takdire itiraz etmemektir. Şikayet yollu olmaksızın başa gelen musibetleri açıklamak sabırsızlık olmaz. Allahü teâlâ, Eyyub aleyhisselam kıssasında; (Biz onu sabırlı bulduk, o ne güzel bir kuldur) buyurmuştur. Halbuki O, Eyyub aleyhisselamın; (Başıma bu dert geldi) [Enbiyâ suresi: 83] dediğini haber vermiştir. Bu ümmetin zayıfları, ruhsatla, izin verilen şeylerle amel ederek sıkışık kalmasınlar ve nefes alsınlar diye Allahü teâlâ, Eyyub aleyhisselamın; (Başıma bu dert geldi) dediğini bildirmiş ve böyle şeyler söylemeyi haram kılmamıştır."

Seyyid Abdülkâdir Geylâni hazretleri buyurdu ki:
"Kulun Allahü teâlâyı sevmesinde samimi olup olmadığı, başına bela ve musibet geldiği zaman ortaya çıkar. Bela ve musibet geldiğinde sabır ve sükun hâlini muhafaza edebiliyorsa, o gerçekten Allahü teâlâyı seviyor demektir. Musibet ve fakirlik zamanında sebat gösterebilmek bu sevgiye delil ve alamet yapıldı. Birisi Peygamber efendimize; "Ben seni seviyorum" deyince; (Fakirlik için bir elbise hazırla) buyurdu. Bir başkası gelip Peygamber efendimize; "Ben Allahü teâlâyı seviyorum" deyince; (Bela için elbise hazırla) buyurdu.

Halinizden şikayette bulunmayın. Sabredin, feryat etmeyin. Allahü teâlâya, rızası için yapılan sabırlar ve tahammüller, asla karşılıksız kalmaz. Onun için bir an olsun sabrediniz, mutlaka, senelerce bu sabrın mükâfâtını görürsünüz. Ömrü boyunca kahraman lakabıyla meşhur olan, bu lakabı, bir anlık cesareti neticesinde kazanmıştır.”

Ahmed Yekdest Cüryâni hazretleri; “Dünyanın esası mihnet, sıkıntı üzere kurulmuştur. Sıkıntının ise sabretmekten başka reçetesi, katlanmaktan başka kurtuluş yolu yoktur. Şu üç sabır çok sevgilidir. Bunlar; tâatte, hakka kullukta, günah işlememekte, bela ve mihnet anında sabırdır" buyurmaktadır.

Molla Abdurrahman Câmi' hazretleri de; "İhtiyarlık, gençliğin sonu ve neticesidir. Netice ise, başa bağlıdır. Gençliğini iyi geçirenin, ihtiyarlığının da iyi geçeceği umulur" buyuruyor.

İslam âlimlerinin büyüklerinden olan İmam-ı Rabbani hazretleri de şöyle buyurmaktadır:
“Her gün insanın karşılaştığı her şey, Allahü teâlânın dilemesi ve yaratması ile var olmaktadır. Bunun için, irâdelerimizi Onun irâdesine uydurmalıyız! Karşılaştığımız her şeyi, aradığımız şeyler olarak görmeliyiz ve bunlara kavuştuğumuz için sevinmeliyiz! Kulluk böyle olur. Kul isek, böyle olmalıyız! Böyle olmamak, kulluğu kabul etmemek ve sahibine karşı gelmek olur. Allahü teâlâ, hadis-i kudside buyuruyor ki:
(Kazâ ve kaderime razı olmayan, beğenmeyen ve gönderdiğim belalara sabretmeyen, benden başka Rab arasın. Yeryüzünde kulum olarak bulunmasın!)


.Her günü son gün bilmeli

2/15/2004

İyi bir Müslüman, her gününü son gün ve kıldığı her namazı da son vakit olarak bilir. Zaten Peygamber efendimiz bir hadis-i şeriflerinde; (Dünyada garip veya yolcu gibi ol ve kendini ölmüş say!) buyurmuşlardır.

Seyyid İbrâhim Desuki hazretleri, ömrünün son günlerinde talebelerine hitaben:
"Ey evlatlarım! Ömrünüz her geçen gün azalmakta, eceliniz yaklaşmaktadır. Bir gün bu üzerinde yaşadığınız dünya dürülecek, kıyâmet kopacaktır. Her gün amel defterinizi hayırlı işlerle doldurmaya bakınız. Böyle yapanlara müjdeler olsun. Amel defterlerini, yasaklardan kaçmayarak günahlarla dolduranlara da yazıklar olsun. Vakitlerinizi isrâf etmeyiniz. Zamanlarınızı boşa geçirmeyip değerlendiriniz. Yoksa pişman olursunuz. Duanızın kabul olmasını istiyorsanız, helalden yiyiniz ve Müslüman kardeşlerinizin hakkında yersiz söz etmekten dilinizi tutunuz" buyururlardı.

Atâ-i Horasâni hazretleri de, sevdiklerine şöyle nasihat ederdi:
"Hep iyilik yapın. Zirâ yapılan iyilikler, işlenen kötülükleri yok eder. Sonunda dünyadan ayrılacağınız için, kendinizi ondan ayrılmış kabul ediniz. Bir gün mutlaka tadacağınız için ölümü tatmış gibi olunuz. O halde şimdi kendinizi oraya gidip yerleşmiş tasavvur ediniz. Zâten bütün insanların varacağı son durak burasıdır. Her insan yolculuğa çıkacağı zaman mutlaka hazırlık yapar. Yolculukta lüzumlu eşyâlarını yanına alır. Sefere, hazırlıklarını yaparak çıkan kimseye gıpta edilir. Hazırlıksız yola çıkan pişman olur. Çünkü, yola çıkıp, güneş altında kalınca, gölgelenecek bir şey bulamaz. Güneşin sıcağı altında nice sıkıntılarla karşılaşır. Susadığı zaman, susuzluğunu gidereceği bir su bulamaz. Soğukla karşılaştığında üzerine alacak bir şeyi yoktur. İşte böyle kimsenin, o sıkıntılı halde iken, hazırlıksız yola çıktığına ne kadar çok pişman olacağını siz düşünün. Bu sıkıntı dünyadadır. Dünyanın sıkıntısı geçicidir. Fakat ahiretin devamlı olan dayanılmaz acı ve ızdıraplarına yakalanırsak, hâlimiz nice olur? Bu bakımdan insanların en akıllısı, sonsuzluk âlemi, gerçek vatan olan, ahiret için iyi hazırlanandır. Dehşeti tüyler ürperten kıyâmet gününde, Allahü teâlâ kimi arşının gölgesi altında gölgelendirirse o kimseyi, o gün güneşin sıcaklığı asla rahatsız etmez. Oradaki sıkıntılardan kurtulur."

Muhammed Hâdimi hazretlerinin oğluna yaptığı vasiyet ise şöyledir:
“Dünyaya kıymet verme. Ona ve dünya ehline ihtiyacını açma. İhtiyaç gösterirsen, her şeye muhtaç olmaktan kurtulamaz, ömrün boyunca düşkün ve aşağı olursun ve hiçbir şey elde edemezsin. İhtiyacını yalnız Rabbine aç ve daima Onun emrine uy. İşte o zaman her şey sana muhtaç olur ve her şey hatta padişahlar senin peşine düşer. Bunlar nasihatlerin anasıdır, onlarla amel edersen hiç bir şeye muhtaç olmazsın.

Ömrünü, faydalı şeylerde harca, mâlayâni şeylerde zâyi etme. Şu hadis-i kudsiye sarıl: "Ey dünya! Bana hizmet edene hizmetçi ol! Sana hizmet edene güçlük göster!" Kim dünyaya tâbi olursa, felah bulamaz. Sermâyeni, seni zillette düşürecek amellere harcama. Resulullah efendimizin şu hadisini düşün; "Dünya için, dünyada kalacağın kadar çalış! Ahiret için, orada sonsuz kalacağına göre çalış! Allahü teâlâya, muhtaç olduğun kadar itaat et! Cehenneme dayanabileceğin kadar günah işle! Dilediğin gibi yaşa; muhakkak öleceksin. Dilediğini sev, muhakkak ayrılacaksın." Peygamber efendimizin şu hadisine de dikkat et: "Dünyada sanki bir garip veya bir yolcu gibi ol." O halde ömrünü boş şeylerle zâyi etme.”

İmam-ı Gazâli hazretleri nefsine, daha doğrusu hepimizin nefisine hitaben buyuruyor ki:
“Ey nefsim! Ecel sana yaklaşmakta, Cennet ve Cehennemden biri, seni beklemektedir. Ecelinin, bugün gelmeyeceği ne ma’lum? Bugün gelmezse, bir gün elbette gelecek. Başına gelecek şeyi, geldi bil! Çünkü, ölüm kimseye vakit tayin etmemiş ve gece veya gündüz, çabuk veya geç, yazın veya kışın gelirim dememiştir. Herkese ansızın gelir ve hiç ummadığı zamanda gelir.

İnsanın her bir nefesi, kıymetli bir cevher gibidir ki, bunlardan bir hazine yapılabilir. Asıl bunu hesap etmek icap eder. Aklı olan kimse, her gün, sabah namazından sonra, hâtırına hiçbir şey getirmeyip, ortağı olan nefsine demelidir ki: (Benim sermayem, yalnız ömrümdür. Başka bir şeyim yoktur. Ömür bitince, ticaret sona erer. Aman nefsim, çok dikkat et de, bu büyük sermayeyi elden kaçırma! Sonra ağlamak, sızlamak, fayda vermez. Bugün, ecelin geldiğini, daha bir gün müsaade etmeleri için, yalvardığını, sızladığını ve sana, bir gün bağışladıklarını ve şimdi, o günde bulunduğunu farz et! O halde, bu günü elden kaçırmaktan, bununla, saadete kavuşmamaktan daha büyük ziyân olur mu? Yarın ölecekmiş gibi, dilini, gözlerini ve yedi a’zânı haramdan koru! Resulullah efendimiz buyurdu ki;
(Akıllı kimse, ölmeden önce hesabını gören, ölümden sonra kendisine yarayacak şeyleri yapan kimsedir.)

Hüküm, neticeye göre verilir. Onun için şu beyitteki sözlere kulak vermemiz gerekmektedir:
Mala, mülke olma mağrur, deme var mı ben gibi!
Bir muhâlif yel eser, savurur harman gibi.


.Cimriler Cennete giremez

2/22/2004

Cimrilik; Allahü teâlânın kuluna ihsan ettiği malı, ilmi ve bütün iyi şeyleri, dinin ve mürüvvetin yani insanlığın vermeyi emrettiği yerlere vermemek yahut vermesi kendisine zor gelmek demektir. Zira Şakik-i Belhi hazretleri; “Allahü teâlânın verdiği nimetlerden, mahlukuna faydalı olanları vermekten kaçınan, cimridir” buyurmuştur.

Dinin vermeyi emrettiğini vermeyenler, daha çok cimridir. Zekâtı vermeyen, çoluk çocuğunun nafakasını, geçimini temin etmeyenler veya bunları yük sayarak yapanlar böyledir. Bunlar tabiatlarında cimridirler. Zoraki cömert olmaya çalışırlar veya mallarının döküntüsünü yâhut istemeyerek orta derecede vermek isterler. Yiyeceği çok olduğu halde, aç komşusuna vermemek, önünde yemek varken uzaktan bir fakirin geldiğini görüp, yemeği saklamak, mürüvvete yani insanlığa aykırı olup, cimriliktir.

Yusuf Sinânüddin hazretleri buyurdu ki:
“Cimrilik sadece malı tutmak, onu hayır yerlere sarf etmemek değildir. İbadetlerini yapmayan kimse, nefsine cimrilik ettiği gibi, Resulullah efendimizin ism-i şeriflerini duyduğu halde salât-ü selam okumayan, Müslüman kardeşine rastlayıp selam vermeyen kimse de cimrilik etmiş olur.”

Ebu Hafs haddâd hazretlerine; "Cimri kime derler?" diye sual edilince; "İhtiyaç anında başkasını düşünmeyene" diye cevap vermişlerdir.

İnsanların nefsi bahildir, cimridir, tamahkârdır. Allahü teâlânın emirlerini yapmakta inatçıdır. Cimriliğin altında; mal sevgisi, uzun emel ve çoluk-çocuk sevgisi yatmaktadır.

Âlimlerden bazıları cimriyi, ipekböceğine benzetmişlerdir. Bu böcek, gayet kısa olan hayatında nefsini korumak için bütün çabasını harcayarak bir koza yapar. Sonunda yaptığı kozanın içinde ölür de o kozadan başkaları faydalanırlar.

Bir kimse bir iş için bize muhtaç olduğunda, kıskançlık edip, o şeyi ona öğretmez veya muhtaç olduğu şeyi vermezsek, cimrilik etmiş oluruz.

Cimrilerin en kötüsü, Müslümanlara emr-i ma’ruf ve nehy-i münker yapmayan, onlara dinlerini öğretmeyen veya yanlış öğretenlerdir. Peygamber efendimiz; (Bahil, cimri olanlar, her ne kadar zâhid olsalar da Cennete giremezler) buyurmuştur.

Peygamber efendimiz, bir başka hadis-i şeriflerinde de; (Cimrilikten sakınınız. Çünkü cimrilik, sizden öncekilerin helakına sebeb oldu) buyurmuşlardır.

İmam-ı Gazâli hazretleri buyuruyor ki:
“Günahların büyüğü üç tanedir. Bunlar: 1-Bahilliktir. 2-Haset yapmaktır. 3-Riyâdır.”

Zeynelabidin hazretleri, oğlu Muhammed Bâkır hazretlerine hitaben buyurdu ki:
“Ey oğlum! Şu kimselerle arkadaşlık etme, zirâ fâsık kimse seni bir lokma ekmek için terk eder.
1-Cimri ile arkadaşlık etme, cimri senin çok muhtaç olduğun şeylerini elinden almak ister.
2-Yalancı ile arkadaşlık etme. Yalancı da fâsık bir kadına benzer; senin yakınlarını senden uzaklaştırmak ve senden uzak kimseleri sana yaklaştırmak ister.
3-Bir de sıla-i rahmi terk edenlerle arkadaşlık yapma. Zirâ onlar Kur’an-ı kerimin üç âyeti ile lânetlenmiştir.”

Bişr-i Hâfi hazretleri; "Cimrinin yüzüne bakmak, insanın kalbini karartır" buyurmuştur.

Bekr bin Abdullah Müzeni hazretleri de; “Bir kimsenin cimrilik huyu ile öfke duygusu körelmedikçe, mütteki sınıfına geçemez” buyurmaktadır.

Hâtim-i Esam hazretleri cimri birinin hastalandığı zaman sadaka dağıttığını görünce; "Allah'ım bu kulunun hastalığını devam ettir. Çünkü bunun böyle sadaka dağıtması, kendi günahları için kefâret, fakirler için de daha faydalı olmaktadır" diye dua etmişlerdir.

Şihabüddin Sühreverdi hazretleri de, oğluna yaptığı nasihatte şöyle buyuruyor:
“Ey oğul! Allahü teâlânın sana rızık olarak verdiği şeylerde cömert ol. Cimrilikten, hasetten, kin ve hileden sakın. Çünkü, cimri ve hasetçi kimsenin yeri Cehennem'dir. Hiçbir zaman hâlini insanlara açma. Zâhirini süsleme. Çünkü zâhirini süslemek, bâtının harap olmasındandır. Rızık konusunda Allahü teâlânın vaatlerine güven. Çünkü Allahü teâlâ, her canlının rızkını vereceğine dair kefil oldu. Allahü teâlâ, Kur'an-ı kerimde mealen; (Yerde yürüyen ne kadar canlı varsa, hepsinin rızkı, ancak Allahü teâlâya aittir) buyurdu. [Hud suresi: 61] İnsanlardan hiçbir şey bekleme. Hakkı söyle. Mahlukâttan hiçbirisine meyletme. Mâlayâniyi terk et. Peygamber efendimiz bir hadis-i şerifte; (Kişinin mâlayâniyi, faydası olmayan şeyleri terk etmesi, onun Müslümanlığının güzelliğindendir) buyurdu.”

Netice olarak kul, emanetçidir. Emanetçi, kendine emanet edilene sahiplenemez, bu benimdir diyemez. Kendisine verilen, mal, ilim, güzel huy ve iyilikler, nereye verilecekse, oraya vermekle mükelleftir. Çünkü insana verilen her şeyin, ahirette hesabı vardır. Herkese, bunu niçin yaptın, niçin söyledin, niçin verdin diye hesap sorulacaktır. Onun için cimrilik de, diğer kötü huylar gibi, dinimizce men edilmiştir. Hatta Cennete giremez buyurularak, bunun çirkinliği, kötülüğü bildirilmiştir. Elbette ki, cimri de, bedelini ödeyince, cezasını çekince, eğer imanlı olarak vefat etmiş ise, sonunda Cennete girecektir. Hayatta iken vermeye alışmalıdır. Zira bir gün en kıymetli şeyi yani canımızı, ruhumuzu vereceğiz..


.Ecelin geleceğini bilen emelini azaltır

2/29/2004

Ecelin geleceğini yakînen bilen bir kimse, emelini azaltır. Zira Resulullah efendimiz; (Akıllı kimse, ölmeden önce hesabını gören, ölümden sonra kendisine yarayacak şeyleri yapan kimsedir) buyurmuştur.

Dünyanın nimetleri hakkında çok şeyler yazılmış ve söylenmiştir. Ama şu beyit, bütün bunları özetleyivermiştir:
Vefâsızdır, ey deni dünya senin her nimetin!
Ecel fırtınaları, mahv eyliyor her rif’atın.

Dâvud-i Tâi hazretlerine akrabalarından birisi: "Akrabayız. Bana nasihat verip vasiyet ediniz" deyince Dâvud-i Tâi hazretleri ağlamaya başlar ve; "Gece ve gündüz, yolculukta bir konak yeri gibidir. Dünya ile ahiretin arası bu kadardır. Dünyadan, ahirete mutlaka gideceğimize göre oraya hazırlanmak lazım. Çünkü yolculuğun bitmesi yakın, ecelin gelmesi de ondan daha aceledir. Ben bunları sana söylüyorum, fakat bu nasihate, senden çok, benim ihtiyacım vardır" buyurur.

Abdülaziz bin Ebu Revvâd hazretlerine; "Nasıl sabahladın?" diye sorulunca, ağlamaya başlar ve; "Ölümü unutmuş, üstelik günahları da çok olan kimsenin hâli nasıl olur. Ecel, süratle geliyor, ömür her gün eksiliyor. Akıbetin Cennet mi, Cehennem mi, ne olacağı bilinmiyor. Ya Cehennem olursa, hâlimiz ne olur?" buyurur.

Ahmed Mürşidi Efendi bir gün talebeleri ile sohbet ederken, bir talebesinin nasihat istemesi üzerine ona buyurdu ki:
"Asla dünya malına meyletme. Sen bu âleme para ve mal toplamak için gelmedin. İyi ameller yapmak için geldin.

Malım mülküm yok deme. Olmadı diye gam çekme. Bu benim mülkümdür diyene, bir gün ecel gelir. Bu surette o malın sahibi olduğuna dair iddiası yalan olur. Bu yalan dünya, daima insanlara gaflet gömleği giydirir. Bu fâni mülkü elimizden alır. Kendini ona sahip sanacak bir yalancı müşteri bulur. O da ölür, yerine başkası çıkar. Dünyanın âdeti böyledir. Verir alır, alır verir."

İmam-ı Ebu Yusuf hazretleri kendisinden nasihat isteyen halife Hârun Reşide; “Bugünün işini yarına bırakma, yoksa işleri ve hakları zâyi edersin. İstekler bitmeden ecel gelir çatar. Ecel gelip çatmadan salih amel işle. Çünkü ölüm gelince, amel yapılmaz” buyurmuştur.

Ömer bin Abdülaziz hazretleri de nasihat isteyen birine yazdığı mektubunda; “İmdi, sana Allahü teâlâdan korkmayı, Allahü teâlânın sana ihsan ettiği şeylerle, ahirete hazırlanmayı tavsiye ederim. Sen sanki ölümü tatmış, ölümden sonra olan şeyleri görür gibi amel yap. Günler ve geceler, süratle gidiyorlar. Ömür her gün noksanlaşıyor. Ecel ise yaklaşıyor. Kötü amellerimizden dolayı Allahü teâlâdan af ve mağfiret dileriz. Günahlarımızdan ve bu yüzden bize gazap etmesinden Ona sığınırız” buyurmuştur.

İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
“Her geçen an, ömrümüzü azaltmakta, ecel zamanını yaklaştırmaktadır. Bugün aklımızı başımıza toplamazsak, yarın âh etmekten ve pişmanlıktan başka elimize bir şey geçmez.

Dünya hayatı, iş yapacak zamandır. Keyf yapacak, eğlenecek zaman ileride gelmektedir. Orada, dünyada yapılan işlerin karşılığı ele geçecektir. İş zamanını eğlence ile geçirmek, çiftçinin tohum ekmemesi ve mahsul almaması gibidir.

Cehennemden kurtulmak isteyen, helâl ve haramları iyi öğrenmeli, helâl kazanıp, haramdan kaçınmalıdır. Gaflet uykusu ne zamana kadar sürecek, kulaklardan pamuk ne vakit atılacak? Ecel gelince, insanı uyandıracaklar, gözleri kulakları açacaklar. Fakat, o zaman pişmanlık işe yaramayacak. Rezil olmaktan başka, ele bir şey geçmeyecektir.

Hepimize ölüm yaklaşıyor. Ahiretin çeşit çeşit azapları, insanları bekliyor. İnsan öldüğü zaman, kıyâmeti kopmuş demektir. Ölüm uyandırmadan ve iş işten geçmeden önce uyanalım! Allahü teâlânın emirlerini ve yasaklarını öğrenip, şu birkaç günlük ömrümüzü, bunlara uygun geçirelim. Kendimizi ahiretin çeşitli azaplarından kurtaralım! Tahrim suresi altıncı âyetinde mealen, (Ey iman edenler, kendinizi ve çoluk çocuğunuzu öyle bir ateşten koruyun ki, onun tutuşturucusu insanlarla taşlardır) buyuruldu.”

İmam-ı Gazâli hazretleri de buyuruyor ki:
“Ecel sana yaklaşmakta, Cennet ve Cehennemden biri, seni beklemektedir. Ecelinin, bugün gelmeyeceği ne ma’lum? Bugün gelmezse, bir gün elbette gelecek. Başına gelecek şeyi, geldi bil! Çünkü, ölüm kimseye vakit tayin etmemiş ve gece veya gündüz, çabuk veya geç, yazın veya kışın gelirim dememiştir. Herkese ânsızın gelir ve hiç ummadığı zamanda gelir.

Bugün, ecelin geldiğini, daha bir gün müsaade etmeleri için, yalvardığını, sızladığını ve sana, bir gün bağışladıklarını ve şimdi, o günde bulunduğunu farz et! O halde, bu günü elden kaçırmaktan, bununla, saadete kavuşmamaktan daha büyük ziyân olur mu? Yarın ölecekmiş gibi, dilini, gözlerini ve yedi a’zânı haramdan koru!”

Şu mısralar söylenecek ve yazılacak her şeyi, kısaca özetleyivermiş:

Bu dünya bir köprüdür, her gelen bir bir geçer durmaz!
Hani âbâ-ü ecdâdın, ne oldu, kimseler sormaz.
Hani annen, baban nerde, bu dünya kimseye kalmaz.
Gelenler hep sefer eyler muhakkak dâr-ı ukbaya.
Yüzün dön, ilticâ eyle, Cenâb-ı Zât-i Mevlaya!


.Günahtan kaçmak önce gelir

3/7/2004

İslam dininde haramlardan sakınmak, emirleri yapmaktan daha önce gelir. Zira ameller üçe ayrılır. Birincisi günah olan işlerdir. Bunlar Allahü teâlânın beğenmediği şeylerdir ki masıyyet denir.

Emredilenleri yapmamak ve yasak edilenleri yapmak masıyyettir yani günahtır. İkincisi Allahü teâlânın beğendiği şeylerdir ki taat denir. Bunları yapanlara sevap verileceği vaad edilmiştir. Üçüncüsü ise mubâhlardır. Bunlar, yapanın niyetine göre, taat veya günah olurlar.

Bunlardan birincisi yani günah olan işlerden sakınmak çok kıymetlidir. Zira nefse, günahlardan kaçmak, ibadet yapmaktan daha güç gelir. Onun için günahtan kaçmak daha çok sevaptır. Zaten Peygamber efendimiz; (Bir zerrecik yani çok az bir günahtan kaçınmak, bütün cin ve insanların ibadetleri toplamından daha iyidir) buyurmuşlardır.

Abdullah bin Ömer hazretleri de; (Kanbur oluncaya kadar namaz kılsanız ve kıl gibi oluncaya kadar oruç tutsanız, haramdan kaçınmadıkça, kabul edilmez, faydası olmaz) buyurmuştur.

Dinimizin bildirdiği sıraya göre, önce ehl-i sünnete uygun iman etmek, sonra haramlardan sakınmak, sonra farzları yapmak, sonra mekruhlardan sakınmak, sonra müekked sünnetleri, daha sonra da müstehabları yapmak lazımdır. Bu sırada, önce olanı yapmayanın, sonra olanı yapmasının hiç faydası olmaz ve önce olanı yapabilmek için, sonra olanı terk etmesi câiz, hatta vâcib olur.

Sehl bin Abdüllah-i Tüsteri hazretleri buyuruyor ki:
(Hakiki imana kavuşmak için, dört şey lazımdır: Bütün farzları edeple yapmak, helal yemek, görünen ve görünmeyen bütün haramlardan sakınmak ve bu üçüne, ölünceye kadar devam etmeye sabretmek.)

Allahü teâlâ, haramdan sakınanı, farzları yapanlardan daha çok sever. İyi huylu olmak farzdır. Kötü huylu olmak haramdır. Kötülük yapmaktan sakınmak, iyilik yapmaktan daha kıymetli ve daha sevaptır.
Kalb, göze tâbidir. Gözler haramdan sakınmazsa, kalbi korumak güç olur. O halde, imanı olanların, Allahü teâlâdan korkanların, harama bakmaması, günah işlememesi lazımdır. Ancak bu suretle, kendini korumak, dünya ve ahirette zarardan kurtulmak mümkün olur.

Zamanımızda vera’ ve takvâ, kalbi, dili ve bütün uzuvları haramdan korumak, insanlara ve hayvanlara zulüm, işkence yapmamaktır. Bunun için, haramların hepsinden ve tahrimi mekruhlardan sakınmak takvâ olur. Farzları ve vâcibleri terk etmek haramdır. Müekked sünnetleri özürsüz terk etmek tahrimen mekruh olur. İtikâdda, ahlakta ve amelde emir olunanları terk edene azap yapılacaktır. Azaba sebep olan şeyleri terk etmek lazımdır.

Emirleri Allah rızası için yapana sevap verilir. Hayırlı iş yapana niyetine göre sevap verilir. Kötü iş yapanın niyetine bakılmaz. İyi niyetle yapsa da, cezasını çeker. Zira iyi niyetle günah işlenmez.

Günah işlenen uzuvlardan sekiz uzuv meşhurdur. Bu uzuvlar, kalb, kulak, göz, dil, el, mide, ferc ve ayaklardır. Günah işleyen, bu uzuvların kendileri değildir. Bunlarda bulunan his kuvvetleridir. Dünyada ve ahirette saadete kavuşmak, rahat etmek isteyen kimse, bu uzuvların günah işlemelerine mani olmalıdır.

Günah işlememek, kalbinde meleke, tabiat, hâlini almalıdır. Bunu başarabilen kimseye Mütteki ve Salih denir. Kalbde tabiat hâlini almadan, kendini zorlayarak günahlardan sakınmak, takvâ olur ise de, veli olmak için, günah işlememek tabiat, huy hâlini almalıdır. Bunun için de, kalbin temizlenmesi lazımdır. Kalbin temizlenmesi, İslamiyet’e uymakla olur. İslamiyet üç kısımdır: İlim, amel, ihlâs. Emirleri ve yasakları öğrenmek, öğrendiklerine tâbi olmak, bunları yalnız Allah rızası için yapmak lazımdır. Kur’an-ı kerim, bu üçünü emir ve methetmektedir.

Bir kimsenin kalbinde Allah sevgisinden başka bir sevgi varsa, diğer insanların kalbinde o insana karşı sevgisizlik doğar. Allahü teâlâya yakın olmak, yani Onun sevgisine kavuşmak için, ihlâs ile İslamiyet’in hükümlerine uymak lazımdır. Bu hükümlere uymak, önce Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri gibi iman etmek, sonra haramlardan sakınmak ve farz olan ibadetleri, ihlâs ile yapmak demektir.

Din Büyükleri, talebelerine ve kendilerini sevenlere nasihat ederken hep; “Allahü teâlâyı an, dilini, başka işlerle uğraşmaktan koru. Nefsini hesaba çek. İlme yapış ve edebi muhafaza et. Merhamet sahibi ve yumuşak ol. Allahü teâlâyı unutturacak her şeyden uzak dur. Bir kimsenin, Allahü teâlâya olan sevgisinin gerçek olup olmadığının alameti, kendisinde deniz misâli cömertlik, güneş misâli şefkat ve toprak misâli tevazu gibi üç hasletin bulunmasıdır” buyururlarmış.

Bir yandan günah işleyip, bir yandan da, "Estagfirullah" demek, istigfar değildir. Asıl istigfar; Allahü teâlânın emirlerine uymak, yasak ettiği şeylerden sakınmak, günahları terk etmektir.

Allahü teâlâ, izzeti ve şerefi ilme ve ibadete vermiştir. İlim de ehli sünnet âlimlerinin eserlerinde vardır. Alçaklığı ve zilleti de haramlara vermiştir. Haramlara düşmemek, dünya sevgisini kalbe sokmamak lazımdır.


.İstemek zillet vermek ise izzettir

3/14/2004

Dinimizde bir şey istemek zillet, bir şey vermek ise izzettir. Allahü teâlâ dünyaya zillet, ahirete izzet vermiştir. Kuldan isteyen zelil, Allahü teâlâdan isteyen ise aziz olur. Hadis-i şerifte; (Veren el, alandan yüksektir) buyuruldu.

Abdullah-ı Ensâri hazretleri; "Sana iyilik eden kimsenin esiri olursun. Ona karşı boynun bükük olur. Kendisine iyilik ettiğin kimseye karşı ise, tam tersi olur. Onun için, daima herkese iyilik etmeli, faydalı olmaya çalışmalıdır" buyurmaktadır.

Şeyh Edebâli hazretlerinin, Osman Gâzi’ye yaptığı meşhur vasiyette ise; "Sana itâat edenleri hoş tutasın! Askerine inâmı, ihsanı eksik etmeyesin ki, insan ihsanın kulcağızıdır” buyurulmaktadır.

Dini kurtarmak için, dünyayı vermek lazımdır. Zira dünya malını kalbinden atan, Allah’ın sevgili kulu olur. İyi sebebe yapışan iyi netice alır.

Para, dünyada iş görmek için yaratılmıştır, sevmek ve biriktirmek için değil. Zira paranın sevgisi yılan sevgisi gibidir. Mal kazanmakla, şeref kazanılmaz. İzzet ve şeref, Allahü teâlâya kul olmakta, ilimde, edepte, ihlas ile amel etmektedir. İlim rütbesi, rütbelerin en üstünüdür. İnsanın şerefi de ilmi ve edebi ile belli olur. Allahü teâlâ kime izzet vermişse, onu kimse zelil edemez. Kime zillet vermişse, onu da, kimse aziz edemez. Peygamber efendimiz; (Şan, şeref ve üstünlük, mal ile değil, ilim ve irfân ile ölçülür) buyurmuştur.

Din Büyükleri; “Şerefül-insan bil-iman vel-ma’rife lâ bil-mâl vel-menzile” buyurmuşlardır. Yani insanın izzeti, iman ve marifet iledir. Mal ve makam ile değildir.

Abdülhâlık Goncdüvâni hazretleri, sevenlerine ve oğluna hitaben; “Sana vasiyet eylerim ey oğul ki, her hâlinde ilim, edep ve takvâ üzere ol! İslam âlimlerinin kitaplarını oku! Fıkıh öğren! Cahil tarikatçılardan sakın! Şöhret yapma! Şöhrette âfet vardır. Aslandan kaçar gibi, cahillerden kaç! Bid’at sahibi, sapıklar ile ve dünyaya düşkün olanlar ile arkadaşlık etme! Helalden ye! Çok gülme! Herkese, şefkat ve merhamet et! Kimseyi hakir görme! Kimse ile münâkaşa, mücâdele etme! Kimseden bir şey isteme! Mayan fıkıh ve evin mescid olsun!” buyurmaktadır.

Her izzet ve her nimet, Allahü teâlâya, ihlâs ile itaat ve ibadet etmektedir. Her kötülük ve sıkıntı da, günah işlemekten hasıl olur. Herkese dert ve bela, günah yolundan gelir. Rahat ve huzur da, itaat yolundan gelmektedir. Allahü teâlânın âdeti böyledir. Bunu kimse, değiştiremez.

Kim Allahü teâlâdan korkarsa, haram işlemezse, bütün mahlukat ona itaat eder. Onu aziz eder. Kim, Allahü teâlâdan korkmaz, haram işlerse, Allahü teâlâ onu zelil, rezil eder. Allahü teâlâdan korkup haram işlemezse aziz olur. Aksini yapan zelil ve rezil olur. Ebu Ali Rodbâri hazretleri; "Dünyayı kazanmakta nefsler için zillet, ahireti kazanmakta ise nefsler için izzet vardır. Acaba niçin insanlar, bâki olan ahireti istemekteki izzetin yerine, fâni olan dünyayı isteyerek zilleti seçerler" buyurmaktadır.

Yahyâ bin Muâz-ı Razi hazretleri de; “İnsanı Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeyleri aramakta, kişiler için zillet, ahireti aramakta ise izzet vardır. Yok olacak şeylerin peşlerinde koşarak zillete düşmek, ebedi olanı terk edip, kendisini izzete ulaştıracak şeyleri terk edene ne kadar çok şaşılır” buyurmaktadır.

Kulun elbette istekleri olacaktır. Fakat istenecek kapıyı iyi bilmeli ve ona göre istemelidir. Çünkü Allahü teâlânın nimetleri, ihsanları güneşten daha açık ve aydan daha âşikârdır. Başkalarından gelen nimetleri de gönderen Odur. Başkalarının ihsan etmesi, bir emanetçinin, birisine emanet vermesi gibidir. Allahü teâlâdan istemeyip, başkasından yani Onun yarattıklarından bir şey istemek, fakirden bir şey beklemek gibidir.

İstenecek kapıdan, istenecek şeyi de iyi bilmelidir. Cenab-ı Haktan, rızasını, muhabbetini talep etmelidir. Din Büyükleri, Allahü teâlâ için; “Vermek istemeseydi, istek vermezdi” buyurmuşlardır. Çünkü, istemek, kavuşmanın müjdecisidir. Yanıp yakılmak da, kavuşmanın başlangıcı demektir. İstek nimetinin kıymetini bilip, bunun elden kaçmasına sebep olacak şeylerden sakınmalıdır. Bu nimetin elden çıkmamasına en çok yarayan şey, buna şükretmektir. Çünkü, sure-i İbrâhimin yedinci âyetinde mealen; (Nimetlerime şükrederseniz, elbette arttırırım) buyuruldu.

Dinimizde vermek, kıymetlidir, muteberdir. Fedakârlık etmek, vermek demektir. Haklı olduğu halde, sen haklısın demek, vermektir. İnsanlara güler yüzle muamele etmek, vermektir. Yük çekmek, vermek demektir. Bunun için veren aziz olur. Alan ise, zelil olur. Yükünü çektiren, sıkıntı veren, fedakârlıktan sakınan, haklı olmadığı halde haklıyım diyen neticede zelil olur. Fedakârlıkta bulunan yani vermesini bilen, sevilir, sayılır, hürmet görür. Hep almaya çalışan ise, sevimsiz olur, horlanır, itibarsız olur. İnsan, kendini, almaya değil vermeye alıştırmalıdır. Çünkü bir gün en çok sevdiğimiz şeyi yani canımızı vereceğiz. Bunun için vermeye alışan, kolay can verir denmiştir.


.İnsanın asıl maksadı

3/21/2004

İnsanın maksadı, yani hep arzu ettiği şeyler, onun mabudu olur. “Maksudun, mabudundur” sözü meşhurdur. Câsiye suresinin yirmi üçüncü âyetinde mealen; (Nefsinin arzularını ilâh edinen kimseyi gördün mü?) buyuruldu. Ehl-i sünnet âlimleri, insanın maksudu, yani hep arzu ettiği şeyler, onun mabudu olur buyurdular.

Allahü teâlâ, insanları başı boş bırakmadı. Her istediklerini yapmaya izin vermedi. Nefslerinin arzularına taşkın ve şaşkın olarak tâbi olmalarını, böylece felaketlere sürüklenmelerini dilemedi. Rahat ve huzur içinde yaşamaları ve sonsuz saadete kavuşmaları için arzularını ve zevklerini kullanma yollarını gösterdi. Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uyan kul, mesut ve rahat olur. Nefsinin isteklerine, arzularına uyan ise, zelil olur. Çünkü nefs, Cenâb-ı Hakka düşmandır. Zira bir hadis-i kudside, Allahü teâlâ; (Nefslerinizi, kendinize düşman biliniz! Çünkü, nefsleriniz, bana düşmandırlar!) buyurmuştur.

Ebu Bekr Kettani hazretleri, sevdiklerine nasihat ederken; "Hakiki mümin; nefsi istediği halde dünyadan yüz çeviren, Resulullah efendimizin yolunda ve izinde yürüyen, gayesi ahiret olan, cömert olup, Rabbine yönelendir" buyururdu.

İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
“Bir insanın maksudu, arzusu, özendiği, sağ kaldıkça ele geçirmek istediği ve ele geçirmek için, her zillete, alçalmaya katlandığı, hiç vazgeçmediği şey ise, bu maksudu, mabudu olur ve bu hâli ibadet olur. Bunun için, bir kimse, maksadına kavuşmak için, Allah göstermesin İslamiyet’in dışına çıkarsa, farzlardan birini bırakır, bir haram işlerse, namazı, orucu bırakırsa, bu maksudu, onun mabudu olur, ilâhı olur.”

Süfyân bin Uyeyne hazretleri insanların kendisini övmelerine, yermelerine aldırmaz ve onlara; "Bir kimse ibadetlerini yapar, hep Allahü teâlâyı hatırlarsa, dünya yani insanı Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeyler, ondan uzaklaşır. Allahü teâlâyı hatırlamaktan gafil oldukça da dünya ona yaklaşır. İbadetlerden ve Allahü teâlâyı hatırlamaktan maksat, dünyayı kendinden uzaklaştırmak içindir” buyururdu.

Ahmed Gazâli hazretleri, insanlara sık sık vakitlerini boş geçirmemeleri için şöyle nasihat ederdi:
“İnsanlar bu âlemde yolculuk halindedirler. Onların ilk konakları beşik, sonuncusu ise kabirdir. Hakiki vatan, ya Cennet veya Cehennemdir. İnsan için, ömrünün en kıymetli sermayesi vakitleridir. Şehveti ve şehevi arzuları, yolunu kesen eşkıyadır. Kazancı ve kârı; Cenneti ve oradaki ebedi nimetleri elde etmek, Allahü teâlânın rızâsına ve cemâline mazhar olmaktır. Zarar ise; Cehennemde çeşitli azaplara mâruz kalmak, Allahü teâlânın rahmet ve cemâlinden uzaklaşmaktır. Kim Cennete girmek isterse, vakitlerini Allahü teâlânın beğendiği şeylerle geçirsin.”

Din büyüklerinden Ahmed Sârban hazretlerinin çok huysuz ve geçimsiz bir hanımı vardı. Bu hanım kocasını ziyarete gelenlere;
-Siz bu heriften ne medet umuyor ve ne hayır bekliyorsunuz. Sizin işiniz yok mu? diyerek bağırırdı.

Bir gün bu zatın talebeleri hem bu durumu düşünüyor hem de birbirleriyle şöyle konuşuyorlardı:
-Acaba nasıl oluyor da hocamız böyle bir hanımla yaşayabiliyor, bir arada geçinebiliyor? Onların bu düşüncelerini anlayan Ahmed Sârban hazretleri şu cevabı verdi:
-Dostlarım! Mesele sizin zannettiğiniz gibi değildir. Benim böyle bir kadına tahammül etmem, nefsâni bir hevesten değildir. Bu bizim talebelerimize verdiğimiz bir derstir. Maksat, çirkin huylu insanlarla da iyi geçinmektir. Sizin elinizdeyse nefsinizi içinizden atın bana öyle gelin. İşte bu kadar.

İnsanlar zor zamanlarda, bir zorlukla karşılaştıklarında müdara yapamazlar yani insanları idare etmezler. Böyle zamanlarda herkes içindekini ve gerçek yüzünü dışa vurur. Bencil bencilliğini, fedakâr fedakârlığını, hain hainliğini gösterir. Bu problemli zamanlar bir imtihandır. Böyle durumlarda, insanın maksadı, gayesi ne ise, o meydana çıkar.

İlim tahsilinde maksat, niyet bozuksa, netice felakettir. Maksat ve niyet düzgünse, netice izzettir, selamettir. İnsanın ilmi arttıkça, Allah’a sevgisi arttıkça, nefsinden soğumaya, nefret etmeye başlar. Bu hâle kavuşmak, Allahü teâlânın, o kuluna lütuf ve ihsanıdır. O kulunu sevdiğinin alametidir. Rüveym bin Ahmed hazretleri: “İnsanın okumaktan gayesi kalbini kötü huylardan temizleyip, faziletlerle süslemek, gelecekte ise Allahü teâlâya yakın olmak ve yakınlık mertebesine kavuşmak olmalıdır. Bilgisiyle; riyaset, servet, makam, cahillerle münakaşa ve akranlarına üstünlük gayesi göstermemelidir" buyurmuştur.

İslamiyet, bir ağaç gibidir. Kökü iman, gövdesi ibadet, meyvesi ise, ihlâstır. Kalb, dünya arzularından, nefsin isteklerinden birine bağlı kaldığı ve geçici lezzetlerden birinin peşine takılıp gittiği müddetçe, ahireti sevemez, oraya hazırlanamaz. Bunun için asıl marifet, asıl maksat, çok para, mevki, makam kazanmak değil, kul olmak ve çok sevap kazanmaktır.

Sen unuttun ama unutulmadın
3/28/2004

İnsanlar, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymadıkları ve İslam dininin gösterdiği rahat ve huzur yolundan ayrıldıkları için, dünyada bereket kalmadı. Rızklar azaldı. Tâhâ suresinin yüz yirmi dördüncü âyet-i kerimesinde mealen; (Beni unutursanız rızklarınızı kısarım) buyurulmaktadır.

Bunun için, iman rızkı, sıhhat rızkı, gıda rızkı, insanlık ve merhamet rızkı ve daha nice rızıklar azaldı. “Hâşâ, zulmetmez kuluna hüdâsı, herkesin çektiği kendi cezâsı” sözü Nahl suresinin otuz üçüncü âyetinden alınmıştır. Bugünkü zulmet karanlıkları, Allahü teâlâyı, Peygamberi, İslamiyet’i unutmanın bereketsizlikleri ve sıkıntıları içinde, insan gece gündüz, kadınlı erkekli çalışıp, bir ailenin nafakasını, rahat yaşamasını temin edemez hâle gelmiştir. Allahü teâlâya inanmadıkça, Onun bildirdiği İslam dinine uymadıkça, Onun Peygamberinin güzel ahlakı ile bezenilmedikçe, dalâlet, felaket akıntısını durdurmak imkansızdır.

İslam âlimlerinin büyüklerinden Ahmed Gazâli hazretleri; “Ey insanoğlu! Allahü teâlâ her şeyi senin için yarattı. Seni de kendisi için yarattı. Yer, ikâmet etmeni sağlar. Melekler, seni muhafaza eder. Güneş sana ışık verir. Hepsi senin için yaratılmıştır. Sen ise, Allahü teâlânın senin için yarattığı şey ile meşgul oldun, nimetin sahibini unuttun. Sana gelen bağış ve lütuflarından faydalandın, vereni hatırlamadın. Böylece nimetin şükrünü edâ etmedin. Sana verdiği ihsan ve lütuflarının hürmetine riâyet etmedin. Halbuki sen, sadece Allahü teâlâyı bir bilip, Ona kulluk için yaratılmıştın” buyurmaktadır.

Tabiinin büyüklerinden Hasan-ı Basri hazretleri, Ömer bin Abdülaziz hazretlerine yazdığı mektupta Ona ve bizlere hitaben buyuruyor ki:
"Şüphesiz ki dünya, geçip gidilecek bir konaktır. Ebedi kalacak yer değildir. Dünyada zenginlik ona dalmamaktır. Üzerinde yaşayanlar her an birer birer ölmektedir. Onu üstün tutan zillete, toplayan fakirliğe düşer. Dünya zehir gibidir. Onu bilmeyen yer, o da onu helak eder, öldürür. Dünyada, yaralı olup da yarasını tedavi ile uğraşan kimse gibi ol. Sakın ona dalma, aldanma! Dünya, süslenmiş gelin gibidir. Gözler ona bakmakta, kalbler ona hayran, nefsler ona âşık, o ise âşıklarını helak ediyor. Yaşayanlar, ölenlerden ibret almıyor. Dünyaya düşkün kimse, muradına kavuşamaz. Bir gün olsun rahat nefes alamaz. Her gün, ayrı bir düşünce, keder getirir. Derken dünyaya o kadar dalar, ömür biter de ecel bir gün onu yakalayıverir. Sonunda, azıksız ahiret yolculuğuna çıkmak zorunda kalır. İşte böyle duruma düşmekten sakın!”

İnsanı çevreleyip imanına musallat olan dört düşman vardır; Sağında şeytan, solunda nefs, arkasında kötü arkadaş, önde ise dünyadır. Dünya bu zararda rehber olmuştur.

Hepimiz ahiret yolcusuyuz, bunun inkârı mümkün değildir. Herkes bir sefere giderken yolda ve gittiği yerde kendine lazım olanları alır, diğerlerini almaz. İhtiyaç olmayanı almak ahmaklık olur. Dünyadan da, ahirete lazım olanlar tedarik edilir. En akıllı insan, ölüme hazırlanandır. En ahmak, dünyaya tapandır. Zaten ahmaklar olmasaydı, dünya harap olurdu.

İnsan bir yere gitmek için, bir yerde vasıtaya biner, başka yerde iner, dünya buna benzer. Yalnız, vasıtayı iyi seçmeli. Çünkü son durakta ya Cennet veya Cehennem vardır. Yanlış vasıtaya binen, istediği yere değil, vasıtanın gittiği yere gider. Mesela Paris’e giden uçağa binen Kâbe’ye varamaz.

Şeytan; uzaklaştırıcı demektir. Allahü teâlânın sevgisinden, merhametinden uzaklaştıran şeydir. Üç türlü şeytan vardır. Birinci şeytan, bilinen İblis ve torunlarıdır. İblis; Allah rahimdir affeder diye, günahları vesvese verir. İnsan bunu dinlemezse çeker gider. Bu şeytanın hileleri zayıftır. İkinci şeytan nefstir. Bu daha kuvvetlidir. Şeytan gibi çekip gitmez. Çok inatçıdır, tekrar tekrar aldatıncaya kadar uğraşır. Üçüncüsü ise, daha da kuvvetlidir. Bu kötü arkadaştır. Dünyada rezil eder, ahirette Cehenneme götürür. İnsanın imanını öyle çalar ki, o şahsın ruhu bile duymaz. Her türlü bozuk yayınlar da kötü arkadaştır. İnsanlar düşmanı dışarıda arıyorlar, halbuki düşman kendi içimizdedir. Bu düşman da nefstir.

İbadetlerin faydası Allahü teâlâya değil, herkesin kendinedir. Maaşla çalışan bir doktor, bir hastaya ilaç verse, ilacın doktora faydası yok diye o ilacı kullanmamak akla uygun değildir. Zehir içsem doktora ne zararı olur diyerek zehir içmesi de ahmaklıktır. İşte, günahlarımın Allah’a bir zararı yok diyerek, her çeşit günahı işlemek akıl işi değildir. Öldükten sonra başına gelecekleri düşünmeyen kimse akıllı olabilir mi? Kur’an-ı kerimde sık sık, (Hiç mi düşünmüyorsunuz?) diye ikaz edilmektedir.

Din Büyüklerinden bir zat, gafletten kendini kurtaramayan talebesine nasihat olarak:
“Evladım, insanların çokluğu, dilediklerini yapmaları, gaflet içinde yaşamaları, sakın seni de gaflete düşürmesin. Zira sen tek olarak öleceksin, tek olarak kabre gireceksin, tek olarak hesabını vereceksin. Sen dini, imanı, Allah’ın emir ve yasaklarını unuttun. Sen unuttun ama unutulmadın” buyurur.

Yâ Rabbi! Unuttuğumuz ve yanıldığımız şeyler için bizleri hesaba çekme!

.Düşmanını tanımayan dostunu bulamaz

4/4/2004

Dünyayı anlayan, ondan sakınır. Ondan sakınan, nefsini tanır. Nefsini tanıyan, Rabbini bulur. Zira bir hadis-i şerifte; (Nefsini tanıyan Rabbini tanır) buyurulmuştur.

Dünya, insanı, Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeyler demektir. Kadın, çocuk, mal, rütbe, mevki düşüncesi, Allahü teâlâyı unutturacak kadar aşırı olursa, dünya olur. Çalgılar, oyunlar, faydasız, boş şeylerle vakit geçirmek, hep bunun için dünya demektir. Hadis-i şerifte; (Dünya ile ahiret birbirinin zıddıdır, birbirine uymaz. Birini razı edersen, öteki gücenir) buyurulmuştur.

Her insanda nefs vardır. Nefs, Allahü teâlânın düşmanıdır. Hep kötülük yapmak ister. Emirlere uymak istemez. Bir hadis-i kudside, Allahü teâlâ; (Nefslerinizi, kendinize düşman biliniz! Çünkü, nefsleriniz, bana düşmandırlar!) buyurmaktadır.

Mevlanâ Celaleddin-i Rumi hazretleri; "Nefs, yaratıkların içinde en ahmak olanıdır. Hep kendi zararını ister. Onun yakasını bırakmaya gelmez. Çünkü en büyük düşman nefstir” buyurmuştur.

İnsan için en büyük düşman, kendi nefsidir. Bunu düşman bilmedikçe, insanın kurtuluşu imkansızdır. Sehl bin Abdullah-ı Tüsteri hazretleri; "Her kim nefsini kendine dost edinirse, Allahü teâlâyı kendine düşman etmiş olur" buyurmuştur.

Bir kalbde, iki sevgi olmaz. Ya Allahü teâlânın sevgisi veya Onun düşmanlarının sevgisi vardır. Kalb, hiç boş kalmaz. Bunun için hikmet ehli; “Kalbini düşmandan boşalt! Dostu kalbe çağırmaya lüzum kalmaz, zira dostun muhabbeti, kendiliğinden kalbe gelir” demişlerdir.

Seven, sevdiğinin dostlarını sever, düşmanlarına da düşman olur. Sevgi bunu gerektirir. Abdullah Mürteiş hazretleri; "Kul, Allahü teâlânın sevgisini, Allahü teâlânın sevmediklerine düşman olmakla kazanır. Allahü teâlânın sevmedikleri ise, insanı Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeylerin hepsidir" buyurmuştur.

Nefs, Şeytan ve Kötü Arkadaş, bu üç düşmana karşı çok dikkatli ve uyanık olmak lazımdır. Zira bunlar, insanın imanının çalmak, yok etmek için uğraşmaktadırlar. Din büyükleri; “İmanın düşmanı dörttür: Sağda kötü arkadaş, solda nefsin hevâsı, istekleri, önde dünyaya düşkün olmak ve arkada ise şeytan, imanı almak dilerler. Kötü arkadaş, yalnız insanın malını, parasını çalmak, dünyasını almak için aldatanlar değildir. Arkadaşların en kötüsü, en zararlısı insanın dinini, imanını, edebini, hayâsını, ahlakını bozmaya uğraşanlar, böylece dünyasına ve ahiretine, ebedi saadetine saldıranlardır” buyurmaktadırlar.

İslam âlimlerinden Ahmed Siyâhi hazretleri oğluna nasihat olarak buyuruyor ki:
“Ey oğul! Dünyaya sarılmış, ona gönül vermiş olanlarla bulunma. Onlarla sohbet ve beraberlik gam, keder ve üzüntü getirir. Bu, tecrübe ile sabittir. Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymayan, nefsinin arzu ve isteklerine uymuş kimselerle beraber olma. Böyle kimseler gizli düşman olup, insanın yüzüne karşı dalkavukluk yaparlar, gıyabında, arkadan ise aleyhinde bulunurlar.”

Nefs ve kötü arkadaştan sonra, insan için en büyük düşman şeytandır. Bu konuda Ahmed bin Âsım Antâki hazretleri; “En tehlikeli düşman, sana en yakın, en gizli ve kalbi devamlı kötü vesveseleriyle meşgul eden şeytandır” buyurmaktadır.

Allahü teâlâ, iblise, Resulullah efendimize giderek, soracağı bütün suallere doğru cevap vermesini emretti. İblis yaşlı bir ihtiyar şeklinde, Resulullah efendimizin huzuruna geldi. Resulullah efendimiz ona;
-Sevmediğin ve düşman olduğun kimseleri söyle buyurunca, İblis;
-Dünyada en sevmediğim kimse sensin ve âdil sultânlar, tevâzu sahibi zenginler, doğru sözlü tüccârlar, ihlâs sahibi ve ilmi ile amel eden âlimler, din-i İslamı yaymaya çalışanlar, merhametli olanlar, tevbe edenler, haramdan kaçınanlar, daima abdestli bulunanlar, daima hayır ve hasenâtta bulunanlar, güzel huylu ve insanlara faydalı olanlar, Kur’an-ı kerimi tecvide uygun okuyanlar ve herkes uyurken namaz kılanlardır dedi.

Resulullah efendimiz;
-Dünyada sevdiğin, dost olduğun kimseleri söyle buyurdu. İblis;
-Zâlim sultânlar, kibirli zenginler, hâin tüccârlar, içki içenler, teganni edenler, fuhuş yapanlar, yetim malı yiyenler, namaza ehemmiyet vermeyenler, uzun dünya arzularına sahip olanlar, hemen öfkelenip, öfkesini yenemeyenler benim dostum, sevdiğim kimselerdir cevabını verdi.

İbn-i Vefâ hazretleri de, kendisinden nasihat isteyen bir kimseye şöyle buyurur:
"Dini dünya isteklerine âlet eden, herkesin imanını bozan kötü din adamı İblis'ten daha zararlıdır. Çünkü, şeytan vesvese verdiği için, mümin bir kimse onun düşman olduğunu bilir. İblis'e uyduğu takdirde âsi bir kul olacağını anlar, günahına derhal tevbe eder. Kötü din adamları ise, hak ile bâtılı karıştırarak, nefslerinin arzusuna göre hüküm verirler ve doğru yoldan ayrılırlar. Kötü din adamlarından Allah'a sığın ve onlarla bir arada bulunmaktan sakın! Sadık, iyi ve sağlam din âlimleriyle birlikte bulun."

Hep hocasından nakil yapan bir zâta; “Sen hocandan ne öğrendin?” diye sual edilince;
“Ben hocamdan, kimi sevip, kimi sevmeyeceğimi öğrendim” cevabını vermiştir.

Kendine acımayan başkasına acımaz
4/11/2004

Kendine acımayan, başkasına hiç acımaz. Herkese acımanın yolu, beş vakit namazdan geçer. Zira Ankebut suresinin kırk beşinci âyetinde mealen; (Doğru kılınan namaz, insanı, kötülüklerden muhakkak uzaklaştırır) buyuruldu.

Bir kimse, namaz kıldığı halde, kötülüklerden uzaklaşmıyor ise, bu kimsenin kıldığı namazda eksiklik var demektir. Çünkü insanı kötülüklerden uzaklaştırmayan bir namaz, doğru namaz değildir.

Bir Müslüman, namazını vaktinde kılmamakla, kendini ateşe atmaktadır. Böylece kendine acımamış oluyor. Kendine acımayan, elbette başkasına da acımaz. Zira namaz kılarken, bütün müminlere selam verilmekte, dua edilmektedir. Namaz kılmayan, müminlerin bu hakkını çiğnemekte ve onlara zulmetmektedir. Çünkü, her namazda oturunca, “Ve alâ ibadillahissalihin” diyerek müminlere dua edilmektedir. Namaz kılmayanlar, müminleri bu duadan mahrum bırakıyorlar. Böylece, namazlarını vaktinde kılmayanlar, diğer müminlere, onlara dua etmemekle acımamış oluyorlar.

İslam âlimlerinin büyüklerinden olan Süfyan-ı Sevri hazretleri; “Dinin, senin etin ve kanın yerindedir. Kendin için ağla. Kendine merhamet et. Sen kendine acımazsan, başkası hiç acımaz” buyurmaktadır.

Allahü teâlâya iman eden, Onun emir ve yasaklarına saygılı, yarattıklarına da merhametli olur. Allah korkusu ve Allah sevgisi, insanları saadet ve huzura kavuşturan iki kanat gibidir. Peygamber efendimiz; (Bir kimse, Allah’tan korkarsa, her şey ondan korkar. Bir kimse Allah’tan korkmazsa, her şeyden korkar olur) buyurmaktadır.

Allah’tan korkan bir kimse, Onun emirlerini yapmaya, yasaklarından sakınmaya titizlikle çalışır. Hiç kimseye kötülük yapmaz. Kendine kötülük yapanlara sabreder. Yaptığı kusurlara tevbe eder. Sözünün eri olur. Her iyiliği Allah için yapar. Kimsenin malına, canına, namusuna göz dikmez. Çalışırken, alış veriş ederken, kimsenin hakkını yemez. Herkese iyilik eder. Şüpheli şeylerden kaçınır. Makâm sahiplerine, zâlimlere yaltaklanmaz. İlim ve ahlak sahiplerine saygı gösterir. Arkadaşlarını sever ve kendini sevdirir. Kötü kimselere nasihat verir. Onlara uymaz. Küçüklerine merhametli ve şefkatli olur. Misafirlerine ikram eder. Kimseyi çekiştirmez. Keyfi peşinde koşmaz. Zararlı ve hatta faydasız bir şey söylemez. Kimseye sert davranmaz. Cömert olur. Malı ve mevkiyi herkese iyilik etmek için ister. Riyâkârlık, iki yüzlülük yapmaz. Kendini beğenmez. Allahü teâlânın her an gördüğünü ve bildiğini düşünerek hiç kötülük yapmaz. Onun emirlerine sarılır. Yasaklarından kaçar.

Kendine kıymet verenin, Allahü teâlâ katında kıymeti olmaz. Kendi rızasına tâbi olan, kendine kuldur. İnsan kendine nasıl muamele edilmesini istiyorsa, başkalarına karşı da öyle hareket etmelidir. Zira hadis-i şerifte; (Bir kimse, kendine istediğini, din kardeşi için de istemedikçe, imanı kâmil olmaz) buyurulmuştur.

İnsanın başına belaların gelmesine sebep, kendine düşkün olmasıdır. Kendi kendisinden kurtulursa, Allahü teâlâdan başka şeylere düşkün olmaktan kurtulur. Câsiye suresinin yirmi ikinci âyetinde mealen; (Kendi nefsine tapanları gördün mü?) buyuruldu.

Varlıklar içinde en cahil olanı, insanın nefsidir. Çünkü, nefs-i emmâre kendine düşmanlık yapmaktadır. Hep, kendini yok edici şeyleri istemektedir. Her isteği, Allahü teâlânın yasak ettiği şeylerdir. Her işi, sahibi olan ve bütün iyiliklerin sahibi bulunan Allahü teâlâya karşı gelmektir. Hep, kendi can düşmanı olan şeytana uymaktadır.

Muhammed Rebhâmi hazretleri Riyâd-un-nâsıhin isimli kitabında buyuruyor ki:
“Ey insan! Kendine merhamet et! Aklından gaflet perdesini kaldır! Bâtılın bâtıl olduğunu görerek, ondan kurtulmaya çalış! Hakkın hak olduğunu da görerek, ona tâbi ol, sarıl! Vereceğin karar, çok büyük, çok mühimdir. Vakit ise, çok azdır. Muhakkak öleceksin! Öldüğün vakti düşün! Başına geleceklere hazırlan! Hakka tâbi olmadıkça, ebedi azaptan kurtulamazsın! Son pişmanlık fayda vermez.

Başına gelecekleri düşün! Ömrün tükenmeden, aklını başına topla! Etrafında gördüğün, konuştuğun, sevdiğin, korktuğun kimselerin hepsi, birer birer öldüler. Birer hayâl gibi, gelip gittiler. İyi düşün! Ebedi ateşte yanmak, ne büyük azaptır! Sonsuz nimetler içinde yaşamak ise, ne büyük nimettir. Bunlardan birini seçmek, şimdi senin elindedir.

Kendine acı! Suale çekileceksin. Halbuki, verecek cevabın yok. Kendine ve herkese öyle iyilik et ki, başkası iyilik yapınca, sen yaptın sansınlar. Kendine ve kimseye kötülük etme ki, başkası bir fenalık yapınca, sen yaptın sanmasınlar. Hadis-i şerifte; (Ey Âdem oğlu! Benim malım, benim malım dersin. O maldan senin olan, yiyerek yok ettiğin, giyerek eskittiğin ve Allah için vererek, sonsuz yaşattığındır) buyuruldu.”

Başkalarına merhamet etmeyenler, kıyâmet günü Allahü teâlânın merhametinden uzak kalacaklardır. Zira Resulullah efendimiz; (Başkalarına merhamet etmeyene, merhamet olunmaz) buyurmuştur.

Kısacası:
Mert isen, kendine baba ol!

Herşey söz dinleyene verilir
4/18/2004

İnsan, kendi noksan aklı ile, mutlak yaratıcıyı anlayamayacağından, merhametlilerin en merhametlisi olan Allahü teâlâ, her asırda, her kavme Peygamberler göndermiştir. Böylece, işin hakikatini, doğrusunu insanlara öğretmiştir. Sa’idlerden olanlar, iman ederek kurtuldular, dünya ve ahiret saadetine kavuştular. Bedbaht olanlar ise, itiraz ve inkâr ederek, hüzün ve hüsranda kaldılar.

Her şey söz dinleyene verilir, her şey, bu her şeyin içinde vardır. İtiraz eden, söz dinlemeyen, kendi nefsine tâbi olur. Nefsine tâbi olan da, helak olur. Çünkü nefs, yaratılış icabı, inkâr, isyan ve itiraz edecek şekilde yaratılmıştır. Ebu Cehil, nefsine tâbi oldu, Peygamber efendimize itiraz ederek peki diyemedi ve kaybetti. Hazret-i Ömer ise, peki dedi ve aziz oldu. Halid bin Velid hazretleri de, peki demek suretiyle, Seyfullah ismini almakla şereflendi.

Tarih boyunca, itiraz edenler hep kaybetmiştir. Kendilerini ve kendilerine tâbi olanları da felakete sürüklemişlerdir. İnsanların huzurunu bozan fitnelere sebep olmuşlardır. Meşhur tefsir âlimi olan Fahreddin-i Razi hazretleri; “Biliniz ki ben, ilim âşığıydım, doğru olsun yanlış olsun, bir şeyin ne olup olmadığını öğrenmek için pek çok şey öğrendim. Vallahi kelam, akâid ilmi ile ilgili, doğru yanlış bütün itikâdları, filozofların görüşlerini çok tetkik ettim. Ancak Kur'an-ı kerimde bulduğumu hiçbirisinde görmedim. Çünkü Kur'an-ı kerim, Allahü teâlânın yüce kudretini ve azametini teslim ve kabul etmeye teşvik ediyor, itiraz ve karşı çıkmaktan, derin mücadele ve münazaradan men ediyor. Çünkü beşer aklı, derin ve anlaşılması zor meseleler arasında boğulup gitmektedir. Bu sebeple dinimizin bildirdiklerini aynen kabul edip, üzerinde konuşmamak en sâlim yoldur” buyurmaktadır.

İtiraz eden, söz dinlemeyen kimse, sevimsiz olur. Hiçbir yerde itibarı olmaz, hürmet görmez. Zaten dinimiz, bu halin kötü bir huy olduğunu, tedavi edilmesi lazım geldiğini bildirmektedir. Yusuf bin Esbat hazretleri; “Güzel ahlakın alametleri; arkadaşının söylediğine itiraz etmeyip, kabul etmek. Kendine ve herkese ve hatta her mahluka karşı merhametli ve insaflı olmak. Kimsenin aybını araştırmamak. Başkasında bir kusur görünce, istemeyerek yapmıştır diyerek iyiye yormak. Kendisinden özür dileyenlerin özürlerini kabul etmek. Başkalarından gelen sıkıntı ve eziyetlere sabır ve tahammül etmek. Başkalarının kusurlarını araştırmak yerine, kendi kusur ve kabahatlerini düşünüp araştırmak, düzeltmeye çalışmak. Büyük-küçük herkese karşı edepli, tatlı dilli, güler yüzlü olmaktır” buyurmaktadır.

Cüneyd-i Bağdâdi hazretleri de; "Fakirlik, kimseden bir şey istememek ve kimseye itiraz etmemektir" buyurmuştur.

Ebu Ali Dekkâk hazretleri ise; “Sabrın tarifi ve sınırı, takdire itiraz etmemektir. Rıza ise, gelen musibetler karşısında kayıtsız kalmak, vurdum duymaz olmak demek değildir. Rıza; Allahü teâlânın hükmüne, takdirine itiraz etmeyip, boyun eğmektir" buyurmaktadır.

Anadoluda yetişen, gönül ehlinden Ali Hâfız Efendi de, talebelerine ve sevenlerine hep;
"Peki deyin, itirazcı olmayın" buyururdu.

Allahü teâlâ, kullarına, çeşitli zamanlarda, çeşitli fırsatlar ihsan etmektedir. İnsanın eline böyle fırsat, böyle devlet birkaç kere geçer. Bu fırsatların kıymetini iyi bilmeli, iyi değerlendirmelidir. İslam âlimlerinden Muhammed Bekri hazretleri, sevenlerine nasihat olarak buyuruyor ki:
"Darıldığın bir şeyden dolayı canın sıkıldığı zaman feryat etme. İşini Allahü teâlâya teslim et. Bu niçin böyle oldu diye Hakk'a itiraz etme. Çünkü Hakk'a itiraz eden pişman olur. Allahü teâlânın kazâ ve kaderine razı olan kimse, pek yüksek ve şerefli derecelere kavuşur.”

Ahmed bin Harb hazretleri bir gün tevekküle teşvik ve alıştırmak için çocuklarından birine;
-Yavrum! Bir şeye ihtiyacın olursa, şu köşede bir delik var. Oraya git. Orada Allahü teâlâya; yâ Rabbi! İhtiyacım olan falan şeyi bana ihsan et, diye dua et buyurdu. Çocuk;
-Peki efendim. Bundan sonra bildirdiğiniz gibi yapacağım dedi. Ahmed bin Harb hazretleri evdekilere de;
-Bunun isteğini, kendisi görmeden şu deliğe koyuverin diye tenbih etti. Bu hâl bir müddet böyle devam etti. Çocuk arzu ettiği şeyleri bu delikten alıyordu. Bir gün evde kimse yok iken, çocuk âdeti üzere, deliğin yanına gidip yemek istedi. Allahü teâlânın izniyle o delikten yemeği alıp yerken ev halkı eve gelip durumu görünce, bu yemeği nereden aldığını sordular. Çocuk;
-Her zamanki aldığım yerden dedi. Bunun üzerine Ahmed bin Harb hazretleri, çocukta hakiki tevekkülün teşekkül ettiğini anladı.

Allahü teâlâya ve Onun Resulüne itiraz edenler, ebedi saadetten mahrum kaldıkları gibi, Peygamber efendimizin vârisi olan hakiki İslam âlimlerine itiraz edenler de, bu saadetten mahrum kalırlar. Bunun için bir kimsenin, nerede Peki ve nerede Hayır diyeceğini iyi bilmesi lazımdır. Kısacası, Abdülaziz Bekkine hazretlerinin buyurdukları gibi:
"Peki, demesini öğrenmek lazımdır."

Kibriyâ Allaha mahsustur 4/25/2004 Allahü teâlâ, kullarına gönderdiği kitapların hepsinde, kibri ve gururlanmayı kötülemiş ve yasak etmiştir. Nahl suresinin yirmi üçüncü âyetinde mealen; (Allahü teâlâ, kibirli olanları elbette sevmez!) buyurulmaktadır. Peygamber efendimiz de, bir hadis-i şeriflerinde; (Kalbinde zerre kadar kibir olan Cennete girmeyecektir) buyurmuşlardır. İslam âlimleri buyuruyor ki: “Allahü teâlâ ilim, kudret gibi bütün sıfatlarından kullarına biraz ihsan buyurmuştur. Fakat, yalnız üç sıfatı kendine mahsustur. Bu üç sıfattan hiç bir mahlukuna vermemiştir. Bu üç sıfatı, Kibriyâ, Gani olmak ve Yaratmak sıfatlarıdır. Kibriyâ, büyüklük, üstünlük demektir. Gani olmak, başkalarına muhtaç olmamak, her şey Ona muhtaç olmak demektir.” Bunun için kibirlenmek, Allahü teâlânın sıfatına, hakkına tecavüz etmek olur. Allahü teâlâ, kullarına karşı mütekebbirdir. Zira O, kibriyâ sahibidir. Azamet, büyüklük ve kibriyâ, yücelik ancak Allahü teâlâya mahsustur. Hadis-i kudside; (Azamet ve kibriyâ bana mahsustur. Bu iki sıfatta, bana ortak olmak isteyenlere, çok acı azap ederim) buyuruldu. Tekebbür edene, yani kibir sahibi olana karşı tekebbür etmek caizdir. Kibir sahibine tekebbür etmek, sadaka vermek gibi sevaptır. Kibir sahibine karşı tevazu eden kimse, kendisine zulmetmiş olur. Bid’at sahiplerine ve kibirli zenginlere karşı da tekebbür etmek caizdir. Bu tekebbür kendini yüksek göstermek için değildir. Onlara ders vermek, gafletten uyandırmak içindir. Takıyyüddin Sübki hazretleri; “Çok iyi anlayıp gördüm ki, bütün fesadın başı kibirdir. Kibir, şeytanın büyüklenip kendini beğenmesi ile işlenen ilk günah oldu. Kalbde kibir, büyüklenme hasıl olduğu zaman, kendisini büyük görüp, başkalarını aşağı görür. Kibir, kalbi nasihat kabul etmekten ve emre itâat etmekten alıkoyar” buyurmaktadır. Bâyezid-i Bistâmi hazretleri bir gün yolda giderken yanından geçen bir köpeği görür ve köpeğe değip necâset bulaşmasın diye elbisesini toplar. O anda köpek, Allahü teâlânın kudreti ile dile gelip; "Benden sana bulaşacak kir, üç defa yıkamakla temiz olur. Ama senin nefsindeki kibir kiri, yedi deryâda yıkansa temiz olmaz" der. Kibriya yani üstünlük, yalnız Cenab-ı Hakka mahsustur. Sonradan yaratılan, dünyaya gelmesi ve ölmesi kendi elinde olmayan bir insana, kibirlenmek mi yakışır yoksa tevazu göstermek mi? İmam-ı Zeynelabidin hazretleri buyuruyorlar ki: “Kibir sahipleri benim çok garibime gidiyor. Kendilerinin bir damladan meydana geldikleri, sonra da çürümüş, kokmuş leş olacaklarını bildikleri halde yine de kibirlenirler; bunlar neyine güvenirler!” Müslüman, kibirli olmaz, olamaz. Bir kimse kibirliyse, onun Müslümanlığında ve aklında noksanlık vardır. Zira Ahmed bin Hanbel hazretleri; "Kibir taşıyan kafada, akıla rastlayamazsınız" buyurmaktadır. Kibirli kimse, saadet kapısından içeri giremez. Kendini beğenen, kendini üstün gören, kendini kabiliyetli gören, kendini iyi gören bir kimse, saadet kapısının dışında dolaşır, kapıdan içeri giremez. Kibirli kimse, kibrini kırarsa, kibrini yıkarsa o zaman saadet kapısından içeri girer. Kibir, bütün saadetlere engel bir duvar gibidir. Bu kibir duvarı, saadet kapısını açmaya engeldir. Diğer günahlar, kibir gibi değildir. Allah hepimizi affetsin. Hepimizin günahları vardır. Fakat elhamdülillah Müslümanız. Ancak Müslüman kibirli olamaz. Eğer kibirliyse, o kimsede noksanlık var demektir. Bu çok mühim bir ölçüdür. Kibirden kurtulmanın tek çaresi ise, kibirli olmayanlarla beraber olmaktır. Allahü teâlâdan ve Onun dininden bahsederek sohbet etmektir. Allah adamlarını ve Müslümanları Allah rızası için sevmek ve sevilmektir. Hiç kızmamak, gücenmemek, darılmamak, haddini bilmek, kusurunu görmek, ayıbını görmektir. İslam âlimleri, akıllı olmak lazımdır buyurmuşlardır. Akıllı insan, karşısındakinin iyi tarafını, kendisinin kötü taraflarını gören kimsedir. Karşısındakinin kötü tarafını gören kimse, akıldan mahrumdur. Kendisinin iyi taraflarını gören kimse de, akıldan mahrumdur. Demek ki akıllı insan, akıllı, iyi bir Müslüman, daima Müslümanların iyi taraflarını görür, o iyi taraflarına aşık olur. Kendisinin iyi taraflarını göremez. Dolayısıyla daima arkadaşlarına muhtaçtır. Arkadaşlarına muhtaç olmayan, onun hizmetine, duasına ihtiyaç duymayan mahvolmuştur. İşte o, felakettedir. İnsanoğlu, nefsinin esiri olunca, her şeyi yapacağını, her şeye sahip olacağını zanneder. Ölümü unutur, hiç ölmeyecekmiş gibi hareket eder. Ele geçireceği şeylerde çok acelecidir, sabırsızdır. Halbuki insan, acele etse de, here şeye sahip olmayı arzu etse de, Allahü teâlânın takdirinden başkası olmaz. Rabbimizin emri olduğu için sebeplere yapışıp neticeyi sabırla beklemek lazımdır. Kızmak, sinirlenmek kibirdendir. Aceleci, sabırsız olmak, şeytandandır. Her iki hâl de, insanı felakete sürükler. İnsan aceleci, sabırsız da olsa, iş olacağına varacaktır. Netice olarak, İslam âlimlerinin buyurduğu gibi: "Kibir, her iyiliğe, her fazilete, her güzelliğe ve her başarıya engeldir."

.Kendine hayrı olmayanın 5/2/2004 Kendisine hayrı olmayan kimsenin, başkasına hayrı olmaz. İnsan kendisi için hayır işlemezse, kendisine iyilik yapmazsa, insanlar da ona hayır ve iyilik yapmaz. Abdullah ibni Vehb hazretleri; "Kişinin beğendiği şeyi başkası için de beğenmesi güzel olur. Çünkü kendisine faydası olmayanın, başkasına faydası olmaz" buyurmuştur. Kendisine hayrı olup olmadığını merak eden bir kimse, beş vakit namaza verdiği öneme baksın. Zira, şartlarına uyarak doğru kılınan namaz, her hayrın anahtarı, her derdin ilacıdır. Müslüman olduğu halde namaz kılmayan kimse, kendine kötülük etmiş olur. Kendine kötülük eden bir kimse de, başkasına iyilik edemez. Vakitlerini zayi eder, boşa harcar. Vakitlerini lüzumsuz bir şekilde harcayan kimseyi ise, Allahü teâlâ sevmez. Zira hadis-i şerifte; (Bir insanın malayani ile vakit geçirmesi, Allahü teâlânın, onu sevmediğinin alametidir) buyurulmuştur. Malayani, faydasız iş demektir. Bir farzı yapmayıp, bunun yerine, nafile ibadet yapmak, malayani ile vakit geçirmek olur. Abdullah-ı Ensâri hazretleri de: "Allahü teâlânın bir kulunu sevmediğinin alameti; o kulun, kendisine faydası olmayan boş şeylerle meşgul olmasıdır" buyurmuştur. Kendine hayrı olmayan, başkasına hayırlı olamaz, kendine acımayan, başkasına acıyamaz. Kendine acımayana da, hiç kimse acımaz. Zira “Men, lâ yerham, lâ yurham!” buyurulmuştur ki, acımayana acınmaz demektir. Ayrıca “Kendi zararını isteyene, hiç acınmaz!” sözünü de herkes bilir. Merhametli olan, merhamete kavuşur. İkram edene, ihsan olunur. İnsanların kusurlarını örtenin, ayıpları örtülür. Peygamber efendimiz buyuruyor ki: (Birbirlerine merhamet edenlere, Allahü teâlâ merhamet eder. O, merhamet edicidir. Yer yüzünde olanlara merhamet ediniz ki, gökte olan melekler de, size merhamet etsin.) Mevlanâ Celaleddin-i Rumi hazretleri, bütün mahlukâta karşı merhametli idi. Bir gün bir talebesine bir kuruş verip ekmek aldırdı. Ekmeği eline alıp bir viraneye gitti ve o ekmeği yeni yavrulamış bir köpeğe kendi elleriyle yedirdi. Talebesinin kendini takip ettiğini anlayan hazret-i Mevlanâ; -Bu hayvan yedi gündür açtır ve yavrularına şefkatle bakmış ve hiç yanlarından ayrılmamıştır. Resulullah efendimiz bir hadis-i şeriflerinde; "Merhametlilerin en büyüğü olan Allahü teâlâ, kullarından merhametli olanlara merhamet eder. Siz de Onun yarattıklarına merhamet ediniz ki, size de semâ ehli merhamet etsin" buyurdu dedi. Talebesi bu sözler üzerine; -Hayvanlara bile bu kadar merhametli olan siz, tabiatiyle ahbap ve dostlarınıza da merhamet edersiniz dedi. Bunun üzerine hazret-i Mevlanâ; -Evliyaullahın merhameti pek çoktur; bütün mahlukâta ve ahbaplarına da şüphesiz merhamet eder buyurdu. İnsanın kendine ve başkasına faydalı olabilmesi, doğru bir imana, doğru bir amele sahip olmasına ve bunlardaki samimiyetine bağlıdır. Bu hâl de temiz bir kalb ile mümkündür. Zira İmam-ı Rabbani hazretleri; “Kalb, Allahü teâlâdan başkasına tutulmuş ise, yıkılmış demektir. Bir işe yaramaz. Niyet doğru olmadıkça, hayırlı işlerin, yardımların ve âdete uyarak yapılan ibadetlerin, tek başına hiçbir faydası olmaz. Kalbin selamet bulması da, Allahü teâlâdan başka hiçbir şeye düşkün olmaması lazımdır. Yani her yapılan şey, O emrettiği, O beğendiği için yapılmalıdır” buyurmaktadır. İmam-ı Gazâli hazretleri, kendisinden nasihat isteyen bir talebesine yazdığı mektupta buyurur ki: “Ey oğlum! Nasihat vermek kolaydır. Nasihat kabul etmek güçtür. Çünkü, nefslerine uyanlara, dünya zevklerinin peşinde koşanlara, nasihat acı gelir, haramlar ise tatlı gelir. Bütün nasihatler, Peygamber efendimizden alınmıştır. Ondan gelmeyen nasihatler fayda vermez. Dünyaya yayılmış olan bu nasihatlerden birisi de şudur: (Allahü teâlânın, bir kuluna rahmet etmeyeceğine, ona gazap ve azap edeceğine alamet, dünyaya ve ahirete faydası olmayan şeylerle meşgul olması, zamanlarını lüzumsuz şeylerle öldürmesidir. Bir kimsenin ömründen bir sâati, Allahü teâlânın beğenmediği bir şeyde geçerse, ne kadar çok pişman olsa, üzülse yeridir. Bir kimse kırk yaşını geçtiği halde onun hayırlı işleri, yani sevapları, kötü işlerinden, yani günahlarından ziyâde olmadı ise, Cehenneme hazırlansın) Bu hadis-i şerifin manâsını iyi anlayanlara, bu nasihat yetişir.” Bazıları, Allahü teâlâyı sevdiğini söyler, fakat Ona isyan eder. Böyle sevgi olmaz. Eğer bu kimse, sevgisinde samimi olsaydı, Allahü teâlâya itaat ederdi. Çünkü seven, sevdiğine itaat eder. İnsanlar, Allahü teâlâya kulluk, ibadet etmek için yaratılmıştır. İnsan, saadete kavuşmak için yaratılış gayesine dikkat etmeli ve dünyaya düşkün olmaktan kaçınmalıdır. Dünya nimetleri geçicidir. Dünya ebedi kalınacak bir yer değildir. Dünya, ahirette saadete kavuşmak için bir binek gibidir. Sevinç yeri değil, ayrılık yeridir. Akıllı kimseler bu fani dünyaya düşkün olmayıp, kulluk vazifesini hakkıyla yapanlardır. Aksi halde “Zararına razı olana acınmaz” sözünün muhatabı oluruz. Nimetler ne zaman artar 5/9/2004 Nimet, insana faydalı olan, tatlı gelen şey demektir. İnsanların, sıhhatli, sağlam, rahat, neşeli yaşamalarına ve ahirette sonsuz saadete kavuşmalarına sebep olan faydalı şeylere nimet denir. Allahü teâlâ, çok merhametli olduğu için, kullarına lazım olan bütün nimetleri yarattı. Bunlardan nasıl istifade edileceğini, nasıl kullanacağımızı, Peygamberleri ile gönderdiği kitaplarında bildirdi. Bu bilgilere Din denir. Âdem aleyhisselamdan beri, Müslüman olsun veya olmasın, herhangi bir insan, bu kitaplara uygun yaşarsa, dünyada rahat ve huzur içinde olur. Cenâb-ı Hak, bütün insanlara, sayılamayacak kadar çok nimet, iyilik vermiştir. Bunların en büyüğü ve en kıymetlisi olarak da, Resuller ve Nebiler göndererek, saadet-i ebediyye yolunu göstermesidir. Nimetin kıymeti bilinmeyince, hakkı gözetilmeyince elden gider. Şükredilince ve hakkı gözetilince elde kalır ve artar. Müslümanlık nimetlerinin ortadan kalkmasına sebep, bunların kıymetinin bilinmemesidir. Elimizden alan Allahü teâlâdır. Allahü teâlânın âdet-i ilahiyesi şöyledir ki, iyi işleri sevdiği kullarına, kötü işleri düşmanlarına yaptırır. Allahü teâlâ Kur'an-ı kerimde İbrâhim suresinin yedinci âyetinde mealen; (Nimetlerimin kıymetini bilir, emrettiğim gibi kullanırsanız, onları arttırırım. Kıymetlerini bilmez, bunları beğenmezseniz, elinizden alır, şiddetli azap ederim) buyuruyor. Hadis-i şerifte de; (Allahü teâlâ, bazı kullarına dünyada çok nimet vermiştir. Bunları, kullarına faydalı olmak için yaratmıştır. Bu nimetleri Allahü teâlânın kullarına dağıtırlarsa, nimetleri azalmaz. Bu nimetleri Allah’ın kullarına ulaştırmazlarsa, Allah nimetlerini bunlardan alır. Başkalarına verir.) buyurulmaktadır. Muhyiddin ibni Arabi hazretleri de; “Kötülük edene iyilik yapan kimse, nimetlerin şükrünü yapmış olur. İyilik edene kötülük yapan kimse, küfran-ı nimet etmiş olur” buyurmaktadır. Her nimet için de böyledir. Şükretmek, o nimeti izin verildiği ve emredildiği yerde kullanmak demektir. Dil ile elhamdülillah veya çok şükür demek şükür etmek olmaz. Buna "hamd" denir. Hamd dil ile, şükür beden ile yapılır. Göz nimetine şükretmek için Allahü teâlânın bak dediği yere bakılır, bakma dediği yere bakılmaz. İman nimetine şükretmek için de, onu Allahü teâlânın diğer kullarına ulaştırmak gerekir. Ama doğru imanı, yani ehl-i sünnet itikadını. Her izzet ve her nimet, Allahü teâlâya, ihlâs ile itaat ve ibadet etmektedir. Her kötülük ve sıkıntı da, günah işlemekten hasıl olur. Herkese dert ve bela, günah yolundan gelir. Rahat ve huzur da, itaat yolundan gelmektedir. Kavuştuğumuz her nimet, hep Hakka imanın hasıl ettiği kardeşliğin neticesi ve Allahü teâlânın merhameti ve ihsanıdır. Gördüğümüz her musibet ve felaket de, hep kızgınlığın, nefretin ve düşmanlığın neticesidir. Bunlar ise, hakkı tanımamanın, zulüm ve haksızlık etmenin cezasıdır. İyilik yapana teşekkür edileceğini, herkes bilir. Bu, insanlık icabıdır. İyilik edenlere hürmet edilir. Nimet sahipleri, büyük bilinir. O halde, her nimetin hakiki sahibi olan Allahü teâlâya şükretmek, insanlık icabıdır. Aklın lüzum gösterdiği bir vazife, bir borçtur. İyilik edene teşekkür lazım olduğunu akıl da, İslamiyet de göstermektedir. Şükrün derecesi, gelen nimetlerin miktarına bağlıdır. Nimet, ne kadar çok ise, şükretmek lüzumu da çok olur. Unutmamak lazımdır ki, her nimet, külfet mukâbilidir. Hadis-i şerifte; (Allahü teâlânın bir nimet vermesini ve bunun devamlı olmasını isteyen, Lâ havle vela kuvvete illâ billah çok okusun!) buyuruldu. Bir gün Resulullah efendimizden duaların efdali hangisidir diye sorulduğunda; (Allahü teâlâdan âfiyet isteyiniz. İmandan sonra, âfiyetten daha büyük nimet yoktur) buyurdu. Müslümanlar, Allahü teâlâya tevekkül eder. Tevekkül, çalışmadan yatıp beklemek değildir. Tevekkül, çalışıp sebebine yapışıp, o sebebin tesirini Allahü teâlâdan beklemektir. Çalışmadan bana ver Yarabbi denmez. Namaz kılmadan, Yarabbi günahlarımı affet demeye benzer. Çalışmayıp herkese muhtaç kalanların, dini ve aklı noksan olur. İyi sebebe yapışan iyi netice alır. Çalışırken netice alamazsak, kabahati kendimizde aramalıyız. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: “Biz kuluz. Sahibimizin emrindeyiz. Başı boş değiliz. Her istediğimizi yapmaya serbest değiliz. İyi düşünelim! Uzağı gören akıl sahibi olalım! Kıyâmet günü utanmaktan, pişman olmaktan başka, ele bir şey geçmez. Gençlik çağı, kazanç zamanıdır. Mert olan, bu vaktin kıymetini bilip, elden kaçırmaz. İhtiyârlık herkese nasip olmaz. Nasip olsa da, rahat, elverişli vakit ele geçmez. Vakit de bulunsa, kuvvetsizlik, hâlsizlik zamanında, yarar iş yapılamaz. Bugün, her vaziyet elverişli iken, ananın babanın varlığı büyük nimet iken, geçim derdi olmayıp fırsat elde iken, güç kuvvet yerinde iken, hangi özür ile, hangi sebeple, bugünün işi yarına bırakılabilir? Peygamber efendimiz; (Yarın yaparım diyen helak oldu, ziyân etti) buyurdu. Eğer dünya işlerini yarına bırakırsan ve bugün hep ahiret işlerini yaparsan güzel olur. Fakat, bunun aksini yaparsan çok çirkin olur.”   .Kim kimi severse 5/16/2004 Dünyada, kim kimi severse, ahirette onun yanında haşrolacaktır. Bir kimse, Resulullah efendimize kıyâmeti sorunca; -Kıyâmet için ne hazırlık yaptın? buyurdu. -Allah’ın ve Resulünün sevgisini hazırladım deyince Peygamber efendimiz; -Sevdiklerinle beraber olursun buyurdu. Allahü teâlâyı ve Onun Peygamberini sevmek demek, emirlerini yapmak, yasaklarından sakınmak, bunlara karşı edepli, saygılı olmak demektir. Salihleri severek onlardan faydalanmak için, onların yaptıklarını yapmak lazım değildir. Çünkü, onların yaptıklarını yaparsa, o da, onlardan olur. Peygamber efendimiz bir gün; -Bir cemaati seven kimse, onların arasında haşrolunur buyurunca Ebu Zer Gıfâri hazretleri; -Yâ Resulallah! Bir kimse, bir cemaati sevse, fakat onların yaptıklarını yapmasa, nasıl olur diye arzetti. Peygamber efendimiz; -Yâ Ebâ Zer! Sevdiklerinle beraber olursun buyurdular. Hasen-i Basri hazretleri; “Sen iyilere, ancak onların iyi amellerini yapmakla kavuşabilirsin! Yahudiler ve hıristiyanlar, Peygamberlerini seviyorlar ise de, onlar gibi olmadıkları için, onların yanına gidemeyeceklerdir” buyurmuştur. İmam-ı Gazâli hazretleri de; “Salihlerin iyi amellerinden birkaçını veya hepsini yapmadıkça, yalnız sevmekle, onların yanına kavuşulamaz” buyuruyor. Abdullah-ı Ensâri hazretleri anlatır: "Birisi, rüyasında Peygamber efendimizi görür. Evliyadan bir grup ile bir yerde oturuyorlar. Herkes, Resulullah efendimiz dinliyor. Birden semanın kapıları açılır. Elinde ibrik ve leğen ile bir melek gelir. Melek, ibrik ve leğen ile herkesin önüne gelir, orada bulunanlar ellerini yıkarlar. Rüyayı gören kimse en sonda bulunur. Sıra ona gelince; -Leğeni kaldırın. O, bu tâifeden değildir diye bir ses işitilir. Melek de leğeni alıp götürür. O kimse, Peygamber efendimize dönerek; -Yâ Resulallah! Ben bunlardan değilim ama, biliyorsunuz ki, sizi ve bunları çok seven birisiyim der. Peygamber efendimiz de; -Bunlara muhabbet eden bunlardandır buyurur. Bunun üzerine melek, leğenle ibriği getirir, o kimse de elini yıkar. Peygamber efendimiz o kimseye dönüp tebessüm ederler ve; -Bize muhabbet ettikçe bizimlesin buyururlar. O kimse bu rüyadan sonra Allahü teâlânın sevdiklerinden biri olur." Doğru yolda gidenleri sevmek, onlarla tanışmak, görüşmek, onlar gibi olmaya özenmek, o büyüklerin sözlerini işitmek ve kitaplarını okumak, Allahü teâlânın nimetlerinin en büyüklerindendir ve Onun ihsanlarının en kıymetlilerindendir. Peygamber efendimiz, (Elmer’ü me’a men ehabbe) buyurdu. Yani, kişi, dünyada ve ahirette sevdiği ile beraber olur. Bunun için din büyüklerini seven kimse, onlarla beraber olur. Herkes neyi severse onun zikrini çok eder. Allah'ı seven Allah'ı, Resulullahı seven Onu, evliyayı seven evliyayı çok zikreder, anar. Yani hiç hatırından çıkarmaz. Nitekim çocuklarını, hanımını, tarlasını, bağını, bahçesini, parasını seven bunları hiç gönlünden çıkarmadığı gibi. Herkes kalbini yoklarsa kimi çok sevdiğini anlar. Herkes sevdiği ne emrettiyse onu cânı gibi yerine getirir. Bazısını yapar, bazısını yapmazsa sevgisi az, hiç tutmazsa sevmediği anlaşılır. Süfyân bin Uyeyne hazretleri; "Allahü teâlâyı seven, Allahü teâlânın sevdiklerini de sever. Allahü teâlânın sevdiklerini seven, Allahü teâlânın rızası için sever" buyurmaktadır. İmam-ı Rabbani hazretleri de buyuruyor ki: “Sevgi, sevgilinin dostlarını sevmeyi, düşmanlarına düşmanlık etmeyi gerektirir. Bu sevgi ve düşmanlık, âşıkların elinde ve iradesinde değildir. Seviyorum diyen bir kimse, sevgilisinin düşmanlarından uzaklaşmadıkça sözünün eri sayılmaz. Buna yalancı denir. Sevgi, sevgilinin her şeyini sevmeyi gerektirir. Büyükler, “Sevdiğin zatı inciten kimseye gücenmez isen, köpek senden daha iyidir” demişlerdir. Allahü teâlânın düşmanlarını sevmek, insanı Allah’tan uzaklaştırır. Onun düşmanlarından uzaklaşmadıkça, sevgiliye dost olunmaz.” Bir cemaati seven kimse, ya onların bütün amellerini ve ahlakını edinmiştir veya hiçbirini edinmemiştir. Yahut da, birkaçını yapmıştır. Hepsini yapabilen, onlardan olur ve onlarla olur. Onlara olan sevgisi, onu da tam onlar gibi yapmıştır. Sevdiklerine hiç uymayan, onlara hiç benzemeyen kimse, onlardan hiç olamaz. Sevgisi, sözde kalır. Yalnız sözde kalan sevmeye, sevmek denilmez. Sevdiklerinin birkaç ameline uyan kimse ise, imanda uymamış ise, onlardan olamaz. Onları seviyorum demesi hiç doğru olmaz. Onun kalbinde, onlara sevgi değil, düşmanlık vardır. Kişi, sevdikleri gibi inanıp, taat ve ibadetlerde, onlara tam uymazsa, beğenmediği için uymamış ise, seviyorum demesinin yine faydası olmaz. Onlarla birlikte olamaz. Gücü yetmediği, nefsine hâkim olmadığı için, hepsine uyamamış ise, onlarla birlikte olmasına mani olmaz. Muhabbet edene muhabbet edilir. Seven sevilir. Unutmayan unutulmaz. Ve Peygamber efendimizin buyurduğu gibi: (Kişi, dünyada kimi severse, ahirette onun yanında olur.) Gönül susunca dil zehir kusar 5/23/2004 Dil, büyük bir nimettir. İyiliği de kötülüğü de büyüktür. Cennete de, Cehenneme de götürür. Cirmi küçük, cürmü büyüktür. İman ve küfür dildeki ifadeden anlaşılır. Dil, ya hak konuşur, ya bâtıl. Diğer uzuvların sahası dardır. Kulak sadece işitir, göz sadece görür. Dilin sahası geniştir. Hayır ve şer için geniş alana sahiptir. Abdullah bin Mübârek hazretleri, bir yolculuğunda, sahrada koyunlarını otlatan bir çocuğa rastlar. Çeşitli sualler sorar ve aldığı cevaplar karşısında hayran kalır ve çocuğa tekrar sorar: -Peki bu sahrada başka neler öğrendin? -Üç ilim öğrendim. Gönül ilmi, dil ilmi ve beden ilmi. -Bunlar nelerdir, ben bunları bilmiyorum. -Gönül ilmi şudur ki, Rabbim bana kalb verdi ve kendi mârifet ve muhabbeti yeri eyledi ki, bu kalb ile Onu bileyim. Onun sevdiklerine gönülde yer vereyim, sevmediklerine yer vermeyeyim ve böylelerinden uzak olayım. Dil ilmi şudur ki, bana dil verdi ve dili zikretmek, Onun ismini söylemek yeri eyledi. Bununla Onu hatırlatanları dile getirmeyi, Ondan bahsetmeyen sözden onu korumayı, böyle sözden uzak olmayı imâ etti. Beden ilmi şudur ki, bana beden vermiştir ve onu kendine hizmet yeri eylemiştir. Böylece Ona hizmet olan her şeyi yaparım, hizmet olmayan şeyi ise bedenimden uzaklaştırırım. Çocuğun bu cevabı üzerine Abdullah bin Mübârek hazretleri: -Ey çocuğum! Evvelki ve sonraki ilimler, senin bu söylediklerinin içindedir buyurmuştur. Bir söz söylerken hem kendimizin, hem de karşımızdakinin ahiretini düşünerek konuşmalıyız. Zira ağızdan çıkan söz, muallakta kalmaz, ya sağ tarafa veya sol tarafa yazılır. Çok konuşmak dostluğu bozar. Lüzumsuz konuşmak, ayıpları açığa çıkarır. Acı, sert söyleyenden, dostları, sevdikleri kaçar, uzaklaşır. Peygamber efendimiz; (Çok konuşan çok yanılır, çok yanılanın yalanı çoktur. Yalanı çok olan da Cehenneme layıktır) buyurmuştur. Abdullah bin Selam hazretlerinin Cennetlik olduğu bildirilince Eshab-ı kiram, kendisini Cennetlik eden amelinin ne olduğunu sordular. O da; “Boş söz konuşmam ve kimseye karşı kötülük beslemem” diye cevap verdi. Eğer bir kimsenin kalbinde darlık ve üzüntü, vücudunda bitkinlik ve halsizlik, rızkında eksiklik ve bereketsizlik olursa, bunun boş ve yersiz konuşmalardan meydana geldiğini bilmelidir! Dil söylemezse, kalb rahat eder. Sözü az, ameli çok olanın, gönül gözü parlar, açılır. Diline sahip olan, bedenine de sahip olur. Çünkü hadis-i şerifte; (Her sabah, bütün uzuvlar, yalvararak dile derler ki: Bizim hakkımızı gözetmekte, Allah’tan kork, kötü söz söyleme, bizi ateşte yakma! Bizim dine uyup uymamamız senin sebebinledir. Sen doğru olursan biz de doğru oluruz. Sen eğri olursan biz de eğri oluruz) buyurulmuştur. Sükut yani dile sahip olmak, yorulmadan yapılan ibadet, masrafsız takılan bir ziynet, hükümdarlığa muhtaç olmadan ele geçen bir devlet, duvara ihtiyaç duyulmadan yapılan kale, çalışmadan kazanılan zenginlik ve ayıpların kapatılmasıdır. Hazret-i Lokman hakime; -Bu makama nasıl yükseldin? diye sual edildiğinde; -Doğru konuşmak, emanete riayet etmek ve faydasız sözleri terk etmekle diye cevap vermiştir. Dil yırtıcı bir hayvan gibidir, serbest bırakılırsa sahibini parçalar. Sükut eden, hataya düşmekten, yalandan, dedikodudan, söz taşımaktan, kendini övmekten, boş konuşmaktan ve daha bir çok dil afetlerinden kurtulur. Çok konuşan hata eder. Eshab-ı kiram hep hayır konuştukları halde, yanlış konuşmak için değil, belki boş bir söz söyleriz diye sükut ederlerdi. Hazret-i Ebu Bekir, ağzına taş koyar ve; “Başa gelen bütün felaketler bundan gelir” buyururdu. Çok konuşanın dili sürçer, kalbi kararır. Kalbi kararan da, hata üstüne hata yapar ve kalb kırar da farkında bile olmaz. Diline sahip olan, dinini korur. Din büyükleri, talebelerine ve sevenlerine hep: “Bir kimsenin cahil olduğunun alameti şunlardır: Canlı-cansız her şeye kızar. Diline sahip olamaz ve sır saklayamaz. Parasını yerli yerince harcayamaz. Herkese güvenir. Dostunu düşmanını ayıramaz. Kötü kimselerle arkadaşlık eder” diye nasihat etmişlerdir. Dile sahip olmak, az konuşmak dinimizin emridir. Peygamber efendimiz; (Dilini tutan kurtulur) buyurmuşlardır. Susmak, açık bir hikmet ve güzel bir haslettir. Dilin susması kalbin susmasına, kalbin susması Rabbin mağfiretine sebep olur. İnsanın selameti dilini korumasındadır. Zira Resulullah efendimiz; (Selamet isteyen, sükut etsin, dilini tutsun!) buyurmuşlardır. Söz insanın terazisidir. Fazlası ziyan, azı vakardır. Az konuşan kınanmaz, üstelik itibarı da çok olur. Şaka, alay ve boş konuşmak ise, belaya yol açar. Vüheyb bin Verd hazretleri; “İbadet veya hikmet on kısımdır. Bunun dokuzu, sükut edip, konuşmamaktır” buyurmuştur. Kişi, dilinin altında gizlidir. Dil, irfan hazinesinin anahtarıdır. Çok konuşan, gönüldeki hizmet cevherini boşaltır. Kısacası: “Dil söylerse gönül susar, gönül susunca da, dil zehir kusar.”   .Başkasına yük olan alçalır 5/30/2004 Dünya lezzetlerine aldanmayan, Cennet nimetlerine kavuşur. İki âlemde aziz ve muhterem olur. Aksi olursa, insan zelil olur. Zira hazret-i Ömer, bir hadise üzerine; “Biz aşağı, bayağı insanlardık. Acem şâhlarının elinde esir idik. Allahü teâlâ Müslüman yapmakla bizleri şereflendirdi. Allahü teâlânın verdiği bu izzetten, bu şereften başka şeref ararsak, Allahü teâlâ bizi yine zelil eder. Her şeyden aşağı eder. İzzet, İslam’dadır. İslam’ın ahkâmına uyan, aziz olur. Bu ahkâmı beğenmeyip, izzeti, huzuru, saadeti başka şeylerde arayan zelil olur” buyurmuştur. Dinimiz, almayı değil vermeyi, yük olmayı değil, yük çekmeyi emir ve tavsiye etmektedir. Peygamber efendimiz; (Veren el, alandan yüksektir) buyurmuşlardır. Bir şeyler koparabilmek, dünyalık ele geçirmek, insanların zaaflarından istifade ederek onların sırtından geçinmek için yaltaklanmak yani temelluk etmek, kötü bir huydur. Zira hadis-i şerifte; (Temelluk, Müslüman ahlakından değildir) buyurulmuştur. Mevlanâ Celaleddin Rumi hazretleri, başkalarından bir şey istemeyi talebelerine yasak ederek; "Başkasına el açıp bir şey isteyen, bizim talebemiz değildir. Ona dünyada da ahirette de şefâat etmeyiz ve ondan uzak dururuz. Biz, talebelerimize daima vermeyi, ihsan ve ikramlarda bulunmayı, herkese karşı tevazu üzere bulunmayı, tatlı sözlü, güler yüzlü olmayı tavsiye ediyoruz. El açıp istemek bizim yolumuzda yoktur" buyururlardı. Ubeydullah-ı Ahrâr hazretleri de; "Tasavvuf, herkesin yükünü çekmek ve kimseye kendi yükünü çektirmemektir" buyurmuştur. İzzet ve şerefi, Allahü teâlânın dinine uygun olmayan hâllerde arayan kimseyi, Allahü teâlâ, hor-hakir ve zelil eder. Peygamber efendimiz, Müslümanı; (Müslüman, diğer Müslümanların elinden ve dilinden zarar görmediği kimsedir) buyurarak tarif etmişlerdir. Ayrıca Resulullah efendimiz; (Kendin için istediğini, insanlar için de istemek, kendin için istemediğini insanlar için de istememek) buyurarak, nasıl olmamız gerektiğini bildirmişlerdir. Senâullah-i Pâni püti hazretleri; "Ne istersen yap, fakat, insanlara eziyet ve sıkıntı verme yolunu seçme. Çünkü dinde bunun gibi büyük günah yoktur" buyurmuştur. Seyyid Emir Hazma hazretleri, hocası Mevlanâ Ârif hazretlerinden naklederek buyuruyor ki: “Yükünüzü çekecek bir dost isterseniz, bu çok az bulunur. Eğer yükünü çekeceğiniz birini ararsanız, bütün dünya size dosttur." Mevlanâ Hâlid-i Bağdâdi hazretleri de talebelerine ve sevenlerine hitaben buyurur ki: "Size önemle sünnet-i seniyyeye yapışmanızı; cahiliye âdetlerinden ve pek aşağı olan bid'atlerden sakınmanızı; gösterişe kapılmamanızı; halktan, bedeni beslemeye çok ehemmiyet verenlere, kendilerinden bir şey beklemek suretiyle makam ve mevki sahipleri ile görüşmeyi terk etmenizi tavsiye ederim. Çünkü bu şekilde onlarla görüşmek, onların lekelendiği şeylerle siz de lekelenmiş olursunuz. Şunu iyi biliniz ki, sizin bana en sevgiliniz; dünya ehline alakası en az olanınız, başkasına yük olmayanınız, fıkıh ve hadisle meşgul olanınızdır." Hâris el-Muhasibi hazretleri, nasihat isteyen bir talebesine; “Hiç kimseyi incitme. İster az ister çok olsun veya ihtiyacın olsun yahut da olmasın hiçbir halde kendi yükünü kimseye yükleme. İnsanlardan hiçbir şey bekleme ve sahip oldukları hiçbir şeye göz dikme!” buyurmuştur. Hayırlı insan, ailesine ve çocuklarına faydalı olandır. Her hayır ve fayda ise, İslamiyet’in içindedir. Dinimiz de, insanların sıkıntısını, yükünü çekmemizi emretmektedir. Buna uyan, rahat eder. Dünyada da, ahirette de aziz olur. Allahü teâlânın kullarına hizmete edene, onların yükünü alana, Cenab-ı Hak yardımcı olur. Seyyid Emir Hazma hazretleri, kendisinden nasihat isteyen birine şöyle buyurur: “Bizi sevenler, Resulullah efendimizin sünnetine uyarlar. Yani İslamiyet’e uyarlar. Haram işlerden ve haram yemekten sakınırlar. İnsanların yükünü çekip, kimseye yük olmazlar. Şöhretten sakınırlar. Müslümanlara acıyarak, onlara yumuşak davranırlar. Daima Allahü teâlâdan korkarlar ve günahlarının affedilmesi için yalvarırlar. Gıybet etmezler. Dünyaya, dünyanın rahatlığına ve ziynetine güvenmezler. Salihlerin ve Eshab-ı kiramın yolunda ve onların ahlakı üzere olurlar. Büyükleri inkâr etmezler ve bid'at ehline uymazlar.” Para, şan şöhret insanı rahatlatmaz. İslamiyet ile kontrol altına alınmazsa, insanı dünyada ve ahirette perişan eder. Yanan bir evden birini kurtarmak çok büyük sevap olduğu halde, Cehennem ateşinden kurtarmak yanında hiç kalır. Bir kişi daha yanmaktan kurtulsun diye uğraşmalı. Hiç kimse yanmasın düşüncesinde olmalı. Dünyada iken, Allahü teâlânın dinine razı olduğu şekilde doğru hizmet edenler, Allahü teâlânın kullarının müşküllerini halledenler, mahşerde, tahtlar üzerinde, kürsülerde, gölgelerde oturacaklardır. Dünyada ve ahirette aziz olmak isteyen, kimseye sıkıntı vermez, yük olmaz; herkesin sıkıntısını ve yükünü çekmeye, gücü nispetinde gayret gösterir. Kısacası: “Yük çeken aziz, yükünü çektiren ise, zelil olur.” .Yumuşak ve mülayim olan kazanır 6/6/2004 İnsan davranışlarında sertlik, iticilik ve korkuyu, yumuşaklık ise, sıcaklığı, şefkati, merhameti ve sevgiyi doğurur. Korkutarak elde edilen başarı, yıkılmaya, sevgi ile elde edilen muvaffakiyet ise, artmaya, büyümeye mahkumdur. Bunu için Resulullah efendimiz; (Allahü teâlâ refiktir. Yumuşaklığı sever. Sertlik edenlere vermediği şeyleri yumuşak davrananlara ihsan eder. Başkalarına vermez) buyurmuşlardır. Enes bin Mâlik hazretleri, “Resulullah efendimize on sene hizmet ettim. Bu zaman içinde bana incindiğini, sert söylediğini hiç görmedim” buyurmuştur. Peygamber efendimizin bu güzel hâli, Âl-i İmran suresinin yüz elli dokuzuncu âyetinde mealen: (Yanında bulunanlara yumuşaklık ve tatlılıkla muamele etmen, Allahü teâlânın sana bir kerem ve rahmetidir. Eğer kötü ahlaklı olup, sert davransaydın etrâfındakiler dağılırlardı) buyurularak övülmektedir. Çelebi Cemâleddin efendi, hiç kızmaz, dostuna, düşmanına aynı muamelede bulunurdu. Onun bu geniş müsâmahakâr hâlini anlayamayanlar; -Bu kadar yumuşaklığın, insanlara karşı bu kadar tahammül ve sabır göstermenin manâsı nedir? Diye sual ettiklerinde; -Hilm, yumuşaklık kılıcı, demir kılıçtan, hatta yüz zafere sebep olan kılıçtan daha keskindir diye cevap vermişlerdir. İmam-ı Rabbani hazretleri de, buyuruyor ki: “Allahü teâlânın emirlerini yapmak ve yasaklarından kaçmak lazım olduğu gibi, insanların haklarını ödemek ve onlarla iyi geçinmek de lazımdır. (Allahü teâlânın emirlerini büyük bilmek ve Onun yarattıklarına acımak lazımdır) hadis-i şerifi, bu iki hakkı yerine getirmenin lazım olduğunu göstermektedir. Bu iki haktan yalnız birini gözetmek kusur olur. Bundan anlaşılıyor ki, insanlardan gelen sıkıntılara katlanmak lazımdır. Onlarla iyi geçinmek vaciptir. Kızmak iyi olmaz. Sert davranmak yakışmaz.” Hazret-i Hasan ile hazret-i Hüseyin bir gün çölde gidiyorlardı. Bir ihtiyarın abdest aldığını gördüler. Adamcağız abdesti doğru almıyor, şartlarına uymuyordu. Yaşlı olduğu için, böyle abdest sahih olmaz demeye de sıkıldılar. Yanına giderek; -Efendim, biz iki kardeş, birbirimizden daha iyi abdest aldığımızı söylüyoruz fakat buna bir karar veremiyoruz. Biz bir abdest alalım. Siz de hangimizin haklı olduğunu bize bildirin olur mu dediler. Adamcağız bu teklifi kabul edince, önce hazret-i Hasan, sonra da hazret-i Hüseyin güzel bir abdest aldılar. İhtiyar, bunlara dikkatle bakıyordu ve sonunda; -Evlatlarım! Abdest almasını şimdi ben sizden öğrendim meğer yanlış alan benmişim demiştir. İbrâhim aleyhisselam, bir gün 200 mecusiye ziyafet vermişti. Ziyafetten memnun kalan Mecusi topluluğu, İbrâhim aleyhisselama; -Bize ne emredersen yapalım dediler. İbrâhim aleyhisselam da; -Sizden bir dileğim var, buyurdu. -O nedir? dediklerinde, -Benim Rabbime bir kere secde etmenizi istiyorum dedi. Kendi aralarında müzakere ettiler ve; “Bu ihtiyarın ihsanları, ziyafetleri meşhurdur. Bunu kırmayıp, bunun Rabbine bir kere secde eder, sonra gidip yine tanrılarımıza tapınırız. Bir zararı olmaz” diye karar verip secdeye gittiler. Onlar secdede iken, İbrâhim aleyhisselam; (Yâ Rabbi! Gücümün yettiği bu kadar! Daha fazlasını yaptırmak benim elimden gelmiyor. Bunları hidayete, saadete kavuşturmak, ancak senin kudretindedir. Bunlara Müslümanlık nasip eyle!) diye dua etti ve duası kabul olup, hepsi Müslüman oldu. İnsanlara karşı sert veya yumuşak davranılması konusunda şöyle bir hikaye anlatılır: Rüzgarla güneş, hangisinin daha güçlü, kudretli olduğu üzerinde konuşurlar. Rüzgar, gücüne güvenip; “Ben senden kudretliyim”, Güneş de; “Her zaman kaba kuvvet işe aramaz” der. Sonunda tecrübe etmeye karar verirler. Rüzgar güneşe, “Senden daha kudretli olduğumu şimdi sana göstereceğim. Bak şu ihtiyarın paltosunu sırtından nasıl çıkartacağım, gör!” der. Rüzgar kuvvetle esmeye başlar. İhtiyar, açılan paltosunun iki yakasını hemen elleri ile sıkıca tutar. Rüzgar, paltoyu sırtından bu hâliyle atamayacağını anlayınca, fırtınaya dönüşür, ama ihtiyar paltosuna daha çok sarılır. İşi sağlama almak için de düğmelerini iyice ilikler. Bunun üzerine güneş, “Sen beceremedin, bak şimdi ben güzellikle, tatlılıkla ihtiyarın paltosunu şimdi nasıl çıkarttıracağım, gör” der. Saklandığı bulutun arkasından çıkan güneş, bir gülümsemeyle, tatlı bir sıcaklıkla ortalığı ısıtıverir. İhtiyar terlemeye başlar, sonunda kendiliğinden paltosunu çıkarır, neşe içinde yoluna devam eder... Güneş rüzgara dönerek, “Gördün mü? Tebessüm, sıcak ilgi, nezâket ve dostluk, sertlikten kudretlidir. Gerçekte kuvvetli olmak, insanlara bir işi zorla yaptırmak değil, kendiliğinden yapacak hâle getirmektir” der. İsâ aleyhisselam, bir gün havârileriyle beraber yahudilerin yanından geçiyordu. Oradakiler, kendisine çok kötü şeyler söylediler. Bu sözlere rağmen onlara iyi ve tatlı cevaplar verdi. Yanındakiler; -Onlar, sana kötülük yapıyor, sen ise onlara iyi şeyler söylüyorsun dediklerinde, buyurur ki: “Herkes, başkasına, yanında bulunandan verir.” . Hak ağırdır ve acıdır 6/13/2004 Hak ağırdır. Ağır olduğu kadar da acıdır. Ve aynı zamanda faydalıdır. Hak sözü kabul etmek, nefslere ağır gelir. Bunun için, Peygamberler, davetlerine başladıkları zaman, hep itirazla karşılaşmışlardır. İslam âlimlerine itiraz edilmesinin sebebi de, yine nefse, hak sözün ağır gelmesindendir. Bâtıl ise, hafif ve aynı zamanda belalı ve zararlıdır. Bâtıl olan sözler ve işler, nefslere tatlı gelir. Nefslerine tâbi olanlar, sonu zararlı ve belalı olan bâtıl yollara maalesef iltifat etmektedirler. Müslüman, Hakka ve doğruya aşıktır. Bunun için kendini hep kusurlu ve hatalı kabul eder. Zaten mertlik de, suçu kendinden bilmektir. Peygamber efendimiz; (Haklı olduğu halde dahi, münakaşa etmeyen kimseye, Cennette bir köşk verilecektir) buyurmaktadır. Resulullah efendimiz bir gün Mu’âz ibni Cebel hazretlerine hitaben buyurdu ki: (Yâ Mu’âz! Sana vasiyet ederim ki, takvâ üzere ol! Hep doğru söyle. Ahdine sadık ol. Emanete hıyânet etme. Yetimlere merhamet et. Komşunun hakkını gözet. Kimseye kızma. Hep tatlı konuş. Her Müslümana selam ver. Kur’an-ı kerimin yolu olan fıkıh bilgilerini öğren ve bu bilgilerden ayrılma. Her işinde ahireti düşün. Hesap gününe hazırlan. Dünyaya gönül bağlama. Hep güzel, faydalı işler yap. Hiçbir Müslümanı kötüleme. Yalancı şahitlik yapma. Doğru sözü kabul eyle!) Her şeyin, her işin bir gayesi bir kıblesi vardır. Müslümanın hedefi ise, Cenab-ı Hakkın rızası ve sonsuz saadet yurdu olan Cennet nimetlerine kavuşmaktır. Bunun için esas gaye, imanla ölmek, ölürken de Allah diyebilmektir. Allah’ı unutarak iş yapan, Cehennem ateşini talep etmektedir. Hak, doğru tektir. Bunu kabul etmek ise güçtür. Hakkı kabul ettirmek için zorlamak da, doğru değildir, çünkü münakaşa çıkar. Fizikte bir kaide vardır. Artı artıyı, eksi eksiyi iter. Zıt kutuplar ise, birbirini çeker. İki taraf da ben haklıyım derse, neticede kavga çıkar, geçim olmaz. Bir evde bile, karı kocadan birisi fâni yani yok olursa, o evde geçim olur. İkisi de diri ise geçim olmaz. Hakkın, doğrunun kabul edilmemesi, kibirdendir. Kibir ve bunu benden başkası bilmemelidir iddiası ise, insanları daima yalnız bırakır ve sevimsiz kılar. Çünkü bunun dibinde karşı tarafa güvensizlik vardır. Güven ise, sevginin barışın ve başarının temelidir. Güvenin kaybolduğu yerde hayat durur ve insanlar birbirine düşman olur, merhamet kaybolur. Bunların yuvaları yıkılır ve cenazelerine kimse gelmez olur. Halbuki, birlikte, beraberlikte, kardeşlikte, anlaşmada yani cemaatte rahmet vardır. İtiraz etmeyen, Hakkı kabul eden ve kendini beğenmeyip haramlardan sakınanın kabına, rahmet dolmaya başlar, ihlâsı artar, istifade etmeye başlar. İşte bu istifadenin hasıl olup olmadığı, kimseye yük olmayıp, herkesin yükünü çekmeye başlaması ile anlaşılır. İtiraz eden, doğruyu kabul etmeyen kimse, sevimsiz ve asık suratlı olur. Güler yüzlü olmayanın ise, insanların itimadını, sevgisini kazanması zordur. Cömert olmayan, vermekten hoşlanmayan kimse de, insanların sevgisini kazanamaz. İhlâslı olmayanın, yani sırf Allah rızasını gözetmeyenin, yaptığı hizmetlerde insanlardan takdir veya maddi bir karşılık bekleyenin ise, ihlâsı zedelenir. Allahü teâlâ da, ihlâssız kimseyi muvaffak kılmaz. Doğruyu kabul ettirmekle değil, anlatmakla memuruz. Çünkü kalbleri çeviren Cenab-ı Hak’dır. Herkese iyilik yapamayız; fakat, hiç kimseye kötülük yapmaya da hakkımız yoktur. Herkes konuşurken hep Ben der. Benim dediğim, benim düşüncem, benim görüşüm diyerek kendini beğenir. Kendini beğenen kimsenin Hakkı kabul etmesi ise çok çok zordur ama imkansız değildir. Zira her insanda şef olmak arzusu vardır. Bu, insanın tabiatında vardır. Bu hâl yalnız yüzü ahirete dönük olanlarda olmaz. Her şeyin dayandığı bir temel vardır. Sevginin dayandığı temel ise, karşılıklı güvendir. İnsan güvendiği ve çok sevdiği biri için hayatını feda eder. Güven varsa, sevgi de vardır. Güven ve sevgi varsa, başarı da vardır. İnsanları, başarılı olmaları için zorlamak doğru değildir. Aksine onların, bulundukları yerde mutlu olmalarını sağlamalıdır. O da, güven ve sevgi ile olur. Zaten bir kimse, birini severse, ona güvenir. Seven ve güvenen kimse, Hakka itiraz etmez, onu zevkle kabul eder. Hakkı kabul etmemekte en büyük tehlike, kibirlenmektir. Dünyada verilen bazı payelerle kibirlenen kimse, sonunda perişan olur. Kalbinde zerre kibir bulunan kimse, Cennete giremez. Hiç kimse elbise veya etiketinden dolayı makbul olamaz. Zira Müslümanın şerefi, ilim ve edep sahibi olmasıyladır. Mal, mülk, makam hepsi geçicidir. Kalıcı olan, Hakkı kabul edip, Ona ittiba etmektir. Zaten; (İnsanın şerefi, kıymeti, ilmi ve edebi ile ölçülür. Malı ve baba ve dedeleri ile değil!) buyurulmuştur. Şu beyit de her şeyi özetlemektedir: “Mâl ve mülke olma mağrur, deme var mı ben gibi. Bir muhâlif yel eser, savurur harman gibi.”   . İmanlı olmanın şükrü 6/20/2004 Herkese her nimeti gönderen, her şeyi var eden, her varlığı, her an varlıkta durduran yalnız Allahü teâlâdır. İnsanlarda görülen iyi ve üstün sıfatlar, cenâb-ı Hakkın lutfü ve ihsanıdır. Hayatımız, aklımız, ilmimiz, gücümüz, görmemiz, işitmemiz, söyleyebilmemiz, hep Ondandır. İnsanları güçlüklerden, sıkıntılardan kurtaran, duaları kabul eden, dertleri, belaları gideren, rızkları yaratan ve sahiplerine ulaştıran yalnız Odur. Allahü teâlâ, nimetlerini, ihsanlarını, dostlarına ve düşmanlarına saçıyor. Bütün nimetlerinin en üstünü, en kıymetlisi olarak da, doğru yolu, saadet ve kurtuluş yolunu gösteriyor. Yoldan sapmamak ve Cennete girmek için teşvik buyuruyor. Cennetteki sonsuz nimetlere ve kendi rızasına, sevgisine kavuşabilmemiz için, sevgili Peygamberine iman etmemizi ve uymamızı emrediyor. Allahü teâlânın kullarına ihsan ettiği nimetlerin en büyüğü, kendini onlara tanıtıp, iman etme nimeti ile kullarını şereflendirmesi, kıymetlendirmesidir. Her nimete şükretmek lazım olduğu gibi, bu nimete de şükretmek lazımdır. Zira sure-i İbrâhimin yedinci âyet-i kerimesinde mealen; (Şükrederseniz, verdiğim nimetleri elbette arttırırım) buyurulmaktadır. Nisâ suresinin, yüz kırk altıncı âyet-i kerimesinde de mealen; (İman eder ve nimetlere şükrederseniz, Allahü teâlâ, size azap etmez!) buyurulmaktadır. Her verilen nimet, bir külfet karşılığıdır. Gelen nimetler ne kadar çoksa ve ne kadar büyükse, mesuliyeti ve şükrü de o nispette büyük ve çok olur. İnanmak yani iman, çok mühimdir. İman, ufak bir şüpheyi götürmez. Şüphesi olan kimse, din âlimlerinden şüphesini sorarak ve öğrenerek, gidermelidir. Aksi takdirde, iman nimeti, elden gider. İmansız insan, dünyanın en bahtsız insanıdır. Çünkü, ebediyen Cehennem azabında yanmaya mahkumdur. Bu sebepten dolayıdır ki, en büyük nimet, iman nimetidir. İmanlı olmanın şükrü ise, Müslüman olarak birbirimizi sevmektir. Bu çok önemlidir. Peygamber efendimiz; (Bir kimse din kardeşini severse, bu sevgisini ona bildirsin!) buyurmuşlardır. Ayrıca herkes, sevdiğiyle beraber olacaktır. Dünyada kimi seviyorsa ahirette de onunla beraber olacaktır. Kızdığı kimse ile değil, sevdiği kimse ile beraber olacaktır. Zira Peygamber efendimiz: (Herkes sevdiği ile beraber olur) buyurmuşlardır. Müminlerin birbirini sevebilmesi, öncelikle Resulullah efendimizi sevmesine bağlıdır. Zira Peygamber efendimiz; (Bir kimse, beni kendi nefsinden ve ehlinden ve bütün insanlardan daha çok sevmedikçe, bana iman etmiş olmaz) buyurmaktadırlar. Birbirini sevenler, birbirlerinde hata, kusur, ayıp aramazlar. Dedi-kodu yapmazlar, gıybet etmezler. Beraber olmaktan zevk alırlar. Göremediği, konuşamadığı zamanlarda, birbirlerini özlerler. Kavuşmak, bir araya gelmek için can atarlar. Zira muhabbet, sevmek demek, hep beraber olmayı istemek, beraber olmaktan zevk, lezzet duymak demektir. İnsan sevdiğini hiç unutmaz. Muhabbetin yeri kalbdir. Kalbleri birbirine bağlıyan bağ ise, muhabbet, sevgi bağıdır. İmam-ı Gazâli hazretleri, Sultan Sencer'e hitaben buyurur ki: “Ey Sultan! Hak teâlâ, sana nimet olarak; doğru iman, güler yüz, güzel ahlak ve iyi ameller ihsan etmiştir. Bunlardan iyi amel işlemek senin elinde, diğerleri ise, hediye-i ilâhidir. Madem ki Allahü teâlâ bu nimetleri sana ihsan etmiş, sen de dördüncüden, iyi amel etmekten kendini mahrum etme ki, küfran-ı nimet etmiş olmayasın. Zira Allahü teâlâ, yarın kıyâmet günü, herkesi hesaba çekecek ve "Benim nimetimin hakkını nasıl edâ eylediniz, nasıl yerine getirdiniz?" buyuracaktır.” Şükür demek, Allahü teâlânın verdiği nimeti, ona karşı isyânda kullanmamak demektir. Nimeti elden kaçırmamak için de, onun şükrünü yerine getirmek lazımdır. Allahü teâlâ Musa aleyhisselama hitaben; (Yâ Musa! Bir kimse kendine verdiğim nimeti benden bilip kendinden bilmezse, nimetlerimin şükrünü edâ etmiş olur. Bir kulum rızkını kendi çalışması ile bilip, benden bilmez ise, nimetin şükrünü edâ etmemiş olur) buyurmuştur. Cehennemden kurtulmak önce iman etmekle, sonra da emir ve yasakları öğrenip bunlara uygun hareket etmekle mümkündür. Bilmeden yapılan ibadetler makbul değildir. Çünkü, dört rekat olarak emredilen bir namaz, beş rekat olarak kılınamaz. Kılınırsa yanlış olur, kabul olmaz. Bunun için ilmihâl bilgilerini öğrenmek şarttır. Zira cahil sofu, şeytanın maskarası olur buyurulmuştur. Allahü teâlânın ihsan ettiği en büyük nimet iman nimeti olunca, bu nimeti korumak ve şükrünü edâ etmek, çok zor da olsa lazımdır. Fakat, nimetin sahibi büyük bilinir ve Onun kullarına merhametle muamele edilir ve sevdikleri de sevilirse, bu nimetin şükrü yerine getirilmiş olur. Ayrıca iman nimetinin elden gitmemesi için de, sabah akşam şu iman duasını okumak lazımdır: (Allahümme inni e’uzü bike min en-üşrike bike şey-en ve ene a’lemü ve estağfirü-ke li-mâ lâ-a’lemü inneke ente allâmülguyub.) Sabah duası, imsâkdan, akşam duası ise, öğle namazından sonra okunmaya başlar.   .Nefsine güvenen pişman olur 6/27/2004 İnsan, bir iş yaparken, ya kendine yani nefsine veya nefsin de sahibi, yaratanı olan Allahü teâlâya güvenir. Nefsine güvenen, kendini beğenir, bencil, egoist ve kibirli olur. Allahü teâlâya güvenen ise, tevekkül sahibi ve mütevazı olur. Nefse güvenmek, mantık ilmine de aykırıdır. Çünkü, bir güvenen bir de güvenilen olmak üzere ayrı ayrı iki şey düşünülmedikçe, güvenmek sözünün manâsı kalmaz. Dinimiz, bir kimsenin, bilgisi, kabiliyeti ve çalışması ile kendinde bir güven bulunmasını reddetmiyor. Zira bu güven olmazsa, kişi, başkalarına muhtaç olur ve zillete düşer. Nefse itimat, kimsenin yardımına güvenmeyerek, fazla çalışmak anlamında kullanıldığı zaman, mahzuru olmaz. Çünkü, tevekkül de, böyle çok çalışmayı, akla ve mantığa uygun şekle sokuyor ve tevâzu ile süslüyor. Ve böylece tevekkül, nefse itimattan beklenilen faydayı, daha edepli ve daha kıymetli olarak temin ediyor. Dinimiz, kişinin sahip olduğu meziyetleri, kendinden yani nefsinden bilip, nefsine güvenmesini reddediyor. Çünkü insandaki ilmin, çalışmanın ve her türlü kabiliyetin esas sahibi, Cenab-ı Haktır. Nefsine güvenen, yaratana değil, kendisi gibi yaratılmış bir varlığa güvenmektedir. Kendisi muhtaç olan bir varlık, nerede kaldı ki başkasına himmet, yardım etsin... İnsan, elbette bir şeye güvenecektir. Çünkü güven, insanı huzurlu kılar ve başarıya götürür. Ama bu güvenmek nereye olmalı? Nefse mi yoksa, nefsin de sahibi olan Allahü teâlâya mı? Herkes kendini yani nefsini üstün bilir. Başkasının yumruğunu yemeyen, kendi yumruğunu batman taşı sanır, atasözü meşhurdur. Birbiri ile çarpışacak kuvvetler için, sebeplere elden geldiği kadar yapıştıktan sonra, nefse güven yerine Allahü teâlâya güvenerek üstünlük aramalıdır. İki taraf da Allahü teâlâya güvenince, haksız olan, hakkı kabul eder. Aksi halde kavga olur. Allahü teâlâya güvenen, Rabbim bana yardım eder, çünkü, ben haklıyım derse, rahat eder ve kazanır. Fakat, nefsim bana yardım eder, çünkü ben haklıyım derse, kavga eder, yalnız kalır ve kaybeder. Çünkü, haksız olan egoistin nefsi, daha çok ister ve daha azgın bir şekilde karşı tarafa saldırır. Bu hâl ise, güçlülerin zayıfları ezmesine, onlara zulmetmesine ve adaletin ortadan kalkmasına sebep olur. Allahü teâlâya güvenmek, kalbde hasıl olan bir hâldir. Allahü teâlânın lütuf ve ihsanının pek çok olduğuna iman etmekle hasıl olur. Bu hâl, kalbin vekile güvenmesi, Ona inanması ve Onunla rahat etmesidir. Böyle bir insan, dünya malına gönül bağlamaz. Dünya işlerinin bozulmasından üzülmez. Allahü teâlânın, rızkı göndereceğine güvenir. Dünyada, bunun benzeri, bir kimseye iftira edip, mahkemeye verseler, kendine bir avukat tutar. Üç şeyde avukata güvenirse, bu kimsenin kalbi rahat olur. Biri, avukatın, iftirayı, hileyi iyi bilmesi. İkincisi, bildiğini iyi anlatmak için doğruyu söylemekten çekinmemesi, iyi ve açık konuşabilmesi. Üçüncüsü, avukatın, buna acıyıp, hakkı kurtarmaya candan uğraşmasıdır. Avukatına, böyle inanır, güvenirse, kendisi ayrıca uğraşmaz. Âl-i İmran suresindeki; (Allahü teâlâ bize yetişir. O, çok iyi vekildir) mealindeki âyeti kerimenin manasını iyi anlayıp, her şeyi Allahü teâlâ yapar, Ondan başkası bir şey yapamaz diyen, Cenab-ı Hakkın ilminde, kudretinde noksan, kusur olmadığına ve rahmetinin, iyiliğinin sonsuz, çok olduğuna inanan bir kimse, Allahü teâlânın fazlına itimat ederek tedbire, sebeplere yapıştığı halde, bunlara değil Cenab-ı Hakka güvenir. Rızk takdir edilmiş, ayrılmıştır, sebeplerine yapışınca ve vakti gelince bana ulaşır der. Bazı kimseler, ilmen bunları bilir ve inanır. Ammâ, içinde bir korku, bir ümitsizlik bulunur. Çok kimse vardır ki, bir şeye inansalar da, tabiatları, imanlarına uymayıp, evhâm ve hayâllere uyar. Hatta bu hayâllerin yanlış olduğunu bildiği halde, yine bunlara tâbi olur. Mesela, tatlı yerken, başka biri tatlıyı pis bir şeye benzetirse yiyemez. Bu sözün yanlış olduğunu, pisliğe benzemediğini bildiği halde, yine yiyemez. Yine böyle kimseler, ölü bulunan bir odada, yalnız yatamaz. Ölünün taş gibi olup hareket edemeyeceğini bildiği halde, yatamaz. Görülüyor ki, tevekkül için, hem kuvvetli iman, hem de kuvvetli kalb lazımdır. Böylece, kalbinde şüphe kalmaz. İtimat ve rahatlık tam olmadıkça, tevekkül, güven de, tam olmaz. Çünkü tevekkül, kalbin, her işte, Allahü teâlâya itimat etmesi, güvenmesi demektir. Tevekkül, değiştirilmesi insan gücünün dışında olan üzücü olayları, ezelde takdir edilmiş bilip, üzülmemek, Allahü teâlâdan geldiğini düşünerek seve seve karşılamaktır. İnsan, bir işin neticesinin iyi mi, kötü mü olacağını bilemez. Hayır sandığı çok şey, şerle, şer sandığı çok şey de, hayırla neticelenebilir. Muhakkak şu işim olsun diye ısrar etmemeli, “Hayırlı ise olsun” demelidir. Kısacası, Allahü teâlâya güvenen, O emrettiği için sebeplere yapışan ve bu sebeplere tesir ihsan etmesi için dua eden, huzurlu olur, kazanır. Nefsine güvenen ise, bencil, egoist, kibirli olur. Kendisi rahat edemediği gibi başkasını da huzursuz eder ve kaybeder.   .Kanaat eden rahat olur 7/2/2004 Kanaat demek, bir hırkaya razı olup tenbel oturmak demek değildir. Kanaat, kendi kazandığına razı olup, başkasının kazancına göz dikmemek demektir. Dinimizde zaruret miktarında kazanmak için çalışmak farzdır. İhtiyaç miktarında kazanmak, sünnettir. Buna, kanaat denir. Ziynet olan şeyleri kazanmak, mubahtır. İhtiyaç ve ziynet eşyasını dine uygun olarak kazanmak ibadet olur. Bunları kazanmak için, dinin dışına çıkmak, haram olur. Böyle ele geçirilenler de, dünyalık olur. Bir kimsenin her günkü halinden memnun olması, her halinde Allahü teâlâya şükretmesi, bu kimsenin kanaat sahibi olduğunu gösterir. Kendinden daha iyi mevkide, kendinden daha zengin, kendinden daha kuvvetli, kendinden daha güzel bir insanı kıskanmayarak kendi halinden memnun ve razı olan insanın öncelikle kalbi rahattır. Sonra da, en mühimi Allahü teâlânın sevgili kuludur. Sevgili olmanın sebebi şudur: Allahü teâlânın kendisine verdiğinden memnun ve razıdır. Bunun için, Allahü teâlâ da, ondan razıdır. Kanaat, bitmez tükenmez bir hazinedir. Kanaatkâr olmayan bir zengin, kanaatkâr olan bir fakirden daha fena durumdadır. Çünkü, o zenginin kalbi rahat değildir. Kanaatkâr olan fakir ise, kalbi rahat olduğu için, sanki bir hazine içinde yaşamaktadır. Rıza demek, Allahü teâlâdan gelen her şeye razı olmak demektir. Allahü teâlâdan bir felaket gelse, ona da rıza gösterir. Kimseye şikayet etmez. Bu, her insanın yapabileceği bir iş değildir. Fakat, bunu yapabilen, büyük bir insandır. Böyle insanlarda, Peygamberlere mahsus sabır ve tahammül var demektir. Allahü teâlânın büyüklüğüne inandığı derecede insan, bu tahammülü ve bu rızayı gösterebilir. Gıpta edilecek bir meziyettir. İnsan, kazandığına kanaat etmeli, Allahü teâlânın taksimine razı olmalıdır. (Kanaat eden doyar) buyuruldu. Allahü teâlâ, beş şeyi, beş şey içine koymuştur. Bu beş şeyi alan, içindekine kavuşur: 1-İzzeti, şerefi, ibadete; 2-Zilleti, sefaleti, günaha; 3-İlmi, hikmeti, çok yememeye; 4-Heybeti, itibarı, gece namaz kılmaya; 5-Zenginliği, kimseye muhtaç olmamayı da, kanaate tâbi kılmıştır. Bir hadis-i kutside: (Ey Ademoğlu! Kanaat et zengin ol. Hasedi terk et, rahat ol! Dünyayı terk et, dinin halis olsun) buyurulmuştur. Peygamber efendimiz, bir gün, Ebu Hüreyre hazretlerine hitaben buyurdu ki: (Ya Eba Hüreyre! Vera sahibi ol! İnsanların en abidi olursun. Kanaat sahibi ol! İnsanların en çok şükredeni olursun. Kendin için istediğini, insanlar için de iste! Kâmil mümin olursun. Sana komşu olanlarla iyi komşuluk yap! Hakiki Müslüman olursun. Gülmeyi azalt! Şüphesiz ki çok gülmek kalbi öldürür.) Eshab-ı kiramın ileri gelenlerinden Ebu Sa’id Hudri hazretleri anlatır: “Bir gün annem beni Resulullah efendimizden bazı şeyler istemem için gönderdi. Huzuruna varıp oturdum. Mubarek yüzünü bana çevirerek: (Kim sahip olduğu şeye kanaat ederse, Allahü teâlâ onu başkasına muhtaç etmez. Kim çirkin şeylerden sakınırsa, Allahü teâlâ onu iffetli eyler. Kim sahip olduğu şey ile yetinirse, Allahü teâlâ ona kâfidir. Kim bir ukıyelik miktarında bir şeye sahip olduğu halde, başkasından bir şey isterse, devamlı isteyici olur) buyurdu. Ben de, kendi kendime falan devemiz bir ukıyeden daha iyidir dedim. Hiçbir şey istemeden Resulullah efendimizin huzurundan kalkıp gittim.” Şumeyt bin Aclan hazretleri buyurdu ki: "Her gün ömrünün bir kısmı gitmekte, sen ise buna üzülmüyorsun. Her gün sana yetecek kadar rızk verilmekte, fakat, sen, sana verilen şeyleri kâfi görmüyorsun ve seni azgınlaştıracak, Allahü teâlâdan uzaklaştıracak şeyi istiyorsun. Aza kanaat etmiyor, çokla doymuyorsun. Kendine ihsan edilen ve içinde bulunduğu nimetlere şükretmekten aciz iken, daha fazlasını istemek nasıl uygun olur? İsteğinin fazlalığı seni aldattı. Arzu ve istekleri dünya için olan bir kimse, ahiret için nasıl çalışabilir. Hayret edilir, ne kadar çok şaşılır şu kimseye ki, ahirete inanıyor ve dünya için çalışıp ona koşuyor." Sa’lebe bin Ebi Hatıb, Ensardan idi. Bedir gazasında bulunmadı. Hazret-i Osman zamanında vefat ettiği bildirilmektedir. Malının çok olması için Peygamber efendimizden dua istedi. Resulullah efendimiz buna; (Kanaat et!) buyurdu. Fakat dua için, tekrar tekrar ısrar etti. Bunun üzerine Peygamber efendimiz dua ettiler ve malı, hayvanları çoğaldı. Onlarla uğraşıp namaza gelmez oldu. Resulullah efendimizin gönderdiği zekat toplama memurlarına zekat vermedi. Hakkında Tevbe suresinin yetmiş altıncı âyeti nazil oldu. Bunu işitince, sadakasını getirip yalvardı ise de, kabul buyurulmadı. (Sa’lebeye yazıklar olsun!) hadis-i şerifine hedef olmak felaketine duçar oldu. Sa'di-i Şirazi hazretleri; "Hak teâlânın lütuf ve ihsan buyurduğu bahta ve rızka kanaat etmeyen kimse, Rabbini bilmemiş ve Ona itaat etmemiş olur. Ey bir yerde durmayan, sebat etmeyen, rızk için didinip duran, koşan kişi! Sakin ol, yuvarlanan taş üzerinde ot bitmez" buyurmuştur. Netice olarak Zünnun-i Mısri hazretlerinin buyurduğu gibi: “Kanaat eden rahat bulur, üstün olur.” Mümin gıda gibidir 7/4/2004 Peygamber efendimizin bildirdiklerinin, söylediklerinin ve haber verdiklerinin hepsini beğenip kalbin kabul etmesine, yani inanmasına İman denir. Böyle inanan insanlara da, Mümin denir. Resulullah efendimize bir kimse gelip; -Müslümanların hangisi daha hayırlıdır? diye sual edince, Peygamber efendimiz; -Elinden ve dilinden Müslümanların emin olduğu kimsedir cevabını vermişlerdir. Müminin yüzü, ahirete dönüktür. Yaptığı, söylediği her şeyi, Allah için yapar ve söyler. Tenbellik yapmaz, uyuşuk olmaz, kimsenin malında, mülkünde, makamında gözü bulunmaz. İmam-ı Evzâi hazretleri; "Mümin az konuşur, çok iş yapar. Münafık, çok konuşur, az iş yapar" buyurarak müminin nasıl olması lazım geldiğini bildirmiştir. İmam-ı Gazâli hazretleri, insanları üç kısma ayırmıştır: Birinci kısımdakiler, gıda gibidir. Bunlara herkesin devamlı ihtiyacı olur. Her zaman aranılan kimselerdir. İkinci kısımdakiler, ilaç gibidirler. Bu kısımdakilere her zaman değil, bazen ihtiyaç duyulur. Üçüncü kısımdakiler ise, hastalık gibidir. Bunlara ihtiyaç duyulmaz. Ama istemediğimiz halde onlar bizi bulur. Bu kısımdakilerle geçinmek icap eder, kötülüğünden kurtulmak için idare edilirler. Mümin, İmam-ı Gazâli hazretlerinin bildirdiği birinci kısımdakilerden yani gıda gibi olanlardan olmalıdır ve her zaman mümine ihtiyaç duyulmalıdır. Mümin, ekmek gibi, su gibi olmalıdır. Susması da, konuşması da faydalı olmalıdır. Vehb bin Münebbih hazretleri buyurdu ki: "Müminin, insanların arasına karışması, onlardan öğrenebileceği faydalı şeyleri alabilmek için susması, boş ve faydasız sözden sakınmak için konuşması da, başkalarına iyi ve güzel şeyleri anlatmak içindir. Mümin, günahlarını düşünür, onlar için üzülür. Amellerini küçük görür, yaptıklarından dolayı gururlanmaz." Fudayl bin İyâd hazretlerine, bir kimse gelerek, mümin ve münafığın hâli nasıldır, bunlar birbirinden nasıl ayırt edilir diye sual edince, cevabında; "Mümin, tatlı tatlı meyvesini versin diye hurma diker, fakat diktiği hurmada diken bitmesinden de korkusu vardır. Münafık ise, hurma yerine dikenli bir çalı diker ve bundan da taze hurma bitmesini bekler" buyurmuştur. Allahü teâlâya iman etmek nimeti ile şereflenen bir kimse, Cenab-ı Hakkın emirlerine saygılı olduğu gibi, Onun yarattıklarına karşı da merhametli, şefkatli olur. Zaten, Allahü teâlânın emirlerine hürmet ve mahluklarına şefkatli olmak, İslamiyet’in özetidir. Mümin de, böyle olur. Cenab-ı Hakkın emirlerine hürmet eden, yarattıklarına merhamet eden bir kimse, yalan söylemez, dedi-kodu yapmaz, kötü düşünmez, herkese acır, yardım eder ve herkesle de iyi geçinir. Zaten Peygamber efendimiz; (Mümin, ünsiyet eder ve kendisiyle ünsiyet edilir. Yani, sevilip kendisiyle iyi geçinilir. İyi geçinmeyen ve kendisiyle geçinilemeyen kimsede hayır yoktur) buyurmuşlardır. Resulullah efendimiz, bir hadis-i şeriflerinde de mümini; (Kâmil mümin, eli ile, dili ile, mahluklara zararı dokunmayan kimsedir) diyerek tarif etmişlerdir. Müminin yüzü ahirete dönük olduğu için, geçici olan şeylere dönüp bakmaz. Bunlarla zaman kaybetmez. Ebu Abdullah el-Kureşi hazretleri; “Dünya mezbelelik gibidir. Hiç bir kıymeti yoktur. Bunun içindir ki, sadık mümin, dünyanın ne sevgisi, ne buğzu ile uğraşmaz” buyurmuştur. Allahü teâlâya iman eden bir kimse, başkalarının hata ve kusurları ile değil, kendi hata ve kusurları ile meşgul olur. Bu sebepten dolayı, herkes tarafından sevilir ve hürmet görür. Ebu Bekr-i Dükki hazretleri; "Allahü teâlâyı tanıyan kimse, Ondan ümidini kesmez ve hep Ona ilticâ edip, sığınır. Onu unutan kimse de, mahluklara ilticâ eder. Nefsinin kötülüklerini tanıyan kimse, hiçbir amelini beğenmez, güzel ve kusursuz bilmez. Hep kendini kusurlu bilir. Mümin bilerek hata yapmaz. Gaflet ile bir hata yaparsa, hemen hatasını düşünüp üzülür ve derhal tevbe istigfâr eder" buyurmuştur. Mümin, Allahü teâlânın her an kendini gördüğünü, kalbinden geçirdiklerini dahi bildiğini bilir ve böyle inanır. İmam-ı A'zam Ebu Hanife hazretleri; “Mümin, Allahü teâlânın kendisini devamlı murâkabe ettiğini bilir. Kimsenin bulunmadığı bir yerde veya herkesin yanında olsun, mutlaka Allahü teâlânın onu kontrol ettiğine inanır” buyurmuştur. Böyle bilen ve inanan bir kimse, kötülük yapamaz. Her zaman dinine ve dünyasına faydalı olan şeylerle meşgul olur. Cenab-ı Hakkın yarattıklarına faydalı olur, onlara hizmet ve yardımda bulunur. Kendi ayıpları ile meşgul olduğu için, kimsenin ayıbını, kusurunu açığa çıkarmak için uğraşmaz. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Her kim dünyada bir mümin kardeşinin işini görürse, Hak teâlâ, o kimsenin yetmiş işine kolaylık ihsan buyurur. O yetmiş işin on tanesi dünyada, altmış tanesi kıyâmet günündedir. Bir kimse, bir mümin kardeşinin aybını kapatırsa, Allahü teâlâ o kimsenin bütün ayıplarını kıyâmet günü kapatır!) Kısacası şu beyitte ifade edildiği gibi: “Mümin iyi huyludur, herkes ondan memnundur. Kimseye zulm eylemez, kendi de huzurludur.” .Razı olan rızaya kavuşur 7/9/2004 Rıza demek, Allahü teâlâdan gelen her şeye razı olmak demektir. Allahü teâlâdan bir felaket gelse, ona da rıza gösterir. Kimseye şikayet etmez. Bu, her insanın yapabileceği bir iş değildir. Fakat, bunu yapabilen, büyük bir insandır. Böyle insanlarda, Peygamberlere mahsus sabır ve tahammül var demektir. Allahü teâlânın büyüklüğüne inandığı derecede insan, bu tahammülü ve bu rızayı gösterebilir. Gıpta edilecek bir meziyettir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Şüphe edilen altını, ateşle muayene ettikleri gibi, Allahü teâlâ, insanları dert ile, bela ile imtihan eder. Bazısı, bela ateşinden halis olarak çıkar. Bazısı da, bozuk olarak çıkar.) Kul için, sahibinin işinden razı olmaktan başka çare yoktur. İnsan, bu dünyada kalmak için yaratılmadı. Dünyada iş yapmak, çalışmak için yaratıldı. İbrahim-i Havvas hazretleri anlatır: “Bir zaman Şam civarındaydım. Nar ağacı gördüm. Tatlı nar yemek arzu ediyordum. Lakin gördüğüm narlar ekşi olduğu için, yemeyip sabrettim. Tatlı nar bulduğum zaman yerim deyip, yoluma devam ettim. Bir yere varınca, eli, ayağı olmayan, zayıf, halsiz, yaralı bir kimse gördüm. Yaralarına kurt düşmüş, hatta birçok eşek arısı yaralarına hücum etmiş, zavallıya ızdırap veriyorlardı. Onun bu çaresiz ve muzdarip haline acıyarak, yanına varıp; -Bu halden kurtulmak ister misin? dedim. -Hayır dedi. Ben hayretle; -Niçin? dedim. -Sağ sâlim olmak nefsimin arzusudur. Bu halde olmam ise Rabbimin muradıdır. Onun muradının aksi bir şeyi Ondan istemek, kulluğuma yakışmaz, takdirine razı olmak, elbette benim için hayırlıdır dedi. -Müsaade et de hiç olmazsa arıları senden uzaklaştırayım, sana çok ızdırap veriyorlar dedim. -Onlar bana ızdırap verdikçe, benim hâlim daha hoş oluyor. Ey Havvas! Sen benim çektiğim sıkıntıları, eşek arılarını boş ver, sen tatlı nar yemek arzusunu kendinden uzaklaştırmaya bak dedi. -Bütün bunları nereden biliyorsun? dedim. -Allahü teâlâ bildiriyor dedi. Sonra izin isteyip yoluma devam ettim.” Zünnun-i Mısri hazretleri anlatır: “Beni İsrailde yedi yüz sene Allahü teâlâya ibadet eden bir abid daima: -Ya Rabbi! Senin rızanı isterim! diyordu. O sırada peygamber olan Danyal aleyhisselama vahy geldi ki; (O abide söyle, eğer göktekilerin ve yerdekilerin ibadetini yapsa, yeri Cehennemdir!) Danyal aleyhisselam bunu o abide bildirdi. Abid, bunu duyunca sevindi ve; -Ey Rabbimin hükmü! Ne hoşsun! Onun kazası hoş geldin! dedi. Sonra da; -Ey Allah'ın Peygamberi! Yedi yüz yıl Hakk'ın rızasını istedim. Onun mülkünde kendimi sivrisinekten aşağı kabul ettim. Şimdi, Cehennemin odunu olmaya layık olduğumu ve Onun rızasının bunda bulunduğunu, yani Cehenneme gideceğimi anladım. Artık Onun rızası olan yeri ister oldum dedi. Yine vahy geldi ki: (Ey Danyal! O kuluma söyle, o benden razı olunca, ben de ondan razıyım. Onu Cennet ve Cemâlime layık eyledim.) Rıza, Allahü teâlâdan kendisine gelen takdirata razı olmaya denir. Nefs, inkârdan kurtulup, Allahü teâlânın kaza ve kaderinden razı olursa, Allahü teâlâ da, ondan razı olur. Böylece insan, kendini anlar ve tanır. Nesini tanıyan da, Rabbini bulur. Cenab-ı Hakkı tanıyan kimsede ise, büyüklük, kendini beğenmek hastalığı kalmaz ve nefsin kötülüklerinden kurtulmuş olur. Enes bin Malik hazretleri anlatır: “Zeyd bin Erkam hazretlerinin gözü ağrıyordu. Ona geçmiş olsun ziyaretine gittim. Resulullah efendimiz de orada idi. Mubarek elleriyle Zeyd bin Erkamın iki gözünü açtı. Mubarek ağzının suyundan koydu ve, (Senin için bir sıkıntı kalmadı) buyurdu. Gözleri hemen iyileşti. Sabahleyin Resulullah efendimizin huzuruna gitti. -Ey Zeyd, gözlerinin ağrısı devam etseydi ne yapardın? diye sordular. -Ya Resulallah, sabrederdim ve Allahü teâlânın takdirine rıza göstererek neticeyi beklerdim, dedi. Bunun üzerine Resulullah efendimiz: -Canım kudretinde olan Allahü teâlâ için, eğer senin gözlerin o halde kalsaydı ve sen de sabretseydin affedilmiş olarak Allahü teâlâya kavuşurdun, buyurdu.” Ahmed bin Alevi hazretlerinin talebelerinden birinin çocuğu vefat etmişti. O talebe buna çok üzülüyordu. Bunun üzerine Ahmed bin Alevi hazretleri talebesine buyurdu ki: -Evladım, kazaya rıza gösterip sabredeceksin. Allahü teâlâ, bu yavruyu sana emanet verdi. Şimdi geri alırken sana çok sevap, iyilik verecek, acıyarak doğru yolda ilerlemeni, yükselmeni ihsan edecektir. Bu merhamete ve ihsana kavuşabilmek için sabretmeli, Onun yaptığını hoş görmelisin. Kızar, bağırıp çağırırsan, sevaba kavuşamazsın. Onun emrine razı olup, kazaya rıza göstereceksin. Bunları dinleyen talebe; -Efendim, Allahü teâlânın takdirine razı oldum dedi. Ebu Ali Dekkak hazretleri de; "Rıza, gelen musibetler karşısında kayıtsız kalmak, vurdum duymaz olmak demek değildir. Rıza; Allahü teâlânın hükmüne, takdirine itiraz etmeyip, boyun eğmektir" buyurmuştur. Netice olarak İsmail Fakirullah hazretlerinin buyurduğu gibi: “Allahü teâlâdan razı olandan, Allahü teâlâ da razıdır. Kazaya rıza, evliyanın şanındandır.” .Nefse en hoş gelen şey 7/11/2004 Nefs Allahü teâlânın düşmanıdır. Zevklerine kavuşmak için her kötülüğü yapmaktan çekinmez. İnsan haklarını, kanunları çiğner. Onun zevklerinin sonu yoktur. Bunun içindir ki, bütün kanunlar, nefslerin taşkınlıklarını önlemek için konmuştur. Nefsin taşkın zevkleri, insanı sefalete, hastalıklara, aile facialarına, felaketlere sürüklemektedir. Nefs, bir kötülükler deposudur. Kendini iyi sanarak cehl-i mürekkeb olmuştur. Dünyada nefse en hoş gelen şey, mümin kardeşinin gıybetini yapmaktır. Nefs bundan haz duyar. Gıybet ettirmek için, sabahlara kadar değil, senelerce oturtur adamı ve uyku bile getirtmez. Nefs, gıybete daldığı zaman öyle bir zevk verir ki, gıybetini ettiği kimseyi kötülemek, ondan bahsetmek ve onu alt etmek için her türlü kılığa girer ve insanın da felaketini hazırlar. Nefs, gıybete dalınca, ruh mahvolur, perişan olur. Onun için kimsenin aleyhinde konuşmamalı ve konuşanları da dinlememelidir. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: “Bir kimse, şu on şeyi kendine farz bilmedikçe, tam verâ sahibi olamaz: 1-Gıybet etmemeli, 2-Mümine su-i zân etmemeli, kimseyi kötü bilmemeli, 3-Kimse ile alay etmemeli, 4-Harama bakmamalı, 5-Doğru söylemeli, 6-Kendini beğenmemek için, Allahü teâlânın, kendisine yaptığı ihsanları, nimetlerini düşünmeli, 7-Malını helal yere harc edip, haramlara vermemeli, 8-Nefsi, keyfi için mevki-makam istemeyip, bunları insanlara hizmet yeri bilmeli, 9-Beş vakit namazı, vaktinde kılmayı birinci vazife bilmeli, 10-Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiği iman ve işleri iyi öğrenip, kendini bunlara uydurmalı.” Bir gün Abdullah-ı Dehlevi hazretlerinin huzurunda; zamanın sultanını kötülediler. O gün oruçlu idi. Kötüleyene dönerek; -Eyvah orucumuz gitti! buyurdu. -Siz kimseyi kötülemediniz ki! dendiğinde; -Evet, biz gıybet etmedik, ama dinledik. Gıybette söyleyen de dinleyen de aynıdır buyurdu. Ahmed bin Âsım Antâki hazretleri buyuruyor ki: "İnsanın en kötü işlerinden birisi gıybet etmesidir. Bu yüzden, dünya ve ahirette zarara uğrar. Hatta o yüzden ona buğzedilir. Melekler ondan uzaklaşır. Şeytanlar sevinir. Gıybet, amelleri boşa çıkarır. Herkes yanında sevgisini kaybeder. Değeri kalmaz. Gıybet ile söz taşımak, birbirine yakındır. İkisi de aynı şeyden doğar. İkisi de taşkınlık ve azgınlıktır. Azgın olmayan kimse bunlarla uğraşmaz. Söz taşıyan, kâtil gibidir. Gıybet eden ise, leş yiyen gibidir. Azgın kimse kibirlidir. İnsan nefsini bu hastalıklara kaptırınca, iftira günahına da girer. Böylece gıybet, kişinin nefsini temize çıkarmak istemesinden ve kendisini beğenmesinden doğar. Gıybetten, en büyük beladan kaçar gibi kaçmak lazımdır. Çünkü o Kur'an-ı kerimde haram kılınmıştır." Bir kimse Ahmed bin Harb hazretlerine gelerek; -Efendim gıybet hakkında ne dersiniz diye sual edince; -Bana kim düşmanlık yapıyor, kim beni gıybet ediyor ve hakkımda kötü söylüyor, keşke bilsem de ona altın ve gümüş göndersem. Benim işimde çalışarak kazandığı sevapları benim defterime geçirdiğine göre benim paramdan harcasın cevabını vermişlerdir. Ebu Câfer Haddâd hazretleri, gıybetin insanı felakete düşüreceğini gösteren bir hadiseyi şöyle nakletmiştir: "Yanımızda çok çalışan, çok ibadet eden bir genç vardı. Bununla beraber bu genç, başkalarını çok gıybet ederdi. Bir ara kayboldu. Bir müddet sonra onu kötü kimselerin yanından çıkarken gördüm. Niye bu hâle düştüğünü sordum. O da; -Gıybet beni bu hâle düşürdü. Bu kötü insanlardan birine tutuldum. O manevi hallerin hepsini elimden kaçırdım. Şimdi bunların yanından ayrılamıyorum dedi.” İsmâil Fakirullah hazretlerinin akrabasından Abbas isminde yaşlı biri huzuruna gelir. Ağzı eğilmiş, konuşamıyordu. İsmâil Fakirullah hazretleri, akrabasının o hâlini görünce üzülür ve ağlar. Sonra da mübarek eliyle ağzını mesh eder. Fâtiha suresini okur, el kaldırıp, duada bulunur. Allahü teâlânın izniyle o kimsenin ağzı düzelir, eski hâline gelir ve: -Efendim, beni affetmenizi istirham ediyorum. Bu gece arkanızdan uygun olmayan sözler sarf ederek gıybetinizi yapmıştım. Uyuduğumda gâibden bir sille, tokat gelip, bir vuruşta ağzımı bu hâle getirdi deyip tekrar tekrar af diler. İsmâil Fakirullah hazretleri de; -Bize karşı olan kusurun bizden yana helal olsun. Hak teâlâ sana hidâyet versin. Bundan sonra sakın bir kimseyi gıybet etmeyesin. Müminin mümini gıybet etmesi kesin olarak haramdır. Bizi gıybet etme ki, bizim gibi zelil kulun sahibi, azizdir ve intikam alıcıdır. Dikkatli ol, buyurur. Bir gün Hasan-ı Basri hazretlerine birisi gelip; -Filan kimse seni çekiştirdi, gıybet etti deyince; -Sen o zâtın evine niçin gitmiştin? diye sordu. O şahıs; -Misafir olarak davet etmişti dedi. -Sana ne ikram etti diye sorunca; -Çeşitli yemekler ve meşrubat... cevabını aldı ve buna karşı; -Bu kadar yemeği içinde sakladın da, bir çift sözü saklayamayıp bana mı getirdin? buyurdu. Ve gıybet; Dırâr bin Mürre hazretlerinin buyurduğu gibi: "Gıybet etmek, annesi ile yetmiş kere zina etmekten daha kötüdür." .Nasıl davranılmasını istiyorsan 7/16/2004 Allahü teâlânın bize nasıl muamele etmesini istiyorsak, biz de Onun kullarına öyle muamele etmeliyiz. Eğer biz, Onun kullarına iyilik yaparsak, Cenab-ı Haktan iyilik buluruz. Şayet biz, Onun kullarını kırar döker onlara eziyet edersek, Allahü teâlâ da bize azap eder. Affedersek, Rabbimizi de affedici buluruz. Hadis-i şerifte; (Bir kimse, kendine istediğini, din kardeşi için de istemedikçe, imanı kâmil olmaz) buyurulmuştur. Bir kimsenin kalbinde Allah sevgisinden başka bir sevgi varsa, diğer insanların kalbinde o insana karşı sevgisizlik doğar. Allahü teâlâ, Peygamber efendimize hitaben, âl-i İmran suresinin yüz elli dokuzuncu âyet-i kerimesinde mealen; (Yanında bulunanlara yumuşaklık ve tatlılıkla muamele etmen, Allahü teâlânın sana bir kerem ve rahmetidir. Eğer kötü ahlaklı olup, sert davransaydın etrafındakiler dağılırlardı) buyurmaktadır. Vaktiyle Basra’da yaşayan büyük bir tüccara, başka şehirde bulunan bir adamı; “Bu sene şeker kamışı verimli olmadı. Başkaları duymadan, çok şeker al” diye bir mektup yazar. Tüccar da, buna uyarak çok şeker satın alır. Piyasada şeker kalmaz, sıkıntı başlar ve pahalı olarak elindeki şekerleri satar. Neticede otuz bin dirhem gümüş kâr eder. Sonra kendi kendine düşünüp, “Şeker kamışlarına afet geldiğini Müslümanlardan saklayarak, onlara hıyanet ettim, bu nasıl Müslümanlıktır” der ve satıştan elde ettiği otuz bin dirhem gümüşü, şekerlerini almış olduğu kimselere götürür. Her birine; -Bu para senindir der. -Niçin, dediklerinde, yaptığı yanlış işi anlatır. Hiçbiri almayıp, -Sana helal olsun derler. Fakat akşam evine gelince, uzun uzun düşünür ve; “Belki utanarak almamışlardır. Din kardeşlerime hıyanet ettim” diyerek, ertesi gün tekrar götürür. Her birine yalvararak otuz bin dirhem gümüşü taksim eder. Hain olmaktan, hıyanet yapmaktan kurtulmak için, herkes, kendine yapılmasını istemediği şeyleri, başkalarına da yapmamalıdır. Bennan-ı Hammal hazretleri; "Başkalarının zarar görmesine sevinen kişi, kurtuluşa eremez" buyurmaktadır. Abdullah bin Hubeyk hazretleri, Allahü teâlânın sonsuz ihsanına rağmen günah işlemekte ısrar edenleri; "Sana iyilik edene bile kötülük ediyorsun. Kötülük edene nasıl iyilik edebilirsin" diyerek, gafletten uyandırırdı. Ebü'l-Hüseyin Nuri hazretleri, Bağdat’ta yetişen âlim ve velilerinden olup 10. yüzyılda yaşamıştır. Bu zat, kendisine yapılmasını istemediği bir şeyin, başkasına da yapılmasını istemezdi. Hatta isar sahibi olup kendine çok lazım olan bir şeyi başkasına layık görürdü. Ona göre gerçek isar, arkadaşın rahatı için güçlüğü tercih etmekti. İslamiyet’in inceliklerini kavrayamayan devrin veziri, zamanın halifesine gidip, bunlar hakkında çirkin sözler sarf edip, devlete zarar verdiklerini ve cezalandırılmaları gerektiğini söyler. Halife bunları duyunca, bahsedilen zatların idam edilmesi için ferman çıkarır. Bunların içinde Ebü'l-Hüseyin Nuri hazretleri ile beraber, Cüneyd-i Bağdadi hazretleri gibi evliyanın büyüklerinden olan zatlar da vardı. İdam için önce birini getirirler fakat Ebü'l-Hüseyin Nuri hazretleri hemen fırlayıp, idam sehpasına gelir ve; -Önce beni idam et der. Cellat; -Kılıç, kendisine koşulacak bir şey değildir. Niçin acele ediyorsun? Sana henüz sıra gelmedi deyince, Ebü'l-Hüseyin Nuri hazretleri; -Bizim yolumuz isar yani arkadaşını, kendine tercih etme, fedakârlık yoludur. En kıymetli ve tatlı şey candır. Ben kendimi feda edip, bir kaç saniye de olsa bu kardeşlerimin yaşamasını arzu ediyorum buyurur. Zaten bir hadis-i şerifte; (Bir kimse zulümle öldürülürken, orada bulunmayınız! Orada bulunup da, kurtarmayana lanet yağar) buyurulmuştur. Bütün bu olanlar halifeye arz edilince halife şaşırıp; -Bunların hallerini kadı incelesin diye emir verir. Zamanın Kadısı, bunları dinler, durumlarını ve sahip oldukları ilimleri ve halleri anlayıp halifenin huzuruna çıkar ve: -Efendim, eğer bu zatlar zararlı ve kötü kimseler ise, ben, yeryüzünde iyi bir kimsenin bulunduğunu kabul etmem. Bunlar çok yüksek kimselerdir. Kendilerinden devlete hiçbir zarar gelmez diye arz eder. Halife bunları dinledikten sonra, onları huzuruna kabul eder, ikramda bulunur ve bir arzuları olup olmadığını sorar. Onlar da; -Bizim arzumuz, bizi unutmandır. Biz, senin bizi kabul etmen ile şeref kazanmayız, buradan kovman ile de hakir olmayız. Bizi kabul etmen veya kovman bizim için aynıdır. En iyisi sen bizi unut ve kendi hâlimize bırak derler. Halife çok ağlayıp, izzet, ikram ve hürmet ile kendilerini uğurlar. Ubade bin Samit hazretleri nakleder: “Bir gün Resulullah efendimiz, Eshab-ı kirama hitaben; -Ben size Allahü teâlânın indinde şerefli olacağınız şeylerden haber vereyim mi? Buyurunca, Eshab-ı kiram; -Evet ya Resulallah dediler. Bunun üzerine Resulullah efendimiz; -Allahü teâlânın indinde şerefli olup, yüksek derecelere kavuşmak istersen; sana kızana sen yumuşaklıkla muamele et. Sana zulmedeni, affet. Seni ziyaret etmeyeni de ziyaret et buyurdular.” Netice olarak, bir hadis-i şerifte buyurulduğu gibi; (Mümini sevindireni, Allahü teâlâ sevindirir.) .İslamiyet ağaç gibidir 7/18/2004 İslamiyet bir ağaç gibidir. Kökü iman, gövdesi ibadet, meyvesi ise, ihlâsdır. İman olmazsa, amel, ibadet yapılmazsa, ihlâs hasıl olamaz. Zira Peygamber efendimiz; (Bir kimsenin havada uçtuğunu ve deniz üzerinde yürüdüğünü yahut ağzına ateş koyup yuttuğunu görseniz, fakat sözleri ve işleri İslamiyet’e uygun olmazsa, onun büyücü, yalancı, sapık ve insanları doğru yoldan saptırıcı olduğunu biliniz!) buyurmaktadır. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: “Tasavvuf yolunda ilerlemenin sebebi, İslamiyet’te inanılması lazım olan şeylere, yakînin, imanın artması içindir. Hakiki iman da, bu demektir. İkinci sebebi de, fıkıhta bildirilen vazifeleri yapmanın kolay ve tatlı olması içindir. Tasavvuf, bu ikisine kavuşmak içindir. Bunlardan başka bir şey için değildir.” Kökü olmayan bir ağaç düşünülemediği gibi, iman olmadan da, amel ve ihlâstan bahsetmek mümkün değildir. İman edip ibadet eden ve haramlardan sakınan kimseye, Müslüman denir. Bunlardan biri bozuk olur veya hiç olmazsa, Müslümanlık bozuk olur. İman, muma benzer, İslamiyet’in bildirdiği hükümler ise, mumun etrâfındaki fener gibidir. Mum ile birlikte fener de, İslamiyet’tir. Fenersiz mum çabuk söner. İmansız İslam olamaz. İslam olmayınca, iman da yoktur. Zira Mâide suresinin elli yedinci âyet-i kerimesinde mealen; (Biriniz, imandan ayrılır ve kâfir olarak ölürse, yapmış olduğu bütün iyi işleri yok olur. Dünyada ve ahirette, ona faydası olmaz) buyurulmaktadır. İnsanların amel etmeden yalnız iman etmekle kurtulamayacakları, Ankebut suresinin ikinci âyet-i kerimesinde mealen; (İnsanların, iman ettik demekle bırakılmayarak, din yolunda karşılaşacakları sıkıntılara katlanmalarına göre, iman ettik sözlerinin doğru veya yalan olduğu anlaşılacağı..) buyurularak bildirilmektedir. Ma'ruf-ı Kerhi hazretleri; "Amelsiz Cenneti istemek ve emir olunduğunu yapmadan rahmet ummak, cahillik ve ahmaklıktır" buyurmuştur. Ehl-i sünnet itikadına göre, amel imandan bir parça değilse de, farzların farz ve haramların da haram olduğuna inanmak imandandır. Bu sebepten dolayı imanın sağlam ve doğru olması lazımdır. Çünkü iman, İslamiyet ağacının köküdür. Kök sağlam olmazsa, gövde çürük olur ve bir kıymeti olmaz. Zira Peygamber efendimiz; (Beni İsrâil, yetmiş bir fırkaya ayrılmıştı. Bunlardan yetmişi Cehenneme gidip, ancak bir fırkası kurtulmuştur. Nasârâ da, yetmiş iki fırkaya ayrılmıştı. Yetmiş biri Cehenneme gitmiştir. Bir zaman sonra, benim ümmetim de yetmiş üç kısma ayrılır. Bunlardan yetmiş ikisi, Cehenneme gidip, yalnız bir fırkası kurtulur) buyurmuştur. Eshab-ı kiram, kurtulan bu bir fırkanın kimler olduğunu sordukları zaman, Resulullah efendimiz; (Cehennemden kurtulan fırka, benim ve Eshabımın gittiği yolda gidenlerdir) cevabını vermişlerdir. Bu hadis-i şerif dört Sünen kitabında mevcuttur. İman doğru olduğu gibi, amelin de doğru olması lazımdır. Çünkü Kur’an-ı kerimde mealen; (İman edenler ve salih, iyi amel işleyenler) buyurularak amelin de salih yani doğru ve güzel olması övülmektedir. Ahmed bin Ebü'l-Havâri hazretleri; "Sünnet-i seniyyeye uymadan amel edenin ameli bâtıl olur" buyurmuştur. Amelin salih olabilmesi için, hem doğru bilginin olması ve hem de ihlâs ile yapılması lazımdır. İhlâs; hâlis, temiz etmek, niyeti temizlemek, dünya faydalarını düşünmeden bütün işleri, ibadetleri yalnız Allah için yapmak demektir. Resulullah efendimiz, Muâz bin Cebel hazretlerini Yemen'e vâli olarak gönderirken; (İbadetlerini ihlâs ile yap. İhlâs ile yapılan az amel, kıyâmet günü sana yetişir) buyurmuştur. Sehl bin Abdullah-ı Tüsteri hazretlerine; -İnsanın nefsine en çok ağır gelen şey nedir? diye sorduklarında; -İhlâstır. Zira ihlasta nefsin nasibi yani payı yoktur cevabını vermişlerdir. Şeyh Abdülkuddus hazretleri oğluna yazdığı bir mektubunda şöyle nasihat eder: "Vaktin kıymetini bil! Gece ve gündüz ilim öğrenmeye çalış! Her zaman abdestli bulun! Beş vakit namazı sünnetleri ile ve tadil-i erkân ile, huzur ve huşu ile, Allahü teâlâyı görür şekilde ve Peygamber efendimizin bildirdiği gibi kılmaya çalış! Bunları yapınca, dünyada ve ahirette sayısız nimetlere kavuşursun. İlim öğrenmek, ibadet yapmak içindir. Kıyâmet günü, işten sorulacak, çok ilim öğrendin mi diye sorulmayacaktır. İş ve ibadet de, ihlâs elde etmek içindir. Her şeyi Allahü teâlânın rızası için yapmak olan ihlâs da, hakiki mâbud ve kayıtsız şartsız var olan Allahü teâlâyı sevmek içindir." Cüneyd-i Bağdâdi hazretleri buyurdu ki: "Bir kimse, yaptığı ibadetlerini ihlâs ile yaparsa, Allahü teâlâ o kimseye, boş hâllerden, lüzumsuz heveslerden halâs olmak, kurtulmak nimetini, rahatını ihsan eder." Bir gün Peygamber efendimiz; -Bir kimse ihlâs ile Lâ ilâhe illallah derse Cennete girer buyurunca, eshab-ı kiram; -Yâ Resulallah! Bunu ihlâs ile söylememizin alameti nedir? diye sordular. Resulullah efendimiz de; -Sizi Allahü teâlânın haram kıldığı şeylerden men etmesidir cevabını verdiler. Netice olarak Müslümanlık, doğru iman, doğru bilgi, doğru amel ve ihlâs demektir.   Dünya hayatı geçici 7/23/2004 Dünya hayatı geçici, ahiret hayatı ise sonsuz kalınacak şekilde yaratılmıştır. Geçici dünya hayatı, sonsuz ahiret hayatını kazanmak için bir kazanç yeridir. Herkes burada ne yaparsa, ahirette karşısına o çıkacaktır. Cennetteki nimetler ve Cehennemdeki azaplar, insanların dünyada yaptıklarının, nimet veya azap şekline çevrilmesidir. Herkes yaptığının karşılığını alacaktır. Bir kimsenin meşguliyeti ne ise, akıbeti de öyle olur. Bunun için herkes ne ile meşgul olduğuna iyi bakmalıdır. Ne aldığına ve bunun karşılığında neyi sattığına dikkat etmelidir. Dinini verip, dünyayı satın almaya çalışanlar, hem dünyalarını, hem de ahiretlerini harap ederler. Dünyayı verip ahireti satın almaya çalışanlar ise, dünyada da ahirette de rahat ederler, huzur içinde yaşarlar ve ebedi saadete kavuşurlar. Dünya hayatı elbette bir gün son bulacaktır. Zaten herkes öldüğü zaman, kendisi için dünya hayatı son bulmaktadır. Ayrıca Rabbimizin murat ettiği zaman geldiğinde, üzerinde yaşadığımız dünya da yok olacaktır. İmam-ı Gazali hazretleri dünya hayatının son bulması hakkında buyuruyor ki: “Allahü teâlâ, Sur üfürüldükten sonra, kıyametin kopmasını murad buyurduğu vakit, dağlar uçar, bulutlar gibi yürümeye başlar. Denizlerin bazısı bazısına taşar. Güneşin nuru giderek simsiyah olur. Dağlar toz haline gelir. Âlemler birbirine girer. Yıldızlar, dizili incinin kopup dağıldığı gibi olur. Gökler gülyağı gibi erir. Allahü teâlâ, göklerin parça parça olmasını emreder. Yedi kat yerde, yedi kat gökte ve kürside diri olarak kimse kalmaz. Her canlı vefat etmiş olur ve eğer ruhani ise, ruhu gitmiş olur. Her türlü varlık ölür. Yerde taş taş üstünde kalmaz. Göklerde hiç canlı kalmaz. İşte o zaman Allahü teâlâ: (Ey alçak dünya! Senin içinde tanrılık davası edenler ve ahmakların ilah tanıdıkları acizler nerededir ve senin güzellik ve letafetinle aldattığın ve ahireti unutturduğun kimseler nerededir?) buyurur. Sonra, Mümin suresinde bildirildiği gibi, mealen; (Mülk kimindir?) buyurur. Hiçbir yerden cevap gelmez. Bunun üzerine Allahü teâlâ; (Vahid ve kahhar olan cenab-ı Allah’ındır) buyurur. Bundan sonra Cenab-ı Hak; (Ben azimüşşan, Melik-ü deyyanım. Yani kıyamet gününün tek hakimi ve sahibiyim. Benim verdiğim rızkı yiyip de, bana ortak koşanlar, benden başkasına ibadet edenler nerededirler? Zâlimler, kendini beğenip kibirlenen ve öğünenler nerededirler? Şimdi mülk kimindir?) buyurur. Buna da cevap verecek kimse bulunmaz. Bu hâl, Allahü teâlânın dilediği bir vakte kadar öylece devam eder ve sonra bütün canlılar, mezarlarından yeşil ot gibi biterek kalkarlar. İnsanlar kabirlerinden ve yanıp kül oldukları, çürüdükleri yerlerden kalktıkları vakit görürler ki, dağlar atılmış pamuk gibi, denizler susuz kalmış, yer ise, kendisinde ne eğrilik, ne de yükseklik var. Hepsi dümdüz olmuş, bir kağıt sayfası gibi görünür. İşte insanlar, kabirlerinin üzerine oturdukları vakit, çıplak olarak, her tarafa hayret ve düşünceli bir şekilde bakarlar. Nitekim, Sevgili Peygamberimiz bir hadis-i şeriflerinde; (İnsanların her biri elbisesiz olup, hepsi çıplak oldukları halde haşr olunurlar) buyurmuşlardır. Fakat gurbette elbisesiz olarak vefat etti ise, onlara Cennetten elbise getirilir ve giydirilir. Şehidlerin ve sünnet-i seniyyeye yani İslamiyet’in hükümlerine uyup o şekilde vefat etmiş olanların iğne deliği kadar elbisesiz yeri kalmaz. Zira Peygamber efendimiz; (Ey ümmetim ve Eshabım! Siz ölülerinizin kefeninde mübalağa ediniz! Zira, benim ümmetim kefenleriyle haşr olunurlar. Halbuki diğer ümmetler çıplaktırlar) buyurmuştur.” İmam-ı Gazali hazretleri, kıyamette olacak olan hadiselerden bir kısmı hakkında böyle buyurmaktadırlar. Bu anlatılanlar elbette olacak ve elbette hepimiz bunları göreceğiz. Nefs ve şeytan, insana ölümü ve ölümden sonraki hayatı düşündürmek istemez. Her ikisinin de vazifesi, insanın imanını çalmak, haramlarla, günahlarla meşgul ettirmektir. Böylece imansız olarak ölmemizi istemektedirler. Zina etmek, büyük günahlardandır. Şeytan ve nefs bu günahı bazılarına yaptırtamaz. Ancak bundan yani zinadan daha büyük günahı hemen hemen herkese kolayca yaptırtabilmektedirler. Zina etmekten daha büyük günah olan gıybeti, oturduğu yerde herkes rahatlıkla işleyebilmektedir. Bir kimse dedikoduya başladığı zaman, şeytan, o kimsenin yüzünü okşar ve daha çok dedikoduya dalmasına yardımcı olur. Halbuki yapılan dedi-kodu, sevapları alıp götürmekte, dedikodusu yapılan kimsenin günahları da kendi üzerine yüklenmektedir. Ahireti düşünen akıllı bir kimse, kazandığı sevapları, sevmediği kimseye hiç verir mi? Ama sevmediği kimsenin dedikodusunu, gıybetini yaparak rahatlıkla sevaplarını ona vermekte ve günahlarını da yüklenmektedir. Bu sebeple, neyi alıp sattığımıza çok dikkat etmemiz gerekmektedir. Dünya hayatını, ahiret hayatı için kazanç yeri görüp, buna göre çalışanlara müjdeler olsun .Kabir Cennet bahçesi veya 7/25/2004 Kabir, iman ile ölenler için Cennet bahçelerinden bir bahçe, imansız olarak ölenler için ise, Cehennem çukurlarından bir çukur olmaktadır. Çünkü hadis-i şerifte; (Kabir, dünya konaklarının sonu, ahiret menzillerinin ilki olup, ya Cennet bahçelerinden bir bahçe, yahut Cehennem çukurlarından bir çukurdur) buyurulmuştur. İmam-ı Rabbani hazretleri, kabir hayatı ile ilgili olarak buyuruyor ki: “Kabirde azap yapılacağı sahih ve meşhur hadislerle, hatta Kur'an-ı kerimdeki âyetlerle bildirilmişken, çok kimsenin bunda şüphe ettiği, hatta inanmadığı, böyle şey olmaz dediği görülüyor. Ölülerin hâli, dünyadaki dirilerin hayatı gibi değildir. Dünyanın nizâmı için, buradaki hayatta hem his, hem de istekle, irâde ile hareket vardır. Kabir hayatında, ölülerin azap ve acı duymaları için yalnız hissetmeleri yetişir. Kabirde ruhun bedene bağlanması, diri iken bağlanmasının yarısı kadardır. İşte bunun için ölüler, azabı duydukları halde, hareket etmez ve kıpırdayamazlar. Kabir azabı, rüya gibi değildir. Kabir azabı, azabın görüntüsü değil, azabın kendisidir. Kabir azabı, ahiret azaplarındandır. Dünya azapları, ahiret azapları yanında hiç kalır. Eğer ahiret azaplarından bir kıvılcım dünyaya gelse, her şeyi yakar, yok eder.” İmam-ı Suyuti hazretleri de buyuruyor ki: “Ruh, cesedine, bilmediğimiz bir halde bağlıdır. Bu bağlılıkları, dünyadaki bağlılıklar gibi değildir. Rüya gören kimsenin gördüğü şeylere olan bağlılığı gibidir. Fakat, ölülerin cesetlerine ve başka şeylere bağlılıkları, rüya görenin bağlılığından pek çok kuvvetlidir. Ruhların kendi cesetlerine tesir ve tasarruf etmelerine ve kabirde bulunmalarına izin verilmiştir. Meyyit, kabirden çıkarılıp başka kabre konursa, ruhun bedenle olan bağlılığı bozulmaz. Beden çürüyüp, toprak maddeleri, sıvı ve gaz haline gelince de, bu bağlılık yine devam eder.” Peygamber efendimiz kabir hayatı hakkında; (Mümin ölü için Cennetten yaygı serilir. Cennet elbiseleri giydirilir. Ona Cennetten bir kapı açılır. Kabre Cennet kokuları yayılır. Yanına güzel yüzlü, güzel elbiseli, güzel kokular saçan biri gelir. Buna "Sen kimsin?" diye sorar. O da, "Senin salih amelinim" der. Bunu işitince, "Yâ Rabbi kıyâmet çabuk kopsa da, çoluk çocuğuma ve nimetlere kavuşsam" der) buyurmuşlardır. İslam âlimlerinden İmam-ı Yâfi'i hazretleri buyurur ki: “Ölenleri iyi veya kötü halde görmek, Cenâb-ı Hakkın bazı kullarına ihsan ettiği bir keşiftir. Dirilere nasihat vermek ve ölülere hayırlı bir iş yapılmasına vesile olmak içindir. Ölüleri görmek daha çok rüyada olmaktadır. Uyanık iken gören evliya da vardır. Peygamber efendimiz, hazret-i Ali'nin de bulunduğu bir toplulukta, hazret-i Ömer'e hitaben: -Yâ Ömer! Ölünce seni dar bir mezara koyarlar. Münker-Nekir melekleri gelir. Gözleri şimşek gibi çakar, sesleri gök gürültüsü gibidir. O zaman ne yapacaksın? diye sordular. Hazret-i Ömer: -Yâ Resulallah, o zaman, şimdiki gibi aklım başımda olur mu? diye arz edince,Peygamber efendimiz: -Evet yâ Ömer, cevabını verdiler. Bunun üzerine hazret-i Ömer: -Öyleyse hiç korkmam. Allah’ın izniyle onların sorduğu sorulara lazım olan cevabı veririm, diye arz etti. Bu hadiseden uzun bir zaman geçtikten sonra hazret-i Ömer vefat etti. Gerekli hazırlıklar yapılıp defnettiler. Hazret-i Ali, herkes gittiği halde telkin için beklemeye başladı. Ve daha önce Peygamber efendimizin huzurunda, hazret-i Ömer’in söylediği sözleri hatırladı ve onun kabirdeki halini göstermesi için Cenâb-ı Hakka dua etti. Ve hazret-i Ali bu haldeyken Münker-Nekir melekleri gelip sorguya başladılar. Allahü teâlâ, hazret-i Ali’ye orada olanları gösterdi ve Münker-Nekir melekleriyle hazret-i Ömer arasındaki konuşmaları işitiyordu. Münker-Nekir melekleri: -Rabbin kim? diye sorunca, hazret-i Ömer meleklere: -Siz kaç günlük yoldan geldiniz? diye sordu. Melekler de: -Yedi bin yıllık yoldan geldik, cevabını verdiler. O zaman hazret-i Ömer: -Siz bu kadar uzak yoldan geldiniz ve Allah’ı unutmadınız da, ben birkaç dakikalık yoldan gelir de Rabbimi nasıl unuturum? dedi. Bunun üzerine Melerler: -Biz senin böyle cevap vereceğini biliyorduk. Ancak emrolunduğumuz için böyle sual ettik, dediler. Hazret-i Ömer de: -Muhammed aleyhisselamın ümmetine böyle heybetli gelmeyiniz, daha yumuşak ve şefkatli geliniz diye istirhamda bulundu. Bunları müşâhede eden, gören, işiten hazret-i Ali de; "Yâ Ömer, sözünün eriymişsin" buyurdu.” Ebülleys-i Semerkandi hazretleri; “Kabir azabından kurtulmak isteyen, namaza devam etmeli, sadaka vermeli, Kur'ân-ı kerim okumalı, Allahü teâlâyı çok tesbih etmeli; hainlikten, dedikodudan ve üzerine idrar sıçratmaktan kaçmalıdır” buyurmuştur. Ölüm haktır ve muhakkak hepimizin başına gelecektir. Din büyükleri; "Olması muhakkak, kesin olan şeyleri, olmuş biliniz ve ona göre hazırlık yapınız!" buyurmuşlardır. Öyleyse bugünden ölüme ve ölümden sonraki hayata hazırlık yapmamız lazımdır. .Nefsin isteklerini terk etmeli 7/30/2004 İnsan olarak çoğumuz, alıştığımız şeyleri, yanlış da olsa terk edemiyoruz. Halbuki İslamiyet, nefsimize hoş gelenleri değil, Allahü teâlânın rızasına uygun olanları yapmamızı emretmektedir. Doğru ve hak olan, bizlerin nefslerimize uyarak yaptıklarımız değil, Rabbimizin emrettikleri, Peygamber efendimizin bildirdikleridir. Müslüman olmakla, Rabbimizin çok büyük bir ihsanına kavuşmuşuz. Bu nimetin elden çıkmaması için, nefsimize değil, İslamiyet’in bildirdiklerine tâbi olmamız lazımdır. Çünkü ebedi kurtuluş, Muhammed aleyhisselamın bildirdiklerine inanmakla ve ancak Ona uymakla mümkündür. Bu konuda, İslam âlimlerinden Yusuf Nebhani hazretleri buyuruyor ki: “İnsan, alıştığı âdetleri sever. Bunlardan ayrılmak istemez. Doğunca, süt emmeye alışır. Bundan ayrılmak istemez. Büyüdükçe, evine, mahallesine, şehrine alışır. Bunlardan ayrılması, çok güç olur. Sonra, dükkanına, sanatına, çalıştığı fen işlerine ve çoluk çocuğuna, diline, dinine alışır. Bunlardan ayrılmak istemez. Böylece, muhtelif cemaatler, kavimler, milletler hasıl olur. Şu halde, bir milletin dinlerini sevmeleri, dinlerinin en hayırlı din olduğunu anladıkları için değildir. Aklı olan, kendi dinini ve başka dinleri incelemeli, dinler arasında hak olanı anlamalı, ona sarılmalıdır. Çünkü, bâtıl dine bağlanmak, insanı ebedi felaketlere, daimi azaplara götürür. Muhammed aleyhisselam kırk yaşında iken, Peygamber olduğu kendisine bildirildi. Altmış üç yaşında iken vefat etti. Peygamberliği yirmi üç sene devam etti. Bütün Arap yarımadası kendisine itaat ettikten ve dini her tarafa yayılıp anlaşıldıktan ve daveti şarkta ve garpta işitildikten ve Eshabı, yüzelli bin olduktan sonra vefat etti. Veda haccını, yüz yirmi bin Sahabi ile yaptı. Bundan seksen gün sonra vefat etti. (Bugün dininizi ikmal ettim ve üzerinize olan nimetimi tamamladım ve dininizin İslam olmasını beğendim) mealindeki, Maide suresinin üçüncü âyet-i kerimesi, bu hacda nazil oldu. Bu Sahabilerin hepsi, sadık ve emin idi. Çoğu dinde derin âlim ve hepsi Evliya idi. Resulullahın dinini ve mucizelerini, yer yüzüne yaydılar. Çünkü, cihad için, memleketlere yayıldılar. Gittikleri yerlerdeki insanlara, din bilgilerini ve mucizeleri ulaştırdılar. Bunlar da, başkalarına bildirdiler. Böylece, her asrın âlimleri, sonraki tabakadaki, daha çok âlime bildirdi. Bunlar da, bu ilimleri ve bunları bildirenleri, binlerce kitaplara yazdılar. Öğrendikleri hadis-i şerifleri, sahih, hasen gibi, birçok kısımlara ayırdılar. Yalancıların hadis diyerek uydurdukları sözleri kitaplarına sokmadılar. Bu hususta, çok dikkatli ve hassas davrandılar. Bunların gayretleri ile, İslam dini çok sağlam esaslar üzerine kuruldu ve hiç değiştirilmeden yayıldı. Diğer dinlerin hiçbiri böyle sıhhatli nakledilemedi. Bir insanın, tâbi olduğu dinin bâtıl olduğunu anlaması ve bu dini terk ederek, Muhammed aleyhisselama iman etmesi, nefsine çok güç gelir. Çünkü nefs, Allahü teâlâya ve Muhammed aleyhisselama ve Onun getirdiklerine düşman olarak yaratılmıştır. Bâtıl dindeki analar, babalar, muallimler ve kötü arkadaşlar, radyolar ve televizyonlar, nefsin bu düşmanlığını kuvvetlendirirler. Bunun için, “Çocuğa bir şeyler öğretmek, taşa yazı yazmak gibidir” denilmiştir. Nefsin bu düşmanlığını yok etmek için çok çalışmak, nefs ile cihad etmek ve nefsi akıl ile inandırmak lazımdır. Ey insan! Kendine merhamet et! Aklından gaflet perdesini kaldır! Bâtılın bâtıl olduğunu görerek, ondan kurtulmaya çalış! Hakkın hak olduğunu da görerek, ona tâbi ol, sarıl! Vereceğin karar, çok büyük, çok mühimdir. Vakit ise, çok azdır. Muhakkak öleceksin! Öldüğün vakti düşün! Başına geleceklere hazırlan! Hakka tâbi olmadıkça, ebedi azaptan kurtulamazsın! Son pişmanlık fayda vermez. Son nefeste hakkı tasdik etmek kabul olmaz. Fakat, Müslümanın günahlarına tevbe etmesi, kabul olur. O gün, Allahü teâlâ; (Kulum! Sana akıl nurunu vermiştim. Bununla, beni anlamanı, bana ve Peygamberim Muhammed aleyhisselama ve Onun getirdiği İslam dinine iman etmeni emretmiştim. Bu Peygamberin geleceğini, Tevratta ve İncilde haber vermiştim. İsmini ve dinini her memlekete yaydım. İşitmedim diyemezsin. Gece gündüz, dünya kazancı için, dünya zevkleri için çalıştın. Ahirette başına gelecekleri hiç düşünmedin. Gaflet içinde iken, ölümün pençesine düştün) derse, ne cevap vereceksin? Ey insan! Başına gelecekleri düşün! Ömrün tükenmeden, aklını başına topla! Etrafında gördüğün, konuştuğun, sevdiğin, korktuğun kimselerin hepsi, birer birer öldüler. Birer hayal gibi, gelip gittiler. İyi düşün! Ebedi ateşte yanmak, ne büyük azaptır! Sonsuz nimetler içinde yaşamak ise, ne büyük nimettir. Bunlardan birini seçmek, şimdi senin elindedir. Herkesin sonu, bu ikisinden biri olacaktır. Bundan kurtulmak imkansızdır. Bunu düşünmemek ve tedbir almamak, büyük cahillik ve cinnettir. Allahü teâlâ, hepimizi, nefsimize uymaktan korusun! Amin.” .Keyfine göre yaşa 8/1/2004 İmam-ı Gazali hazretlerinin talebelerinden bir tanesi, kendi kendine: "Senelerce zahmet çekip çok şey öğrendim. Bu kadar çok ilimden bana en lüzumlusu ve en faydalısı acaba hangisidir? Ahirette imdadıma yetişecek, mezarda dünyadaki dostlarım beni yalnız bırakıp gittikleri zaman, bana arkadaş olacak, mezardan kalkınca, ananın evladından, kardeşin kardeşinden, dünyadaki dostların birbirlerinden kaçıp, herkesin başının çaresini aradığı vakit beni kurtaracak olan acaba hangisidir? Dünyada ve ahirette faydası olmayan acaba hangileridir? Bilsem de bunlardan uzaklaşsam. Çünkü, Peygamber efendimiz: (Faydasız ilmi öğrenmekten, Allahü teâlâdan korkmayan kalbden, dünyaya doymayan nefsten, Allah için ağlamayan gözden ve kabule layık olmayan duadan Allahü teâlâ bizi korusun) buyurmuştur” diye uzun zaman düşünür. Daha sonra, bunları anlamak için hocası olan İmam-ı Gazâli hazretlerine bir mektup yazar ve durumunu arz eder. Hocası İmam-ı Gazâli hazretleri de, uzun bir cevap yazıp gönderirler. O mektubun başında, talebeye hitaben şöyle denilmektedir: Ey sevgili oğlum ve sadık dostum! Allahü teâlâ, sana uzun ömürler verip, ömrünü ibadetle ve Onun gösterdiği yolda gitmekle geçirmek nasip eylesin! Bütün nasihatler Peygamberimiz Muhammed aleyhisselamdan alınmıştır. Ondan gelmeyen nasihatler fayda vermez. Dünyaya yayılmış olan bu nasihatlerden, birisini bile almadın ise, senelerce yanımda niçin kaldın ve niçin okudun? Peygamber efendimizin dünyaya yayılan nasihatlerinden birisi şudur: (Allahü teâlânın, bir kuluna rahmet etmeyeceğine, ona gazap ve azap edeceğine alamet, dünyaya ve ahirete faydası olmayan şeylerle meşgul olması, zamanlarını lüzumsuz şeylerle öldürmesidir. Bir kimsenin ömründen bir sâati, Allahü teâlânın beğenmediği bir şeyde geçerse, ne kadar çok pişman olsa, üzülse yeridir. Bir kimse kırk yaşını geçtiği halde onun hayırlı işleri, yani sevapları, kötü işlerinden, yani günahlarından fazla olmadı ise, Cehenneme hazırlansın.) Bu hadis-i şerifin manâsını iyi anlayanlara, bu nasihat yetişir. Ey evladım, nasihat vermek kolaydır. Nasihat kabul etmek güçtür. Çünkü, nefslerine uyanlara, dünya zevklerinin peşinde koşanlara, nasihat acı gelir, haramlar ise tatlı gelir. Hele senin gibi, ilim ismi verilen ve ilim şekline sokulan, lüzumsuz şeyleri öğrenenlere ve ilmi, dünyada ve ahirette kendine ve insanlara faydası olmak için değil, herkese büyüklük satmak için ve yalnız dünyalık kazanmak için okuyup, ahiretlerini düşünmeyenlere nasihat tesir etmez. Ey oğlum, amelsiz ilim, insanı kurtarır zannediyorsun ve ilim sahibi olunca, amel etmeden kurtuluruz sanıyorsun. Bu hâlinize çok şaşılır. Çünkü ilmi olan kimsenin, amelsiz kuru ilmin kıyâmette kendine zarar vereceğini, bilmiyordum, diye özür ve bahane yapamayacağını bilmesi lazımdır. Zira Peygamber efendimiz; (Kıyâmet günü azapların en şiddetlisi, elbette, ilminin faydasını görmeyen âlime olacaktır) buyuruyorlar. Din büyüklerden biri, Cüneyd-i Bağdâdi hazretlerini, rüyada görüp ne halde olduğunu sorunca, Cüneyd-i Bağdadi hazretleri; "O kadar sözlerim, keşf ve işaretlerim, yani zâhiri ve bâtıni bilgilerim hep harap oldu, tükendi; yalnız bir gece kıldığım iki rekat namaz imdadıma yetişti" cevabını vermiştir. Ey evladım, Ameli, ibadeti elden bırakma! Kalbe ait hâlleri ve bilgileri unutma! Yani hareketlerin ilme uygun olsun! İyi bil ki, amelsiz ilim, insanı kurtaramaz. Bunu sana bir misâl ile anlatayım: Bir kimse, dağda bir aslana rastlasa, yanında tüfeği ve kılıcı bulunsa ve bunları kullanmasını iyi bilse ve ne kadar cesur olursa olsun, bu âletleri kullanmadıkça, aslandan kurtulabilir mi? Sen de bilirsin ki, kurtulamaz. İşte bunun gibi, bir kimse ne kadar ilim sahibi olursa olsun, bildiğine göre hareket etmezse, ilminin faydası olmaz. Diğer bir misâl, bir doktor hastalansa, hastalığını teşhis edip ilacını da bilse ve bu ilaç hakikaten o hastalığa çok iyi gelse, ilacı kullanmadıkça, yalnız bilgisinin onu iyi edemeyeceğini pekâlâ bilirsin. Ey oğlum, Bir insan ne kadar ilim edinse, ne kadar kitap okusa, bildiklerini yapmadıkça faydası olmaz. İlim öğrenmek ve kitap okumak için çok gecelerini feda ettin ve çok tatlı uykularını kendine haram eyledin. Bilmem ki, niçin kendini bu kadar harap ettin? İlim öğrenmekten maksadın eğer dünya menfaatlerini toplamak, şöhret, mevki sahibi olmak ve Müslümanlara büyüklük göstermek idi ise, sana yazıklar olsun! Çok aldanmışsın, kendini azaba sürüklemişsin! Yok eğer maksadın İslamiyet’e ve Muhammed aleyhisselamın dinine yardım etmek, ahlakını temizlemek, nefsini kırmak idi ise, sana müjdeler olsun! Kendine ne güzel ve ebedi bir istikbâl hazırlamışsın. İstikbâl, seâdet-i ebediyyeye kavuşmaktır. Ey oğlum, Keyfine göre yaşa! Fakat bu yaşaman uzun sürmeyecek, bir gün elbette öleceksin. Gece gündüz düşündüğün, sımsıkı sarıldığın lezzetlerden elbette ayrılacaksın. Dünyanın nesini seversen sev, hepsine veda edeceksin! Elinden geleni yap! Fakat unutma ki, her yaptığının hesabını vereceksin! .Hududu geçmek haddini bilmemek 8/6/2004 Haddini bilmemek, kendisi için tayin edilen hududu, sınırı geçmek, edepsizliktir. Çünkü din büyükleri, edebi; "Hududa, sınırlara riayet etmek onu taşmamaktır. En büyük edep ise ilahi hududu muhafazadır, gözetmektir" diye tarif etmişlerdir. Edebe riayet etmeyen hiç kimse, Allahü teâlâya kavuşamaz, Onun sevgili kulu olamaz. Peygamber efendimizin ve Onun yolunda olan din büyüklerinin yolu, baştan sona hep edeptir. Namazın sünnet ve edeplerinden birini gözetmek ve tenzihi bir mekruhtan sakınmak; zikretmekten, tefekkür etmekten üstündür. Edep, insanın kendisini Hak teâlânın iradesine tâbi etmesidir. Allahü teâlânın fermanına muntazır olmasıdır. İslamiyet, edep dinidir, tevazu dinidir. Cahil olan, cesur olur. Kendini âlim sanır. Âlim olan tevazu gösterir. Tevazu göstereni ise, Allahü teâlâ yükseltir. Dinde söz sahibi olmak için, müctehid olmak lazımdır. Müctehid olmayanların, din büyüklerini muhakeme etmeye kalkışmaları edep sınırlarını aşmak olur. (Şerefül insan bil ilmi vel-edeb, la bil mal-ı vel haseb) buyurulmuştur. Yani insanın şerefi, kıymeti, ilmi ve edebi ile ölçülür. Malı ve baba ve dedeleri ile değil! Şems-i Tebrizi hazretleri; "Ademoğlunun edepten nasibi yoksa, insan değildir. Ademoğlu ile hayvan arasındaki fark budur" buyurmuştur. Abbasi halifelerinden Ebu Cafer Mensur ile İmam-ı Malik hazretleri Medine-i münevverede Resulullah efendimizin mescidinde bulunuyorlardı. Halife Mensur, yüksek sesle bir şeyler söyledi. Bunun üzerine Malik bin Enes hazretleri; -Ey müminlerin emiri! Bu mescidde sesini yükseltme. Çünkü Allahü teâlâ, Hucurat suresi ikinci âyet-i kerimesinde mealen; (Ey iman etmekle şereflenenler! Sesinizi Nebiyyullahın sesinden yukarı çıkarmayınız. Ona karşı birbirinize bağırdığınız gibi seslenmeyiniz. Ona saygısızlık gösterenlerin ibadetleri yok olur) buyurarak bir kavmi terbiye eyledi. Vefat ettikten sonra da Resulullah efendimize hürmet, hayatlarındaki hürmet gibidir buyurdu. İmam-ı Malik hazretlerinin bu nasihatlerini dinleyen halife Mensur sesini yavaşlattı ve; -Ey İmam! Resulullahın huzurunda dua ederken kıbleye mi döneyim yoksa Resulullaha yönelerek mi dua edeyim? diye sordu. İmam-ı Malik hazretleri; -Ey müminlerin emiri! Yüzünü Resulullah efendimizden başka tarafa çevirme. Çünkü Resulullah efendimiz, Allahü teâlâ katında dileklerimiz için vesilemizdir. Bundan dolayı da yüzünü Resulullaha dönmeli, Onun şefaatini dilemelisin. O zaman Allahü teâlâ Onu sana şefaatçi kılar buyurarak; (Onlar nefslerine zulmettikten sonra gelirler, Allahü teâlâdan af dilerler. Resulüm de onlar için istigfar ederse, Allahü teâlâyı elbette tevbeleri kabul edici ve merhamet edici olarak bulurlar) mealindeki Nisa suresinin altmış dördüncü âyet-i kerimesini okudu. Din büyüklerinden İbn-i Ata hazretleri; "Nefs, yaratılışı icabı edepsizdir. Halbuki kul, sürekli olarak edebe riayet etmekle memurdur. Nefsin tabiatı, muhalefet etmektir. Kulun vazifesi ise, gayret ederek, nefsin bu kötü arzularına mani olmaktır" buyurmaktadır. Aziz Mahmud Hüdai hazretleri, kendisini sevenlerden birisine hitaben buyurur ki: "Ey oğul! Bir mecliste bulunduğun zaman az konuş. Sana sorulmayan şeye cevap verme. Bir şey sorulursa cevabını bilmiyorsan, bilmiyorum de. Bilmediğine, bilmem demek ilmin yarısıdır. Eğer cevabını biliyorsan, kısa cevap ver. Sözü uzatma. Mecliste bulunanlara imtihan için bir şey sorma. Onlarla münazara ve münakaşa etme. Kendini beğenerek en başa, yukarıya oturma. Edebe çok riayet eyle. Edepsizlik her zaman ve her yerde yasak ve sevimsizdir. Her yerin kendine mahsus bir edebi vardır. Allahü teâlânın rızasına kavuşmak yolunda senin önüne ve yoluna bir şey engel olursa onu terk eyle!" Sadüddin-i Kaşgari hazretleri de, talebelerine hitaben şöyle buyurur: "Ey talebelerim! Biliniz ki, Allahü teâlâ bu kadar azamet ve büyüklüğü ile bizlere gayet yakındır. Bu sözü anlayamazsanız da, böylece itikad edip inanmalısınız. Size lazım olan odur ki, tenhada ve açıkta edebi gözetiniz. Evinizde tek başınıza olduğunuz zaman dahi, ayağınızı uzatmayınız. Her an Allahü teâlânın sizi gördüğünü biliniz ve ona göre hareketlerinizi düzenleyiniz. Kendinizi, zahir ve bâtın edebi ile süsleyiniz. Görünüşteki zahir edep; Allahü teâlânın emirlerini yapmak, yasaklarından kaçınmak, daima abdestli bulunmak, istigfar eylemek, az söylemek, her işin inceliğini titizlikle yapmak, İslam âlimlerinin eserlerini okumak gibi hususlardır. Bâtın edebi ise; uygunsuz kimselerle düşüp kalkmamak, dünyaya bağlanmamak, Allahü teâlâyı unutturacak her türlü işten uzaklaşmaktır." Netice olarak, Ebü'l-Berekat Emevi hazretlerinin buyurdukları gibi: "Edep; kulun, Allahü teâlâya karşı vazifelerini, vakitlerini nasıl ayarlayacağını, kendini Ondan uzaklaştıran şeylerden nasıl korunacağını bilmesidir." Allah yolunda edeb lazımdır edeb! Ölünceye dek, taleb gerekdir taleb. İnsanın ilmi arttıkça 8/20/2004 İnsanın ilmi arttıkça, Allahü teâlâya olan sevgisi, muhabbeti arttıkça, nefsinden soğumaya, nefret etmeye başlar. Bu hâle kavuşmak, Allahü teâlânın, o kimseye bir lütfu ve bir ihsanıdır. O kulunu sevdiğinin alametidir. Zünnun-i Mısri hazretleri, kendisini sevenlere hitaben şöyle buyurur: “Biz öyle insanlara kavuştuk ki, onların her birinin ilmi arttıkça, zühdü de artıyordu. Dünyaya karşı ihtiyaçsız olup, onu sevmiyorlardı. Ama siz, bu halin tam zıddına sahipsiniz. İlminiz arttıkça, dünyaya karşı sevginiz artıyor. Ona kavuşmak için, birbirinizi iterek geçiyorsunuz. Onlar başkaydı. Dünya malını ilim elde etmek için harcarlardı, onları böyle gördük. Ama siz şimdi tam tersine; bir bilginiz varsa, dünyalık sahibi olmak için, ortalığa saçıyorsunuz.” Allahü teâlâya yaklaşmak yani Onun sevgisine kavuşmak ilimle olur. Cahil sofu şeytanın maskarası olur sözü meşhurdur. Zümer suresinin, dokuzuncu âyet-i kerimesinde mealen; (Bilen ile bilmeyen hiç bir olur mu? Bilen elbette kıymetlidir) buyurulmaktadır. Peygamber efendimiz, bir hadis-i şeriflerinde; (Bilerek yapılan az bir ibadet, bilmeyerek yapılan çok ibadetten daha iyidir!) buyurmuşlardır. İbadetlerin sıhhatli olması, o ibadetlere ait şartların bilinmesi ile mümkündür. Bir haramdan, bir mekruhtan sakınmak da, yine o haramın veya mekruhun bilinmesi ile olur. İlim olmazsa, o hususla ilgili bilgiler öğrenilmezse, emirlerin yapılması, yasakların terk edilmesi mümkün olmaz. İnsan, nefsini ne kadar aşağılarsa, Allahü teâlâ indinde kıymeti o kadar yükselir. Kendine kıymet verenin, Allahü teâlâ katında kıymeti olmaz. Kibrin zararını bilmeyen kimse için âlim demek, yalan olur. İnsanın ilmi arttıkça, Allahü teâlâdan korkması artar. Günah işlemeye cesaret edemez. Bunun için, Peygamberlerin hepsi ve bunların vârisleri, hep tevazu sahibi idiler. Allahü teâlâdan çok korkarlardı. Kendilerinde kibir ve ucub gibi kötü huylar hiç yoktu. Hadis-i şerifte; (Âlim olduğunu söyleyen kimse, cahildir) buyurulmuştur. Her sorulana cevap veren, her gördüğünden mana çıkaran ve her yerde bilgi satan kimse, cahilliğini ortaya koyar. Bilmiyorum, öğrenip de söylerim diyen kimsenin, bilgi sahibi yani âlim olduğu anlaşılır. Resulullah efendimize; -En kıymetli yer neresidir diye sual edilince; -Bilmiyorum, Rabbim bildirirse söylerim cevabını vermişlerdir. Daha sonra Cebrail aleyhisselama sormuş, ondan da, aynı cevabı almış ve O da, Allahü teâlâya sormuş, Mescidler’dir cevabını almıştır. İmam-ı Ebu Yusuf hazretleri de, kendisine arz edilen bir suale bilmiyorum cevabını verince, “Hem Beyt-ül-maldan maaş alıyorsun, hem de cevap vermiyorsun” hitabı ile karşılaşır ve; “Beyt-ül-maldan, bildiklerim kadar ücret alıyorum. Bilmediklerim için alsaydım, Beyt-ül-malda bulunanların hepsi yetişmezdi” cevabını verir. Peygamber efendimiz bir hadis-i şeriflerinde; (Bu ümmetin âlimleri iki türlü olacaktır: Birincileri, ilimleri ile insanlara faydalı olacaktır. Onlardan bir karşılık beklemeyeceklerdir. Böyle olan insana denizdeki balıklar ve yeryüzündeki hayvanlar ve havadaki kuşlar dua edeceklerdir. İlmi başkalarına faydalı olmayan, ilmini dünyalık ele geçirmek için kullananlara kıyamette Cehennem ateşinden yular vurulacaktır) buyurmuşlardır. Abdüla'la Kureşi hazretleri ilmiyle amil olup öğrendiklerini her zaman tatbik eder ve; "Kime bir ilim verilir de bu ilim ona Allah korkusundan ağlama huyunu kazandırmazsa, o bu ilmin faydasını göremez" buyururdu. Abdülhalık Goncdüvani hazretleri, talebelerinden birine yaptığı nasihatte, şöyle buyurmaktadır: “Evladım, sana ilim tahsili ile edep öğrenmeyi tavsiye ederim. Hemen her zaman Allahü teâlânın huzurunda olduğunu bil ve dikkat et. Geçtiğimiz asırlardaki büyük âlimlerin izini bırakma. Resulullah efendimizin sünnetine uygun davran. O sünnetin hakiki uygulayıcısı olan eshabın davranışını da gözünden ırak etme. Fıkıh öğren. Cahil tarikatçılardan sakın. Şöhret peşinde koşma, şöhret afettir, tehlikelidir. Hemen her halinle insanlardan biri gibi yaşa. Namazını her zaman cemaatle kılmaya gayret et. Bid'at sahibi sapıklar ile ve dünyaya düşkün kimselerle arkadaşlık etme. Şüpheli şeyleri terk et. Çok kere dünyalık isteği sana ağır basar. Ağır basan bu talep için yola düşersen, dinin elden gider. Kimseyi hakir görme. Kimse ile münakaşa etme. Kimseden bir şey isteme. Hiç kimseye sana hizmet etmesi için emir verme. Tasavvuf büyüklerine dil uzatma. Onları inkâr eden felakete düşer. Gözlerin yaşlı, amelin temiz olsun. Sermayen fıkıh, din bilgisi, evin mescid olsun.” Ebu Abdullah el-Kureşi hazretleri de; “Ömrü uzadığında iyi amelinin artması, ihtiyacı çoğaldığında cömertliğinin artması, ilmi arttıkça tevazuunun artması, evliyanın alametlerindendir” buyurmuştur. Peygamber efendimiz, sık sık şöyle dua ederlerdi: (Faydasız ilmi öğrenmekten ve Allahü teâlâdan korkmayan kalbden ve dünyaya doymayan nefsten ve Allah için ağlamayan gözden ve kabule layık olmayan duadan Allahü teâlâ bizi korusun.) ..Kendini övenin değeri düşer 8/22/2004 Bir kimse kendini övmeye başlarsa, değeri düşer. Zira Peygamber efendimiz; (Metholunmayı, övülmeyi sevmek, insanı kör ve sağır eder. Kabâhatlerini, kusurlarını görmez olur. Doğru sözleri, kendisine yapılan nasihatleri işitmez olur) buyurmuştur. İslam âlimleri, övülmeyi sevmenin, kalb, gönül hastalığı olduğunu bildirmişler ve tedavi yollarını da göstermişlerdir. Övülmeyi sevmenin sebebi, insanın kendini beğenmesi, yüksek, iyi sanmasıdır. Övülmek, böyle kimselere tatlı gelir. Vehb bin Münebbih hazretleri; "Münafığın özelliklerinden ikisi, övülmeyi sevmek, zemmedilmekten, yerilmekten hoşlanmamaktır" buyurmuştur. Bir gün Zünnun-i Mısri hazretlerine; -İnsan, Allahü teâlânın saf kullarından olduğunu, ne zaman ve nasıl anlar? diye sordukları zaman; -İnsan bu durumu şu dört şeyle bilir. Rahatı terk ederse, az olsa bile olandan verirse, fakirleşmesi kendisine sevimli gelirse, övülmek ve kötülenmek kendisine aynı gelirse cevabını vermişlerdir. Ebü'l-Abbâs-ı Mürsi hazretleri anlatır; "Bir gece rüyamda hazret-i Ömer’i gördüm. Kendisine; -Ey müminlerin emiri! Dünya sevgisinin alameti nedir? Diye sordum. Şöyle cevap verdi: -Kötülenme korkusu ve övülmeyi sevmektir. Dünyayı sevmenin alameti bunlar olunca, dünyayı terk etmenin alameti, doğru yolda bulunmakta kötülenmekten korkmamak ve övülmeyi sevmemektir." Yunus bin Ubeyd hazretleri manifaturacılık yaparak nafakasını temin ederdi. Kul hakkına girmekten çok korkar, şüpheli olmak korkusu ile mubahların çoğunu terk ederdi. Malını övmez, methetmezdi. Bir gün çırağı bir kumaşı müşteriye gösterirken; “Yâ Rabbi! Bu Cennet kumaşından bana da nasip et!” dediğini işitti ve bunun kumaşı övmek manâsına gelebileceğini düşünerek kumaşı sattırmadı. Müşteriler, kusurlu bir malı, kusursuz zannederek alırlar ihtimâlini düşünerek, havanın bulutlu ve kapalı olduğu günlerde pazara çıkıp satış yapmazdı. Ali bin Sehl İsfehâni hazretleri; "Zenginliği aradım; ilimde buldum. Övülmeyi aradım; fakirlikte buldum. Âfiyeti günahsız olmayı aradım; zühdde, şüphelilere düşmek korkusuyla mubahların çoğunu terk etmekte buldum. Kolay hesabı aradım, susmakta buldum. Rahat ve huzuru aradım; vermekte, cömertlikte buldum" buyurmuştur. Bir kimsenin, soyu ile, babaları, dedeleri ile övünmesi ve başkalarına karşı bunlarla üstünlük taslaması, tekebbür etmesi, cahillik ve ahmaklık olur. Zira Kabil, Âdem aleyhisselamın, Yam da, Nuh aleyhisselamın oğlu idi. Babalarının Peygamber olması, bunları küfürden kurtarmadı. İnsanın, babalarının, dedelerinin salih olmaları ile övünmesi de yersizdir, akıllı bir hareket değildir. Önemli olan, onlar gibi salih olmaya ve onların yolunda bulunmaya çalışmaktır. Zira hadis-i şerifte; (Bir kimsenin kendi kötü ise, ahirette nesebinin üstünlüğü ona fayda vermez) buyurulmuştur. Peygamber efendimiz, bir hadis-i şeriflerinde de; (Ecdadı ile övünen kötü kimse, rahmet-i ilahiden uzak, Cehennem odunudur) buyurmuşlardır. Allahü teâlânın verdiği nimetler sebebi ile başkalarına karşı üstünlük taslamak ve övünmek de uygun değildir. Zira böyle övünmek, haramdır, günahtır. Ama bu nimetler bende emanettir, bunların esas sahibi Rabbimdir diye düşünülür ve anlatılırsa, o zaman bu hâl, şükür olur, kıymetli ve makbul olur. Çünkü Peygamber efendimiz; (Allahü teâlânın verdiği nimetleri bildirmek, bunlara şükretmek olur) buyurmuştur. Bir damla sudan yaratılıp sonra toprağa girecek ve orada böceklere yem olacak bir kimsenin kendini övmesi, insanlara üstünlük taslaması çok çirkindir. Bu hâl, bir hastalıktır. Dinimiz bunun için övünmeyi yasak etmiştir. Peygamber efendimiz; (Allahü teâlâ, cahiliyet övünmelerini sizden kaldırdı. Hepiniz Âdem aleyhisselamın evlatlarısınız. Âdem ise topraktan yaratıldı) buyurmuştur. İnsanın kendini övmesi, başkalarını hakir, aşağı gördüğü içindir. Halbuki hadis-i şerifte; (Din kardeşini hakir görmek, kötülük olarak yeter) buyurulmaktadır. Övünme hastalığı, insanın kendini başkalarından üstün görmesinden kaynaklandığı için, konuşmalarında, başkalarını hep aşağılayıcı ifadeler kullanır. Bu insanlar adam olmaz, bunlar iflah olmaz, bunlarda hayır yoktur diyerek, kendi üstünlüğünü açığa çıkarmak ister. Bu hâl ise, kibirdir ve insanı felakete götürür. Zira hadis-i şerifte; (İnsanlar helak oldu diyenin kendisi helak olmuştur) buyurulmuştur. Din büyüklerinden bir zât, kendisini yüzüne karşı öven bir kimseye; “Beni niçin övüyorsun? Öfkeli iken tecrübe ettin de beni hâlim selim mi buldun? Benimle yolculuk ettin de iyi biri olarak mı gördün? Bana bir emanet verdin de buna riayet ettim mi? Bilmediğin kimseyi nasıl översin?” buyurmuştur. Bir insan için ölüm anı yani son nefeste imanla gitmesi çok mühimdir. Ölürken imanla gitmeyen kimseyi hayatında övmek neye yarar? Bunun için kendimizi övmek, bizi övenlere ses çıkarmamak, bilmediğimiz insanları övmek uygun olmaz .. .Acele eden hata yapar 8/8/2004 Acele etmemeli. Zira acele eden, ya hata yapar veya hatalı duruma yakın olur. Ağır ve temkinli hareket eden, o işte ya isabet kaydeder veya isabet etmeye yaklaşır. Acele şeytandandır. Ağır ve temkinli hareket etmek ise, Allahü teâlâdandır. Her şeyin sahibi, yaratanı olan Rabbimiz, kullarının isyanlarına bile ceza vermekte acele etmiyor ve onların rızklarını kesmiyor. Hatta Ahkâf suresinde, Peygamber efendimize hitaben, mealen; (Peygamberlerden Ulül’azm olanların sabrettikleri gibi Sen de sabret! Onlara azap verilmesi için dua etmekte acele eyleme!) buyurmaktadır. Bunun için işleri de acele etmemeli ve hemen karar vermemelidir. Zira acele ile verilen kararlara şeytan karışır. Hadis-i şerifte; (Acele şeytandandır. Teenni Rahmandandır) buyuruldu. Peygamber efendimiz, vefatlarından önce, Mescid-i Nebide, Eshab-ı kirama hitaben; (Ey Muhâcirler ve ey Ensâr! Vakti belli olan bir şeye kavuşmak için acele etmenin faydası yoktur. Allahü teâlâ, hiçbir kulu için acele etmez. Bir kimse Allahü teâlânın kazâ ve kaderini değiştirmeye, irâdesinden üstün olmaya kalkışırsa, Onu kahr ve perişan eder. Allahü teâlâya hile etmek, Onu aldatmak isteyenin işleri bozulup, kendi aldanır...) buyurmuşlardır. Nefs-i emmâre inatçıdır. Bir işi murad ettiği vakit, neticesine varmaya acele eder. Bunun için nefsin istediği bir şey hatıra gelince, şeytan, “fırsatı kaçırma, hemen yap” der. O da, yapar. Şeytanın vesvesesi olan hayırlı iş, insana tatlı gelir ve acele ile yapmak ister. Bunun için, hadis-i şerifte; (Allahü teâlâ, acele etmeyeni sever. Acele şeytandandır. Allahü teâlâ, hilmi, yani yumuşak huyu sever) buyurulmuştur. Umumiyetle acele etmeye sebep, insandaki dünyalık toplama hırsıdır. Kanaat sahibi olan, bundan kendini korur. Zira kanaat, bitmeyen bir hazinedir. Kalbe gelen şeyi yaparken Allahü teâlânın rızası var mı, yok mu düşünmeli, sevap mı, günah mı olacağını anlamalı ve günah değilse, yapmalıdır. Böylece, teenni edilmiş, yani acele edilmemiş olur. Yalnız bazı yerlerde acele etmek lazımdır. Hadis-i şerifte; (Acele etmek, şeytandandır. Beş şey bundan müstesnâdır: Kızını evlendirmek, borcunu ödemek, cenaze hizmetlerini çabuk yapmak, misafiri doyurmak, günah yapınca hemen tevbe etmek) buyuruldu. İhtiyaçları ve kıymetli şeyleri elde ederken acele etmeyip, yavaş, temkinli hareket etmeye, vakâr denir. Vakâr, ağır başlı olmaktır. Yoksa fırsatı kaçıracak, menfaatini kaptıracak şekilde uyuşuk olmak değildir. Ebu Abdullah Nibaci hazretleri, talebelerine hitaben; "Allahü teâlâdan gelen şeyleri, nimetleri ve kendisinden Allahü teâlânın neyi istediğini bilmeyen kimse, kalbini perdelemiş olur. Kim nefsinin isteklerine kavuşmak için acele ederse, iyiliklere kavuşma yollarını keser. Kim nefsinin her istediğini yer ve bunların peşine düşerse, o kimsenin başına çeşitli belalar gelir” buyurmuştur. İmam-ı A'zam Ebu Hanife hazretleri, talebesi Ebu Yusuf hazretlerine hitaben; “Yolda yürürken vakarlı bir şekilde yürü. Acele acele, salına salına yürüme. İşlerinde aceleci olma. Konuşurken yüksek sesle konuşma, bağırıp çağırma. Daima kendin için sükun ve sükutu seç” buyurmuştur. Evlad-ı Resulden olan Muhammed Cevad hazretleri de; "Üç şey kimde bulunursa, pişman olmaz. Bunlar; acele etmemek, meşveret ve tevekküldür" buyurmuşlardır. İbadetleri ve hayırlı işleri yapmakta acele etmelidir. Vakti girince namazı hemen kılmalı, geciktirmemeli, vaktinden sonraya kalmaması için acele etmelidir. Eğer vaktinde kılınamamış ise, hemen kaza etmeli ve bu hususta da acele etmelidir. Ama namazı acele ile değil, şartlarına uyarak kılmalıdır. Zekat vakti geldiği zaman da, hemen vermeli, geciktirmemelidir. Cenaze işlerini geciktirmemek lazım geldiği de, kitaplarda yazılıdır. Bir günah işlendiği zaman, tevbe etmekte acele etmeli, tevbeyi sonraya bırakmamalıdır. Zira hadis-i şerifte; (Ölmeden evvel tevbe ediniz. Hayırlı işleri yapmaya mani çıkmadan önce acele ediniz. Allahü teâlâyı çok hatırlayınız. Zekât ve sadaka vermekte acele ediniz. Böylece Rabbinizin rızklarına ve yardımına kavuşunuz!) buyuruldu. Seyyid Emir Hazma hazretleri, talebelerine şöyle vasiyette bulunmuştur: “Ey talebelerim! Daima namaz vakti ne zaman girecek de namaz kılacağım diye bekleyin. Abdesti, namaz vakti girmeden alınız. Namazı huşu ve hudu ile kılınız ve Allahü teâlâdan korkunuz. Namaz vaktinde hiçbir şeyle meşgul olmayınız. Nitekim Resul-i ekrem; (Vakit geçmeden namaza, ölüm gelmeden tevbeye acele edin) buyurdu.” Süfyan-ı Sevri hazretleri de, bir sevdiğine hitaben; “Cömert ol. Bununla Allahü teâlâ, sana hesabını kolay yapar. Çok iyilik yap. Kabrinde sana arkadaş olurlar. Haramlardan sakın. İmanın tadını duyarsın. Dinin ve ahiretin hususunda, Allahü teâlâdan korkan kimselerle istişâre et, onlara danış. Hayırlı işlerde acele et. Allahü teâlâ, seninle günah olan ve kötü şeyler arasına perde yapar” buyurmuştur. ..Ölmeli fakat hak yememeli 8/27/2004 Birinin malını, parasını, gizlice almaya hırsızlık, bilerek zorla almaya ise gasp denir. Çalınan ve gasp edilen para, mal, sahibine geri verilmedikçe, çalana veya gasp edene, ölünceye kadar devamlı günah yazılır. Bu hâl, akıllı bir kimsenin yapacağı iş değildir. Böyle yapıldığında, gasp, hırsızlık günahının yanında, bir de şu günah var. Eğer bu mal, para, çalınmamış, gasp edilmemiş olsaydı, paranın, malın sahibi onunla hayırlı bir hizmet yapacak idiyse, bu hizmete mani olunduğu için hırsızlık ve gasp günahına bu vebal de eklenir. Kul hakkı çok önemlidir. Bunun için ölmeli fakat başkasının hakkını yememelidir. Kul hakkı, Allahü teâlânın hakkından önce ödenir. Kul hakkı, ne kadar az olsa da, Cennete girmeye manidir. Kul hakkına dokunmamaya, hakkı olanları ödemeye, titizlikle çalışmalıdır. Üzerimizde kimsenin hakkı kalmamasına çok dikkat etmeliyiz! Hakkı dünyada ödemek kolaydır. Nezaket ile, yumuşaklıkla haktan kurtulmak mümkündür. Fakat, ahirette, iş böyle değildir. Orada, hak altından kurtulmak çok güçtür, çaresi bulunmaz. Zira Resulullah efendimiz; (Üzerinde kul hakkı olan, insanların malına, ırzına dokunan, ölmeden önce helalleşsin, ödesin! Zira ahiret günü altının, malın değeri olmaz. O gün, hak ödeninceye kadar, kendi sevaplarından alınacak, sevapları olmazsa, hak sahibinin günahları, buna yüklenecektir) buyurmuşlardır. Ebu Bekr-i Şibli hazretleri, vefat etmeden biraz önce; "Üzerimde bir dirhem kul hakkı vardı. Onun sahibi için, bin dirhem sadaka vermiştim. Bununla beraber, hâlâ gönlüme ondan ağır bir şey gelmez" buyurmuştur. Bir gün bir grup insan Kıbrıs'ta yetişen velilerden Hafız Ali Efendiyi ziyarete giderler. Gidenlerin hepsi de atlıdır. Kıbrıs'ta çok olan zeytin ve keçiboynuzu ağaçlarının altında geçerler. Keçiboynuzları salkım salkım sarkıyor, olmuş meyveler insanların başına değiyordu. İçlerinden biri; "Ne güzel ballanmış, bir tane yesek" deyince, diğeri; "Kul hakkı geçer, sakın yeme" dediyse de, o kimse bir tane keçiboynuzu koparıp yer. Sonra Hafız Ali Efendinin huzuruna varırlar. O sırada, sevdiklerine sohbet eden Hafız Ali Efendi onlara bakıp; "Kul hakkından çok sakının. Haram yemeyin. Başınıza Keçiboynuzları değse de, bir taneden ne çıkar demeyin. Hiç bir zaman kul hakkını yemeyin” buyurur. Kul hakkının en mühimi ana-baba hakkıdır. Tatlı dil ve güler yüzle, yardımlarına koşmakla, onların gönüllerini kazanmaya çalışmalıdır. Sonra komşu hakkı, hoca hakkı, karı-koca hakkı, arkadaş hakkı gelir. Üzerinde kul hakkı bulunanın ibadetlerinin kabul olmayacağı, Cennete giremeyeceği bildirildi. Kâfirin hakkından kurtulmak, Müslümanın hakkından kurtulmaktan daha zordur denildi. Herkese iyilik yapmalı, kötülük edenlere, kötülükle karşılık vermemelidir. Peygamber efendimiz; (Kul hakkı, müminin aybı, kusurudur) buyurmuştur. İnsanların haklarını gözetmek, nafile ibadetlerden, zikretmekten önce gelir. Mesela, bir kimse, Allahü teâlânın ismini söylerken, zikrederken bir görme özürlü kimse oradan geçse ve o a’manın önünde bir çukur bulunsa, bir adım atınca çukura düşecek olsa, bu kimsenin zikre devam etmesi mi, yoksa zikretmeyi bırakıp, o a’mayı çukura düşmekten kurtarması mı daha efdaldir? Şüphesiz önündeki çukura düşecek olan a’mayı kurtarması, zikr-i ilahiden daha iyidir. Çünkü Allahü teâlânın, ona ve onun zikrine ihtiyacı yoktur. Görme özürlü kimse ise, muhtaç bir kuldur. Bunu zarardan kurtarmak daha efdaldir. Hele, o a’mayı kurtarmayı dinimiz de emrettiği için, onu kurtarmak, zikirden daha mühimdir. Böylece dinin emrine de uyulmuş olur. Zikretmekte, yalnız Cenab-ı Hakkın hakkı vardır. Onun emri ile bir a’mayı önündeki çukura düşmekten kurtarmakta ise, iki hak birden yerine getirilmiş olmaktadır. Bu haklardan biri kul hakkı diğeri ise, Yaratanın yani cenab-ı Hakkın hakkıdır. Abdüllah ibni Mubarek hazretleri; “Haram olarak ele geçen bir kuruşu, sahibine geri vermek, yüz kuruş sadaka vermekten daha sevaptır” buyurmuştur. Din büyükleri de; “Haksız alınan bir kuruşu sahibine geri vermek, kabul olan altı yüz hacdan daha sevaptır” buyurmuşlardır. Allahü teâlânın emirlerini yerine getirmeyen ve kendi nefsi için başkasının hakkını yiyen veya başkasını aldatanlar, hak sahipleri ile helalleşmedikçe affedilmeyeceklerdir. Yani, üzerinde kul veya hayvan hakkı bulunan kimseleri Allahü teâlâ affetmez ve bunlar ibadet etseler bile, Cehenneme girecekler, cezalarını göreceklerdir. Her Müslümanın, ölüme hazırlanması lazımdır. Bunun için de, tevbe etmelidir. Kul hakkı altında kalmamaya dikkat etmelidir. Yani, hakları sahiplerine verip helalleşmelidir. Bir hadis-i şerifte; (Müsevvifler helak oldu) buyuruldu. Yani, ileride tevbe ederim, ileride helalleşirim diyenler, tevbeyi geciktirenler ziyan etti. Lokman hakim hazretleri oğluna nasihat ederek; “Oğlum, tevbeyi yarına bırakma! Çünkü, ölüm ansızın gelip yakalar” buyurmuştur. .İlim çoktur fakat ömür 8/29/2004 İlim çoktur fakat ömür kısadır. O halde, önce dinde zaruri lazım olan ilimleri öğrenmelidir. Zira İslam âlimlerinin büyüklerinden olan İmam-ı Rabbani hazretleri; “Ehl-i sünnet İtikâdını ve fıkıh bilgilerini öğrenmeden önce, Gülistân kitabı ve hikâye kitapları okumamalıdır. Fıkıh kitapları yanında, Gülistân ve benzeri kitaplar lüzumsuzdur. Dinde lazım olanları, önce okumak, öğrenmek ve öğretmek lazımdır. Bunlardan fazlası ikinci derecede kalır” buyurmaktadır. Şeyh Sadi Şirazi hazretlerinin Gülistân kitabını, kendimize lazım olan din bilgilerini öğrenmeden önce okumak lüzumsuz olursa, bid’at ehlinin ve din düşmanlarının kitaplarının ve yazılarının tiryâkilerine acaba ne denir. Yâ, din bilgilerini öğrenmeden, başka şeyler öğrenenler ve çocuklarına doğru din bilgisi öğretmeden, para, mal, mevki kazanmaları için uğraşanlara ne demelidir! İstikbâli temin etmek, acaba bunları kazanmak mıdır? Yoksa, Allahü teâlânın rızasını kazanmak mıdır? İlim öğrenmek çok kıymetlidir. Bilenle bilmeyenin bir olmayacağı, Kur’an-ı kerimde bildirilmektedir. İlk nâzil olan âyet-i kerime, “Oku!” emri ile başlamaktadır. İlim, Allahü teâlânın sıfatlarındandır. İlmi teşvik eden, öven sayısız hadis-i şerifler mevcuttur. Peygamber efendimiz; (Bir saat ilim öğrenmek veya öğretmek, sabaha kadar ibadet etmekten daha sevaptır) buyurmaktadırlar. Beşikten mezara kadar ilim öğrenmemizi emir ve tavsiye buyuran, yine Resulullah efendimizdir. Fakat insanın ömrü kısadır, ilmin ise sonu yoktur. İmam-ı Rabbani hazretleri, bir talebesini; “Vakit, keskin bir kılıç gibidir. Yarına çıkacağımız belli değildir. Mühim işleri bugün yapmalı, mühim olmayanları yarına bırakmalıdır. Aklı olan böyle yapar” buyurarak, öğrenilecek ve yapılacak işlerde, sıralamayı iyi yapmak ve vakti lüzumlu işlere harcamak konusunda ikâz etmişlerdir. İbni Âbidin hazretleri de; “Din bilgilerinden kendine lazım olanları öğrenmek, farz-ı ayındır. Bundan fazlasını öğrenmek farz-ı kifâyedir” buyurmuşlardır. Şeyh Abdülkuddus hazretleri, oğluna yazdığı bir mektupta; "Evladım, öncelikle vaktin kıymetini bil! Gece ve gündüz ilim öğrenmeye çalış! İlim öğrenmek, ibadet yapmak içindir. Kıyâmet günü, işten sorulacak, çok ilim öğrendin mi diye sorulmayacaktır. İş ve ibadet de, ihlâs elde etmek içindir. Her şeyi Allahü teâlânın rızası için yapmak olan ihlâs da, hakiki mâbud ve kayıtsız şartsız var olan Allahü teâlâyı sevmek içindir" buyurmuştur. Ebu Abdullah-ı Rodbâri hazretleri de, bir sohbetinde, talebelerine hitaben; "Sadece ilim öğrenmek için evinden çıkan kimse, öğrendiği ilimden faydalanamaz. Öğrendikleri ile amel etmek isteyerek ilim öğrenen kimse, ilmi azalsa bile faydasını görür. İlim kendisiyle amel edilince kıymetlidir. Amel ise, ihlâs ile kıymetlenir" buyurmuştur. İslam âlimlerinden Takıyyüddin Sübki hazretleri de şöyle buyurmaktadır: “Kulun her hâlinde, kendine lazım olan bilgileri öğrenip ibadet yapması gerekir. Çünkü ömür çok kısadır. Ömrünün bir kısmı küçüklükte geçer. Bir kısmı büyüyünce, bedeni ihtiyaçlarını temin etmek, uyku, kendisine ârız olan hastalık, özür hâlleri, zaruri meşgaleler, insanlarla uğraşma ve geçim derdi gibi işlerle geçer. Bunlardan geriye, insan için çok az vakit kalır. İşte insan, ya bu kısacık ömrünü, kendine lazım olan bilgileri öğrenerek ibadet ve tâatle geçirerek Allahü teâlâya, Cennetine ve çeşit çeşit nimetlerine kavuşur, veya bu kısacık hayatı kendi aleyhine zâyi eder de, ebedi hüsrana uğrar veya ömrünü günah ve başkalarına düşmanlıkla geçirir. Böylece şeytanın yardımcılarından olur, onunla birlikte Cehennem ateşinde yanar. Herkes, yaşadığı kısa ömür içerisinde bu üç halden birinde bulunur.” Ehl-i sünnet itikâdını, farzlardan ve haramlardan lazım olanları öğrenmek, kadın-erkek her Müslümana farz-ı ayındır. Bunları öğrenmemek suçtur, büyük günahtır. Bunları öğrenmeden, başka şeyleri öğrenmekle, ömür sermayesini tüketenler, ahirette hüsrana uğrayacaklardır. Allahü teâlânın bir kulunu sevmediğinin alameti, dinine ve dünyasına faydalı olmayan işlerle vakit geçirmesidir. Allahü teâlânın bir kulunu sevdiğinin alameti ise, onun, kendisine lazım olan fıkıh ilmi ve bu bilgilere uygun ibadet etmekle meşgul olmasıdır. Ahmed Nâmıki Câmi hazretleri; "Üzerine farz olan ilimlerden bir meseleyi öğrenmek, insana, bütün dünyadaki kazançların hepsinden, yapacağı ve ele geçireceği altın ve gümüşlerinden daha iyidir ve üstündür" buyurmuştur. İlim, elbette lazımdır. Fakat insana verilen ömür, sınırlıdır. Bunun için, mühim olanlara öncelik vermelidir. Emredilen ibadetler, bilgisizce yapılırsa, bunun bir faydası olmaz. Çünkü hazret-i Ali; "Allahü teâlâya ilimsiz ibadet eden kimse, değirmene bağlı merkep gibidir. Gün boyunca yürür, fakat hep aynı yerindedir" buyurmuştur. İslamiyet üç kısımdır: İlim, amel ve ihlâs. Emirleri ve yasakları öğrenmek, öğrendiklerine tâbi olmak ve bunları yalnız Allah rızası için yapmak lazımdır. . İbadetleri göstermekten utanmak 9/3/2004 İbadetleri başkalarına göstermekten haya etmek, utanmak caiz değildir. Haya yani utanmak, günahları, kabahatleri göstermemeye denir. Bunun için, Kur'an-ı kerim okumaktan, namaz kılmaktan, oruç tutmaktan, haramlardan sakınmaktan, Allahü teâlânın dinine hizmet etmekten ve bunları yaparken başkalarının görmesinden çekinmek, utanmak caiz değildir. (Haya imandandır) hadis-i şerifinde bildirilen haya, kötü, günah şeyleri göstermekten haya etmek, utanmak demektir. Haris el-Muhasibi hazretleri; "Haya, Allahü teâlânın beğenmediği kötü huylardan vazgeçmektir" buyurmuştur. Müminin, önce Allahü teâlâdan haya etmesi lazımdır. Bunun için, ibadetlerini ihlas ile yapmalıdır. Hadis-i şerifte; (Başkalarına gösteriş için namazını güzel kılan, yalnız olduğu zaman böyle kılmayan, Allahü teâlâyı tahkir etmiş olur) buyuruldu. Ziyaeddin Nurşini hazretleri; “Eğer insan, bir çocuktan utandığı kadar Allahü teâlâdan utansa, o kimseden ilahi emirlere zıt bir hareket zuhur etmez” buyurmuştur. İbadet, Allahü teâlânın rızasına kavuşmak için yapılır. Başkasının muhabbetine, ihsanına kavuşmak için yapılan ibadet, ona tapınmak olur. Allahü teâlâya ihlas ile ibadet etmemiz emrolundu. Hadis-i şerifte; (Allahü teâlânın birliğine iman edenden ve namazı ve zekatı ihlas ile yapandan Allahü teâlâ razı olur) buyuruldu. Resulullah efendimiz, Mu'az bin Cebel hazretlerini, Yemene vali olarak gönderirken; (İbadetlerini ihlas ile yap. İhlas ile yapılan az amel kıyamet günü sana yetişir) buyurmuştur. Abdullah-ı Ensari hazretleri buyurdu ki: "Öyle zaman olur ki, Allahü teâlâ bir kulunu ibadetleri ile meşgul eyler. O ibadetler, o kulun azıtmasına sebep olur. Yani kibir ve ucba kapılmasına yol açar. Yine öyle zaman olur ki, o kulunu bir işe, bir günaha düşürür. O günahı sebebiyle kul o kadar üzülür ki, bu üzülmesi o kimsenin hidayetine sebep olur. Haline bakıp gafletten uyanır. Tevbe ve istigfar eder. Bu her iki durumda da atılgan olmamalıdır. Allahü teâlâ, cesaret ve atılganlıkla günah işleyip de; "O bizi affeder" diyen kullarını sevmez. Günahları küçük görmekten daha zararlı bir şey yoktur. Günahların küçüklüğünü değil de, kimin koyduğu yasakları çiğnemekte olduğunu düşünüp, haya etmelidir." Ali Havas Berlisi hazretleri de; “Dünyada Allahü teâlâdan haya edenleri, Allahü teâlâ kıyamet gününde azarlamaktan ve onlara gazap etmekten haya eder” buyurmuştur. Amr bin Utbe hazretleri, Tabiin döneminde yetişen evliyadandır. Bir gazada o da bulunmuştu. Bir nöbet esnasında, nöbeti arkadaşlarına devredip namaza durur. Bu sırada bir aslan kükremesi işitilir. Herkes telaşa kapılıp, sağa sola kaçmaya başlar. Amr bin Utbe hazretleri, kendinden geçmiş bir vaziyette namazına devam eder. Aslan, Onun etrafında dolaşıp bir şey yapmaz. Sonra arkadaşları; "Aslandan korkmadın mı?" deyince O; "Allahü teâlânın dışında başka bir şeyden korkmaktan Allahü teâlâya karşı haya eder, utanırım" diye cevap vermiştir. İsmail Ankaravi hazretlerine, haya yani utanmakla alakalı bir sual arz edilince, cevaben buyurur ki: "Bir gün Peygamber efendimiz Eshabına buyurdu ki: "Eshabım! Allahü teâlâdan tam bir şekilde haya ediniz." Eshab-ı kiram; "Ya Resulallah! Biz zaten Allahü teâlâdan, haya eder utanırız" dediler Bunun üzerine Peygamber efendimiz buyurdu ki: "Haya bu değildir. O kimse ki Allahü teâlâdan tam bir şekilde haya eder. Gözünü, kulaklarını ve diğer uzuvlarını haramlardan, bâtınını ve edep yerini haram ve zinadan korur, ölümü hatırlar, ahireti diler, dünyanın süs ve ziynetlerini terk eder ise, hakikatte bu kimse Allahü teâlâdan haya etmiştir." Haya güzel bir huydur ki dinimizce iyi olduğu bildirilmektedir." Bişr-i Hafi hazretlerinin, kendisine tevbe nasip olduğu zaman ayağında ayakkabısı yoktu. Daha sonra da hiç ayakkabı giymedi. Kendisine bunun sebebi sorulduğu zaman; "Allahü teâlâya tevbe ettiğim, günah işlememeye söz verdiğim zaman yalın ayaktım. O zaman giymediğim ayakkabıyı şimdi giymeye haya ederim” cevabını vermiştir. Ebu Süleyman Darani hazretleri; "Kul, Allahü teâlâdan haya ederse, Allahü teâlâ onun ayıplarını örtüp, insanlardan gizler, hatalarını affeder. Kıyamet günü hesabını kolay eyler" buyurmuştur. Abdülkadir Geylani hazretleri ise; "Allahü teâlâdan hakkıyla haya ediniz. Gaflette olmayınız. Zamanınız, zayi olup gidiyor. Halbuki siz, yiyemeyeceğiniz şeyleri toplamak, ulaşamayacağınız şeylerin peşinde koşmak, oturamayacağınız binaları kurmakla meşgul oluyorsunuz. Bütün bunlar size, Rabbinizin huzurunda hesap vermek için duracağınızı unutturuyor” buyurmuştur. Dünya nimetleri geçicidir. Ömürler ise, pek kısadır. Bunları ele geçirmek için dinini vermek, ibadetleri terk etmek ve haramlara dalmak ahmaklık ve hayasızlıktır. Yusuf bin Hüseyin hazretleri; “Allahü teâlânın kendilerini her an görmekte olduğunu bilen insanlar, Onun kendilerini görmekte olduğunu düşünerek, Ondan ve emirlerinden başka şeye iltifat etmekten haya ederler” buyurmuştur.   .

...

Akıl kıymetlidir ancak...

5 Eylül 2004 01:00

 

A -

A +

Allahü teâlânın merhameti sonsuz olduğundan, insanlarda, saâdeti felaketten, doğruyu eğriden ve yararlıyı zararlıdan ayırabilen bir kuvvet yaratmıştır. Bu çok kıymetli kuvvet, akıldır. Akıl, anlayıcı bir kuvvettir. Faydalıyı zararlıdan ayırdetmek için yaratılmıştır. Akıl bir ölçü âleti gibidir. İki iyi şeyden, daha iyi olanını ve iki kötü şeyden, daha kötü olanını ayırır. Akıllı kimse, sadece iyiyi ve kötüyü anlayan değil, iyiyi görünce onu alan ve kötüyü görünce de onu terkedendir. Akıl göz gibidir. Din de ışık gibidir. Işık olmazsa göz göremez. Şaşmayan, yanılmayan akla Akl-ı selim denir. Akl-ı selim sahibi olan kimse, nefsine değil İslamiyete uyar. Akıl kıymetlidir ancak tek başına senet değildir. Akıl yalnız başına yol gösterici değildir. Dînin rehberliğine muhtaçtır. Yoksa sapıtır. Akıl tek başına doğru yolu bulamaz, bulabilseydi Peygamberler gönderilmezdi. Bunun için insan, kendi aklına göre hareket etmemelidir. Felsefeciler aklı rehber edinmişlerdir. Mütefekkirler ise aklı kullanmakla beraber, akla da rehber olarak peygamberleri ve onların bildirdiği imânı almışlardır. Göz için ışık ne ise, akıl için imân da odur. Işık olmayınca göz göremediği gibi, imân olmayınca akıl da doğru yolda yürüyemez. Aklı olmayan delidir. Aklını kullanmayan sefîhdir. Akla uygun iş yapmamak sefâhettir. Aklı az olan da ahmaktır. Yalnız akla uyup, yalnız ona güvenip, aklın ermediği şeylerde yanılan kimse, felsefecidir. Aklın erdiği şeylerde ona güvenen, aklın ermediği, yanıldığı yerlerde, Kur'ân-ı kerîmin ışığı altında akla doğruyu gösteren yüksek insanlar da, islâm âlimleridir. O hâlde, islâmiyyette felsefe yoktur, İslâm felsefesi, İslâm filozofu yoktur. Felsefenin üstünde olan İslâm ilimleri ve felsefecilerin üstünde olan İslâm âlimleri vardır. İmâm-ı Gazâlî hazretleri gibi zatlar, filozof değil müctehittir. Akıl göz gibidir... Akıl, göz gibidir, din bilgileri de ışık gibidir. Yani insanın aklı, gözü gibi zayıf yaratılmıştır. Gözümüz, maddeleri, cisimleri karanlıkta göremiyor. Allahü teâlâ, görme âletimizden faydalanmamız için, güneşi, ışığı yaratmıştır. Güneşin ve çeşitli ışık kaynaklarının nûru olmasaydı, gözümüz işe yaramazdı. Akıl, yalnız başına maneviyatı, faydalı, zararlı şeyleri anlayamıyor. Allahü teâlâ, aklımızdan faydalanmamız için, Peygamberleri ve -Onlar vasıtası ile gönderdiği- dinleri yaratmıştır. Peygamberler, dünyada ve âhirette rahat etmek yolunu bildirmeseydi, aklımız bunları bulamaz, işe yaramazdı. Tehlikelerden, zararlardan kurtulamazdık. Molla Câmî hazretleri; "Akıl dışında olan şeyler, keşif, müşâhede ve kalb gözü ile anlaşılır. Akıl bunları anlayamaz. Nitekim, his uzuvları da, aklın anladığı şeyleri anlayamıyor" buyurmaktadır. İslâmiyyete uymayan veya aklı az olan kimseler, Peygamberlerden faydalanamaz. Dünyada ve âhirette tehlikelerden, zararlardan kurtulamaz. Fen vâsıtaları, mevki, rütbe, para ne kadar bol olursa olsun, Peygamberlerin gösterdiği yolda gitmedikçe, hiçbir ferd, hiçbir cemiyet mesut olamaz. Ne kadar neşeli, sevinçli görünseler de, içleri kan ağlamaktadır. Dünyada da, âhirette de rahat ve mesut yaşayanlar, ancak, Peygamberlere uyanlardır. Din işleri, akıl üzerine kurulamaz. Çünkü akıl, bir kararda kalmaz. Herkesin aklı, birbirine uymadığı gibi, bir adamın, selîm olmayan aklı da, bazan doğruyu bulur, bazan da yanılır ve yanılması daha çok olur. En akıllı denilen kimse, din işlerinde değil, mütehassıs olduğu dünya işlerinde bile, çok hata eder. Çok yanılan bir akla nasıl güvenilebilir? Devamlı, sonsuz olan âhiret işlerinde, nasıl olur da, akla uyulur? İsrâ sûresinin 15'inci âyetinde meâlen; (Kim doğru yola girerse, kendi lehine girer. Kim, kendi aklına uyarsa, sapıtırsa, kendi zararına sapıtır. Kimse kimsenin günâhını çekmez. Biz Peygamber göndermedikçe azâb etmeyiz) buyurulmaktadır. İnsanların şekil ve ahlâkları başka başka olduğu gibi, akıl, tabiat ve ilimleri de farklıdır. Birinin aklına uygun gelen bir şey, başkasının aklına uygun gelmeyebilir. Birinin tabiatına uygun olan bir şey, başkasının tabiatına uymaz. O halde, din işlerinde, akıl, tam bir ölçü, doğru bir senet olamaz. Ancak, akıl ile din, birlikte, tam ve doğru bir vesika ve ölçü olur. Bunun içindir ki din büyükleri: "Dinini ve imânını, insan düşüncelerinin neticelerine bağlama ve akıl ile inceleyerek varılan sonuçlara uydurma!" buyurmuşlardır. Hangi akıl hüccettir?.. Evet akıl hüccettir, doğru yolu gösterir. Fakat, selim olan akıl gösterir, her akıl değil. Selim olmayan akılların, yanıldıkları için, bir hakikati kabul etmemeleri, uygun bulmamaları, bir kıymet bildirmez. Selim olan akıllar, yani Peygamberlerin akılları, din hükümlerinin hepsinin pek yerinde ve doğru olduklarını açıkça görür. İslâmiyetin bütün emirlerini aklına uygun getirmek isteyen, aklı ile isbâta kalkışan kimse, Peygamberliğe inanmamış olur. Onunla konuşmak akıl işi değildir. Her şeyi akıl ile çözmek isteyen kişi, Tahta ayak takmış bacaksızlara benzer. Kısa aklına uydurmak ister her işi, Dün yaptığını, bugün değiştirmek ister.
.

Gafletin insana yaptığı zararı
9/10/2004

Gaflet; nefsine uyarak, Allahü teâlâyı, Onun emir ve yasaklarını unutmak demektir. Bayezid-i Bistami hazretleri; “İnsana zararı en şiddetli olan şeyin ne olduğunu bilmek istedim. Anladım ki, bu gaflettir. Gafletin insana yaptığı zararı Cehennem ateşi bile yapmaz” buyurmuştur.

İnsanların gaflete, hatta günaha, isyana, küfre dalması çeşitli sebepler yüzünden olur. Bunlar, insandan insana değişmekle beraber, cehalet, kibir ve ölümü unutmak, gafletin en büyük sebeplerindendir. Bunun için Peygamber efendimiz; (Lezzetleri yıkan, eğlencelere son veren ölümü çok hatırlayınız!) buyurmuşlardır.

Ölümü çok hatırlamak, emirlere sarılmaya ve günahlardan sakınmaya sebep olur. Haram işlemeye cesareti azaltır. Nefse uymak, İslamiyet’e uymaya mani olur. Ölümü unutmak, nefse uymaya sebep olur. Peygamber efendimiz; (Ölümü çok hatırlayınız. Onu hatırlamak, insanı günah işlemekten korur ve ahirete zararlı olan şeylerden sakınmaya sebep olur) buyurmuşlardır.

Gençlik ve sıhhat, insanı gaflete düşürebilir. İnsan, gençliğine ve sıhhatine güvenerek, dünyanın zevk ve eğlencelerine kendini kaptırabilir. Bunun için de, ibadetlerini vaktinde yapamaz, tevbe etmeyi hatırına getiremez, ahireti unutabilir, kibre, gurura sürüklenebilir. Bunun için hazret-i Ali; “Gaflet, insana gurur getirir, helake yaklaştırır” buyurmuştur. Abdülkadir-i Geylani hazretleri de; “Bütün kötülüklerin başı, kalbin Allahü teâlâdan gafil olmasıdır” buyurmuştur.

Parasına, makamına, gençliğine ve sıhhatine güvenen kimse, dünya malına, makamına kendini kaptırabilir. Ömrünü, nefsinin istek ve zevkleri için harcayabilir. Bu gaflet hali de onu, Cehenneme götürür. Zira Resulullah efendimiz; (Ümmetimin iki kötü huya yakalanmalarından çok korkuyorum. Bunlar, nefse uymak ve ölümü unutup, dünya arkasında koşmaktır) buyurmuşlardır.

Cenab-ı Hakkın emirlerine değil de, kendi düşüncelerine, nefsine tâbi olan kimse, gafil demektir. Böyle olan kimsenin kalbi paslı, kirli demektir. Pas tutmuş bir kalbde ise, Allahü teâlânın sevgisi olmaz. Bunun için İbn-i Ataullah hazretleri; "Gönlünde günahlar ve dünya sevgisi olanın, kalbi nasıl parlar? Yahut, nefsi emmarenin arzularına göre hareket eden, Allahü teâlânın rızasını nasıl kazanır? Gaflet ve günahlardan temizlenmeden, Allahü teâlânın huzuruna girmeyi nasıl ister? Çirkin işlerinden tevbe etmeyen, ince sırları anlamayı nasıl umar?" buyurmuştur.

Gafil olanın yaptığı ibadetler, hep gaflet içinde olur, sahih olsa bile, kabul olma ihtimali zayıftır. Yeme ve içmede, helale, harama dikkat etmeyen kimse, istese de kendini gafletten kurtaramaz, yaptığı ibadetlerden zevk alamaz.

Behaeddin-i Buhari hazretleri buyuruyor ki:

"Yenilecek bir gıda, bir yiyecek, her ne olursa olsun gaflet içinde, gadapla veya kerahatle hazırlansa, tedarik edilse, onda hayır ve bereket yoktur. Zira ona nefs ve şeytan karışmıştır. Böyle bir yiyeceği yiyen kimsede, mutlaka bir çirkin netice meydana gelir. Gaflete dalmadan yapılan ve Allahü teâlâyı düşünerek yenen helal ve halis yiyeceklerden hayır meydana gelir. İnsanların halis ve salih ameller işlemeye muvaffak olamamalarının sebebi; yemede ve içmede bu hususa dikkat etmediklerinden ve ihtiyatsızlıktandır. Her ne hâl olursa olsun, bilhassa namazda huşu ve hudu halinde bulunmak, zevkle ve göz yaşı dökerek namaz kılabilmek, helal lokma yemeye, Allahü teâlâyı hatırlayarak yemeği pişirmek ve yemeği Allahü teâlânın huzurunda imiş gibi yemeye bağlıdır. Vücuduna haram lokma karışmış bir kimse, namazdan tat duymaz."

Alaüddevle Semnani hazretleri ise; "İnsan vücudunda amellerin tohumu, yenilen lokmadır. Bir kimse lokmayı gaflet içinde yerse, lokma helalden de olsa, insanların ondan fayda görmesi mümkün değildir" buyurmuştur.

Ebu Bekir Tamistani hazretleri, dünyayı imar etmenin gaflet ehlinin işi olduğunu bildirerek buyurdu ki:

"Gaflet, gaflet ehlinin işi olduğu gibi, dünyaya önem vermek ve ona bel bağlayarak imar etmek de gaflet ehlinin işidir. Ancak her dünyaya çalışan gaflet ehli sayılmaz. Bir sanat ehli, yaptığı sanatla kullara faydalı olmayı niyetine almalıdır. İş böyle olunca, ona gaflet ehli denmez. Ancak dünyaya gönül verip, onu elinde toplamak isterse, dünya ehli olur ve gaflet ehli sayılır.”

Ahmed Siyahi hazretleri, oğluna nasihat ederek; “Ey oğul; Şeytanın silahı gaflet yani Allahü teâlâyı unutmaktır. Ona karşı tedbir, Allahü teâlâyı anmak ve hatırlamak, Onun büyüklüğünü düşünmektir” buyurmuştur.

Gafletten kurtulmanın çaresi ise, gafil olmayanlarla beraber olmak veya böyle olanların kitaplarını, hayatlarını okumaktır. İmam-ı Rabbani hazretleri; “Seher vakitleri istigfar etmelidir. Gafletten, nefse uymaktan lezzet almamalıdır. Dünyanın geçici lezzetlerine aldanmamalıdır. Ölümü hatırlamalı, ahiretin dehşet ve şiddetini göz önüne getirmelidir” buyurmaktadır.

.Yarın yaparım diyen

9/12/2004

Hayırlı işleri sonraya, yarına bırakmak, kötü huylardandır. İbadetleri vaktinde yapmamak, haramlardan sakınmamak ve kendisine lazım olan ilimleri öğrenmeyi geciktirmek, kötü huylardan sayılmaktadır. Peygamber efendimiz; (Ölmeden önce tevbe ediniz. Hayırlı işleri yapmaya mani çıkmadan önce acele ediniz. Allahü teâlâyı çok hâtırlayınız. Zekât ve sadaka vermekte acele ediniz. Böylece Rabbinizin rızklarına ve yardımına kavuşunuz!) buyurmaktadır.

Zekatını vaktinde vermeyen kimse, fakir olunca, çok pişman olur. Namazlarını vaktinde kılmayan, orucunu tutmayan, farzları yapmayan, haramlardan sakınmayan kimse de, çok pişman olacaktır. Bu borçlardan kurtulmadan vefat ederse, ahirette çok ah eder. Fakat bu ah etmenin bir faydası olmaz. Çünkü onun feryadını kimse işitmez ve dinlemez. Nitekim Resulullah efendimiz; (Yarın yaparım diyen helak oldu, ziyân etti) buyurmuştur.

Abdülehad Serhendi hazretleri, bir talebesine hitaben; “İyi amelleri sonraya bırakanlar helak oldular. Yarın yaparım diyenler, ya yarına kavuşamazsa.. Yarına kavuşup da, bu imkânı, sıhhati, kuvvet ve rahatlığı bulamaz. O zaman çok pişman olurlar” buyurmuştur.

Amasya'da yetişen velilerden Ali Hâfız Efendi de talebelerine sık sık; "Ölümden korkuyor ve hazırlığımız yok diyorsak ne duruyoruz? Ne yapacaksak bir an önce yapalım. Yarın, vakit, fırsat elverir mi, bunu bilmiyoruz. Giden günler ömürden gidiyor. Sonra bu sermaye aniden tükenir de haberimiz bile olmaz!" diye nasihat ederdi.

İmam-ı Rabbani hazretleri de, bir yakınına hitaben; “Bugün, her istediğini kolayca yapabilecek bir haldesin. Gençliğin, sıhhatin, gücün, kuvvetin, malın ve rahatlığın bir arada bulunduğu bir zamandasın. Saâdet-i ebediyyeye kavuşturacak sebeplere yapışmayı, yarar işleri yapmayı, niçin yarına bırakıyorsun?” buyurmuştur.

Câfer-i Sadık hazretleri, Peygamber efendimizin torunlarındandır. Çok alçak gönüllü olup kimseyi incitmezdi. Her mümini kendisinden daha kıymetli bilirdi. Bir gün hizmetçilerini çağırıp onlara;
-Geliniz, sizinle sözleşelim. Kıyâmet günü içinizden hanginiz kurtulursa, onun diğerlerine şefaatçi olması için birbirimize söz verelim buyurdu. Onlar da;
-Ey Allahü teâlânın Resulünün evladı! Sizin bizim şefaatimize ihtiyacınız yoktur. Dedeniz Muhammed aleyhisselam, bütün insanların ve cinlerin şefaatçisidir dediler. Bunun üzerine Câfer-i Sadık hazretleri;
-Ben bu amellerimle, işlerimle yarın kıyâmet gününde ceddimin yüzüne bakmaya utanırım buyurmuştur.

Daygam bin Mâlik hazretlerinin yakınlarından biri, başlarından geçen bir hadiseyi şöyle anlatır:

"Biz, Daygam bin Mâlik hazretleri ile beraber gemi ile yolculuk yapıyorduk. Gece olunca O, sabaha kadar ağladı, inledi. Sabah olunca biz; "Ey Mâlik! Gecen çok uzun sürdü" dedik. Yine ağladı. Sonra; "İnsanlar yarın başlarına gelecek şeyleri bilseler, hayattan ebedi olarak lezzet almazlardı. Vallahi şu gecenin şiddetli karanlık ve korkusu, bana ahireti ve oradaki işin zorluğunu hatırlattı. O gün bütün işler insanı üzer dedikten sonra, Lokman suresinin 33. âyet-i kerimesini okudu. Bu âyet-i kerimede mealen; (Ey insanlar! Rabbinize karşı gelmekten sakının. Ne babanın evladı, ne evladın babası için bir şey ödeyemeyeceği günden çekinin. Bilin ki Allah'ın verdiği söz gerçektir. Sakın dünya hayatı sizi aldatmasın ve şeytan, Allah'ın affına güvendirerek sizi kandırmasın) buyurulmakta idi."

Ebü'l-Hasan-ı Şâzili hazretleri, başlarından geçen bir hadiseyi şöyle anlatır:

"Bir arkadaşımla bir mağarada bulunuyorduk. Allahü teâlânın muhabbetiyle yanmayı ve Ona kavuşmayı istiyorduk. Yarın kalbimiz açılır, velilik makamlarına kavuşuruz derdik, yarın olunca da, yine yarın açılır derdik. Yarınlar gelip geçiyor ve bir türlü bitmiyordu. Bir gün birden heybetli bir zât yanımıza girdi. Ona; "Kimsin?" dedik. Abdülmelik'im, yâni Melik olan Rabbimizin kuluyum dedi. Velilerden olduğunu anladık. "Nasılsınız?" dedik. "Yarın olmazsa, öbür yarın kalbim açılır diyenin hâli nasıl olur? Allahü teâlâya, sırf Allah için ibadet etmedikçe, vilayet ve kurtuluş yoktur" dedi. Bu söz üzerine gafletten uyandık. Tevbe ve istigfâr ettik. Bunun üzerine kalblerimiz Allahü teâlânın muhabbetiyle doldu."

Ebu Said-i Ebü'l-Hayr hazretleri buyurdu ki:
"Vakit, iki nefes arasındadır. Biri geçti biri henüz gelmedi. O halde dün gitti, yarın nerede. Gün bugündür. Vakit keskin bir kılıçtır."

İmam-ı Gazâli hazretleri de; “Bugün, ecelin geldiğini, daha bir gün müsaade etmeleri için, yalvardığını, sızladığını ve sana, bir gün bağışladıklarını ve şimdi, o günde bulunduğunu farzet ve yarın ölecekmiş gibi, dilini, gözlerini ve yedi azânı haramdan koru!” buyurmuştur.

Netice olarak, Bişr-i Hâfi hazretlerinin buyurduğu gibi; "Dün öldü, bugün can çekişiyor, yarın doğmadı. Öyle ise şu anı değerlendirmek için amele sarıl."

Gel, düşünme kara kara!
Yarın, girince mezara,
Cevap için hazır mısın?

.Her kabdan içindeki sızar

9/17/2004

Söz ve yazı, sahibinin aynasıdır. Çok kimse, düşmanına kızdığı zaman, onda, kendindeki kötülüklerin bulunduğunu söyler. Her kabdan, içinde bulunan sızar. Alçak olanın sözleri ve kelimeleri de, kendi gibi olur. O çirkin sözlerin karşısında kalanlar ise, pisliğe düşen pırlantaya benzer.

Bir kimse, kötü düşünceli ise ve insanlara kötülük yapmaktan zevk alıyorsa, böyle bir kimse, etrafındakilere, kötü düşüncelerinden başka bir şey veremez. Dolayısı ile etrafındakilere hep kötülük yapar, sözleri ile onları incitir, kalblerini kırar. İyi düşünceli olan ve insanlara iyilik yapmaktan, yardımda bulunmaktan zevk alan bir kimse de, çevresindekilere, kendinde bulunan meziyetleri yani iyilikleri, güzellikleri verir. Atalarımız; "Her kabdan içindeki sızar" demişlerdir. Onun için bir kimse, iyi mi yoksa kötü mü olduğunu, çevresindeki, yanındaki insanlara sormalıdır. Yahut da çevresindeki insanlara nasıl muamele ettiğine bakmalıdır. Onlara iyilikte bulunuyor, sözleriyle, davranışlarıyla yardımda bulunuyor, kalblerini kırmıyorsa, iyi bir kimse demektir. Bunun tersi ise, o kimse, kendinin kötü olduğunu anlamalı ve bu huyundan vazgeçmelidir.

Yumuşak huylu kimse, daima neşeli ve rahat olur. Böyle kimseyi herkes sever ve herkes över.
Olur olmaz her şeye öfkelenen, kızan kimseyi hiç kimse sevmez. Zaten bu şekildeki öfke, şeytanın vesvesesinden meydana gelmektedir. Nitekim hadis-i şerifte; (Gadap, şeytanın vesvesesinden hasıl olur. Şeytan, ateşten yaratılmıştır. Ateş, su ile söndürülür. Gadaba gelince, öfkelenince abdest alınız!) buyurulmuştur.

Abdullah ibni Abbas hazretlerine bir kimse hakaret ederek, kötü sözler söyleyince, ona; “Bir ihtiyacın varsa, sana yardım edeyim” cevabını vermiştir.

Zeynel Abidin Ali hazretlerine bir kimse, hakaret edip, kötü sözler söyleyince, elbisesini çıkarıp o kimseye hediye etmiştir.

İsa aleyhisselam, yahudilerin yanından geçerken, kendisine çok kötü şeyler söylediler. Onlara iyi ve tatlı cevaplar verdi. “Onlar, sana kötülük yapıyor, sen onlara iyi şeyler söylüyorsun” dediklerinde; “Herkes, başkasına, yanında bulunandan verir” buyurmuştur.

Davud-i İskenderi hazretleri buyurdu ki:
"Bir kimse sana, nefsani hazinesinden bir şeyler vermek isterse, onu sakın kabul etme! Bir kimse ki, sana akıl hazinesinden bir şey vermek isterse, bunu, içindeki hikmet nuru ile mukayese et! Arzuna göre ister kabul et, istersen reddet! Bir kimse de, sana kalb hazinesinden bir şey vermek dilerse, sakın onu reddetme! Hemen kabul et! Hatta fazla vermesini, arttırmasını iste!"

İbrahim Desuki hazretleri, oğlu kendisinden nasihat isteyince, ona hitaben; "Ey gözümün nuru evladım. Önce içindeki nefs denilen ejderi öldür! Yüzünü toprağa sür! Hata ve isyanını kabul ve itiraf et ve işlediğin hata dolu ibadetlerinin yüzüne çarpılmasından kork!" buyurmuştur.

Ebu Bekr-i Verrak hazretleri ise; "Eskiden fütüvvet sahipleri yani başkasını kendine tercih edenler, arkadaşlarını över, kendilerinden bahsetmezlerdi. Hatta kendilerini kötülerlerdi. Rahatlığı, dostları için, zahmeti kendilerine seçerlerdi. Şimdiyse herkes kendini övüp, dostlarını kötülüyor. Zahmeti arkadaşlarına, rahatı kendilerine alıyorlar" buyurmuştur.

Rükneddin Ebü’l-Feth hazretleri, buyuruyor ki:

“Kesin olarak bilmelidir ki, insan iki şeyden ibarettir. Suret ve sıfat. Hüküm sıfata göredir, surete göre değil. Hadis-i şerifte; (Allahü teâlâ, suretlerinize ve amellerinize bakmaz, kalblerinize bakar) buyuruldu. Ama sıfatın hükmü, hakikat üzere, ancak ahirette görünür. Çünkü orada her şeyin hakikatı zahir olur. Bu suret gidicidir ve herkes kendi sıfatına uygun şekilde haşrolunur. Nitekim Bel’am-ı Baura, o kadar taatiyle birlikte, köpek suretinde haşrolunacaktır. A’raf suresinin 176. âyet-i kerimesinde mealen; (Onun hâli köpeğe benzer) buyuruldu. Bunun gibi zulmeden, başkasının malına, canına tecavüz eden, kendini kurt suretinde; kibirli olan, kaplan suretinde; bahil ve haris olan da, kendini domuz şeklinde bulacaktır. Kaf suresinin yirmi ikinci âyet-i kerimesinde mealen; (Şimdi senin perdeni açtık! Artık bugün gözün keskindir) buyurulması, bunu gösterir. İnsan, bu kötü sıfatlardan temizlenmedikçe, hayvanlar sırasında yer almaktadır. A’raf suresinin yüz yetmiş dokuzuncu âyet-i kerimesinde mealen; (İşte onlar, hayvanlar gibidir; doğrusu daha sapık ve aşağıdırlar) buyuruldu. Nefsin tezkiyesi, temizlenmesi ise, ancak Allah’a sığınmak ve Ondan yardım istemekle mümkündür.”

Ebu İdris hazretleri şöyle nakletmektedir:
"Horasan'da Dahhak hazretleri ile karşılaştım. Üzerimde, eski bir kürk vardı. Dahhak; "Kirli elbiseler içerisinde temiz bir kalb, temiz elbiseler içindeki kirli bir kalbden daha hayırlıdır, iyidir" buyurdu.”

Netice olarak; herkes ne yaparsa kendine yapar ve her kabdan da içindeki sızar. Yahya bin Mu’az-ı Razi hazretleri; “Allahü teâlâyı sevdiğin kadar, herkes seni sever. Allahü teâlâdan korktuğun kadar herkes senden korkar. Allahü teâlâya kulluk ettiğin miktarda, herkes sana yardımcı olur” buyurmuştur.


.Kötülük edeni affedebilmek

9/19/2004

Zulmedeni affetmek, hilmin, merhametin ve şecâatin en üstün derecesidir. Kendisine iyilik etmeyene hediye vermek, ihsanın en üstün derecesidir. Kötülük edene ihsanda bulunmak ise, insanlığın en yüksek derecesidir. Bu sıfatlar, düşmanı dost yapar. Ra’d suresinin yirmi ikinci âyetinde mealen: (Onlar, şu kimselerdir ki, Rablerinin rızasını kazanmak için sabrederler. Namazlarını dosdoğru kılarlar. Kendilerine verdiğimiz rızktan gizli ve âşikâr infâk eder, verirler. Kendilerine kötülük yapanlara, iyilik ederler. O müminler için ahiret saadeti ve rahatı vardır) buyurulmuştur.

Peygamber efendimiz; (Sana darılana git, barış! Zulüm yapanı affet. Kötülük yapana iyilik et!) buyurmuştur.

Muhyiddin Arabi hazretleri de; “Kötülük edene iyilik yapan kimse, nimetlerin şükrünü yapmış olur. İyilik edene kötülük yapan kimse, küfran-ı nimet etmiş olur” buyurmuştur.

Abdullah-ı Dehlevi hazretleri, Müslümanlara karşı çok şefkatli ve merhametli idi. Seher vakti bütün Müslümanlara dua ederdi. Kötülük gördüklerine de iyilik yapardı. Kudretullah Han isminde bir komşusu vardı. Abdullah-ı Dehlevi hazretlerine sıkıntı verir, gıybetini yapar, aleyhinde konuşurdu. Bir gün Kudretullah Han hapse düşer. Abdullah-ı Dehlevi hazretleri, onun hapisten çıkması için çok uğraşır fakat bunu ona hiçbir zaman söylemez.

Ebu Ali Sekafi hazretleri, güzel ahlak sahibi idi. Kendisine kötülük edenleri bağışlar ve nasihat ederdi. Bu zatın kuşçuluk yapan bir komşusu vardı. Her zaman sıkıntı verirdi. Ebu Ali Sekafi hazretlerinin evinin damına konan güvercinleri taşlayıp uçururdu. Bir gün Ebu Ali Sekafi hazretleri evinin damında oturmuş Kur'an-ı kerim okuyordu. Kuşçu komşusu yine güvercinlere taş attı. Lakin attığı taş bu defa Ebu Ali Sekafi hazretlerinin alnına rastladı ve yardı. Yüzünden aşağı kanlar akmaya başladı. Etraftan bu hâli görenler; "Şimdi Ebu Ali hazretleri şehrin vâlisine gider, onu şikayet eder ve zararını defeder. Zirâ vâli onun ricasını kabul eder. Böylece hepimiz onun zararından kurtuluruz" dediler. O zaman Ebu Ali hazretleri hizmetkârını çağırdı ve; "Evladım! Şimdi şu bahçeye git ve uzunca bir çubuk yap getir" buyurdu. Hizmetçi çubuğu hazırlayıp getirince; "Şimdi şu çubuğu kuşçu komşumuza götür ve şu güvercinleri taş atarak değil de, bu çubukla uçurmasını söyle" buyurdu. Hizmetçi gidip Ebu Ali Sekafi hazretlerinin sözlerini söylediğinde, kuşçu yaptıklarına pişman oldu ve özür diledi.

Hâce Behâeddin Zekeriyyâ hazretleri, tevâzu sahibi, gayet alçak gönüllü bir zat idi. Hiç kızmazdı. Haddini bilmeyenlerden kendisini üzenler, rahatsız edip sıkıntı verenler, hatta daha da aşırı giderek bağırıp çağıranlar, hakâret edenler olurdu. Bunların hepsine sabreder, hepsini affeder, hepsini hoşgörü ile karşılar, kötülük edenlere, sıkıntı verenlere iyilikle karşılık vermeye çalışır ve; "Hak yolu seçenler, Allahü teâlâya giden yolda denenirler, imtihan edilirler. Başkalarından gelen sıkıntılara karşı sâkin ve sabırlı olmak yetmez. Aynı zamanda onlara gül demeti sunabilmelidir" buyururdu.

İmam-ı Zeynelabidin hazretleri buyurdu ki:
“Kıyâmet günü, fazilet sahipleri kalksın diye çağrılır. İnsanlar arasında bir grup kalkar. Onlara;
-Hadi Cennete giriniz denilir. Onlar Cennete giderken meleklerle karşılaşırlar. Melekler;
-Nereye gidiyorsunuz derler.
-Cennete derler.
-Hesaptan önce mi Cennete giriyorsunuz? derler.
-Evet cevabını verirler.
-Sizler kimlersiniz? dediklerinde,
-Biz fazilet ehliyiz derler.
-Sizin faziletiniz nedir? diye sorarlar. Onlar da;
-Dünyada bize hakâret edildiğinde tahammül ederdik. Bize zulmedildiğinde sabrederdik ve bize kötülük yapıldığında affederdik derler. Bunun üzerine melekler,
-Hadi Cennete giriniz. Salih amel işleyenlerin mükâfâtı ne güzeldir, derler.”

Ebu Hafs-ı Haddâd hazretleri, Allahü teâlâya ve Onun kullarına karşı edep hakkında şöyle buyururdu:

"Allahü teâlâya karşı edep, onun emirlerini ihlâs ile yerine getirmek, Ondan korkmak, çekinmek. Bir bela ve sıkıntı sırasında insanlara güzel muamele, genişlik zamanında yumuşaklıkla, nefsin yoksulluğa düşmekten çekindiği zamanlarda cömertlik ve kerem ile davranmak, gücü yettiği zaman affetmek, insanlara merhamet ve şefkat göstermek, gelmeyene gitmek, kötülük yapana iyilik etmektir.”

Ebu Hüseyin Verrâk hazretleri şöyle anlatmaktadır:

"Biz talebeliğimiz sırasında, şu hususlara dikkat ederdik. Bize verilen şeyleri, ihtiyacımız olsa bile severek muhtaç birine verirdik. Bize kötülük yapanlardan asla intikam almaz, hatta onları mazur görüp özür dilerdik. Hakâret gördüğümüz kimseye iyilik yapardık. İçimizdeki kötü düşünceler yok oluncaya kadar ona ihsanda, ikramda bulunurduk."

Netice olarak herkese iyilik yapmalı, kötülük edenlere, kötülükle karşılık vermemelidir. Aklı olan, İslam’ın güzel ahlakı ile süslenir. Herkese iyilik eder. Kendisine kötülük yapanlara iyilikle karşılık verir.

Hikmet ehlinin buyurduğu gibi:
"Mert isen, kötülük yapana, iyilik yap.


.

Samimi insan tavrını değiştirmez 9/24/2004 Samimi, ihlaslı insan, en iyi halinde de, en zayıf halinde de tavrı değişmeyen kimsedir. Böyle olan bir Müslüman, Allah için sevinir ve Allah için üzülür. Zaten dinimiz de böyle olmamızı istemektedir. İhlas, halis, temiz etmek, niyeti temizlemek, yalnız Allah için yapmak demektir. Böyle ihlasın hasıl olması için, Allahü teâlâdan başka, hiçbir şeye tapınmamak, bir şeye düşkün olmamak lazımdır. Zümer suresinin üçüncü âyetinde mealen; (Biliniz ki, Allahü teâlâ, halis olan din ister) buyuruldu. Böylece, herkese, ihlas kazanması emrolundu. Kalbde ihlas hasıl olması, Allah isminin çok söylenmesi, hatırlanması ile olur. Kalbin temizlenmesi, İslamiyet’e uymakla olur. İslamiyet üç kısımdır: İlim, amel ve ihlas. Emirleri ve yasakları öğrenmek, öğrendiklerine tâbi olmak, bunları yalnız Allah rızası için yapmak lazımdır. İtikadı doğru olan her Müslümanda, az da olsa, bu ihlas, bu samimiyet vardır. Zira ihlas ile yapılan ibadet, insanı hakiki imana kavuşturur. Hadis-i şerifte; (İbadetlerini ihlas ile yapanlara müjdeler olsun. Bunlar hidayet yıldızlarıdır. Fitnelerin karanlıklarını yok ederler) buyuruldu. Allahü teâlâya yakın olmak, yani Onun sevgisine kavuşmak için, ihlas ile İslamiyet’e uymak lazımdır. İslamiyet’e yapışmak, yani emirleri yapmak ve haramlardan sakınmak, insanı Allahü teâlânın rızasına, sevgisine kavuşturur ise de, bunları ihlas ile yapmak şarttır. Hem emir ve yasaklara uymalı, hem de, ihlas elde etmelidir. Zira ihlas, lafta değil, insanın işlerinden belli olur. Resulullah efendimiz Mu’az bin Cebel hazretlerini, Yemene vali olarak gönderirken; (İbadetlerini ihlas ile yap. İhlas ile yapılan az amel kıyamet günü sana yetişir) buyurmuştur. İbadetin kabul olması için, niyetin halis olması, yani yalnız Allahü teâlânın rızası için yapılması lazımdır. Bu ihlası elde etmek kolay değildir. Nefsi temizlemek, takva ile yani haramlardan sakınmakla olur. Nefsi temizlenmeyen kimsenin ibadetlerini ihlas ile yapması çok güçtür. Hadis-i şerifte; (Kırk gün ihlas ile İslamiyet’e uyan kimsenin kalbini, Allahü teâlâ hikmet ile doldurur. Bunları söyler) buyuruldu. İslam âlimleri ve tasavvuf büyükleri buyuruyor ki; “İnsana vacip olan birinci vazife, iman, amel ve ihlas sahibi olmaktır. Dünya ve ahiret saadetleri, ancak bu üçüne kavuşmakla elde edilir. Amel, kalb ve dil ile, yani söz ve bedenle yapılacak işler demektir. Kalbin işleri, ahlaktır. İhlas, amelini yani bütün işlerini, ibadetlerini, yalnız Allahü teâlânın rızasına, sevgisine kavuşmak için yapmak demektir.” Amellerin, ibadetlerin kıymeti, imanın derecesi ile ölçülür. İbadetlerin parlaklığı, ihlasın miktarına bağlıdır. İman ne kadar kâmil ise, ihlas da o kadar çok olur. İnsanın birinci vazifesi, Allahü teâlânın rızasına, sevgisine kavuşmaktır. Bunun da tek yolu, Resulullah efendimize uymak ve bid’atlerden sakınmaktır. Resulullah efendimize kolay ve doğru uyabilmek için ihlas lazımdır. İhlas ile yapılmayan ibadetler faydalı olmaz yani kabul edilmez. İhlas elde etmek de, Din Büyüklerinin bildirdikleri şekilde ve Onların gösterdiği yolda çalışmakla nasip olur. Eshab-ı kiramın hepsi, sohbette bulunarak ve Resulullah efendimizin bildirdiklerin yaparak, ihlasın en üstün derecesine kavuştular. Din Büyükleri, Cenneti, Allahü teâlânın razı olduğu yer olduğundan ve Cenneti isteyenleri sevdiği için, isterler. Cehennemden sakınmaları da, Allahü teâlânın gazap ettiği yer olduğu içindir. Yoksa, Cenneti istemeleri, nefslerine tatlı geldiği için değildir. Cehennemden kaçınmaları, orada azap ve sıkıntı olduğu için değildir. Çünkü, bu büyükler, sevgilinin yaptığı her şeyi güzel görür. Bunları kendilerinin maksadı bilirler. Sevgilinin her işi, sevgili olur. İşte, tam ihlas budur. Şeyh Abdülkuddus hazretleri oğluna nasihatinde; "Vaktin kıymetini bil! Gece ve gündüz ilim öğrenmeye çalış! İlim öğrenmek, ibadet yapmak içindir. Kıyamet günü, işten sorulacak, çok ilim öğrendin mi diye sorulmayacaktır. İş ve ibadet de, ihlas elde etmek içindir. Her şeyi Allahü teâlânın rızası için yapmak olan ihlas da, Allahü teâlâyı sevmek içindir" buyurmaktadır. Cüneyd-i Bağdadi hazretleri de; "Bir kimse, yaptığı ibadetlerini ihlas ile yaparsa, Allahü teâlâ o kimseye, boş hallerden, lüzumsuz heveslerden kurtulmak nimetini ihsan eder" buyurmuştur. Ebü'l-Kasım Bişr hazretleri talebelerine hep; "Tamah ve dünyaya düşkünlükten kurtulmaya gayret edin. Çünkü insanda tamah varken, ihlas yani her şeyi Allah için yapma arzusu bulunmaz. Kulluk, ihlas ile olur” buyururdu. Netice olarak, samimi olan yani ihlas sahibi olan bir Müslüman, her sözünde, her işinde Cenab-ı Hakkın rızasını gözetir. Zamanın ve hallerin değişmesi ile, halinde, tavrında bir değişiklik olmaz. Ahmed Mürşidi Efendinin şu duasına amin dememek mümkün mü? "Ya Rabbi! Bizi kötü huylardan koru. Bize, işlerimizi ihlas ve içtenlikle yapmayı, bize ihlas ile amel etmeyi nasip eyle!”

..Yılan candan kötü arkadaş ise 9/26/2004 Yılan, insanı candan eder, kötü arkadaş ise, insanı hem candan hem de imandan eder. Zira; “Kişinin dini, arkadaşının dini gibidir” buyurulmuştur. İnsan, kendisinin ve her şeyin yaratıcısını tanımaya elverişli olarak, yaratılmıştır. Yaratıcısına ibadet etmek ve Ona yaklaşmak arzusu, her insanda vardır. Fakat böyle elverişli olmanın ve bu isteğin kıymeti yoktur. Çünkü, nefs, şeytan ve kötü arkadaş, insanı aldatarak yaratılışındaki bu arzuyu yok eder. Din büyükleri; “İmanın düşmanı dörttür: Sağda kötü arkadaş, solda nefsin hevâsı, istekleri, önde dünyaya düşkün olmak ve arkada şeytân, imanı almak dilerler. Kötü arkadaş, yalnız insanın malını, parasını çalmak, dünyasını almak için aldatanlar değildir. Arkadaşların en kötüsü, en zararlısı insanın dinini, imanını, edebini, hayâsını, ahlakını bozmaya uğraşanlar, böylece dünyasına ve ahiretine, ebedi saadetine saldıranlardır” buyurmuşlardır. Ahmed Nâmıki Câmi hazretleri, iyi bir arkadaşın nasıl olacağını anlatırken buyuruyor ki: “Görüşülen, beraber olunan kimsenin iyi arkadaş mı yoksa kötü arkadaş mı olduğunu anlamakta dikkat edilecek hususlar şöyledir: Gördüğünüz kimse, sizin Allahü teâlâyı hatırlamanızı ve unutmamanızı sağlıyor, bunu tazeliyor ve kalbinizi uyanık tutuyorsa, işte o iyi bir arkadaştır. Ama beraber olduğunuz kimse, cenâb-ı Hakkı ve Onun zikrini size unutturuyorsa, o kimse kötü bir arkadaştır. Ondan, yırtıcı aslandan kaçar gibi hatta daha çok kaçmalıdır. Çünkü aslan, insanın canını alabilir fakat imanına zarar veremez. Kötü arkadaş ise, insanın hem imanının ve hem de canının gitmesine, onun ebedi felaketine sebep olur. İyi arkadaşa sahip olunca, çok hamd etmeli ve hep iyi kimselerle beraber bulunmalıdır ki, kıyâmette pişmanlık çekilmesin. İnsana ulaşan her felaket, kötü arkadaş sebebiyle gelir. Ondan çok uzak durmalıdır. İyi arkadaş, insanı, aşağılıklardan yüksekliklere ulaştırır. Kötü arkadaş ise, bunun tersini yapar. Herkesle arkadaş olmamalı. Konuşulan kimselerin akıl ve anlayışlarına uygun konuşmalı. Kibirlenmemeli ve sırrını da herkese söylememelidir. Herkesin sözüne aldanmamalı. İnsanların sözlerine değil, işlerine bakmalı. Kendi kendisine faydası olmayan kimseden çok sakınmalıdır. Nerede kaldı ki, onun başkasına faydası olsun. Kötü bir kimse ile arkadaş olan iyi bir kimse, eğer onu kendisine çevirip iyi yapabilirse ne âlâ, eğer bunu yapamaz, kendisi de ona benzer ve onun gibi olursa, o zaman çok fenadır.” İbrâhim bin Ebu Tâlib Betâihi anlatır: “Ebu Bekr bin Kavvâm hazretlerini ziyaret etmek için yola çıktım. Yolda bir kervana rastladım ve onlarla arkadaş oldum. Yol boyunca, içkiden ve içki meclislerinden bahsettiler. Ebu Bekr bin Kavvâm hazretlerinin huzuruna vardığımda bana; -Hayırdır yâ İbrâhim bu hâlin nedir? dedi. Ben de; -Benim hâlim nasıldır efendim? dedim. O zaman; -Elinde içki ve âletleri var deyince, ben de; -Yolda gelirken bir kervandakilerle yol arkadaşlığı yaptım. Onlar devamlı içkiden bahsetmişlerdi. Demek ki konuşmaları bana da tesir etmiş dedim. Bunun üzerine Ebu Bekr bin Kavvâm hazretleri; -Evladım, iyi kimselerle bulun. Kötü kimselerden elinden geldiği kadar uzak dur. Çünkü onlarla sohbet, dünya ve ahirette yüz karasıdır buyurdu.” İstanbul'da yetişen âlim ve velilerden Muhammed Murâd efendi, kendisini sevenlere sık sık şu nasihati yapardı: "İlim ve mârifet ehli şöyle tenbih etmişlerdir: Üç kimse ile arkadaş olup sohbet et. Birincisi, ilim ehli ve hüner, sanat sahibi olan kimselerle arkadaş ol. Dünya ve ahiret saadetine kavuşman kolay olur. İkincisi, güzel ahlak sahibi kimselerle arkadaş ol. Çünkü böyle kimseler dostun ayıbını görmemezlikten gelerek örterler ve bu ayıbını nasihatle, düzeltirler. Bu hususta çok gayret gösterirler. Üçüncüsü; kötü niyetli olmayan, dünyaya düşkünlük göstermeyen, sadık ve ihlâslı olan kimselerdir. Şu üç sınıf kimseden de sakınmak lazımdır: Birincisi, fısk ve fücur ehli olup, günah işleyen, nefslerine uyup Allahü teâlânın emrinden çıkan kimselerdir. Bunlarla arkadaşlık ne dünya rahatı kazandırır ne de ahirette rahmete kavuşturur! İkinci grup, yalancı ve hain olanlardır. Bunlarla dostluk acı azaba ve felakete sebep olur. Senden başkasına, başkasından sana söz taşır... Üçüncü sınıf, ahmak olanlardır. Bunların sözlerine itimat edilmez. Ne fayda sağlayabilirler ne de bir zarara mani olabilirler. Hayırlı gördükleri şer, faydalı gördükleri zararlıdır. Zararlı gördükleri faydalıdır." Fudayl bin İyâd hazretleri; "Kötü huylu birinin bana arkadaş olmasından ziyâde, güzel huylu günahkâr birisinin arkadaş olmasını arzu ederim" buyurmuştur. Dâvud-i Tâi hazretleri; "Senin ayıplarını araştıran, kötü insanlarla arkadaş olma" buyurarak, insanları uyarmıştır. Netice olarak, kötü arkadaşın her türlüsünden sakınmalıdır. Muhammed bin Fadl hazretlerinin buyurduğu gibi: "Kötü arkadaş, keder ve üzüntüdür.” Kötü arkadaşla hiç görüşme, O, zehirli yılandan da fenâdır! Yılan alır insanın cânını, O alır cânını, imanını! .Her düşmanlık sevgiye dönüşebilir fakat 10/1/2004 Bütün düşmanlıkların sevgiye dönüşmesi umulur. Fakat hasetten dolayı olan düşmanlık böyle değildir. Zira kıskanç insan, başka bir insanın kendinden iyi giyinmesini, iyi yaşamasını hazmedemez. Yani onun boyunu bosunu, güzelliğini, çalışkanlığını, başarısını kıskanır. Daha kötüsü, onun başına gelen fenalıklara sevinir. İşte bu hâl, kıskançlığın en kötü derecesidir. Böyle insandan Allahü teâlânın yardımı kesilebilir. Kıskanç insan, Allahü teâlânın kendisine verdiği şeylere razı olmayan insan demektir. Allahü teâlânın verdiğine razı olmayan insandan, Allahü teâlâ razı olmaz. Allahü teâlânın bir insandan razı olmaması ise, felaketlerin en büyüğüdür. Başkasının, kendinden üstün olan her şeyini kıskanan, ondaki üstünlüğün, yalnız kendinde olmasını isteyen insana, kıskanç denir. Bu hâl, insanlığın en kötü huylarından biridir. Kıskanç insan, ömrü boyunca rahatsız insandır. Böyle insanlar, kendilerinden aşağı olan insanları görmezler fakat kendilerinden yüksek ve varlıklı insanların ise, her şeylerini görürler ve onları kıskanırlar. Kıskançlıktan kurtulanlar rahat ve huzura kavuşur. Bu iş, zenginlik ve fakirlik işi değildir. Bu iş, kalbin zenginliği ve fakirliği işidir. Nice fakirler vardır ki, bir lokma ekmeği kazandığı zaman, Allahü teâlâya şükreder ve zenginlerin halini düşünmez bile. Nice zenginler de vardır ki, milyarlarına daha birkaç milyar ekleyemediği için üzüntü içindedirler. Haset, ibadetlerin sevabını giderir. Hadis-i şerifte; (Haset etmekten sakınınız. Biliniz ki, ateş odunu yok ettiği gibi, haset de hasenatı yok eder!) buyuruldu. Haset eden, onu gıybet eder, çekiştirir. Onun malına, canına saldırır. Kıyamet günü, bu zulümlerinin karşılığı olarak, hasenatı alınarak ona verilir. Haset edilendeki nimetleri görünce, dünyası azap içinde geçer. Uykuları kaçar. Hayır, hasenat işleyenlere, on kat sevap verilir. Haset bunların dokuzunu yok eder, birisi kalır. Hadis-i şerifte; (Geçmiş ümmetlerden iki kötülük sizlere bulaştı: Haset ve kazımak. Bu sözümle onların başlarını kazıdıklarını anlatmak istemiyorum. Dinlerinin kökünü kazıyıp yok ettiklerini söylüyorum. Yemin ederim ki, imanı olmayan Cennete girmeyecektir. Birbirinizi sevmedikçe, imana kavuşamazsınız. Birbirinizi sevmek için, çok selamlaşınız!) buyuruldu. Abdullah bin Hubeyk hazretlerine, Horasan'dan sevdiği birisi geldi ve kendisinden nasihat isteyince ona hitaben buyurdu ki: "Ey Horasanlı! Dilinle yalan söyleme, gözünle harama bakma. Kalbinle Müslüman kardeşine haset etme. Kin tutma ve iyi şeyler arzu et. Eğer böyle yapmazsan, sonunda bedbaht olursun." Akşemseddin hazretleri de sohbetlerinde sık sık; "Kimseye kızmayın, eziyet ve cefa etmeyin. Ömrünüzün uzun olmasını istiyorsanız, kimsenin nimetine haset etmeyin. Kimseyi kötüleyip, atıp tutmayın. Sizden üstün kimselerin önünden yürümeyin” buyururdu. Burhaneddin Tirmizi hazretleri buyurdu ki: "Haset, nefs köpeğinin sıfatıdır. Çünkü o, dünya leşinin başında durmaktadır." Fudayl bin İyad hazretleri talebelerinden birinin vefatı yaklaşınca, onun yanına giderek Yasin-i şerif okumaya başladı. Talebe; "Ey hocam! Bunu bana okuma" deyince, Fudayl hazretleri sustu. Sonra o talebeye kelime-i tevhidi telkin etti.Talebe; "Ben o mübarek sözü söyleyemiyorum. Çünkü ondan uzağım" dedi ve vefat etti. Fudayl bin İyad hazretleri evine dönerek evden çıkmaksızın bir müddet mahzun oldu, ağladı. Sonra rüyasında talebeyi Cehenneme götürürlerken gördü ve; "Ey oğul! Sen talebelerimin en iyilerindendin. Neden Allahü teâlâ senden marifet nurunu aldı?" diye sordu. Talebe; "Üç şey sebebiyle Allahü teâlâ benden marifet nurunu aldı. Birincisi, nemime. Çünkü ben size başka, arkadaşlarıma başka söyler, söz taşırdım. İkincisi haset. Ben arkadaşlarıma haset ederdim. Üçüncüsü, içki. Bir defasında hastalanmıştım. Hastalığımı tedavi ettirmek için hekime gittim. Hekim bana; "Her sene bir kadeh şarap içeceksin, yoksa iyi olmazsın" dedi. Ben de böylece alışıp gittim" dedi. Vehb bin Münebbih hazretleri buyurdu ki: "Hasetçinin alameti üçtür. Haset ettiği kimse, yanında yoksa, gıybetini eder. Yanında bulunduğu zaman dalkavukluk yapar. Onun başına bir bela geldiği zaman sevinir." İbn-i Vefa hazretleri de buyurdu ki: "Sakın Allahü teâlânın lütfuna mazhar olmuş ve senden üstün kılınmış bir kimseye haset etme. Çünkü hasetin sebebiyle Allahü teâlânın gazabına uğrayabilirsin. Çehren değişip, kötü akıbetlere düşebilirsin. Nitekim Adem aleyhisselama haset edip, böbürlenerek secde etmeyen iblis, melun oldu.” İmam-ı Şafii hazretleri ise; “Dünyada en huzursuz kimse, kalbinde haset ve kin taşıyanlardır” buyurmuştur. Netice olarak, haset etmek, Allahü teâlânın takdirini değiştirmez. Boşuna üzülmüş, yorulmuş olur. Kazandığı günahlar da, cabası olur. Zaten hiçbir hasetçi muradına kavuşmamıştır. Kimseden hürmet, saygı görmemiştir. Ebülleys-i Semerkandi hazretleri buyurdu ki: “Üç kimsenin duası kabul olmaz: Haram yiyenin, gıybet edenin, haset edenin.” . İnsanları memnun etmek zordur 10/3/2004 İnsanları her bakımdan razı ve memnun etmek çok zordur. Bir kimsenin, bütün insanları kendinden hoşnut etmesi mümkün değildir. Bunun için kul, daima sahibini, yaratanını razı ve memnun etmeye bakmalı, ihlâs sahibi olmalıdır. Ali bin Vehb-i Sincâri hazretleri, talebelerine sık sık; "İhlâs; bütün işleri, insanların rızası için değil, Allahü teâlânın rızası için yapmaktır" buyururdu. Kim Allahü teâlânın rızasını, nefsinin arzu ve isteklerine tercih ederse, Allahü teâlâ da o kulundan razı olur. Kim insanların rızasını tercih etmek suretiyle, Allahü teâlânın gazabına sebep olacak şeyi yaparsa, o kimseye hem Allahü teâlâ gazap eder, hem de onu insanların gözünden düşürür. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Bir kimse insanların kızacakları şeyde Allahü teâlânın rızasını ararsa, Allahü teâlâ onu, insanlardan geleceklerden korur. Bir kimse, Allahü teâlânın kızacağı şeyde, insanların rızasını ararsa, Allahü teâlâ onun işini insanlara bırakır) İslam âlimlerinden bir zât da; "Kim Allahü teâlânın katındaki derecesinin ne olduğunu bilmek istiyorsa, Allahü teâlânın rızasını ne kadar gözettiğine baksın" buyurmuştur. Seyyid Abdülkâdir Geylâni hazretleri, sevenlerine hitaben şöyle buyururdu: "Senin dilin güzel ve tatlı; yüzün ise kötülüklerden kurtulmuş gibi gülüyor, ya kalbinin hâli nasıl? Cemaat içinde iyi görünüyorsun, ya yalnız iken, yanında kimse yok iken nasılsın? Göründüğün gibi değilsin. Sen namaz kıldığın, oruç tuttuğun, hayır işleri yaptığın zaman, eğer bunları sırf Allahü teâlânın rızasını gözeterek yapmazsan, nifak üzere ve Allahü teâlâdan uzak olacağını bilmiyor musun? Şimdi Allah için yapmadığın bütün işlerin, bütün sözlerin, âdi ve bayağı niyetlerin için tevbe et. İnsanlara gösteriş için, onların rızalarını almak için amel yapıp, sonra da bunu Allahü teâlânın kabul etmesini istemek yakışır mı? Hırsı, şımarıklığı, azgınlığı ve dünyaya düşkünlüğü bırak. Sevincini ve neşeni biraz azalt. Biraz hüzünlü ol. Çünkü sen, hüzün evinde ve dünya hapishanesindesin." Bâyezid-i Bistâmi hazretleri yağmurlu bir havada Cuma namazına gitmek için evinden çıktı. Sağnak halde yağan yağmur, yolu çamur hâline getirmişti. Yağmur bitinceye kadar bir evin ihâta duvarına dayandı. Çamurlu ayakkabılarını duvarın taşlarına sürerek temizledi. Yağmur yavaşlayınca camiye doğru yürüdü. Bu sırada aklına bir mecusinin duvarını kirlettiği geldi ve üzülerek; "Onunla helalleşmeden nasıl Cuma namazı kılabilirsin? Başkasının duvarını kirletmiş olarak nasıl Allahü teâlânın huzurunda durursun?" diye düşündü ve geri dönüp o mecusinin kapısını çaldı. Kapıyı açan mecusi; -Buyurun bir arzunuz mu var? diye sorunca; -Sizden özür dilemeye geldim dedi. Mecusi hayretle; -Ne özrü? diye sordu. O da; -Biraz önce duvarınızı elimde olmadan çamurlu ayakkabılarımı temizlemek maksadıyla kirlettim. Bu doğru bir hareket değil. Yağmurun şiddeti bu inceliği unutturdu deyince, Mecusi hayretle; -Peki ama ne zararı var? Zaten duvarlarımız çamur içinde. Sizin ayağınızdan oraya sürülen çamur bir çirkinlik veya kabalık meydana getirmez dedi. Bâyezid-i Bistâmi hazretleri; -Doğru ama, bu bir haktır ve sahibinin rızasını almak lazımdır dedi. Mecusi; -Size bu inceliği ve insan haklarına bu derece saygılı olmayı dininiz mi öğretti? diye sorunca; -Evet dinimiz ve bu dinin Peygamberi olan Muhammed aleyhisselam öğretti dedi. Mecusi; -O halde biz niçin bu dine girmiyoruz? diyerek kelime-i şehâdet getirip Müslüman oldu. Cüneyd-i Bağdâdi hazretleri, "Tasavvuf nedir?" diye soran bir kimseye şöyle cevap vermiştir: "İnsanların rızasını bırakıp, Allahü teâlânın rızasını aramak, kötü huyları terk edip, nefsâni olan işlerden uzaklaşmak, ruhu yükselten vasıflar kazanmaya gayret etmek, hakiki ilimlere sarılmak, hep en uygun şekilde hareket etmek, Allahü teâlâya verilen ahidde durmak, Muhammed aleyhisselamın dinine uymaktır." Hamdun-ı Kasâr hazretlerine, “Gaflet nedir?” diye sual ettiklerinde, cevabında; "Kulun Rabbini unutup, Onun rızasını aramayı bırakıp, nefsinin esiri olmasıdır. Dünya için süslenen, kendisine bir fayda ve zarar vermeye gücü yetmeyen insanlara karşı gösteriş yapmasıdır. Böyle kimseden daha aşağı kimse yoktur. Dünyayı gözünde küçültmezsen, dünya ehli gözünde küçülmez. İnsan, gücü yettiği kadar kendi kusurlarını görmeye çalışırsa, kendini beğenme belasından kurtulur" buyurmuştur. İbn-i Atâullah hazretleri de; "Gönlünde günahlar ve dünya sevgisi olanın, kalbi nasıl parlar? Yahut, nefsi emmârenin arzularına göre hareket eden, Allahü teâlânın rızasını nasıl kazanır? Gaflet ve günahlardan temizlenmeden, Allahü teâlânın huzuruna girmeyi nasıl ister? Çirkin işlerinden tevbe etmeyen, ince sırları anlamayı nasıl umar?" buyurmaktadır. Netice olarak, Allahü teâlânın rızasına kavuşandan, Onun kulları da razı ve memnun olur. Abdullah-ı Ensâri hazretlerinin buyurduğu gibi: "Allahü teâlâ, kendi rızasını isteyenlerin yardımcısıdır."   .Nefse en ağır gelen şey 10/8/2004 Nefsi en fazla tahrip eden ve ona en ağır gelen şey, başkasından gelen Hak söze evet demektir. El-hikem-ül Ataiyye’de; “İki işten, nefsine ağır geleni yap! Çünkü, Hak olan iş, nefse ağır gelir” buyurulmaktadır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Amellerin en faziletlisi, nefse en zor gelenidir.) Yusuf bin Esbat hazretleri; “Alçak gönüllü olmanın alametlerinden birisi de, söyleyen kim olursa olsun, hak sözü kabul etmektir” buyurmuştur. Fudayl bin İyad hazretleri; "Hakka boyun eğ, hakkı takip et, kim söylerse söylesin hakkı kabul et" buyurmaktadır. İbn-i Ata hazretleri ise; "Tevazu, kim söylerse söylesin hakkı kabul etmektir" buyurmuştur. Güç olan işi yapmak, nefse ağır gelir. Nefsi daha çok ezer, zayıflatır. İbadetler, nefsi zayıflatmak, nefsi kırmak için emrolundu. Çünkü nefs, insanın da, Allahü teâlânın da düşmanıdır. Onu zayıflatmak, azmasını önlemek lazımdır. Bir işte, nefse uymak ne kadar az olursa, faydası o kadar daha çok olur. Yani, Allahü teâlânın rızasına daha çabuk kavuşturur. İslamiyet’in emir ve yasakları, nefsi kahretmek, yıpratmak içindir. Çünkü nefs, Allahü teâlânın düşmanıdır. Hadis-i kudside; (Nefsine düşmanlık et! Çünkü, o benim düşmanımdır) buyuruldu. İnsanlarda bulunan nefs-i emmare, din bilgilerine inanmamakta, tabiatı, yaratılışı, İslamiyet’e uymamaktadır. Bunun için, İslamiyet’e uymak, nefse acı gelmekte, ona uymak istememektedir. Nefse en zor gelen şey, en ağır gelen yük, İslamiyet’in emir ve yasaklarına uymaktır. Nefsi ezmek için, İslamiyet’e uymaktan başka yol yoktur. Nefsin arzularının, insanı Allah yolundan saptırıcı oldukları, Kur’an-ı kerimde haber verilmiştir. Çünkü nefs, daima Allahü teâlâyı inkâr, Ona inat, isyan etmek ister. Her işte, nefsin arzularına uymak, nefse tapınmak olur. Nefsine uyan, küfre veya bid’at sahibi olmaya yahut fıska yani haram işlemeye başlar. Ebu Bekir Tamistani hazretleri; “Nefse uymaktan kurtulmak, dünya nimetlerinin en büyüğüdür. Çünkü nefs, Allahü teâlâ ile kul arasındaki perdelerin en büyüğüdür” buyurmuştur. Sehl bin Abdullah Tüsteri hazretleri de; “İbadetlerin en kıymetlisi, nefse uymamaktır” buyurmaktadır. İslam bin Yusuf Belhi hazretleri, Hatem-ül-esam hazretlerine bir şey hediye etmişti. Hatem-ül-esam hazretleri bunu kabul edince, kendisine; -Bunu kabul etmek nefsin arzusuna uymak olmaz mı dediklerinde; -Kabul etmekle kendimi zelil, onu aziz eyledim. Reddetseydim, kendim aziz, o zelil olurdu. Nefsimin hoşuna giderdi cevabını vermiştir. Resulullah efendimiz, uzun bir hadis-i şerifin sonunda buyurdu ki: (İnsanı felakete sürükleyen şeyler üçtür: Hasislik, nefse uymak, kendini beğenmek.) Nefse uyup, tevbe ve istigfar etmeden, af ve Cennet beklemek ahmaklık olmaktadır. Zira hadis-i şerifte; (Aklın alameti, nefse galip ve hakim olmak ve öldükten sonra lazım olanları hazırlamaktır. Ahmaklık alameti, nefse uyup, Allah’tan af, merhamet beklemektir) buyuruldu. Kötü şeyler nefse tatlı gelir. İnsanın, kötü bir şey yapınca, arkasından riyazet çekmesi, nefse güç gelen şey yapmayı âdet edinmesi, faydalı bir ilaçtır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Nefse sükunet ve kalbe ferahlık veren iş, iyi iştir. Nefsi azdıran, kalbe heyecan veren iş günahtır.) Nefse uyan kimse, hep İslamiyet’in dışına çıkar. Hayvanlarda akıl ve nefs olmadığı için, ihtiyaçlarını bulunca kullanırlar. Yalnız bedenlerine zarar veren, kendilerini inciten şeylerden kaçarlar. İslam dini, rahat ve huzur içinde yaşamak için lazım olan şeylerden ve dünya lezzetlerinden faydalı olanları yasak etmiyor. Bunların elde edilmesinde ve kullanılmasında, akla ve dine uymayı emrediyor. İslam dini insanların dünyada da, ahirette de rahat ve huzur içinde yaşamasını istiyor. Bunun için, akla uymayı emrediyor. Nefse uymayı yasak ediyor. Akıl yaratılmasaydı, insan hep nefsine uyar, felaketlere sürüklenirdi. Nefs olmasaydı, insan, yaşaması ve üremesi için ve medeni hayat için lazım olan şeyleri kazanmak için çalışmasında kusur ederdi ve nefs ile cihad sevabından mahrum kalırdı. Meleklerden daha üstün olmak yolu kapalı kalırdı. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Ahirette olacaklardan, sizin bildiklerinizi hayvanlar bilselerdi, yemek için et bulamazdınız!) Yani, hayvanlar ahiretteki azapların korkusundan dolayı, yemekten, içmekten kesilirlerdi. Bir deri, bir kemik kalırlardı. İnsanlarda nefs olmasaydı, hayvanlar gibi, korkudan, yiyemez, içemez, yaşayamazlardı. İnsanların yaşayabilmeleri, nefslerinin gafleti ve dünya lezzetlerine düşkün olması iledir. Nefs, iki tarafı keskin bıçak gibidir. Hem de, zehirli ilaç gibidir. Doktorun tavsiyesine göre kullanan, bundan fayda kazanır. Aşırı kullanan helak olur. İslamiyet, nefsin helak edilmesini, yok edilmesini değil, terbiye edilmesini, ondan istifade edilmesini emretmektedir. .Allahü teâlânın sevgisi arttıkça 10/10/2004 Bir kimsede, Allahü teâlânın sevgisi arttıkça, kendinden iğrenmeye, halinden utanmaya başlar. Çünkü cenâb-ı Hakkın lutfü ile, bu sevgiye kavuşan bir kimsede, mahluklara ait sevgi yavaş yavaş azalır ve başka şeylere olan bağlılık da yok olur. Kalbinde Allahü teâlânın sevgisinden başka bir sevgi kalmayan kimsede, aşağı, çirkin sıfatlar ve bütün kötü huylar yok olur. Hadis-i şerifte; (Dünya sevgisi arttıkça, ahirete olan zararı da artar. Ahiret sevgisi arttıkça, dünyanın ona zararı azalır) buyurulmuştur. İslamiyet’i öğrenmekten, Din Büyüklerinin kitaplarını okumaktan, sohbetlerinde bulunmaktan maksat, nefsin kötü huylarından ve çirkin sıfatlarından temizlenmesi içindir. Çirkin sıfatların, kötü huyların başı, nefse düşkün olmak ve onun arzularına, isteklerine tutulmaktır. Çünkü, Allahü teâlâdan başka şeylere düşkün olmak, nefse düşkün olmaktan ileri gelir. İnsan, her şeyi, kendini sevdiği için sever. Çocuğunu, malını sevmek, onlardan istifade edeceği içindir. Allahü teâlânın sevgisi insanı kaplayınca, insan, kendini sevmekten kurtulur. Kendine düşkün olmaktan ve kendini sevmekten kurtulan insan, kendisi ile bağlantılı olan bütün sevgilerden de kurtulur. Kendisinde sadece Allahü teâlânın sevgisi kalır. Bu sevgi de, onu, çirkin sıfatlardan, kötü huylardan temizler, kurtarır. Veşşemsi suresinin dokuzuncu âyetinde mealen; (Nefsini tezkiye eden kurtuldu. Nefsini günahta, cehâlette, dalâlette bırakan, ziyân etti) buyuruldu. Allahü teâlâyı sevmek, başka şeyleri sevmekten daha çok olmadıkça, hatta kalbde Allahü teâlâdan başka şeylerin sevgisi yok olmadıkça, kâmil iman ve tam takvâ elde edilemez. Feth-i Musuli hazretleri: "Kendi arzularından ziyâde Allahü teâlâyı isteyenin kalbinde Allah sevgisi doğar" buyurmuştur. Seven; sevdiğini Allahü teâlâ için sever, her işi Onun rızası için yapar. Süfyân bin Uyeyne hazretleri buyurdu ki: "Allahü teâlâyı seven, Allahü teâlânın sevdiklerini de sever. Allahü teâlânın sevdiklerini seven, Allahü teâlânın rızası için sever." Kalb, birden fazla şeyi sevmez. Bu bir şeye olan sevgisi kesilmedikçe başka şeyi sevemez. Kalbin mal, evlat, mevki, övülmeyi sevmek gibi çeşitli arzuları, bağlantıları ve sevdikleri görülür ise de bu sevgilileri hakikatte hep bir sevgilisi içindir. O biricik sevgilisi de, kendi nefsidir. Onların hepsini, kendi nefsi için sevmektedir. Bunları, hep kendi nefsi için istemektedir. Onların nefslerini düşünmemektedir. İnsanın nefsine olan sevgisi kalmazsa, nefsi için onlara olan sevgisi de kalmaz. Bunun içindir ki, kul ile Rabbi arasındaki perde, kulun kendi nefsidir. İnsan, hep nefsini düşünmektedir. Bunun için perde, yalnız kendisidir. Bir kul, nefsini düşünmekten büsbütün kesilmedikçe Rabbini düşünemez. Allahü teâlânın sevgisi onun kalbine yerleşemez. Hâtim-i Esam hazretleri buyuruyor ki: "Dört şey olmadan, dört şeyi iddia eden yalancıdır. 1-Allahü teâlânın haram kıldığı şeylerden sakınmadan, Allahü teâlâyı sevdiğini iddia eden, 2-Fakirleri, yoksulları aşağı görerek, Resulullah efendimizi sevdiğini iddia eden, 3-Elinden geldiği halde fakirlere sadaka vermeyerek, Cenneti sevdiğini iddia eden, 4-Günahlardan sakınmadığı halde, Cehennem ateşinden korktuğunu iddia eden yalan söylemiştir." Bir şişeye hava sokmak için uğraşmak lazım değildir. Sıvıyı boşaltmak lazımdır. Şişedeki sıvı boşaltılınca, hava kendiliğinden girer. Kalb de böyledir. Mahlukların sevgisi, hatta düşünceleri kalbden çıkarılınca, Allah sevgisi, kendiliğinden kalbe gelir. Kalbi mahluklardan temizlemeye sebep de, Ehl-i sünnet itikâdı, haramlardan sakınmak, farzları ve diğer ibadetleri yapmaktır. İsmâil Fakirullah hazretleri buyurdu ki: “Allahü teâlâ gibi sevgilisi olan, başkasına nasıl bakar. Allahü teâlâ gibi habibi olan, başkasına nasıl güvenir. Allahü teâlâ gibi dostu olan başkasından nasıl korkar. Allahü teâlâ gibi sahibi olan, başkasıyla nasıl meşgul olur! Allahü teâlâ gibi güzeli olan, başkasına nasıl gönül verir. Nitekim Allahü teâlâ mealen; (Beni sevdiğini söyleyip de kalbinde benden başkası olan, iddiasında yalancıdır) buyurdu.” Mazhar-ı Can-ı Cânân hazretleri; "Dünya melundur ve dünyada olan şeylerden Allah için yapılmayanlar da melundur. Allahü teâlânın sevgisi ile dünya sevgisi bir araya gelmez. Allahü teâlânın rızasına kavuşmak için mâsivâyı yâni Allahü teâlâdan başka her şeyi ve bütün maksatları terk etmek lazımdır" buyurmaktadır. Abdüsselam bin Meşiş Haseni hazretleri, kendisinden nasihat isteyen kimseye; "Dünya kirinden temizlen. Arzu ve isteklerine meylettiğin zaman onu tevbe ile düzelt. Allahü teâlânın sevgisine yapış. Allah sevgisi öyle bir şeydir ki, her iyilik, hayır ve üstünlüğün esası odur” buyurmuştur. Abdullah bin Mübârek hazretleri de; "Allahü teâlâya isyân ederken, Onu sevdiğini söylersin Eğer sevgin doğru olsaydı, Ona itaat ederdin; çünkü seven, sevdiğine itaat eder" buyurmaktadır. .Allahü teâlânın sevgisi arttıkça 10/10/2004 Bir kimsede, Allahü teâlânın sevgisi arttıkça, kendinden iğrenmeye, halinden utanmaya başlar. Çünkü cenâb-ı Hakkın lutfü ile, bu sevgiye kavuşan bir kimsede, mahluklara ait sevgi yavaş yavaş azalır ve başka şeylere olan bağlılık da yok olur. Kalbinde Allahü teâlânın sevgisinden başka bir sevgi kalmayan kimsede, aşağı, çirkin sıfatlar ve bütün kötü huylar yok olur. Hadis-i şerifte; (Dünya sevgisi arttıkça, ahirete olan zararı da artar. Ahiret sevgisi arttıkça, dünyanın ona zararı azalır) buyurulmuştur. İslamiyet’i öğrenmekten, Din Büyüklerinin kitaplarını okumaktan, sohbetlerinde bulunmaktan maksat, nefsin kötü huylarından ve çirkin sıfatlarından temizlenmesi içindir. Çirkin sıfatların, kötü huyların başı, nefse düşkün olmak ve onun arzularına, isteklerine tutulmaktır. Çünkü, Allahü teâlâdan başka şeylere düşkün olmak, nefse düşkün olmaktan ileri gelir. İnsan, her şeyi, kendini sevdiği için sever. Çocuğunu, malını sevmek, onlardan istifade edeceği içindir. Allahü teâlânın sevgisi insanı kaplayınca, insan, kendini sevmekten kurtulur. Kendine düşkün olmaktan ve kendini sevmekten kurtulan insan, kendisi ile bağlantılı olan bütün sevgilerden de kurtulur. Kendisinde sadece Allahü teâlânın sevgisi kalır. Bu sevgi de, onu, çirkin sıfatlardan, kötü huylardan temizler, kurtarır. Veşşemsi suresinin dokuzuncu âyetinde mealen; (Nefsini tezkiye eden kurtuldu. Nefsini günahta, cehâlette, dalâlette bırakan, ziyân etti) buyuruldu. Allahü teâlâyı sevmek, başka şeyleri sevmekten daha çok olmadıkça, hatta kalbde Allahü teâlâdan başka şeylerin sevgisi yok olmadıkça, kâmil iman ve tam takvâ elde edilemez. Feth-i Musuli hazretleri: "Kendi arzularından ziyâde Allahü teâlâyı isteyenin kalbinde Allah sevgisi doğar" buyurmuştur. Seven; sevdiğini Allahü teâlâ için sever, her işi Onun rızası için yapar. Süfyân bin Uyeyne hazretleri buyurdu ki: "Allahü teâlâyı seven, Allahü teâlânın sevdiklerini de sever. Allahü teâlânın sevdiklerini seven, Allahü teâlânın rızası için sever." Kalb, birden fazla şeyi sevmez. Bu bir şeye olan sevgisi kesilmedikçe başka şeyi sevemez. Kalbin mal, evlat, mevki, övülmeyi sevmek gibi çeşitli arzuları, bağlantıları ve sevdikleri görülür ise de bu sevgilileri hakikatte hep bir sevgilisi içindir. O biricik sevgilisi de, kendi nefsidir. Onların hepsini, kendi nefsi için sevmektedir. Bunları, hep kendi nefsi için istemektedir. Onların nefslerini düşünmemektedir. İnsanın nefsine olan sevgisi kalmazsa, nefsi için onlara olan sevgisi de kalmaz. Bunun içindir ki, kul ile Rabbi arasındaki perde, kulun kendi nefsidir. İnsan, hep nefsini düşünmektedir. Bunun için perde, yalnız kendisidir. Bir kul, nefsini düşünmekten büsbütün kesilmedikçe Rabbini düşünemez. Allahü teâlânın sevgisi onun kalbine yerleşemez. Hâtim-i Esam hazretleri buyuruyor ki: "Dört şey olmadan, dört şeyi iddia eden yalancıdır. 1-Allahü teâlânın haram kıldığı şeylerden sakınmadan, Allahü teâlâyı sevdiğini iddia eden, 2-Fakirleri, yoksulları aşağı görerek, Resulullah efendimizi sevdiğini iddia eden, 3-Elinden geldiği halde fakirlere sadaka vermeyerek, Cenneti sevdiğini iddia eden, 4-Günahlardan sakınmadığı halde, Cehennem ateşinden korktuğunu iddia eden yalan söylemiştir." Bir şişeye hava sokmak için uğraşmak lazım değildir. Sıvıyı boşaltmak lazımdır. Şişedeki sıvı boşaltılınca, hava kendiliğinden girer. Kalb de böyledir. Mahlukların sevgisi, hatta düşünceleri kalbden çıkarılınca, Allah sevgisi, kendiliğinden kalbe gelir. Kalbi mahluklardan temizlemeye sebep de, Ehl-i sünnet itikâdı, haramlardan sakınmak, farzları ve diğer ibadetleri yapmaktır. İsmâil Fakirullah hazretleri buyurdu ki: “Allahü teâlâ gibi sevgilisi olan, başkasına nasıl bakar. Allahü teâlâ gibi habibi olan, başkasına nasıl güvenir. Allahü teâlâ gibi dostu olan başkasından nasıl korkar. Allahü teâlâ gibi sahibi olan, başkasıyla nasıl meşgul olur! Allahü teâlâ gibi güzeli olan, başkasına nasıl gönül verir. Nitekim Allahü teâlâ mealen; (Beni sevdiğini söyleyip de kalbinde benden başkası olan, iddiasında yalancıdır) buyurdu.” Mazhar-ı Can-ı Cânân hazretleri; "Dünya melundur ve dünyada olan şeylerden Allah için yapılmayanlar da melundur. Allahü teâlânın sevgisi ile dünya sevgisi bir araya gelmez. Allahü teâlânın rızasına kavuşmak için mâsivâyı yâni Allahü teâlâdan başka her şeyi ve bütün maksatları terk etmek lazımdır" buyurmaktadır. Abdüsselam bin Meşiş Haseni hazretleri, kendisinden nasihat isteyen kimseye; "Dünya kirinden temizlen. Arzu ve isteklerine meylettiğin zaman onu tevbe ile düzelt. Allahü teâlânın sevgisine yapış. Allah sevgisi öyle bir şeydir ki, her iyilik, hayır ve üstünlüğün esası odur” buyurmuştur. Abdullah bin Mübârek hazretleri de; "Allahü teâlâya isyân ederken, Onu sevdiğini söylersin Eğer sevgin doğru olsaydı, Ona itaat ederdin; çünkü seven, sevdiğine itaat eder" buyurmaktadır. . Maksat yemek içmek ise 10/15/2004 İnsanın şerefi, kıymeti, değer verdikleri ile ölçülür. Bir kimse neye kıymet veriyorsa, onun değeri de o kadardır. İlim ve edebe kıymet veren, kıymetlidir, değerlidir. Çünkü değer verdikleri kıymetlidir. Zira; “Şerefül insan bil ilmi vel-edeb, la bil mal-ı vel haseb” buyurulmuştur. Yani insanın şerefi, kıymeti, ilmi ve edebi ile ölçülür. Malı, babası ve dedeleri ile değil! Bir kimse, yeme ve içmeye kıymet veriyorsa yani bunu kendine maksat edinmiş ise, bu kimsenin değeri de, helada çıkardıkları kadar olur. Kim neye kıymet veriyorsa, neyi kendine maksat ediniyorsa, kendi değerini, kıymetini kolaylıkla anlayabilir. Mala kıymet veren, bir gün bu maldan mahrum kalır. Zira ölünce mirasçılara kalacaktır. Gücüne, yakışıklılığına, güzelliğine kıymet veren de, bir gün bunları kaybettiği zaman ah etmek durumunda kalır. Maksadı yeme ve içme olan kimseye oruç ibadeti, aşılması imkansız bir dağ gibi görünür. Şeytan ve nefs, o kimsenin bu zaafını bildiği için, oruç ibadetinden mahrum bırakır. Diğer ibadetleri yapmaktan ve mübarek geceleri, zamanları kıymetlendirmekten de mahrum kalmasına sebep olur. Allahü teâlânın ihsan ettiği nimetler pek çoktur. Bunların en kıymetlisi ise, iman etmek, Müslüman olmakla şereflenmektir. Bu şerefe kavuşan bir kimse, neye kıymet vereceğini, neleri yapınca değerli olacağını iyi bilir. Bu nimetin kıymeti bilinmezse, hakkı gözetilmezse elden gider. Şükredilirse ve hakkı gözetilirse elde kalır, artar. Sure-i İbrahimin yedinci âyetinde mealen; (Şükrederseniz, verdiğim nimetleri elbette arttırırım) buyurulmaktadır. Ahmed bin Alevi hazretleri az yer ve az içerdi. Gıdası çoğunlukla sütten ibaretti. Bazen birkaç gün yalnız bir hurma kâfi gelirdi. Helal lokma yemeye çok dikkat ederdi. Talebelerinden biri; "Efendim sizden yemek yeme arzusu nasıl gitti? Siz gençliğinizde iyi yerdiniz" diye sordu. O da; "Gençliğimden sonra zamanla böyle bir hâl meydana geldi. Nasıl şu gördüğünüz duvarın bir şeye arzusu yoksa, bende de tıpkı onun gibi yemek arzusu kalmadı" dedi ve şöyle buyurdu: "Âlimler buyurdular ki: Yemenin yedi mertebesi vardır. Birincisi yaşayacak kadar yemek; ikincisi, farz namazı kılacak ve farz olan orucu tutacak kadar yemek. Bu iki mertebe yemek farzdır. Üçüncüsü, nafile olan namazı ve nafile orucu tutabilecek kadar yemek. Bu kadar yemek müstehaptır. İmam-ı Gazali hazretleri bu konuya dair; "Akıl sahiplerinin gayesi Cennette Allahü teâlâya kavuşmaktır. Allahü teâlâya kavuşmak ise, ilim ve amel ile olur. Bunlara bedenin sıhhati ve selameti ile devam edilebilir. Bedenin sıhhat ve selameti ise yiyeceklerden alınan gıdalarla olur. Ancak gıdalar ihtiyaç miktarı alınmalıdır. Bu yüzden selef-i salihinden bazı âlimler bedenin ihtiyacı olan gıdayı almayı din işlerinden saymışlardır." Dördüncüsü, çalışıp kazanmaya kuvvet sağlamak için yemek. Bu, dinin beğendiği tokluktur. Beşincisi, midenin üçte birini dolduracak kadar yemek. Altıncısı, midenin üçte birinden fazlasına doldurulan yemek olup, mekruhtur. Çok yiyince insanda ağırlık ve uyku meydana gelir. Lokman Hakim hazretleri buyurdu ki: "Mide dolunca insanın düşüncesi, zekası uyur, durur. Öyle kimseden hikmet çıkmaz. Azaları ibadete karşı tenbel olur. İnsanların ekserisi bu hâl üzeredir. Yedincisi, zarar verecek derecede çok yemek aşırı doymak. Resulullah efendimiz buyurdu ki: "Her hastalığın aslı çok yemek yemedir." Bu haramdır." Yemekleri, keyif için, lezzet için değil Allahü teâlânın emirlerini yerine getirmeye kuvvet bulmak için yemelidir. Başlangıçta böyle niyet etmek mümkün olmazsa, insan kendini zorlamalı hatta bu şekilde niyet edebilmek için Allahü teâlâya yalvarmalıdır. İslamiyet’te yeme ve içmeden maksat, emirleri, kulluk vazifelerini yerine getirmeye kuvvet temin etmek içindir. Hedef, az yemek, az içmek değil, doyuncaya kadar, kâfi miktarda yemek ve içmektir. Bahaüddin-i Buhari hazretleri; “Bir şey yemek, aç kalmaktan iyidir” buyurmuştur. Alaüddevle Rükneddin hazretleri de; “Bir şey yemek, aç kalmaktan iyi olduğunu, önceden bilseydim, az yiyiniz demezdim” buyurmuştur. Dinimiz; acıkmadan yememeli, doymadan kalkmalı diye bildirmektedir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (İnsan kalbi, tarladaki ekin gibidir. Yemek, yağmur gibidir. Fazla su, ekini kuruttuğu gibi, fazla gıda kalbi öldürür.) Çok yemek, hastalıkların başı, az yemek yani perhiz etmek ilaçların başıdır. Midenin üçte biri yemeklere, üçte biri içeceklere ayrılmalıdır. Üçte biri hava payı, yani boş olması en aşağı derecedir. En iyi derece, az yemek ve az uyumaktır. Hadis-i şerifte; (İyiliklerin başı açlıktır. Kötülüklerin başı tokluktur) buyuruldu. Yemeğin tadı, açlığın çokluğu kadar artar. Tokluk, unutkanlık yapar. Kalbi kör eder, alkollü içkiler gibi, kanı bozar. Açlık, aklı temizler, kalbi parlatır. Bir hadis-i şerifte; (Çok yiyeni, çok içeni Allahü teâlâ sevmez) buyuruldu. Netice olarak, yemek, içmek, giyinmek esas maksat değildir. Bunlar, maksada kavuşturacak vasıtalardır. Bu vasıtaları da, dinimizin bildirdiği ölçüler içinde yerine ve zamanına göre kullanmalıdır.   .Her işte samimi olmak 10/17/2004 İslamiyet’e tam uyabilmek, ilim, amel ve ihlâs ile olur. Her sözde, her işte, her harekette, her duruşta, kendiliğinden hasıl olan ihlâs, muhlas olan kimseye nasip olur. İhlâs, hâlis, temiz etmek, niyeti temizlemek, dünya faydalarını düşünmeden bütün işleri, ibadetleri yalnız Allah için yapmak demektir. İhlâs, gerek beden ile, gerek mal ile yapılan farz veya nafile bütün ibadetleri, mesela hayrât ve hasenât yapmayı, Müslümanları sevindirmeyi, onları sıkıntıdan kurtarmayı, zikri, istigfârı Allah rızası için yapmaktır. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: "Bütün müminler ibadet yaparken, Allahü teâlâ emrettiği ve beğendiği için yapmaya niyet ediyorlar. Böylece ihlâs ile yapıyorlar. Fakat bütün işlerin, iyiliklerin hep ihlâs ile yapılması ve bu ihlâsın kalbe hemen gelmesi lazımdır. Bazı kimselerde, ibadetlere başlarken yapılan niyet, ihlâs, zahmet çekerek, kendini zorlayarak hasıl oluyor ve kısa bir zaman devam ediyor. Sonra kalbe nefsin arzuları geliyor. Devamlı ihlâs sahiplerine Muhlas denir. Zahmet çekerek elde edilen, devamsız ihlâsın sahiplerine Muhlis denir. Muhlas olana, ibadet yapmak, tatlı ve kolay olur. Çünkü bunlarda, nefslerinin arzusu ve şeytanın vesvesesi kalmamıştır. Böyle ihlâs, insanın kalbine ancak bir Velinin kalbinden gelir." İş ve ibadet, ihlâs elde etmek içindir. İhlâs da, hakiki mabud ve kayıtsız, şartsız var olan Allahü teâlâyı sevmek içindir. İbadete başlarken nefs ve şeytan ile mücadele ederek, devamsız olan ihlâs elde edilebilince, böyle ihlâs ile yapılan ibadetler de, zamanla nefsi zayıflatır, devamlı ihlâs elde etmeye sebep olur. Fakat buna kavuşmak senelerce sürer. Resulullah efendimiz, Muâz bin Cebel hazretlerini, Yemen'e vâli gönderirken şöyle buyurmuşlardır: (İbadetlerini ihlâs ile yap. İhlâs ile yapılan az amel, kıyâmet günü sana yetişir.) Bir gün Peygamber efendimiz, huzurunda hazır bulunanlara hitaben şöyle buyurmuşlardır: (Kıyamet günü, ilk hesaba çekilecek üç sınıf insan vardır. Bunlardan birincisi, Allahü teâlânın kendisine ilim verdiği kimsedir. Cenab-ı Hak buna; -Sana ilim verdim. Bu ilimle ne yaptın, ne gibi amel işledin diye soracak. O kimse de; -Ya Rabbi, sabah-akşam bana verdiğin ilimle sana kulluk ettim, ibadet ettim. Kullarına senin dinini anlattım ve bunları da senin rızan için yaptım diyecek. Allahü teâlâ, bu kimseye hitaben; -Yalan söylüyorsun. Sen, sana verdiğim ilimle, falan kimse ne kadar bilgili, ne kadar âlim desinler diye öyle yaptın ve bu şekilde meşhur da oldun buyuracak ve melekler de; -Evet buyurduğun gibi ya Rabbi diyerek Cenab-ı Hakkı tasdik edeceklerdir. İlk önce hesaba çekilecek ikinci sınıftaki kimse ise, kendisine mal, servet verilendir. Allahü teâlâ; -Sana verdiğim malla, servetle ne yaptın diye soracak. O kimse; -Ya Rabbi, bana verdiğin malı, sabah-akşam demeden senin kullarına dağıttım, tasaddukta bulundum diyecek. Allahü teâlâ; -Yalan söylüyorsun. Falan kimse ne cömert ne hayır sahibi bir kişidir desinler diye dağıttın, onlar da sana böyle söyledi, muradına kavuştun buyuracak. İlkönce hesaba çekileceklerin üçüncüsü ise, harpte ölendir. Allahü teâlâ; -Sana verdiğim güç, kuvvetle ne yaptın diye soracak. O kimse; -Ya Rabbi, bana verdiğin gücü, kuvveti, senin yolunda harcadım, senin rızan için düşmanlarınla harp ettim ve öldürüldüm diyecek. Allahü teâlâ ve melekler; -Yalan söylüyorsun. Falan kimse, ne kahramandır, ne yiğittir desinler diye harbe gittin, döğüştün ve öldürüldün. Sana da böyle söylediler buyururlar.) Daha sonra Peygamber efendimiz, o sohbette hazır bulunan Ebu Hüreyre hazretlerine dönerek; (Ey Eba Hüreyre, işte Kıyamet günü, Cehennem ateşinin ilk yakacağı kimseler bunlardır) buyurmuşlardır. Dâvud-i İskenderi hazretleri buyurdu ki: "Amelin ve ilmin hâlis olanını iste! Hâlis niyetle Allahü teâlâya ibadet ederken, insanlık hâli bazı kusurların olursa, onlar için de derhal tevbe et!" İbn-i Hafif hazretleri buyurdu ki: "Akıllı insan, önce itikâdını düzeltir ve Rabbine ulaşmaya hazırlanır. Niyetini hâlis yapar, işlerini temiz kılar. İbadetini güzel yapar ve ahiret azığı toplar. Kendisinin başıboş yaratılmadığını bilir.” Sâlim bin Abdullah hazretleri buyurdu ki: “Eğer sen Allahü teâlânın rızasını gözetirsen, Allahü teâlâ sana yardımcı insanlar gönderir. Allahü teâlânın yardımı, herkesin niyetinin derecesine göredir. Eğer niyet tam hâlis olursa, Allahü teâlânın yardımı da tam olur. Eğer niyet noksan olursa, Allahü teâlânın yardımı da ona göre olur." Süfyân bin Uyeyne hazretleri buyurdu ki: "Helal lokma ile, hâlis kalb ile kırk gün ibadete devam eden kimsenin kalbi nurlanır, hikmet söylemeye başlar." İnsan, şeytana karşı ancak ihlas ile korunabilir. Zira İslam âlimlerinin büyüklerinden olan Ma'ruf-ı Kerhi hazretleri, kendi kendine; "Ey nefsim! Halis ol, temizlen ki, halâs olasın, kurtulasın" derdi. Hazret-i Ömer, Ebu Musel Eşari hazretlerine yazdıkları bir mektupta; "Niyeti halis olan kimseye, kendisi ile insanlar arasındaki işlerinde, Allahü teâlâ ona yeter" buyurmuştur .Yaptığının hesabını vereceksin 10/22/2004 İnsan, ne yaparsa yapsın, ne kadar ömür sürerse sürsün ve nasıl yaşarsa yaşasın neticede ölümü tadacak ve yaptıklarından hesap verecektir. İmam-ı Gazali hazretleri, kendisinden nasihat isteyen bir talebesine hitaben; “Keyfine göre yaşa! Fakat bu yaşaman uzun sürmeyecek, bir gün elbette öleceksin. Gece gündüz düşündüğün, sımsıkı sarıldığın lezzetlerden elbette ayrılacaksın. Dünyanın nesini seversen sev, hepsine veda edeceksin! Elinden geleni yap! Fakat unutma ki, her yaptığının hesabını vereceksin!” buyurmuştur. Enbiya suresinin kırk yedinci âyetinde mealen; (Kıyamet günü terazi kuracağım. O gün, kimseye zulüm edilmeyecektir. Herkesin, dünyada yapmış olduğu zerre kadar iyilik ve kötülüklerini meydana çıkarıp, teraziye koyacağım. Herkesin hesabını yapmaya yetişirim) buyuruldu. Allahü teâlâ, kullarına çok merhametli olduğu için bu durumu haber verdi ki, herkes dünyada kendi hesabına baksın, Ahirette mahcup olmasın. Peygamber efendimiz de; (Ahirette hesaba çekilmeden önce, dünyada iken hesabınızı görünüz ve tartılmadan önce, kendinizi tartınız!) buyurmuşlardır. Ayrıca Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Akıllı şu kimsedir ki, günü dörde ayırıp, birincisinde, yaptıklarını ve yapacaklarını hesap eder. İkincisinde, Allahü teâlâya münacât eder, yalvarır. Üçüncüsünde, bir sanatta veya ticarette çalışıp, helal para kazanır. Dördüncüsünde, istirahat eder ve mubah olan şeylerle kendini eğlendirip, haram şeyleri yapmaz ve onlara gitmez) İmam-ı Evzai hazretleri buyurdu ki: "Kul, dünyadaki her anından kıyamette hesap ve sorguya çekilecek. Hem de gün gün, saat saat. Bu durumda, Allahü teâlâyı anmadığı bir an karşısına çıkınca, pişman olur ve kendini parçalamak ister. Bizim, hayatlarına yetiştiğimiz insanlar şöyleydi: Gece uykusundan en erken uyanırlar, sabah namazını vaktinde kılarlar, sonra bir müddet ahiret işlerini, akıbetlerinin ne olacağını düşünürlerdi. Bundan sonra kendilerini fıkıh öğrenmeye ve Kur'an-ı kerim okumaya verirlerdi." Din büyükleri, bu dünyanın bir pazar yeri gibi olduğunu ve burada, nefs ile alış-verişte olduklarını anlamışlardır. Bu ticaretin kazancı Cennettir. Ziyanı da Cehennemdir. Yani kârı, ebedi saadet, ziyanı da, sonsuz felakettir. Din büyükleri, nefslerini, ticaretteki ortak yerine koymuşlar, sözleşme yapmışlar ve bu sözleşmeye uyulmadığı zaman da, nefslerini hesaba çekip ceza vermişlerdir. Muhyiddin-i Arabi hazretleri; “Peygamber efendimizin, (Hesaba çekilmeden evvel, hesabınızı görünüz) emirleri ile, bazı meşayıh, her gün ve her gece yaptıkları işlerden kendilerini hesaba çekiyor. Ben, hesapta onları geçtim ve işlediklerimle beraber, düşündüklerimde de, hesabımı görüyorum” buyurmuştur. İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki: “Mahşer günü herkes için büyük bir kitap çıkarılır ki, onda mahlukların bütün amelleri yazılıdır. Küçük ve büyük hepsini bildirir. Allahü teâlâ, hiçbir kimseye zulmetmez. Mahlukların her gün yaptıkları amelleri bu kitap ile Allahü teâlâya arz olunur. Allahü teâlânın emri ile Abese suresinin on altıncı âyet-i kerimesinde bildirilen (Kiramün berere) meleklerine yani kerim ve itaatkâr meleklere, o amelleri yazmayı emreder. Bu kitap işte odur. Casiye suresinin yirmi sekizinci âyet-i kerimesinin (Biz yaptığınız amellerin hepsini yazdırdık) meal-i şerifi bunu haber vermektedir. Kıyamet günü, herkes, ayrı ayrı hesaba çekilir. Nur suresi, yirmi dördüncü âyetinde mealen, (Yaptıklarının hepsine, o gün dilleri ve elleri ve ayakları şehadet eder) buyuruldu. Hesaptan sonra, bütün insanlar Sırat köprüsüne gönderilecektir. Sırat köprüsünden geçemeyenler azap meleklerine teslim olunurlar.” Yahya bin Muaz-ı Razi hazretleri buyuruyor ki: “Kıyamet günü fakirlik ve zenginlik tartılmayacak, fakirliğe ne ölçüde sabredilmiş ve zenginliğe ne ölçüde şükredilmiş ise, o hesap edilecek. Mesele çok fakir veya çok zengin olmak değil, çok sabretmek veya çok şükretmektir.” İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: “Meşayıh-ı kiramdan birçoğu, muhasebe yolunu seçmişlerdir. Her gece, yatacağı zaman, o gün yapmış olduğu işlerini, sözlerini, hareketlerini, hareketsizliklerini, düşüncelerini, her birinin niçin olduğunu anlarlar. Kusurlarını ve günahlarını temizlemek için, tevbe ve istigfar ederler. Allahü teâlâya boyun bükerler, yalvarırlar. İbadetlerini ve iyiliklerini de, Allahü teâlânın hatırlatması ile ve kuvvet vermesi ile olduğunu bilirler. Bunun için, Hak teâlâya hamd ve şükrederler. Peygamber efendimizden gelen haberlere uygun olarak her gece yatarken, (Sübhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahü vallahü ekber) 100 defa okunursa, tesbih, tahmid ve tekbir eylemiş olunur. Böylece, muhasebe yapılmış olur. Kendini hesaba çekmiş sayılır.” Bir hadis-i kudside Allahü teâlâ şöyle buyuruyor: (Ey kullarım, bedenleriniz zayıf, yol uzak, yük ağır, Sırat incedir. Geminizi yenileyin! Azığınızı bol alın! Yükünüzü azaltın! Halis para alın, gittiğiniz yerdeki sarraf, kalp para almaz.) .   Kusursuz dost arayan 10/24/2004 Sadık olan dost, insanı, tehlikelerden, zararlı şeylerden korur, muhafaza eder. Ancak böyle dost bulmak çok zordur. Düşman, insanın ayıbını, kusurunu arayıp, yüzüne çarpar. Dost ise, insanın ayıbını görmez, kusurlarını araştırmaz. İbrâhim Edhem hazretleri ile yolculuk yapan bir kimse, kusurlarını bildirmesi için kendisine yalvarınca, İbrâhim Edhem hazretleri; “Seni dost edindim. Her hâlin ve hareketlerin, bana güzel görünüyor. Ayıbını, kusurlarını git başkalarına sor” buyurmuştur. Said bin Cübeyr hazretleri, kimsenin yüzüne karşı kusurunu söylemez, nasihati umumi yapar ve: "Vaâz ve nasihati, her bakımdan kusursuz olan kimselerin yapması lazım gelirse, kimsenin bir şey anlatmaması icap ederdi" buyururdu. Atalarımız, “Kusursuz dost arayan dostsuz kalır” demişler. Çünkü insan demek, zaten kusur demektir, eksiklik demektir. İnsan âcizdir, güçsüzdür. Âciz bir kuldan ancak kusur meydana gelir. Evliyanın büyüklerinden Hâris-i Muhasibi hazretleri, “Kulluk, insanın âciz olduğunu idrak etmesi, anlamasıdır” demiştir. İnsanın bu olduğu bilinirse, ileride hayal kırıklığına düşülmemiş olur. Kişi görüştüğü kimselerden her an bir hata, bir yanlışlık beklentisi içinde olmalıdır. İnsan çiğ süt emmiş derler. Nerede, ne zaman ne yapacağını tahmin etmek mümkün değildir. “Öldüm, bittim, yıkıldım, falancadan böyle bir hareket beklemiyordum, beni hayal kırıklığına uğrattı, onun bu hâlini görünce şoke oldum” gibi sözleri çok kimseden duymuşsunuzdur. Böyle hayal kırıklığına uğrayanlar, önce insanı iyi tanısalardı yıkıma uğramazlardı. Bunun için her şeyden önce şu hususları bilmek ve kabullenmek gerekir: 1-Hiç kimse mükemmel değildir. Bazı insanlar diğerlerine göre daha üstündür, ama hiç kimse tam anlamıyla mükemmel değildir. İnsanoğluyla ilgili en yaygın özellik; insanların hata yapmasıdır. Hatadan, günah işlemekten sadece Peygamberler korunmuştur. İstisna olanlar yalnız onlardır. Bunun dışında, âlim de olsa, evliya da olsa herkes nefsine uyup günah işleyebilir. 2-Karşımızdaki kişi mutlaka bizden farklıdır. Bizim kopyamız değildir. Onun için, karşımızdakinden, kendimiz gibi düşünmeyi, kendimiz gibi giyinmeyi, kendimiz gibi yaşamayı, aynı şeyden zevk almayı beklemeye hakkımız yoktur. Dolayısıyla bizim gibi değil diye onu sevmemezlik edemeyiz. Herkesi olduğu gibi kabullenmek zorundayız. 3-Her insan, “Hata yaptın”, “Yanlış yaptın”, “Bu da yapılır mıydı” gibi sözlerden hoşlanmaz. Kendi fikrimizin ayrı olması, bizim bir hakkımız ise, karşımızdakinin de farklı olması onun hakkıdır. Herhangi bir hadisede, hiçbir insan yüzde yüz hatalı veya yüzde yüz haklı olmaz. Aralarında oran farkı vardır. Biri yüzde seksen haklı ise, diğeri yüzde yirmi haksızdır. Oranı diğerine göre az da olsa, onda da hata payı vardır. Hiç kimse durup dururken bir diğerinin kalbini kırmaz, onu üzmez. Az veya çok mutlaka bir sebebi vardır. Çoğumuz, “Bende de hata olabilir, fakat bu kadar tepki gösterecek bir şey yapmadım ki” deriz. Şunu hiçbir zaman unutmayalım: Her maddenin bir kaynama noktası vardır. Kimi madde 60 derecede kaynar, kimisi 100 derecede, kimisi de 5000 derecede kaynar. Ama neticede mutlaka kaynar. İnsan da böyledir. Bazısı yüzde onluk bir hatada kaynar, bazısı da yüzde doksandokuzda... Ama mutlaka kaynar. Kızmak, üzülmek, kırılmak insanın özelliğindendir. Bu özellikleri olmasa insan, insan olmaktan çıkar, melek olur. Eğer bütün insanlar aynı ve mükemmel olsaydı, dünyanın nizamı bozulurdu. Hiç kimse ne tamamen iyi, ne de tamamen kötüdür. Ahmed Siyâhi hazretleri oğluna nasihat ederek buyurur ki: “Ey oğul! Dünyaya sarılmış ona gönül vermiş olanlarla bulunma. Onlarla sohbet ve beraberlik gam, keder ve üzüntü getirir. Bu, tecrübe ile sâbittir. Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymayan, nefsinin arzu ve isteklerine uymuş kimselerle beraber olma. Böyle kimseler gizli düşman olup, insanın yüzüne karşı dalkavukluk yaparlar, gıyabında, arkadan ise aleyhinde bulunurlar. Sana sadâkat, bağlılık iddiasında bulunanların, yaptıkları iyilikleri başına kaktıklarını görürsün. Çünkü sadâkat ve bağlılık adına yaptıkları az bir iyilik karşılığında ağır, pek fazla bir hizmet ve karşılık beklerler, çok şey ümit ederler. Bu ümitlerine bir defa olsun müsaade etmezsen derhal, gösterdikleri sevgi, sadâkat ve bağlılıklarını bırakırlar. Çok defa onların isteklerinden yakanı kurtaramaz, arzularının hasıl olması yolunda boşuna dinini ve şerefini feda etmiş, yüz suyu dökmüş olursun. Ey oğul! Eğer sana hakiki dost arkadaş lazım ise, Allah için sevenlerle beraber ol. Böyle kimselerden dostluk ve kardeşlik bağı kurduğun kimseye, muhtaç olduğunda ihtiyacından fazla malın varsa ver. Yahut onu kendinle beraber tut veya kendine tercih et. Beraber olduğunuzda ve arkasından ayıplarını ört ve gizle. Kusuru olduğunda sabır ve tahammül et. Hayatta iken ve vefat ettiğinde onu hayırla an.” . Kalb hastalığının ilacı 10/29/2004 Hastalıklar, maddi ve manevi olarak ikiye ayrılmaktadır. Bedenin hastalanması, maddi hastalıklardandır. Kalbin hastalanması ise manevi hastalıklardandır ve diğerinden çok daha önemlidir. Çünkü kalbin hastalığı, Allahü teâlâyı inkâr, küfür ve günahlardır. Bu ise, insanı sonsuz felakete götürür. İslam âlimlerinin büyüklerinden olan İmam-ı Rabbani hazretleri, bu konu ile alakalı olarak buyuruyor ki: “Önce hastayı iyi etmeyi düşünmek lazımdır. Bundan sonra, uygun gıda vererek, eski kuvvetli haline kavuşturulması düşünülür. Bunun gibi, (Kalblerinde hastalık vardır) mealindeki âyet-i kerimede bildirilen kalb hastalığına yakalanmış olanların hiçbir ibadeti ve taati fayda vermez, belki zarar verir. (Çok Kur’an-ı kerim okuyanlar vardır ki, Kur’an-ı kerim bunlara lanet eder) hadis-i şerifi meşhurdur. (Çok oruç tutanlar vardır ki, onun oruçtan kazancı, yalnız açlık ve susuzluktur) hadis-i şerifi de sahihtir. Kalb hastalıklarının mütehassısları olan tasavvuf büyükleri de, önce hastalığın giderilmesi için yapılacak şeyleri emir buyururlar. Kalbin hastalığı, Hak teâlâdan başkasına tutulması, bağlanmasıdır. Belki, kendisine bağlanmasıdır. Çünkü herkes, her şeyi kendisi için ister. Çocuğunu sevmesi, kendini sevdiği içindir. Malı, mevkiyi, rütbeyi hep kendisi için ister. Onun mabudu, tapındığı şey, kendi nefsidir. Nefsinin istekleri arkasında koşmaktadır. Kalb, bu bağlılıklardan kurtulmadıkça, insanın kurtulması çok güç olur.” Kalb hastalığının ilacı, İslamiyet’e uymak ve Allahü teâlâyı çok zikretmek, yani ismini ve sıfatlarını hatırlamak, kalbe yerleştirmektir. Din büyüklerinin sohbeti veya kitaplarını okumak, bu tedaviyi kolaylaştırır. Böyle sohbet veya kitaplara kavuşmak, dünya ve ahiret saadetlerine kavuşmaya sebeptir. Said bin Cübeyr hazretleri buyuruyor ki: “Muhammed suresinin yirminci âyetinin, (Kalblerinde hastalık olanları gördün) meali, münafıkları açıkça göstermektedir. Çünkü, üç türlü kalb vardır: Biri, müminin kalbidir. Temiz ve sevgi ile Allahü teâlâya bağlıdır. İkincisi kasi ve ölü kalbdir. Kimseye acımaz... Üçüncüsü, hasta olan gönüldür. Hastalık, münafıklık hastalığıdır. Allahü teâlâ, bu üç kalbi de, Hac suresinin elli birinci âyetinde bildiriyor. Bu üçten, ikisi azaptadır. Biri, kurtulucudur. Müminin kalbi selimdir. Allahü teâlâ, kalb-i selimi meth ve sena buyuruyor. Şü’ara suresinin seksen sekizinci âyetinde mealen, (O gün, mal ve çocuklar fayda vermez. Yalnız, kalb-i selim ile gelen faydalanır) buyuruldu.” İmam-ı Rabbani hazretleri; “Tasavvuf yolunda ilerlemekten maksat, nefsi ve kalbi hastalıklardan kurtarmaktır. Bekara suresinde, (Kalblerinde hastalık vardır) mealindeki âyet-i kerimede bildirilen hastalık tedavi edilmedikçe, hakiki iman ele geçmez. Bu afetler varken, akıl yolu ile kalbde hasıl olan iman, imanın suretidir. Çünkü nefs, bu imanın tersini istemekte, küfründe inat ve ısrar etmektedir. İmanın hakikati, nefsin tezkiyesinden ve kalbin itminanından sonra kalbde hasıl olur” buyurmaktadır. Peygamber efendimiz zamanında bu kalb hastalığının tedavisi, Resulullah efendimizin sohbeti ile oluyordu. Başkaca bir riyazete, sıkıntıya lüzum kalmıyordu. Eshab-ı kiramın hepsi, o sohbetin bereketi ile Resulullah efendimizin mübarek kalbinden feyz alıyorlardı. Ve böylece tasavvufun en yüksek derecelerine kavuştular. Zikir, her işte Allahü teâlâyı hatırlamak, kendini gafletten kurtarmak, gaflet de, Allahü teâlâyı unutmak demektir. Zikir, yalnız Kelime-i tevhidi söylemek ve tekrar tekrar Allah demek değildir. Her ne şekilde olursa olsun, kendini gafletten kurtarmak, zikir olur. İslamiyet’in emirlerini yapmak ve yasaklarından sakınmak, hep zikirdir. İslamiyet’in emirlerini gözeterek yapılan alışveriş zikirdir. Dine uygun olarak yapılan nikah, talak zikir olur. Çünkü, bunları yaparken, emirlerin, yasakların sahibi hep hatırlanmaktadır. Allahü teâlâ, Kur'an-ı kerimde Ra'd suresi otuzuncu âyetinde mealen; (İyi biliniz ki, kalbler, Allahü teâlânın zikri ile itminana, rahata kavuşur) buyurmaktadır. Peygamber efendimiz de; (Allah'ı sevmenin alameti, Onu zikretmeyi sevmektir) buyurmuşlardır. Tefsir-i azizi sahibi, Dehr suresini açıklarken buyuruyor ki: “Zikretmek, Allah’tan başka şeylerin sevgisini, onlara düşkün olmayı kalbden çıkarmak içindir. Kalbin mahluklara bağlılığını yok etmek için en iyi ilacın zikir olduğu tecrübelerle anlaşılmıştır. Hadis-i şerifte, (Zikrederek, kalblerinin yükünü hafifletenlerin yolunda olunuz!) buyuruldu. Bunun için, “Allah’a, Allahü teâlânın sevgisine kavuşmak için, kalbin mahluklara olan bağlantılarını kesmek, onu dünya zevklerine düşkün olmaktan kurtarmak lazımdır. Kalbi kurtarmak için de, zikirden daha faydalı bir ilaç yoktur” demişlerdir.” Ebu Said-i Ebü'l-Hayr hazretleri de; "Zikir, Allahü teâlâyı anıp, hatırlamak, Ondan başkasını unutmaktır” buyurmuştur. Ebü'l-Hasan-ı Harkani hazretleri ise; "Nimetlerin en iyisi, çalışarak kazanılanıdır. Arkadaşların en iyisi, Allahü teâlâyı hatırlatandır. Kalblerin en nurlusu, içinde mal sevgisi olmayandır" buyurmaktadır.   .Yapılan iyilikleri de gizlemeli 10/31/2004 Allahü teâlânın sıfatlarından biri Settar’dır. Settar, günahları örtücü demektir. Cenab-ı Hak, kullarının ayıplarını, kusurlarını yüzlerine vurmuyor, işledikleri günahları açığa çıkarmıyor, mahcup etmiyor. Kulun da, haya sahibi olması, utanması lazımdır. Hatalarını, kusurlarını gizlediği gibi, yaptığı iyilikleri, hayır ve hasenâtı da gizlemesi lazımdır. Râbia-i Adviyye hazretleri, kendisinden nasihat isteyenlere hep; "İşlediğiniz günahları gizlediğiniz gibi, yaptığınız iyilikleri de gizleyin" buyururdu. Resulullah efendimiz buyuruyor ki: (Yedi kısım kimse vardır ki, Allahü teâlânın ihsan ettiği gölgeden başka gölge bulunmadığı kıyâmet gününde, Allahü teâlâ onları Arşın gölgesinde gölgelendirir. Onlardan birisi, sadaka verdiği zaman sağ elinin verdiğini, sol eli dahi bilmeyen kimsedir.) Müctehid âlimler, bu hadis-i şerife dayanarak, sadakayı gizli vermenin lazım geldiğini bildirmişlerdir. Sadakanın içine, bütün hayır, hasenât girmektedir. Bunları yaparken gizli yapmalıdır. Açıkça göstere, göstere yapılırsa, riyâ karışabilir. Riyâ tehlikesi olmadığı zaman ve insanları iyiliğe teşvik etmek için, hayır hasenâtı açıkça yapmanın da hiçbir mahzuru yoktur. Çünkü bazı yerler vardır ki, hâlis niyetle, kendini riyâdan koruyarak ve başkalarını teşvik için hayrın, iyilik ve sadakanın, âşikâre olması daha efdâldir. Hadis-i şerifte; (Bir hayrın yapılmasına yol gösteren onu yapan gibidir) buyurulmuştur. Bu hadis-i şerife göre, sadakayı âşikâre vermenin, iyiliği açıkça yapmanın iki kat sevabı olur. Birisi, vermiş olduğu sadaka sevabı, ikincisi ise, başkalarını teşvik etmek sevabıdır. Böyle, hâlis niyetle, iyilik ve sadakayı açıkça yapmak, gizlemekten elbette daha güzeldir. Riyâdan sakınmak için, sadakanın gizli verilmesi uygun ise de, başkalarını teşvik için, açıkça vermekte de bir beis yoktur. Bundan dolayı Kur’an-ı kerimde sadakanın açıkça verilmesi nehyolunmamış, fakat, gizli vermenin daha efdâl olduğu bildirilmiştir. Bekara suresinin ikiyüz yetmiş birinci âyetinde mealen: (Sadakaları âşikâre verirseniz ne güzeldir. Eğer gizlerseniz ve onları [sadakaları] fakirlere verirseniz bu sizin hakkınızda daha hayırlıdır ve günahlarınıza kefârettir. Allahü teâlâ sizin yaptıklarınızdan haberdârdır) buyurulmuştur. Bu âyet-i kerimede açıkça verilmesi bildirilen sadaka, farz olan zekattır. Farz olan zekatı açıkça vermek riyâ olmaz, daha sevap olur. Nafile olan sadakayı ise gizlice vermek efdaldir. Gizli verilen nafile sadakanın, açıktan verilen nafile sadakadan yetmiş kat daha sevap olduğu hadis-i şerifle bildirilmiştir. Zekât vermek, Allahü teâlânın emrini yapmaktır. Sadaka ve hayrâtın çoğu ise, şöhret, hürmet ve nefsin şehvetlerini kazanmak için olur. Farzlar yapılırken araya riyâ, gösteriş karışmaz. Nafile ibadetlerde ise, gösteriş çok olur. Bunun içindir ki, zekâtı, âşikâre vermek lazımdır. Bu suretle insan iftiradan kurtulur. Nafile sadakayı, gizli vermelidir ki, kabul ihtimâli fazla olur. Müslüman, ibadetlerini herkesin yanında gösteriş olarak yapmaz. Zaten nafile ibadetler gizli yapılır. Peygamber efendimiz eshab-ı kiramın büyüklerinden olan Mu’âz bin Cebel hazretlerine hitaben: (Yâ Mu’âz! Ayıpları gizle, kimsenin ayıbını yüzüne vurma! Farzlardan başka kıldığın namazları ve ibadetleri kimseye söyleme! Dünya işini ahiret işinden büyük görüp, evvel yapma! Hiç kimseye hor bakma! Kimsenin gönlünü kırma, herkesle hoş geçin. Eğer bu şekilde hareket etmezseniz elem verici azâba uğrarsınız) buyurmuştur. Bir Müslüman, iyilik yapmak veya sadaka vermek isterse, bunu gizli olarak ve iyilik yaptığı veya sadaka verdiği insanın kalbini kırmadan, onu incitmeden, yaptığı iyiliği başına kakmadan yapar. Allahü teâlâ, bunun böyle yapılmasını Kur’an-ı kerimde birçok yerlerde emir buyurmaktadır. Bişr-i Hâfi hazretleri, talebelerine ve sevenlerine; "Kötülüklerinizi gizlediğiniz gibi iyiliklerinizi de gizleyiniz!" buyururdu. Bütün din büyükleri, nafile olarak yapılan ibadetleri, iyilikleri, yardımları gizlemenin lazım geldiğini bildirmişlerdir. Ya'kub-ı Mekfuf hazretleri de, sevenlerine; "Muhlis yani ihlas sahibi olan kimse, günahlarını gizlediği gibi, sevaplarını da gizleyen insandır" buyururdu. Yahyâ bin Eksem hazretleri, Abbasi halifelerinden Me’mun zamanında mahkeme reisliği yapıyordu. Ona birisi gelip; “Allahü teâlâ kâdımıza iyilikler verip, hâlini iyi eylesin. Bana yemek yemede ölçüm ne olsun, söyler misin?” dedi. Yahyâ bin Eksem; “Açlık ile tokluk arasında yiyeceksin” dedi. O kimse tekrar; “Gülmede ölçü ne olacak?” deyince; “Yüzünde açıklık olacak, fakat sesini yükseltmeyeceksin” cevabını verdi. “Ağlama hakkında ne dersin?” diye sorunca; “Allahü teâlânın korkusundan ağladığını kimseye söyleme!” cevabını verdi. “Amellerimi gizleme hususunda ne söylersin?” deyince; “Gücünün yettiği kadar gizle” diye cevap verdi. “Amelimden ne kadar göstereyim?” deyince de; “Salih kimselerin sana uyacağı, insanların sana itimat edebileceği kadar” cevabını vermiştir. . Nimetlerin en büyüğü 11/5/2004 Nimet kelime olarak, iyilik, rızk, saadet anlamlarına gelir. İnsana faydalı olan şeylerin hepsine nimet dendiği, kitaplarda yazılıdır. Görebilmek, konuşabilmek, yürüyebilmek, yiyebilmek, hep birer nimettir. Bütün bu nimetlerin hepsini, herkese gönderen, her şeyi var eden, her varlığı, her an varlıkta durduran yalnız Cenab-ı Haktır. İnsanlardaki üstün ve iyi sıfatlar, hep Onun lütfu ve ihsanıdır. Hayatımız, aklımız, ilmimiz, gücümüz, kuvvetimiz, görmemiz, işitmemiz, söz söyleyebilmemiz, hep Ondandır. Saymakla bitirilemeyen çeşitli nimetleri, iyilikleri gönderen hep Allahü teâlâdır. Cenab-ı Hakkın ihsan ettiği bu nimetlerin, hepsi kıymetli, hepsi faydalıdır. Ancak bunların da en kıymetlisi, en lüzumlusu, en çok faydalı olanı elbette vardır. İman nimeti, bütün nimetlerin üstündedir. Din Büyükleri talebelerine; “Allahü teâlâ bir kuluna iman vermiş ise, o kula ne vermemiş. Bir kula da iman vermemiş ise, o kula ne vermiş!” buyurarak, iman etmenin, en kıymetli nimet olduğunu bildirmişlerdir. Bir hadis-i şerifte; (Allahü teâlâdan afiyet isteyiniz. İmandan sonra afiyetten daha büyük nimet yoktur) buyurulmuştur. İmam-ı Ebu Yusuf hazretleri kendisinden nasihat isteyenlere; "Nimetlerin başı üç nimettir. Birincisi bütün iyilikleri içine alan İslam nimetidir. İkincisi, hayata tat veren sıhhat ve afiyet nimetidir. Üçüncüsü, insana faydalı olan, azdırmayan zenginliktir" buyururdu. Süfyan bin Uyeyne hazretleri de sohbetlerinde buyururdu ki: "Maddi hayatın devamı için, dünyadaki su ne kadar mühim ise, manevi hayat için de; "La ilahe illallah" Kelime-i tevhidi o kadar, hatta daha fazla mühimdir. Bu kelimenin yüksek manasını ruhuna sindirebilen kimse diridir. Bu yüksek manayı ruhuna işlemeyen kimse ölüdür. Allahü teâlânın, kullarına ihsan ettiği nimetlerin en yükseği bu kelimedir." İnsanları güçlüklerden, sıkıntılardan kurtaran, duaları kabul eden, dertleri, belaları gideren hep Allahü teâlâdır. Rızkları yaratan ve her canlıya ulaştıran da Odur. Allahü teâlânın ihsanı o kadar boldur ki, günah işleyenlerin rızkını kesmiyor. Günahları örtmesi de o kadar çoktur ki, emrini dinlemeyen, yasaklarından sakınmayanları, devamlı isyan halinde olanları, herkese rezil ve rüsva etmiyor ve namus perdelerini yırtmıyor. Günahları örtmesi gibi, affı ve merhameti de o kadar çoktur ki, cezayı ve azabı hak edenlere, ceza vermekte, azap etmekte acele etmiyor. Nimetlerini, ihsanlarını, dostlarına ve düşmanlarına saçıyor. Hiç kimseden bir şey esirgemiyor. Bütün nimetlerinin en üstünü, en kıymetlisi olarak da, doğru yolu, saadet ve kurtuluş yolunu, kullarına Peygamberleri vasıtası ile gösteriyor. Bu saadet yolundan sapmamak ve Cennete girmek için teşvik buyuruyor. Cennetteki sonsuz nimetlere, bitmez, tükenmez zevklere ve kendi rızasına, sevgisine kavuşabilmemiz için, sevgili Peygamberine uymamızı emrediyor. Allahü teâlânın nimetleri güneş gibi meydandadır. Başkalarından gelen iyilikler de, yine Ondan gelmektedir. Başkalarını vasıta kılan, onlara iyilik yapmak isteğini veren, onlara iyilik yapabilecek gücü, kuvveti veren, yine Allahü teâlâdır. İnsanın, bu nimetleri gönderene, gücü yettiği kadar şükretmesi, insanlık vazifesidir. Aklın emrettiği bir vazife, bir borçtur. Fakat, Allahü teâlâya yapılması icap eden bu şükrü yerine getirebilmek, kolay bir iş değildir. Çünkü insanlar, yok iken sonradan yaratılmış, zayıf, muhtaç, ayıplı ve kusurludur. Böyle aşağı olan insan, Allahü teâlânın şanına yakışacak bir şükür yapamaz. Çok şey vardır ki, insanlar onları güzel ve kıymetli sanır. Fakat, Allahü teâlâ, bunları kötülük bilir ve beğenmez. Saygı ve şükür sandığımız şeyler, beğenilmeyen, bayağı şeyler olabilir. Bunun içindir ki, insanlar, kendi kusurlu akılları, kısa görüşleri ile Allahü teâlâya karşı şükür, saygı olabilecek şeyleri bulamaz. Şükretmeye, saygı göstermeye yarayan vazifeler, Allahü teâlâ tarafından bildirilmedikçe, övmek sanılan şeyler, kötülemek olabilir. Onun için, insanların Allahü teâlâya karşı, kalb, dil ve bedenle yapmaları ve inanmaları lazım olan şükür borcu, kulluk vazifeleri, Allahü teâlâ tarafından bildirilmiş ve Onun sevgili Peygamberi tarafından tebliğ edilmiştir. Allahü teâlânın gösterdiği ve emrettiği kulluk vazifelerine İslamiyet denir. Allahü teâlâya şükür, Onun Peygamberinin getirdiği yola uymakla olur. Bu yola uymayan, bunun dışında kalan hiçbir şükrü, hiçbir ibadeti, Allahü teâlâ kabul etmez, beğenmez. Çünkü, insanların, iyi, güzel sandıkları çok şey vardır ki, İslamiyet, bunları beğenmemekte, çirkin olduklarını bildirmektedir. Netice olarak, en büyük nimet, iman nimetidir. Bu nimete şükretmek için, Muhammed aleyhisselama uymak lazımdır. Ahmed bin Yahya Müniri hazretleri; “Her izzet ve her nimet, Allahü teâlâya itaat ve ibadet etmekten; her kötülük ve sıkıntı da, masiyetten yani günah işlemekten hasıl olur. Herkese dert ve bela, günah yolundan gelir. Rahat ve huzur da, itaat yolundan gelmektedir” buyurmuştur.   .Orta hâl üzere olun 11/7/2004 Orta yol deyince, iki şey anlaşılır: Birisi, herkesin anladığı gibi, bir şeyin tam ortasıdır. İkincisi, takdiri orta olmaktır. Yani belli bir şeyin ortasıdır. Ahlak bilgisinde kullanılan, bu ikinci ortadır. Bunun için, iyi huy, herkese göre farklı olur. Hatta, zamana ve mahalle göre de değişir. Birinde güzel olan bir huy, başkasında iyi olmayabilir. Bir zamanda iyi denilen bir huy, başka zamanda iyi olmayabilir. O halde iyi huy, tam ortada olmak değil, ortalamada olmaktır. Peygamber efendimiz; (İşlerin en iyisi, onların ortasıdır) buyurarak, bunu bildirmektedir. Her iyi huyun zıddı, karşılığı olan sayısız kötü huy vardır. Çünkü iyilik demek, tam orta yol demektir. Ortanın sağında, solunda olmak, iyilikten ayrılmak olur. Ortadan uzaklığı kadar, iyiliği azalır. Hak yol birdir. Sapık, bozuk yollar ise, çoktur. Doğru yola kavuştuktan sonra, orada kalmak, oradan hiç çıkmamak çok zordur. Hud suresinin 113. âyetinde mealen; (Emrolunduğun doğru yolda bulun!) buyuruldu. Bu âyet-i kerime indiği zaman, Resulullah efendimiz; (Hud suresi, sakalıma ak düşürdü) buyurmuştur. Âyet-i kerimede emrolunan istikâmeti yerine getirebilmek için, Peygamberler, Veliler, Sıddıklar şaşkına dönmüşlerdir. Bu korkudandır ki, Resulullah efendimizin mübarek sakalına ak düşmüştür. İmam-ı rabbani hazretleri de, sevenlerine hep; “Allahü teâlâ, aşırı hareketlerden korusun! Ortalama, adalet üzere doğru yolda bulunmak nasip etsin!” buyururdu. Mısırda yetişmiş, âlim ve evliyadan Abdülaziz Dirini hazretleri talebelerine şöyle nasihat ederdi: "Bütün işlerinizde ve hareketlerinizde, orta hâl üzere olun. Cimrilikten ve isrâftan son derece sakının. İsrâf ve haddinden fazla dağıtmakla, elde bir şey kalmaz. Bir gün insan muhtaç kalır. Cimrilik yapmak, hâl ve harekette ölçülü olmamakla da, kişi itibar bulamaz. Sakın dünyanın parlaklığına, cazibesine ve onun dışı tatlı, içi zehir olan hilelerine aldanma. Onun inci gibi görünen ön dişlerinin arkasında, parçalayıcı dişler saklıdır. Çünkü dünyanın sağı solu belli olmaz. Bakarsın bazen suda ateş parçası olsun ister. Bazen insana yapamayacağı şeyleri teklif eder. Böylece insan, boyundan büyük işlere girer de helak olur gider. Eğer kadere, Allahü teâlânın hükmüne rıza gösterirseniz şerefli bir hayat yaşarsınız. Yok, imkansız bir şeyin olmasını ümit ederseniz, ümidinizi, tehlikeli bir şey üzerine bina etmiş, kurmuş olursunuz. Zaman akıp gidiyor. Hadiseler birbiri peşinden geliyor. Yumuşaklık; vakar ve sükunettir. Dünya hırsı bir anlıktır. Sabır, yumuşak olmaya, meseleler üzerinde temkinli ve dikkatli hareket etmeye vesile olur. Kızmak, kabalığa yol açar. Dünya hayatı, bir uyku hâlidir. Ölüm, bu uykudan uyanmaktır. İnsanın ömrü, hep sonra yapacağım, edeceğim ile geçer. İnsanların temenniden başka sermayeleri yoktur. Sonra yaparım diyenin düşüncesi, sonraya asılıp sallanmak gibi olmayacak düşüncelerdir. İnsanların günleri çok çabuk geçer. İnsan, gençliğinin kıymetini bilmelidir. Hiç vakit kaybetmeden, gençliğin her ânını değerlendirmelidir. Sonra, âh gençliğim, tekrar elime geçse de iyi işler yapsaydım, diye pişmanlık duyulur. Onun için, gençliğin, insana emanet olduğunun farkında, idrâkinde ve bunun şuurunda olmak ne kadar mühimdir! Ömürler, yolculuktan başka bir şey değildir. Ahiret yolculuğunun çok yakın olduğunu, hatırınızdan asla çıkarmayınız. Ahiret hazırlığını elden kaçırmaktan çok sakınınız. Çünkü, her girişin bir çıkışı vardır. Bu dünyaya geldiğimiz gibi, bir gün bu dünyadan ayrılacağız. Yaptığınız uygunsuz işler için bir sebep ve özür göstermeyi bırakınız. Allahü teâlânın emirlerine uyup, yasaklarından sakınmakta gevşeklik göstermeyiniz. Ahirete hazırlanmakta sabırlı olunuz ve sebat gösteriniz.” Abdülaziz Dirini hazretleri, dualarında da Allahü teâlâya şöyle münâcâtta bulunurdu: "İlâhi! İhsan ve ikram ederek bize kendini tanıttın. Nimetlerin deryâsına bizleri daldırıp garkettin. Her an nimetlerin deryâsında yüzmekte, onlardan istifade etmekteyiz. Bizleri razı olduğun, beğendiğin yer olan Cennetine davet ettin. Seni hatırlamak, emirlerini yapmak sebebiyle, bizlere sonsuz nimetler hazırladın, ihsan ettin. Yâ İlâhi! İsyânımız ve günahımız, senin azabını bilmemek, duymamak sebebiyle değildir. Lakin âsi nefsimiz bize, azaba düşürecek işleri yaptırdı ve günahları işletti. Senin günahları örtüp, yüzümüze vurmaman sebebiyle şımardık. Bu yüzden çok günah işledik. Senin af ve magfiretine güvenip, günahlara daldık. Şimdi yaptıklarımızın cezası olarak, bize hazırladığın azap ile karşı karşıyayız. Cehennem azabından bizi şimdi kim kurtarabilir. Senden başka kim bize bir kurtuluş ipi uzatabilir. Yâ Rabbi! Bizim günahlarımızı affet. Kusurlarımızı bağışla. İbadetlerimizdeki kusurlarımızı af ve magfiret eyle. Yâ İlâhi! Bilmeyerek yaptıklarımızı affet ve bizi aklıselim sahibi kıl. Sen, Rabbimizsin, sana inandık. Sen günahları affedersin, affedicisin." .Kolaylaştırın nefret ettirici olmayın 11/12/2004 İnsanlara ebedi saadet yolunu gösteren İslamiyet’in esası, temeli, kolaylık, hafiflik ve kulları zahmetten, yorulmaktan kurtarmaktır. Çünkü insanlar, zayıf, nazik yaratılmıştır. Bedenin hastalığı, İslamiyet’in emirlerinin yerine getirilmesini güçleştirdiği gibi, kalb hastalığı da, İslamiyet’e uymayı güçleştirmektedir. Zira Şura suresinin on üçüncü âyetinde mealen; (Müslüman olmalarını istemekliğin, kâfirlere çok güç gelmektedir) buyurulmaktadır. Görünen uzuvların kuvvetten düşmesi, ibadeti güçleştirdiği gibi, kalbde imanın zayıflaması da güçleştirmektedir. Yoksa, İslamiyet’in her emrinde kolaylık vardır. Nisa suresinin yirmi yedinci âyetinde mealen; (Allahü teâlâ, emirlerinin hafif olmasını diledi. Çünkü, insanlar zayıf yaratıldı) buyuruldu. Dinde harac, zorluk yoktur, demenin manası; Allahü teâlâ kolaylık emretmiştir, demektir. Yoksa, herkes, hoşuna giden şeyleri yapsın, nefsine zor gelen şeyleri yapmasın, ibadetleri rahat ve kolay ve keyfine göre değiştirsin demek değildir. Abdülgani Nablüsi hazretleri buyuruyor ki: “İbadetleri iktisat üzere, yani ne az, ne de pek aşırı olmayarak, orta miktarda yapmak lazımdır. Bekara suresinin yüz seksen beşinci âyetinde mealen; (Allahü teâlâ, sizin için kolaylık istiyor. Güç işleri yapmanızı istemiyor) buyuruldu. Bunun için, hastanın ve yolcunun oruç tutmamasına izin verdi. Bize ağır ve sıkıntılı işler yapmayı emretmedi. İnsan iki işten birini yapmak karşısında bulunursa, bunlardan hafif ve kolay olanını yapması daha doğrudur. Peygamber efendimiz, birinin mescidde saatlerce namaz kıldığını işitti. Mescide gelip, bunu omuzlarından tutarak; (Allahü teâlâ, bu ümmetten kolay işler yapmasını istiyor. Güç işleri beğenmiyor) buyurdu.” Allahü teâlâ, bu ümmete kolay şeyleri emretti. Hadis-i şerifte; (Allahü teâlâ, emrettiği şeyleri yapmanızı sevdiği gibi, izin verdiği şeyleri yapmanızı da sever) buyuruldu. Zaruret zamanında, dinin emirlerini yapmaya azimet denir. Bazen, azimet olanı yapmak daha iyidir. Mesela, ölüm ile korkutulan kimsenin, imanını gizlememesi böyledir. Öldürülürse, şehid olur. Bazen ruhsat olanı yapmak, daha iyi olur. Yolcunun oruç tutmaması böyledir. Yolcu, orucu tutarak hastalanır, ölürse günaha girer. Allahü teâlânın sevdiği ruhsat, kendi emirlerini yaparken zaruret haline düşenler için, bildirmiş olduğu kolaylıkları yapmaktır. Yoksa, emirleri yapmaktan kurtulmak ve aklına, görüşüne göre kolaylık aramak caiz değildir. Dinde güçlük göstermeyiniz demek, kolayınıza geleni yapınız demek değildir. İslamiyet’in izin verdiği, caiz olan kolaylığı yapabilirsiniz demektir. Mesela, hasta olduğu için veya çok soğuk olduğu için ayakları yıkamak güç olunca, mest üzerine mesh edilir. Çünkü, İslamiyet’ buna izin vermiştir. Fakat kolaylık olsun diye ayakları yıkamadan mest giyilmez. Çünkü İslamiyet’ bu kolaylığa izin vermemiştir. Hasta olan kimse, başkasının yardımı ile yıkar. Soğuk ise, suyu ısıtıp da yıkar. Mestlerini bundan sonra giyer. İslamiyet bu kolaylığa da izin vermiştir. Din âlimlerinin sözlerine ehemmiyet vermeyip de, fıkıh kitaplarının gösterdiği kolaylıkların dışına çıkmak caiz değildir. İslamiyet’i, kendi aklına, kendi görüşüne göre çevirmek isteyenlere Dinde reformcu veya Zındık denir. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: “Allahü teâlânın nimetlerinin en kıymetlisi, bütün emirlerinde kolaylık göstermesidir. İslamiyet’in bütün isteklerinde tam kolaylık gözetilmiştir. Mesela yirmi dört saat içinde, yalnız on yedi rekat namaz kılmayı emir buyurmuştur. Bunu kılarken de, en kolay olanı okumayı kabul etmektedir. Ayakta kılamayanın, oturarak kılmasına izin vermiştir. Oturarak kılamayan, yatarak kılabilir. Rüku ve secdeleri yapamayan, ima ile, işaret ile kılabilir demiştir. Abdest almak için su kullanamayana, toprak ile teyemmüm etmesine izin vermiştir. Zekat için de, malın yalnız kırkta birini fakirlere ayırmıştır. Ömründe bir kere hac etmeyi farz etmiştir. Sayılamayacak kadar çok şeyleri helal etmiş, izin vermiştir. Yiyecek, içecek ve kumaşlardan çoğunu mubah etmiş, pek azını haram kılmıştır. Zararlı olan içkiyi yasak etti ise de, buna karşılık çeşitli faydalı şerbetleri mubah etmiştir. İpekli kumaşlardan bir kısmını erkeklere haram etmiş ise de, buna karşılık süslü, renkli sayısız kumaşları helal eylemiştir. İnsafsız, taş yürekli bir kimse, bu kadar çok kolaylığı, güç ve ağır yük görürse, kalbinin bozuk olduğunu göstermiş olur. Birçok işler vardır ki, sağlam insanlar bunları kolay yaptığı halde, hasta kimselere güç gelir. Kalbin hasta, bozuk olması demek, Peygamberlerin getirdikleri bilgilere, tam inanmaması demektir.” Netice olarak Allahü teâlâ, İslamiyet’i, nefsi, arzularından, âdetlerinden vazgeçirmek için göndermiştir. Nefsin istekleri ile İslamiyet’in istekleri birbirinin zıddıdır. İbadetleri yapmakta güçlük çekmek, nefsin kötülüğünü gösteren bir alamettir. Nefsin istekleri kalmayınca, güçlük de kalmaz. . Bugün bayram 11/14/2004 İyd, bayram demektir. Ramazan ayında günahlar affedildiği ve Müslümanlar sevindikleri için İyd denilmiştir. Bayram, affa uğramaktır. Bayram, günahlardan kurtulma günüdür. Müminin bayramı, günahlarının affedildiği gündür. İmanla öldüğü gün bayramdır. Cennette Allahü teâlânın rüyetine kavuştuğu ve Peygamber efendimizi gördüğü gün, müminin bayramıdır. Hakiki bayram, Rabbimizin huzuruna, yüz akıyla çıkabilmektir. Bir bayram günü, insanların neşeyle eğlendiklerini göre hazret-i Ali; "Günah işlemediğimiz gün de, bizim bayramımızdır" buyurmuşlardır. Dâvud-i Tâi hazretleri, nasihat isteyen kimseye; "Dünya hayatında oruçlu gibi ol. Ölüm geldiğinde bayram sevinci içinde ol. Halktan yırtıcı hayvandan kaçar gibi kaçıp kendini mesut kıl. Dilini koru. Lüzumsuz şeylerden kaçın. Dünya ile çok az ilgilen. Ahirete götüreceğin şeyler nispetinde dünya ile ilgilen" buyurmuştur. Sırri-yi Sekâti hazretleri anlatır: “Bir bayram günü hazreti Ma'rufu hurma toplarken gördüm ve; -Bunları ne yapacaksın? diye sordum. -Şu çocuğu ağlarken gördüm ve niçin ağladığını sordum. Bana yetim olup anne ve babasının olmadığını, arkadaşlarının yeni elbiseleri ve oyuncakları olup kendisinin olmadığını söyledi. Şimdi bunları toplayıp satacağım, ağlamayıp oynaması için ona oyuncak satın alacağım dedi. Bunun üzerine; -Bu işi bana bırak deyip çocuğu alıp götürdüm. Yeni güzel elbiseler ve oynaması için bir oyuncak aldım. Çocuk o zaman memnun oldu. Bundan sonra kalbime bir nur geldi, kalbim parladı ve hâlim bambaşka oldu." İmam-ı Şâfii hazretlerinin talebelerinden biri anlatır: “Bir bayram günü İmam-ı Şâfii hazretleri ile beraber mescidden çıktık. Bir mesele hakkında sohbet ediyorlardı. Evlerinin kapısına gelince, bir hizmetçi kendisine bir kese altın getirip, efendisinin selamı olduğunu ve bunu kabul buyurmasını rica etti. İmam-ı Şâfii hazretleri keseyi kabul etti. Biraz sonra biri gelip, -Hanımım bir çocuk doğurdu. Yanımda hiç param yok. Sizden Allah rızası için biraz para istiyorum dedi. İmam-ı Şafii hazretleri keseyi hiç açmadan, olduğu gibi o şahsa verdi. Halbuki biliyordum ki, kendisinin de hiç parası yoktu.” Şumeyt bin Aclân hazretleri bir bayram günü eğlenen kalabalığa bakarak; "Eskimeye mahkum bir elbise ve bir müddet sonra böceklerin yiyeceği et olan şu insanları görüyor musun?" buyurarak kabre girecek bir insanın gaflet içinde eğlenip oynamasına olan hayretini bildirmiştir. İbrâhim Ubeydi şöyle anlatır: “Bir bayram günüydü. Muhammed Zeynelabidin hazretleri, benim, yanından ayrılmamı istemedi ve; “Bugün bayramdır. İnsanların bir araya gelip dağılma günüdür. Sen benim yanımdan ayrılma. Ziyarete gelenlerin ayrılmalarından sonra, bende bir yalnızlık oluyor. Bugün benim dostum ol. Seninle konuşmak beni memnun ediyor” buyurmuştur. Zünnun-i Mısri hazretlerinin on sene canı mahalli bir yemek istedi. Yememesine rağmen bir bayram gecesi nefsi kendisine; “Ne olur, bayram günü olsun bana bu yemeği versen” deyince, Zünnun-ı Mısri hazretleri; “Ey Nefsim! Şayet bu gece bana yardım edip de, iki rekat namazda Kur’an-ı kerimi hatim edersen, sana bu yemeği veririm” dedi. Ertesi gün bayram namazından sonra nefsinin arzu ettiği yemeği getirdiler. Bir lokma almasına rağmen tekrar geri koydu ve namaza durdu. “Niçin böyle yaptın?” deyince; “Tam yiyeceğim sırada nefsim bana en sonunda maksadıma ulaştım, dedi. Ben de, hayır ulaşmadın, diyerek lokmayı geri koydum” cevabını vermiştir. Behlül-i Dânâ hazretleri şu beytleri sık sık okurlarmış: "Bayram, yeni elbiseler giyenler için değildir. Ancak ilâhi azaptan emin olanlar içindir. Bayram bineklere binenler için de değildir. Ancak hata ve isyânı bırakanlar içindir." Allahü teâlâ, Muhammed aleyhisselamın ümmetine, nice mübarek günler, geceler ihsan etmiştir. Ramazan ve Kurban bayramları da bu ihsanın içindedir. Bunları fırsat, ganimet bilerek, Rabbimizin rızasına kavuşmayı talep etmeliyiz. Ana-baba hayatta ise, rızasını almak için uğraşmalıdır. Zira ana-babasını razı eden kimse için, Cennette iki kapı açılır. Bir kimsenin ana-babası zâlim olsalar dahi onlara karşı gelmek, onlarla sert konuşmak câiz değildir. Çeşitli vesilelerle, onların elleri öpülüp, duaları alınmalı, haklarını helal ettirmelidir. Ana-babanın dualarını almak için vesilelerden biri de bayramlardır. Bayramlarda, ana-babaya çeşitli hediyeler alıp, bayramları tebrik edilerek, hakları helal ettirilmeli ve dualarını almalıdır! Arada kırgınlıklar varsa bu vesile ile giderilmelidir. Allahü teâlâ Musa aleyhisselama buyurdu ki: (Yâ Musa, günahlar içinde bir günah vardır ki benim indimde çok ağır ve büyüktür. O da, ana-baba evladını çağırdığı zaman emrini dinlememesidir.) Eşrefoğlu Rumi hazretleri de buyuruyor ki: “Akıllılar bu dünyada şu üç şey ile meşgul olurlar. Böylece onlar, herkesin üzüldüğü gün, bayram ederler: 1-Dünya seni terk etmeden sen dünyayı terk edesin. 2-Her şeyden kurtulasın. 3-Rabbinle buluşmadan, Rabbin senden razı olsun.”   .Alma mazlumun ahını 11/19/2004 Zâlim, zulmeden, başkasının hakkına tecavüz eden, onların hakkını gasp edip kullanan kimse demektir. Zâlimin diğer anlamı ise, Allahü teâlâyı inkâr eden, inanmayan demektir. Bunun için hadis-i şerifte; (Zâlimin çok yaşamasına dua etmek, Allahü teâlâya isyan olunmasını istemektir) buyuruldu. Mazlum ise; zulme, haksızlığa uğrayan, elinden malı, mülkü alınan, gasp edilen, sövülen, dövülen, hakaret edilen, kalbi kırılan kimse demektir. Peygamber efendimiz; (Üç kimsenin duası muhakkak kabul olur. Mazlumun, misafirin ve ana babanın) buyurmuştur. Başka bir hadis-i şerifte de; (Mazlumun bedduasından korkunuz. Çünkü onunla Allahü teâlânın arasında bir perde yoktur) buyurulmuştur. Umumi olarak zâlim, başkasının hakkına tecavüz eden anlamında kullanılmaktadır. Allahü teâlânın, insanların ve hayvanların haklarına tecavüz eden kimse, zâlim olmaktadır. Hatta insan, kendisi için bile zâlim olabilmektedir. Mesela İslam âlimlerinden İmam-ı Mücahid hazretleri; “Sabah ve akşam tevbe etmeyen kimse zâlimlerdendir” buyurmaktadır. Ömrünü İslamiyet’in emir ve yasaklarını öğrenmek ve öğretmekle geçiren Ebu İshak Kazeruni hazretleri, vefatından önce şu vasiyette bulunmuştur: “Zâlimlerden ve bunlara yakın kimselerden uzak dur. Her kim bunlara meylederse, âlim ve faziletli bile olsa, salihler ve Allah adamları yanında kıymetli olmaz. Peygamber efendimiz buyurdu ki: "Şu üç şeyi yapanlar cürüm işlemiş olur. İki topluluk arasında bozgunculuk yapıp, fitne çıkaranlar; ana-babasına asi olanlar; zâlimlerle dostluk kurup, onların zulmüne yardımcı olanlar." Ve yine; "Allahü teâlâ buyuruyor ki: "Ben alemlerin Rabbiyim. İzzet ve celâlim hakkı için zâlimlerden intikam alırım. Bir kimse bir zâlimin elinde bir mazlumun zulme uğradığını görse, buna mani olmaya gücü yetip de, o mazluma yardım etmezse, ondan intikam alırım" buyurdular.” Muhammed Hadimi hazretleri buyuruyor ki: “Fıskın yani günahın en kötüsü, zulüm yapmaktır. Çünkü, açıkça yapılmakta ve kul hakkı da karışmaktadır. Al-i İmran suresinin, elli yedinci ve yüz kırkıncı âyetlerinde mealen; (Allahü teâlâ, zâlimleri sevmez) buyuruldu. Hadis-i şerifte, (Zâlimin çok yaşamasına dua etmek, Allahü teâlâya isyan olunmasını istemektir) buyuruldu. Süfyan-ı Servi hazretlerine; “Çölde bir zâlim susuzluktan helak oluyor. Ona su verelim mi?” diye sual edildiğinde, “Hayır vermeyin” buyurdu. Zâlim, oturduğu evi gasp yolu ile almış ise, o eve girmek haram olur. Zâlim olmayan fasık kimseye tevazu edenin dininin üçte ikisi gider. Zâlime tevazu edenin halinin nasıl olacağını buradan anlamalıdır. Zâlimin elini öpmek, karşısında eğilmek, günahtır.” Eshab-ı kiramın büyüklerinden olan Muaz bin Cebel hazretleri; “İyi bir Müslüman olarak ölüme hazır ol! Mazlumların bedduasından çok sakın ve hiç kimseye zulmetme!” buyurmuştur. Zâlimin biri, Din Büyüklerden birine zulmederdi. Bu zatı tanıyanlar; -Buna beddua et dediklerinde, -O, bana değil, kendine düşmanlık etmektedir. Kendine yaptığı bu zarar ona yetişir. Ayrıca bir zarar ilave edemem buyurdu. Hadis-i şerifte; (İnsan, kendine zulmedene beddua eder. Böylece, hakkını, dünyada almış olur. Belki, zâlimin hakkı da, kendine geçmiş olur) buyuruldu. Zulme uğrayan, uğradığı zulüm kadar hak sahibidir. Daha fazla ileri giderse, bu sefer kendisi zâlim olur. Zira Mecellenin 921. maddesinde; “Mazlum olanın, başkasına zulmetmeye hakkı yoktur. Her ikisi de öder. Mesela sahte para alan, bunu başkasına veremez” denmektedir. Bir zaman iftira sebebiyle Zünnun-i Mısri hazretlerini hapsettiler. Günlerce aç kaldı. Bir kadın iplik parası ile hazırladığı yemekten ona gönderdi. Zünnun-i Mısri hazretleri o yemekten yemedi. Kadın bunu işitince, üzüldü. “Helal para ile yaptığımı biliyorsun, niçin yemedin?” dedi. “Evet yemek helaldi. Fakat zâlimin tabağı içinde getirdiler” buyurdu. Yemeği zindancıların tabağında getirmişlerdi. İmam-ı Taki hazretleri: "Zulüm yapan, zâlime yardım eden ve bu zulme razı olan, bu zulme ortaktır” buyurmuştur. İbn-i Vefa hazretleri ise: "Bir zâlime kalben meyleden kimseyi fitne ateşi sarar. Böyle kimse, ancak Allahü teâlânın yardımı ile kurtulur" buyurmaktadır. Allahü teâlâ, zâlime imhal eder yani belli bir müddet tanır fakat ihmal etmez yani o zâlimin cezasını mutlaka verir. Zâlime yardım eden de cezasız kalmaz. Çünkü hadis-i şerifte; (Bir zâlime yardım edene, Allahü teâlâ o zâlimi musallat eder) buyurulmuştur. Bizde bir atasözü vardır; “Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste” diye. “Zâlimin zulmü varsa, mazlumun da Allah’ı var” sözü meşhurdur. Bunun için hiç kimsenin yaptığı yanına kalmaz. Çünkü Zilzal suresinin yedinci ve sekizinci âyetlerinde mealen; (Kim zerre kadar iyilik yaparsa onun mükafatını görecek, kim zerre kadar kötülük yaparsa onun cezasını görecektir) buyurulmuştur. Şu beyitte ifade edildiği gibi: Aldatmasın seni, diktatörün sarayları, kumaşı, Saray bahçesini, sular daim, mazlumların göz yaşı. .Dünya sana da kalmaz 11/21/2004 Dünya, kaybolan bir gölge gibidir. Nimetleri geçicidir. İnsana verilen ömür ise çok kısadır. Geçici ve yok olan bu nimetleri ele geçirmek için dinini vermek ahmaklıktır. Peygamber efendimiz; (Dünyaya, burada kalacağınız kadar, ahirete de, orada kalacağınız kadar çalışınız!) buyurmuşlardır. Bu dünya nimetleri geçicidir ve aldatıcıdır. Bugün senin ise, yarın başkasınındır. Ahirette ele girecekler ise sonsuzdur ve dünyada iken kazanılır. Bu birkaç günlük hayat, eğer dünya ve ahiretin en kıymetli insanı olan Muhammed aleyhisselama tâbi olarak geçirilirse, ebedi saadet, sonsuz kurtuluş umulur. Yoksa Muhammed aleyhisselama tâbi olmadıkça, her şey, hiçtir. Ona uymadıkça, her yapılan hayır, iyilik, burada kalır, ahirette ele bir şey geçmez. Mal, mevki arkasında koşanlardan hiçbiri muradına kavuşamamıştır. Malı, mevkiyi hayır için arayan ve hayır işlerde kullanan, rahata, huzura kavuşmuştur. Mal, mevki gaye olmamalı, hayra vasıta olmalıdır. Mal, mevki, bir deryâya benzer. Çok kimse, bu denizde boğulmuştur. Allahü teâlâdan korkmak, bu deryânın gemisidir. Hadis-i şerifte; (Dünyada, kalıcı değil, yolcu gibi yaşamalı! Öleceğini hiç unutmamalı!) buyuruldu. İnsan, dünyada bâki değildir. Dünya zevklerine daldıkça, dertler, üzüntüler, güçlükler artar. Bunun için Ahmed Siyâhi hazretleri oğluna nasihat ederken buyurur ki: “Ey oğul! Dünyaya sarılmış ona gönül vermiş olanlarla bulunma. Onlarla sohbet ve beraberlik gam, keder ve üzüntü getirir. Bu, tecrübe ile sâbittir. Onlar senden faydalanırlar ise de sen onlardan faydalanamazsın. Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymayan, nefsinin arzu ve isteklerine uymuş kimselerle beraber olma. Böyle kimseler gizli düşman olup, insanın yüzüne karşı dalkavukluk yaparlar, gıyabında, arkadan ise aleyhinde bulunurlar. Onların yanına gelerek oturmalarına bakıp aldanma. Maksatları senden manen faydalanmak olmayıp dünyalık maksatlarına, mal ve mevki elde etmeye seni vesile, âlet etmek içindir. Bir kusur ettiğinde, hakkında kötülük düşünenlerin ve düşmanlarının en azılısı olurlar. Zamanındaki insanları tecrübe ettiğinde, onlarda bundan başka bir özellik bulmayacaksın.” Dünya haraptır. Şerbetleri serâbdır. Nimetleri zehirli, safâları kederlidir. Bedenleri yıpratır. Emelleri arttırır. Kendini kovalayandan kaçar. Kaçanı kovalar. Dünya bala, içine düşenler de sineğe benzer. Nimetleri geçici, hâlleri değişicidir. Fudayl bin İyâd hazretleri, insanlara dünyanın fâni geçici ve değersiz, ahiretin bâki, kalıcı ve paha biçilmez olduğunu anlatır ve; "Dünyanın tamamı altından olsaydı, yine yok olurdu. Ahiret ise, çanak-çömlek gibi topraktan olsaydı, yine bâki olurdu. Akıllı kimse, geçici olan dünyayı, altın da olsa reddeder. Bâki olan ahireti, çanak çömlek gibi topraktan da olsa kabul eder. İşin aslı, ahiret bâki ve altın gibi kıymetlidir. Dünya ise, fâni ve çanak-çömlek gibi kıymetsizdir" buyururdu. Abdülaziz Dirini hazretleri, bir talebesine hitaben; “Sakın dünyanın parlaklığına, cazibesine ve onun dışı tatlı, içi zehir olan hilelerine aldanma. Onun inci gibi görünen ön dişlerinin arkasında, parçalayıcı dişler saklıdır. Çünkü dünyanın sağı solu belli olmaz. Bakarsın bazen suda ateş parçası olsun ister. Bazen insana yapamayacağı şeyleri teklif eder. Böylece insan, boyundan büyük işlere girer de helak olur gider” buyurmuştur. Dünyaya ve buna düşkün olanlara inanılmaz. Çünkü, bunlarda vefâ ve safâ bulunmaz. Fâni, geçici olanın sevgisini kalbden çıkarmadıkça, bâki, sonsuz olana kavuşulamaz. Kendini bilen kişinin bu dünyaya düşkün olmasına şaşılır. Şakiler dünyaya sarılır. Saidler ise, bâki, sonsuz olana sarılır. Peygamber efendimiz; (Dünya, geçilecek bir köprü gibidir. Bu köprüyü tamir etmekle uğraşmayın. Hemen geçip gidin!) buyurmuşlardır. İmam-ı Gazâli hazretleri, Selçuklu sultanı olan Sultan Sencere yazdığı bir mektupta buyuruyor ki: “Dünyanın kıymetsizliği, açık ve ortadadır. Büyükler buyurdular ki: Dünya kırılmaz altın bir testi, ahiret de kırılan toprak bir testi olsa, akıllı kimse, geçici olan ve yok olacak olan altın testiyi bırakır, ebedi olan toprak testiyi alır. Kaldı ki dünya, geçici ve kırılacak toprak bir testi gibidir. Ahiret ise hiç kırılmayan ebediyen bâki kalacak olan altın testi gibidir. Öyleyse, buna rağmen dünyaya sarılan kimseye nasıl akıllı denilebilir? Bu misâli iyi düşününüz ve daimâ göz önünde tutunuz.” Amr bin Mürre hazretleri, dünyayı sevip onun peşinde ömrünü tüketenler hakkında; "Kim dünyaya yönelip dünyalık peşinde koşarsa ahiretini yıkar. Kim ahirete faydalı amel yaparsa, dünyaya düşkün olmaktan kurtulur. Böylece fâni geçici olanı verip bâki, kalıcı olanı alır" buyururdu. Hadis-i şerifte; (Dünya sizin için yaratıldı. Siz de ahiret için yaratıldınız! Ahirette ise, Cennetten ve Cehennem ateşinden başka yer yoktur) buyuruldu. Ve: Kimseye bâki değildir, mülk-i dünya simü zer, Bir harâb olmuş kalbi, tamir etmektir hüner. .İstemesini bilmeyen kavuşamaz 11/28/2004 Allahü teâlâ, her şeyi bir sebeple yaratmakta, nimetlerini sebeplerin arkasından göndermektedir. Zararları, dertleri, sıkıntıları gidermek ve faydalı şeyleri vermek için de, dua etmeyi sebep yapmıştır. Peygamberler, hep dua ettiler. Ümmetlerine de dua etmelerini emrettiler. Allahü teâlâdan kim bir şey istedi de, vermedi, kim Onun kapısını çaldı da eli boş döndü? Elbette istemesini bilmeyen, bir şey alamaz. Cenab-ı hakkın huzuruna edeple çıkmayan, Onun rahmetine kavuşamaz. Evliyanın büyüklerinden Rabia-i Adviyye hazretleri, adamın birinin, dua ederken; “Ya Rabbi! Bana rahmet kapısını aç!” dediğini işitince; “Ey cahil! Allahü teâlânın rahmet kapısı, şimdiye kadar kapalı mı idi de, şimdi açılmasını istiyorsun?” buyurmuştur. Rahmetin çıkış kapısı her zaman açık ise de, giriş kapısı olan kalbler, herkeste açık değildir. Bunun açılması için de ayrıca dua etmek lazımdır. Dua, Allahü teâlâya yalvararak, Ondan muradını istemektir. Allahü teâlâ, dua eden kulunu çok sever. Dua etmeyene gadap eder. Zira dua müminin silahıdır. Dua, gelmiş olan dertleri, belaları giderir. Gelmemiş olanların da gelmelerine mani olur. Yalnız dua etmenin de şartları vardır: 1-Önce, günahlarına pişman olup, tevbe etmeli, istigfar okumalı. 2-Sadaka vermeli. 3-İmanını, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiklerine uygun olarak düzeltmeli. 4-Duanın kabul olacağına inanmalı, güvenmeli. 5-İki dizi üzerine kıbleye karşı oturup, önce hamd ve salevat okumalı. 6-Duayı üçten fazla söylemeli. Haram şeyleri ve hasıl olmuş şeyleri istememeli. 7-Kabul olmadı diyerek, ümidi kesmemeli, kabul oluncaya kadar, uzun zaman tekrar etmelidir. 8-Haram yememeli, haram içmemeli, haram şeyleri söylememelidir. Makamat-ı mazheriyyede diyor ki: “Duanın kabul olması için, ekl-i halal ve sıdk-ı makal ve ihlas ile yapmak şarttır:” Hadis-i şerifte de; (Duanın kabul olması için, iki şey lazımdır: Birincisi, duayı ihlas ile yapmalıdır. İkincisi, yediği ve giydiği helalden olmalıdır. Müminin odasında, haramdan bir iplik varsa, bu odada yaptığı duası, hiç kabul olmaz) buyurulmaktadır. Seyyid Ahmed Rıfai hazretleri buyurdu ki: “Allahü teâlânın sevgili kullarını vesile ederek, cenab-ı Haktan bir şeyler istenebilir. Onları vesile ederek bazı ihsanlara kavuşulursa, bu yardımları ve ihsanları evliyadan bilmemek lazımdır. İhsanı yapan Allahü teâlâdır. Çünkü veliler, kendiliklerinden bir şey yapmazlar. Allahü teâlâ onları çok sevdiği için, onların dua ve hatırı ile yaratır. Peygamber efendimiz; (Saçları dağınık, kapılardan kovulan öyle kimseler vardır ki, bir şey için yemin etseler, Allahü teâlâ onları doğrulamak için o şeyi yaratır) buyurmuştur. Allahü teâlâ, sevdiği kullarını yalancı çıkarmamak için, yemin ettikleri şeyleri bile yaratınca, dualarını elbette kabul buyurur. Allahü teâlâ Mümin suresinin altıncı âyetinde mealen; (Bana dua ediniz; duanızı kabul ederim) buyurdu. Duaların kabul olması için şartlar vardır. Bu şartları taşıyan dua, elbet kabul olur. Herkes bu şartları bir araya getiremediği için, dualar kabul olmuyor. Bu şartları yerine getiren velilerin, âlimlerin dua etmeleri için, onlara yalvarmak, şirk olmaz. Allahü teâlâ, söylenilenleri, sevdiklerinin ruhlarına işittirir. Onların hatırı için istenileni yaratır. Allahü teâlânın sevdiği kullarının ruhları, diri iken de, öldükten sonra da, Allahü teâlânın verdiği kuvvet ve izinle, dirilere yardım ederler. Böyle inanarak evliyadan yardım istemek, Allahü teâlâdan başkasına tapınmak olmaz. Allahü teâlâya tapınmak, Ona inanmak, Ondan istemek olur. Aklı olan, bunu pek iyi anlar.” Abdülhalık Goncdüvani hazretlerine bir kimse; "Efendim! Son nefeste iman ile gidebilmemiz için bize dua buyurur musunuz?" diye talepte bulununca; "Her kim farzları eda ettikten sonra dua ederse, duası kabul olur. Sen, farz olan ibadeti yaptıktan sonra dua ederken bizi hatırlarsan, biz de seni hatırlarız. Bu durum hem senin, hem de bizim için duanın kabul olmasına vesile olur" buyurmuştur. Abdülkadir Geylani hazretleri de buyurdu ki: "Allahü teâlâdan dünya ve ahiretin hayırlarını iste. Sakın; "Ben istiyorum. Fakat Allahü teâlâ vermiyor, ben de bundan sonra istemeyeceğim" deme. Duaya devam et. Eğer istediğin şey ezelde senin için takdir edilmiş ise, Allahü teâlâdan istedikten sonra, Allahü teâlâ onu sana gönderir. Eğer istediğin o rızk ezelde senin için takdir edilmemiş ise, Allahü teâlâ seni o şeye muhtaç kılmaz ve kendinden gelenlere rıza gösterme nimetini ihsan eder. Eğer Allahü teâlâ senin için fakirlik ve hastalık dilemiş ise, sen de Allahü teâlâya fakirlikten ve hastalıktan kurtulman için yalvarırsın. O zaman Allahü teâlâ sana razı ve memnun olacağın bir hâl verir. Eğer, ezelde borçlu olmak takdir edilmişse ve sen de borçtan kurtulmak için dua edersen, Allahü teâlâ alacaklıyı sana kötü muamele etme halinden vazgeçirir. Hatta borcundan azaltma veya hepsini bağışlama haline çevirir. Eğer dünyada borçlu halden kurtarmazsa buna karşılık sana bol sevap verir.” .Fıkıh öğrenmemek iflas alametidir 11/28/2004 Fıkıh kelime olarak, İslamiyet’i bilmek, anlamak demektir. İslamiyet’in hükümlerini bilen âlimlere Fakih denir. Fıkıh ilmi, insanların yapması ve yapmaması lazım olan işleri bildirir. Fıkıh bilgileri, Kur’an-ı kerimden, hadis-i şeriflerden, icmâ’-ı ümmetten ve kıyâstan meydana gelmektedir. Hadis-i şerifte; (Fıkıh ilmi meclisinde bulunmak, bir senelik ibadetten daha hayırlıdır) buyurulmuştur. İbni Abidin hazretleri; “Fıkıh âliminin Müslümanlara sağladığı faydanın sevabı, cihâd sevabından çoktur” buyurmuştur. İmam-ı Mâlik hazretleri; “Fıkıh öğrenmeyip, tasavvufla uğraşan, dinden çıkar. Zındık olur. Fıkıh öğrenip tasavvuftan haberi olmayan bid’at sahibi, yani sapık olur. Her ikisini edinen, hakikate varır” buyurmaktadır. Ebu Bekr-i Verrâk hazretlerinin de böyle buyurduğu kitaplarda yazılıdır. Fıkhı doğru öğrenen ve tasavvufun zevkini alan, kâmil, olgun insan olur. İbni Abidin hazretleri buyuruyor ki: “Fıkıh bilgisi, ekmek gibi, herkese lazımdır. Bu bilginin tohumunu eken, Abdullah ibni Mesud hazretleri olup, Eshab-ı kiramın yükseklerinden ve en âlimlerindendi. Bunun talebesi Alkama bu tohumu sulayarak, ekin hâline getirmiş ve bunun talebesinden olan İbrâhim Nehai, bu ekini biçmiş, yani bu bilgileri bir araya toplamıştır. Hammâd-ı Kufi, bunu harman yapmış ve bunun talebesi olan imam-ı a’zam Ebu Hanife öğütmüş, yani bu bilgileri kısımlara ayırmıştır. Ebu Yusuf, hamur yapmış ve imam-ı Muhammed pişirmiştir. Böylece hazırlanan lokmaları, insanlar yemektedir. Yani, bu bilgileri öğrenip dünya ve ahiret saadetine kavuşmaktadırlar.” Fıkıh öğrenmeyip, yalnız hadis öğrenen, iflâs etmiş demektir. Çünkü, farzları, haramları, âlimlerden veya bunların yazmış oldukları kitaplardan öğrenmek farzdır. Kendisi yapmak ve başkalarına öğretmek için fıkıh kitapları okumak, nafile namaz kılmaktan daha sevaptır. Hadis-i şerifte; (İlim öğrenmek, bütün nafile ibadetlerden daha sevaptır. Çünkü, kendine de, öğreteceği kimselere de faydası vardır) buyurulmuştur. Abdülgani Nablüsi hazretleri buyurdu ki: "Ehl-i sünnet itikâdını, farzları ve haramları öğrenmek farzdır. Bunları öğretmek, kendine lazım olandan başka fıkıh bilgilerini öğrenmek ve Kur'an-ı kerimin tefsirini ve hadis ilmini öğrenmek farz-ı kifâyedir. Fıkıh bilgileri, Kur'an-ı kerimden ve hadis-i şeriflerden öğrenilmesi farz olan bilgilerdir. Namaz kılacak kadar Kur'an-ı kerim ezberleyen kimsenin, boş zamanlarında daha çok ezberlemesi, nafile namaz kılmasından daha çok sevap olur. İbadetlerinde ve günlük işlerinde lazım olan fıkıh bilgilerini öğrenmesi ise, bundan daha çok sevap olur. Lüzumundan fazla fıkıh bilgilerini öğrenmek de, nafile ibadetlerden daha sevaptır. Lüzumundan fazla fıkıh bilgisi öğrenirken, tasavvuf bilgilerini yâni Allahü teâlâya ârif olanların sözlerini ve hayatlarını öğrenmesi de müstehab olur. Bunları okumak, kalbde ihlâsı arttırır. Derin âlimler, fıkıh bilgilerini, âyet-i kerimelerden ve hadis-i şeriflerden çıkarmışlardır. Bunlar, ancak fıkıh kitaplarından ve fıkıh âlimlerinden öğrenilir." Celaleddin-i Rumi hazretleri oğlu Sultan Veled'e şöyle nasihat etmiştir: "Ey oğlum! Sana vasiyet ediyorum ki: Her halde ilim, edep ve takvâ üzerine bulun. Her zaman geçmiş din büyüklerinin eserlerini inceleyerek, Ehl-i sünnet vel-cemâat yolundan ayrılmamayı vazife edin. Fıkıh ve hadis-i şerif öğren, cahil sofulardan olma. Namazı her zaman cemaatle kıl. Şöhret isteme, zira şöhret âfettir. Makâma bağlı olma. Çok söz söyleme. Az söyle ve halkın kötülük ve eğrilerinden aslandan kaçar gibi kaç, bir kenarda dur. Helal ye ve şüphelilerden kaçın. Dünya malına kapılma. Dünya arzusu dinin zâyi olmasına sebep olur. Dışını süsleme. Zira dışın süsü; için, kalbin, ruhun harap olduğunu gösterir. Başkalarıyla mücadele etme ve hiç kimseden bir şey isteme. Kimseye hizmet buyurma. Âlimlere, evliyaya, mal, can ve tenle hizmet et. Din büyüklerinin hâllerini inkâr etme. Zira inkâr edenler rahat ve kurtuluş yüzünü göremezler." Fıkhın ibadât kısmını kısaca öğrenmek, her Müslümana farzdır. Münâkehât ve muâmelat kısımlarını öğrenmek, farz-ı kifâyedir. Yani, başına gelenlerin öğrenmesi farz olur. Tefsir, hadis ve kelam ilimlerinden sonra, en şerefli ilim, fıkıh ilmidir. Hadis-i şerifte; (Her şeyin dayandığı bir direk vardır. Dinin temel direği, fıkıh bilgisidir) buyuruldu. Bir başka hadis-i şerifte; (İbadetlerin efdali, en kıymetlisi, fıkıh öğrenmek ve öğretmektir) buyurulmuştur. İmam-ı Rabbani hazretleri de buyuruyor ki: “Dünya ve ahiret saâdetlerine kavuşmak için, dünya ve ahiretin efendisine uymak lazımdır. Ona uymak için, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiklerine uygun olarak, önce itikâdı düzeltmek lazımdır. Bundan sonra, o büyüklerin Kur’an-ı kerimden ve hadis-i şeriflerden anlayıp bildirdikleri helal, haram, farz, vâcib, sünnet, mendub, mubâh bilgilerini öğrenmek ve bütün işlerini bunlara uygun olarak yapmak lazımdır .   Alan değil veren kurtulur 12/3/2004 İnsan, hayatta iken kendini vermeye alıştırmalıdır. Zira bir gün en kıymetli şeyini yani canını, ruhunu verecektir. Eğer insan, kendini vermeye alıştırırsa, can vermesi kolay olur. Dinimiz, almayı değil, vermeyi emretmektedir. İnsanların sıkıntılarına katlanmak, kahırlarını çekmek, yardımlarına koşmak, müşkillerini halletmek, hep vermektir yani fedakârlıkta bulunmaktır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Şu üç şey için yemin ederim: Sadaka vermekle asla mal eksilmez. Öyle ise sadaka verin! Zulüm gördüğü şahsı, Allah rızası için affeden, dünya ve ahirette aziz olur. Öyle ise affedin! İsteme kapısını açana da, Allahü teâlâ fakirlik kapısını açar.) Yükselen, olgunlaşan insanlar, hep vererek yükselmiş ve olgunlaşmışlardır. Dinimizde esas olan, nazlanmak değil, naz çekmek yani yük çekmektir. İnsanların yükünü çeken kimse, olgunlaşmaya, istifade etmeye başlamış demektir. Peygamber efendimiz; (Veren el, alandan yüksektir) buyurmuşlardır. Ebu Ali Cürcani hazretleri; "Arif; tamamıyla gönlünü Allahü teâlâya, vücudunu halka hizmete veren kişidir" buyurmuştur. Her şeyi yaratan, veren, ihsan eden Allahü teâlâdır. İnsanlar, isyan ettiği, emirlerini dinlemediği halde rızklarını kesmemiştir. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: “Bütün mahluklara her nimeti, iyilikleri veren yalnız Allahü teâlâdır. Her şeyi var eden, varolmak nimetini veren Odur. Her an, varlıkta durduran da Odur. Kâmil, iyi sıfatlar, insanlara, Onun rahmeti ile, acıması ile verildi. Hayat, ilim, sem, basar, kudret ve kelam sıfatlarımız hep Ondandır. Sayılamayan nimetleri hep O vermektedir. İnsanları sıkıntıdan kurtaran Odur. Duaları kabul eden, belalardan kurtaran hep Odur. Öyle bir Razzakdır ki, kullarının rızklarını, günahlarından dolayı kesmiyor. Affı ve merhameti o kadar boldur ki, günah işleyenlerin yüz karalarını meydana çıkarmıyor. Hilmi o kadar çoktur ki, kullarının cezalarını vermekte acele etmiyor.” Peygamber efendimiz bir hadis-i şeriflerinde; (Allahü teâlânın ahlakı ile huylanınız!) buyurmuştur. Mesela, Allahü teâlânın sıfatlarından biri Settar’dır. Yani günahları örtücüdür. Müslümanın da din kardeşinin ayıbını, kusurunu örtmesi lazımdır. Allahü teâlâ, kullarının günahlarını affedicidir. Müslümanlar da, birbirlerinin kusurlarını, kabahatlerini affetmelidir. Allahü teâlâ kerimdir, rahimdir. Yani lütfu, ihsanı boldur ve merhameti çoktur. Müslümanın da cömert ve merhametli olması lazımdır. Rislan Dımeşki hazretleri; "Ahlakın en güzeli, gücü yettiği halde affetmek ve kendi ihtiyacı olan şeyi cömertçe vermektir" buyurmuştur. Abdullah-ı Ensari hazretleri buyurdu ki: "Sana iyilik eden kimsenin esiri olursun. Ona karşı boynun bükük olur. Kendisine iyilik ettiğin kimseye karşı ise, tam tersi olur. Onun için, daima herkese iyilik etmeli, faydalı olmaya çalışmalıdır. Nitekim bir hadis-i şerifte; "Veren el, alan elden üstündür" buyurulmuştur." Veren kimse, her zaman itibarlı ve aziz olur. Almaya, istemeye alışan kimse de, zillete düşer. Zira Peygamber efendimiz; (Açgözlü olmaktan, istemekten sakının! Tamah, fakirliğin tâ kendisidir) buyurmuşlardır. Ebü'l-Hüseyin Nuri hazretlerini, kendi zamanında yaşayan birkaç evliya ile beraber, hasetçinin biri, halifeye şikâyet etmişti. İşin aslı araştırılmadan bunların idam edilmesi emredildi. Onlardan birisi idam edilmek üzere çağrılınca, Ebü'l-Hüseyin Nuri hazretleri, hemen ileri atılıp; -Önce beni idam edin dedi. Cellat; -Kılıç, kendisine koşulacak bir şey değildir. Niçin acele ediyorsun? Sana henüz sıra gelmedi deyince, Ebü'l-Hüseyin Nuri hazretleri; -Bizim yolumuz isar yani arkadaşını, kendine tercih etme, fedakârlık yoludur. En kıymetli ve tatlı şey candır. Ben kendimi feda edip, bir kaç saniye de olsa bu kardeşlerimin yaşamasını arzu ediyorum cevabını vermiştir. Bu hâli gören halife, onların durumunu tekrar tahkik ettirir ve bunların Allah adamı olduğunu anlayıp, özür diler ve serbest bırakır. Mümin gıda gibi olmalıdır. Her zaman ona ihtiyaç duyulmalıdır. Vermeye alışan, yük çeken kimse, gıda gibi olur. Yoksa yüzü dünyaya dönük olan yani almaya alışan kimse, herkesle kavgalı olur. Yüzü ahirete dönük olan kimse ise, herkesin yükünü çeker yani hep verir ve herkesle de barışık olur. İnsanların sıkıntılarına katlanmak güzel ahlaktır. Bunun için bir Müslüman, kendisi hakkında; “İnsan ancak bu kadar iyi olabilir” dedirtmek için gayret etmelidir. Kendisine böyle söylenen kimseye müjdeler olsun. Bir kimse, kırıldığı kimselere iyilik edebiliyorsa, onlara hediye verebiliyorsa, rahat eder, huzurlu olur. Din büyükleri; “Kalbi en fazla nurlandıran şey; kızdığınız kimseye dua etmektir” buyurmuşlardır. Fütüvvet yani mertlik, bizi sevmeyene ihsanda bulunmak ve sevmediğimiz kimse ile tatlı konuşmaktır. Zaten vermeyen, fedakârlıkta bulunamayan kısacası cömert olmayan kimse, insanların sevgisini kazanamaz. Sözün özü, Din büyüklerinin buyurduğu gibi; “Başkasına yük olan alçalır.” .Hak söze evet diyebilmek 12/5/2004 Nefse en ağır gelen ve onu en fazla tahrip eden şey, başkasından gelen hak söze evet diyebilmesi, o hak sözü kabul etmesidir. Nefse en hoş gelen şey de, mümin kardeşinin gıybetini yapmaktır. Nefs, bundan haz duyar. Nefs, gıybet için, sabahlara kadar değil kırk sene oturtur adamı uyku bile getirtmez. Gıybet etmek, nefse öyle zevk verir ki, mümin kardeşini kötülemek, ondan bahsetmek ve onu alt etmek için, uykuyu bile feda eder. Böyle durumda ruh, mahvolur, perişan olur. Bunun için Din büyükleri, gıybet konusunda çok titiz davranmışlar ve asla bu konuda müsamaha etmemişlerdir. Kalbe, ruha lezzet veren şeyler, nefse sıkıntı verir. Ruhun lezzeti ile nefsin lezzeti, birbirinin zıddır. Birinin zevk duyduğundan öteki elem, sıkıntı duyar. Her insanın, kendine merhamet etmesi, aklından gaflet perdesini kaldırması, bâtılın bâtıl olduğunu görerek, ondan kurtulmaya çalışması ve Hakkın hak olduğunu görerek, ona tâbi olması lazımdır. Zira insanın, bu konuda vereceği karar, çok büyük ve çok mühimdir. Vakit ise, çok azdır. Dünyaya gelen her insan, muhakkak ölecektir. Bunun için insan, öleceği vakti düşünmesi ve öldükten sonra başına geleceklere hazırlanması lazımdır. Bir kimse, Hakka tâbi olmadıkça, ebedi azaptan kurtulamaz. Son pişmanlık ise, fayda vermez. Ayrıca son nefeste Hakkı tasdik etmek de, kabul olmaz. Ahmed bin Âsım Antâki hazretleri, kendisinden nasihat isteyenlere hitaben şöyle buyurmuştur: "Ey kardeşlerim! En faydalı korku, insanı günahlardan, Allahü teâlânın beğenmediği şeylerden alıkoyan, ahiret işlerinin elden çıkması ile üzüntüye sevk eden; kalan ömrü ve son nefesindeki durumu hakkında düşünmeye sevk eden korkudur. En faydalı ümit, salih amel yapmayı kolaylaştırandır. Hak olan iş, insanlara adaletle muamele, insanın kendisi için istemediğini başkaları için de istememesi, kendisinden aşağıda olanın hak olan sözünü kabul etmesidir. En faydalı doğru söz, Allahü teâlânın rızası için nefsinin ayıplarını kabul ve tasdik etmektir. En faydalı ihlâs, riyâdan ve gösterişten kurtulmaktır. En faydalı hayâ, hoşuna giden bir şeyi Allahü teâlâdan isteyip, sonra da Onun rızasına uygun olmayan işi yapmamaktır. En faydalı şükür, yapılan günahları Allahü teâlânın setredip, gizleyip hiçbir kuluna bildirmediğini, bilmektir.” Doğru sözü, itiraz etmeden kabul edebilmek, herkese nasip olmaz. Çünkü Hakkı kabul etmek, nefse ağır gelmektedir. Peygamber efendimizden beş asır sonra yaşayan İmam-ı Gazâli hazretleri, kendi zamanında yaşayan insanlar için; "Bu zaman, benim sözlerimi kaldıramaz. Bu zamanda bir hak söz söyleyenin, kapı ve duvar bile aleyhine geçer" buyurmuştur. Gerçekten de, o asırda İslam dünyasını saran bid’at, sapık görüşler ve felsefi düşünceler sebebiyle insanlar, İmam-ı Gazâli hazretlerinin naklettiği doğru sözleri kabul etmedikleri gibi, Ona düşman olmuşlardı. Peygamber efendimizden üç asır sonra yaşayan Ahmed bin Âsım Antâki hazretleri de; "Ben öyle bir zamana yetiştim ki, o vakit İslam, başlangıcındaki gibi garip oldu. Hak söz de garip oldu” buyurmuştur. Hak sözü kabul etmek zor olduğu gibi, doğru sözü söylemek de herkese nasip olmaz. Doğru olan, hak olan sözler nefslere ağır geldiği için, hak sözü söyleyenlere karşı, insanların nefsleri itiraz eder. Hatta itirazdan da ileri giderek, elleri ve dilleri ile, doğru söylen kimseye eziyet ederler, sıkıntı verirler. Bunun için bütün Peygamberler sıkıntı çekmişler, eziyet görmüşlerdir. Peygamberlerin vârisleri de, aynı itirazlara maruz kalmışlar ve eziyet, sıkıntı çekmişlerdir. Ancak doğruluktan hiçbir zaman ayrılmamışlar ve kazanmışlardır. Çünkü doğrunun yardımcısı, Allahü teâlâdır. Câfer-i Sadık hazretleri, oğlu Musa Kâzım hazretlerine hitaben; "Ey oğlum, lehinde veya aleyhinde de olsa, hakkı, doğruyu söyle! Böyle yaparsan herkes seninle istişâre eder danışır, fikrini alır" buyurmuştur. Ebu Abdullah el-Kureşi hazretlerinin annesinden kendisine bir ev miras kalmıştı. Bu evi elli altına sattı. Altınları bir keseye koyup beline bağladı ve hacca gitmek üzere yola çıktı. Yolda eşkıyâ yolunu kesip; -Neyin var? dedi. -Elli altınım var buyurdu. Eşkıyâ; -Altınları ver! deyince; çıkarıp verdi. Eşkıyâ altınları eline alıp bir müddet düşünceye daldı. Sonra geri verip, devesini çöktürdü ve; -Buyurunuz efendim, deveme bininiz! dedi. Ebu Abdullah el-Kureşi hazretleri hayret edip; -Sana ne oldu? buyurdu. O kimse; -Siz, bu altınların bulunduğunu inkâr etmeyip doğruyu söylediğiniz için kalbimde size karşı muhabbet hasıl oldu. Ben şimdiye kadar yaptıklarıma pişman olup tevbe ettim. Sizinle beraber gelmek istiyorum dedi. Beraberce hacca gittiler. O kimse, hazret-i Ebu Abdullah ile olan bu beraberliği ve sohbetinde bir müddet bulunmasıyla Allahü teâlânın veli kullarından oldu. İmam-ı Ebu Yusuf hazretleri, Hârun Reşid hazretlerine yazdığı bir mektupta; “Doğruluktan ayrılma, yoksa idare ettiğin kimseler de doğruluktan ayrılır” buyurmuştur. .Haklar vazife karşılığıdır 12/10/2004 Hak, kelimesinin birçok anlamı vardır. El-Hak, Allahü teâlânın isimlerindendir. “Hak şerleri hayr eyler” sözündeki Hak, bunu ifade etmektedir. Hak kelimesi, İslamiyet, doğru, gerçek anlamlarında kullanıldığı gibi, alacak, pay, hisse anlamlarına da gelmektedir. Kul hakları, hayvan hakları denince, bu anlamda kullanılmaktadır. Bir kimsenin, bir başka kimse üzerinde hakkı var demek, o kimsede alacağı, hissesi, payı var demektir. Ele geçen her nimet, bir külfet karşılığında olduğu gibi, her hak da, bir vazife karşılığında hak olmaktadır. Bir öğretmenin, öğrencisine verdiği ödevleri istemesi hakkıdır. Ancak öğretmen, öğrencisine, o ödevleri yapacak bilgileri vermişse yani öğretmen vazifesini yerine getirmişse, o zaman öğrencisinden isteme hakkına sahip olur. Ana-baba, evladına dinini öğretmiş, edep, terbiye vermiş, çocuğunu güzel yetiştirmiş yani ana-babalık vazifesini yerine getirmiş ise, evladından saygı beklemesi hak olmaktadır. Zaten çocuğa edep öğretilmemiş ise, o çocuktan değil edep, insanlık sıfatlarının bile yerine getirilmesi beklenemez. Zira Şems-i Tebrizi hazretleri; "Ademoğlunun edepten nasibi yoksa, insan değildir. Ademoğlu ile hayvan arasındaki fark budur” buyurmaktadır. Karı-koca arasında da haklar vardır. Fakat bu haklar, erkeğin ve kadının kendi üzerlerine düşen vazifeleri yerine getirmesi şartına bağlıdır. Vazife yerine getirilmemiş ise, karşı taraftan hak talebinde bulunamaz. Mesela, kadın kocasından habersiz babasının evine gitse, uzun süre orada kalsa, kocasından nafaka hakkını talep edemez. Erkek de, kendisine yüklenen vazifelerini yerine getirmeden, hanımından, kadınlık vazifelerini yerine getirme hakkını talep edemez. Herhangi bir yerde amir olan kimse de, çalıştırdığı kimselerin çalışma şartlarını hazırlamadan, ne iş ve o işi nasıl yapacaklarını öğretmeden, göstermeden, onlardan üretim bekleme hakkını talep edemez. Çalışan bir kimse de, işini yapmazsa, vaktinde gelmezse, o işle alakalı ücreti isteme hakkını talep edemez. İnsanlara saygı, hürmet göstermeyen, onları hakir gören, iten, onlara zulmeden, o insanlardan, insanlık haklarını talep edemez. İnsanca davranış beklemesi, kendinin hakkı olduğu gibi, diğerlerinin de hakkıdır. İnsan, kendi üzerine düşen vazifeyi yerine getirmemiş ise, karşısındakinin yerine getirmesini beklemesi ve bu benim hakkımdır demesi uygun olmaz, insanlığa sığmaz. İnsan, sosyal bir varlıktır yani toplu olarak, cemiyet halinde yaşamak mecburiyetindedir. Bu sebepten, insanlar arasında, karşılıklı olarak haklar ve vazifeler vardır. Dinimiz bunlara Kul Hakları demektedir ve çok önemlidir. Ahmed bin Mesruk hazretleri, insanların haklarına çok saygı gösterirdi. Sebebi sorulunca; "Müminlerin hakkına saygı, Allahü teâlânın hakkına saygıdandır" buyururdu. Bütün insanların ve hayvanların hakkını gözetmek lazım olduğu gibi, Müslümanların haklarına riayet etmek de şarttır. Zira hadis-i şerifte; (Müslümanın Müslüman üzerinde beş hakkı vardır: Selamına cevap vermek, hastasını yoklamak, cenazesinde bulunmak, davetine gitmek ve aksırıp elhamdülillah diyene, yerhamükellah diyerek cevap vermek) buyuruldu. İnsanın, kendisine karşı da vazifeleri vardır. İnsana ihsan edilen, akıl, beden, göz, kulak, el, ayak gibi organların, insan üzerinde hakları vardır. İslam âlimleri bunları uzun uzun yazmışlar ve açıklamışlardır. Ebu Hamza Bağdadi hazretleri, kendisinden nasihat isteyen birisine; "Haklar iki türlüdür. Biri nefsinin hakkı, ikincisi insanların hakkıdır. Nefsini günahtan men eder ve ahiretteki selametini talep edersen, hakkını ifa etmiş olursun. İnsanlar, senin kötülüğünden emin olur, sen de onlar için kötülük istemezsen, haklarını eda etmiş olursun. Kötülüğünün sana da halka da zarar vermemesi için çalış. İşte bunun için Hakk'ın hakkını ödemek ile meşgul ol” buyurmuştur. Fıkıh ilminde, başkasının hakkına saldıran kimselere zâlim denir. Bunun için evde, sokakta, iş yerinde ve insanların bulunduğu her yerde, karşılıklı haklar ve vazifeler vardır. Bu haklara tecavüz edenler, zâlimlerden olmaktadır. Hak sahipleri ile, birebir görüşüp helalleşmedikçe de, bu günah, tevbe ile affolmuyor. Herkes, kendi üzerine düşen vazifeleri yerine getirirse, karşılıklı olarak haklar yerine gelmiş olur. Kimse, kimsenin hakkını çiğnememiş ve zâlim olmaktan kurtulmuş olur. Bir gün Peygamber efendimiz, Eshab-ı kirama hitaben; -Müflis kime denir, biliyor musunuz? Buyurunca, Eshab-ı kiram; -Parası ve malı kalmayan kimseye diyoruz dediler. Bunun üzerine Resulullah efendimiz; -Ümmetim arasında müflis, şu kimsedir ki, kıyamet günü, defterinde çok namaz, oruç ve zekat sevabı bulunur. Fakat, bir kimseye sövmüş, iftira etmiş, malını almış, kanını dökmüş, döğmüş. Sevapları, bu hak sahiplerine dağıtılır. Hakları ödenmeden önce sevapları biterse, hak sahiplerinin günahları, bunun üzerine yükletilir. Sonra Cehenneme atılır buyurdu. .Kendinizden aşağı olanlara bakınız 12/12/2004 İnsan, nefsine tâbi olduğu müddetçe, hiçbir şeyden memnun ve razı olmaz daha doğrusu olamaz. Çünkü insanın nefsi ilâhlık peşindedir. Ortaklığa bile tahammül edemez. Hâl böyle olunca, eline geçene kanaat edemez, gözü hep yükseklerde, başkasının malında, makamındadır. Mal, mevki, makam bakımından kendinden üstün olanları gördükçe, sinir krizlerine girer. Onları kıskanır, kötüler, gıybetini yapar. Hata üstüne hata işler. Huzuru kalmaz ve çevresinde bulunanların da huzurunu kaçırır. Halbuki Peygamber efendimiz; (O kimseye bakma ki, dinde senden aşağıdır, zirâ kendini beğenip, helak olursun. Dinde senden yukarısına bak ki, senden hayırlıdır. Malı çok olana bakma ki, Allah’ın kısmetine gazap edersin. Şu kimseye bak ki, yiyeceğini zahmet çekerek alın teri ile hazırlar, o zaman da, Hak teâlânın sana verdiği nimete şükredersin) buyurmaktadır. Din büyükleri, talebelerine ve kendilerini sevenlere hep; “Dünyalığı kendinizden az ve aşağı olanlara bakın. Böyle yaparsanız, elinizdekine ve halinize şükredersiniz. Ahiret için böyle değil, bunun tersi yapılır. Ahiret için çalışıp verdiğine şükretmekle beraber daha çok isteyin. Ahireti bizden yüksek olanlara, üstün olanlara bakıp onlar gibi olmaya çalışın. Bunlar, ehl-i sünnet âlimleridir. Böyle yaparsanız, hem kendinizi bir şey zannedip kibre düşmezsiniz hem de makbul olanların yolunda olmuş olursunuz” buyurarak nasihat etmişlerdir. Malın, paranın çok olması, mevkinin, makamın yüksek olması, insanı saadete kavuşturmaz, ebedi azaptan kurtarmaz. Bunlar, Allahü teâlânın rızasına uygun kullanılırsa, hesabı var, aksi halde azabı vardır. Zira Peygamber efendimiz; (Bir kimsenin dünyası selametli olursa, dini eksik olur) buyurmuştur. İslam âlimleri, bu hadis-i şerifi, dünya lezzetlerine kavuşmak için, İslamiyet’in dışına taşan kimse, ahiret lezzetlerine kavuşamaz diye açıklamışlardır. Abdurrahman bin Mehdi hazretleri; "Bir kimse, ilim bakımından kendinden üstün bir kimse ile karşılaşınca, bunu fırsat ve ganimet bilmelidir. Çünkü onun ilminden istifade eder. Kendi dengi birisi ile karşılaşınca, birbiriyle müzâkere eder ve birbirlerinden faydalanırlar. Kendisinden aşağı bir kimse ile karşılaşınca, ona tevâzu gösterir ve bir şeyler öğretir” buyurarak, insanın her durumdan istifade edebileceğini ve böylece huzurlu bir yaşayışa kavuşacağını işaret etmektedir. Vehb bin Münebbih hazretleri; "Şu üç şey zulümdür: Kendisinden yukarıdakilere karşı gelip, emirlerini yerine getirmemek. Kendinden aşağıdakilere güç ve kuvvet kullanarak haksızlık yapmak. Zâlimlere yardım etmek" buyurmaktadır. Ebu Bekr Verrâk hazretleri buyurdu ki: “Kul, gizli ve açık her zaman Allahü teâlâya itaat eder, hiç bir an Onun emrinden çıkmaz. Kendisine kötülük edene iyilik eder, nefsin arzusuna uymaz, nimet zamanında şükreder, şiddet zamanında sabreder. Kendinden aşağı olana ikram eder. Kendisiyle istişare edenin sözünü dinler." Ebu Süleyman Dârani hazretleri ise; "Dünya, kendisini isteyenden kaçar, kendinden kaçanı kovalar. Kendinden kaçanı yakalayabilirse, yaralar. Kendini isteyip bağlananı ise öldürür. Çünkü dünya ile güreş etmeye gelmez. İnsanı yener, sırtını yere getirir. Dünyaya bağlanmak, Allahü teâlânın rızasını kazanmaya mani olan bir perdedir. Ahireti düşünmek ise, gönlün canlanmasına sebep olur. Dünya sevgisinin yerleştiği bir kalbde, ahiret düşüncesi göç edip gider" buyurmuştur. Dünyalık ele geçirmek için dinini vermek, aklı olanın yapacağı şey değildir. Din büyükleri; “Sohbet-i agniyâdan yani dünyalık toplayanın sohbetinden kaçınmak lazımdır” buyurmuşlardır. Hâl böyle olunca, onlara özenmek ve böylece kendini huzursuz etmek, akıllı bir kimseye yakışmaz. Ebu Süleyman Dârani hazretleri; “Ahireti düşünmek aklın alameti ve kalbin hayatıdır. Kadın olsun, çocuk olsun, mal olsun, seni Allahü teâlâyı anmaktan alıkoyan her şey hayırsızdır. Allahü teâlâyı tanıdıktan sonra, Ondan başkasına meyletmeyin” buyurmuştur. Celaleddin-i Devâni hazretleri, oturup kalkmakta ve insanlar arasında uyulması gereken edepleri anlatırken; “Bir meclise gidince, kendinden aşağı olanların veya yüksek olanların yerlerine oturmamalıdır. Ama meclisin büyüğü o ise, istediği yerde oturabilir. Anlamadan bu yerlerden birinde oturmuşsa, hâtırına geldiği zaman münasip yere gitmelidir. Orada boş yer yoksa, hiç sıkıntı ve dert etmeden geri dönmelidir” diye buyurmaktadır. Muhammed bin Aliyyân hazretleri de; “Cömert, cömertliğini küçük görmedikçe ve onu kabul edeni kendinden üstün görmedikçe sofi olamaz” buyurarak, yaptıklarımızı büyük görmenin ve başkalarının malına, mevkiine göz dikmenin çirkinliğini açıklamakta ve huzurun, saadetin nelerde olduğunu bize göstermektedir. İmam-ı Şâfii hazretleri ise; “İlmi, kibirlenmek, kendini büyük görmek için isteyenlerden hiçbiri felah bulmamıştır. Ama ilmi tevâzu için, insanlara hizmet için isteyen, elbette kurtulur" buyurmuştur. .Herkesin bir derdi vardır 12/17/2004 Dünya, zevk için, lezzet için yaratılmadı. Ahiret, bunun için yaratılmıştır. Dünya ile ahiret, birbirinin zıddıdır, tersidir. Birini sevindirmek, ötekinin gücenmesine sebep olur. Yani, birinde zevk aramak, ötekinde elem çekmeye sebep olur. Dünyada nimetleri, lezzetleri çok olanlar, bunlara lazım olan şükrü yapmazlarsa ahirette çok acı çekeceklerdir. Dünyada tehlikelerden sakındığı, çalıştığı halde çok acı çeken müminler, ahirette çok lezzetlere kavuşacaktır. Bunun için Peygamberler ve Onların yolunda gidenler, hep dert ve bela içinde yaşamışlardır. Hatta “Belalar, mihnetler, en çok Peygamberlere, sonra Evliyaya, sonra bunlara benzeyenlere gelir” buyurulmuştur. İman nimeti ile şereflenenler, dünyada, birkaç gün dert, bela çekmeselerdi, Cennetin lezzetlerinin kıymetini anlayamazlardı ve ebedi nimetlerin kıymetini bilemezlerdi. Açlık çekmeyen, yemeğin lezzetini anlayamaz. Acı çekmeyen de, rahatlığın kıymetini bilemez. Dertler, belalar, sıkıntılar, cahiller için sıkıntı ise de, Peygamberlere ve Onların yolunda olanlara, sıkıntı, eziyet değildir. Çünkü seven, sevdiğinin her şeyini sever. Din büyüklerine, sevdiklerinden gelen her şey, tatlı olmaktadır. Bunlar, nimetlerden lezzet aldıkları gibi, belalardan da lezzet duyarlar. Dünyada dert ve bela olmasaydı, bunların gözünde, dünyanın hiç değeri olmazdı. Dünyanın acı hadiseleri olmasaydı, onu boş, abes görürlerdi. Şu beyit, bu Büyüklerin halini çok güzel anlatmaktadır: Seni sevmekten maksadım, derdi ve gammı tatmaktır. Böyle olmasaydı arzum, dünyada başka tat çoktur. Abdullah-ı Dehlevi hazretlerinin birkaç tane hastalığı vardı. Bu hastalıklar sebebiyle namazlarını özürlü kılardı. Bunu bilen dostlarından biri dayanamayıp; "Efendim! Herkes hastalıktan kurtulmak için sizden dua istiyor. Cenab-ı Hak da dualarınızı reddetmiyor. Her gelen, şifaya kavuşarak huzurunuzdan ayrılıyor. Halbuki sizdeki hastalıkları biliyoruz. Dua buyurup da bu dertlerden kurtulsanız olmaz mı?" diye sordu. O da; "Onlar hastalıktan kurtulmak için dua istiyorlar. Biz ise, Allahü teâlânın verdiği bu dert ve belalardan, O gönderdiği için razıyız. Dert ve belalar, kemend-i mahbub olduğundan Allahü teâlâ, bu dertleri sevdiği kullarından dilediklerine verir. Bu sebeple dertlerin bizden gitmesini değil, gönderilmesini isteriz" buyurdu. Hammad bin Müslim hazretleri de; "Allahü teâlâdan başka her şeyin sevgisinin yok olmasını isteyen, Ondan gelen her şeye, dert ve belalara razı olmalıdır" buyurmuştur. Seyfeddin-i Faruki hazretleri ise; “Eğer Allahü teâlâ kullarına, hiç dert ve elem vermemiş olsa veya çok az vermiş olsaydı, insanlar Ona ibadet etmekten ve Onu zikretmekten gafil olurlardı. İnsanın, dünya ve ahiret saadetine, Allahü teâlânın rahmetine kavuşabilmesi için, ibadet ve taatten ve zikirden geri kalmaması şarttır. Buna göre herkes Allahü teâlânın rahmetine muhtaçtır. İyi düşününce, dert ve sıkıntıların, aslında birer nimet ve insanı Allahü teâlâya çeken birer kemend oldukları anlaşılır" buyurmaktadır. Bu dünya, imtihan yeridir. Burada hak, batıl ile; haklı, haksız ile karışıktır. Allahü teâlâ, dünyada, dostlarına sıkıntılar, belalar vermeseydi, yalnız düşmanlarına verseydi, dost, düşmandan ayrılır, belli olurdu. İmtihanın faydası kalmazdı. Hatta bir hadis-i şerifte; (Şüphe edilen altını, ateşle muayene ettikleri gibi, Allahü teâlâ, insanları dert ile, bela ile imtihan eder. Bazısı, bela ateşinden halis olarak çıkar. Bazısı da, bozuk olarak çıkar) buyurulmuştur. Musa aleyhisselam, çok ızdırap çeken bir hastayı görünce; “Ya Rabbi! Bu kuluna merhametinle muamele eyle!” diye dua eder. Allahü teâlâ; (Rahmetime kavuşması için, gönderdiğim sebepler içerisinde bulunan bir kuluma, nasıl rahmet edeyim. Çünkü, onun günahlarını, bu hastalıkla affedeceğim. Cennetteki derecesini, bununla arttıracağım) buyurmuştur. Allahü teâlâ, acıdığı kullarını dert ile, hastalık ile, gafletten uyandırır. Çünkü sıhhatin hep yerinde olması, Allahü teâlâyı unutmaya, Ona isyan etmeye, haram işlemeye sebep olmaktadır. Bunun için hadis-i şerifte; (Müminlerde, üç şeyden biri bulunur: Kıllet yani fakirlik, illet yani hastalık, zillet, yani itibarsızlık) buyurulmuştur. Musa aleyhisselam zamanında yaşayan Firavunun, herkesin kendine tapınmasını istemesine sebep, 400 senelik bir ömür sürmesi ve bu zaman içinde bir kerecik başının ağrımaması, ateşinin yükselmemesi olmuştur. Bir kerecik başı ağrısaydı, o saygısızlık hatırına gelmezdi. Bunun için Din Büyükleri; “Mümine kırk gün içinde, muhakkak bir üzüntü, bir hastalık veya bir korku yahut da malına ziyan gelir” buyurmuşlardır. Allahü teâlâ her şeye kadirdir. Dostlarına hem dünyada, hem de ahirette rahatlık verebilirdi. Fakat, âdeti böyle değildir. Dünyayı imtihan yeri olarak yaratmıştır ve herkes bu imtihandan geçecektir. Şu beyitte ifade edildiği gibi: Afet-i gamdan aceb, dünyada kim azadedir? Herkesin bir derdi var, madem ki, adem-zadedir. . Başa gelene razı olabilmek 12/19/2004 Rızâ, Allahü teâlâdan gelen her şeye razı olmak ve belalara sabretmek demektir. Böyle olan bir kul, Allahü teâlâdan bir felaket gelse, buna rıza gösterir ve hiç kimseye şikayet etmez. Bu, her insanın yapabileceği bir iş değildir. Fakat, bunu yapabilen, büyük bir insandır. Böyle insanlarda, Peygamberlere mahsus sabır ve tahammül var demektir. Allahü teâlânın büyüklüğüne inandığı derecede insan, bu tahammülü ve bu rızayı gösterebilir. Hanım evliyadan Râbia-i Adviyye hazretleri hastalanmıştı. Ziyaretine gelenler; "Ey Râbia! Sana gelen bu hastalık çok ızdırap vermektedir. Dua et de Allahü teâlâ çektiğin bu ızdırâbı hafifletsin" dediklerinde, "Bu ızdırâbı çekmemi Rabbim irade etmiştir" buyurdu. Onlar; "Peki senin bir arzun, isteğin yok mudur?" diye sorduklarında; "Allahü teâlâ benim hakkımda ne irade ve ne takdir etmişse ona razı olmaktır" cevabı vermiştir. Kul için, sahibinin işinden razı olmaktan başka çare yoktur. Zira insan, bu dünyada kalmak için değil, iş yapmak, çalışmak için yaratılmıştır. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: “Her gün insanın karşılaştığı her şey, Allahü teâlânın dilemesi ve yaratması ile varolmaktadır. Bunun için, iradelerimizi Onun iradesine uydurmalıyız! Karşılaştığımız her şeyi, aradığımız şeyler olarak görmeliyiz ve bunlara kavuştuğumuz için sevinmeliyiz! Kulluk böyle olur. Kul isek, böyle olmalıyız! Böyle olmamak, kulluğu kabul etmemek ve sahibine karşı gelmek olur. Allahü teâlâ, hadis-i kudside; (Kazâ ve kaderime razı olmayan, beğenmeyen ve gönderdiğim belalara sabretmeyen, benden başka Rab arasın. Yeryüzünde kulum olarak bulunmasın!) buyurmaktadır.” Ahmed Rıfâi hazretlerine, iyi bir kul nasıl olmalıdır diye sorulunca, cevaben buyurmuştur ki: "İyi, salih bir kul, Allahü teâlânın hükmüne boyun eğer, gelen şiddet ve belalara sabreder, aza kanaat eder. Allahü teâlâdan başkasından korkmaz ve kimseden bir şey beklemez. Ancak Allahü teâlâdan ister. İnsana, yüksek makamları veren, aşağı düşüren aziz ve zelil edenin Allahü teâlâ olduğunu bilir. Salih Müslüman, Peygamber efendimizin sünnetine tam uyar. Böyle olanların korkusu, son nefes içindir. Onlar, az konuşur, öfkelerini tutar ve şehvetlerini yenerler. Nefslerinin arzularını yapmazlar. Nefse, Allahü teâlânın kazâ ve kaderine rıza göstermek kadar zor gelen bir şey yoktur. Çünkü, kadere razı olmak, Allahü teâlânın hükmüne boyun eğmek, nefsin isteklerine zıddır. Nefs bunları istemez. Saadete kavuşmak, nefsin rızasını terk edip, Allahü teâlânın rızasına koşmakla mümkündür." Ebu Süleyman Dârani hazretleri, sevenlerine hitaben buyurdu ki: "Allahü teâlâdan razı olmak ve Onun kullarına acımak, Peygamberlerin ahlakındandır. Başa gelen her şeye razı olmak hâline kavuşanlar, irfan sahipleri, âriflerdir. Allahü teâlâ önce gelen Peygamberlerden birine vahyederek bildirdi ki: Cebrâil aleyhisselam yeryüzüne indiğinde ibadetle meşgul olan bir kimseyi gördü. Hoşuna gittiği için; "Yâ Rabbi! Bu kimse ne iyi bir kuldur" dedi. Allahü teâlâ da; "Ey Cibril! Levh-i mahfuza bak" buyurdu. Cebrâil aleyhisselam Levh-i mahfuzda o kimsenin Cehennemlikler arasında yazılı olduğunu gördü. Allahü teâlâya; "Yâ Rabbi! Bu işin hikmeti nedir?" diye sordu. Allahü teâlâ; "Ben yaptığım işlerden kimseye karşı sorumlu değilim. Hiç kimse kullarım hakkındaki ilmime akıl erdiremez" buyurdu. Cebrâil aleyhisselam; "Yâ Rabbi! İzin verirsen o kimseye gidip durumu bildireyim" dedi. İzin verilince, o kimsenin yanına gitti ve; "Senin yaptığın ibadetleri Allahü teâlâ kabul etmedi. Levh-i mahfuzda senin Cehennem ehli arasında olduğunu gördüm" deyince, o kimse düşüp bayıldı. Cebrâil aleyhisselam onun ayılmasını bekledi. Ayılınca şöyle mırıldanıyordu: "Ey benim Allah'ım! Sana hamd ederim. Bütün hamd eden kulların sana nasıl hamd ediyorsa ben de öyle hamd ederim." Sonra Cebrâil aleyhisselama dönerek; "O bizim Rabbimizdir. Bütün ilmi kudretinin kemâli, rahmeti ve şefkati ile benim hakkımda öyle uygun görmüş. Ona yine hamd ederim. O beni benden daha iyi bilir" dedi ve secdeye kapandı. Secdede cenâb-ı Hakk'ı tesbih etmeye başladı. Bu durumu Cebrâil aleyhisselam Allahü teâlâya arzedip o şahıs hakkında üzüldüğünü bildirdi. Cebrâil aleyhisselama, Allahü teâlâ tarafından tekrar Levh-i mahfuza bakması bildirildi. Bu defâ Levh-i mahfuzda o kimsenin Cennetlik olduğu yazılıydı. Cebrâil aleyhisselam, cenâb-ı Hakk'tan hikmetini sual ettiğinde; "Kullarım işlerime akıl erdiremezler" buyurdu. Cebrâil aleyhisselam bu durumu yine bildirmek istedi ve izin verildi. O zâtın yanına gidip; "Müjdeler olsun sana! Yerin Cennet oldu" dedi. O kimse bu sözlere hiç şaşmadı ve eski hâlini hiç bozmadı. Eskisi gibi yine hamd ve cenâb-ı Hakk'ı tesbih etmeye devam etti." Ebu Amr Osman bin Merzuk hazretleri, sevenlerine zaman zaman; "Allahü teâlâdan gelen her şeye razı olmak lazımdır. Bir kimse Allahü teâlâdan razı ise, Allahü teâlâ da ondan razıdır" buyururdu.   . İstemekte zillet vardır 12/24/2004 Zillet; aşağılık, horluk, hakirlik anlamlarına gelir. İnsan, sadece Allahü teâlânın huzurunda, kendini böyle aşağı, hakir görür. Yaratanının huzurunda kendini aşağı görmesi, insanı aziz eder, yükseltir. Çünkü ibadet, züll ve zillet demektir. Yani, insanın Rabbine, mabuduna, hakir olduğunu, aciz, muhtaç olduğunu göstermesidir. Bu da, her aklın, nefsin ve âdetlerin güzel ve çirkin dediklerine uymayıp, Allahü teâlânın güzel ve çirkin dediklerine teslim olmak, Onun gönderdiği Kitaba ve Peygamberlere inanmak ve bunlara tâbi olmak demektir. Allahü teâlâya iman eden, Onun emirlerine boyun eğen, başını secdeye koyan aziz olur. Kendi nefsine, kendisi gibi aciz olan insanlara boyun eğen, onların huzurunda eğilen, dünyalık ele geçirmek için onlara yaltaklık eden bir kimse ise, zelil olur, hakir olur. Tezellül, bayağılık, kendini aşağı tutmak yani zillet demektir. Tezellül, kötü bir huydur ve haramdır. Bir günlük yiyeceği, içeceği olan bir kimsenin, başkalarından yiyecek, içecek, para istemesi, dilenmesi, tezellül olur ve haramdır. Ebu Ali Rodbari hazretleri; "Dünyayı kazanmakta nefsler için zillet, ahireti kazanmakta ise nefsler için izzet vardır. Acaba niçin insanlar, baki olan ahireti istemekteki izzetin yerine, fani olan dünyayı isteyerek zilleti seçerler?" buyurmuştur. Herhangi bir ziyafete davet olunmadan gitmek, tezellüldür. Hadis-i şerifte; (Davet edilen yere gitmemek günahtır. Davet olunmadığı yere gitmek hırsızlık etmek olur) buyuruldu. Fazla hediye almak için, az bir şeyi hediye olarak vermek, tezellüldür, bayağılıktır. Zaruret olmadan, herhangi bir kimseden bir şey istemek, dilenmek haramdır ve çirkindir. Zaruret ve ihtiyaç halinde mubah olursa da, istemek, o kimsenin, derecenin azalmasına sebep olur. Resulullah efendimiz, hazret-i Ömer’e hediye olarak bir şeyler göndermişti. Hazret-i Ömer ise, bunları almayıp geri gönderdi. Karşılaştıkları zaman Peygamber efendimiz; -Niçin almadın? Diye sual etti. Hazret-i Ömer; -Ya Resulallah, “En hayırlınız, kimseden bir şey almayandır” buyurmuştunuz, bunun için almadım deyince, Resulullah efendimiz; -O sözüm, isteyip de almak içindi. İstemeden gelen şey, Allahü teâlânın gönderdiği rızıktır buyurdu. Bunun üzerine hazret-i Ömer; -Allahü teâlâya yemin ederim ki, kimseden bir şey istemeyeceğim ve istemeden gelen her şeyi alacağım dedi. Peygamber efendimiz, bir hadis-i şeriflerinde de; (Aç olan veya bir şeye muhtaç olan, kimseden istemeyip, Allahü teâlâdan beklerse, Allahü teâlâ, ona bir senelik rızık kapıları açar) buyurmuşlardır. Eshab-ı kiramdan Ebu Said Hudri hazretleri, başından geçen bir hadiseyi şöyle nakletmektedir: “Bir gün annem beni Resulullah efendimizden bazı şeyler istemem için gönderdi. Resulullah efendimizin huzuruna varıp oturdum. Mübarek yüzünü bana çevirerek ; (Kim sahip olduğu şeye kanaat ederse, Allahü teâlâ onu başkasına muhtaç etmez. Kim çirkin şeylerden sakınırsa, Allahü teâlâ onu iffetli eyler. Kim sahip olduğu şey ile yetinirse, Allahü teâlâ ona kâfidir. Kim bir ukıyelik miktarında bir şeye sahip olduğu halde, başkasından bir şey isterse, devamlı isteyici olur) buyurdu. Ben kendi kendime falan devemiz bir ukıyeden daha iyidir dedim. Hiçbir şey istemeden Resulullah efendimizin huzurundan kalkıp gittim.” Mevlana Celaleddin-i Rumi hazretleri, başkalarından bir şey istemeyi talebelerine yasak eder ve; "Başkasına el açıp bir şey isteyen, bizim talebemiz değildir. Ona dünyada da ahirette de şefaat etmeyiz ve ondan uzak dururuz. Biz, talebelerimize daima vermeyi, ihsan ve ikramlarda bulunmayı, herkese karşı tevazu üzere bulunmayı, tatlı sözlü, güler yüzlü olmayı tavsiye ediyoruz. El açıp istemek bizim yolumuzda yoktur" buyururdu. Abdullah el-Harraz hazretleri de, her zaman talebelerine; "Bizim yolumuz fütüvvettir yani cömertliktir, vermektir. Kimseden bir şey istemek değildir" buyururdu. Avusturyalı Cecilla Cannoly, araştırmaları neticesinde Müslüman olup Reşide ismini alan bu hanım; “İslamiyet’te en çok beğendiğim şey, dualardır. Çünkü, hıristiyanlarda dualar, Allahü teâlâdan hazret-i İsa vasıtasıyla, servet, mevki, itibar vesair gibi dünya varlıklarını istemek için yapılır. Halbuki, Müslümanlar dua ederken, Allahü teâlâya şükranlarını arz ederler ve bilirler ki, onlar dinlerine ve Allahü teâlânın emirlerine riayet ettikleri müddetçe, Allahü teâlâ, onlara muhtaç oldukları her şeyi, onlar istemeden, verecektir” demektedir. Yahya bin Muaz-ı Razi hazretleri buyurdu ki: “İnsanı Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeyleri aramakta, istemekte, kişiler için zillet, ahireti aramakta, istemekte ise izzet vardır. Yok olacak şeylerin peşinde koşarak zillete düşmek, ebedi olanı terk edip, kendisini izzete ulaştıracak şeyleri terk edene ne kadar çok şaşılır.” Ebu Osman Hiri hazretleri de; "Dünyayı sevmek, Allah sevgisini kalbden götürür. Allahü teâlâdan başkasından korkmak, Allah korkusunu kalbden çıkarır; Allah'tan başkasından istemek, Allahü teâlâya olan ümidi kalbden uzaklaştırır" buyurmaktadır.   .Deme var mı ben gibi 12/26/2004 Kibriyâ, büyüklük, Allahü teâlânın bir sıfatıdır, sadece Ona mahsustur. Çünkü hadis-i şerifte; (Allahü teâlâ buyuruyor ki, kibriyâ, üstünlük ve azamet bana mahsustur. Bu ikisinde bana ortak olanı Cehenneme atarım, hiç acımam) buyurulmuştur. Kibir, kişinin kendisini başkasından üstün görmesidir ve Allahü teâlâyı unutmanın alametidir. Hadis-i şerifte; (Kalbinde zerre kadar kibir bulunan kimse Cennete girmez) buyurulmuştur. Ahmed bin Hanbel hazretleri de; "Kibir taşıyan kafada, akıla rastlayamazsınız" buyurmuştur. Bunun için insan, nefsini ne kadar aşağılarsa, Allahü teâlâ indinde kıymeti o kadar yükselir. Kendine kıymet verenin, Allahü teâlâ katında kıymeti olmaz. Allahü teâlâ, dinleri, bozuk âdetleri, çirkin modaları kaldırmak, nefs-i emmârenin benlik, izzet-i nefs çılgınlıklarını yatıştırmak için göndermiştir. Kibir çeşitlerinin en kötüsü, Allahü teâlâya karşı kibirli olmaktır. Nemrud böyle idi. Tanrı olduğunu ilan etti. Allahü teâlânın nasihat vermek için gönderdiği Peygamberi ateşe attı. Firavun da böyle ahmaklardan biri idi. Mısırda tanrılığını ilan etti. “Ben sizin güçlü tanrınızım” dedi. Allahü teâlâ, nasihat vermek için, Musa aleyhisselamı gönderdi fakat inanmadı. Bunlar gibi, her asırda böyle ahmaklar gelmiştir. İmam-ı Gazâli hazretleri buyuruyor ki: “Kalb, meleklere mahsus bir evdir. Gadap, şehvet, haset, kibir gibi kötü sıfatlar, uluyan köpek gibidirler. Köpeklerin bulunduğu yere melekler girmez. Hadis-i şerifte, (Köpek ve resim bulunan eve melekler girmez) buyuruldu. Bu hadis-i şerifteki evin kalb olduğunu ve köpeğin de, kötü huylar demek olduğunu söylemiyorum. Açık manâlarına inanmakla beraber, yukarıdaki manâları da ilave ediyorum.” Kibrin zararını bilmeyen kimse için âlim demek, yalan olur. İnsanın ilmi arttıkça, Allahü teâlâdan korkması artar. Günah işlemeye cesaret edemez. Bunun için, Peygamberler, tevazu sahibi idiler. Allahü teâlâdan çok korkarlardı. Kendilerinde kibir ve ucub gibi kötü huylar hiç yoktu. Küçüklere, fâsıklara ve fâcirlere karşı da kibirli olmamalıdır. Yalnız, kibirliye karşı tekebbür etmek lazımdır. Bir âlim, cahili görünce, “Bu, bilmediği için günah işliyor. Ben ise, bilerek işliyorum” demelidir. Bir âlimi görünce, “Bu benden daha çok biliyor ve ilminin hakkını veriyor. İhlâs ile amel yapıyor. Ben böyle değilim” demelidir. Kendinden daha yaşlı bir kimseyi görünce, “Bu benden daha çok ibadet etti” demelidir. Gençleri görünce, “Bunların günahı az, benim günahlarım çok” demelidir. Kendi yaşındakileri görünce, “Günahlarımı biliyorum, onun ne yaptığını bilmiyorum. Bilinen kötülükleri tahkir etmek lazımdır” demelidir. Bir bid’at sahibini veya kâfiri görünce, “İnsanın hâli son nefeste belli olur. Acaba benim hâlim ne olacak” demeli, bunlara da tekebbür etmemelidir. Fakat, bunları sevmemelidir. Resulullah efendimiz, Medine’nin Baki kabristânına gidiyordu. Birkaç kişi görüp, arkasından geldiler. Durarak öne geçmelerini emir buyurdu. Arkalarından yürüdü. Sebebi sorulduğunda; (Ayak sesini işittim. Kalbime kibirden bir zerre gelmemesi için böyle yaptım) buyurdu. Kendisine kibir gelmez. Eshabına ve ümmetine ders vermek için böyle yaptı. Ebü’dderdâ hazretleri buyurdu ki: “Kibirli kimsenin arkasında yürüyenlerin sayısı arttıkça, bunun Allahü teâlâdan uzaklaşması da artar.” Üzerinde hakkı bulunanları, yani tanıdıklarını ziyaret etmemek, kibir alametidir. Yanına başkasının oturmasını istememek ve hastalarla birlikte oturmamak, evinin işini yapmamak, evine lazım olan şeyleri satın alıp evine getirmemek ve kullanılmış elbisesini tekrar giymek istememek, hep kibir alametidir. İş başında iş elbisesi giymek istememek de, böyledir. Fakirlerin davetine gitmeyip, zenginlerin davetine gitmek de tekebbürdür. Akrabasının ve çocuklarının muhtaç oldukları şeyleri temin etmemek ve doğru sözü kabul etmeyip münakaşa etmek, kusurunu, kabahatini bildirenlere teşekkür etmemek, herkesin yanında olursa riyâ olur. Hem yalnız iken, hem de başkalarının yanında yaparsa, kibir olur. Medine vâlisi olan Ebu Hüreyre hazretleri, odun demeti taşıyordu. Muhammed bin Ziyâd hazretleri, bunu tanıyarak, yanındakilere, “Yol verin, emir geliyor” dedi. Gençler vâlinin böyle tevazuuna hayret ettiler. Hadis-i şerifte; (Önceki ümmetlerde kibir sahibi birisi, eteklerini yerde sürüyerek yürürdü. Gayret-i ilâhiyyeye dokunarak, yer bunu yuttu) buyuruldu. Abdullah bin Selam hazretleri, sırtında odun demeti taşıyordu. Bunu görenler, “O kadar çok malın, paran var iken, niçin bu zahmeti çekiyorsun” dediklerinde, “Nefsimi kibirden kurtarmak için” cevabını vermişlerdir. İmam-ı Zeynelabidin hazretleri; “Kibir sahipleri benim çok garibime gidiyor. Kendilerinin bir damladan meydana geldikleri, sonra da çürümüş, kokmuş leş olacaklarını bildikleri halde yine de kibirlenirler; bunlar neyine güvenirler!” buyurmuştur. Mal, mülk, gençlik, güzellik, makam, hep geçicidir ve birer emanettir. Onun için: Mâl-ü mülke olma mağrur, deme var mı ben gibi? Bir muhâlif yel eser, savurur harman gibi! .İnsanın maksadı mabududur 12/31/2004 İnsanın, Allahü teâlânın marifetine kavuşmasına mani olan en kuvvetli düşman, nefsin arzularıdır. Bu arzular bitmez ve tükenmez. Hepsi de çok zararlıdır. (Maksudun, ma’budundur) sözü meşhurdur. Casiye suresinin yirmi üçüncü âyetinde mealen; (Nefsinin arzularını ilah edinen kimseyi gördün mü?) buyurularak, bu hâl haber verilmektedir. Ayn-ül-Kudat hazretleri bir sohbetinde şöyle anlatmıştır: “Peygamber efendimiz bir hadis-i şeriflerinde; (İnsanlar üç kısımdır. Birinci kısım, hayvanlara benzer. İkinci kısım, meleklere benzer. Üçüncü kısım, Peygamberlere benzer) buyurmuştur. Birinci kısımda olanların maksadı, hayvanlar gibi yiyip içmektir. Bunlar hakkında A'raf suresinin yüz yetmiş dokuzuncu âyet-i kerimesinde mealen buyuruldu ki: (Onlar dört ayaklı hayvanlar gibidir. Belki daha da aşağıdırlar.) İkinci kısımdakilerin maksadı, melekler gibi tesbih, namaz, oruç gibi ibadetlerdir. Üçüncü kısım insanların maksadı ise, muhabbetullah ve Allahü teâlâya teslim olmaktır.” Hallac-ı Mensur hazretlerine, "Talebe, mürid kime denir?" diye sual edildiğinde, "Mürid, maksadı Allahü teâlâ olan ve Ona kavuşmayınca hiçbir şeye meyletmeyen kimsedir" cevabını vermişlerdir. İbrahim-i Havas hazretleri buyurdu ki: "İyi insanların, bütün varlığı ile bağlı olduğu muradı, maksadı, Allahü teâlâ olmalıdır." Bir kimsenin ilim tahsil ederken maksadının ne olması gerektiği Ahmed Gazali hazretlerine sual edildiğinde, cevaben şöyle buyurmuştur: “İnsanın okumaktan gayesi, maksadı, kalbini kötü huylardan temizleyip, faziletlerle süslemek, gelecekte ise Allahü teâlâya yakın olmak ve yakınlık mertebesine kavuşmak olmalıdır." Ali Müzeyyen hazretleri buyurdu ki: "Bir kalbde, ahiret arzusu çoğaldıkça, dünya düşüncesi o kalbden kaybolur." Bir insanın maksudu; arzusu, teveccüh ettiği, özendiği, sağ kaldıkça ele geçirmek istediği ve ele geçirmek için, her zillete, alçalmaya katlandığı, hiç vazgeçmediği şey ise, bu maksudu, ma’budu olur ve bu hâli ibadet olur. Çünkü ibadet, zilletin son derecesidir. Allahü teâlâdan başka ma’bud tanımamak için, Ondan başka maksud olmamak, Ondan başka murad olmamak lazımdır. Bunun için de, (La ilahe illallah) derken, Ondan başka maksud olmadığını bilmek lazımdır. Bir kimse, maksadına kavuşmak için, Allah göstermesin dinin dışına çıkarsa, farzlardan birini bırakır, bir haram işlerse, mesela namazı, orucu bırakır veya içki içerse, bu maksudu, onun ma’budu, ilahı olur. Maksudu için dinin dışına çıkmazsa, onu ele geçirmek için, haram işlemezse, din, o maksudu reddetmez, men etmez ve onu maksud bilmez. Onun maksudu yalnız Allahü teâlâdır ve Onun dinini gözetmektir, der. O maksuda karşı, o kimsede, yaratılış icabı, bir arzu hasıl olmuştur. Fakat, bu arzusu, dine olan arzusunun miktarına yetişememiştir. Maksadı dünya olan, herkese sıkıntı verir ve her şeyden şikayet eder. Herkese sıkıntı veren, kibirlidir. Herkesi şikayet etmesi kibrindendir. İnsanın kendini beğenmesi de kibirdendir. Kendini beğenmesi, kendini sevdiği içindir. Kendini seven, başkasını sevemez. Mütevazı kimse, kendini beğenmez, kibirlenmez, insanlara tepeden bakmaz. Bunun için, herkesi sever ve herkes de onu sever. Mütevazı demek, ölmüş demektir. Ölü, kimseyi şikayet etmez, ölüyü şikayet eden de olmaz. Kim toprak gibi mütevazı olursa, her nimete kavuşur. Bir parça yükselse, su o toprakta durmaz. Din Büyüklerinin feyz ve bereketine kavuşmak için toprak gibi mütevazı olmak lazım. Rahmete kavuşmak için toprak olmak lazım. Ebu Bekr-i Dükki hazretleri buyurdu ki: "Bir kalbde Allahü teâlâya kavuşmak arzusu doğar, bu aşkla yanarsa, beşeriyet kötülükleri o kalbden ayrılır." Peygamber efendimiz buyuruyor ki: (Akıl sahibi, nefsini ezip, ahirette lazım olan şeyler için çalışır. Ahmak, aptal olan da nefsinin arzuları peşinde koşup, Cennete götürmesi için de, Allah’a dua eder.) Kulun dileği ve isteği sadece sahibi ve sahibinin dileği olmalıdır. Başka, hiçbir dileği bulunmamalıdır. Böyle olmazsa, kulluk bağını koparmış olur. Naziat suresi kırkıncı âyetinde mealen; (Kim Rabbinin azametinden korkup, kendini nefsinin arzularından men ederse, varacağı yer şüphesiz Cennettir) buyurulmuştur. Hep, kendi isteklerinin arkasında giden bir kul, kendi keyfine, arzusuna esir demektir. Kendi nefsinin kölesidir. Hep, melun şeytanın emirlerini yapmaktadır. Hakim-i Tirmizi hazretleri buyurdu ki: "Kimin arzusu din, yani ahiret olursa; bu hayırlı düşüncesi hürmetine, dünyevi işleri de ahiret işi haline gelir. Bir kimsenin düşüncesi de dünya olursa; niyetinin bozukluğu sebebiyle, ahiret işleri de dünya işi haline gelir." Nefsinin kötü arzularına, zevklerine kavuşmak için çalışıp para kazanmak ve çalışırken helali haramdan ayırmamak, başkalarının haklarına saldırmak, onlara olan borçlarını ödememek, dünyaya düşkün olmayı gösterir. Dünyaya düşkün olmak, büyük günahtır. İmam-ı Şafii hazretleri buyuruyor ki: “Kimin düşüncesi, arzusu, maksadı yemek içmek ise; kıymeti, barsaklarından çıkardığı kazurat kadardır.” .

.