ehlisunnnetde - ORUÇ-MAD

Orucun sevabı diğer ibâdetlere göre daha fazladır. Hadis-i kudside, (Her iyiliğe, on mislinden 700 misline kadar sevap verilir. Fakat oruç bana mahsustur, onun mükâfatını ben veririm.) buyuruldu. Her iyiliğin sevabını Allahü teâlâ verdiği hâlde, orucun sevabı için, (Ben veririm) buyurmasının hikmeti vardır. Yeryüzünün tamamı Allahü teâlânın mülkü olduğu hâlde, Kâbeye (Beytullah) yani (Allahın evi) denmesi ona şeref vermek içindir. (Oruç bana mahsustur) demekle de ona özel bir şeref vermiştir. Oruç tutana verilecek sevabın muayyen bir ölçüsü yoktur. Oruçlunun durumuna göre, çok sevap verilecektir.

Oruç, yalnız aç ve susuz kalmak değildir. Bir hayvanı veya inanmıyan bir kimseyi bir odaya hapsedip aç, susuz bırakmakla oruç tutturulmuş olmaz. Orucun, sabır, şükür, nefs terbiyesi gibi diğer ibadetlerle irtibatı vardır. Onun için Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem buyuruyor ki: (Her şeyin bir kapısı vardır. İbadetlerin kapısı ise oruçtur.) [İbni Mübarek]

Sinir sistemimizin vücuttaki yeri çok mühimdir. Dil sinirleri felç olan konuşamaz. Bacaktaki sinirleri felç olan yürüyemez. Sinirlerin bozulması nisbetinde, hayatımız, az veya çok tehlike içindedir. Sinirleri bozuk kimse, huzursuz olur, sabredemez. Kavgaların, cinayetlerin çoğu sinirli olmaktan, sabırsızlıktan ileri gelmektedir. Hadis-i şerifte, (Oruç sabrın, sabır da imanın yarısıdır) buyuruldu. (Ebu Nuaym)

Böylece orucun imandan olduğu anlaşılmaktadır. İmanlı olan da, imanının kuvvetine göre suç ve günah işlemez. Sinirine hâkim olur. Oruç tutarak aç kalanın arzuları kırıldığı için, sabretmesi kolay olur

Sual: Orucun vücuda zarar verdiği söyleniyor. Dinimiz zararlı şeyi emreder mi?

Allahü teâlâ, insanlara zararlı olan bir şeyi emretmez. Tıp uzmanları diyor ki:
Oruçlu kimselerde adrenalin ve kortizon hormonları kana daha kolaylıkla karışmaktadır. Bu hormonlar, tesirlerini kanserli hücreler üzerinde de göstermektedir. Böylece bu hormonlar, kansere karşı bir çeşit kalkan rolünü oynamakta, yani kanser hücrelerinin çoğalmasını önlemektedir.

Oruç tutan bünye, adeta bakıma girer, iç organları saran yağlar erir, vücudun zindeliği artar, direnme gücü kazanır, mide, böbrek, şeker, kalb ve karaciğer hastalıklarına karşı mukavemet kazanır.

Çeşitli vazifeleri bulunan karaciğer, sindirimle de vazifelidir. Oruç müddetince, 3-5 saat istirahat eder, gıda depolama işine bir müddet ara vermiş olur. Bu arada, korunma sistemini güçlendirici globülinleri hazırlar. Midedeki kaslar ve salgı ifraz eden hücreler, oruç müddetince birkaç saat dinlenir. Kan hacmi de azaldığı için tansiyon düşerek kalb rahatlar. Bilhassa yüksek tansiyonlular için oruç, bir ilaç gibi faydalıdır.
Gıda artıkları iyi yakılmayınca, damarları yıpratır. Yakılmayan yağlar, damarları daraltır, damar sertliği denilen rahatsızlığa sebep olur. Akşama doğru vücutta gıda hemen hiç kalmaz. Yani bütün gıdalar yakılmış olur. Bu bakımdan bilhassa “damar sertliği” olanların başka aylarda da oruç tutmaları tavsiye edilir. Oruç müddetince vücudun diğer organlarında da dinlenme olur. Az yemek ve oruç tutmak, vücudun sıhhati için çok önemlidir. Zekât, malın kiridir. Zekât veren, malını kirden koruduğu gibi, oruç tutan da vücudun zekâtını ödemiş, hastalıklardan onu korumuş olur. Peygamber efendimiz, (Her şeyin bir zekâtı vardır. Vücudun zekâtı ise oruçtur) buyurmuştur. Oruç tutmakta sabır da vardır. Hadis-i şerifte, (Temizlik imanın yarısı, oruç da sabrın yarısıdır) buyuruldu. (Müslim)

Oruç sıhhat getirir. Hadis-i şerifte, (Oruç tutan sıhhatli olur) buyuruldu. (Taberânî)
Hastalıkların ekserisi çok yemekten ileri gelir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Çok yiyip içmek hastalıkların başıdır.) [Dâre Kutnî]

Çok yiyende acıma hissi azalır. Arzuları artar, harama dalar. Gayrı meşrû arzuları harekete geçiren yolları tıkamak gerekir. Açlık şeytanın yolunu tıkar. Hadis-i şerifte, (Şeytan, damardaki kan gibi, vücutta dolaşır, açlık ile yolunu daraltın) buyuruldu. (İhyâ)

Ramazanda oruçlu iken ölmek çok iyidir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Oruçlu iken ölene, kıyamete kadar oruç tutmuş gibi sevap yazılır.) [Deylemî]

Oruç tutana verilecek sevabın muayyen bir ölçüsü yoktur. Oruçlunun durumuna göre, çok sevap verilecektir. Mesela akıllı ise daha çok sevap alır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Oruç tutan, namaz kılan kimse, mükâfatını kıyamette aklı kadar alır.) [Hatîb]
Bekâr için de oruç faydalıdır. Hadis-i şerifte (Oruç şehveti keser) buyuruldu. (İ. Ahmed)

Başkaları oruç yerken oruç tutmak daha sevaptır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Oruçlunun yanında oruçsuzlar yiyip içerse, melekler, oruçluya duâ eder.) [Tirmizî]

1- Aç duranın basireti açılır. Anlayış kabiliyeti artar. Hadis-i şerifte, (Aç duranın idraki artar, zekâsı açılır) ve (Tefekkür, ibadetin yarısı, az yemek ise tamamıdır) buyurulmuştur. (İ. Gazalî)
Çok yiyen çok uyur, çok uyuyanın da ömrü boşa geçer. Çok yiyenin zekâsı ve zihni dumura uğrar.

2- Açlık, kalbde incelik doğurur. Hadis-i şerifte, (Az yiyenin içi nurla dolar) ve (Allahü teâlâ, az yiyip içen ve bedeni hafif olan mümini sever) buyuruldu. (Deylemî)

3- Açlıkta arzular kırılır, nefs uysallaşır. Çok yemek, gafleti doğurur. Azgın bir atı zaptetmek zor olduğu gibi, çok yedirmekle nefsi zaptetmek de zordur. Açlıkla terbiyesi kolaylaşır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

4- Tok olan şefkatsiz ve merhametsiz olur. Tok, açın hâlinden anlamaz. Çok yiyen sert ve katı kalbli olur. Hadis-i şerifte, (Çok yemekle kalbinizi öldürmeyin!) ve (Allahü teâlâ doyduktan sonra yiyip, midesini bozana buğzeder) buyuruldu. (İ. Gazalî)

5- Sinirlerine hâkim olan huzurlu olur. Açlık, günah işleme arzusunu kırar, kötülük etmeye mâni olur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Aç ve susuz durarak nefsle cihad, Allah yolunda cihad gibidir.) [İ. Gazalî]

6- Çok yiyen çok su içer. Çok su içen çok uyur. Ömrü uyku ile geçer. Çok uyku da dünya ve ahiret kazancına mâni olur. Açlık, sinirleri uyanık, zinde tutar. Tokluk ahmaklığa yol açar, okuduğunu anlaması ve hatırında tutması zor olur. İki günde üç öğün yemek normaldir. Yani, bir gün sabah-akşam, öbür gün öğle vakti yemelidir. (Teshil-ül-menafi)

7- Çok yiyip göbek bağlamak zararlıdır. Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem göbekli birine, (Bu fazlalık başka yerde olsaydı, daha iyi olurdu) buyurdu (Hâkim)

Yiyip içme ilmini öğrenmek, ibadet ilminden önce gelir. Beden sağlam olursa, dünyada rahata kavuştuğumuz gibi, sağlam vücutla daha çok hizmet etme imkânı olacağı için, ahireti kazanmaya da sebep olur. İki cihan saadeti için midemizi düşünmek gerekir. Acıkmadan yememeli, doymadan kalkmalıdır! İlim ve amel, az yemekte, kalb temizliği az uyumakta, hikmet az konuşmaktadır.

Az yemek ustalık, çok yemek hastalıktır. Evliya az uyur, az yer, az içer, sıratı kuş gibi geçer. Çok yiyen çok uyur, herkesten tembel olur. Çok yemek heder, çok uyumak kederdir. Çok yemek zihni çalıştırmaz, çok uyumak menzile ulaştırmaz. Az yiyenin kalb gözü körleşmez, açlıkla hastalık birleşmez.

Az yemek, meyvalı bir ağaçtır, hasta kalblere ilaçtır. Az yemek, nefsanî arzuları öldürür, kalbe ferahlık verir, ahirette güldürür. Az yemek tembellikten uzaklaştırır, bilgi kazanmayı kolaylaştırır. Az yiyenin kalbinde hikmet kapıları açılır, ağzından inci mercan saçılır. Çok yemek akıl için kıtlıktır, zekâ için sakatlıktır. Oburluk insana düşman olur, çok yiyenler pişman olur.

Az yemek, insan için nezâfettir, zihni açan firâsettir. Çok yemek, çok uyumak, çok konuşmak, kalbe sıkıntı verir, mide şişer, kalb ölür, acıkınca tekrar dirilir. Çok yiyen çok uyur, çok uyuyan çok konuşur, çok konuşan nimetten mahrum olur. Çok yemek mideyi bozar, midesi bozulanın dertleri azar. Bilen bilir, deli bile acıkınca aklı başına gelir. Az yemek nefse zindan, kalbe gülistandır. Çok yiyen unutkan olur, yüzü gülmez somurtkan olur.

Kim ki hep yemek fikrini güder, aklını nefse esir eder. Mideye olmak esir, aklı ve şuuru giderir. Kim az yemekle yarışır, evliyaya karışır. Çok yiyen obur olur, kalb evi kabir olur. Seni taşıyacak kadar yemek ye, sen onu taşıyacak miktar yeme! Şunu iyi bilesin, yemeği sen yiyesin, yemek seni yimesin! Eğer sen onu yersen, hepsi derman olur, yemek seni yerse hepsi dert ve duman olur. Ben insanım demeli, yemek için yaşamamalı, yaşamak için yemeli. Oruçtur vücudun zekâtı, çok yiyenin bozulur sıhhati, azalır şefkatı, tükenir takati. Az yemek bedenin istirahatı, az uyumak ruhun rahatı.

Çok yiyerek kalbini öldürme, şeytanı kendine güldürme! Çok yemek, organları çok çalıştırıp yıpratır, tedavi için doktor aratır. Çok yiyen hakikatı göremez, haramlardan çekinemez. Haram yiyenin işleri harama yönelir, her belâ haramdan gelir. Helalden bile fazla yiyenin yersiz olur sözleri, hem de ibretsiz bakar gözleri. Deme çok yemek çok yakıt olur, çok yiyenin anlayışı kıt olur.

Çok yiyenin az olur ibadeti, kaçırır ebedî saadeti. Çok yiyenin gözü doymaz, ibadetten zevk duymaz. Çok yemek tohumudur her derdin, az yemek ilacıdır her ferdin.

Az ye, az uyu, az söyle, nimete kavuşulur böyle. Çok yiyenin diridir nefsi, gönlü uyur çıkamaz sesi. Gönlü uyandırmak için bu sözü tutmalı, az yiyerek nefsi uyutmalı. Çok yiyen kötü fikirler güder, her an günaha meyleder. Gaflet istersen durma mideyi doyur, çünkü tok yatan çok uyur. Çok yemeyi unutmalı, sık sık oruç tutmalıdır.

.Orucun farzları

Sual: Orucun farzları nelerdir? Sahuru geç, iftarı acele etmekten maksat nedir?

3-İmsaktan güneşin batmasına kadar olan zaman içinde, orucu bozan her şeyden sakınmaktır.

Ramazanda ve nafile oruçlara niyetin ilk vakti, güneş batıncadır. Son vakti ise, ertesi günü öğleye bir saat kalıncaya kadardır. Kaza ve kefaret oruçlarında ise, akşamdan imsak vaktine kadardır. Ramazanda oruca niyet ederken, akşamdan imsak vaktine kadar, “Yarın oruç tutmaya”, imsaktan sonra ise “Bugün oruç tutmaya” denir. Yanılıp yanlış söylense de, oruç tutulacak gün bilindiği için mahzuru olmaz. Ramazanda bir aylık oruca toptan niyet edilmez, her gün ayrı niyet etmek gerekir.

Gece yatarken yemeği yiyip veya yemek yemeden niyet edilse, sonra gece uyanınca, sahura kalkınca yemek yemekte mahzur yoktur. Niyetin ilk vakti, güneşin batmasıyla başlar. Akşam yemeği yerken niyet etmek iyi olur. Niyetten sonra da, imsak vaktine kadar yiyip içmekte mahzur yoktur.

.İmsak ne demektir

Sual: Takvimlerde yazılı olan imsak ne demektir? Bu vakitte sabah namazı kılınır mı?

İmsak, gecenin bitimi, yiyip içmenin yasak olan vaktin başlaması demektir.
Türkiye Gazetesi Takvimi’nde yazılı olan imsak vaktinde, yiyip içmeyi kesmelidir! Bundan 20 dakika kadar sonra sabah namazı kılınabilir!

Yanlış takvimlere göre hareket edip de, yiyip içmeye ezan okununcaya kadar devam eden kimsenin, suçu yanlış takvime bulması, kendini mesuliyetten kurtaramaz!

.Şabanın son günü oruç

Sual: Şabanın son günü, Ramazan ise farz olur, değilse nafile olur diyerek oruç tutmak uygun mudur?
CEVAP

Bu niyetle tutmak mekruh olur. Böyle niyet etmeden, şabanın son günü nafile oruç tutmak mekruh olmaz. (Hidâye) Bir hadis-i şerifte de buyuruluyor ki:

(Ramazanı bir-iki gün önce oruç tutmakla karşılamayınız! Devamlı oruç tutan, bu orucu tutabilir.) [Müslim]

Ramazan orucunu karşılamak gerektiğini sanıp veya Ramazan diye şabanın son günü oruç tutmak mekruhtur. Hıristiyanlara benzememek için, şabanın son günü oruç tutmanın mekruh olduğunu bildiren âlimler de vardır. (Bahr, Dürer, Tahtâvî)

Ramazan ayı çok şereflidir

Sual: Ramazan ayının fazileti hakkında bilgi verir misiniz?

CEVAP

İmâm-ı Rabbânî hazretleri kuddise sirruh buyuruyor ki:

Mübârek Ramazan ayı, çok şereflidir. Bu ayda yapılan, nâfile namaz, zikir, sadaka ve bütün nâfile ibâdetlere verilen sevap, başka aylarda yapılan farzlar gibidir. Bu ayda yapılan bir farz, başka aylarda yapılan yetmiş farz gibidir. Bu ayda bir oruçluya iftâr verenin günahları affolur. Cehennemden azat olur. O oruçlunun sevabı kadar, ayrıca buna da sevap verilir. O oruçlunun sevabı hiç azalmaz.

Bu ayda, emri altında bulunanların, işlerini hafifleten, onların ibâdet etmelerine kolaylık gösteren âmirler de affolur, cehennemden âzâd olur. Ramazan-ı şerif ayında, Resûlullah, esirleri âzâd eder, her istenilen şeyi verirdi.

Bu ayda ibâdet ve iyi iş yapabilenlere, bütün sene bu işleri yapmak nasip olur.

Bu aya saygısızlık edenin, günah işleyenin bütün senesi, günah işlemekle geçer.

Bu ayı fırsat bilmeli, elden geldiği kadar ibâdet etmelidir. Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmalıdır. Bu ayı, âhireti kazanmak için fırsat bilmelidir.

Kur’an-ı kerim, Ramazanda indi. Kadir gecesi, bu aydadır. Ramazan-ı şerifte, iftârı erken yapmak, sahuru geç yapmak sünnettir. Resûlullah bu iki sünneti yapmaya çok önem verirdi.

İftarda acele etmek ve sahuru geciktirmek, belki insanın aczini, yiyip içmeye ve dolayısı ile herşeye muhtaç olduğunu göstermektedir. İbadet etmek de zaten bu demektir.

.Hurma ile iftar etmek

Hurma ile iftar etmek sünnettir. İftar edince, (Zehebez-zama’ vebtellet-il urûk ve sebet-el-ecr inşâallahü teâlâ) duâsını okumak, teravih kılmak ve hatim okumak önemli sünnettir.

Bu ayda, her gece, Cehenneme girmesi gereken, binlerce müslüman affolur, âzâd olur.

Bu ayda, Cennet kapıları açılır. Cehennem kapıları kapanır. Şeytanlar, zincirlere bağlanır. Rahmet kapıları açılır. Allahü teâlâ, bu mübârek ayda Onun şânına yakışacak, kulluk yapmayı ve Rabbimizin râzı olduğu, beğendiği yolda bulunmayı, hepimize nasip eylesin!

Sual: Ramazan ayı, niçin bazan 29, bazan 30 gün oluyor? Ramazanda oruç tutmanın diğer aylarda oruç tutmaya göre olan fazileti nedir?
CEVAP

Ramazan-ı şerif kamerî aylardandır. Kamerî aylar 29 veya 30 gün olur. Kur’an-ı kerimde, Ramazan ayında oruç tutmanın farz olduğu bildirilmektedir. ( Bekara 183-185) Ramazan ayı otuz çekerse 30, yirmidokuz çekerse 29 gün oruç tutmak farzdır. Bütün farz ibadetler Allahın emridir.

(Ramazan ayı mübarek bir aydır. Allahü teâlâ, size Ramazan orucunu farz kıldı. O ayda rahmet kapıları açılır, cehennem kapıları kapanır, şeytanlar bağlanır. O ayda bir gece vardır ki, bin aydan daha kıymetlidir. O gecenin [Kadir gecesinin] hayrından mahrum kalan, her hayırdan mahrum kalmış sayılır.) [Nesâî]

(Ramazan ayında oruç tutmayı farz bilip, sevabını da Allahtan bekliyerek oruç tutanın günahları affolur.) [Buhârî]

(Ramazan ayı gelince, “Ey hayır ehli, hayra koş! Şer ehli, sen de kötülüklerden el çek” denir.) [Nesâî]

(Ramazan bereket ayıdır. Allah bu ayda, günahları bağışlar, duâları kabul eder. Melekler bu aya değer verenlerle iftihar eder. Bu ayın hakkını gözetin! Ancak cehenneme gidecek olan, bu ayda rahmetten mahrum kalır.) [Taberânî]

(Ramazan ayı gelince, Allahü teâlâ meleklere, müminlere istiğfar etmelerini emreder.) [Deylemî]

(Farz namaz, sonraki namaza kadar; cuma, sonraki cumaya kadar; Ramazan ayı, sonraki Ramazana kadar olan günahlara kefaret olur.) [Taberânî]

(Peşpeşe üç gün oruç tutabilen kimselerin, Ramazan orucunu tutmaları gerekir.) [Ebu Nuaym]

(Ramazan orucu farz, teravih sünnettir. Bu ayda oruç tutup, gecelerini de ibadetle geçirenin günahları affolur.) [Nesâî]

(Bu aya Ramazan denmesinin sebebi, günahları yakıp erittiği içindir.) [İ.Mansur]

(Ramazan ayında ailenizin nafakasını geniş tutunuz! Bu ayda yapılan harcama, Allah yolunda yapılan harcama gibi sevaptır.) [İbni Ebiddünya]

(Ramazan ayının başı rahmet, ortası mağfiret, sonu ise, cehennemden kurtuluştur.) [İbni Ebiddünya]

(İslâm, kelime-i şehadet getirmek, namaz kılmak, zekât vermek, Ramazan orucunu tutmak ve haccetmektir.) [Müslim]

(Cennetteki güzel köşkler, sözü hoş, selamı çok, yemek yediren, oruca devam eden ve gece namazı kılan kimselere verilir.) [İbni Nasr]

(Oruç tutanın susması tesbih, uykusu ibadet, duâsı müstecap ve amelinin sevabı da kat be kattır.) [Deylemî]

(Bilhassa oruçlu iken çirkin konuşmayınız! Birisi size sataşırsa, “Ben oruçluyum” deyiniz!) [Buhârî]

(Allahü teâlânın, gözlerin görmediği, kulakların işitmediği ve hiç kimsenin hayaline bile gelmiyen nimet dolu sofrasına, ancak oruçlular oturur.) [Taberânî]

(Gerçek oruç, yiyip içmeyi değil, boş ve hayasızca sözü terketmektir.) [Hâkim]

(Allah yolunda bir gün oruç tutan kimsenin yüzünü, Allah yetmiş yıl ateşten uzaklaştırır.) [Müslim]

Mübârek vakitlerde, günâhlardan titizlikle uzak durmalı, tâatları, ibâdetleri ve her çeşit hayratı artırmalıdır. Zîrâ Allahü teâlâ, sevdiği kulunu, fazîletli vakitlerde fazîletli amellerle meşgul eder. Buğzettiği kulunu ise; fazîletli vakitlerde kötü işlerle meşgul eder. Onun bu hareketi azâbının daha şiddetli olmasına ve Allahü teâlânın, ona daha çok buğzetmesine sebep olur. Çünkü o, böyle yapmakla vaktin bereketinden mahrûm kalmış ve onun hürmet ve şerefini çiğnemiş olur. (Mev'iza-i hasene)

.Hz.Peygamberin rüyası

Bayramda neler yapmalı

Sual: Bayramda neleri yapmak iyidir?

Bayramda erken kalkmak, gusletmek, misvak kullanmak, güzel koku sürünmek, yeni ve temiz elbise giymek, sevindiğini belli etmek, fıtr, yani Ramazan bayramında, bayram namazından önce tatlı yemek, hurma yemek, hurmayı 1, 3, 5 gibi tek adet yemek, teke riayet etmek sünnettir. Hadis-i şerifte (Allahü teâlâ tektir, teke riâyet edeni sever.) buyuruldu.

Bayram günü yüzük takmak, karşılaştığı müminlere güler yüzle selam vermek, fakirlere çok sadaka vermek, İslamiyete doğru olarak hizmet edenlere yardım etmek, dargınları barıştırmak, akrabayı, din kardeşlerini ziyaret etmek, onlara hediye götürmek sünnettir.

Ramazan gittiği için değil, günahlarımızın affolduğu için, büyük sevap ve nimete kavuştuğumuz için bayram yapıyoruz. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Bayram sabahı Müslümanlar, namaz için camilerde toplanınca, Allahü teâlâ, meleklere, “İşini yapıp ikmal edenin karşılığı nedir?” diye sorar. Melekler de, “Ücretini almaktır” derler. Allahü teâlâ da, “Siz şahit olun ki, Ramazandaki oruçların ve namazların karşılığı olarak kullarıma kendi rızamı ve mağfiretimi verdim. Ey kullarım, bugün benden isteyin, izzet ve celâlim hakkı için istediklerinizi veririm” buyurur.)

Peygamber efendimiz, (Ramazanın son günü Allahü teâlâ, oruç tutanları affeder) buyurunca, Eshab-ı kiram, (Ya Resulallah, o gün Kadir Gecesi mi?) diye suâl etti. Peygamber efendimiz, (Bilmez misiniz ki, iş yapana, işi bitirince ücreti verilir.) buyurdu

Bu mükâfatları bilen bir Müslüman nasıl sevinmez ve bayram etmez ki? Bayram günleri sevinmek, neşelenmek gerekir. Hz. Ebu Bekir, kızı Âişe validemizin evine gidince, iki cariyenin tef çalıp oynadığını gördü. Ensar-ı kiramın kahramanlıklarını övüyor, destan söylüyorlardı. Hz. Ebu Bekir, Resulullahın evinde böyle şey yapılmasının uygun olmayacağını bildirerek, onların susmalarını söyledi. Peygamber efendimiz, Hz. Ebu Bekir’e, (Onlara mâni olma! Her kavmin bir bayramı vardır, bu da bizim bayramımızdır. Bayram, sevinç günleridir) buyurdu. Hz. Ali buyurdu ki: (Bugün, orucu kabul edilmiş, çalışmasının mükâfatını görmüş ve günahları affedilmiş olanların bayramıdır.)

Hadis-i şerifte, (Allahü teâlâ, Ramazanda dört sınıf insan hariç, herkesin günahlarını affeder. Bunlar, içki içmeye devam eden, ana-babasına âsi olan, sıla-i rahmi terk eden, mümin olmaktan ümidini kesendir) buyuruldu. Eğer bunlar tövbe ederse, Allahü teâlâ günahlarını affeder. Ramazandaki sevaplar bilinseydi, her günün Ramazan olması istenirdi. Hadis-i şerifte, (Ramazandaki özel sevaplar bilinmiş olsaydı, bütün yılın Ramazan olması istenirdi.) buyuruldu.

Ne mutlu günahlardan sakınarak oruç tutanlara. Bunlar, asıl bayramı ahirette yapacaklardır.

Dargın olanların, bayramı beklemeyip, hemen barışması gerekir. Allahü teâlâyı ve Peygamber efendimizi seven kimse, insanların kusurlarına bakmaz, hoşgörülü olur. İyi insan yani mümin, herkesle iyi geçinir. Başkalarına sıkıntı vermediği gibi, onlardan gelecek eziyetlere de katlanır.

Kimseye darılmamalı, dargınlık olduysa, 3 günden fazla sürmemeli, bayrama kadar süren bir dargınlık olduysa, daha fazla gecikmeden barışmalıdır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Din kardeşiyle 3 günden çok küs durmak caiz değildir. Üç gün sonra, onunla karşılaşırsa, ona selam verip hatırını sormalıdır. O kimse selamını alırsa, birlikte sevaba ortak olurlar. Selamını almazsa günaha girer. Selam veren de küs durma mesuliyetinden kurtulmuş olur.)

(Ameller pazartesi ve perşembe günü Hak teâlâya arz olunur. Hak teâlâ da, şirk koşmayan herkesi affeder. Ancak bu mağfiretten birbirine kin tutan istifade edemez. Cenab-ı Hak, “Onlar barışıncaya kadar amellerini bana getirmeyin” buyurur.)

Bayramda neler yapmalı

Sual: Bayramda neleri yapmak iyidir?

Ramazan gittiği için değil, günahlarımızın affolduğu için, büyük sevap ve nimete kavuştuğumuz için bayram yapıyoruz. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

Ne mutlu günahlardan sakınarak oruç tutanlara. Bunlar, asıl bayramı ahirette yapacaklardır.

Kimseye darılmamalı, dargınlık olduysa, 3 günden fazla sürmemeli, bayrama kadar süren bir dargınlık olduysa, daha fazla gecikmeden barışmalıdır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

Sual: Bayram ziyaretlerinde neye dikkat edelim, önce kimleri ziyaret edelim?
CEVAP

Fâsık olan, günah işlememize sebep olacak akrabayı ziyaret lazım değildir. Fakat salih olan akrabayı ziyaret gerekir. Ziyaret, yalnız Allah rızası için olmalıdır.

(Bir kimse, köydeki arkadaşını ziyarete gider. Hak teâlâ, buna bir melek gönderir. Melek o adama der ki:

- Bunun sana bir iyiliği, bir yardımı dokundu da onun için mi gidiyorsun?

- Müjdeler olsun sana! Beni Allahü teâlâ gönderdi. Hiç bir karşılık beklemeden arkadaşını ziyarete gittiğin için Allahü teâlânın sevgisine mazhar oldun.) [Hakim]

Bir din kardeşini ziyaret edene bir melek, "Ne mutlu sana, Cennete girmiş oldun" der. Hak teâlâ da buyurur ki:

(Benim için ziyaret eden kuluma, Cennette hoşlanacağı mükâfatlar vereceğim") [Bezzar]

(Hiç bir kul yoktur ki, din kardeşini Allah için ziyaret etsin de, bir melek, "Ne iyi ettin, Cennet sana helal olsun" demesin. Allahü teâlâ da buyurur ki: "Kulum beni ziyarete geldi. Bana da onu ağırlamak düşer.) [Ebu Yala]

(Cennette öyle güzel köşkler vardır ki, bunlar, birbirini Allah için ziyaret eden, Allah için sevip yardım edenler için hazırlanmıştır.) [Taberânî]

(Bir mümini ziyaret için evinden çıkana, 70 bin melek, "Ey Rabbimiz; senin rızan için ziyarete giden şu kuluna rahmet et" diye duâ eder.) [E.Nuaym]

(Bir müslüman, müslüman kardeşini ziyaret edince, 70 bin melek "Ey Rabbimiz, senin rızan için ziyaret eden bu kulundan razı ol" diye duâ ederler.) [Taberânî]

(Din kardeşini, sırf Allah rızası için ziyaret eden cennettedir.) [Taberânî]

(Mümin kardeşini ziyaret edip müsafeha eden, ellerini ayırmadan her ikisinden Hak teâlâ razı olur. Ağaçtan yaprak dökülür gibi, günahları dökülür.) [Ey Oğ.İlm]

Hikmet ehli diyor ki: (Ziyareti terk etme, seni unuturlar. Pek sık da gitme senden bıkarlar.)

(Arşın etrafında nurdan kürsülerde, nur gibi parlayan insanlara Peygamberler ve Şehitler gıpta ederler. Bunlar, Allah için birbirini seven, Allah için buluşan, Allah için birbirini ziyaret edenlerdir.) [Nesâî]

(Allahü teâlâ buyurur ki: Benim için birbirini ziyaret eden, benim için birbirini seven, benim için veren, benim için birbirine yardım eden, sevgime mazhar olur.) [Hakim]

(Allah için sevdiği arkadaşının ziyaretine gidene, ardından bir melek, "Ne güzel iş yapıyorsun, Cenneti hak ettin" der.) [Tirmizî]

Allah rızası için müslümanı ziyaret etmek çok sevabtır. Âlimi, fakiri ve salih akrabayı ziyaret daha çok sevabtır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Zengini ziyaret eden saim ve kaim sevabı, fakiri ziyaret eden ise, fi sebilillah cihad sevabı alır, her adımı Allah yolunda atılan adıma denk olur.) [Deylemî]

[Saim; oruçlu, Kaim; gece ibâdet eden. Fi sebilillah; Allah yolunda, Allah rızası için]

(Sıla-i rahm, kendisinden kesilen akrabasını arayıp ziyaret ve iyilik etmektir.) [Tirmizî]

(Rızkının bol, ömrünün uzun olmasını isteyen, sıla-i rahm etsin!) [Buharî]

(Sıla-i rahm, malı çoğaltır, ailede sevgiyi artırır ve ömrü uzatır.) [Taberânî]

Salih akrabayı hiç olmazsa, haftada veya ayda bir ziyaret etmeli, kırk günü geçirmemelidir! Uzak ülkede ise mektupla, telefonla gönlünü almalı, dargın ise barışmalıdır.

Ev sahibi imam olur. Yahut onun tayin ettiği zat imam olur. Bir kimse, layık olsa da, teklif edilmeden ziyarete gittiği yerde imamlığa geçmemelidir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

Ramazan-ı şerif ayının son günü ile bayramın birinci günü arası bayram gecesidir. Bu geceyi ihya eden büyük saadete kavuşur. Hadis-i şerifte, (Ramazan ve Kurban bayramının gecelerini ihya edenin kalbi, kalblerin öldüğü gün ölmez.) buyuruldu. Yine hadis-i şerifte, rahmet kapılarının dört gece açıldığı, bu gecelerde yapılan duâların reddedilmediği, Ramazan bayramı gecesinin bunlardan biri olduğu bildirilmiştir.

.Orucu bozan şeyler

Sual: Ventolin, Salbutol gibi ağıza püskürtülen ilaçlar orucu bozar mı?

Sual: Erkeklerin idrar yoluna koyduğu pamuk, Şâfiî mezhebine göre orucu bozar mı?

Sual: Kadın ve erkeğin ilâç olarak kullandıkları fitil, orucu bozar mı ve guslü gerektirir mi?

Sual: Burnum kanadı. Bu arada genzime giden kanı yuttum. Orucum bozuldu mu?

Burundan genize giden kanı veya dişi kanayan ağzındaki kanı yutunca, yanî kan mideye gidince oruç bozulur. Sadece kazâ gerekir. (Mevkûfât)

Sual: Başkasının içtiği sigara dumanını veya kokulu şeyleri tütsüleyip dumanını çekmek orucu bozar mı?

Tozlu, dumanlı şey koklamak, başkasının içtiği sigara dumanı yahut, ud ağacı, anber ile tütsülenip dumanını çekmek orucu bozar. Fakat ağzından veya burnundan boğazına toz, duman kaçsa, oksijen gazı tüpü ile sunî hava verilse, başkalarının içtiği sigaranın dumanı ağzına, burnuna girmesinden sakınmak mümkün olmasa, oruç bozulmuş olmaz. Unlu işlerde çalışanın sakındığı hâlde, ağzına burnuna giren un tozları orucu bozmaz. Kömür işinde çalışan kimsenin ağzına, burnuna kömür tozu girse, orucu bozulmuş olmaz. Çünkü bundan sakınma imkânı yoktur.

Kendi isteği ile içine veya genzine duman çekmek orucu bozar. (N. İslâm)
Buradan anlaşılıyor ki, sigaradan nefret eden bir kimse de, kendi isteği ile, sigara içilmiş bir odaya girip dumanı teneffüs etse, orucu bozulur ve sadece kaza gerekir.

Dumandan sakındığı hâlde, ağzına veya burnuna duman girse, orucu bozulmaz. İstemiyerek ağza, burna giren tozlar da bozmaz. Çünkü bundan sakınma imkânı yoktur.

.Serum ve oruç

Sual: Damardan serum verilmesi, sadece imam-ı azama göre orucu bozduğu söyleniyor. Diğer mezheplere göre bozmuyor mu? Serumla gıda ve deva verilebiliyor. İhtiyacı olan suyu, gıdayı ve ilacı serumla alan kimsenin orucu bozulmaz mı? Oruçta gaye, yiyip içmeyi terk etmek olduğuna göre, ağız yolu ile değil de, damar yolu ile yiyip içenin orucu niçin bozulmaz?

Dört mezhepte de, sağlam deriye konan ilaç, gıda ve deva, emilip içeriye nüfuz etse de oruç bozulmuş olmaz. Mesela kalb hastalığında, göğüs üzerine nitroderm ihtiva eden bir ilaç [TTN] konur. Bu deriden içeriye emilir. Sağlam deriden içeri girdiği için dört mezhepte de orucu bozmaz. Bunun gibi, sağlam deriye konan nikotin yakısı da, vücut tarafından emildiği halde, dört mezhepte de orucu bozmaz.

Şafiîde, kulak tabii menfezdir. Kulağa konan sıvı-katı her şey, mideye girmiş gibi orucu bozar. Şafiide idrar yolu da tabii menfezdir. Buraya ilaç, hatta pamuk konsa bile orucu bozar.

Dört mezhepte de ve bütün imamlara göre, yaraya konulan ilaç, cevfe [içeriye] giderse oruç bozulur. Şâfiî mezhebinde, dimağ [beyin], karın, bağırsak, mesane birer cevftir. Meselâ, baştaki kemik yarılsa, buradaki yaraya konulan ilaç, cevfe, yani beyne gideceğinden oruç bozulmuş olur.

Şafiî’de karna bıçak saplansa, bıçağın ucu mideye, yani cevfe girdiği için oruç bozulur. Sağlam deriden bıçak cevfe girince oruç bozulduğu gibi, iğne ile adaleyi veya damarı yırtarak verilen ilaç, cevfe ulaşınca oruç bozulmuş olur. Hanefi’de ise, bıçak tamamen midenin içine girerse oruç bozulur.

Bugün tıpta, serumun mesaneye, dimağa ve vücudun her yerine gittiği kesin olarak bilinmektedir. O hâlde serum, dört mezhepte de orucu bozar. Sadece kaza gerekir. (Serum veya enjeksiyonla verilen ilaç, cevfe, [yani dimağ ve mesane gibi yerlere] gitmez) demek, çok yanlış olur, ilme ters olur.

Bütün doktorlar, damardan veya adaleden verilen ilacın, dimağ ve mesaneye gittiğini bildiriyorlar. O halde, işin aslını bilmeyenlere kanıp da, enjeksiyonla orucu telef etmiyelim.

[Buradaki hanefi mezhebi ile ilgili bilgiler, Tahtâvî, Mebsut, Bedayi ve benzeri kitaplardan, Şâfiilerle ilgili bilgiler ise, Mecmû, Muğnil muhtaç, Tuhfe, Envâr, Kummesrâ, Bâcuri, Şerh-i İbni Bâcuri gibi muteber eserlerden alınmıştır.]

Sual: Bir hoca, (Hanımı ile ilişkide bulunmak orucu bozmaz) dedi. İlişki orucu bozmaz mı?

Bunu bir hocanın söylemesi mümkün değildir. Muhakkak bir yanlış anlama vardır. Cahil bir kimse bile böyle şey söylemez. İlişkide bulunmak orucu bozar ve kefaret gerekir. (Dürer)
Şâfiî mezhebinde, ilişkide bulunan erkeğe kefaret gerekir, hanıma ise kefaret gerekmez, fakat yine orucu bozulmuş olur, sadece kaza gerekir. (Tuhfe)

1- Ramazan orucunu bozmuş olması gerekir. Ramazan orucunun kazasını tutarken veya başka oruç tutarken, bozana kefaret gerekmez.

2- Ramazan orucuna imsakten önce niyet etmiş olmalıdır. İmsakten sonra oruca niyet ederse veya hiç niyet etmeden ilişkide bulunursa, haram işlemiş olursa da, yalnız kaza gerekir.

3- Kasten ilişkide bulunmuş olmalıdır. Eğer unutarak ilişkide bulunmuşsa, kefaret gerekmediği gibi, oruç da bozulmuş olmaz, unutmak özür olur. Kefaret, orucu bozmanın değil, mübarek Ramazan-ı şerif ayının hurmet ve namus perdesini yırtmanın cezasıdır.

4- İlişki, imsak vaktinden sonra yani gündüz olmalıdır. Eğer imsak vaktine daha var zannı ile ilişkide bulunduktan sonra, imsak vaktinin geçmiş olduğunu anlarsa, kasten orucunu bozmadığı için sadece kaza gerekir, kefaret gerekmez.

5- İlişkiden sonra oruç tutamıyacak kadar hasta olan kimseye kefaret gerekmez. Bunun gibi bir kadın ilişkide bulunduktan sonra, hayz hali vuku bulursa, yine kefaret gerekmez.

6- Kefaret olması için, ikamet ettiği yerde orucunu kasten bozmuş olmalıdır. Eğer seferde iken bozarsa, kaza gerekir. Çünkü seferde oruç tutmak farz değildir. Seferde oruç tutmayan, sonra kaza eder.

7- Karı-koca kendi arzuları ile ilişkide bulunmuş olmalıdır. Mülci ikrah ile zorlanırsa, kefaret gerekmez. İkrah, bir insanı, istemediği birşeyi yapması için, haksız olarak zorlamak demektir. Birini zorlamanın ikrah olması için şu dört şart gerekir:

Zorlayan kimsenin, korkuttuğu şeyi yapabilecek kuvvette olması, zorlananın korkutulan şeyin muhakkak yapılacağını bilmesi, korkutulan şeyin, ölüm veya bir uzvun kesilmesi veya üzücü birşey olması, zorlanan şeyin, yapılmaması gereken birşey olması gerekir. (İbni Abidin, Dürer-ül-hükkâm)
Bazı kimseler de, masturbasyonun orucu bozmadığını, bazıları da bozduğunu ve kefaret gerektiğini söylüyorlar. Bunların ikisi de yanlıştır. Masturbasyonun orucu bozduğu, fakat sadece kaza gerektiği, Hindiyye, Bahr ve Dürr-ül-muhtâr ve diğer fıkıh kitaplarında yazılıdır. Bir Ramazanda iki defa masturbasyon yapana kefaret de gerekir. Çünkü Ramazanın bir gününde, kaza gereken birşey yaparak orucunu bozan kimse, başka gününde de bu şeyi kasıtla yine yaparsa, kefaret de gerekir.

.Orucu bozup bozmayan şeyler

Kalb hastasının göğsüne sürdüğü ilaç, orucu bozmaz. Çünkü, sağlam deriye sürülen ilaç, deriden içeriye girse de orucu bozmaz. Dil altına konulup emilenler bozar. Kulağa konulan ilaç da bozar.

Morfinle dişini çektirdikten sonra, oruç bozulduğu için, yiyip içene kefaret gerekmez, kaza gerekir. Bir hastalık sebebiyle de iğne [enjeksiyon] yapılınca oruç bozulur ve kaza gerekir. Oruç bu şekilde bozulduktan sonra yiyip içmek, kefaret gerektirmez. Diş çektirmek orucu bozmaz. Dişten çıkan kan yutulursa oruç bozulur. Ramazan orucunu tutarken iğne vurduranın veya dişinden çıkan kanı yutanın orucu bozulur, gününe gün kaza gerekir, kefaret gerekmez.

İstemiyerek ağız dolusu kusmak orucu bozmaz. İsteyerek, zorlıyarak az bir kusma da orucu bozmaz ise de, ağız dolusu kusmak bozar. Hadis-i şerifte (Kendiliğinden ağız dolusu kusanın orucu bozulmaz. İsteyerek ağız dolusu kusanın orucu bozulur, kazası gerekir.) buyuruldu.

Tıraş olurken kanayan yere, kanın durması için kantaşı sürmek orucu bozmaz.

Gündüz uyurken ihtilam olunca oruç bozulmaz. Uyanınca ilk fırsatta gusledilir. Hadis-i şerifte, (İhtilam olmak orucu bozmaz.) buyuruldu. Gusletmekle de oruç bozulmaz. Guslederken vücudun içine su girmemesine dikkat etmelidir! İçeri su girerse oruç bozulur.

Basur dışarıda iken taharetlendikten sonra, yaş olarak içeri girerse oruç bozulur. Taharetlendikten sonra kurulanırsa bozulmaz.

Bir hasta, ilaç alarak, orucunu bozsa, kefaret gerekmez. Çünkü dinimizin bildirdiği bir özürle, yani zaruretle oruç bozulunca yalnız kaza gerekir. Fakat basit bir hastalık için oruç bozmamalıdır!

Abdest alırken hata ile boğazına su kaçan, orucu bozulduğu için yiyip içse, yalnız kaza gerekir.

Kulağa damlatılan ilaç orucu bozar. Göze damlatılan ilaç bozmaz. Dişe konulan ilaç, yutulmadığı müddetçe orucu bozmaz. Hatta ilacın tadı boğazda hissedilse de bozmaz. Ağızdaki yara, namazda okumaya mani değilse, ilaçla gargara mekruh olur. Okumaya mani olursa, ilaçla gargara etmek mekruh olmaz. Çünkü özür vardır.

Oruçlu iken dişleri macunla fırçalamak mekruhtur. Boğaza kaçarsa oruç bozulur.

Ramazan-ı şerifte gündüz muayyen hali sona eren kadın, bir şey yiyip içmeden oruçlu gibi durur. Fakat oruçlu iken muayyen hali zuhur eden kadının, oruçlu gibi durması gerekmez, yiyip içebilir.

Yaraya sürülen merhemin, sindirim yoluna veya beyne gittiği bilinmiyorsa oruç bozulmaz.

Tozlu, dumanlı şey koklamak, başkasının içtiği sigara dumanı yahut tütsülerin dumanını çekmek orucu bozar. Fakat ağzından veya burnundan boğazına toz, duman kaçsa, oksijen gazı tüpü ile sunî hava verilse, başkalarının içtiği sigaranın dumanı ağzına, burnuna girmesinden sakınmak mümkün olmasa, oruç bozulmuş olmaz. Unlu işlerde çalışanın sakındığı halde, ağzına burnuna giren un tozları orucu bozmaz. Kömür işinde çalışan kimsenin ağzına, burnuna kömür tozu girse, orucu bozulmuş olmaz. Çünkü bundan sakınma imkanı yoktur. Diğer toz ve dumanların hükmü de böyledir. (Dürer)

.

Günahlar orucu bozar mı

Sual: Yalan, gıybet, harâma bakmak gibi günâhlar orucu bozar mı?

CEVAP

Hadîs-i şerîfte, (Gıybet etmek, söz taşımak, yalan yere yemin etmek, nâmahreme şehvetle bakmak orucu bozar) buyuruldu. İmâm-ı a'zâm hazretleri, bu hadîs-i şerîfi açıklıyor ve,
(Bu günâhlar orucun sevâbını bozar, sıhhatini bozmaz, oruç mekrûh olur) buyuruyor. Yanî bu günâhları işliyen, oruç borcundan kurtulur ise de, oruca mahsûs büyük sevâba kavuşamaz. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:

(Nice oruç tutan vardır ki, açlık ve susuzluktan başka bir şey elde etmez.) [I. Mâce]

Oruç, mü'minler için bir ni'met ve emânettir. Emânete riâyet etmek lâzımdır. Onun zâyi' olmaması için şartlarını ve edeplerini gözetmek îcâb eder. Harâma bakmaktan sakınmalıdır! Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:

(Harâma bakmak, şeytanın zehirli bir okudur. Allahtan korkup bunu terkedene, Allahü teâlâ öyle bir îmân verir ki, tatlılığını kalbinde bulur.) [Hâkim]

Oruçlu, dilini de korumalıdır! Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:

(Oruç, ateşe kalkandır. Gıybetle parçalanmadıkça korur. Oruçlu câhillik edip de kötü söz söylemesin! Biri kendine sataşırsa, "ben oruçluyum" desin!) [Buhârî]

Gözü ve dili günâhlardan koruduğumuz gibi, kulağımızı da korumamız lâzımdır. Konuşulması harâm olan şeyi, dinlemek de harâmdır. El, ayak ve diğer uzuvları da harâmdan korumalıdır! Oruç tutup a'zâları ile günâh işliyen, ilâç yerine zehir içen hastaya benzer. Çünkü günâh zehirdir. İbâdetlerimizin sevâbını yok eder. Onun için oruçlarımızı ve diğer ibâdetlerimizi harâm işliyerek sevâbsız hâle getirmemeliyiz!

Sahura kalkmamak günah değildir. Ancak sahura kalkmak çok sevabdır. Bir yudum su içmek için de olsa, sahura kalkmalıdır!

(Sahur yemeğine kalkmak, Allahın size bağışladığı berekettir, bunu kaçırmayın!) [Nesâî]

(Yedikleri helal olmak şartı ile hesaba çekilmeyecek üç kişi; oruçlu, sahur yemeği yiyen ve Allah yolunda nöbet tutandır.) [Nesâî]

(Bir lokma olsa da sahur yemeği yiyin! Çünkü onda bereket vardır.) [Deylemî]

(Sahurda hurma yemek ne güzeldir. Allahü teâlâ, sahura kalkanlara rahmet eder.) [Taberânî]

(Sahurun tamamı berekettir. Bir yudum su için de olsa sahura kalkın! Allahü teâlâ ve melekleri, sahura kalkanlara salât ve selam ederler.) [İ.Ahmed]

[Yani Allahü teâlâ, sahura kalkanları magfiret eder, melekler de onlar için duâ eder.]

.İftar vermenin fazileti

Sual: İftar vermenin fazileti nedir? İftâr veremiyen fakir, iftâr verme sevâbına kavuşmak için ne yapmalıdır?

Yolda giderken bir oruçluya bir hurma veya bir zeytin verilse de, iftar verme sevabına kavuşulur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Ramazanda bir misafire oruç açtırana, Sırat köprüsünü geçmek kolaylaşır.) [V.Necat]

Peygamber efendimiz, (Bir kimse, bu ayda bir oruçluya iftar verirse günahları affolur. O oruçlunun sevabı kadar ona sevab verilir) buyurunca, Eshab-ı kiramdan bazıları, bir oruçluyu iftar ettirecek kadar zengin olmadıklarını söylediler. Onlara cevaben buyurdu ki: (Bir hurma ile iftar verene de, yalnız su ile oruç açtırana da, biraz süt ikram edene de bu sevab verilir.) [Beyhekî]

Peygamber efendimiz, (Ramazan ayında bir oruçluyu su ile iftar ettiren, anasından doğduğu günkü gibi günahsız olur) buyurunca, Eshab-ı kiram, "Su az ve kıymetli iken mi?" diye suâl etti. Onlara cevaben buyurdu ki: (İsterse nehir kenarında versin, aynıdır.) [V.Necat]

Yemek yedirmek çok sevabdır. Hele oruçluya yedirmek daha çok sevabdır. Oruç tutanın sevabı kadar sevab alır, oruçlunun sevabından eksilme olmaz. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Allah indinde amellerin en kıymetlisi, bir müminin sıkıntısını gidererek, borcunu ödeyerek veya karnını doyurarak onu sevindirmektir.) [İsfehani]

(Amellerin en faziletlisi, bir müminin aybını örtmek, karnını doyurmak ve bir ihtiyacını karşılamak suretiyle onu sevindirmektir.) [Taberânî]

(Misafir, sofrada bulunduğu müddetçe, melekler, ev sahibine duâ eder.) [Taberânî]

(Kıyamette Allahü teâlâ, kimine, "Bana niçin yemek vermedin?" diye sorar. O da, "Sen âlemlerin Rabbisin. Sana nasıl yemek verebilirdim" der. Allahü teâlâ da, "Aç olan bir arkadaşına yemek vermedin. Eğer verseydin, bana yemek vermiş gibi sevab alırdın" buyurur.) [Müslim]

(Cennette öyle güzel köşkler vardır ki, bunlar, tatlı konuşan, yemek yediren ve herkes uyurken namaz kılanlar içindir.) [Tirmizî]

Dost ve arkadaşlara yemek yedirmek, sadaka vermekten efdaldir. Hz.Ali buyurdu ki:

(Dostlara yedirdiğim bir ekmek, fakirlere verdiğim beş ekmekten daha kıymetlidir. Dostlarla yenilen yemek, köle azad etmekten daha makbuldur.)

(O beni yemeğe çağırmıyor. Onu niye çağırayım) dememelidir! Yemeğe çağırırken de, yemeğe giderken de yalnız Allah rızasını düşünmelidir!

.Davete gitmek

Yemekte günah işleniyorsa gidilmez. Fakirlerin davetine gitmeyip de zenginlerinkine gitmek kibirdendir. Kendinden aşağı olanları ziyaret etmek de tevazu alametidir.

Düğün yemeğine davet olunanın gitmesi sünnet, başka ziyafetlere gitmek müstehaptır. Bazı âlimler ise, (Düğün yemeğine gitmek vacip, diğer davetlere gitmek sünnettir) demişlerdir. Müslümanın müslüman üzerindeki beş haktan biri, davetine icabettir. Yani davetini kabul edip gitmektir. Hadis-i şerifte, (Davete icabet ediniz) buyuruldu. (Müslim)

Külfete girenin davetine gitmek gerekmez. Cimrinin davetine de gitmemelidir! Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(İki kişi birden davet ederse, kapısı yakın olana icabet et! Çünkü kapısı yakın olanın hakkı daha önce gelir.) [Buharî]

.Oruç kazası

Dinin bildirdiği bir özürle, yani zaruretle oruç bozulunca, yalnız kaza gerekir.

İmsaktan sonra, ezan okunurken, ne yaptığınızı bilmeden orucu bozmuşsanız kaza gerekir. Eğer orucu bozduğunu biliyorsanız, kefaret gerekir. Anlattığınız depresyon hâlinden sanki şuursuz olarak bozduğunuz anlaşılmaktadır. Şuursuz bozulunca da kaza gerekir.

Sual: Orucunu bir mazeretle bozan hastaya kefâret mi, yoksa kazâ mı gerekir?

Dînimizin bildirdiği bir özürle orucunu bozan hasta, o gün yediği orucu daha sonra uygun bir günde kazâ eder. Kefâret lâzım olmaz. (Hindiyye)

Sual: Morfinle dişini çektirdikten sonra, "orucum bozuldu" diye yiyip içene kefâret mi gerekir?

Hayır kefâret gerekmez, kazâ gerekir. Bir hastalık sebebiyle de iğne [enjeksiyon] yapılınca oruç bozulur ve kazâ lâzım gelir. Oruç bozulduktan sonra yiyip içmek, kefâret gerektirmez. (R.Muhtâr)

Sual: Abdest alırken hata ile boğazına su kaçan kimse, orucu bozulduğu için yiyip içse, kefaret mi gerekir?

Sual: Nisâiyeci bir kadın doktora muayene olanın, orucu bozulur mu? Bozulursa, kefaret mi gerekir?

Doktor, eldivene herhangi bir ilaç, yağ sürerse, oruç bozulur, sadece kaza gerekir. (Dürer)

Sual: Oruçlu olduğunu unutarak yiyen, sonra bilerek yiyip içmeye devam ederse, kefâret gerekir mi?

Oruçlu olduğunu unutarak yiyen kimse, orucunun bozulduğunu zannederek yiyip içmeye devam ederse kazâ lâzım olur, kefâret lâzım olmaz. Eğer oruçlu olduğunu unutarak yedikten sonra, unutarak yiyip içmenin orucu bozmadığını bildiği hâlde, kasten yiyip içmeye devam ederse, hem kazâ, hem de kefâret lâzım olur. (Nûr-ül-izâh)

.Mazeretsiz oruç tutmamak haramdır

Ramazan ayında mazeretsiz oruç tutmamak harâmdır, büyük günâhtır. Önce tutulmayan oruçlar için tevbe edilir. Sonra gününe gün yanî kaç gün tutulmamışsa o kadar gün kazâ orucu tutulur. Bir kimse, Ramazan ayında 30 gün oruç tutamasa, tutamadığı gün kadar kazâ orucu tutar. Bu oruçlara kefâret gerekmez. Kefâret, oruç tutmamanın değil, niyetli iken Ramazan orucunu mazeretsiz bozmanın cezâsıdır. (Hindiyye)

.Oruç kefareti

Elbette vardır. Geceden niyetli orucunu, kasten bozana kefâret lâzım geldiği din kitaplarının hepsinde yazılıdır. Kütüb-i sitte isimli meşhûr altı hadîs kitâbından Buhârî, Müslim, Ebû Dâvüd, Tirmizî ve Nesâî'de mevcûttur. Hz. Ebû Hüreyre'nin rivâyet ettiği hadîs-i şerîf şöyle:

Bir kimse, Peygamber efendimize gelerek, (Helâk oldum yâ Resûlallah) dedi. Peygamber efendimiz, ne olduğunu sordu. O da Ramazan orucunu kasten bozduğunu söyledi. Peygamber efendimiz, bir köle azâd etmesini bildirdi. Kölesi olmadığını bildirince, aralıksız iki ay oruç tutmasını emretti. Bunu da yapamıyacağını bildirince, fakir doyurmasını bildirdi.

İslâm âlimleri de, geceden niyetli orucunu bozan kimsenin kefâret olarak, varsa bir köle azâd etmesini, yoksa peşpeşe 60 gün oruç tutmasını, tutamazsa, 60 fakiri doyurmasını bildirmişlerdir. (R. Muhtâr)Peygamber efendimizin bildirdiği hükmü kabûl etmiyen, Allahü teâlânın emrini kabûl etmemiş olur. Çünkü Kur'ân-ı kerîmde Resûlullahın emrettiğini yapmak gerektiği bildiriliyor. (Haşr 7)

Sual: Gıybet edince, kan aldırınca, ihtilam olunca, orucu bozulmadığı hâlde, oruç bozuldu sanıp yiyip içen kimseye kefaret gerekir mi?

Evet. Yiyip içmek için zaruret yoktu. Bozuldu mu diye, bilen birine sormak gerekirdi.

Oruç kefâreti için ard arda, 60 gün oruç tutar. 60 gün sonra, tutmadığı her gün için, birer gün daha tutar. Birkaç Ramazanda kefâretleri olan veya bir Ramazanda, 2 gün kefâreti olan kimse, birinci kefâreti yapmamış ise, ikisi için yalnız bir kefâret yapar. Birinci kefâreti yapmış ise, ikinci kefâreti de, ayrıca yapar. Kefâret orucu, hastalık, yolculuk gibi bir özür ile veya bayram günlerine rastlamak sebebi ile bozulursa veya Ramazana rastlarsa, yeniden 60 gün tutmak lâzım olur. Bayram günlerinde bozmazsa, yine yeniden başlaması gerekir. Hayz ve nifâs sebebi ile bozunca, yeniden başlamaz. Temizlenince geri kalan günleri tamamlar.

Devamlı hasta veya çok yaşlı olup, 60 gün kefâret orucunu tutamaz ise, 60 fakiri bir gün doyurur. Aç olan 60 fakiri, bir günde iki defa doyurmak lâzımdır. Hepsine aynı gün yedirmek şart değildir. Bir fakiri hergün iki defa doyurmak üzere 60 gün veya hergün bir defa doyurmak üzere 120 gün yedirmek de olur. Yâhut, 60 fakirin herbirine, 1750 gr buğday veya un veya 3.5 kg arpa, kuru üzüm, hurma verir. Bunların kıymeti kadar ekmek, başka mal veya altın vermek veya bunları bir fakire 60 gün devamlı vermek de câiz olur. Kendisini doyurması için fakire kâğıt para da verilir. 60 günlüğü, bir fakire, bir günde toplu verse, bir günlük vermiş olur. 60 fakiri sabah, 60 başka fakiri de akşam doyurursa, sabah doyurduklarını akşam veya akşam doyurduklarını sabah, bir daha doyurmalıdır. Yâhut, bunlardan 60'ının herbirine, sadaka-i fıtr miktârı mal verir. Oruç tutabilenin fakirleri doyurması câiz değildir

.

İtikaf nedir

Sual: İtikaf nedir?

CEVAP

İtikaf, camiye girip ibâdetle meşgul olmak demektir. Ramazan-ı şerifte itikaf, sünnet-i müekkededir. Ancak itikaf, sünnet-i kifaye olduğu için bir mahallede birkaç kişi itikafa girerse, diğerlerinden bu sünnet sakıt olur. Bu bakımdan imkânı olanlar itikafa girmelidir! İtikaf eden kimse camide yiyip içer, yatar. Abdest için dışarı çıkabilir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(İtikafta olan, günahlardan uzaklaşır, her iyiliği işlemiş gibi sevaba kavuşur.)

(Bir devenin 2 sağımı kadar itikaf eden, bir köle azat etmiş gibi sevap kazanır.)

(Ramazanda on gün itikaf eden, 2 defa hac yapmış gibi sevap kazanır.)

Sual: Babam oruç tutarken, takvime göre değil, Kur’ana göre hareket ediyor. Siyah iplikle beyaz iplik birbirinden ayrılıncaya kadar yiyip içiyor. Ortalık ağardığı için şüpheleniyorum. Doğrusu nedir?

Bekara suresindeki, (Beyaz iplik siyah iplikten ayırt edilinceye kadar yiyip için) mealindeki 187. ayetindeki iplikler, gündüzün beyazlığı ile gecenin siyahlığıdır. Ayet-i kerimenin anlamı, (Gündüzün aydınlığı ile gecenin karanlığı, iplik gibi birbirinden ayrılıncaya kadar yiyip için) demektir. Bu ayeti kerimeyi duyan bir zat, (Ya Resulullah, ben gündüzün geceden ayrıldığını öğrenmek için yastığımın altına bir beyaz iplik ile bir siyah iplik koydum. Fakat gecenin bitişini yine de tespit edemedim.) dedi. Bunun üzerine, Peygamber efendimiz, (O iplikler, gündüzün aydınlığı ile gecenin karanlığıdır.) buyurdu. Eğer Peygamber efendimiz açıklamasa idi, beyaz ipliğin aydınlık, siyah ipliğin karanlık olduğunu nereden bilecektik? Kur’an-ı kerimden anladığımıza uyarak, gencin babası gibi, bilhassa bulutlu havalarda, daha ortalık karanlık diye, güneş doğana kadar yiyip içerdik.

Müslüman olan mütehassıs doktorlar, “Midesi alınanın oruç tutmasının hiç mahzuru olmaz. Aksine iyi olur. Bu ameliyatı geçirenlerde bağırsak, genişliyerek mide hâlini alır” diyorlar. O hâlde oruç tutmalıdır.

Sual: Oruç tutamıyacak kadar çok yaşlı veya iyi olmasından ümit kesilen hasta, oruç borcundan nasıl kurtulur?

Çok yaşlanıp, ölünceye kadar Ramazan orucunu veya kaza oruçlarını tutamıyacak ihtiyar ve iyi olmasından ümit kesilen hasta, gizli yiyip içmelidir! Hadis-i şerifte buyuruluyor ki: (Oruç tutamıyacak kadar yaşlı veya iyi olmasından ümit kesilen hasta fidye verir.) [Nesâî] Çok yaşlı olup oruç tutamıyan kimse, zengin ise, her günün orucu için fidye verir. Fakir olan fidye vermez, duâ eder.

Fidye olarak, hergün için bir fıtra miktarı un, hurma veya üzüm verilir. Mesela 30 gün oruç için 53 kg un veya 105 kg hurma veya üzüm verilmesi kâfidir. Yahut bu kadar unun kıymeti kadar altın veya gümüş para, tutulamıyan otuz gün orucun fidyesi olarak, bir veya birkaç fakire, Ramazanın başında veya sonunda verilebilir. Fakir, aldığı fidyeyi kendisi kullandığı gibi, başka birine de verebilir. Fidye verdikten sonra, oruç tutabilecek hâle gelen kimse, tutamadığı oruçlarını kaza eder. (Nehr-ül-fâık)

Hastalık, yaşlılık gibi bir özürden dolayı Ramazan orucunu tutamıyan zenginin, bu durumu ölünceye kadar devam etse, fakirlere yemek verilmesini vasıyet eder. Velîsi de, onun, tutamadığı her oruç için, fakire bir fıtra veya değerini verir. (Bedâyî)

Şeker hastalığının çeşitli tipleri vardır. Salih bir doktor, “oruç tutamaz” demişse, tutmaz, fidye verir.

Hasta, hastalığı artacak ise; hâmile veya süt veren kadın, zayıf olursa, oruç tutmayıp, iyi olunca kazâ eder.

Sual: Ramazanda bir kadının muayyen hâli zuhur ederse, yiyip içebilir mi? Muayyen hâli sona erince, yiyip içmesi günah olur mu?

Ramazan-ı şerifte, gündüz muayyen hâli sona eren kadın, birşey yiyip içmeden oruçlu gibi durur. Fakat oruçlu iken muayyen hâli zuhur eden kadın, oruçlu gibi durmaz, yiyip içebilir. Ancak oruçluların gözü önünde yememelidir! (R. Muhtâr)

Sual: Mâlikîyi taklîd eden bir kadının hayzı 13 veya 15 gün devam etse, on günden sonra, orucunu tutup namazını kılması gerekir mi?

Hayır, 10 günden sonra 15 güne kadar hayz devam ederse, bu 5 gün namaz kılmaz, oruç tutmaz. Daha sonra 10 günden sonraki kılamadığı namazlarını kaza eder. Hanefîde olsun, Mâlikîde olsun, hayz sebebiyle tutamadığı oruçların hepsini kazâ eder.

Sual: Kazâ orucum yoktur. Fakat bazı oruçlarım bozulmuş, kabûl olmamış diye, oruç tutarken kazâya niyet edilse, mahzûru olur mu? Kazâ orucum yoksa, bunlar nâfile olur mu?

Kazâsı olmayanın da kazâ namazı kılmasında, kazâ orucu tutmasında mahzûr yoktur. Kazâsı yoksa nâfile olur.

Sual: Oruca hesapla başlanılan yerlerde, yanlışlık olma ihtimâli olacağı için, bayramdan sonra kazâ orucu tutmak gerekir mi?

İki gün kazâ orucu tutmak gerekir. Çünkü büyük islâm âlimi seyyid Abdülhakîm Efendi hazretleri kuddise sirruh, (Böyle yerlerde bulunan müslümanların bayramdan sonra, dilediği zaman, kazâ niyeti ile, iki gün daha oruç tutmaları lâzımdır) buyurdu.

Sual: Devamlı şehirler arasında şoförlük yapanın, oruç tutmaması günâh olur mu?

İşi aksatacak zorluk yoksa, Ramazan-ı şerîfte oruç tutmak çok sevâbdır. Özürsüz oruç tutmamak büyük günâhtır. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:

(Şer'i ma'zeretsiz, Ramazanda bir gün oruç tutmıyan, bunun yerine bütün yıl boyu oruç tutsa, Ramazandaki o bir günkü sevâba kavuşamaz.) [Tirmizî]

Şu hâlde bir özür olmadan oruç yememelidir! Dînî bir özrü olanın orucunu kazâya bırakması câiz olur. Yolculukta sıkıntı olur, iş aksar veya kazâya sebep olacak bir durum olursa, orucu kazâya bırakmak câiz olur. Hadîs-i şerîfte, (Yolculukta [sıkıntı içinde] oruç tutmak takvâdan sayılmaz) buyuruldu. (Buhârî) [Yolculuk, sefer demek, 104 km'den uzak yere gitmek üzere yola çıkmaktır. Bunlardan daha kısa yola giden seferî olmaz. Burada takvâ daha çok sevâb kazanmak manâsındadır.]

Sual: Seferde oruç tutmak gerekmediği hâlde, Ramazan orucunu tutan nafile sevabı mı alır?

Oruç ile ilgili meseleler

Sual: Oruçla ilgili diğer hak mezheplerimizin hükümleri hakkında da bilgi verir misiniz?

Ramazan orucuna niyetin son vakti, Hanefî’de öğleye bir saat kalıncaya kadar, diğer üç mezhepte imsak vaktine kadardır. Üç mezhepte, Ramazan orucu için her gece niyet gerekir, Mâlikî’de ramazanın ilk gecesi bir ay oruca niyet sahihtir.

Şâfiî’de, kulak tabii menfez [delik] dir. Kulağa konan sıvı katı her şey, mideye girmiş gibi orucu bozar. Diğer üç mezhepte sadece ilaç konursa bozar. Şâfiî’de idrar yolu da tabii menfezdir. Buraya pamuk konsa bile orucu bozar. Diğer mezheplerde bozmaz. İğne vurulmak, dört mezhepte de orucu bozar.

Dişler arasındaki yemek kırıntısını yutmak Hanefî’de orucu bozmaz, diğer üç mezhepte bozar. Lavman Mâlikî’de orucu bozmaz, diğer üç mezhepte bozar. Unutarak yiyip içmek, üç mezhepte orucu bozmaz, Maliki’de bozar. Ramazanda oruçlu iken yiyip içene Hanefî ve Mâlikî’de kefaret gerekir, Şâfiî ve Hanbelî’de sadece kaza gerekir. Hanımı ile beraber olana dört mezhepte de kefaret gerekir.

Kan aldırmak Hanbelî’de orucu bozar, diğer üç mezhepte bozmaz. Abdest alırken, mübalağa etmeden boğaza su kaçarsa, Şâfiî ve Hanbelî’de oruç bozulmaz. Hanefî ve Mâlikî’de bozulur.

Ramazanda karı koca beraber olursa, Şâfiî ve Hanbelî’de kefaret kocanın üzerine olur, Hanefî ve Mâlikî’de ikisine de kefaret gerekir. Mâlikî’de oruçlu iken hanımını öpmek haram, diğer üç mezhepte haram değildir. Ancak cünüp olmak ihtimali varken öpmek mekruhtur.

Hanımın öpünce mezi gelirse üç mezhepte oruç bozulmaz, Hanbelî’de bozar.

Şâfiî ve Hanbelî’de, nafile oruç veya nafile namaza başlayan, tamamlamadan bozarsa, kazası vacip değil, Hanefî ve Mâlikî’de vaciptir.

Yalnız cuma günü oruç tutmak Hanefî ve Mâlikî’de caiz, Şâfiî ve Hanbelî’de mekruhtur. İmam-ı Ebu Yusuf da mekruh dedi. Bu bakımdan Hanefîler yalnız başına cuma günü oruç tutmamalıdır.

Kadir gecesi üç mezhepte ramazan ayı içinde, Hanefî’de ise bütün sene içindedir.

Sadaka-i fıtır, Hanefî’de Ramazan-ı şerifte verilir. Ramazandan önce ve bayramdan sonra da vermek caiz ise de, bayram namazından önce verilmiş olması daha çok sevaptır. Şâfiî’de Ramazandan önce, Mâlikî’de ve Hanbelî’de ise bayramdan önce verilemez. Hanefî’de nisaba ulaşanın fıtra vermesi vacip, diğer üç mezhepte, bir günlük yiyeceği olanın fıtra vermesi farzdır. Hanefî’de hanımın fıtrasını kocası vermez, diğer üç mezhepte vermesi lazımdır.

.İftar ne kadar geciktirilir

Akşam vaktinin girdiği kesin olarak biliniyorsa, önce hurma, su gibi birşey ile oruç açılır, sonra namaz kılınır.

Yemeği tezce yiyip, sonra namaz kılmak da caizdir. Ancak iftar sofrasında çeşitli yemekler olduğu için, akşam namazı gecikebilir. Namaz kerâhet vaktine girebilir. Bu bakımdan, önce namazı kılmak ve sonra yavaş yavaş yemeği yimek daha uygun olur.

Vaktin girdiği kesin belli değilse, önce namazı kılmak iyi olur. Çünkü daha sonra vaktin girmediği anlaşılırsa, namazı iâde etmek mümkündür. Fakat vakit girmeden oruç açılırsa, oruç bozulmuş olur. Telafisi de mümkün olmaz. Hadis-i şerifte, (İftarı acele edin) buyurulmuştur. (Hâkim) Acelenin son vaktinin, (Nûrül-izâh) ve diğer kitaplarda, yıldızlar görününceye kadar olduğu bildiriliyor. Bu da yaklaşık olarak, akşam vakti girdikten yarım saat sonradır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Yıldızlar görünmeden iftar eden, sünnetimle amel etmiş olur.) [İbni Hibbân]

.

İftar duası

İftâr duâsı, terâvîh kılmak gibi mühim sünnettir. Birkaç iftâr duâsı vardır. Meşhur olanı şöyle:
(Zehebezzama' vebtelletil urûk ve sebet-el-ecr inşâallahü teâlâ.) [Müjdeci Mektûblar]

(Bismillah velhamdülillah, allahümme leke sumtü ve alâ rızkıke eftartü ve aleyke tevekkeltü, sübhâneke vebi hamdike tekabbel minnî, inneke entessemî'ul alîm.)

.

Farklı Ramazan imsakiyeleri

Sual: Ramazan imsakiyelerindeki saatler neden değişiktir, aynı olması gerekmez mi?ü

Ramazan münasebetiyle çeşitli firmalar tarafından imsakiyeler dağıtılmaktadır. Dağıtılmakta olan bu Ramazan imsakiyeleri farklı farklıdır. Eğer imsak vaktinden sonra yiyip içilmeye devam edilirse, oruç tutulmamış olur. Bunun için imsak vaktinde yiyip içmeyi kesmek şarttır.

Bugün ülkemizde, iki çeşit imsakiye dağıtılmaktadır. Bir kısmı, yüz senedir kullanılmakta olup, doğruluğunda en ufak bir şüphe, tereddüt hasıl olmamış namaz vakitleri cetvelini aynen muhafaza eden takvimler; bir kısmı da, 1983'ten sonra, çok oruç tutuyoruz diyenleri susturmak gayesiyle, imsak vaktini uzatan takvimlerdir.

1983 yılından önce bütün takvimler aynı idi. Fakat 1983'ten itibaren Diyanet İşleri temkin vakitlerini kaldırdığından, böyle farklı iki durum ortaya çıkmıştır. 1983 tarihinden önceki takvimlerin yanlış olmadığını herkes kabul etmektedir. Bu hususta bir ihtilaf yoktur. Nitekim, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 30 Mart 1988 tarih ve 234-497 sayılı müftülüklere gönderdiği tamimde şöyle denilmektedir:

"1983 öncesi takvim ile yeni uygulama arasında sadece temkin farkı bulunmaktadır. Buna göre 1983 öncesindeki uygulama yanlış değildir."

Türkiye Gazetesinin Takvimi ve Fazilet takvimi ile diğer bazı takvimler, doğruluğunda ittifak olan 1983 öncesine göre hazırlanmaktadır. Diyanetin tamiminde bildirdiği gibi, 1983 yılından önceki uygulamaya göre hazırlanan takvimler ile bu takvimlere dayanılarak hazırlanan "Ramazan imsakiyeleri" yanlış değil, sadece temkinlidir. Temkin nedir, âlimler, bu temkini niçin koymuştur? Kısaca bunu da izah edelim:

Bir namaz vakti hesaplanırken, hesabı yapılan şehrin arazisinin yükseklik ve alçaklık, doğu-batı, kuzey-güney, genişlik gibi durumlarının göz önüne alınması gereklidir.

Ayrıca vakte tesir edecek atmosfer şartlarının da en anormal hâli düşünülerek, bütün bu şartların hepsini karşılayarak, vakti emniyet altında tutacak zamana, vaktin temkini denir. Bu vakit, ibadet vaktinin emniyeti bakımından zarurî olarak konulması şart olan bir zamandır. Temkinsiz yapılan ibadet, vaktin dışında yapılmış demektir.

Bilindiği gibi, namazları vaktinde kılmak şarttır. Birkaç dakika önce kılınsa namaz sahih olmaz. Oruç da böyledir. Güneş batmadan önce yiyip içilince, oruç sahih olmaz. Namazları vakit girdikten üç-beş dakika sonra kılmakta hiç mahzur yoktur. Güneş battıktan 5-10 dakika sonra orucu açmakta da mahzur yoktur. Hatta yıldızlar görülünceye kadar geciktirmek câizdir. Nûr-ül izâh şerhinde; "Bulutlu gecelerde, orucun bozulmasından korunmak için, ihtiyatlı davranarak oruç açmayı biraz geciktirmelidir. Yıldızlar görülmeden önce iftar eden acele etmiş olur" buyuruluyor.

Yeni takvimlerde, imsak vakti 10-15 dakika geciktirilmektedir. Böyle olunca, oruç tehlikeye sokulmaktadır. İmsak vaktinde eski cetvelleri esas alıp, yeni takvimlerden 10-15 dakika önce yiyip içmeyi kesmekte hiç mahzur yoktur. Hatta çok iyi olur , tedbirli ve temkinli hareket edilmiş olur. Tedbirsizlik ve temkinsizlik sebebiyle namaz ve oruçları ifsat etmemek lazımdır. İki takvim arasında fark, biri temkinli, öteki temkinsizdir.

Türkiye Gazetesi Takvimi, ehil kimseler tarafından, çok hassas bir şekilde hazırlanmıştır. Bu hususta takvimimizde her ay, "Mühim Tenbih" başlığı altında ikaz yapılmaktadır.

Mevcut takvimler içinde, Türkiye Gazetesi Takvimi ve bu takvim esas alınarak hazırlanan "Ramazan imsakiyeleri" temkinli olup, en uygun olanıdır

.

Hilal görülünce Ramazan başlar

Sual: Siz Ramazanın başlamasında hesaba göre hareket ediyormuşsunuz, doğru mu?

Gazetemizin Takvim Servisi, her sene Türkiyenin çeşitli yerlerinde hilali gözetliyor. Bunu da ilan ediyoruz. Hiçbir zaman hesapla bildirilen günden önce hilal görülmedi. 31 Ocakta şunları yazmıştık:

Hilalin görüleceği günü değil, doğacağı günü doğru olarak tesbit etmek mümkündür. Nitekim tesbit edilmiştir de. Fakat dinimiz, oruca başlamayı, bayram etmeyi hilalin doğmasına değil, hilalin görülmesine bağlamıştır. Hilal, ya hesapların gösterdiği günde veya bir gün sonra görülür, hesapta bildirilen günden önce doğmaz.

Bazıları, hesaba, takvime göre hareket ettiğimizi zannediyorlar. Hâlbuki hiçbir yazımızda, (Hesaba, takvime göre oruca veya bayrama başlanır) demedik. Aksine hilalin gözetlenmesinin şart olduğunu yazdık. Her sene de yazıyoruz.

Allahü teâlânın koyduğu nizamda eksiklikler, yanlışlıklar olmaz. Güneşin ve Ayın hangi saatte doğup, batacaklarını çok önceden hesapla bilmek mümkündür. Hesapla bildirilen vakitten önce doğup batmaz. Yeni ayın hilali hesapla bulunan zamanda doğar, fakat havanın bulutlu olması gibi sebeplerle bazan doğduğu gün görülmeyebilir. Ramazan ayını tesbit için hilali, yani gökte yeni ayı aramak ve Ayı görmek, eğer görülemezse, Şaban ayını otuz güne tamamlamak gerekir.

(Şaban ayının 29 çektiği hesap ile kesin olarak bilinse, gerçekten de 29 olarak çekse, Ramazanın girişini tesbit için hilal gözetlense, hilal doğduğu hâlde, hava bulutlu olduğu için görülemese, Şaban otuz gün olarak kabul edilir. Yine bunun gibi, Ramazan ayının 29 çektiği hesap ile kesin olarak bilinse, gerçekte de 29 çekse, hava bulutlu olduğu için Ramazanın 29unda hilal görülmese, Ramazanı otuza tamamlamak dinimizin emridir. Hadis-i şerifte, (Hilali görünce, oruç tutun, tekrar görünce orucu bırakın) buyuruldu.) [Meseleler]

Diyanet yetkililerinin yazılarının özeti şöyle idi: (Dinimiz, rüyeti yani hilalin görülmesi ile oruca başlanacağını emreder. Diyanet olarak, Ramazan hilalini gözetledik. Bugüne kadar, rasathanenin yaptığı hesaplara aykırı hiçbir sonuç tesbit edemedik. S. Arabistanla aramızdaki ayrılığın sebebi, onların hilali gözetlemeleri ve bizim de hesaplara göre hareket etmemiz değildir. Bu ülke, hilali gözetlemekle oruca başlamıyor, Amerikan almanaklarına göre hareket ediyor. Bir heyetle S. Arabistana gittik. (Gelin hilali birlikte gözetliyelim) dedik. Rabıta sekreteri Saffet bey, (Biz Amerikan denizcilerinin hesaplarına göre hareket ediyoruz) dedi. 6 kişilik bir heyetle Cebel-i Sefaya çıktık. Dürbün kullanmamıza rağmen hilali göremedik. Zaten hesaplara aykırı olarak görmek mümkün değildi. Akşam olunca, hilalin görüldüğünü, bayram edilmesi gerektiğini ilan edip milyonlarca müslümanın oruçlarını bozdurdular. Onların bu hareketleri, yalan veya yanlış bir beyana dayandığı muhakkaktır.)

Bu yazıda da, hesap değil, hilalin görülmesi esas alınmıştır. Biz de her sene (Hilal görülmeden oruca başlamayın, hilal görülmeden bayram etmeyin) diyoruz. (Hesaba göre hareket edin) demiyoruz.

Buna rağmen, (Türkiye Gazetesi hesaba göre hareket ediyor) diye iftira ettiler. Bu sene de, heyetler halinde hilali gözetledik, görüldüğü gün kamera ile canlı olarak yayınladık. Fakat fitnecilerin, necdilerin oyunu ortaya çıkınca çamur atmaya başladılar.

Fitnecilere hodri meydan diyorum: Buyurun birlikte hilali gözetliyelim. Kurban bayramı yaklaşıyor. Belki yine günü gelmeden hac yaptıracaklardır. Her gazeteden isteyen katılsın! Gözetleme yerleri önceden ilan edilsin! İsteyen vatandaşlar da katılsın. Türkiye ve dünyanın hangi yerlerinden gözetleneceği duyurulur. Böylece müslümanlar gününde bayram etmiş, fitnecilerin de yalanı meydana çıkmış olur. Necdiler darılacak diye teklifimize katılmayıp dışarıdan gazel okumaya devam edenlerin, Ramazan günü oruç bozduranların ve gününden önce hac yaptıranlara alet olanların samimiyetsiz ve mezhebsiz oldukları meydana çıkmış olur. Fitneci değilseniz, buyurun birlikte gözetliyelim!

Bid'at sahibi, yani itikadda Ehl-i sünnetten ayrılmış olan 72 fırkanın hepsi, her ibâdeti yaptıkları hâlde, adil değildirler. Çünkü, ya mülhid olarak, imanları gitmiş veya Ehl-i sünneti seb ediyorlar ki, bu da büyük günahtır. (Hadika)

Müslümanı seb ve kötülemek günahtır, adaleti yok eder, şahidliği kabul olmaz. (Dürr-ül-muhtar)

Türkiyedeki mezhepsizler Necdilerin mülhid oldukları, Nimet-i İslâm kitabının nikah bahsinde yazılıdır. Bunun için, Ramazan, bayram ve hac zamanının gelmesini anlamakta ve bütün din işlerinde, mülhidlerin, mezhebsizlerin sözlerine uymak caiz değildir. (Devamı var)

Dünkü yazımda hodri meydan diyerek hilali birlikte gözetleme teklifinde bulunduk. Biz hilali her sene gözetliyoruz. Hilali gözetlemeden dışardan gazel okuyanların veya gözetledikleri hâlde göremeyip de İngiliz uşağı Necdilerin yalanına itibar edenlere yazıklar olsun!

Birkaç kişi, telefon edip bizi hesaba uymakla suçladı. Yazı yazanlar da oldu. Türkiye Gazetesi ve TGRTyi hedef alıp (Hesaba itibar edilmez) dendi. Biz, hangi yazımızda veya hangi kitabımızda (Hesaba göre oruca başlanır ve bayram edilir) dedik? Kitaplarımızda ve gazetede her sene (Hilali gözetlemek şarttır) diye yazdık. Buna rağmen bizi hesaba itibar etmiş gibi göstermekteki asıl maksat nedir? Asıl maksat, İngiliz uşağı Necdilerin yalanına inanmamış, oyunlarına gelmemiş olmamızdır.

Bazılarına göre TGRT yanlış hesap yapmış, yanlış bilgi vermiş. Biz hesap yapmadık. Çarşamba günü gözetledik. Perşembe günü görünce, gökteki hilali canlı olarak gösterdik. [Ayın ikiye ayrılmasına, Şakk-ul-kamer mucizesine, gözleri ile gören Ebu Cehlin adamları inanmamıştı. Mason Abduh da ve çömezleri de tevil etmişti.]

Hilali gözetlemek farz-ı ayn değil, farz-ı kifayedir. Aynı manada vacip-i kifaye de denmiştir. Bazı müslümanlar gözetleyince diğerlerinden sakıt olur. Türkiye Gazetesi, her sene olduğu gibi, bu sene de hilali Türkiyenin çeşitli yerlerinde gözetlemiş ve diğer müslümanlardan bu ibâdet sakıt olmuştur.

Teleskop ve dürbün hilalin çıplak gözle görmesini kolaylaştırır. Önce rahat görebilmek için bu aletlerle hilal aranır, bulunursa çıplak gözle de bakılır. Görülürse ertesi günün, ayın ilki olduğu anlaşılır. Hesap işi de böyle faydalıdır. Hilalin semada ne kadar kalacağı, hangi dakikalarda, dünyanın nerelerinden görüleceğini gösterir. Hesabın, teleskobun faydası inkar edilemez. Yoksa hesaba göre bayram ilan edilmez.

Necdiler, önce Türkiye Gazetesi ve TGRTnin gözetleme yapmadığını, hesaba göre hareket ettiğini söyleyip, (Hesapçılar yanlış yoldadır) diyerek hilali gözetliyenlere hakaret ediyor. Yani peşin olarak bizim hesaba göre hareket ettiğimizi söylüyor, sonra veryansın bizi suçluyor. Ne insafsızlık bu. Yıllardır hilal gözetlemeye çok defa ben de katıldım. Gördüğümüz zaman gazetede ilan ettik. Bizlere inanmayıp da Nimet-i İslâmda mülhid denilen Necdilere körü körüne nasıl inanıyorlar ki? Hâlbuki dinimizde bid'at ehline ve mülhidlere inanılmaz.

(Ramazan ve bayramın, hilali görmekle değil de, takvime göre başlatıldığı yerlerde, oruca ve bayrama hakiki zamanlarından bir gün önce başlanılmış olabilir. Ramazanın başlaması, dinin emrine uygun olmuyor. Ramazanın ilk ve son günü tutulan oruçlar, Ramazana rastlasa bile, şüpheli olduğu için bayramdan sonra iki gün kaza orucu tutmak gerekir.)

Evet Necdilerin avukatlığını yapan biri, gazetemizdeki bu ifadeleri aynen aldığı hâlde, utanmadan hâlâ bizim hesaba itibar ettiğimizi, gözetleme yapmadığımızı yazıyor.

Necdiler, yine iftira olarak (TGRT ve Türkiye Gazetesi, Diyanet İşleri ile işbirliği halinde...) diyorlar. Çarşamba günü gözetledik, göremedik. Perşembe günü gördük. Diyanetin ve Rasathanenin hesabı bizim gözetlememize denk gelmişse, onların bize uyduğu veya bizim onlara uyduğumuz anlamı çıkar mı?

Necdiler, (Türkiye Gazetesi ve TGRT, yıllardır, Diyanetin hesaplarına yanlış diyordu. Şimdi şip şak anlaşıverdiler) diyerek hep Türkiye Gazetesini suçlamaya çalışıyor. Biz hiçbir zaman hesaba yanlış demedik. Bilgisayar asrında hesaba yanlış denemez.150 yıldır uygulanan namaz vakitlerini değiştirdiler. Âlimlerin koydukları temkin vaktini kaldırdılar. Böylece eski uygulamaya göre, vakti girmeden namaz kılınmaya başlandı. Biz de, hesabın değil, temkin vaktini kaldırmanın yanlış olduğunu söyledik. Diyanetin takvimi temkinsiz, bizimki temkinlidir. Yetkili biri çıksa, namazlar tehlikeye girdiği için yine temkini koysa, bizimle mi anlaşmış olur, yoksa Diyanet işleri eski uygulamasını devam ettirmiş mi olur?

(Ramazanda Necdilere uymuyanlar, hacda niçin koyun gibi teslim oluyorlar?) diyenler oldu. Medinedeki Necdi polis (Şefaat ya Resulallah demek şirktir) diyerek, elindeki copla Resulullahın kabr-i şerifini ziyaret edenlere vuruyor. Orada dayak yememek için gizli ziyaret ediliyor. Hilali her sene gözetlediğimizi bilen okuyucularımız, hacca gidince, telefon edip hilali görüp görmediğimizi soruyorlar. Genel olarak bir gün sonra Arafata çıkıyorlar. Koyun gibi teslim olmıyanlar da vardır.

Bu sene de Zilhicce hilalini gözetleme yerlerini önceden ilan edeceğiz. Necdilere körükörüne inananları ve bu işte samimi olanları davet ediyoruz. Bir basın toplantısı yaparak canlı yayın ile dünyaya duyuralım. NOT: Necdi, İngiliz casuslarının oyununa gelip Arabistanda Ehl-i sünneti yıkan sapıklara verilen addır.

.

Vaktin girmediği yerlerde namaz ve oruç

Sual: Almanya'da müslümanların kimi, yatsı ve sabahın vakti girmiyen yerlerde cemâ'atle nâfile namaz kılıyor, kimi kazâ kılıyor. Doğrusu nedir? Oruçlarını nasıl tutarlar?

Bazı kusurlardan dolayı müslümanların bölünmesi doğru değildir. Müslümanlık, birlik dînidir. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:

(Allahü teâlâ bir topluluğu magfiret ederse, onların içinden birini ayırıp magfiret etmemekten hayâ eder.) [Ebû Şeyh]

(Şeytan, insanın kurdudur. Sürüden ayrılan koyunu kurt yakaladığı gibi, şeytan da İslâm topluluğundan ayrılanı yakalar. Sakın ayrılmayın, câmi ve cemâ'atlerde bulunun!) [Tirmizî]

İmâm-ı Rabbânî hazretleri, Rûm sûresinin 32. âyet-i kerîmesini açıklarken, (Her fırka, doğru yolda olduğunu sanarak sevinmektedir) buyuruyor. Kur'ân-ı kerîmde, (Allahın ipine sarılın) buyuruluyor. Allahın ipinden maksat, cemâ'attir. Cemâ'at da fıkh ve ilim sahiplerinin yoludur. Fıkh âlimlerinden bir karış ayrılan sapıtır. (Tahtâvî)

Kur'ân-ı kerîmde, beş vakit namazın vakitleri, çeşitli âyet-i kerîmelerde bildirildiği hâlde, "Beş vakit namaz" tabîri geçmez. Bunun hikmetlerinden birisi de, kutuplara yakın yerlerde, beş vakit namazın hepsinin vaktinin girmemesidir. Şâfiî âlimlerinin çoğuna göre, yatsı ve sabah namazının vakti girmiyen yerlerde bu namazlar, vakitleri giren en yakın bölgeye kıyâs edilerek kılınır.

Hanefî âlimlerinin çoğuna göre de, vakit girmediği için bu iki namaz farz olmaz. Nitekim, ayakları olmıyan kimse için abdestin farzı dört değil, üçtür. Biri sâkıt olmuştur. Bulunmıyan ayaklar yerine vücûdun başka yerini yıkamak gerekmez.

Zengin, islâmın beş şartını da yapmakla mükellef iken, fakire zekât vermek ve şartları yoksa, hacca gitmek de farz değildir. Şu hâlde îfâ bakımından, islâmın şartı zengine göre beş iken, fakire göre üç olmaktadır. Fakire de, (Sen islâmın beş şartını yapmaya mecbursun) denilemez. Çünkü onda zenginlik şartı yoktur. Muayyen özrü on gün devam eden bir kadın, her ay on gün namaz kılmaz. Çünkü namaz kılmak için hadesten tahâret şartı mevcut değildir. Özürden kurtulunca kazâ etmesi de emredilmemiştir. Kısa gecelerde şafak kaybolmadan fecrin tulû ettiği memleketlerde, yatsı ve vitrin vakitleri girmediği için bu namazları kılmak lâzım değildir. (Ni'met-i Islâm)

Vakit girmedikçe, namaz farz olmaz. Nitekim Sadrüddîn Bürhan-ül eimme hazretleri, (Vakti girmediği için yatsı namazı size farz olmaz) diye fetvâ vermiştir. Şems-ül-eimme Hulvânî hazretleri, (Vakit girmiyen yerlerde yatsı namazı kazâ olarak kılınır) diye fetvâ vermiştir. Ancak daha sonra, bu fetvâyı duyan Harezm'de Şeyh-i Kebir Bakkâli hazretleri, (Vakit girmiyen yerlerde yatsı namazı farz olmaz) diye fetvâ verdi. İmâm-ı Hulvânî hazretleri bu fetvâ üzerine, Şeyh-i Kebir hazretlerine, (Beş vakit namazdan birini kaldıran kimse, kâfir olmaz mı?) diye sordurunca, Şeyh-i Kebir hazretleri de, (Dirsekleri ile birlikte elleri veya aşık kemikleri ile birlikte ayakları olmıyan kimse için abdestin farzı kaçtır?) dedi. Daha sonra, (İşte bir abdest uzvu noksan olana abdestin farzı, dört değil, üç olduğu gibi, namaz vakitlerinden bazısı girmiyen yerdeki müslümanlara, sadece vakti giren namazlar farzdır) buyurdu. Bu cevap karşısında, İmâm-ı Hulvânî hazretleri, hakkı teslîm edip, önceki fetvâsından rücû etti. Hanefîde vakit, namazın hem şartı hem de, sebebi olduğu için, sebep bulunmayınca, ya'nî vakit girmeyince, o namaz farz olmaz. Vakit girmeden de kılınmaz. Kazâ etmek de gerekmez. Fakat ba'zı âlimlere göre bu iki namazı kılmak farzdır. İhtiyâta riâyet etmek çok iyi olur. Bu bakımdan bu iki namaz, (Vaktine yetişip de kılamadığım yatsı veya sabah namazının farzını kılmaya) diye niyet edilerek kılınmalıdır. Bu iki namazı, vakitlerinin başladığı en son günün vakitlerinde kılmak iyi olur.

Seferî olanın, dört mezhebde de oruç tutması farz değildir. Kutuplara ve Ay'a giden müslüman, seferî ise oruç tutmaz. Geriye dönünce kazâ eder. Ramazan ayı gelince, oruç tutmak farz olur. Bu bakımdan gündüzleri çok uzun olan yerlerde ikâmet eden bir müslüman, oruca saat ile başlar, saat ile bozar. Vakitleri normal teşekkül eden en yakın bölgelere kıyâs edilir. O hâlde gündüzleri çok uzun olan yerde yaşıyan müslümanlar, gündüzü böyle uzun olmıyan bir şehirdeki müslümanların zamanına uyarak oruçlarını tutarlar. (Dürer)

.

Orucu açıkta yemenin zararı

Sual: “Allahın bildiği kuldan saklanmaz” diyerek açıktan oruç yiyenler oluyor. Günah değil midir?

Günahı, açık da, gizli de işlemek caiz olmaz. Fakat nefsine, şeytana uyarak günah işleyen, günahını gizlemelidir! Günahı gizlemek birkaç yönden faydalıdır:

1- Eğer günâhlarımız açığa çıkmamışsa sevinmelidir! Cenâb-ı Hak, (Günâhı gizleyin) buyuruyor. Peygamber efendimiz de sallallahü aleyhi ve sellem buyurdu ki:
(İnsan günâhını dünyada gizlerse, Allahü teâlâ da, Kıyâmette, bu günâhı kullarından saklar.) [Müslim]

2- Allahü teâlâ açıktan, çekinmeden günâh işleyenlere daha çok buğzeder. Fakat üzülerek günâhını gizliyenleri, gizlediği için affedebilir. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:

(Bir günâha düşen, günâhını gizlesin! Allahü teâlânın örtüsünü onun üzerinde bulundursun!) [Müslim]

3- Günâh işlerken halktan olsun utanmalıdır! Başkasını kendi hakkında konuşturmamak, gıybetini ettirmemek için günâhı gizlemelidir! Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:

4- Kötü örnek olmamak, başkalarının da günâh işlemesine cesâret vermemek için günâhı gizlemelidir! Böyle sebeplerden dolayı günâhı gizlemeli, gizli de olsa günâh işlemekten sakınmalıdır! Çünkü günâhlar öldürücü zehirdir. Îmânı olan günâh işlemekten çok korkar. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: (Mü'min, günâhını dağ gibi görür, üzerine düşeceğinden korkar. Münâfık ise, günâhını, burnuna konmuş, hemen uçacak bir sinek gibi görür.) [Buhârî]

.

Günahkarın orucu

Sual: Bazıları, (Namaz kılmıyan veya açık gezen veya başka günah işliyen bir kimse, boşuna oruç tutmamalıdır) diyor. Günahkâr olan hiçbir ibadet yapamaz mı? Namaz kılan günah işlemez mi?

Bazı kimseler, “Ya, dinimizin bütün emirlerini yapıp, bütün yasaklarından kaçınmak veya hiçbirini yapmamak lazım olduğunu” söyliyerek, “Ya hep, ya hiç” diyorlar. Bu, çok yanlıştır. İnsanın, birkaç günah işliyorum diye, diğer günahları da yapması lazım olmaz. Hem oruç tutup, hem de günah işliyen kimse, oruç tutmakla hâsıl olan büyük sevaba kavuşamaz. Fakat ahirette niçin oruç tutmadın diye hesaba çekilmez. Oruç borcunu ödemiş olur. Hatta orucun bereketiyle diğer günahlardan da kaçma imkânı olur.

(Bütün günahlara tevbe edip, hepsinden kaçmak büyük nimettir. Bu yapılamazsa, bazı günahlara tevbe etmek de nimettir. Bunların bereketiyle, belki bütün günahlara tevbe etmek nasip olur. “Bir şeyin bütünü ele geçmezse, hepsini de kaçırmamalı” buyuruldu.) [C.2, m.66]

Namazın dînimizdeki yeri, oruca göre daha mühim ise de, bir kimseye namaz kılmadığı için, (oruç da tutma) denmez. Aksine, (Namaz kılamıyorsan, orucu bâri terketme) denir. Namaz kılmamakla büyük bir günâha giren kimse, oruç tutmazsa günâh miktarı daha da çok artar.

Birkaç günâha müptelâ olan kimse, birinden vazgeçmek isterse, ona, (Diğerlerini bırakmadığına göre bu günâha da devam et) denmez. Günâh miktarı ne kadar azaltılırsa o kadar iyi olur. Allahtan korkup bir günâhtan vazgeçmek îmân alâmetidir. Hadîs-i şerîfte buyuruluyor ki: (Ömründe bir defa Allahı anan veya O'ndan korkan müslüman, Cehennemden çıkar.) [Tirmizî]

Günâh işliyen, oruç tutuyor veya zekât veriyorsa, (Aman bunları bâri bırakma) demelidir! Bu ibâdetleri de yapmazsa, dinden tamamen uzaklaşabilir. Korkutmaktan çok, müjdeleyici olmak lâzımdır. Hadîs-i şerîfte buyuruluyor ki: (Rahmet-i İlâhîden ümit kestirip dinden nefret ettirenlere, la'net olsun! Kolaylaştırınız, güçleştirmeyiniz!) [Şir'a]

Bir genç, Peygamber efendimize, (Şu üç günâhı bırakamıyorum) dedi. O üç günâh, yalan, zinâ ve içki idi. Resûlullah efendimiz, (Bu üç günâhtan yalanı benim için bırak) buyurdu. O genç, kabûl edip gitti. Daha sonra, diğer iki günâhı işlemek isteyince, (Bu günâhları işleyip Resûlullahın karşısına çıkınca, "Ben işlemedim" desem yalan söylemiş olurum. Eğer işlediğimi söylersem, beni cezâlandırır) diye düşündü. Diğer iki günâhtan da vazgeçip sâlih kimselerden oldu. (Şir'a)

Kelime-i şehâdeti dil ile söyleyip kalb ile de tasdik eden müslümandır. Günâh işliyen, müslümanlıktan çıkmaz. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: (Cebrâil aleyhisselâm, "Ümmetine müjde ver ki, şirk üzere ölmiyen Cennete girer" dedi. Ben, "Zinâ ve hırsızlık eden de mi Cennete girer" diye üç defa sordum. "Evet, zinâ ve hırsızlık eden de Cennete girer" dedi. Daha sonra, "İçki içse de yine Cennete girer" dedi.) [Buhârî][Bu günâhların cezâları çekildikten sonra ancak o zaman Cennete girilir.]

Bu müjdeler, insanı günâh işlemeye sevk etmemelidir! Her günâh, kalbi karartır, insanı küfre sürükler ve ebedî Cehennemde kalmaya sebep olabilir. Allahın gazâbı günâhlar içinde saklıdır. Onun için her günâhtan kaçınmalıdır. Belâm-ı Bâûrâ, çok ibâdet eden büyük bir âlim iken, bir günâh yüzünden kâfir oldu. Günâh işleyen hemen tevbe etmelidir! (K.Saâdet)

.“Allaha ve Resulüne” uymak

Sual: Bir diş tabibi hanım, (Unutarak da yense, oruç bozulur. Çünkü bozulmaz diye bir âyet yok) ve (oruç kefareti diye bir şey yoktur) diyor. Bir husus Kur’anda bulunamazsa sünnete bakılmaz mı? Bu hanımefendiye nasıl cevap vermeli?

Bir kimsenin, kendi uzmanlık sahasının dışında bir uzman gibi konuşması elbette uygun olmaz. Diş tabibi bu hanım, âyetleri, hadisleri diş çeker gibi, hem de morfinsiz, çekip atıyor. Önce bahsettiği âyete bakalım: Müşrikler, (Eğer öldükten sonra dirilmek var ise, dünyada şerefli olduğumuz gibi ahirette de şeref bizim olur, müslümanlardan daha iyi yaşarız) diyorlar. Allahü teâlâ da, Kalem suresinin 35. Âyetinde (Biz müslümanları mücrimlerle bir tutar mıyız?) buyuruyor. 37. Âyetinde ise, kâfirlere (Yoksa size inmiş bir kitap mı var da, oradan bunları okuyorsunuz) buyuruyor. Tabibe hanım, kâfirler için inen bu âyeti müslümanlara uygulamaya çalışıyor. Kur’an-ı kerimin çeşitli yerlerinde, (Yalnız Allaha uyun) denmiyor, (Allaha ve Resulüne uyun) buyuruluyor. Sonra Resulullaha uymak Allaha uymaktan farklı değildir. (O, [Resulullah] vahyedilenden başkasını söylemez.) buyuruluyor. (Necm 3)

Bu âyet-i kerime Peygamber efendimizin din hakkında bildirdikleri Allahü teâlânın vahyettiğinden başka olmadığını bildirmektedir. Ayrıca, (Peygamber size neyi verdiyse [neyi emretmişse] onu alın, neyi yasakladıysa ondan da sakının.) buyurulmaktadır. (Haşr 7)

Demek ki Allahü teâlânın Kur’anı kerimde açıkça bildirmediği hususlar var ki, (Peygamberin emrettiklerini yapın, yasakladıklarından sakının) buyuruluyor. Mesela namazları nasıl kılacağımızı Kur’andan bulamayız. Kaç rekat olduğunu da bulamayız. Hangi rekatta neleri okuyacağımızı da bulamayız. Yanılırsak, ne yapacağımızı da bulamayız. Nerede buluruz? Peygamber efendimiz namazı nasıl kılmışsa öyle kılarız. Hangi rekatlarda neleri okumuşsa veya neleri okuyun buyurmuşsa öyle yaparız. Yanılma secdesini de onun bildirdiği gibi yaparız. Orucu bozan ve bozmayan çok şey vardır. İğne orucu bozar mı, hayz halinde oruç tutmak gerekir mi? Orucun farzları nelerdir? Bunları Peygamber efendimizden öğreniriz. Biz Peygamber efendimizin emrine uyarsak, başka bir kitaptan mı okumuş oluruz? Sünnetler Kur’andan başka değildir. Allahü teâlâ, Resule uymamızı emrediyor. Allahın bu emrine uymamız niye anormal karşılanır ki? Dârimi’nin bildirdiği hadis-i şerifte, Allahın emri ile, Cebrail aleyhisselam, Kur'an-ı kerimi getirdiği gibi, açıklaması olan sünneti de getirmiştir. Hadis-i şerifte de, (Peygamberin haram kılması, Allahın haram kılması gibidir.) buyuruluyor. (Tirmizî)

Tabibe hanım, (Unutarak da yense, oruç bozulur. Çünkü bozulmaz diye bir âyet yok) diyor. Âyette olmayanlar sünnet ile bildirilmiştir. Peygamber efendimiz buyuruyor ki:

(Oruçlunun unutarak yiyip içtiği Allah'ın ona gönderdiği bir rızıktır. Kaza gerekmez.) [Dâre Kutnî]

(Oruçlu iken unutarak yiyip içen, orucuna devam etsin, Çünkü onu Allah yedirip içirmiştir.) [Buhârî, Müslim, Tirmizî, Nesâî]

Âyetleri herkes kendine göre yorumladığı için 72 sapık mezhep meydana çıkmıştır. Peygamber efendimizin açıklamasına uyulsa idi, bu ayrılıklar olmazdı. Ayrılıklar, Peygamber efendimize uyulmamaktan ileri gelmektedir. Herkes Peygamber efendimizin açıklamasını esas alsa, ayrılık olmaz.

Tabibe hanım, (oruç kefareti diye bir şey yoktur) diyor. Ramazan orucunu, kasten bozana kefaret lazım geldiği din kitaplarının hepsinde yazılıdır. Kütüb-i sitte isimli meşhur altı hadis kitabından Buharî, Müslim, Ebu Dâvud, Tirmizî ve Nesâî’de mevcuttur. Hz. Ebu Hüreyrenin rivâyet ettiği hadis-i şerif şöyledir: Bir kimse, (Helak oldum ya Resulallah) dedi. Peygamber efendimiz, ne olduğunu sordu. O da Ramazan orucunu kasten bozduğunu söyledi. Peygamber efendimiz, bir köle azad etmesini bildirdi. Kölesi olmadığını bildirince, aralıksız iki ay oruç tutmasını emretti. Bunu da yapamıyacağını bildirince, fakir doyurmasını bildirdi. Demek ki oruç kefareti varmış.

.Oruç tutmamayı mubah kılan özürler

Ramazan-ı şerifte, oruç tutmak çok sevaptır. Özürsüz oruç tutmamak büyük günahtır. Hadis-i şerifte, (Özürsüz, Ramazanda bir gün oruç tutmayan, bunun yerine bütün yıl boyu oruç tutsa, Ramazandaki o bir günkü sevaba kavuşamaz.) buyuruldu. Ama dini bir mazeret varsa oruç tutmamak günah olmaz. Oruç
tutmamayı mubah kılan özürler şunlardır:

1- Hastalık. Hasta olan veya oruç tutunca hastalığı artan kimse, oruç tutmaz veya tutuyorsa bozabilir. Hastaya bakan da, hasta hükmündedir. Hastaya bakmak için sıkıntıya girerse, oruç tutmayabilir.

2- Sefer: 104 km uzağa giden kimse, 15 günden az kaldığı yerde seferi olur. Yolculukta sıkıntı olur, iş aksar veya kazaya sebep olacak bir durum olursa, orucu kazaya bırakmak caiz olur. Hadis-i şerifte, (Seferde, sıkıntı içinde oruç tutmak iyilik sayılmaz) buyuruldu.

3- Gebe ve emzikli olmak: Kendine veya çocuğuna bir zarar gelecekse, gebe ve çocuk emziren kadın oruç tutmaz. Hadis-i şerifte, (Allahü teala, gebe ve emziklinin orucunu tehir etti.) buyuruluyor. Çocuğu emziren kadın, ister kendi çocuğunu emzirsin, isterse başkasının çocuğunu emzirsin hüküm aynıdır.

4- Açlık ve susuzluk: Kendisine şiddetli açlık ve susuzluk meydana gelen kimse, ölüm tehlikesi varsa veya aklı gidecekse yahut hastalanıp bir zarara uğrayacaksa, orucunu bozabilir.

5- İhtiyarlık: Çok yaşlı kimse, oruç tutamayacak halde ise, oruç tutmaz, iyileşme ihtimali de yoksa, tutamadığı günler için fidye verir. 30 günün fidyesi 53 kg. undur.

6- İkrah: Birisi oruç tutana, (Orucunu bozmazsan seni öldürürüm veya bir uzvunu keserim) diye tehdit etmişse, dediğini yapmaya gücü yetiyorsa, ve blöf yapmıyorsa, oruçlunun orucunu bozması mubah olur.

Oruç çeşitleri

Sual: Ramazandan sonra her ay oruç tutmak isteyen hangi günler tutmalıdır?

Her ay hiç değilse 3 gün oruç tutmak çok iyidir. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:

(Her [kamerî] ayda 3 gün oruç tutmak, bütün yılı oruçla geçirmek gibi sevâbdır.) Buhârî]

(İbrâhim aleyhisselâm, her ayda 3 gün oruç tuttu. Allahü teâlâ da ona ömür boyu oruç tutmuş gibi sevâb verdi ve ömür boyu sanki yiyip içmiş gibi kuvvet, zindelik verdi.) [Beyhekî]

(Hz.Ebû Hüreyre de, (Resûlullah her ay 3 gün oruç tutmamı söyledi) dedi. (Buhârî)

(Her ay 3 gün oruç tutan, yılın tamamında oruç tutmuş gibi olur.) [Müslim]

"Eyyâm-ı biyd" denilen kamerî ayların 13, 14 ve 15. günleri de tutmak iyi olur. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:

(Ayda 3 gün oruç tutan, ayın 13, 14 ve 15. günlerinde tutsun!) [Nesâî](Her ay, eyyâm-ı biyd'de oruç tutan, yılın tamamında oruç tutmuş gibi olur.) [Nesâî]

.Şevval ayında oruç

Her zaman oruç tutmak sevâbdır. Hadîs-i şerîfte, (Oruç, Cehennem ateşinden koruyan bir kalkandır) buyuruldu. Bu ayda tutulan orucun da çok sevâbı vardır. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:

(Ramazanda orucunu tutup, ardından Şevvâl ayında da 6 gün oruç tutan, anasından doğduğu günkü gibi günâhsız olur.) [Taberânî]

(Ramazan orucu ile şevvâl ayında da 6 gün oruç tutan, bir yıl oruç tutmuş sayılır. Kur'ân-ı kerîmde "Bir iyilik yapana on katı verilir" buyuruldu.) [I.Mâce]

(Ramazan ayı orucu on aya, Ramazandan sonra tutulan altı gün oruç da iki aya mukabil olur ki, böylece bir sene oruç tutma sevâbına kavuşulur.) [Ibni Huzeyme]

Bazı âlimler, bu 6 gün orucun vakit geçirmeden, bayramdan sonra hemen tutulmasının iyi olacağını bildirmişlerdir. Hadîs-i şerîfte de buyuruldu ki:

(Ramazan bayramından sonra peşpeşe altı gün oruç tutan, senenin tamamında oruç tutmuş gibi olur.) [Taberânî]

Bazı âlimler de, Şevvâl ayının her on gününde iki gün oruç tutmanın daha uygun olacağını bildirmiştir. Demek ki bu oruçları peşpeşe tutmak câiz olduğu gibi, aralıklı tutmak da câizdir.

.Oruç Allah rızası için tutulur

Sual: "Okulu bitirsem iki sene oruç tutacağım" dedim. Fakat "Allah rızası" için demediğim için oruç tutmam gerekir mi?

Oruç, zaten Allah rızası için tutulur. Onunu için oruç tutmak gerekir. (Dürer)

Sual: Ramazanda oruç tutarken ağır hastalanan kimseye su vermek câiz midir?

(Oruçlu iken vefât edene, kıyâmete kadar oruç tutmuş gibi sevâb yazılır.) [Deylemî]

Ramazan-ı şerîf hâricinde ölüm hâlindeki oruçlu hastalara, su vermek müstehâbdır. (Sefer-i âhiret)

.Oruçlu iken hastalanana su vermek

Sual: Ramazanda oruç tutarken ağır hastalanan kimseye su vermek câiz midir?

(Oruçlu iken vefât edene, kıyâmete kadar oruç tutmuş gibi sevâb yazılır.) [Deylemî]

Ramazan-ı şerîf hâricinde ölüm hâlindeki oruçlu hastalara, su vermek müstehâbdır. (Sefer-i âhiret)

.Namaza kalkamıyanın oruç adaması

Sual: Sabah namazına kalkamayanın her defa için bir gün oruç tutmayı adaması caiz midir?

İhtiyacı olan eşyadan ve borçlarından fazla olarak zekât nisabı kadar malı, parası bulunan Müslümanın fıtra vermesi vacip olur. Nisaba malik değilse fıtra vermesi vacip olmaz. Fakat vermesi iyidir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Ramazan orucu, gökle yer arasında durur. Sadaka-i fıtr verilince yükselir.)

(Sadaka-i fıtr, oruçlunun, uygunsuz sözlerinden meydana gelen günahları temizler.)

(Sadaka-i fıtr, zenginlerinize bir tezkiyedir. Fakirleriniz de verirse, Allahü teâlâ onlara daha çoğunu verir.) [Tezkiye, temize çıkarma, temizleme demektir.]

Diğer üç mezhebde, bir günlük yiyeceği olanın fıtra vermesi farzdır. Hadis-i şerifte, (Sadaka-i fıtrı, küçük büyük, zengin fakir herkesin vermesi gerekir.) buyuruldu. Dinen zengin olmıyan herkes, fıtra, zekât alabilir. İhtiyacı olan eşya ve borçlarından fazla olarak, zekât nisabı kadar malı, parası bulunan müslümanın, fıtra vermesi vacip olur. Fıtra, zekât alması, haram olur. Fıtra nisabına katılacak malın ticaret için olması şart olmadığı gibi, elinde bir yıl kalmış olması da gerekmez

Halk arasındaki zenginlikle, dinin bildirdiği zenginlik farklıdır. Nisap miktarı malı veya parası olmayan bir kimse, fakir demektir. Evi olmıyan, kirada oturan bir kimse nisap miktarı paraya, altına veya ticaret malına sahip ise dinen zengin sayılır, böyle bir kimsenin zekât vermesi gerekir ve zekât alması caiz olmaz.

Ticaret için olmayan malların zekâtı verilmez. Gelirleri nisaba dahil edilir.

Nisaba malik olmayan herkes fakir sayılır, zekât alabilir. Nisaba malikse fıtra vermesi vacip olur.

Asgari maaş alan bir kimse, borçları çıktıktan sonra, nisaba malik ise, zengin sayılır, fıtra vermesi gerekir. [Nisap, 96 gr altın veya bu değerde para, ticaret malı demektir.]

Sadaka-i fıtr, Ramazan-ı şerifte verilir. Ramazandan önce ve bayramdan sonra da vermek caiz ise de bayram namazından önce verilmiş olması daha çok sevabdır. Şafiîde Ramazandan önce verilmez. Bayramdan sonraya da bırakılmaz. Hastalık gibi herhangi bir özürden dolayı oruç tutamıyan kimsenin de, zengin ise fıtra vermesi gerekir.

Sadaka-i fıtrın miktarı her yıl değişmez. Fıtra olarak yarım sa buğday veya un, yahut bir sa arpa, hurma veya kuru üzüm verilir. Yarım sa ölçek, ihtiyatlı olarak 1750 gramdır. Bir sa ise 3500 gramdır. Bu miktarlar kıyamete kadar hiç değişmez. Fıtra olarak, ya bizzat buğday, un, arpa, hurma veya kuru üzüm verilir. Yahut değeri kadar altın veya gümüş verilir. Buğday, un ve diğerlerini vermek güç olursa, bunların kıymeti kadar, ekmek veya mısır verilebilir.

Hastalık gibi herhangi bir özürden dolayı oruç tutamıyanın, zengin ise sadaka-i fıtr vermesi gerekir.

.Kışın kaza etmek

Mübârek ramazân ayının fazîleti

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Bugün, ayların sultânı olan mübârek "Ramazân ayı"nı idrâkle şereflendik. Peygamber Efendimiz, bir hadîs-i şerîflerinde buyurmuştur ki: "Bir kimse, Ramazân ayında oruç tutmayı farz [ya'nî vazîfe] bilir ve orucun sevâbını, Allahü teâlâdan beklerse, geçmiş günâhları affolur." [Sahîh-i Buhârî] Bu hadîs-i şerîften anlaşılıyor ki, orucun Allahü teâlânın emri olduğuna inanmak ve sevâp beklemek lâzımdır. Günün uzun olmasından ve oruç tutmanın güç olmasından şikâyet etmemelidir. Hattâ günün uzun olmasını ve oruç tutmayanlar arasında güçlükle oruç tutmayı, fırsat ve ganîmet bilmelidir. Resûlullah (aleyhis-salâtü ves-selâm), "Ramazân ayı gelince, Cennet kapıları açılır. Cehennem kapıları kapanır ve şeytânlar [zincire] bağlanır" buyurmuşlardır. Ramazân-ı şerîfte, oruç tutmak çok sevâbdır. Özürsüz oruç tutmamak büyük günâhtır. Hadîs-i şerîfte, "Özürsüz, Ramazânda bir gün oruç tutmayan, bunun yerine bütün yıl boyu oruç tutsa, Ramazândaki o bir günkü sevâba kavuşamaz" buyurulmuştur. (Tirmizî) AÇIKTAN ORUÇ YİYENLER!.. Dînî bir mazeret varsa, oruç tutmamak yani orucu Ramazân ayında tutmayıp başka bir aya tehir etmek günâh olmaz. Açıktan oruç yiyen bir kimse, bu aya hürmet etmemiş olur. Namaz kılmayanların da, oruç tutmaları ve harâmlardan kaçınmaları gerekir. Ramazân ayında oruç tutmak hakkında birçok hadîs-i şerîf vardır. Bu hadîs-i şerîflerde buyuruluyor ki: "Ramazân bereket ayıdır. Allah bu ayda, günâhları bağışlar, duâları kabûl eder. Bu ayın hakkını gözetin. Ancak Cehenneme gidecek olan, bu ayda rahmetten mahrûm kalır." [Taberânî] "Oruçlu çirkin konuşmasın. Birisi kendisine sataşırsa, "Ben oruçluyum" desin." [Buhârî] "Ramazân orucu farz, terâvîh namazı ise sünnettir. Bu ayda oruç tutup, gecelerini de ibâdetle geçirenin günâhları affolur." [Nesâî] "Ramazân ayında âilenizin nafakasını geniş tutun. Bu ayda yapılan harcama, Allah yolunda yapılan harcama gibi sevâptır." [İbn-i Ebi'd-dünyâ] "Oruçlunun susması tesbîh, uykusu ibâdet, duâsı makbûl, ameli de çok sevâbdır." [Deylemî] İslâm âlimlerinin büyüklerinden olan İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh) buyuruyor ki: "Ramazân-ı şerîf ayında kılınan nâfile namaz, yapılan zikir, verilen sadaka ve diğer bütün nâfile ibâdetlere ihsân edilen sevâb, başka aylarda yapılan farzlara verilen sevâblar gibidir. Bu ayda yapılan bir farz, başka aylarda yapılan yetmiş farz gibidir. Bu ayda, bir oruçluya iftâr verenin günâhları affolur; Cehennemden âzâd olur. O oruçlunun sevâbı kadar, ayrıca buna da sevâb verilir. O oruçlunun sevâbı da hiç azalmaz. Bu ayda, emri altında bulunanların işlerini hafîfleten, onların ibâdet etmelerine kolaylık gösteren âmirler de affolurlar, Cehennemden âzâd olurlar. Resûlullah, bu ayda, esîrleri âzâd eder, her istenilen şeyi verirdi. Bu ayda ibâdet ve iyi iş yapabilenlere, bütün sene, bu işleri yapmak nasip olur. Bu aya saygısızlık edenin, günâh işleyenin bütün senesi, günâh işlemekle geçer. Bu ayı fırsat bilmelidir. Elden geldiği kadar ibâdet etmelidir. Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmalıdır. Bu ayı, âhıreti kazanmak için bir fırsat bilmelidir. Kur'ân-ı kerîm Ramazân ayında indi. Kadir gecesi, bu aydadır. Ramazân-ı şerîfte, iftârı erken yapmak, sahûru geç yapmak sünnettir. Resûlullah, bu iki sünneti yapmaya çok önem verirdi. İftârda acele etmek ve sahûru geciktirmek, belki insanın aczini, yiyip içmeye ve dolayısıyla her şeye muhtaç olduğunu göstermektedir. İbâdet etmek de zâten bu demektir. MÜSLÜMANLAR AFFOLUR... Hurma ile iftâr etmek sünnettir. İftâr edince, "Zehebe'z-zama' vebtelleti'l-urûk ve sebete'l-ecr inşâallahü teâlâ" duasını okumak, terâvîh kılmak ve Kur'ân-ı kerîmi hatmetmek önemli sünnetlerdir. Bu ayda, her gece, Cehenneme girmesi gereken, binlerce Müslümân affolur, âzâd olur. Bu ayda, Cennet kapıları açılır. Cehennem kapıları kapanır. Şeytânlar, zincirlere bağlanır. Rahmet kapıları açılır." [Allahü teâlâ, bu mübârek ayda, hepimize, râzı olduğu, beğendiği yolda bulunmayı ve bu ayın şânına yakışacak şekilde kulluk yapmayı nasip eylesin.]

20.07.2012

Oruç tutmanın hem rûha hem de bedene faydaları

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Şükredenlere çok mükâfât verilecektir. Şükür, İslâmiyet'e uymak demektir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri; "Ramazân ayında yapılan nâfile ibâdetlere verilen sevap, başka aylarda yapılan farzlara verilen sevap gibidir. Bu ayda yapılan bir farz, başka aylarda yapılan yetmiş farz gibidir. Bu aya saygısızlık edenin, bu ayda günâh işleyenin bütün senesi günâh işlemekle geçer" buyurmaktadır. O hâlde, bilhâssa Ramazân ayında, günâh işlemekten daha çok sakınmak gerekir. Cuma günü yapılan ibâdetlere de kat kat sevap verilir. Cuma günü işlenen günâhlar da iki kat yazılır. Kıymetli günlerin değerini bilmeye çalışmalıdır. "ORUÇ BANA MAHSÛSTUR" Orucun diğer ibâdetlere göre sevâbı daha fazladır. Hadîs-i kudsîde, "Her iyiliğe, on mislinden 700 misline kadar sevap verilir. Fakat oruç bana mahsûstur, onun mükâfâtını ben veririm. Çünkü kulum, benim için şehvetini ve yemesini-içmesini bırakmaktadır" buyuruldu. (Buhârî) Her iyiliğin sevâbını Allahü teâlâ verdiği hâlde, orucun sevâbı için, "Ben veririm" buyurmasının hikmeti vardır. "Oruç bana mahsûstur" demekle ona özel bir şeref vermiştir. Başkaları oruç yerken, oruç tutmak daha sevaptır. Hadîs-i şerîfte, "Oruçlunun yanında oruçsuzlar yiyince, melekler, oruçluya duâ ederler" buyuruldu. (Tirmizî) Orucun vücûda zarar verdiğini söyleyenlere i'tibâr etmemelidir. Çünkü oruç tutmanın faydaları pek çoktur. Bir hadîs-i şerîf meâli şöyledir: "Oruç iç organları inceltir. Eti eritir ve Cehennem ateşinden uzaklaştırır. Gözlerin görmediği, kulakların işitmediği ve hiç kimsenin hâtırına-hayâline gelmeyen Allah'ın ni'metleri ancak oruç tutana nasip olur." [Taberânî] VÜCUT MUKAVEMET KAZANIR... Şüphe yok ki, Allahü teâlâ, insanlara, kullarına zararlı olan bir şeyi emretmez. Tıp uzmanları diyorlar ki: Oruçlu kimselerde adrenalin ve kortizon hormonları kana daha kolaylıkla karışmaktadır. Bu hormonlar, tesîrlerini kanserli hücreler üzerinde de göstermektedir. Böylece bu hormonlar kansere karşı bir çeşit kalkan rolünü oynamakta, yani kanser hücrelerinin çoğalmasını önlemektedir. Oruç tutan bünye, âdetâ bakıma girer, iç organları saran yağlar erir, vücûdun zindeliği artar, direnme gücü kazanır, mide, böbrek, şeker, kalb ve karaciğer hastalıklarına karşı mukâvemeti artar. Kişi oruçlu iken, karaciğer 3-5 sâat istirâhat eder, gıdâ depolama işine bir müddet ara vermiş olur. Bu arada, korunma sistemini güçlendirici globülinleri hâzırlar. Midedeki kaslar ve salgı ifrâz eden hücreler, oruç müddetince birkaç sâat dinlenir. Kan hacmi de azaldığı için tansiyon düşerek kalb râhatlar. Gıdâ artıkları iyi yakılmayınca, damarları yıpratır. Yakılmayan yağlar, damarları daraltır, damar sertliği denilen râhatsızlığa sebep olur. Akşama doğru vücutta gıdâ hemen hiç kalmaz. Yani bütün gıdâlar yakılmış olur. Bu bakımdan bazı hastalıklara oruç tutmak iyi gelmektedir. Oruçlu iken vücûdun diğer organlarında da dinlenme olur. Az yemek ve oruç tutmak, vücûdun sıhhati için önemlidir. Zekât, malın kiridir. Zekât veren, malını kirden koruduğu gibi, oruç tutan da vücûdun zekâtını ödemiş, hastalıklardan onu korumuş olur. TOK, ACIN HALİNİ BİLMEZ Oruç, yalnız aç ve susuz kalmak değildir. Orucun, sabır, şükür, nefis terbiyesi gibi diğer ibâdetlerle de irtibâtı vardır. Az yiyenin vücûdu sıhhatli olur. Hadîs-i şerîfte; "Oruç tutan sağlıklı olur" buyuruldu. (Taberânî) Açlık, günâh işleme arzûsunu kırar, kötülük etmeye mâni olur. Her zaman tok olan şefkatsiz ve merhametsiz olur. Tok, acın hâlini bilmez. Çok yiyen sert ve katı kalpli olur. Hadîs-i şerîfte; "Çok yiyip içmekle kalbinizi öldürmeyin" buyuruldu. (İmâm-ı Gazâlî) Çok yiyen çok su içer. Çok su içen çok uyur. Çok uyuyanın ömrü uyku ile geçtiği için, o kişi, dünyâ ve âhiret kazancından mahrûm kalır. [Allahü teâlâ, dâimâ, rızâsına uygun ameller yapmayı nasip buyursun.]

21.07.2012

Ramazân ayı, ayların şâhıdır...

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Bilindiği gibi ibâdetler üç kısımdır: 1- Beden ile yapılan ibâdetler (Namaz ve Oruç gibi), 2- Mal ile yapılan ibâdetler (Zekât, Sadaka-i Fıtır ve Kurbân gibi), 3- Hem beden, hem de mal ile yapılan ibâdetlerdir (Hac ve Umre gibi). İbâdet, Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmaktır. Allahü teâlânın rızâsı da, yapılmasını kesin olarak emrettiği farzları yerine getirmekte ve yasak ettiği harâmlardan kaçınmaktadır. Orucun farzı üçtür. Bunlar: 1- Niyet etmek. 2- Niyeti, ilk ve son vakitleri arasında yapmak. 3- İmsâk vaktinden güneşin batmasına kadar olan zaman içinde, orucu bozan her şeyden sakınmaktır. Ramazân oruçları ile nâfile oruçlara niyetin ilk vakti, güneş battıktan sonra başlar. Son vakti ise, ertesi günü öğleye bir sâat kalıncaya kadardır. Kazâ ve keffâret oruçlarında ise, akşamdan imsâk vaktine kadardır. NİYET EDERKEN... Ramazânda oruca niyet ederken, akşamdan imsâk vaktine kadar, "Yarın oruç tutmaya", imsâktan sonra ise "Bugün oruç tutmaya" denir. Yanılıp yanlış söylense de, oruç tutulacak gün bilindiği için mahzûru olmaz. Ramazânda bir aylık oruca toptan niyet edilmez, her gün ayrı ayrı niyet etmek farzdır. Gece yatarken yemeği yiyip veya yemek yemeden niyet edilse, sonra gece uyanınca, sahûra kalkınca yemek yemekte mahzûr yoktur. Akşam yemeği yerken niyet etmek iyi olur. Niyetten sonra da, imsâk vaktine kadar yiyip içmekte mahzûr yoktur. Ramazânda, "Yarın dişim ağrımazsa oruç tutarım, ağrırsa tutmam" diye, akşamdan, şüpheli şekilde niyet edilse, böyle şüpheli niyet ile oruç tutmak sahîh olmaz. Allahü teâlâ, Ramazân-ı şerîfin her gecesinde üç defa buyurur ki: "Benden bir şey isteyen var mıdır? İstediğini vereyim. Tevbe eden var mıdır? Tevbesini kabûl edeyim. İstiğfâr eden var mıdır? Mağfiretime kavuşturayım." Allahü teâlâ, Ramazân-ı şerîfin her gününde, iftâr vaktinde, kendilerine azap edilmesi gereken milyonlarca kişiyi Cehennemden azâd eder. Cuma günü ve gecesi olunca da, her sâatte azap edilmesi gereken bin kerre bin [milyon] kişiyi Cehennemden âzâd eder. Ramazân-ı şerîfin son günü olunca, o gün Ramazân-ı şerîfin ilk gününden son gününe kadar Cehennemden âzâd ettiklerinin toplamı kadar kimseyi Cehennemden âzâd eder. [Aslında bu hadîs, uzun bir hadîstir; biz ancak bu kadarını nakledebildik.] SİNİRLERE HÂKİM OLMAK... Sinir sistemimizin vücuttaki yeri çok mühimdir. Dil sinirleri felç olan kimse konuşamaz. Bacaktaki sinirler felç olursa, insan yürüyemez. Sinirimizin bozulması nisbetinde hayâtımız, az veya çok tehlike içindedir. Siniri bozuk kimse, huzûrsuz olur, sabredemez. Cemiyetteki kavgaların, cinâyetlerin çoğu sinirli olmaktan, sabredememekten ileri gelmektedir. "Oruç sabrın, sabır da îmânın yarısıdır" hadîs-i şerîfi, oruç tutanın sabırlı olduğunu bildirmektedir. (Ebû Nuaym) Böylece orucun îmândan olduğu da görülmektedir. İmânlı olan da, îmânının kuvvetine göre suç ve günâh işlemez. Sinirine hâkim olur. Her şeyin bir zekâtı vardır. Vücûdun zekâtı ise oruçtur, açlıktır. Oruç tutarak aç kalanın arzûları kırıldığı için, sabretmesi kolay olur. Oruç tutan aç durur. Aç durmak iyidir: Aç duranın basîreti açılır; anlayış kâbiliyeti artar. Hadîs-i şerîfte, "Aç duranın idrâki artar, zekâsı açılır" ve "Tefekkür, ibâdetin yarısı, az yemek ise tamâmıdır" buyurulmuştur. (İmâm-ı Gazâlî) Çok yiyen çok uyur, çok uyuyanın da ömrü boşa geçmiş olur. Çok yiyen sarhoş gibi olur, dimâğı yorgunlaşır. Zekâsı, zihni dumûra uğrar. Açlık, kalpte incelik doğurur. Hadîs-i şerîfte, "Az yiyenin içi nûrla dolar ve Allahü teâlâ, az yiyip içen ve bedeni hafîf olan mü'mini sever" buyuruldu. (Deylemî) Açlıkta arzûlar kırılır, nefsimiz uysallaşır, serkeşliği kalkar. Çok yemek, gafleti doğurur. Azgın bir atı zaptetmek zor olduğu gibi, çok yedirmekle azan nefsi zaptetmek de zordur. Açlıkla terbiyesi kolaylaşır. Bir hadîs-i şerîf meâli şöyledir: "İnsan kalbi tarladaki ekin, yemek ise yağmur gibidir. Fazla su ekini kuruttuğu gibi, fazla gıdâ da kalbi öldürür." [İmâm-ı Gazâlî]

27.07.2012

Mübârek ramazan ayına kavuşmak üzereyiz...

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

İslâmın beş şartından [ilk üçü olan kelime-i şehâdet getirmek, namaz kılmak ve zekât vermekten sonra] dördüncüsü, mübârek Ramazân ayında, her gün oruç tutmaktır [Bilindiği üzere beşincisi de hacca gitmektir.]

Oruç tutmak, Müslümânlara, Peygamber Efendimizin Mekke-i mümerremeden Medîne-i münevvereye hicretinden onsekiz ay sonra, Şa'bân ayının onuncu günü, Bedir gazâsından da bir ay önce farz kılındı.

"Ramazân", sözlük ma'nâsı i'tibâriyle "yanmak" demektir. Çünkü bu ayda oruç tutan ve tevbe edenlerin günâhları yanar, yok olur.

Peygamber Efendimiz, bir sene, Medîne-i Münevvere'deki Mescid-i Nebevîlerinde, Şa'bân-ı muazzam ayının son günü îrâd buyurdukları bir hutbelerinde şöyle buyurmuşlardır:

"MÜ'MİNLERİN RIZKI ARTAR"

"Ey müslümanlar! Üzerinize öyle büyük bir ay gölge vermek üzeredir ki, bu aydaki bir gece -ki bu Kadir gecesidir- bin aydan hayırlıdır, daha faydalıdır. Allahü teâlâ, bu ayda, her gün oruç tutulmasını emretti. Bu ayda, geceleri terâvîh namazı kılmak da sünnettir.

Bu ayda, Allah için ufak bir iyilik yapmak, başka aylarda, farz yapmak gibidir. Bu ayda, bir farz yapmak, başka aylarda yetmiş farz yapmak gibidir.

Bu ay, sabır ayıdır. Sabredenin gideceği yer Cennet'tir. Bu ay, iyi geçinmek ayıdır.

Bu ayda mü'minlerin rızkı artar. Bir kimse, bu ayda, bir oruçluya iftâr verirse, günâhları affolur. Hak teâlâ, onu Cehennem âteşinden âzâd eder. O oruçlunun sevâbı kadar, ona sevâp verilir."

Resûlullahın (aleyhisselâm) bu hutbesini dinleyen Eshâb-ı kirâm (radıyallahü anhüm) dediler ki:

"Yâ Resûlallah! Her birimiz, bir oruçluya iftâr verecek, onu doyuracak kadar zengin değiliz. Bu büyük sevâptan biz mahrûm mu kalacağız?"

Resûlullah (aleyhisselâm), Eshâbına şöyle cevap verdi:

"Bir hurma ile iftâr verene de, yalnız su ile oruç açtırana da, biraz süt ikrâm edene de, bu sevâp verilecektir. Bu ay, öyle bir aydır ki, ilk günleri rahmet, ortası afv ve mağfiret ve sonu Cehennem'den âzâd olmaktır. Bu ayda, emri altında olanların vazîfesini hafîfletenleri Allahü teâlâ affedip Cehennem âteşinden kurtarır." [Bu hutbenin devâmını inşâallah yarınki makâlemizde zikredelim.]

Resûlullah Efendimiz (aleyhisselâm) bir hadîs-i şerîfinde de: "Ramazân ayı gelince, Cennet kapıları açılır. Cehennem kapıları kapanır ve şeytânlar bağlanır" buyurmuştur.

ORUÇ HER DÎNDE VARDI

Âdem aleyhisselâmdan beri oruç tutulurdu. Yani daha önceki ümmetler de oruç tutarlardı. Nitekim Kur'ân-ı kerîm'deki oruçla ilgili âyetlerde [Bakara, 183-185], bu ibâdetin daha önceki milletlere de farz kılındığı belirtilmektedir.

Hattâ aslı hak bir dîne dayanmayan, bâtıl, bozuk inançlarda da oruca benzer ibâdetler görülmektedir. Bu ibâdetler, daha önce o bölgelerde yaşamış Hak Peygamberlerden kalmış olabilir. Bozula bozula bugünkü hâle gelmiştir.

[Alfabetik olarak zikredecek olursak] Asurlular ve Babilonya'da oruca büyük önem verdikleri bilinmektedir.

Amerika'da Azteklerin ve Peruluların oruç tuttukları, hattâ Aztekler'de ibâdetin büyük bir kısmının riyâzetten ibâret bulunduğu belirtilmektedir.

Brahmanizm'de mahallî ayların onbirinci ve onikinci günlerinde oruç tutmak gelenek hâline gelmiştir. Brahmanlar hasta ve yaşlıları dahî oruçtan muâf tutmaz, hattâ bazıları nefsânî arzûlarını yenmek için onbeş gün kadar oruç tutarlar.

Budizm'de oruç daha önemlidir. Gâyeye ulaşabilmek için konulan esâslardan biri, iki ayda bir oruç tutmaktır. Kurtuluş ancak arzûları terk etmekle mümkündür; bunun da bilinen ve en çok kullanılan şekli oruç tutmaktır.

Eski Mısırlılarda orucun genellikle dînî bayramların yanında yer aldığı görülmektedir.

Güney Asya'daki Hint dînlerinde oruç sıkı bir terbiye vâsıtası olarak hâlâ görülmektedir. Hinduizm'de oruç genellikle nefsi tezkiye için senenin muayyen günlerinde ve bayramlarda tutulur. Duâ ve ibâdetle geçirilen günlerde çoğunluk yemek yemez, bütün geceyi kutsal kitaplarını okuyarak geçirirler. Oruç daha çok, bazı besinleri yememe yani bir nevi perhîz şeklindedir. Bazı günlerde ise sâdece kadınlar oruç tutarlar.

Romalılar ve Eski Yunanlıların da diğer milletler gibi, oruca önem verdikleri ve ictimâî felâketlerden kurtulabilmek için oruç tuttukları bilinmektedir...

05.07.2013

Ramazan ayında yapılacak dört şey

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Peygamber Efendimiz, dünkü makâlemizde baş tarafını zikrettiğimiz hutbelerinin devâmında şöyle buyurmuşlardır:

"Bu ayda şu dört şeyi çok yapınız! Bunun ikisini Allahü teâlâ çok sever. Bunlar, 'Kelime-i şehâdet söylemek' ve 'istiğfâr etmektir.' İkisini de, zâten her zaman yapmanız lâzımdır. Bunlar da, 'Allahü teâlâ'dan Cennet'i istemek' ve 'Cehennem âteşinden O'na sığınmaktır.' Bu ayda, bir oruçluya su veren bir kimse, kıyâmet günü susuz kalmayacaktır."

Sevgili Peygamberimiz, "Sahîh-i Buhârî"de zikredilen bir hadîs-i şerîfinde de şöyle buyurmuştur:

"Bir kimse, Ramazân ayında oruç tutmayı farz bilir [vazîfe bilir] ve orucun sevâbını, Allahü teâlâdan beklerse, geçmiş günâhları affolur."

Bu hadîs-i şerîften anlaşılıyor ki, orucun Allahü teâlânın emri olduğuna inanmak ve sevap beklemek lâzımdır. Günün uzun olmasından ve oruç tutmanın güç olmasından şikâyet etmemek şarttır. Günün uzun olmasını, oruç tutmayanlar arasında güçlükle oruç tutmayı, fırsat ve ganîmet bilmelidir.

AYLARIN EN KIYMETLİSİ

Câbir bin Abdillah (radıyallahü anhümâ) hazretlerinin haber verdiği bir hadîs-i şerîfte de, Peygamber Efendimiz şöyle buyurmuştur:

"Allahü teâlâ benim ümmetime, Ramazân-ı şerîfte beş şey ihsân eder ki, bunları hiçbir peygambere vermemiştir:

Ramazân ayının birinci gecesi, Allahü teâlâ mü'minlere rahmet eder. Rahmet ile baktığı kuluna hiç azap etmez.

İftâr zamanında, oruçlunun ağız kokusu, Allahü teâlâya, her kokudan daha güzel gelir.

Melekler, ramazânın her gece ve gündüzünde, oruç tutanların affolmaları için duâ ederler.

Allahü teâlâ, oruç tutanlara, âhırette vermek için, Ramazân-ı şerîfte Cennet'te yer tayin eder.

Ramazân-ı şerîfin son günü, oruç tutan mü'minlerin hepsini affeder. Yani ramazan ayının tamâmını oruçlu geçirenleri affeder."

İslâm âlimlerinin büyüklerinden İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyurmuştur ki:

"Ramazân-ı şerîf ayında yapılan nâfile namaz, zikir, sadaka ve diğer bütün ibâdetlere verilen sevaplar, başka aylarda yapılan farzlara verilen sevaplar gibidir. Bu ayda yapılan bir farz, başka aylarda yapılan yetmiş farz gibidir. Bu ayda, bir oruçluya iftâr verenin günâhları affolur; Cehennem'den âzâd olur. O oruçlunun sevâbı kadar, ayrıca buna da sevâb verilir. O oruçlunun sevâbı da hiç azalmaz.

Bu ayda, emri altında bulunanların işlerini hafîfleten, onların ibâdet etmelerine kolaylık gösteren âmirler de affolurlar; Cehennemden âzâd olurlar.

Resûlullah, bu ayda, esîrleri âzâd eder, kendisinden istenilen her şeyi verirdi. Bu ayda ibâdet ve iyi iş yapabilenlere, bütün sene, bu işleri yapmak nasip olur.

Bu aya saygısızlık edenin, günâh işleyenin bütün senesi, günâh işlemekle geçer. Bu ayı fırsat bilmelidir. Elden geldiği kadar ibâdet etmelidir. Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmalıdır.

Bu ayı, âhıreti kazanmak için fırsat bilmelidir. Kur'ân-ı kerîm ramazân ayında indi. Kadir gecesi, bu aydadır..."

FIRSATI KAÇIRMAMALI

Bu ayı, âhıreti kazanmak için fırsat bilip, elden geldiği kadar ibâdet etmeli, Allahü teâlânın râzî olduğu işleri yapmalıdır.

Allahü teâlânın gazabına sebep olabilecek bütün kötülüklerden, harâmlardan sakınmak, îmân, ibâdet bilgilerini, harâmları öğrenmek, kul haklarından sakınmak, varsa helâlleşmek, günâhlardan tevbe etmek lâzımdır.

Her şeyden önce, i'tikâdı düzeltmelidir. Ehl-i Sünnet âlimlerinin bildirdikleri i'tikâdı öğrenmek ve buna göre inanmak lâzımdır. İ'tikâd düzgün olmazsa, tutulan oruçların, yapılan diğer ibâdetlerin bir fâidesi olmaz.

Çünkü i'tikâdı bozuk olanların, muhakkak Cehennem'e gidecekleri hadîs-i şerîfte bildirilmiştir. Bunun için, Ehl-i Sünnet âlimlerinin yazdıkları ilmihâl kitaplarını alıp okumalı, doğru îmânı öğrenmeli, ibâdetleri yapmalı, harâmlardan sakınmalıdır.

Allahü teâlâ, şartlarına uygun yapılan tevbeleri kabûl edeceğini va'detmiştir. Böyle mübârek günleri, ayları fırsat bilip, çok çok tevbe-istiğfar etmeli, affedilmek için, Cenâb-ı Hakk'a yalvarmalıdır.

Sonra ibâdetleri, harâm ve helâl olanları öğrenmeli ve bunlara göre ibâdet yapmaya çalışmalıdır. Kıymetli zamanlarda bu bilgileri okumak, öğrenmek, nâfile namazlardan ve diğer bütün nâfile ibâdetlerden çok daha kıymetlidir...

06.07.2013

Oruçta dikkat edilecek bazı hususlar...

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Takvîmlere göre 9 Temmuz 2013 Salı günü Ramazân ayı başladı. Bugün hicrî-kamerî takvîme göre, 4 Ramazânü'l-mübârek 1434 Cuma. Ramazân ayının gecesinin bereketi ayrı, gündüzünün bereketi de ayrıdır. [Bu vesîle ile, değerli okuyucularımızın, asîl milletimizin ve bütün Müslümânların ramazân aylarını cândan tebrîk ediyoruz.]

Bilindiği gibi, orucun farzı üçtür: 1- Orucun farzlarından birincisi niyet etmektir. 2- Niyeti, ilk ve son vakitleri arasında yapmak, 3- İmsâk vaktinden güneş batıncaya kadar orucu bozan her şeyden sakınmak.

NİYETİN VAKTİ

Peki, oruca niyetin vakti ne zaman başlar? Hanefî mezhebinde, Ramazânda ve nâfile oruçlarda niyetin vakti, güneş battıktan sonra başlar. Son vakti ise, ertesi günü "dahve-i kübrâ" vaktine kadardır. ["Dahve-i kübrâ" vakti, şer'î gündüzün yani imsâk vaktiyle akşam vakti arasındaki zamanın yarısıdır. Bu vakit, Türkiye'de öğleye 60-70 dakîka kadar kalan zamandır.]

Hanefî mezhebine göre, kazâ ve keffâret oruçlarında, akşamdan imsâk vaktine kadar niyet edilebilir. Diğer 3 mezhepte ise [Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelî mezheplerinde], bütün oruçlarda, ancak imsâk vaktine kadar niyet edilebilir.

Bunları ifâde ettikten sonra, bugün mühim bir konuyu ele almak istiyoruz. Malum oduğu üzere imsâk vakitleriyle ilgili bazı takvimler arasında farklılıklar bulunmaktadır. Sahurda yeme-içmeyi tâm olarak ne zaman kesmeliyiz konusu çok önemli bir konudur.

İmsâk vakti, yatsı namazının vaktinin bittiği, yeme-içmenin bitirilip oruca başlandığı zamandır. Sabâh namazı vaktinin de başladığı zamandır. [Sabâh namazının, imsâkten 20 dakîka sonra kılınması ihtiyâtlıdır.]

İmsâk, gecenin bitimi, yiyip-içmenin yasak olduğu vaktin başlamasıdır. İmsâk vaktinden önce yiyip-içmeyi kesmelidir. Yiyip-içmeye ezân okununcaya kadar devâm etmemelidir. Ezân geç okunursa, suçu müezzine bulmak, insanı sorumluluktan kurtarmaz.

Burada, önemine binâen bir husûsu belirtelim:

1982 yılına kadar Türkiye'de bütün takvîmler aynı idi. Ama 1983 yılından sonra, Diyânet İşleri Başkanlığı tarafından, temkîn vakitleri kaldırıldı; bu sebeple bazı takvîmlerde farklılık meydâna geldi.

İbâdetlerde dâimâ ihtiyâtlı davranmak lâzım. Oruçta böyle davranıldığı gibi, namaz vakitlerinde de namazın vaktinin girdiğinden emîn olmak lazımdır.

[Türkiye ve Fazîlet Takvîmleri gibi, eski sistemi (1983 öncesindeki namaz vakitlerini) hiç bozmayan takvîmler de var. Yeni sisteme uyanlar da var. Burada ihtiyâtlı olan hangisidir? denilecek olursa, eski takvîmlere göre oruca başlamak, yeni takvîmlere göre ise namazı kılmaktır. Yeni takvîmlerdeki imsâk vaktinden 20 dakika önce yeme-içmeyi kesmekte dînen hiçbir mahzûr yoktur. Kezâ yeni takvîmlere göre sabâh namazını kılmakta da herhangi bir mahzûr söz konusu değildir.]

NASIL NİYET EDİLİR?

Ramazânda bir aylık oruca toptan niyet edilmez, her gün ayrı ayrı niyet etmek farzdır. Ramazânda oruca niyet ederken, akşamdan imsâk vaktine kadar "Niyet ettim Allah rızâsı için yarın oruç tutmaya", imsâk vaktinden sonraysa "Bugün oruç tutmaya" denilir. Yanılıp yanlış söylense de, oruç tutulacak gün belli olduğu için mahzûru olmaz.

Gece yatarken yemeği yiyip veya yemek yemeden niyet edilse, sonra gece uyanınca, sahûra kalkınca, daha önce niyet edilmiş olsa da, imsâk vaktine kadar yemek yemekte mahzûr yoktur. Akşam yemeği yerken niyet etmek iyi olur.

Peki, Ramazânda gece niyet etmeyi unutan ne yapmalı? Öğleye bir sâat kalıncaya kadar niyet edebilir. Zâten sahûra kalkmak bir nevi niyettir, oruç tutmak niyetiyle yatmak da niyettir, sahûra kalkılmasa da oruca niyet edilmiş olur.

Bunların hiçbiri olmasa da, sabâha kadar uyuyakalsa, sabâhleyin de niyet edebilir. Güneş doğduktan sonra da niyet edebilir. Hattâ Dahve vaktine kadar da niyet edebilir.

Öğleye kadar uyuyakalsa veya unutarak niyet etmese, Hanefî'de orucu sahîh olmaz, ama böyle istisnâî durumlarda, Hanefî mezhebindeki İmâm Züfer'in kavline uyarak öğleden sonra niyet etse veya hiç niyet etmeden oruç tutsa, tuttuğu oruç yine sahîh olur...

12.07.2013

Oruç tutmamayı mubâh kılan özürler

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Ramazân-ı şerîf ayında, özürsüz oruç tutmamak büyük günâhtır. Hadîs-i şerîfte, "Özürsüz olarak Ramazânda bir gün oruç tutmayan, bunun yerine bütün yıl boyu oruç tutsa, Ramazândaki o bir günkü sevâba kavuşamaz" buyurulmuştur. (Tirmizî)

Oruç tutmamayı mubâh kılan özürler nelerdir? diye bir suâl sorulabilir? Şunlardır:

1- Hastalık: Hasta olan veya oruç tutunca hastalığı artacak olan kimse, oruç tutmaz veya tutuyorsa bozabilir. Hastaya bakan da, hastaya bakmak için sıkıntıya girerse, oruç tutmayabilir.

2- Sefer: 104 km uzağa giden kimse, 15 günden az kaldığı yerde seferî olur. Yolculukta sıkıntı olur, iş aksar veya kazâya sebep olacak bir durum olursa, orucu kazaya bırakmak câiz olur. Hadîs-i şerîfte, "Seferde sıkıntı içinde oruç tutmak, takvâ sayılmaz" buyuruldu. (Buhârî)

3- Gebe ve emzikli olmak: Kendine veya çocuğuna bir zarar gelecekse, gebe ve emzikli kadın oruç tutmaz. Hadîs-i şerîfte, "Allahü teâlâ, gebe ile emzikli kadınlara, oruç tutmamaları için ruhsat verdi, oruçlarını tehîr etti" buyuruluyor. (Ebû Dâvûd, Tirmizî, Nesâî)

Emzikli kadın, kendi çocuğunu veya başkasının çocuğunu emzirse de hüküm aynıdır.

4- Açlık ve susuzluk: Kendisinde şiddetli açlık ve susuzluk meydâna gelen kimse, ölüm tehlikesi varsa veya aklı gidecekse yahut hastalanıp bir zarara uğrayacaksa orucunu bozabilir.

5- İhtiyârlık: Oruç tutamayan ve iyileşme ihtimâli de olmayan yaşlı kimse, tutamadığı günler için fidye verir. Her bir gün için 1.750 gr buğday veya buğday unu olmak üzere 30 günün fidyesi 53 kg undur. 53 kg un alacak kadar altın da verilebilir. [Arpa, üzüm veya hurmadan verecek olursa, her gün için 3.5 kg'dır.]

6- İkrâh: Oruçlu, "Orucunu bozmazsan seni öldürür veya bir uzvunu keseriz" diye tehdît edilmişse, dediklerini de yapmaya güçleri yetiyor ve blöf yapmıyorlarsa, orucu bozmak mubâh olur.

Oruçlu olduğunu unutarak yiyen, sonra bilerek yiyip içmeye devâm ederse, keffâret gerekir mi? Önce şunu belirtelim: Keffâret, oruçlu olduğunu bile bile, bu ayın hürmetini çiğneyecek iş yapmak sebebiyle, meselâ yiyip-içmek veya cinsî münâsebette bulunmaktan dolayı gerekir.

Oruçlu olduğunu unutarak yiyip-içtiğinde, orucu bozuldu sanarak, bilerek yemeye devâm etmek, sâdece kazâ gerektirir. Bu vesîle ile burada, orucu bozup yalnız kazâ gerektiren şeyleri zikretmekte fayda görüyoruz.

Ramazân orucunu bozup, yalnız kazâ gerektiren şeyler şunlardır:

* İmsâk vaktinin bittiğini bilmeden yiyip-içmek. * İmsâk vaktinden sonra niyet edenin, gün içinde orucunu kasden bozması. * Güneş battı zannederek orucunu bozmak. * Kâğıt, taş, pamuk, ot, pişmemiş pirinç gibi ilâç ve gıdâ olmayan şeyi yutmak. * Boğaza kar ve yağmur kaçması. * Abdest alırken boğaza su kaçması. * Dişlerin arasında kalan nohut kadar şeyi yutmak. * Dişi kanayanın ağzındaki kanı yutması veya tükürükle eşit miktarda karışık kanı yutması. * Oruçlunun ağzına giren gözyaşı veya ter, çok olur da, tuzluluğunu ağzının her yerinde duyar ve yutarsa orucu bozulur. Yutmayıp tükürürse bozulmaz. * Astım spreyi kullanmak. * Dil altına konan ilâcı emmek. * Buruna sıvı ilaç koymak. * Burundan genze giden kanı yutmak. * Buruna kolonya çekmek. [kolonyayı koklamak bozmaz.] * Ud ağacının, amberle tütsülenip dumanının çekilmesi. * Başkasının içtiği sigara dumanını isteyerek içine çekmek. * Özel olarak su buharı teneffüs etmek. * Buruna çekilen suyun ağızdan çıkması. * Derideki açık yaraya konan sıvı ilâcın sindirim yoluna girmesi. * Vücûda ilaç şırınga etmek. * Vücûda giren ultrason veya endoskopi cihazında ilaç, merhem olması. * Kulağın içine ilaç damlatmak, kulağı ilaçlı suyla yıkamak. * Orucun zorla bozdurulması. * İsteyerek, zorlayarak ağız dolusu kusmak. * Mukîmken oruca başlayıp sefere çıkınca yiyip-içmek. * Oruçlu olduğunu unutup yediğinde, orucu bozuldu sanarak, bilerek yemeye devâm etmek. * Açlığa veya susuzluğa dayanamayarak yiyip içmek. * Bayılanı ayıltmak için veya uyuyanın ağzına su akıtmak. * Seferde iken kasden orucunu bozana keffâret gerekmez, sâdece kazâ gerekir. Çünkü seferde oruç tutmak farz değildir. * Kasden orucunu bozanın başına, sonradan oruç tutmamayı mubâh kılacak bir hâl gelse, meselâ kadının hayzı başlasa yahut oruç tutamayacak kadar hastalansa, yalnız kazâ gerekir. Fakat orucunu bozup sefere çıksa, keffâret de gerekir; çünkü sefere çıkmak "semâvî bir özür" değildir.

13.07.2013

Ramazan ayıyla ilgili bazı hadîs-i şerîfler

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Ramazân-ı şerîf ayında, oruç tutmak çok sevâptır. Özürsüz olarak oruç tutmamak büyük günâhtır. Bir hadîs-i şerîfte: "Ramazân ayında, özürsüz olarak, bir gün oruç tutmayan, bunun yerine bütün yıl boyu oruç tutsa, Ramazân'daki o bir günkü sevâba kavuşamaz" buyurulmuştur. (Tirmizî) [Ama dînî bir mazeret varsa, oruç tutmamak tabîî ki günâh olmaz.]

Ramazân ayı, yaza da, kışa da gelebiliyor. Kışın kısa günlerde oruç tutulması daha kolay, yazın uzun günlerde sıcakta tutmaksa çok zordur. Zorluklar içinde yapılan ibâdetin sevâbı daha çoktur. Hadîs-i şerîfte, "Ecir, meşakkate göredir" buyuruluyor. İmâm-ı Rabbânî hazretleri de buyuruyor ki: Mâniler karşısında, ibâdeti yapmak güçlüğü, sıkıntısı, o ibâdetlerin şânını, şerefini göklere çıkarır. Mâni olmayarak, kolay yapılan ibâdetler, aşağıda kalır. (III. Cild, 35. mektûb)

GÜNAHTAN UZAK DURMALI

Ramazân-ı şerîf kışa da gelse, oruç tutulması kolay da olsa, farz ibâdet olduğu için sevâbı çoktur. İki hadîs-i şerîf meâli şöyledir:

"Kışın oruç tutmak, meşakkatsiz elde edilen bir ganîmettir." [Tirmizî]

"Kış mü'minin bahârıdır. Gündüzleri kısa olur, oruç tutar. Geceleri de uzun olur, kalkıp ibâdet eder." [Beyhekî]

Mübârek vakitlerde, günâhlardan titizlikle uzak durmalı, tâatları, ibâdetleri ve her çeşit hayrâtı artırmalıdır. Zîrâ Allahü teâlâ tarafından sevilen kimse, fazîletli vakitlerde fazîletli amellerle meşgûl olur. Buğzettiği kul ise; fazîletli vakitlerde kötü işlerle meşgûl olur. Kötü işlerle meşgûl olanın bu hareketi, azâbının daha şiddetli olmasına ve Allahü teâlânın, ona daha çok buğzetmesine sebep olur. Çünkü o, böyle yapmakla vaktin bereketinden mahrûm kalmış ve onun hürmet ve şerefini çiğnemiş olur.

Ramazân ayında oruç tutmak hakkındaki hadîs-i şerîflerden birkaçı şöyledir:

"Ramazân ayında oruç tutmayı farz bilip sevâbını da Allahü teâlâdan bekleyerek oruç tutanın günâhları affolur." [Buhârî]

"Bilhâssa oruçlu iken çirkin, kötü söz söylemeyin! Biri size sataşırsa, ona 'Ben oruçluyum' deyin." [Buhârî]

"Allah yolunda bir gün oruç tutanı, Allahü teâlâ yetmiş yıllık mesâfe kadar Cehennemden uzaklaştırır." [Buhârî]

"İslâm, kelime-i şehâdet getirmek, namaz kılmak, zekât vermek, Ramazân orucunu tutmak ve haccetmektir." [Müslim]

"Temizlik îmânın yarısı, oruç da sabrın yarısıdır." [Müslim]

"Ramazân ayı mübârek bir aydır. Allahü teâlâ, size Ramazân orucunu farz kıldı. O ayda rahmet kapıları açılır, Cehennem kapıları kapanır, şeytânlar bağlanır. O ayda bir gece vardır ki, bin aydan daha kıymetlidir. O gecenin [Kadir gecesinin] hayrından mahrûm kalan, her hayırdan mahrûm kalmış sayılır." [Nesâî]

"Ramazân ayı gelince, "Ey hayır ehli, hayra koş! Şer ehli, sen de kötülüklerden el çek" denir." [Nesâî]

"Ramazân orucu farz, terâvîh namazı da sünnettir. Bu ayda oruç tutup, gecelerini de ibâdetle geçirenin günâhları affolur." [Nesâî]

"Oruçlu iken ölen Cennete girer." [Bezzâr]

"Gerçek oruç, sâdece yiyip içmeyi terk etmek değil, boş ve hayâsızca sözleri de terk ederek tutulan oruçtur." [Hâkim]

SONRAKİ RAMAZANA KADAR

"Farz namaz, sonraki namaza kadar; Cuma, sonraki Cumaya kadar; Ramazân ayı, sonraki Ramazâna kadar olan günâhlara keffâret olur." [Taberânî]

"Allahü teâlânın, gözlerin görmediği, kulakların işitmediği ve hiç kimsenin hayâline bile gelmeyen ni'met dolu sofrasına, ancak oruçlular oturur." [Taberânî]

"Oruç tutan mü'minin susması tesbîh, uykusu ibâdet, duâsı müstecap ve amelinin sevâbı da çoktur." [Deylemî]

"Bu aya Ramazân denmesinin sebebi, günâhları yakıp erittiği içindir." [İbn-i Mansûr]

"Ramazân ayında âilenizin nafakasını geniş tutunuz! Bu ayda yapılan harcama, Allah yolunda yapılan harcama gibi sevaptır." [İbn-i Ebid-dünyâ]

"Ramazân ayının başı rahmet, ortası mağfiret, sonuysa Cehennemden kurtuluştur." [İbn-i Ebid-dünyâ]

"Cennetteki güzel köşkler, sözü hoş, selâmı çok, yemek yediren, oruca devâm eden ve gece namazı kılan kimselere verilir." [İbn-i Nasr]

19.07.2013

Dün, Ramazan Bayramını idrâk ettik

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Ayların sultânı olan Ramazân-ı şerîf ayını da uğurladık. Bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Bir kimse, Ramazân ayında oruç tutmayı farz bilir (yanî vazîfe bilir) ve orucun sevâbını, Allahü teâlâdan beklerse, geçmiş günâhları afv olur." [Sahîh-i Buhârî]

Ramazân-ı şerîfte tutulan oruç, şâyet hâlis bir niyetle tamâmlanmışsa, ona verilecek manevî ecir ve sevâba, insanlarca bir ölçü ve sınır konulmasına imkân yoktur. Çünkü bir hadîs-i kudsîde Cenâb-ı Hak, "Oruç sırf benim için edâ edilen bir ibâdettir, onun mükâfâtını da ancak ben takdîr ederim..." buyurmuştur.

Bugün, 2 Şevvâl-i şerîf Cuma; dün "Ramazân Bayramı"nı idrâkle şereflendik. Bilindiği gibi "Ramazân" kelimesi "yanmak" demektir. Çünkü Ramazân ayında oruç tutan ve tövbe eden Müslümânların günâhları yanar, yok olur. Bundan dolayı da Müslümânlar bayram yaparlar. Ramazân ayı gittiği için değil, günâhlarımız affolduğu için, büyük sevâp ve ni'mete kavuştuğumuz için bayram yapıyoruz.

İKİ BAYRAMIMIZ VAR

Dînimize göre, bayram ikidir. Birincisi, Arabî aylardan Şevvâl ayının birinci günü "Ramazân Bayramı"; ikincisi, Zilhicce ayının onuncu günü "Kurbân Bayramı"dır. Ramazân Bayramı, üç gün, Kurbân Bayramı ise dört gündür. Allahü teâlâ, Cenneti, Ramazân Bayramı günü yarattı. Tûbâ ağacını o gün dikti. Cebrâîl aleyhisselâmı o gün vahiy elçiliğine seçti. Peygamber Efendimizin ilk kıldığı bayram namazı, Ramazân Bayramı namazıdır.

Peygamber Efendimiz Medîne-i münevvere'ye hicret ettiğinde, Medînelilerin Câhiliye âdetlerinden kalma bayramları kutladıklarını görünce onları ikaz etti; "Allahü teâlâ, size, onlardan daha hayırlı iki bayramı (Ramazân ve Kurbân Bayramlarını) ihsân etti" buyurdu.

Müslümânlar, bayram gece ve günlerine ayrı bir önem verirler. Zîrâ bu gece ve günler, günâhların affedildiği, birlik ve berâberlik duygularının pekiştirildiği, yoksulların sevindirildiği geceler ve günler olması bakımından sevinç ve neş'e kaynağıdır.

Her yıl Ramazân ayında Müslümânlar, günâhları affedildiği için sevinirler. Ayrıca İslâm büyükleri, bir Müslümânın Allahü teâlânın emirlerine uyup yasaklarından sakınarak, günâh işlemeden, harâm lokma yemeden geçirdiği günleri de bayram kabûl etmişlerdir.

Bayram gece ve günleri, günâhların affedildiği, rahmet kapılarının açıldığı zamanlardır. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Rahmet kapıları dört gecede açılır. O gecelerde yapılan duâ, tövbe reddolmaz. Fıtr (Ramazan) ve Kurban Bayramının birinci geceleri, Şâban ayının on beşinci (Berât) gecesi ve arefe gecesi."

Bayram günü sabâh vakti olduğu zaman, Allahü teâlâ, meleklere emreder. Onlar yeryüzüne inerler. Sokak başlarını tutarlar. İnsanlar ve cinnîlerden başka bütün mahlûkatın duyacağı bir sesle nidâ ederler. Derler ki:

- Ey ümmet-i Muhammed, kalkın! Rabbiniz büyük ihsânlarda bulunuyor, çok günâhlar affediyor.

Mü'minler, bayram namazını kılmak üzere câmilere ve mescidlere toplandıkları zaman, Allahü teâlâ meleklere şöyle hitap eder:

- İşçi çalışınca karşılığı nedir?

Melekler derler ki:

- Ücretinin ödenmesidir!

Şânı yüce olan Allah buyurur ki:

- Sizi şâhit tutuyorum! Ben, onlara sevâb olarak rızâmı ve mağfiretimi verdim.

"GÜNAH İŞLEMEDİĞİMİZ GÜN"

Bayram günleri, Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanından beri, husûsî bir şekilde kutlanmıştır. Bütün İslâm devletlerinde de bugüne kadar kutlanarak gelmiştir. Her yıl Müslümanların sevinçli, neş'eli günleri tekrâr geldiği için böyle günlere "ıyd=îd" yani "Bayram" denilmiştir.

Bayram günleri, günâhların affedildiği, birlik ve berâberlik duygularının pekiştirildiği, yoksulların sevindirildiği günlerdir.

Hazret-i Ali bir kalabalığı eğlence içinde görüp, böyle eğlenip neşelenmelerinin sebebini sorduğunda onlar, "Bugün bayramımızdır" dediler. Bunun üzerine Hazret-i Ali de; "Günâh işlemediğimiz günler de bizim bayramımızdır" buyurdu.

Yine Müslüman, rûhunu teslîm (vefât) edeceği zaman rahmet meleklerini, Cennetteki ni'metleri görünce, onları görmenin zevkiyle sevinir. Bu zevkle can verme vaktinin de Müslümânın bayramı olduğu bildirilmiştir.

[Allahü teâlâ, bizlerin, necîp milletimizin ve bütün Müslümânların sıhhat ve âfiyet içerisinde nice bayramlara kavuşmasını nasîp buyursun. İnşâallah, konuyla ilgili, yarın birkaç kelime daha yazmak istiyoruz.]

09.08.2013

Bugün, Ramazan Bayramının son günü...

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Bugüne kadar, bütün İslâm devletlerinde, Müslümânların birbirleriyle kaynaştıkları, küs olanların barıştıkları, fakîr-fukarâ, garîp-gurebâ ve yetîmlerin sevindirildikleri, akrabâ ve tanıdıkların ziyâret edildiği bayram günleri, özel bir sûretle kutlanarak gelmiştir.

Şüphesiz ki bayram günleri, dînî ve millî bakımdan çok önemli olan, milletçe hep birlikte sevinç ve huzûr içerisinde kutladığımız günlerdir. Bayram öncesi, yiyecek ve giyecek için alışverişler, ev ve çevre temizliği yapılır. Bayram günlerinde herkes, temiz giyinir. Çocuklara yeni elbiseler alınır. Fakîr, öksüz ve yetîmler de sevindirilir.

Bayramların öncesindeki mübârek gün ve gecelerde günâhlar affedildiği için, Müslümânlar bu zamanlarda sevinçli ve neş'eli olurlar. Peygamber Efendimiz; "Ramazânın son günü Allahü teâlâ, oruç tutanları affeder" buyurunca, Eshâb-ı kirâm, "Yâ Resûlallah, o gün Kadir Gecesi mi?" diye suâl ettiler. Peygamber Efendimiz, "Bilmez misiniz ki, iş yapana, işi bitirince ücreti verilir" buyurmuştur.

İNSAN NASIL SEVİNMEZ!..

Bu mükâfâtları bilen bir Müslümân nasıl sevinmez ve bayram etmez ki?

Bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:

(Bayram sabâhı Müslümânlar, namaz için câmilerde toplanınca, Allahü teâlâ, meleklere; "İşini yapıp ikmâl edenin karşılığı nedir?" diye sorar.

Melekler de; "Ücretini almaktır" derler.

Allahü teâlâ da; "Siz şâhit olun ki, Ramazândaki oruçların ve namazların karşılığı olarak kullarıma kendi rızâmı ve mağfiretimi verdim. Ey kullarım, bugün benden isteyin, izzet ve celâlim hakkı için istediklerinizi veririm" buyurur.)

Bayram günleri sevinmek, neş'elenmek gerekir. Tabîî ki Ramazân ayı gittiği için değil, Ramazân ayında tuttuğumuz oruçlar sebebiyle günâhlarımız affolduğu için, büyük sevâp ve ni'mete kavuştuğumuz için bayram yapıyoruz. Böylece, Müslümânların bir arada sevinme ve kaynaşma günleri olan bayramlarla, İslâm toplumunun kültür mîrâsı olan güzel örf, âdet ve gelenekler nesilden nesile aktarılmış olur.

Bayramlar; müslümânların birbirleriyle kaynaştıkları, küs olanların barıştıkları, fakîrlerin ve yetîmlerin sevindirildikleri sevinç ve neş'e günleridir.

Bayram namazından sonra, kabirler ziyâret edilir; geçmişlerin, akrabâ ve dîn büyüklerinin rûhları için Kur'ân-ı kerîm okunur, duâlar edilir ve sadakalar verilir. Daha sonra da, âile büyükleri, dost, akrabâ, arkadaş ve tanıdıklar ziyâret edilir.

NİÇİN BAYRAM DENİLMİŞTİR?

İmâm-ı Gazâlî hazretleri, bayram denilmesinin sebeplerini şöyle açıklamaktadır:

1- Mü'minler, Ramazân Bayramında, Allahü teâlânın farz kıldığı Ramazân orucunu tutabildikleri için çok sevinirler, bunu bayram kabûl ederler. 2- Bayramlar her sene tekrâr geliyor. Bu sevinçli gün tekrârlandığı için bayram denilmiştir. 3- Bayramda Allahın ihsânı bol oluyor. Bol bol ihsâna kavuşulduğu için bayram denilmiştir. 4- Bayram günü gelince sevinç ve neş'e de geliyor, üzüntüler unutuluyor. Bunun için bayram denilmiştir.

"Miftâhu'l-Cenne" kitâbında buyuruluyor ki:

Cümle mü'minlerin bayramı beş nev'dir: 1. Odur ki, bir mü'minin sol yanındaki melek, kötü amel olarak yazmaya bir şey bulamazsa. 2. Sekerâtü'l-mevtte, müjdeci melekler gelip, merhabâ yâ mü'min! Sen Cennetliksin diyerek müjde ederlerse. 3. Kabre vardığında, kabrini Cennet bahçelerinden bir bahçe bulursa. 4. Kıyâmet gününde, Arşü'r-Rahmân altında, Enbiyâ, Evliyâ, Ulemâ ve Sulehâ ile birlikte gölgelenir ise. 5. Kıldan ince ve kılıçtan keskin ve gecenin karanlığından dahâ karanlık, bin yıl iniş ve bin yıl yokuş ve bin yıl düz olan Sırat Köprüsü üzerinde, yedi yerde olan suâle cevâb verir geçerse. Eğer veremezse, her birinde, bin yıl azâb olunsa, gerekdir.

O yedi süâl: Evvelki, îmândan. İkinci, namâzdan. Üçüncü, oruçtan. Dördüncü, hacdan. Beşinci, zekâttan. Altıncı, kul hakkından. Yedinci, gusülden ve istincâdan ve abdestten.

Ramazandaki sevâplar bilinseydi, her günün Ramazân olması istenirdi. Hadîs-i şerîfte, "Ramazândaki özel sevâplar bilinmiş olsaydı, bütün yılın Ramazân olması istenirdi" buyuruldu.

Önemli olan Ramazândan sonra da, o ayda kazandığımız güzel hasletleri devâm ettirmek, aynı alışkanlıkları sürdürmek ve bunları kalıcı hâle getirmeye çalışmaktır.

10.08.2013

Şevvâl-i şerîf orucunun fazîleti

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Oruç kazâsı olmayanların, nâfile oruç tutmaları çok sevâptır. Ama kazâları varsa, tabîî ki önce onları bitirmelidirler. Şunu unutmamalıdır ki, farz olan bir ibâdet, bir özürden dolayı vaktinde yapılamamış ise, bunu daha sonra, hemen ilk fırsatta kazâ etmelidir; edâsı farz olan ibâdetlerin kazâsı da farzdır.

Aslında, bedenî ibâdetlerden olan orucu, [oruç tutulması harâm, yasak veya mekrûh olan zamanlar hâricinde] her zaman tutmak sevâptır; fakat Şevvâl ayında tutulan orucun sevâbı daha çoktur. Ramazân-ı şerîften sonra, Şevvâl ayında tutulan oruçlar sâyesinde, insan günâh kirlerinden temizlenir. Bu oruçlar, Ramazân orucunun eksikliklerini de tamâmlar. Ali el-Havvâs hazretleri buyurmuştur ki:

"Şevvâl ayında tutulan bu altı günlük oruca da, Ramazân-ı şerîfteki saygıyı göstermelidir. Çünkü Şevvâl ayında tutulan oruçlar, Ramazân ayındaki oruçların eksikliklerini tamîr durumundadır."

Ramazân ayında oruç tuttuktan sonra, Şevvâl ayında da 6 gün oruç tutanlar, senenin tamâmını oruç tutmuş gibi olurlar. Sevgili Peygamberimiz buyurmuşlardır ki:

"Ramazân orucunu tutup, Şevvâl ayında da altı gün oruç tutan, bir yıl oruç tutmuş gibi olur."

Ayrıca şunu belirtelim ki, Kur'ân-ı kerîmde, "Bir hasene işleyene, en az 10 sevâb verilir" buyurulmaktadır. Bunun için, Ramazân-ı şerîfte tutulan 30 gün oruca karşılık 300, Şevvâl ayında tutulan 6 gün oruca karşılık da, 60 gün sevâb yazılacağından, toplam 360 gün oruç tutulmuş gibi olur.

Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:

"Ramazândan sonra, Şevvâl ayında da 6 gün oruç tutan, anasından doğduğu günkü gibi günâhsız olur." [Taberânî]

"Ramazân ayı orucu on aya, Ramazândan sonra tutulan 6 gün oruç da iki aya mukâbil olur ki, böylece bir yıl oruç tutma sevâbına kavuşulur." [İbn-i Huzeyme]

Şevvâl ayında tutulacak olan nâfile veya kazâ oruçları, [Pazartesi ve Perşembe günleri oruç tutmak sünnet olduğundan] bu günlerde tutmak çok iyi olur. Çünkü hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:

"Cennetin kapıları, Pazartesi ve Perşembe günleri açılır." [Müslim]

"Pazartesi ve Perşembe günleri, günâhların affedildiği günler olduğu için, ben bugünlerde oruç tutuyorum." [Müslim]

Oruç kazâsı olanların da bugünlerde tutmaları iyi olur. Her ay, 3 gün oruç tutmak çok iyidir. Çünkü hadîs-i şerîflerde buyurulmuştur ki:

"Her [kamerî] ayda, üç gün oruç tutmak, bütün yılı oruçlu geçirmek gibi sevâptır." [Buhârî]

"Her ay 3 gün oruç tutan, yılın tamâmında oruç tutmuş gibi olur." [Müslim]

"Her ay 3 gün oruç tutanın kalbindeki kin yok olur." [Bezzâr]

"İbrâhîm aleyhisselâm, her ayda 3 gün oruç tuttu. Allâhü teâlâ da ona, ömrü boyunca oruç tutmuş gibi sevâp verdi ve ömür boyu sanki yiyip-içmiş gibi de zindelik, kuvvet verdi." [Beyhekî]

Bu oruçları, "Eyyâm-ı bîd" denilen kamerî ayların 13, 14 ve 15. günleri tutmak iyi olur. Çünkü hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:

"Ayda 3 gün oruç tutan, ayın 13, 14 ve 15. günlerinde tutsun." [Nesâî]

ŞEVVÂL ORUCUNUN ZAMANI

Bazı âlimler, bu 6 gün orucun, bayramdan sonra, vakit geçirmeden, hemen tutulmasının iyi olacağını bildirmişlerdir. Ama bu oruçları aralıklı olarak tutmak da câizdir.

Şevvâl ayında olsun, diğer mübârek gün ve aylarda olsun, tutulan oruçlar hep nâfiledir. Yanî farz oruç gibi değildir. Sevâbı ne kadar çok olursa olsun, nâfile oruçların hiçbiri, farz ile kıyâslanamaz.

Oruç kazâsı olmayanın, nâfile oruç tutması çok sevâptır. Farz borcu olanların nâfilelerine sevâb verilmeyeceği bildirilmiştir. Meselâ farz namaz borcu olan, nâfile ve sünnet kılamaz, ancak oruç tutabilir. Çünkü bu kişi, ikinci Ramazâna kadar oruç borcunu ödeyebilir.

Ama Şevvâl ayındaki bu "altı gün"leri tutarken, kazâya da niyet ederse, hem bugünlerde oruç tutmuş olur, hem de kazâsını ödemiş olur. Bunun için üzerinde oruç kazâsı olanlar, Şevvâl ayında ve diğer mübârek günlerde tuttukları oruçlara niyyet ederken, kazâya kalan oruca niyyet etmelidirler. Böylece hem kazâları ödenmiş, hem de o mübârek günlerde oruç tutup vadedilen sevâba kavuşmuş olurlar...

16.08.2013

Yarın mübarek Ramazân ayı başlıyor

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Ramazân ayı, ayların sultânıdır. "Ramazân" sözlük manâsı itibâriyle "yanmak" demektir. Çünkü bu ayda oruç tutan ve tevbe eden Müslümânların günâhları yanar, yok olur...
Elhamdülillah, bu senenin mübârek "Ramazân ayı"nın gölgesi başımızın üzerine geldi; bugün ilk "Terâvîh namazı"nı kılacağız, ilk "Sahûr"a kalkacağız, yarın da inşâallah ilk "Oruc"u tutmuş olacağız.
[Bu vesîle ile, değerli okuyucularımızın, asîl milletimizin ve bütün Müslümânların Ramazân aylarını cândan tebrîk ediyoruz.]
Ramazân ayı, ayların sultânıdır. Bilindiği gibi, "Ramazân", sözlük manâsı itibâriyle "yanmak" demektir. Çünkü bu ayda oruç tutan ve tevbe eden Müslümânların günâhları yanar, yok olur.
İslâmın beş şartından dördüncüsü, mübârek Ramazân ayında, her gün oruç tutmaktır. Sevgili Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem), bir hadîs-i şerîfinde şöyle buyurmuştur:
"Bir kimse, Ramazân ayında oruç tutmayı farz [yanî vazîfe] bilir ve orucun sevâbını, Allahü teâlâdan beklerse, geçmiş günâhları affolur." [Sahîh-i Buhârî]
Büyük sahâbî Selmân-ı Fârisî'nin (radıyallahü anh) rivâyet ettiğine göre, Peygamber Efendimiz, bir sene, Medîne-i Münevvere'deki Mescid-i Nebevîlerinde, "Şa'bân-ı muazzam ayı"nın son günü îrâd buyurdukları bir hutbelerinde şöyle buyurmuşlardır:
"Ey müslümanlar! Üzerinize öyle büyük bir ay gölge vermek üzeredir ki, bu aydaki bir gece -ki bu Kadir gecesidir- bin aydan hayırlıdır [daha faydalıdır]. Allahü teâlâ, bu ayda, her gün oruç tutulmasını emretti. Bu ayda, geceleri terâvîh namazı kılmak da sünnettir. Bu ayda, Allah için ufak bir iyilik yapmak, başka aylarda, farz yapmak gibidir. Bu ayda, bir farz yapmak, başka aylarda yetmiş farz yapmak gibidir. Bu ay, sabır ayıdır. Sabredenin gideceği yer Cennettir. Bu ay, iyi geçinmek ayıdır. Bu ayda mü'minlerin rızkı artar. Bir kimse, bu ayda, bir oruçluya iftâr verirse, günâhları affolur. Hak teâlâ, onu Cehennem âteşinden âzâd eder. O oruçlunun sevâbı kadar, ona sevâp verilir."
Resûlullah'ın (aleyhisselâm) bu hutbesini dinleyen Eshâb-ı kirâm (radıyallahü anhüm) dediler ki:
"Yâ Resûlallah! Her birimiz, bir oruçluya iftâr verecek [onu doyuracak] kadar zengin değiliz. Biz, bu büyük sevâptan mahrûm mu kalacağız?"
Resûlullah (aleyhi's-salâtu ve's-selâm), Eshâbına şöyle cevap verdi:
"Bir hurma ile iftâr verene de, yalnız su ile oruç açtırana da, biraz süt ikrâm edene de, bu sevâp verilecektir. Bu ay, öyle bir aydır ki, ilk günleri rahmet, ortası afv ve mağfiret ve sonu Cehennem'den âzâd olmaktır. Bu ayda, emri altında olanların vazîfelerini hafîfletenleri Allahü teâlâ affedip Cehennem âteşinden kurtarır." [Hutbenin kalan kısmını, inşâallah yarın, sizlere takdîm edelim.]

27.06.2014

Dört gözle beklediğimiz mübarek aya kavuştuk

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

"Ramazân ayı bereket ayıdır. Allahü teâlâ bu ayda, günâhları bağışlar, duâları kabûl eder. Bu ayın hakkını gözetin! Ancak Cehenneme gidecek olan, bu ayda rahmetten mahrûm kalır."
Peygamber Efendimiz, [dünkü makâlemizde, sizlere baş tarafını arzettiğimiz] hutbelerinin devâmında şöyle buyurmuşlardır:
"Bu ayda şu dört şeyi çok yapınız! Bunun ikisini Allahü teâlâ çok sever. Bunlar, 'Kelime-i şehâdet söylemek' ve 'istiğfâr etmektir.' İkisini de, zâten her zaman yapmanız lâzımdır. Bunlar da, 'Allahü teâlâ'dan Cennet'i istemek' ve 'Cehennem âteşinden O'na sığınmaktır.' Bu ayda, bir oruçluya su veren bir kimse, kıyâmet günü susuz kalmayacaktır."
Ramazân ayında oruç tutma hakkındaki birçok hadîs-i şerîften sâdece birkaçını sizlere takdîm edelim:
"İslâm, Kelime-i şehâdet getirmek, namaz kılmak, zekât vermek, Ramazân orucunu tutmak ve haccetmektir." [Müslim]
"Ramazân ayı mübârek bir aydır. Allahü teâlâ, size Ramazân orucunu farz kıldı. O ayda rahmet kapıları açılır, Cehennem kapıları kapanır, şeytânlar bağlanır. O ayda bir gece vardır ki, bin aydan daha kıymetlidir. O gecenin [yanî Kadir gecesinin] hayrından mahrûm kalan, her hayırdan mahrûm kalmış sayılır." [Nesâî]
"Ramazân ayı bereket ayıdır. Allahü teâlâ bu ayda, günâhları bağışlar, duâları kabûl eder. Bu ayın hakkını gözetin! Ancak Cehenneme gidecek olan, bu ayda rahmetten mahrûm kalır." [Taberânî]
"Ramazân ayı gelince, 'Ey hayır ehli, hayra koş! Şer ehli, sen de kötülüklerden el çek' denir." [Nesâî]
"Ramazân-ı şerîf ayı geldiği zaman, Allahü teâlâ meleklere, mü'minlere istiğfâr etmelerini emreder." [Deylemî]
"Cennetteki güzel köşkler, sözü hoş, selâmı çok, yemek yediren, oruca devâm eden ve gece namazı kılan kimselere verilir." [İbn-i Nasr]
"Peş peşe üç gün oruç tutabilenin, Ramazân orucunu tutması gerekir." [Ebû Nuaym]
"Bilhâssa oruçlu iken çirkin, kötü söz söylemeyin! Biri size sataşırsa, ona 'Ben oruçluyum' deyin." [Buhârî]
"Gerçek oruç, sâdece yiyip içmeyi terk etmek değil, boş ve hayâsızca sözleri de terk ederek tutulan oruçtur." [Hâkim]
"Temizlik îmânın yarısı, oruç da sabrın yarısıdır." [Müslim]
"Ramazân orucu farz, terâvîh namazı da sünnettir. Bu ayda oruç tutup, gecelerini de ibâdetle geçirenin günâhları affolur." [Nesâî]
"Oruçlu iken ölen Cennete girer." [Bezzâr]
"Oruç tutan mü'minin susması tesbîh, uykusu ibâdet, duâsı müstecap ve amelinin sevâbı da çoktur." [Deylemî]
"Ramazân ayında âilenizin nafakasını geniş tutunuz! Bu ayda yapılan harcama, Allah yolunda yapılan harcama gibi sevaptır." [İbn-i Ebi'd-dünyâ]

28.06.2014

Ramazan ayı, ayların en kıymetlisidir

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Allahü teâlâ, kullarına çok merhamet ve şefkat ettiği, acıdığı için bazı gecelere, günlere ve aylara kıymet vermiş, bu gece, gün ve aylardaki duâ, tevbe, namaz ve oruç gibi ibâdetleri kabûl edeceğini bildirmiştir. Aslında kulların çok ibâdet yapmaları, duâ ve tevbe etmeleri için böyle gece, gün ve aylar birer sebep kılınmıştır.

Nasıl ki, altın madeni demir, bakır, kömür gibi madenlerden çok daha üstün ise, yine yâkût taşı diğer normal taşlardan çok daha kıymetli ise, bazı gece, gün ve aylar da diğer normal gece, gün ve aylardan çok üstündürler. Nitekim gül de, çiçeklerin şâhıdır.

Resûlullah Efendimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) bir hadîs-i şerîfinde buyurmuştur ki:

"Ramazân ayı gelince, Cennet kapıları açılır. Cehennem kapıları kapanır ve şeytânlar bağlanır."

Ramazân-ı şerîf ayını, âhıreti kazanmak için fırsat bilip, elden geldiği kadar ibâdet etmeli, Allahü teâlânın râzî olduğu işleri yapmalıdır.

Bu mübârek ayda, Allahü teâlânın gazabına sebep olabilecek bütün harâmlardan, kötülüklerden sakınmak; îmân, ibâdet bilgilerini ve harâmları öğrenmek; kul haklarından sakınmak, varsa helâlleşmek; günâhlardan tevbe etmek lâzımdır.

İslâm âlimlerinin büyüklerinden İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyurmuştur ki:

"Ramazân-ı şerîf ayında yapılan nâfile namaz, zikir, sadaka ve diğer bütün ibâdetlere verilen sevâblar, başka aylarda yapılan farzlara verilen sevaplar gibidir. Bu ayda yapılan bir farz, başka aylarda yapılan yetmiş farz gibidir. Bu ayda, bir oruçluya iftâr verenin günâhları affolur; Cehennem'den âzâd olur. O oruçlunun sevâbı kadar, ayrıca buna da sevâb verilir. O oruçlunun sevâbı da hiç azalmaz.

Bu ayda, emri altında bulunanların [yanî işçinin, memûrun, askerin ve talebenin] işlerini hafîfleten, onların ibâdet etmelerine kolaylık gösteren âmirler [meselâ patronlar, âmirler, kumandânlar ve müdürler] de affolurlar; Cehennemden âzâd olurlar.

Resûlullah, bu ayda, esîrleri âzâd eder, kendisinden istenilen her şeyi verirdi. Bu ayda ibâdet ve iyi iş yapabilenlere, bütün sene, bu işleri yapmak nasip olur.

Bu aya saygısızlık edenin, günâh işleyenin bütün senesi, günâh işlemekle geçer. Bu ayı fırsat bilmelidir; elden geldiği kadar ibâdet etmelidir; Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmalıdır.

Bu ayı, âhıreti kazanmak için fırsat bilmelidir. Kur'ân-ı kerîm Ramazân ayında indi. Kadir gecesi, bu aydadır....."

04.07.2014

Oruç, her dinde emredilen bir ibâdettir

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Âdem aleyhisselâmdan beri oruç tutulurdu. Yani daha önceki ümmetlere de oruç tutmak emredilmişti. Kur'ân-ı kerîm'de [Bakara sûresinin 183-185 ve 187. âyetleri] oruçla ilgili âyetlerdir. Bunlardan 183. âyet-i kerîmede, bu ibâdetin daha önceki milletlere de farz kılındığı belirtilmektedir.

[Fıkıh kitaplarında, "Savm-ı Dâvûdî" denilen Davûd aleyhisselâmın orucu anlatılır; o, bir gün oruç tutar, bir gün yerdi; bir sene böyle devâm ederdi. Bunun en fazîletli nâfile oruç olduğunu, Peygamber Efendimiz haber vermiştir.]

Bugün bozulmuş, aslından uzaklaştırılmış hâlde bulunan Yahûdîlik ve Hıristiyânlıkta da oruç vardı. Hattâ aslı hak bir dîne dayanmayan, bâtıl, bozuk inançlarda da oruca benzer ibâdetler görülmektedir. Bu ibâdetler, daha önce o bölgelerde yaşamış Hak Peygamberlerden kalmış olabilir. Bozula bozula bugünkü hâle gelmiştir denilebilir.

[Alfabetik olarak zikredecek olursak] Asurlular'ın oruca büyük önem verdikleri bilinmektedir.

[Amerika'da] Aztekler'in oruç tuttukları, hattâ Aztekler'de ibâdetin büyük bir kısmının riyâzetten ibâret bulunduğu belirtilmektedir.

Babilonya'da da oruca büyük önem verilirdi.

Brahmanizm'de mahallî ayların onbirinci ve onikinci günlerinde oruç tutmak gelenek hâline gelmiştir. Brahmanlar hasta ve yaşlıları dahi oruçtan muâf tutmaz, hattâ bazıları nefsânî arzûlarını yenmek için onbeş gün kadar oruç tutarlardı.

Güney Asya'daki Hint dinlerinde oruç sıkı bir terbiye vâsıtası olarak hâlâ görülmektedir. Hinduizm'de oruç genellikle nefsi tezkiye için senenin muayyen günlerinde ve bayramlarda tutulur. Duâ ve ibâdetle geçirilen günlerde çoğunluk yemek yemez, bütün geceyi kutsal kitaplarını okuyarak geçirirler. Oruç daha çok, bazı besinleri yememe yani bir nevi perhîz şeklindedir. Bazı günlerde ise sâdece kadınlar oruç tutarlar.

(Eski) Mısırlılarda orucun genellikle dînî bayramların yanında yer aldığı görülmektedir.

Romalılar'ın da diğer milletler gibi, oruca önem verdikleri ve ictimâî felâketlerden kurtulabilmek için oruç tuttukları bilinmektedir.

İlkellerin inancı olarak kabûl edilen Totemizm'de ise perhîz ve riyâzet gibi fiiller ile tövbe törenleri dînin esâsını teşkîl eder.

(Eski) Yunanlıların da oruç tuttukları bilinmektedir.

05.07.2014

Ramazan orucunun bazı hikmetleri

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Allahü teâlâ, diğer ibâdetlerde olduğu gibi, oruç tutulması emrini de sebepsiz yere vermemiştir. Oruç, insanlara hem maddî, hem de manevî faydalar sağlar. Bütün bir sene, çeşitli yemekleri eritmek için, yorulan insan midesi ve bağırsakları, senede bir ay dinlenerek sağlığını korumuş olur. Bu, maddî faydasıdır.

Manevî faydalarından biri de şudur: Oruç tutan bir insan, bizzât hissederek fakîr insanlara yardım etme ihtiyâcını duyar. Bu da, insanların birbirlerine yardım etmelerine sebep olur. Birbirlerine yardım eden insan toplulukları arasında ise çekişmeler olmaz.

Bundan başka, Allahü teâlânın emrini yerine getirmek için gündüzleri bir ay oruç tutan bir Müslümân, Allahü teâlânın emirlerini yapma i'tiyâdını, alışkanlığını da kazanır. Böylelikle, Allahü teâlânın başka emirlerini yapmaya da alışkanlık peydâ eder.

İbâdetlerin, bizim bildiğimiz ve bilmediğimiz birçok hikmetleri vardır. Tespit edilen hikmetlerini bilmekte fayda vardır. Çünkü hayrânlık duyup o ibâdeti seve seve yapmaya, yakîn elde etmeye sebep olur. İslâmiyeti bilmeyenlere, hikmetini, faydasını anlatmak, dîni sevdirmeye vesîle olur.

Orucun, dünyâdaki faydalarından biri, insanlara açlığın ve susuzluğun ne demek olduğunu öğretmektir. Tok, hiçbir zaman açın hâlinden anlamaz ve ona merhamet etmez...

Oruç, bundan başka, nefse hâkim olmayı da sağlar...

Bilindiği üzere, ibâdetlerin faydaları sâdece fertlerle ve âilelerle sınırlı değildir. Bazı ibâdetler cemiyetin âhengini, toplum düzenini önemli ölçüde etkiler. Meselâ cemâatle kılınan namazların ictimâî münâsebetler açısından ne kadar önemli olduğunu inkâr mümkün değildir.

Oruçta da bu özellik çok bâriz bir şekilde görülür. Orucun fert bakımından pek çok faydaları yanında toplumun huzûruna sağladığı çok önemli faydaları da vardır. Oruç, insanın şefkat ve merhamet duygularını geliştirerek bunun topluma sevgi ve yardım şeklinde yansımasını sağlar.

Oruç tutan kimse, yokluk içinde kıvranan fakîrlerin, kimsesizlerin çektikleri sıkıntıları, içinde duyarak şefkat ve acıma duyguları gelişir. Bunun sonucu olarak da fakîrlere yardım elini uzatarak, onların sıkıntılarını giderir, toplumun huzûr ve mutluluğuna katkıda bulunur...

Ramazân ayının, manevî atmosferi içinde her türlü sadaka ve maddî yardımlaşmanın da zenginleştirdiği bir ihsân ortamında, nice bunalmış insanların sıkıntı ve problemlerine çözüm ve râhatlık sağlandığı herkesin bildiği bir gerçektir...

11.07.2014

Oruç çeşitleri

Sual: Orucun farzları nelerdir? Sahuru geç, iftarı acele etmekten maksat nedir?

Ramazan ayı çok şereflidir

Sual: Ramazan ayının fazileti hakkında bilgi verir misiniz?

CEVAP

İmâm-ı Rabbânî hazretleri kuddise sirruh buyuruyor ki:

Bayramda neler yapmalı

Sual: Bayramda neleri yapmak iyidir?

Bayramda neler yapmalı

Sual: Bayramda neleri yapmak iyidir?

Günahlar orucu bozar mı

Sual: Yalan, gıybet, harâma bakmak gibi günâhlar orucu bozar mı?

CEVAP

(Nice oruç tutan vardır ki, açlık ve susuzluktan başka bir şey elde etmez.) [I. Mâce]

Oruç, mü'minler için bir ni'met ve emânettir. Emânete riâyet etmek lâzımdır. Onun zâyi' olmaması için şartlarını ve edeplerini gözetmek îcâb eder. Harâma bakmaktan sakınmalıdır! Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:

(Harâma bakmak, şeytanın zehirli bir okudur. Allahtan korkup bunu terkedene, Allahü teâlâ öyle bir îmân verir ki, tatlılığını kalbinde bulur.) [Hâkim]

Oruçlu, dilini de korumalıdır! Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:

(Oruç, ateşe kalkandır. Gıybetle parçalanmadıkça korur. Oruçlu câhillik edip de kötü söz söylemesin! Biri kendine sataşırsa, "ben oruçluyum" desin!) [Buhârî]

İtikaf nedir

Sual: İtikaf nedir?

CEVAP

(İtikafta olan, günahlardan uzaklaşır, her iyiliği işlemiş gibi sevaba kavuşur.)

(Bir devenin 2 sağımı kadar itikaf eden, bir köle azat etmiş gibi sevap kazanır.)

(Ramazanda on gün itikaf eden, 2 defa hac yapmış gibi sevap kazanır.)

Oruç ile ilgili meseleler

İftar duası

Farklı Ramazan imsakiyeleri

Hilal görülünce Ramazan başlar

Vaktin girmediği yerlerde namaz ve oruç

Orucu açıkta yemenin zararı

Günahkarın orucu

Oruç çeşitleri

Mübârek ramazân ayının fazîleti

Oruç tutmanın hem rûha hem de bedene faydaları

Ramazân ayı, ayların şâhıdır...

Mübârek ramazan ayına kavuşmak üzereyiz...

Ramazan ayında yapılacak dört şey

Oruçta dikkat edilecek bazı hususlar...

Oruç tutmamayı mubâh kılan özürler

Ramazan ayıyla ilgili bazı hadîs-i şerîfler

Dün, Ramazan Bayramını idrâk ettik

Bugün, Ramazan Bayramının son günü...

Şevvâl-i şerîf orucunun fazîleti

Yarın mübarek Ramazân ayı başlıyor

Dört gözle beklediğimiz mübarek aya kavuştuk

Ramazan ayı, ayların en kıymetlisidir

Oruç, her dinde emredilen bir ibâdettir

Ramazan orucunun bazı hikmetleri