Bid'at Üzerine..

Etiketler: BİD'AT, NASİHAT

 

BÜTÜN BİD’ATLER ÇİRKİNDİR VELEVKİ İNSANLAR ONU
GÜZELDE GÖRSELER 


Hamd âlemlerin Rabbi olan Allâh’a mahsustur. Yalnız O’ndan yardım diler ve yalnız O’ndan mağfiret taleb ederiz. Nefislerimizin ve kötü amellerimizin şerrinden de O’na sığınırız. Allâh’ın hidayete erdirdiğini hiç kimse saptıramaz, O’nun saptırdığını da hiç kimse hidayete erdiremez. Şehadet ederim ki, Allah’tan başka ibâdete lâyık hiçbir ilâh yoktur. O tekdir, eşi benzeri ve ortağı da yoktur. Ve yine şehadet ederim ki,Muhammed s.a.v de O’nun kulu ve elçisidir.

يَأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنوُا اتَّقوُا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إلاَّ وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ 

« Ey iman edenler! Allâh’tan hakkıyla korkun ve ancak müslümanlar olarak ölünüz»
ALİ İMRAN : 102

يَأَيُّهَا النَّاسُ اتَّقوُا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقوُا اللهَ الَّذِي تَسَاءَلوُنَ بِهِ وَاْلأَرْحَامَ إنَّ اللهَ كَانَ عَلَيْكُمْ َرقِيبًا 

“ Ey insanlar ! Sizi bir tek nefisten yaratan ve ondan da eşini yaratan ve ikisinden birçok erkekler ve kadınlar üretip yayan Rabbinizden sakının. Adını kullanarak birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah’tan ve akrabalık haklarına riayetsizlikten de sakının. Hiç şüphesiz ki, Allah sizin üzerinizde gözetleyicidir “

NİSA : 1

يَأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنوُا اتَّقوُا اللهَ وَقوُلوُا قوْلاً سَدِيدًا يُصْلِحْ لَكُمْ أعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنوُبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا 

“ Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve doğru söz söyleyin. (Böyle davranırsanız) Allah işlerinizi düzeltir ve günahlarınızı bağışlar. Kim Allah ve Rasulü’ne itaat ederse büyük bir kurtuluşa ermiş olur “

AHZAB : 70-71

Şüphesiz ki, sözlerin en doğrusu Allâh’ın kitâbı, Yolların en hayırlısı da Muhammed s.a.v’in yoludur. - Din’de - en şerli işler sonradan ortaya çıkarılan şeylerdir, sonradan ortaya çıkan her şey bid’at,her bid’at dalalet ve her dalalet de ateştedir.


Değerli kardeşlerim ! dün olduğu gibi bugün de İslam aleminin başına bela olan en çirkin arızalardan birisi de,din adına icadedilen yeniliklerdir. Yani bid’atlerdir. İnananların birçoğunun, gerek akideleri ile alakalı olsun ve gerekse amelleri ile alakalı olsun sıkı sıkıya bağlanmış oldukları bu çirkin şeyler o kadar yaygınlaşmış ki, inanın hiçbir bölge ve - hemen hemen - hiçbir insan bundan kendisini kurtaramamıştır.

İşte bu çirkin manzaradan dolayıdır ki,bu sohbetimde siz değerli kardeşlerime bu konuda bir şeyler anlatmak istedim…. Allah’u Azze ve Celle’den bu sohbetimi hayırlara vesile kılmasını niyaz ediyorum.

Değerli kardeşlerim ! bid’atın çirkinliğine ve onun zemmine geçmeden önce isterseniz konumuza başlık olan bu kelimenin gerek luğavi mana-sını ve gerekse ıstılahi manasını zikredelim.

Bid’at kelimesi : bedea kökünden müştak – türemiş – daha önce bir benzeri görülmeyen yeni bir şey yapmak,icadetmek manasına gelmek-tedir…… Kelimenin bu manaya delalet ettiğini anlatan delillerden bir kaçı şunlardır :

“ Deki : ben Allah tarafından kullara ilk defa gönderilen bir pey-gamber değilim.Bilakis benden önce de bir çok peygamberler gön-derilmiştir…… “
AHKAF : 9

Yani,ben yeni icadedilen bir görevle gönderilmedim.Benim bu işim bid’at değil,bilakis benden önce de aynı görevi üslenenler olmuştur.

Rabbimiz diğer bir Ayet’i celilesinde de şöyle buyurmaktadır :

“ Gökleri ve yeri daha önce bir benzeri olmadan yaratan ….. O’dur. “

BAKARA : 117

Zikredilen bu Ayet’i celiledeki Bedi’ kelimesi ise ; daha önce bir benzeri olmayan,anlamınadır.

İşte mealini vermeye çalıştığımız bu cümlelerden anlaşıldığı gibi,Bid’at
daha önce bir benzeri görülmeyen yeni bir şey yapmak,icadetmek mana-sına gelmektedir.

Kelimenin ıstılahi manasına gelince bu da şöyledir :

Bid’at : Dinin ikmalinden sonra,din adına ihdas olunan veya dine izafe edilen her türlü yeniliktir.


Değerli kardeşlerim ! Unutmayalım ki din de bid’at ihdas etmek ve onunla dini hayat sürdürmek son derece çirkin ve tehlikeli bir olaydır. Hatta insanı dininden imanından soyutlayacak bir noktaya bile götüre-bilecek bir yapısı vardır bid’at olayının.

Bid’at çıkaran kimse,dolaylı yönden de olsa Allâh’ın ve Resulünün hükümlerini yeterli görmeyen kişi demektir. Dolayısıyla bu işin vebalinden sıyrılması da çok zor bir iştir….. Yani, icadettiği o işten kendisi tövbe etse bile, açtığı bu çirkin çığırdan dolayı, işlenen o günahlardan kurtulama-yacaktır.

Bundan dolayıdır ki Abdullâh İbn Abbâs r.a bu konuda şöyle demek-tetir :

إِنَّ أَبْغَضَ اْلأُموُرِ إِلَى اللهِ الْبِدَعُ 

“ Allah indinde en çirkin işler, - din adına - sonradan ortaya çıka-rılmış bid’at’lerdir “
BEYHAKİ : S.KÜBRA : 316/4

Süfyanu’s - Sevrî ise bu konuda şöyle der :

اَلْبِدْعَةُ أَحَبُّ إِلَى إِبْليِسِ مِنَ الْمَعْصِيَةِ ، اَلْمَعْصِيَةُ يُتاَبُ مِنْهاَ وَالْبِدْعَةُ لاَ يُتَابُ مِنْهَا 

“ Bid’at iblis’e, günahdan daha sevimlidir, zira günahdan tevbe edilir, ama bid’at’ten tevbe edilmez “
LALEKAİ : 1.C.132.S – EBU NUAYM HİLYE : 7.C.26.S – BEĞAVİ Ş.SÜNNE : 1.C.216.S


Bunun sebebi ise ; bid’atçinin amelini güzel görerek, bunun Allâh’a yaklaştıran bir yol olduğunu zanetmesinden dolayıdır. Dolayısıyla bundan tevbe etmeye de kalkışmaz. Hatta bu amelinde Allâh’tan sebat ister.

İşte Allâh Teâlâ böylelerinin durumunu kerim kitabında şöyle nitelen-dirir:

“ Kötü işi kendisine süslü gösterilip de onu güzel gören kimse ” 

FATIR : 8

Ama kendisini hatalı ve amelini kötü gören günahkar böyle değildir. Eğer kendisine tevbe etmesi nasihat edilirse, bunu yerine getirebilir. 

Değerli kardeşlerim ! Şüphesizki Bid’atlerin İslâm alemine yayılma-sının en önemli sebebi ; inananların dinleri hususundaki cahaletleridir….


Bu cehaletleri yüzündendir ki,bir çok itikadi ve ameli çirkinlikleri islama sokuşturmuşlar ve bunların da güzel şeyler olduğunu savunmuşlardır.

Hatta inananların çoğu, icadettikleri bu şeylere “ Bid’at’ı hasene ” diye bir isim takarak, bunların caiz ve makbul olduğunu ileri sürmüşlerdir. 

Acaba bu insanların dediği gibi ; “ bid’at’ı hasene ” diye bir şey var- mıdır ? …. Veya bu çirkin anlayışlarını neye dayandırarak bu ifadeyi kullanıyorlar , inşaallah bunların üzerinde durmaya çalışalım.

DİN TAMAMLANIP KEMALE ERMİŞTİR

Değerli kardeşlerim ! Her şeyden önce şuurlu bir müslümanın şunu çok iyi bilmesi gerekir ki bu din, tamamlanıp kemale ermiş bir dindir. Dolayısıyla, inandığını söyleyen bir kimse, ona bir şeyler ekleyerek dolaylı yönden de olsa, sanki onda bir noksanlık varmış gibi hareket etmemesi gerekir….. Çünkü Allah’u Azze ve Celle’nin, tamamlayıp kemale erdirdim dediği bir din, ancak öğrenilip tatbik edilir. Değilse bid’at ehlinin yaptığı gibi onda noksanlık varmış gibi hareket ederek,onun ikmaline çalışmaz.

Rabbimiz kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :

أَلْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيْتُ لَكُمُ اْلإِسْلاَمَ دِينًا 
“ Bugün size dininizi ikmal ettim, üzerinize nimetimi de tamamladım ve size din olarak İslâm’dan razı oldum “
MAİDE : 3

{ ….. Mâlik b. Enes şöyle demiştir : Kim İslâm dininde bir bid’at çıkarır ve bunun güzel olduğunu iddia ederse, Peygamber s.a.v’in, risaletini tam olarak eda etmediğini iddia etmiş olur. Zira Cenab’ı Allah : “ Bugün size dininizi ikmalettim, üzerinize nimetimi tamamladım ve size din olarak da İslâm’dan razı oldum “

buyurmaktadır. O gün dinden olmayan şey, bugün de dinden değildir. }

ŞATİBİ EL- İ’TİSAM :1/64

Şevkânî r.h da bu konuda şunları söylemektetir : Madem ki Allâh c.c Peygamber s.a.v’in vefatından önce bu dini kemale erdirdiğini – yani tamamladığını - ifade ediyor, o halde bazı müslümanların ortaya çıkar-dığı bu görüşlere ne demeli ?


Şayet ortaya attıkları bu görüşleri dinden sayıyorlarsa bu onların, dinin tamamlanmadığına kâil olduklarını gösterir ki, bu da onların - dolaylı yönden de olsa - Kur’an’ı reddetmeleri demektir. Şayet ortaya attıkları bu şeyler dinden değilse,din’den olmayan şeylerle uğraşmanın ne faydası var ?

Değerli kardeşlerim ! gerçekten de Allah’u Azze ve Celle’nin zikri geçen bu kelamı,bu konuda çok güçlü ve etkili bir delildir. Yani,her şeyi ile tamam olan bir dine,din adına ne eklenebilir ki ? .

Bununla beraber ; Rablerinin Ayetlerini hakkıyla anlayan o güzüde imamların sözleri de çok güçlü ve etkili ifadelerdir. Bunlara hakkıyla kulak veren bid’at ehlinin,bu kurala hiç bir şekilde itiraz etmelerine mecalleri yoktur.

Öyleyse sözü daha fazla uzatmaya gerek yoktur. Bu konuda söylen-mesi gereken en güzel söz şu olmalıdır ; Bu din irili ufaklı her şeyi ile tamamlanıp kemale ermiş bir din’dir, dolayısıyla din adına onun hiçbir şeye ihtiyacı yoktur.

Değerli kardeşlerim ! Unutmayalım ki Allah’u Azze ve Celle, din adına izin vermediği bir takım şeyleri ihdas ederek onlarla uğraşanları, din’de kendisine ortaklık tasladıklarını beyan ederek şöyle buyurmaktadır :

“ Yoksa onların, kendilerine, Allah’ın izin vermediği dini – hükümler ortaya - koyan ortaklarımı var ? ……. “
ŞURA : 21

Öyleyse Müslüman,Allah’ın emrettiği, yapılmasını istediği ve Resulünün de tarifini yaptığı şeylerle uğraşmalıdır….. Çünkü bunun haricindeki her şey dalalettir.sapıklıktır ve sonu da ateştir.

Bakınız Cabir b. Abdullah r.a dan gelen bir hadislerinde Peygamberimiz s.a.v ne buyurmaktadır :

أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ خَيْرَ الْحَدِيثِ كِتَابُ اللهِ وَخَيْرَ الْهَدْيِ هَدْ يُ مُحَمَّدٍ وَشَرَّ اْلأُمُورِ مُحْدَثَاتُهَا وَكُلَّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٍ 

{ Sözlerin en güzeli Allâh’ın kelâmı, yolların en hayırlısı da Muham-med’in yoludur. İşlerin en şerlisi de sonradan - din adına - ortaya çıkarılan şeylerdir ve her bid’at - sonradan ortaya çıkarılan şey - dalâlettir. }
MÜSLİM : 3.C.867.N


İrbad b. Sariye’den gelen bir hadiste de o şöyle demektedir : Pey-gamber s.a.v bir gün dinleyenlerin gözlerini yaşartan, kalplerini ürperten bir vaaz verdi. Biz dedik ki : Ey Allâh’ın Rasulü ! Bu bir veda vaazına benziyor,öyleyse bizlere tavsiyede bulun ! O da şöyle buyurdu :

أُوصِيكُمْ بِتَقْوَى الله َعَزَّ وَجَلَّ وَالسَّمْعِ وَالطَّاعَةِ وَإِنْ تَأَمَّرَ عَلَيْكُمْ عَبْدٌ فَإِنَّهُ مَنْ يَعِشْ مِنْكُمْ فَسَيَرَى اخْتِلاَفاً كَثِيراً فَعَلَيْكُمْ بِسُنَّتيِ وَسُنَّةِ الْخُلَفَاءِ الرَّاشِدِينَ الْمَهْدِيِّينَ
مِنْ بَعْدِي عَضُّوا عَلَيْهَا بِالنَّوَاجِذِ وَإِيَّاكُمْ وَمُحْدَثَاتُ اْلأُمُورِ فَإِنَّ كَلَّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٍ 

{ Sizlere Allah’tan korkmanızı ve başınızdaki yöneticilere itaat etme-nizi öneriyorum, velev ki başınıza bir köle getirilse bile. Benden sonra hayatta kalanlar bir çok ihtilaflara şahid olacaklardır. Bu durumda, benim ve hak yolda olan Raşid halifelerin sünnetine sarı-lınız. Sonradan ortaya çıkmış şeylerden sakınınız, zira bütün bid’at-ler dalâlettir }AHMED : 4/126,EBU DAVUD : 5.4607.N - TİRMİZİ : 4/2815.N - İBNİ MACE : 1/44.N

İlim ehli insanlar bu hadisle alakalı çok önemli noktalara değinmiş ve şu ifadeleri kullanmışlardır :

Ahmed ibn Hanbel der ki : Bize göre sünnetin aslı ; Resulullah s.a.v’e ve onun ashabının takip ettiği o yola bağlı kalmak ,onların yolundan gitmek ve bid’ati terk etmektir. Çünkü bütün bid’atler sapıklıktır.

LALEKAİ : ŞERHU USULÜ’S SÜNNE

İbn Receb der ki : Peygamber s.a.v’in “ bütün bid’atler dalâlettir " sözü “ cevâmiu’l kelim “ türünden bir ifade olup, İslâm dininin temel prensiplerinden birisidir. Ve bu söz de,hiç bir bid’atı istisna etmez.

CAMİU’L ULUM VE’L HİKEM : 28.H

İbni Hacer r.h da şunları söyler : “ Bütün bid’atler dalâlettir “ sözü, hem lafız hem de manâ açısından çok önemli bir şer’î kaidedir. Bu ifadenin lafız yönü şu demektir : Şunun hükmü bid’attir ve her bid’at da dalâlettir. Dolayısıyla bu, dinden olamaz; zira dine ait her şey hidayettir. O halde sözü edilen hükmün bid’at olduğu sabit olursa, o iki şey - yani lafız ve manâ da - geçerli olur. 
FETHU’L BARİ : 13/254

Allah kendisine rahmet eylesin ve mekanını da cennet eylesin. Asrı-mızın ilim ehli insanlarından Muhammed b. Salih el-Useymîn’de bu mesele de şöyle demektedir : “ Bütün bid’atler dalâlettir “ şeklindeki ifade külli ve câmi bir ifadedir. Zira “ küll ” umumiliği, genel geçerliliği ifade eden en güçlü edattır.

Ve şöyle devam ederek der ki : bid’atı hasene olduğu iddia edilen her şeyin cevabı bununla verilir. Binaenaleyh, ehl-i bid’atın hiçbir konu hakkında bu bid’atı hasene dir demeye hakkı yoktur, zira Peygamber s.a.v’in “ bütün bid’atler dalâlettir “ sözü elimizde keskin bir kılıçtır.

Bu keskin kılıç düzensiz bir atölyede değil, nübüvvet ve risâlet atölyesinde imâl edilmiş olup, ifade şeklini de Nebi s.a.v oluşturmuştur. Bunu elinde tutanın karşısında hiç kimsenin “ güzel bid’at “ kavra-mından bahsetmeye hakkı ve imkânı yoktur. Zira “ bütün bid’atler dalâlettir “ diyen Allâh rasûlü s.a.v’dir.

EL- İBDA’ Fİ KEMALİ’Ş ŞER’İ VE HATARU’L İBTİDA’ : 13.S

BİD’ATÇI LANETLENMİŞTİR

Değerli kardeşlerim ! bu olayın çirkinliğinden dolayıdır ki,bilerek bid’at ihdas edenler açık bir dille lanetlenmişlerdir.

{ … Enes r.a dan.Dedi ki : Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Medine şura-dan şuraya haremdir.Bu sahanın ağacı kesilmez,burada bid’at da çıkarılmaz.Kim bu Medine haremi içesinde bir bid’at ortaya çıkarırsa Allah’ın,meleklerin ve bütün insanların laneti o kimsenin üzerine olsun. }
BUHARİ : 4.C.1749.S


İHDAS EDİLEN HER BİD’AT SAHİBİNİN YÜZÜNE ÇARPILACAKTIR

Bilindiği gibi din adına ihdas edilen - hemen hemen - bütün bid’atler,iyi niyetle ortaya atılan şeylerdir…… Yani Allah’a yaklaşmak amacıyla icadedilen şeylerdir….. Ama her ne kadar iyi niyette taşısa bid’at çıkaran kimse,bu icadettiği şey kesinlikle kendisinden kabul edilmeyecektir.

Bu konudaki en güzel delillerden bir tanesi Âişe r.a’nın Peygamber s.a.v den haber vediği şu hadisi şeriftir :

مَنْ أَحْدَثَ فِي أَمْرِنَا هَذَا مَا لَيْسَ مِنْهُ فَهُوَ رَدٌّ 

“ Kim bu işimizde - yani bu dinimizde - onda olmayan bir şey icad ederse, o şey reddolunur “

MÜSLİM : 5.C.1718.N - DARE KUTNİ : 3.C.4454.N


İmam Şevkânî r.h bu konuda şöyle demektedi : Bu hadis, dinin özlü esaslarından bir tanesidir. Zira sayılamayacak kadar hükümler ihtiva eder. Bu hadis aynı zamanda aklî ve naklî hiçbir tahsis olmaksızın bid’atleri hasene ve seyyie olarak gruplandıran fukâhaya yönelik açık ve net bir delildir.
ŞEVKANİ NEYLU’L EVTAR : 69.S


SAHABENİN BİD’ATLERE KARŞI TUTUMU VE BU KONUDAKİ SÖZLERİ

Değerli kardeşlerim ! Şüphesiz ki en hayırlı nesil,bizler için örnek gösterilen sahabelerdir. Onlar,dinleri husunda çok gayret sarfeden,Allah ve resulünün emirlerine harfiyen uyan ve dinden olmayan şeylerden de en fazla uzak duran insanlardı….. İşte onlardan bazılarının bu konudaki güzel sözleri :

{ … Abdullah b. Ukeym, Ömer r.a’nun şöyle dediğini rivayet etmektedir : Sözlerin en güzeli Allâh’ın kelâmıdır, yolların en hayırlısı da Muham-med s.a.v’in yoludur. İşlerin en şerlisi de sonradan icâd edilen şey-lerdir. Her yeni şey bid’attir, her bid’at dalâlettir ve her dalâlet de ateştedir. }
İNB VADDAH EL-BİD’A : 31.S – LALEKAİ ŞERHU USULU’S SÜNNE : 1.C.84.S

{ … Abdullah ibn Mesud r.a da şöyle der : Sizden öncekilere tâbi olun, - dinde - yeni şeyler icad etmeyin, bu size yeter, zira bütün bid’atler dalâlettir. }

İBNİ BATTA İBANE : 1.C.327-328.S - LALEKAİ ŞERHU USULU’S SÜNNE : 1.C.86.S – MUHAM-MED BİN NASIR ES-SÜNNE : 65 – TABERANİ KEBİR : 8636.N – DARİMİ : 1.C.211.N – HEYSEMİ M.ZEVAİD : 1/181.853.N


{ … Abdullah ibn Ömer r.a ise şunları buyurur : insanlar güzel görseler bile bütün bid’atler dalâlettir. }
İBNİ BATTA İBANE : 1.C.339.S - LALEKAİ ŞERHU USULU’S SÜNNE : 1.C.92.S

Sözün özü ; unutmayalım ki şeriat vazeden,kanun koyan ve ibadet şekli şemali belirleyen sadece ve sadece Allah’u Azze ve Celle’dir. Bu konuda O’na ortak olacak hiçbir varlık yoktur. Kula yakışan ise, tamam-lanıp kemale ermiş olan bu dine sımsıkı sarılması ve ona hiçbir şey eklememesidir….. Eğer bununla yetinmeyip de bir şeyler ihdas ederse, unutmasın ki Allah’ın,meleklerin ve bütün lanet edicilerin lanetini hak etmiş olur.


BİD’ATLERİ GÜZEL GÖSTERMEYE ÇALIŞANLARIN PAHANELERİ VE İLERİ
SÜRDÜKLERİ DELİLLER

Değerli kardeşlerim ! Şüphesiz ki buraya kadar zikretmiş olduğumuz deliller, konu ile alakalı hiçbir yanlış anlayışa meydan bırakmayacak şekilde açık ve net delillerdir….. Ama buna rağmen anlayış ve muha-keme hususunda akılları kıt olan bir takım kimselerin ; bid’atı hasene ve bid’atı seyyie diye bir ayırıma giderek, bid’atlerin bir çoğunu meşrulaş-tırdıklarını görürsünüz…. Ve bu çirkin anlayışlarına da, bazı hadis ve sahabi uygulamalarını delil getirmeye çalışırlar.

İşte bundan dolayı konunun bu bölümünde de bunların ileri sürdükleri bu delilleri ele alıp onların üzerinde durmaya çalışacağız….. Diğer bir ifadeyle ; bunların tezgahlarına malzeme olarak kullandıkları bu delillerin sahih veya gayri sahihliği üzerinde durup, gayri sahihlerini kenara bırakarak, sahih olanlarının da nasıl anlaşılması gerektiğinin üzerinde durmaya çalışacağız.

Bunların konu ile alakalı delil getirmeye çalıştıkları hadislerden bir tanesi şudur : Cerir b.Abdullah r.a dan.Resulullah s.a.v şöyle buyurdu :

مَنْ سَنَّ فِي اْلإِسْلاَمِ سُنَّةً حَسَنَةً فَلَهُ أَجْرُهَا وَأَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا بَعْدَهُ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَنْقُصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْءٌ وَمَنْ سَنَّ فِي اْلإِسْلاَمِ سُنَّةً سَيِّئَةً كَانَ عَلَيْهِ وِزْرُهَا وَوِزْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا مِنْ بَعْدِهِ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَنْقُصَ مِنْ أَوْزَارِهِمْ شَيْءٌ 

“ Kim İslâm dininde güzel bir sünnet başlatırsa, bu güzel işten dolayı kendisine sevap verilir. Ayrıca kendisinden sonra bu sünnetle amel edenlerin sevabı kadar da kendisine sevap yazılır; bu, diğerlerinin sevabından da bir şey eksiltmez. Kim de İslâm dininde kötü bir sünnet başlatırsa, kendisine hem kendi günahı hem de o işle amel edenlerin günahı kadar günah yazılır ve bu diğer-lerinin günahından da bir şey eksiltmez “
MÜSLİM : 3.C.1017.N

Değerli kardeşlerim ! sahih olan bu hadisi şerifi, vürud sebebi ile beraber anlamaya çalışır isek, burada onların anladığı manada bid’atı hasene denen bir şeyden kesinlikle bahsedilmemektedir.

Hadisi yerinden okuyanlar şunu çok iyi bilirlerki ; burada meşrû kılınan sadakadan bahsedilmektedir. Yani, şeriatın meşru kıldığı sadaka olayına öncülük eden bir insana övgüden bahsetmektedir bu hadisi şerif.


Öyleyse şunu çok güzel anlamamız gerekir ki ; « men senne » ifadesi ile kastedilen şey, meşru olan bir sünneti bizzat uygulamaktır ; yoksa ortaya yeni bir şeyler çıkarıp ta onu teşri yapmak değildir……Dolayısıyla ileri sürülen bu hadisle alakalı söylenecek en güzel söz ; bu hadis, yeni bir şeyler ihdas etmeyle alakalı bir hadis değil, bilakiz sünnette sabit olan bir şeyle amel etmeyi teşvik eden bir hadistir.

HADİSİN VÜRUD SEBEBİ

Zikri geçen hadisin vürud sebebi ile alakalı şöyle bir rivayet vardır :

{ … Cerir b. Abdullah şöyle demektedir : Peygamber s.a.v, hutbesi esnasında bizleri sadaka vermeye teşvik etti. Ama insanlar bu konuyu biraz ağırdan aldılar. Bunun üzerine Peygamber s.a.v’in yüzünde kızgınlık ifadesi belirdi. Ensardan birisinin bir kese getirmesi üzerine insanlar da ona uydular, öyle ki, onun yüzünde sevinç görüldü ve sonra şöyle buyurdu : Kim güzel bir sünnet başlatırsa .......
Bu , Darimi’nin lafzıdır : 1/141 - Müslim ise, 3/1017.n da daha uzun olarak zikretmiştir.

Burada dikkat edilmesi gereken hususlardan birisi de ; Allah resulü s.a.v’in birbirine muhalif sözler söylemeyeceğidir. Yani, “ kim İslâm dininde güzel bir sünnet başlatırsa ” ifadesini kullanan da Allah resulü s.a.v, “ her bidat dalalettir “ ifadesini kullanan da Allah resulü s.a.v’dir. Dolayısıyle, bu ifadeleri birbirini yalanlar şekilde algılamak çok yanlıştır.

Ve yine bu konuda dikkat edilmesi gereken hususlardan bir diğeri de, İbn Useymin r.h’ın dediği gibi ; Peygamber s.a.v “ kim bir sünnet başlatırsa ” demiştir “ kim bir bid’at çıkarırsa ” dememiştir.

Ve yine İbn Useymin diyor ki : bu hadiste “ İslâm’da … denmiştir, bid’atler ise,bilindiği gibi İslâm’dan değildir. Ayrıca Allah resulü s.a.v hasene - yani güzel - sıfatını kullanmıştır, bid’at ise güzel değildir.

EL-İBDA’ : 20.S

Ve yine bilinmesi gereken önemli hususlardan bir diğeri de ; seleften hiç kimsenin, insanların sonradan ortaya çıkardıkları şeyleri bid’atı hasene olarak adlandırmadıklarıdır….. Onlar « men senne » ifadesinin, dinde mevcut olupta ihmal edilen veya unutulan bir sünneti ihyâ etmek, - diğer bir ifedeyle - yeniden yaşanılır hale getirmek manâsına olduğunu anlatmışlardır. Hatta zikredilen şu hadisi şerife dikkat edilirse, bunun böyle olduğu açıkça anlaşılacaktır. 



مَنْ أَحْياَ سُنَّةً مِنْ سُنَّتِي فَعَمِلَ بِهَا النَّاسُ كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهَا لاَ يَنْقُصُ مِنْ أُجوُرِهِمْ شَيْئًا وَمَنِ ابْتَدَعَ بِدْعَةً فَعُمِلَ بِهَا كَانَ عَلَيْهِ أَوْزَارُ مَنْ عَمِلَ بِهَا لاَ يَنْقُصُ مِنْ أَوْزَارِ مَنْ عَمِلَ بِهَا شَيْئاً 

{ Kim benim sünnetimden bir sünneti ihyâ eder ve insanlar onunla amel eder hale gelirse, amel edenlerin ecirleri kadar ona ecir yazılır; diğerlerinin ecirlerinden de hiçbir şey eksilmez. Kim de bir bid’at ihdas eder ve bununla amel edilirse, bu bid’atle amel edenlerin günahı kadar da ona günah yazılır ; diğerlerin günahlarından da hiç bir şey eksilmez. }
İBNİ MACE : 1.C.209.N


Bid’atı haseneyi savunanların ileri sürdükleri delillerden bir tanesi de Ömer r.a nun teravih namazı ile alakalı “ bu ne güzel bid’attir “ sözü-dür…. Bu ifadenin kullanıldığı rivayet şudur :

{ … Abdurrahman şöyle anlatıyor : Ömer r.a dedi ki : Ben zannediyorum ki,bu dağınık olarak namaz kılan insanları bir tek okuyucu imamın arka-sında toplarsam daha faziletli olacak.Sonra bu işe kat’i olarak karar verdi. Ve akabinde o insanları Ubey İbn Ka’bın arkasında topladı. – böylece teravih namazı cemaatle kılınmaya başlandı – Sonra diğer bir gece Ömer’in beraberinde mescide çıktım.İnsanlar okuyucu imamın arkasında ona uymuş namaz kılıyorlardı. Ömer bu manzarayı görünce : “ Ni’mel bid’atu hazihi “ Yani ; şu teravih namazının yeniden cemaatle kılınması ne güzel adet oldu,diye sevincini dile getirdi ……… }
BUHARİ : 4.C.1864.S

Değerli kardeşlerim ! bu rivayeti öne sürerek din adına ortaya atılan bazı yeniliklerin bid’atı hasene olacağını savunanlara bir çok yönden reddiyeler vardır.

Birincisi ; Bu söz Allah resulü s.a.v’in sözü değil, Ömer r.a nun sözüdür. Dolayısıyla,hiç kimsenin sözü Peygamber s.a.v’in sözüne tercih edilmez. Bu söz ister Ömer’in sözü olsun,ister bu ümmetin en faziletlisi olan Ebu Bekir’in sözü olsun,durum değişmez…. Hatırlarsınız Abdullah ibn Abbas r.a dan gelen şu rivayeti :

Abdullah İbn Abbas kendisine sorulan bir soruya Resulullah s.a.v’i örnek göstererek verdiği bir cevaba karşı ; ama “ Ebu Bekir ve Ömer şöyle derdi “ diyenlere şu ifadeleri kullanmıştır : 



“ Başınıza gökten taş yağmasından korkuyorum ! Ben size Allah’ın Rasûlü böyle söylüyor diyorum, siz ise bana, Ebu Bekir ve Ömer şöyle söyledi diyorsunuz. “

AHMED : 1/337-3111.N – CAMİU’L BEYANİ’L İLM : 2/196

İkincisi ; Ömer r.a’nun bu uygulaması bid’at değil, Resulullah s.a.v’in bizatihi sünnetidir. Yani, Allah resulü s.a.v hayatta iken Teravih namazı bir çok defa cemaatle kılınmıştır….. Aişe r.anha şöyle anlatıyor :

“ Peygamber s.a.v bir gece mescitte – teravih - namazı kılarken, ashab da onunla birlikte namaz kıldı. Ertesi günün gecesi de böyle yaptı ve cemaat arttı….. Üçüncü veya dördüncü günler de böyle oldu. Peygamber s.a.v ashabının yanına çıkmadı. Sabah olunca Pey-gamber s.a.v ashabına : “ … yaptığınızı gördüm, teravih namazının size farz olmasından korktuğum için yanınıza gelmedim,dedi . Bu, ramazan ayında idi. “
BUHARİ : 4.C.1865.S

Bununla beraber Peygamber s.a.v, teravih namazını cemaatle kılmayı terk etmesinin sebebinin ne olduğunu da belirtmiştir. Yani,üzerlerine farz olur korkusundan dolayı bunu terk etmiştir. Dolayısıyle,bu illet de ortadan kalktığına göre,Ömer r.a’nun teravih namazının cemaatle kılınmasına tekrar müsade etmesi, sünnete ters bir durum arzetmesinden ziyade, bilakiz Peygamber s.a.v’in uygulamasına dayanmaktadır… Öyleyse bunun neresi bid’attir.

Bu konuda önemli olan hususlardan birisi de,bid’at kelimesinin nasıl anlaşılacağı hususudur…. Çünkü kelimelerin bir luğavi yönü bir de ıstılahi yönü vardır…. Ve burada üzerinde durulup anlaşılması gereken kısım da bu kelimenin luğavi manasıdır.

Çünkü Ömer r.a’nun kullandığı bu ifade kelimenin şer’i anlamı değil, lugavî anlamıdır.

Lüğavi olarak bid’at’ın tarifi : Geçmişte bir örneği olmaksızın yapılan şey demekdir. Teravih ise böyle değil, bilakiz önceden yapılan bir şeydi.

Dolayısıyle,lugavî tanımına uygun olarak bu bir yenilik sayılabilir,ama buna şer’i manada bir bid’at denmesi kesinlikle yanlıştır. 


BU KONUDA İMAMLARDAN BAZILARININ SÖZLERİ

İbn Teymiye şöyle der ki : Ömer r.a’nun bu güzel uygulamayı bid’at olarak adlandırması, tamamen lugavî bir adlandırmadır, şer’î değildir.

Bunun sebebi ise, bid’at kelimesinin, lugat açısından geçmiş bir örneği olmaksızın yapılan her şeyi içermesidir. Şer’î olan bid’at ise, hakkında şer’î bir delil olmaksızın yapılan uygulamalardır.

SIRAT’I MUSTAKİM : 276.S

İbn Kesîr de şöyle der : Bid’atler iki türlüdür :

1- Bid’at kavramı bazen şer’î bir konu hakkında kullanılır ki , Peygamber s.a.v’in :
فَإِنَّ كُلَّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ وَكُلَّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٌ 

« Sonradan ortaya çıkarılan her şey bid’attır ve her bid’at de sapıklıktır » ifadesi bunun örneğidir.

2- Bid’at, bazen de lugavî anlamda kullanılır. Ömer r.a’ın, insanları teravih için topladığı ve onların da buna devam etmesi üzerine söylediği « bu ne güzel bid’attir » sözü de bunun örneğidir.
İBNİ KESİR : 2.C.516.S

İbn Receb şöyle demektedir : “ Selefin bazı bid’atları hasene diye isimlendirmeleri şer’î anlamıyla değil, lugavî anlamıyladır. Örneğin ; Ömer r.a’nun « bu ne güzel bid’attir » sözü bu babtandır. “

CAMİU’L ULUM VE’L HİKEM : 28.S


KONUYLA İLGİLİ BİR RİVAYET VE YANLIŞ İSTİDLAL


Bid’atleri güzel göstermeye gayret eden insanların ileri sürdüğü şeylerden bir taneside Allah resulü s.a.v’e nisbet edilen şu ifadelerdir : 

مَا رَآهُ الْمُسْلِمُونَ حَسَناً فَهُوَ عَنْدَ اللهِ حَسَنٌ 

« Müslümanların güzel gördüğü şey Allah katında da güzeldir »

AHMED : 1/379 – TAYALİSİ : 23.N

Hey şeyden önce bu rivayet merfu olarak sahih değildir. Yani, bu söz Peygamber s.a.v’in sözü değil, aksine Abdullah İbn Mes’ûd’a ait bir sözdür. Yani merfu değil mevkûf bir rivayettir.


İbn Kayyim şöyle der : Bu ifade Peygamber s.a.v’in sözü değildir. Bunu, hadis konusunda bilgisi olmayan kişiler ona nisbet etmişlerdir. Bu söz, İbn Mesud’dun kendi sözüdür.
EL-FURUSİYYE : 167.S

İbn Abdulhâdî şöyle demiştir : Bu haber Enes’den sâkıt – zayıf - bir senedle Peygamber s.a.v’e nisbet edilmiştir. Doğru olan, bu sözün İbn Mes’ûd’a ait mevkûf bir rivayet olduğudur.
ACLUNİ K.HAFA : 2.C.245.S

Zeylaî ise, bu konuda şöyle demektedir : Bu haberin merfû olarak rivayeti gariptir ; ben bu ifadenin sadece İbn Mes’ûd’a nisbet edildiğini gördüm.
NASBU’R RAYE : 4/133

Albânî : Asrımızın muhaddislerinden el-Albani ise bu konuda şunu söyler : Rivayetin merfû olarak bir aslı yoktur, ancak İbn Mes’ûd’dan mevkûf olarak gelmiştir.
SİİSİLETÜ’D DAİFE : 532 - 533

Bu sözün peygamber s.a.v’e nisbetinin sahih olmadığı eğer anlaşıldı ise,ikinci olarak anlaşılması gereken husus ta ; buradaki bahsi edilen Müslümanlardan kastın kim olduğudur.

Eğer bu ifadenin içerisinde bulunduğu rivayeti tam olarak okur ve üzerinde dikkatli bir şekilde durur isek, buradaki kasdedilen Müslümanlar sahabelerdir…. Gelin bu rivayeti beraber okuyalım.

{ Allah kullarının kalplerine baktı, Muhammed s.a.v’in kalbinin kulların kalpleri içerisinde en güzeli olduğunu gördü ve o kalbi kendisi için seçti. Risaletini de onun vasıtasıyla gönderdi. Muham-med s.a.v’in kalbinden sonra sair kullarının kalplerine baktı, Muhammed s.a.v’in ashabının kalplerinin kulların kalpleri içerisinde en güzelleri olduğunu gördü ve onları Peygamberine yardımcılar kıldı. Bu yardımcılar Allah’ın dini uğrunda mücadele ettiler. Müs-lümanların iyi gördüğü şey Allah katında da iyidir, kötü gördükleri şey de Allah katında kötüdür. }

Bazı rivayetlerde ise şu ilave vardır:

“ Bütün sahabîler Ebu Bekir’i halife olarak tayin etmek istediler. “
HAKİM : 3/78 . SAHİH OLDUĞUNU SÖYLEMİŞ ZEHEBİ DE ONA MUVAFAKAT ETMİŞTİR.

Demek ki anlaşılması gereken şey ; sahabenin güzel gördüğü şey gü-zeldir.


Bu rivayete dikkat edildiği zaman, burada ayrıyeten ; “ üzerinde icma edilen şey güzeldir “ manası da ortaya çıkar…. Dolayısıyla Müslü-manların üzerinde ittifak ettiği şey,elbetteki hak ve güzel olan bir şeydir.

Hatırlarsınız Allah Resulü s.a.v bir hadislerinde şöyle buyurmaktadır : Ümmetim dalalet üzerinde bir araya gelmezler.

Öyleyse konumuza geri dönüyoruz ve soruyoruz ; Acaba Sahabe, Allah resulü s.a.v’in yapmadığı hangi şeyi yapıp da ona güzel dediler ?

Ve yine sahebe,Allah resulü s.a.v’in yapmadığı neyi yapıpta onun üze-rinde icma ettiler ? …. Yoksa şu güzel ifadeleri zikreden insanlar bunlar değil mi ?

{ … Abdullah b. Ukeym, Ömer r.a’nun şöyle dediğini rivayet etmektedir : Sözlerin en güzeli Allâh’ın kelâmıdır, yolların en hayırlısı da Muhammed s.a.v’in yoludur. İşlerin en şerlisi de sonradan icâd edilen şey-lerdir. Her yeni şey bid’attir, her bid’at dalâlettir ve her dalâlet de ateştedir. }
İNB VADDAH EL-BİD’A : 31.S – LALEKAİ ŞERHU USULU’S SÜNNE : 1.C.84.S

{ … Abdullah ibn Mesud r.a da şöyle der : Sizden öncekilere tâbi olun, - dinde - yeni şeyler icad etmeyin, bu size yeter, zira bütün bid’atler dalâlettir. }

İBNİ BATTA İBANE : 1.C.327-328.S - LALEKAİ ŞERHU USULU’S SÜNNE : 1.C.86.S – MUHAM-MED BİN NASIR ES-SÜNNE : 65 – TABERANİ KEBİR : 8636.N – DARİMİ : 1.C.211.N – HEYSEMİ M.ZEVAİD : 1/181.853.N

{ … Abdullâh İbn Abbâs r.a şöyle demektetir :

إِنَّ أَبْغَضَ اْلأُموُرِ إِلَى اللهِ الْبِدَعُ 

Allah indinde en çirkin işler, - din adına - sonradan ortaya çıkarılmış bid’at’lerdir. }
BEYHAKİ : S.KÜBRA : 316/4

{ … Abdullah ibn Ömer r.a ise şunları buyurur : insanlar güzel görseler bile bütün bid’atler dalâlettir. }
İBNİ BATTA İBANE : 1.C.339.S - LALEKAİ ŞERHU USULU’S SÜNNE : 1.C.92.S



{ … Abdullah ibn Abbas r.a şöyle demiştir : Peygamber s.a.v’in dışındaki herkesin sözü kabul de edilir red de edilir.

Fetâva’s-Subkî, c.1, s.138. Şöyle demiştir : Bu ifadeyi Mücahid, İbn Abbas’tan, Malik de her ikisinden almış, böylece ifade Malik’ten meşhur olmuştur.

Yani,sadece Allah resulü s.a.v’in söz ve uygulamaları alınır.Onun haricindeki kimselerin ise,söz ve amellerine bakılır resule uygunsa alınır , değilse reddedilir.

Öyleyse sözü daha fazla uzatmaya gerek yoktur. Allah resulü s.a.v’in bu husustaki : « bütün bid’atler dalâlettir » sözü gayet açık ve net bir ifadedir…. Dolayısıyle bu umum ve mutlak ifadenin karşısında ortaya atılan bid’atı hasene anlayışı, tepeden tırnağa batıl ve geçersiz bir anlayıştır…… Allah resulü s.a.v’in bu sözü, bütün bid’atlerin kötülüğü ve çirkinliği hususunda yeterli bir ifadedir.

Çünkü bilinen ilmî bir kural vardır ki ; Umum ve mutlak ifadeler farklı yer, zaman ve durumlarda tekrarlandığı ve bunları sınırlayan veya hususileştiren bir ifade bulunmadığı zaman bu, onların umum ve mutlak manasıyla geçerli olduğu anlamına gelir. 

İşte bid’atleri zemmeden ve insanları onlardan sakındıran hadisler de bu türden olan hadislerdir…. 

Dolayısıyle hiçbir âyet ve hadiste, ne tahsis edici bir ifade ve nede kayda bağlayıcı herhangi bir ifade gelmediğine göre,Allah resulünün bu ifadesi, bütün açıklığı ile umumi ve mutlak anlamda kullanıldığına delâlet eder.

Ve son sözümüz onun mutlak ve umum manada zikrettiği : “ Bütün bid’atler dalâlettir “ sözüdür.

Allah’u Azze ve Celle bizlere hakkı hak bilip ona ittiba eden ve batılı da batıl bilip ondan uzak duran kullarından olmamızı nasip eylesin.


TACUDDİN EL-BAYBURDİ

.

Tasavvuf Ehlinin Bazı Hataları..

Etiketler: BİD'AT

 

Şüphesiz hamd yalnız Allah'adır. O'na hamd eder, O'ndan yardım ve mağfiret dileriz. Nefislerimizin şerlerinden, amellerimizin kötülüklerinden Allah'a sığınırız. Allah'ın hidayet verdiğini kimse saptıramaz. O'nun saptırdığını da kimse doğru yola iletemez. Şehadet ederim ki, Allah'tan başka hiçbir ilâh yoktur. O, bir ve tektir, O'nun ortağı yoktur. Yine şehadet ederim ki, Muhammed Allah'ın kulu ve Rasûlüdür.
"Ey iman edenler! Âllah'tan nasıl korkmak gerekirse öyle korkun ve siz ancak müslümanlar olarak ölünüz." (Al-i İmran; 3/103)
"Ey insanlar! Sizi tek bir candan yaratan ve ondan da eşini var eden, her ikisinden birçok erkek ve kadın türeten Rabbinizden korkun. Kendisi adına birbirinizden dileklerde bulunduğunuz Allah'tan ve akrabalık bağlarını kesmekten de sakının. Şüphesiz Allah üzerinizde tam bir gözetleyicidir." (en-Nisâ; 4/1),
"Ey iman edenler! Allah'tan korkun ve dosdoğru söz söyleyin. O da amellerinizi lehinize olmak üzere düzeltsin, günahlarınızı da mağfiret etsin. Kim Allah'a ve Rasûlüne itaat ederse büyük bir kurtuluşla kurtulmuş olur." (el-Ahzâb; 33/70-71)
Bundan sonra,
Şüphesiz sözlerin en güzeli Allah’ın Kelam’ı, yolların en hayırlısı Muhammed Sallallahu aleyhi ve sellem’in yoludur. İşlerin en kötüsü sonradan çıkarılanlarıdır. Her sonradan çıkarılan şey bidattir ve her bidat sapıklıktır. Her sapıklık da ateştedir.
Şüphesiz sahabe ve Tabiin dönemlerinde zühd, vera ve ibadet ile meşhur olan kimseler vardı. Bunlardan sonra zühd, vera, ibadet gibi hasletleri devam ettiren, yün (Suf) giyinmeye verdikleri önemden dolayı “Sûfîler” denilen kimseler çıktı. Zühd ve ibadet yolunu tutan kimseler de artık, onlara nisbet ile “Sufiler” diye anılır oldular. Fakat bu ismin bir ekol haline gelmesi, “Tasavvuf” adı altında, İslam dışı unsurların da din’denmiş gibi görünmesine sebep olmuştur.
Tasavvufun ilk dönemlerinde ilimden yüz çevirme, Hulul, ittihat, vahdet-i vucud, Rafızîlik, Batınîlik, birden fazla anlama çekilebilen ıstılahların kullanımı gibi unsurlar bazı sufilerde görülmeye başlandı. Sonraları çeşitli anlayış ihtilaflarından dolayı tarikatler zuhur etti. Bu dönemlerde önceki sufilerde rastlanılmayan şu tehlikeli bidatler çıktı;
Şeyhlere ölü gibi teslim olma şartı,
Şeyhleri masum görme,
Musiki ve raks ederek zikretmeyi caiz sayma,
Müridleri kendilerine bağlamak için tılsımlar ile keramet elde etmeyi caiz sayma[1],
Yalnız Allah’tan istenebilecek manevi yardımı velilerden isteyerek istiğase yapma,
Kabirlerin türbeleştirilip ziyaretgâh edinilmesi,
Mürşidin her an kendisini gördüğünü düşünerek onu rabıta etmek[2],
Allah Rasulünün ve sahabelerin yapmadığı bir takım zikir usulleriyle halkalar kurarak toplu halde yüksek sesle zikir yapmak,
Bidatlerin güzelinin de olduğunu iddia etmek,
Uyanık iken Rasulullah ile görüşme iddiaları,
Kur’an ve Sünnetin nefis tezkiyesinde yetersiz olduğunu iddia etme v.b.[3]
Her ne kadar Ebu Talib el-Mekkî[4], Kuşeyrî, Gazalî, Serrac, Sühreverdî gibi ilimle meşgul olan ve tasavvuf esasları hakkında eser yazan sufiler, bir çok bidatlerden sakındırıp, selef yolundan sapılmaması ve keşifler ile ilhamlara Kitap ve Sünnet’e uygunluk oranında itibar etmek gerektiğine dikkat çekseler de, kendileri de bazı bidatlere kapı açmaktan kurtulamamışlar, ne Rasulullah’ın, ne de sahabe ve tabiin’in bahsetmediği şeylerden bahsetmişler, Batınî yorumlara girişmişlerdir.
İmam Şatıbî el-İtisam’da sufilerin hatalarını sayarak der ki;
a. Rasûlullah (s.a)’a yalan ihtiva eden ve zayıf hadislere güvenmeleri... Zayıf hadislerin ise Peygamber (s.a) tarafından söylendiğine dair zan galip değildir. Dolayısıyla bunlara bir hüküm isnad etmeye imkân yoktur. Durum böyle olunca ya yalan oldukları bilinen hadisler hakkında ne denilir? (s. 299-300)
b. Maksatlarına uymayan sahih hadisleri reddederek bunların akla muhalif olduğunu ileri sürerler. Kabir azabını, sıratı, mizanı, ahirette Allah’ın görülmesini ve benzeri hususları inkâr edenler gibi bunların akla aykırı olduğunu ileri sürerler. (s. 309)
c. Allah’tan ve Rasûlünden gelenlerin kendisi vasıtasıyla anlaşılabildiği arapça ilmini bilmemekle birlikte, arapça olan Kur’an ve sünnet hakkında söz söyleme cesaretini göstererek, şeriatı geride bırakıp, ilimde derinleşmiş olan kimselere muhalefet etmeleri.
d. Apaçık usulü bırakıp saparak, akılların çeşitli tavırlar takındığı müteşabihata tabi olmaya yönelmeleri. (s. 320)
e. Mutlaklara kayıt getiren hükümleri tetkik etmeden, mutlak ifadeleri alıp kabul etmek. Tahsis edici buyrukları var mıdır, yok mudur düşünmeden umumi buyrukları anmak. Aynı şekilde bunun aksini de yaptıkları olur. Mesela nass mukayyed ise mutlak alınır yahut has ise başka herhangi bir delil olmadan mücerred görüş ile umumi kabul edilir. (s. 329)
f. (s. 334): Delilleri kullanılacakları yerlerden uzaklaştırarak tahrif etmek. Mesela delil herhangi bir menata dair varid olmuş iken bir başka menata yönlendirilerek her iki menatın aynı olduğu vehmini vermekle delilleri tahrife kalkışmak. Bu ise sözleri yerlerinden kaydırmak suretiyle yapılan gizli tahriflerdendir. Bundan Allah’a sığınırız. Büyük bir ihtimalle İslamı kabul ettiğini ifade etmekle birlikte sözlerin yerlerinden tahrif edilmesini yeren bir kimse bu işe ancak karşı karşıya kaldığı bir şüphe ya da kendisini haktan alıkoyacak bir bilgisizlik olmadan açıkça sığınması. Bununla birlikte o kimsede delilin gerçek yerinde kullanılmasını alıkoyacak bir hevası da sözkonusu olur. Bu sebeple böyle bir kimse bid’atçi olur.
g. (s. 348) Şeyhlerini tazimde çok ileri derecede giderek sonunda onları haketmedikleri seviyeye ulaştırmaları. Onların aşırıya gitmeyip, orta hallileri filandan Allah’ın daha büyük hiçbir velisinin olmadığını iddia eder. Bazen velayet kapısını bu sözü eden kişi dışında diğer ümmetin yüzüne kapatırlar. Bu ise katıksız bir batıldır... (s. 349): Orta halli mutedil olanları ise şeyhinin Peygamber (s.a)’a eşit olduğunu ileri sürer, ancak ona vahiy gelmediğini ifade eder.”

Zühd ve ibadet ile meşhur olmuş pek çok kimsenin hadis rivayeti konusunda dikkatsiz oldukları bilinmektedir. İmam Suyuti şunları nakleder;
“Zahid olarak tanınan Meysere Bin Abdirabbih vefat ettiği gün, cenazesine katılabilmek için Bağdat çarşıları tamamen kapanmıştır. Böyle bir zahid olmasına rağmen Meysere, hadis uydurmakla itham edilmiştir. Vefat edeceği sırada;
“Rabbinden ümitvar ol” dedikleri zaman
“Nasıl olmam ki, Ali R.a.’ın fazileti hakkında yetmiş hadis uydurdum.” Diye cevap vermiştir.[5]
Suyuti’nin verdiği daha başka bilgilere göre Ebu Davud en Nehai geceleri ibadet etmesi, gündüzleri oruç tutmasıyla şöhret bulan bir zattı. Buna rağmen hadis uydururdu.
Ebu Bişr Ahmed Bin Muhammed el-Fakih el-Mervezi, zamanında sünneti en çok müdafaa eden, muhaliflere karşı amansız mücadele veren biriydi. Böyleyken hadis uydurmaktan çekinmezdi.
Yine Vehb Bin Hafs Salihlerden bir zat idi. Yirmi sene hiç kimseyle konuşmadan durmasına rağmen, hadis uydurmaktan da geri durmazdı.[6]
[1] Bkz. Molla Cami; Nefahatul Uns, Lamii Çelebi tercümesi(s.119)
[2] Bkz.: Abdulhakim Arvasi; Rabıta-i Şerife
[3] Bu konuların ilmî tenkidi için Sufiye Nasihat adlı kitabıma bakınız.
[4] Ebu Talib el-Mekkî mesela şöyle diyor; “Şatahat ehlinden bir sufiye gidersiniz, böyle bir sufi, yolunu kaybetmiş, hatalar içinde biri olduğu için sizi Kitap ve sünnetin ötesine taşır. O bu iki kaynağı önemsemez ve söylediği sözlerle imamların görüşlerine muhalefet eder. Sadece zanna, vesveseye dayanarak konuşmakta, hakkı batıl göstermektedir. Kevni ve mekânı ortadan kaldırarak ilmi ve ahkâmı tamamen devreden çıkarır. Kaideleri çiğneyip atar. Bunlar ucu bucağı olmayan bir çölde yollarını kaybetmiş ve hiçbir delile dayanmayan kimselerdir. Bu zavallılar rehber olamayacağı gibi delilden yoksun görüşleri de geçersizdir.”(Kut-ul Kulub; terc.:Muharrem Tan, İz yay. İstanbul 1999, c.2 s.60)
[5] Tedribur Ravi(1/283)
[6] Tedribur Ravi(1/283)
-----------------------------------
Sufilerin münker hadisler nakletmelerinin sebebi, ibadetle meşgıliyetlerinin, onları rivayet ilimlerinden alıkoymasıdır. Şeyhulislam İbni Teymiye der ki; “Abidlerin çoğu hadisleri ve isnadlarını ezberleyememiş, hadislerin isnadında ve metinlerinde çokça hatalar yapmışlardır. Bunun için Yahya bin Said; “Hadis konusunda salihlerden yalancısını görmedik” der. Yani çok hata ettiklerini anlatmak ister.
Eyyub es-Sahtiyani r.a. der ki; “Kendisinden bereket umduğum ve seher vaktinde bana dua etmesini istediğim bir komşum var. Bununla beraber o, bir bakla tanesi hakkında şahitlik etse, onun şahitliğini kabul etmem.”
Bu yüzden hayır, zühd ve ibadet ehlinden olan, Sabit el-Bunani, Fudayl bin Iyaz, (İbrahim bin Edhem, Bişr bin Haris el-Hafi) gibi hadisleri sahih olarak rivayet eden sağlam raviler ile Malik bin Dinar, Ferkad es-Sebehî, Hubeyb el-Acemi (ve Şehr bin Havşeb) gibi rivayet konusunda çok yanılan zahidler farklı değerlendirilmiştir. (İkinci kısımda saydıklarımız da aslında fazilet ehlidirler fakat hadis rivayetinde zayıftırlar.)
İmam Malik Bin Enes r.a. der ki; “Şu mescitte hayr, fazilet ve salah ehlinden seksen kişiye yetiştim. Hepsi de isnatlarıyla hadis rivayet etmelerine rağmen onların hiçbir rivayetini almadık. İbni Şihab (Ez-Zuhrî) bize geldiğinde ise, genç olmasına rağmen ondan rivayet edebilmek için kapısında izdiham yapardık. Çünkü o, bu işin (rivayet ilminin) ehli idi.”İbni Şihab, idarecilerin yanına girer, onların bağışlarını kabul ederdi. Bu sebeple zühd ehli onu pek sevmezdi. Fakat Allah seçtiği kimseleri, tercih ettiği şeye has kılar...”[1]
[1] İbni Teymiye el-İstikamet(1/201-202)
-------------------------------
“fenâ” ıstılahını ne Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ne sahabelerden biri ne de Tabiin kullanmamıştır. İlk şer’î lafızlara uymanın gerekli oluşunda şüphe yoktur. İmam Zehebî der ki; “Şüphesiz fena ve beka sufilerin yanlışlıklarındandır. Bazıları bunu mutlak anlamda alıp her ilhadın ve zındıklığın kapılarından girmişler ve demişlerdir ki; “Allah’tan başka her şey batıl ve fanidir. Allah ise baki olandır. O (Allah) bütün kainattır. Ondan başka bir şey yoktur.” Şu ok gibi fırlayışa, şu sapıklığa bir bakın! Bilakis Allah’tan başka şeyler yaratılmış ve mevcuttur. Allah Teala buyurur ki; “Altı günde gökleri ve yeri yaratandır.”(A’raf 54) önceki sufiler “fena” kelimesi ile sadece; mahlûkatı unutmayı ve bırakmayı, kendilerini Allah’tan başkasıyla meşgul eden nefsi fani kılmayı kastetmişlerdir. Hâlbuki bu da selametli bir yol değildir. Aksine Allah ve Rasulü bizlere mahlukat ile, onları gözetmek ile ve mahlukata hürmet ile meşgul olmayı emretmiştir. Allah Teala buyuruyor ki; “Onlar göklerin ve yerin bağımlı olduğu melekût’a (hakimiyete), Allah’ın yarattığı şeylere bakmazlar mı?”(A’raf 185) yine buyuruyor ki; “De ki; göklerde ve yerde ne var? Bir bakıverin”(Yunus 101) Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem de; “Bana kadın ve güzel koku sevdirildi.” Buyurmuştur. Yine başka bir yerde; Cabir r.a.’e; “Sen eti sevdiğimizi bilir gibisin” buyurmuştur. Aişe’yi, Usame’yi, iki torununu, helvayı, balı, uhud dağını, memleketini, Ensar’ı severdi. Sevdiği şeyler saymakla bitmez. Bir mümin bunlardan mustağni kalamaz.”(Siyeru A’lamin Nubela(15/393) Fena kelimesi hakkında ayrıntılı bilgi, mertebeleri, kısımları, övüleni ve yerileni için bkz.: İbni Teymiye Mecmuul Fetava(10/218,337) İbni Kayyım Medaricus Salikin(1/148) Tarikul Hicreteyn(s.467) [1] İbni Asakir Tehzibu Tarihi Dımeşk(1/431)
İbni Cevzî, kendi isnadıyla Menakıbul İmam Ahmed adlı eserinde(s.240) rivayet ediyor; “İmam Ahmed, İsmail es-Serrac’dan, Haris ve arkadaşlarının hazır olacağı bir meclis düzenlemesini istedi ve onların görmeyeceği bir yerden onları izledi. İmam Ahmed, Haris’in vaazından dolayı bayılana kadar ağladı. Sonra dedi ki; “Ne bu topluluğun benzerini, ne de bu adamın sözlerinin benzerini görmedim. Bununla beraber, yinede onlarla sohbet etmeni uygun görmüyorum.” Sonra kalkıp gitti.”Muhaddis İmam Ebu Zür’atur Razî’ye, Haris’in kitapları hakkında sorulunca dedi ki; “Bu kitaplardan seni sakındırırım. Bunlar bidat ve sapıklık ile doludur. Sana hadisleri tavsiye ederim. Zira hadislerde buldukların, bu kitaplara seni muhtaç bırakmaz.” Bunun üzerine ona; “Ama bu kitaplarda öğüt vardır” denildi. O da dedi ki; “Allah’ın Kitabından öğüt alamayan kimse için bu kitaplarda da öğüt yoktur. Siz Süfyan’ın, Malik’in ve el-Evzaî’nin hatarat ve vesveselerden bahsettiğini duydunuz mu? İnsanlar bidatlere ne de çabuk dalıyorlar!”
--------------------
Mübahları terk ve ibadetlerde aşırı gitmek Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanında ve Selefi Salihin dönemlerinde yoktu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem, Allah’tan en çok korkan ve Allah’ı en iyi bilen kimse olarak, et yer, tatlıyı sever ve suyu soğutarak içmekten hoşlanırdı. Sahabeler de böyle idi. İmam Zehebî, Siyeru A’lam(12/89)’da, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in sünneti konusunda nefis bir açıklama yaparak diyor ki; “Muhammedî yol; helali almak, israfa kaçmadan mübahlardan istifade etmektir. Allah Teala buyuruyor ki; “Ey Rasul! Helali yiyin, salih amel işleyin.” Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem buyuruyor ki; “Ben bazen (nafile) oruç tutarım, bazen tutmam. Gecenin bir kısmında namaz kılar, bir kısmında da uyurum. Hanınlarıma gider, et yerim. Kim benim sünnetimden yüz çevirirse benden değildir.” Şüphesiz bize ruhbanlık, aşırı gitmek ve visal orucu (her günü oruçlu geçirmek) helal kılınmamıştır. İslam dini kolay, müsamahalı haniflik dinidir. Müslüman, helalinden yer. Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem, hanımlarını, eti, tatlıyı, balı, soğuk suyu ve güzel kokuyu severdi. O yaratılmışların en üstünü ve Allah’a en sevgili olan kişi olmasına rağmen böyleydi. Yalnız halvete çekilmek, açlık riyazeti çekmek bizim dinimizde yoktur. Nefislerin tezkiyesi; gıdayı ve konuşmayı azaltarak zikre devam etmek, günahlara tevbe edip ağlamak, anlamını düşünerek Kuran okumak, meşru olan nafile orucu artırmak, gece namazına devam etmek, Müslümanlara tevazu, Allah düşmanlarına sertlik göstermek, akrabayı gözetmek, acı gerçeği yumuşaklıkla söylemek, iyiliği emretmek, sınırlarda nöbet beklemek, düşmanla cihad etmek, helalinden yemek, seherlerde istiğfarı çoğaltmak ile olur. İşte bu, Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem’in gidişatına uyan Allah dostlarının yoludur.
-----------
Teganni; zühd içerikli kasideleri ve şiirleri dinleyerek rikkate gelmek ve ağlamaktır. Allah’ı ve ahireti hatırlamak için toplanan gruptan biri onların ruhlarını ve kalplerini terennüm ettiği şiir ile ahirete doğru yönlendirir. Bkz.: İbn Kayyım el-Kelam Ala Meseletis Sema(s.135)
Bu işte dinleyenin sakıncalı şeyler düşünmemesi, şeriatın kötülediği şeyler dinlenilmemesi, hevaya uyulmaması, bunun Kuran dinlemekten üstün görülmemesi gibi şartlar vardır. El çırpmak, def çalmak, dönerek ve raks ederek Allah’ı zikrettiğini iddia etmek caiz değildir. Zira Allah, kendisini zikredenleri kalplerinde itminan ve huşu ile vasıflamıştır.
İmam el-Kadı Iyaz r.a. Tertibul Medarik’te(2/54) et Tinnisî’den naklediyor; “İmam Malik r.a.’ın yanında idik. Ashabı da oradalardı. Nusaybin halkından birisi dedi ki;
“Bizim o tarafta “sufiler” denilen bir topluluk var. Çok yiyorlar, sonra kasideler okumaya başlıyor ve kalkıp raks ediyorlar” Bunun üzerine imam Malik dedi ki;
“Onlar çocuk mu?”
“Hayır” dedi.
“Peki, onlar mecnun mu?” diye sorunca adam dedi ki;
“Hayır onlar şeyhtirler ve akıl sahibidirler.” İmam Malik dedi ki;
“İslam ehlinden hiç kimsenin böyle yaptığını duymadım!!!” Adam dedi ki;
“Onlar yiyorlar, sonra kalkıp ayakları üzerinde raks ediyor, bazıları başlarını ve yüzlerini tokatlıyorlar” bunun üzerine imam Malik güldü ve kalkıp evine girdi. Malik r.a.’ın ashabı adama dediler ki;
“Biz otuz küsur senedir onun meclisindeydik, bu gün dışında güldüğünü görmedik.”
İbn Ebi Şeybe Musannefinde(2/231) ve Kurtubi Tefsir’inde(4/310) naklediyorlar; Cüveybir Bin Dahhak der ki; “İbni Mes’ud r.a. bir topluluğun ayakta zikir yaptığını öğrendi ve onlara karşı çıktı. Onlar dediler ki;
“Allah Teala; “Onlar ayakta, oturarak ve yanları üzere yatarak Allah’ı zikrederler” buyurmuyor mu?” bunun üzerine İbni Mesud r.a.;
“Bu ayet, ayakta namaz kılmaya güç yetiremeyen kimse hakkındadır” dedi.”

Ebu Muaz - darussunne

.

Şeyhler ve Müridleri..

Etiketler: BİD'AT

 

sesli dinlemek için linke tiklayiniz: http://www.salafishare.com/15ZGKC929275/TK5K4AC.mp3
“Her müslüman tasavvuf ve tarikatlarla mücadele etmelidir”
Yüzyıllardır Türkiye'de bilhassa doğu vilayetlerinde "Şeyhlik ve Tarikatçılık" denilen asılsız ve esassız bir hu­rafenin hüküm sürdüğü herkesin malumudur.
İnsanları gerçek hedeflere ulaşmaktan alıkoyan menfi amillerin başında gelen kara cehalet, şeyhlik müessesinin de bu kadar uzun zaman ayakta durmasında başrolü oynamış ve oynamaktadır.
Şeyhler, kendilerine bağlı olan insanların iradelerine tam manasıyla hakim olmuşlardır. O kadar ki mürit her şe­ yi şeyhten bilir. Mesela birisi hastalandığı vakit doktora gideceği yerde hemen şeyhe koşar, hastalığının geçmesi için ya bir hayvan, ya birkaç kilo yağ, yahut bir miktar pa­ ra veya birkaç ölçek buğday götürür. Bazıları da bunlardan birini adar, Allah (c.c.) tarafından hastalığı geçerse onu şeyhe verir. Bir kısmı da adadığı hayvanı senelerce besler, bir sürü olduktan sonra şeyhe verir veya hepsini satar, bin­ lerce lira tutan parasını olduğu gibi şeyhe takdim eder. Mahsul zamanı gelince şeyh ve adamları, tahsil memurları gibi köyleri dolaşıp, herkesten gücünün yettiği veya şeyhin istediği kadar mahsul alırlar. Şeyhin evinde yapılacak bir iş varsa, hemen bir köyden gerektiği kadar adam toplanır ve gi­ dip o işi bitirirler. Bu iş, kadınların yapacağı bir işse o ka­dar kadın toplatılıp götürülür.
Sözün kısası şeyhlerin bütün ihtiyaçları halk ve bilhas­sa köylüler tarafından karşılanır. Kendileri kral, çocukları ise birer prens gibi bir işte çalışmaksızın saltanat sürerler.
Bütün bunlara sebep, müritlerin, şeyhi Allah'ın yegane temsilcisi ve vekili olarak telakki etmeleri ve buna mutlak suretle inanmalarıdır. Onlara göre şeyh, Kıyamet gününde istediğinin imanını dahi kurtarır, sevdiği adanılan alıp he­sap ve azaptan sıyırır; sevmediği kimseleri ise sahipsiz ve perişan bırakır. Hem bu inanış yalnız şeyhin yaşadığı zama­ na has olmayıp ölümünden sonra da devam eder. Bunun için; ölmüş bir şeyhin müritleri, bu defa da ruhundan medet bek­ lerler. Mezarına gittikleri zaman el bağlamak ve göz yum­maktan başka bir de mezarından bir miktar toprak alır, şifa (!) niyetiyle suda eritip içer, gerekirse arkadaşlarına da ik­ ram ederler. Hastalığı biraz ağır olanlar, şeyhin mezarına gö­ türülür, orada saatlerce bekletilirler. Maalesef bu zavallılar, ölmüş bir adamın değil, sağ bir kimsenin dahi bu işlerde te­ siri olamayacağını bilmiyor ve anlamıyorlar.
Şeyhliğe ve tarikatçılığa inananlar, bu işin dinin bir em­ ri olduğuna inanmaktadırlar. Bu yüzden halkın dini hislerin­ den faydalanmaktadırlar.
Bu itibarla bunlarla mücadele etmek, dinin kudsi gölge­ sinde kamufle ettikleri çirkin oyunlarını meydana çıkar­ mak, bu oyunların dinle hiçbir ilgisi olmadığını söylemek ve nihayet dini hislerinin istismarı neticesinde tuzaklarına düş­ müş saf ve masum insanları kurtarıp layık oldukları seviye­ ye çıkarmak, her müslüman alimin görevidir. Çünkü alim­ ler, dinin emirlerini doğru olarak halka söylemekle yüküm­ lüdürler. Hiçbir alim, doğruyu gizlemek ve onu yanlışla karıştırmak yetkisine haiz değildir. Bu hususta Cenabı Hak- k'ın şu enirine dikkat buyurulsun:
"Hakkı batıl ile karıştırmayın ve bilerek hakkı gizle­ meyin." (Bakara: 2/42)
Lakin bizdeki, tedavisi güç bir hastalık halini almış "ne­me lazımcılık" ve "Bana değmeyen yılan bin yıl yaşasın" zihniyetiyle işleri birbirimize bırakmamızın ruhumuza ver­diği üşengeçlik, bu hale gelmemize sebep olmuştur.
Alim diye geçinen ve çevrelerinde gerçekten de sevilip sayılan bazı kimseler de, şeyhlerin önünde eğilenlerin safın­ da yer alıyorlar. Esasen cahil halkı kitle halinde şeyhlerin ta­hakkümleri sahasına sürükleyen başlıca sebeplerden biri de budur. Zira cahiller, bunların alim olduklarını düşünerek ve gittikleri yolun doğru olduğuna hükmederek peşlerinden gidiyorlar. Bu sebeple suçun ağırını bunlar işlemiş oluyor­lar.
Bunların çoğu da şeyhlere inandıklarından değil, onların himaye ve sayelerinde birtakım maddi çıkarlar elde etmek veya halk arasında yaldızlı bir şöhret kazanmak için bu yo­lu seçiyorlar. Bu da, düpedüz iki yüzlülüktür.
Bununla beraber şeyhlik ve tarikatçılık hurafesine şiddet­ le muhalif olan ve bu yolda ellerinden geldiği kadar çalış­mış ve çalışmakta bulunan bir çok alim de mevcuttur. Bun­ların gerçeği görüp söylemekten çekinmeyişleri hakikaten memnuniyete şayandır. Lakin bunların mücadelesi, iletişim araçlarıyla olmadığı ve bulundukları çevrenin hududunu aşamadığı için, şeyh ve taraftarlarının kuru gürültüleri içe­ risinde boğulmaktadır. Bu suretle de her tarafa aksetmemek- te ve tabiatiyle beklenen faydayı sağlayamamaktadır.
Ne pahasına olursa olsun hakka inanmak, hakkı söylemek ve hakkı yükseltmeye çalışmak lazımdır.
Çalışmak bizden, muvaffakiyet Allah'tandır.
Tasavvuf ve tarikatların İslam'la ilgisinin olmadığı
Tasavvuf; dünya ve dünya işlerinden sıyrılıp inzivaya çe­ kilerek, ibadet ve riyazet yapmaktır. Tasavvufçuların şiarı olan "Bir lokma, bir hırka" sözü de bunun kuvvetli bir de­lilidir.
Şimdi bunun islami bir esasa dayanıp dayanmadığım inceleyelim:
Bir defa İslam'da başlı başına ruhani bir müessese yok­tur. Çünkü İslam; ibadetiyle, ruhiyatıyla, ilmiyle, ahlakıy­ la, emir ve icaplarıyla bütün olan bir dindir. Bunların biri di­ ğerinden ayrılamaz.
İslam'da Allah'tan (c.c.) sakınmak ve onun emirlerine ri­ ayet etmekle dünyayı bırakmak arasında hiçbir ilişki yoktur. Müslüman, hem Allah'tan sakınır, hem de dünyadan nasi­ bini alır. Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
"Allah'ın sana verdiği ahiret evini ara, dünyadan da nasibini unutma ve Allah'ın sana iyilik ettiği gibi sen de (halka) iyilik et." (Kasas: 28/77)
İslam hem çalışmayı, hem de maddeperest olmamayı emretmiştir. Eğer dünyayı bırakmak, mal ve mülk sahibi ol­ maktan sakınmak gerekseydi, İslamiyetin zekat, sadaka, hac gibi malla yapılan ibadetler hakkında hiçbir emri bu­lunmaması gerekirdi.
Tasavvufçular, tasavvufun islami olduğunu iddia edi­yorlar. Bu iddialarına delil olarak da Peygamberimizin (s.a.v.) cahiliyet zamanında Hira mağarasına çekilip vakti­ ni inziva ve ibadetle geçirmesini, Peygamberliğinden son­ ra mal toplamayışını, eline geçen malı halka dağıtmasını, onun zamanında Ashabı Suffe denilen bir taifenin mescit av­lusunda ikamet edip bütün vakitlerini ibadet ve riyazetle ge­ çirmelerini zikrediyorlar.
Şimdi bunları inceleyelim:
Muhammed (s.a.v.). bir abid veya sofi sıfatıyla değil, hak­ kı bulmaya meraklı bir mütefekkir sıfatıyla ve halkı doğru yola sevketmek çarelerini bulmak için Hira mağarasına gi­ derdi.
Muhammed (s.a.v.) Peygamber olmadan önce çalışırdı. Bir ara ticaret yapmış ve bu vesileyle Yemen ve Suriye'ye gitmiştir. Ancak boş zamanlarını, Hira'ya gidip düşünmek­ le geçirmiştir.
Muhammed'in (s.a.v.) ibadet için Hira'ya gittiğini farzet- sek dahi onun bu hareketi, tasavvufun islami olduğuna de­ lil teşkil etmez. Çünkü kendisi o zaman peygamber değildi.
Ehl-i Suffe için yapılan yer, bir ibadet ve riyazet veya bir tembellik yuvası, yahut miskinler tekkesi değil; bilakis ilim, irfan ve kültür müessesesi idi, buradaki kişilerin de ihtiyaç­ larını temin maksadıyla odun taşıyıp sattıkları sabittir.
Şimdi dünyayı bırakmanın islami olduğunu iddia eden ta- savvufçulara sorarız:
İslamiyet, müslümanlann hür ve müstakil yaşamalarını ve başkasının boyunduruğu altına girmemelerini emreder. İşte Cenab-ı Hak bu hususta uyanık bulunmaları için müs- lümanlara şu emri veriyor:
"Onlara (düşmanlara) karşı elinizden geldiği kadar kuvvet hazırlayınız." (Enfal: 8/60)
Kuvvet de, silah ve diğer harp vasıtaları demektir. Bun­ları hazırlamak ise çalışmaya bağlıdır. Şu halde istediğiniz gibi hepimiz dünyadan el-etek çekip inzivalarda vakit geçir­ sek ve çalışmasak, bunları bize kim hazırlar ve canımızı, ma­ lımızı, namusumuzu, dinimizi kim muhafaza eder? Biz kö­şelerde teşbih çekmekle; hidrojen, atom ve füzelere ve hat­ ta en basit ve ilkel bir silaha dahi karşı çıkabilir miyiz?
İslam büyüklerine izafe edilen bir tasavvuf vardır. O da; onların ahlaki durumları, ibadetleri ve umumi gidişleri­ dir. Bu gidişleri İslam dininin emirlerine tıpatıp uygundur.

Bunun için onların o gidişlerine tasavvuf demek doğru de­ğildir. O gidişlerine gerçek İslam demek lazımdır. Zira her adamın veya her zümrenin hareketlerine ayrı bir isim veri­lirse, o zaman İslamiyet sayısız şube ve guruplara ayrılmış ve din birliği parçalanmış olur.
Tasavvufçuların bir kısmı, tasavvuf zincirinin Ebu Be­ kir'e vardığını iddia ediyorlar. Hakikatte ise bu iddialarının hiçbiri doğru değildir, tamamen uydurmadır.
Tasavvuf ve tarikat kitaplarından başka tasavvufun Ebu Bekir'den kaldığını yazan tek bir hadis veya tarih kitabı var mıdır? Ebu Bekir bu tasavvufu kendiliğinden mi çıkarmış­ tır? Buna imkan yoktur. Çünkü kendisi, dinden olmayan bir işi dine eklemeye yetkili değildi ve bunu o da pekala bilir­ di. O halde tasavvufu nereden getirdi? Peygamberden mi al­ dı? Buna dair tek bir delil var mıdır? Hadis kitaplarında böy­ le bir şeyden bahsediliyor mu? Sonra eğer bu dini bir emir ise, Peygamber niçin bu emri yalnız Ebu Bekir'e bildirdi de diğer sahabeleri bundan haberdar etmedi? Cenabı hakkın:
"Ey Peygamber! Sana Rabbinden indirilen her şeyi tebliğ et. Eğer yapmazsan onun elçiliğini tebliğ etmemiş olursun." (Maide: 5/67)
emri gereğince, Allah'tan gelen bütün emirleri herkese bil­ dirmiş olması icabetmez mi?
Tasavvufun Ebu Bekir'den geldiğini iddia edenler, O'nun Selman'ı kendine vekil tayin ettiğini söylüyorlar. Bu müna­ sebetle bir daha soralım:
Ebu Bekir niçin tasavvufu da, diğer din ve dünya işleriy­ le birlikte, Halife Ömer'e bırakmadı da, Selman'a verdi? Ömer (r.a.), Selman'dan daha bilgili ve daha selahiyetli ol­duğu ve bunun için de bütün müslümanların oyu ile seçilip kendisine bütün din ve dünya işleri tevdi edildiği halde; tasavvufun da kendisine değil, Selman'a bırakılmasının se­bebi ne idi?
Ebu Bekir'den sonra halife olan Ömer (r.a.) devrinde de böyle birşey yoktu. O da selefi gibi islamiyetten olmayan iş­ lerin din olarak revaç bulmasına meydan vermezdi. Onun za­ manında ilim müesseseleri, adli teşkilat, ordu merkezleri, vergi daireleri, memurların kontrolü için müfettişlikler gi­ bi müesseselerin açıldığı herkesçe bilindiği halde; bir de ta­ savvuf ve riyazet yuvasının veya tekkesinin kurulduğunu niçin görmüyoruz?
Ömer'den sonraki halife Hazreti Osman (r.a.) zamanın­ da da böyle bir şeye tesadüf edilmiyor.
Ali'nin (r.a.) de tasavvufla uğraştığı doğru değildir. Her­ hangi bir tasavvuf silsilesinin Ali 'ye vasıl olduğu sabit de­ ğildir. Bu silsileler Hasan Basri'de nihayet buluyor. Buna mukabil Hasan Basri'nin Ali'nin öğrencisi olduğu ve onun sohbetinden istifade ettiği söyleniyorsa da, Ehl-i Hadis bu­ nu da kabul etmiyor ve bu rivayetin sabit olmadığını söylü­ yorlar.
Buraya kadar verdiğimiz izahat, tasavvufun İslami bir müessese olmadığını göstermiş bulunuyor. Tasavvufun kay­ nağı Hindistan ve İran'dır.
Tarikatlar Rasulullah'dan (s.a.v.) 300 küsur yıl sonra kurulmuşlardır ki, o zaman mezhep imamları dahi çoktan ve­ fat etmişlerdi. Eğer dinde böyle bir şey olsaydı, Peygamber ve sahabelerden sonra dinimizin bütün emir ve hükümleri­ ni yazıp yayınlayan müçtehitlerin de tarikatlardan bahsetme­ leri icabetmez miydi? Halbuki hiçbir mezhep imamı tasav­ vuf veya tarikattan hiç söz etmemiştir.
Üçüncü asırda kurulmuş olan tarikatlar da bugün yoktur. Bugün mevcut olan tarikatların hepsi altıncı ve yedinci asırlarda kurulmuş olanlardır. Hepsi de İslam dininin men­ şei olan Mekke ve Medine şehirlerinden başka yerlerden çık­ mışlardır. Bunların hemen hepsinin İran tarafından gelmiş olmaları da ayrıca dikkati çekmektedir.
Tarikatçılık, Hicretin 5-6. asırlarında İran'da tekrar can­ lanan -daha doğrusu hortlayan- Mecusiliğin islami perdeye bürünmüş bir şekil ve devamıdır. Zaten -ileride belirtilece­ği gibi- tarikatlardaki mezar etrafında dolaşmak, mezardan yardım ve medet ummak, şeyhin rabıtasını yapmak, def ve kavallarla müzikli zikir yapmak... gibi usuller, hep bunu gös­ terirler. Belki de İran'ın müfrit milliyetçileri, İslamiyet'ten intikam almak için bu çareye baş vurmuşlardır. Zira İslami­yet onları mağlup etmiş, onlar da İslamiyeti akide cephesin­ den parçalamak istemişlerdi. İranlı kölenin Ömer'i şehit etmesi de intikam saikiyle değil miydi? Yahudi dönmesi İb- ni Sebe'nin müslümanları birbirine düşürmesi ve parçalama­ sı da intikam almak maksadıyla değil miydi?
Fakat esas dikkate değer nokta; Tarikatçı mutasavvıfla­ rın kendilerine yeni düzen vermeleri ve her tarikatın kendi­ ne mahsus bir nizamı bulunmasıdır. Eğer bunlar İslami ol­sa, onlarda yeni düzene mahal kalmazdı. Zira İslam birdir, bunun düzeni de Allah tarafından verilmiştir. Artık ona ye­ ni bir düzen verilmesine imkan yoktur. Her tarikatın kendi­ ne mahsus bir nizamı demek, dini ayrı ayrı şubelere bölmek demektir.
Bütün müslümanların dini nizamı İslam dinidir. Bu niza­ mın esası da Kur'an ve Sünnettir.
Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
"Allah'a ortak koşanlardan olmayın. O kimselerden ki dinlerini parçalamışlar ve guruplar olmuşlar, her bir grup, yanındaki ile hoşnuttur." (Rum: 30/31)
Eskiden revaçta bulunan ve birkaç taraftan olan tari­ katlar, hakikaten yek diğerlerine nazaran başka başka şekil­ dedirler. Mesela birisinde ağzı kapayıp nefesi keserek zik­ retmek ve zikir esnasında yüzü perdeyle örtmek gerekirken, başka birinde de bunun tam aksine defler ve sazlarla, bağır­ ma ve çağırmalarla zikretmek lazımdır. Halbuki İslam'da şe kil değişikliği yoktur. Zira İslamiyet birdir. Bunu ayrı ayrı şekillere sokanlar hakkında Cenab-ı Allah Peygamberine hi­ taben şöyle buyuruyor:
"Şüphesiz o kimseler ki dinlerini parçalamışlar ve gruplar olmuşlar, sen hiçbir şeyde onlardan değilsin. Onların işi Allah'a aittir." (En'am: 6/153)
Eğer İslam'da (tarikatçılık olsaydı, İslamiyetin yayılması ve en ufak bir hükmünün bilinmesi için durmadan ve yorul­ madan çalışan, bu uğurda en çetin mücadelelere ve en kor­kunç tehlikelere atılan, hayatına müteaddit suikastlar yapıl­ dığı halde yılmadan ve korkmadan hakkı tebliğ etmekten ge­ ri durmayan, hatta hakkı tebliğ için yerini, yurdunu bile seve seve bırakıp yabancı bir şehre giden ve nihayet dinin bütün emir ve hükümlerini tebliğ edip vazifesini bitirdikten sonra fani hayata veda eden büyük Peygamberimiz de bir ta­ rikat kuramaz mıydı? Hiç değilse kurulması için haber ver­mez miydi? Halbuki kurmak veya emir vermek şöyle dur­ sun, bu hususta en ufak bir işaret dahi mevcut değildir. Yoksa tarikatçıların akıllarınca, Peygamberimiz bunun fay­ dasını anlamamış mıydı ki, ondan asırlarca sonra dinimize yeni yeni hurafeler ilave etmeye kalkışıyorlar? Bunların:
"Bugün size dininizi tamamladım." (Maide: 5/3) mealindeki Allah'ın emrinden haberleri yok mu? Yoksa başkasının haberi olmadığını mı sanıyorlar da hurafelerini din diye cahillere kabul ettiriyorlar?


“Hidayet Allah'a aittir.”gerçeği
Tarikatçılara göre, takikatın büyüğü olan kimse, müridi­ nin manevi bir mürşidi, kalbi bir doktoru ve ruhi bir terbi -yecisidir.
Bir adamın manevi mürşid olması için kalp üzerinde te­ sir ve nüfuz sahibi olması ve kalben irşad edeceği kimsenin kalbine tesir yapabilmesi ve böyle bir yetkiye sahip olma­ sı gerektir.
Böyle bir yetki bir insana verilmiş olsaydı, bütün mürşid- lerin en büyüğü olması nedeniyle, herkesten önce Muhammed'e (s.a.v.) verilmiş olması gerekmez miydi? Eğer ken­ disine böyle bir yetki verilmiş olsaydı, bu dini yaymak için o kadar mücadele etmesine, eziyetlere katlanmasına, tehli­ kelere atılmasına ne lüzum vardı? Herkesin kalbi üzerine ma­ nevi bir tesir yapar, kalbini temizler ve imana getirirdi. Böylece Hicrete, harbe, mücadeleye hiç gerek kalmazdı.
Halbuki Rasulullah (s.a.v.) dini yaymak için her türlü mü­ cadeleye atılmış, dinini tebliğ suretiyle yaymıştır.
Demek oluyor ki, İslam'da manevi veya kalbi bir tesir de­ ğil, öğretmek ve Öğrenmek metodu ve prensibi vardır. Bil­ meyen, bilmediğini bilenden öğrenir, bilen de bildiğini bil­ meyene öğretir. Bunun içindir ki, İslam dininin esası olan Kur'an-ı Kerim, insana okumayı, öğrenmeyi, muhakeme etmeyi, varlıklardan ibret almayı emrediyor. Bütün bunlar da, insanın bilgi vasıtası olan akılla olur. Buna karşılık Kur'an'da insanı, başkasının manevi tesiriyle hakikati ka­ bul etmeye davet eden tek bir ayet yoktur. Hem Rasulullah'a kalp üzerine tesir yetkisi verilmiş olsaydı, Kur'an'a da gerek kalmazdı. Çünkü Rasulullah o zaman herkesin kalbi­ ne tesir eder, imana getirirdi.
Ebu Talip, Muhammed'in (s.a.v.) amcasıydı. Kendisini büyüttü ve Peygamber olduktan sonra da çok korudu. Onu öldürmek isteyenlere mani oldu. Peygamber (s.a.v.) onun bu iyilikleri ve amcalık bağı dolayısıyla müslüman olmasını çok arzu ediyordu. Fakat buna bir türlü muvaffak olamadı.
Eğer Rasulullah'a kalbe tesir yetkisi verilmiş olsaydı, her­ kesten önce bu tesiri amcasının kalbinde kullanırdı. Onda bile bulunmayan böyle bir kuvvetin başkasında olmasına im­ kan ve ihtimal tasavvur edilebilir mi?
Bu konuda okuyucuları biraz daha aydınlatmak için Kur'an'ı Kerim'den bazı ayetler zikretmeyi uygun gördük:
"Şüphesiz sen (Ey Muhammed!) sevdiğini hidayete erdiremezsin. Lakin Allah dilediğini hidayete erdirir."
(Kasas: 28/56)
"Allah kime hidayet etmişse, o hidayete ermiştir. Al­ lah kimi dalalete götürmüşse, sen (Ey Muhammed!) ona hiçbir irşad edici dost bulamayacaksın." (Kehf: 18/17)
"Peygamber üzerinde tebliğden başka bir şey yoktur."
(Maide: 5/99)
"Kim ki dönerse, biz seni (Ey Muhammed) üzerlerine muhafız olarak göndermemişiz." (Nisa: 4/80)
"Allah'a ve O'nun Peygamberine itaat ediniz. Eğer dönerseniz, biliniz ki Peygamberimiz üzerinde ancak açık tebliğ vardır." (Maide: 5/92)
"Allah kimi hidayete erdirirse işte doğru yolu bulan odur. Kimi de dalalete düşürürse, artık onlar için O'n- dan başka asla veliler (dost ve yardımcılar) bulamayacak­ sın." (İsra: 17/97)
"İnsanların çoğu, sen istesen de mümin olamazlar."
(Yusuf: 12/103)
"De ki: "Şüphesiz ben size bir zarar ya da yarar verme imkanına malik değilim." (Cin: 72/21)
"Artık sen hatırlat! Sen ancak bir hatırlatıcısın. Üzerlerine musallat olan bir zorba değilsin."
(Ğaşiye: 88/21-22)
"Siz, Allah'ın dalalete götürdüğünü hidayete mi ge­ tirmek istersiniz? Halbuki Allah'ın dalalete götürdüğü kimseye sen hiçbir yol bulamayacaksın." (Nisa: 4/88)
"(Ey Muhammed!) Eğer dönerlerse, biz seni üzerleri­ ne muhafız olarak göndermedik. Senin üzerinde tebliğ­ den başka bir şey yoktur." (Şura: 42/48)
İşte bu ayetlerin hepsi, Peygamberin ancak bir tebliğci ol­ duğunu, Allah'ın hidayet vermediği kimseyi hidayete geti­ remeyeceğini, Peygamberin bile, sevdiğini hidayete erdire­ meyeceğini ve Allah katında kimse için zarar veya fayda verme gücüne sahip olmadığım gayet açık bir ifadeyle be­ yan etmektedirler.
Tarikatçıların bir kısmı diyorlar ki: "Küfürden imana getirme yetkisi Peygamber dahil kimseye verilmemiş; ama müslüman olup ta kötü ahlaka sahip olanların kalbine tesir etme ve onları o kötü ahlaktan kurtarma yetkisi bazı kimse­ lere verilmiştir."
Biz de bu söze karşı şöyle deriz:
Osman ve Ali zamanlarındaki fitne ve karışıklıkları çı­ karanların çoğu müslümandı. Osman ve Ali (r.a.) niçin bu adamların kalplerine tesir edip yaptıkları bu kötü işlerin önüne geçmediler?
Hem şimdi görüyoruz ki, dünyanın her tarafında zulüm sürüyor, vicdan sahibi her insan bu işlere son derece üzülü­ yor. Fakat ne çare ki bunların önüne geçmek bir türlü müm­ kün olamıyor. Acaba kalplere tesir edip insanı bir nazarla ev­ liya yapabileceklerini iddia eden veya haklarında böyle bir iddiada bulunulan şeyhler nerededirler? Niçin bu adamların kalplerine de tesir edip onları ıslah edemiyorlar? Niçin hal­ kı bunların şerrinden kurtarmıyorlar?
Bir kısmı da şöyle diyor: "Şeyhin manevi tesirine maz har olabilmek için, İslamiyetin bütün emirlerini tatbik etmek ve kalbi de o tesirden istifade edebilecek kadar temizle mek lazımdır. Bu sebeple bu şartlara haiz olmayana şeyh te­ sir edemez."
Bu söze gülmemek mümkün değil. Biz de deriz ki: O halde kapatın şu tarikatlarınızı, bırakın şu şeyhlikleri­ nizi. Çünkü İslamiyetin bütün emirlerini tam yerine getiren ve kalbini de temizleyen adamın, şeyhin tesirine -Şeyh'te böyle bir tesir olsa bile- ne ihtiyacı kalır? Siz, maksadınızın halkı manen doğru yola getirmek olduğunu söylemiyor mu­ sunuz? İslamiyete tam riayetkar olan ve kalbini temizle­yen kimse zaten doğru yola gelmiştir. Artık bunu hangi doğru yola götürmek istiyorsunuz? Doğru yoldan sonra sa­ pık ve eğri yoldan başka bir yol var mıdır? İşte ayeti kerime: "Haktan sonra dalaletten başka ne var?"
(Yunus: 10/32)


Allah'tan başkasını yardıma çağırma sapıklığı
Bazı kimseler, bütün insanların Allah'ın kulu olduklarını, Allah katında hepsinin aynı seviyede olduğunu, Allah'ın on­ lara iyi ile kötüyü ayırdetmeleri için akıl ve kendilerini kontrol etmeleri için de vicdan verdiğini, her insanın bun­ lar vasıtası ile hareket edebileceğini, binaenaleyh Allah ile kullan arasında vasıta olan peygamberlerin getirdikleri din­ lerin lüzumsuz olduklarını söylüyor.
Buna mukabil tarikatçılar da, her insanın işlediği gü­ nahlardan tevbe edecek seviyede olmadığını, bu işleri ancak Allah'ın sevdiği kimselerin yapabileceklerini, salih kim­ selerin Allah ile kulları arasında vasıta olmaları gerektiği­ ni söylüyorlar. Bunların bir kısmı daha da ileri giderek bu işin daha ziyade itikada bağlı olduğunu, hakikatte bir şey va­sıta olmak kabiliyetine haiz değilse bile insanın onu öyle bil mesiyle vasıta olacağını ve insanı Allah'a kavuşturacağım iddia ediyorlar. Hatta bazı cahiller, "Bir taşa dahi itikad bağlasak bizi Allah'a kavuşturur" diyerek büsbütün sapıtı­ yorlar.
Bu iki fikir de hakikatten uzaktır. Birincisi uzaktır; zira insanın aklı hakikaten bilim vasıtasıdır, iyi ve kötüyü bir di­ ğerinden ayırabilir; fakat bu, ancak onun kendiliğinden kavrayabileceği şeyler ve işler için söz konusu olabilir. Al­ lah'ın zatını, sıfatlarını, onun insanlardan neler istediğini bil­ mek böyle değildir. Akıl bunları kendiliğinden bilemez, öğrenmesi lazımdır.
Allah (c.c.) bunları bize öğretmek için içimizden bir el­ çi tayin etmiş, o da bunları Allah'ın bildirdiği şekilde biz­ lere öğretmiştir. Bu emirlerin hepsine birden din, onları bi­ ze bildiren insana da peygamber denir. İşte Allah ile kul ara­ sındaki vasıta dindir. İnsan Allah'a kavuşmak ve onun rah­ metini kazanmak için dine uyar ve emirlerini tatbik eder. İn sanlara dini öğreten peygamber ise, sadece bir öğretmendir. Binaenaleyh o bile vasıta olamaz. Ancak bildirmek sıfatıyla rehber olur. Yani o bildirme konusunda elçisidir. Bildirdik­ ten sonra aradan çekilir, o zaman arada yalnız din kalır.
İkinci iddiaya gelince, bu da çok yanlıştır. Allah ile kul arasında tek vasıta din olunca başkasına ne lüzum kalır? Din, onu bilen ve tatbik eden kimseyi zaten Allah'a kavuşturur. Başkasının arada işi ne?
Tarikatçılar bu iddialarını ispat için şu ayeti güya delil gösteriyorlar:
"Ey iman edenler! Allah'tan sakının ve O'na (yak­ laşmak için) vesile arayın," (Maide: 5/35)
Onlara göre bu ayetteki "vesile" den maksat güya şeyh­ ler imiş.
Ayetteki "vesile" kelimesinden kasıt; salih amellerdir. Tarikatçı olmayan tüm tefsir alimleri de bunu bu şekilde açıklamışlardır.
Tarikatçılar, vasıta hakkındaki iddialarını sözde ispat etmek için bir de akli (!) delil getirerek şöyle derler: Her in­ san Allah'ın rahmetine kavuşacak, tevbesi, duası ve diğer iyi işleri kabul olunacak, fakat derdini Allah'a arzedecek sevi­ yede olmadığı için, kendisine bunları temin edecek birisi la­zımdır. Şeyhlerde Allah'ın sevdiği (!) insanlar oldukları için bu işi yaparlar. Yani bir insanın yaptığı iyi işleri şeyhler Al­ lah'a kabul ettirir ve buna karşı verilecek mükafat da onlar vasıtasıyla insanlara ulaştırılır. Böylece insan, ancak onlar vasıtasıyla iyi olabilir.
Bu cehalete karşı insan nerede ise insanlığından utana­ cak. Allah -haşa- kral mı oldu ki, kulları ancak mabeyinci­ lerin vasıtasiyle kendisine dert ve isteklerini arz etsinler ve iyi işlerini kabul ettirsinler; o da saray erkanı vasıtasiy­ le onlara nimetlerini versin? Bu ne biçim iman, ne biçim akıl, ne biçim mantık!?
Biz bu iddiaları yine Allah'ın ayetleriyle cevaplandıra­ lım. Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
"Kullarım sana beni sorarlarsa, muhakkak ki Ben pek yakınım, çağırdığı zaman çağrısına icabet ederim."
(Bakara: 2/186)
"Rabbinizi yalvararak ve gizlice çağırın, şüphesiz O haddi aşanları sevmez. Ve yerde ıslahından sonra fesat çıkarmayın ve O'nu (Rabbinizi) korku ve ümit halinde ça­ ğırın. Şüphesiz Allah'ın rahmeti iyilik edenlere yakın­ dır." (A'raf: 7/55-56)
"Rabbiniz dedi: "Beni çağırın ki size icabet edeyim."
(Mümin: 40/60)
İşte bu ayetlerin hepsi de insanı doğrudan doğruya Al­ lah'a dua etmeye çağırarak, Allah'ın rahmetinin iyilik eden­ lere yakın olduğunu söylüyor. Fakat hiç birisinde "Şeyhi­ niz vasıtasıyle çağırın" denmiyor. Bundan anlaşılıyor ki insan doğrudan doğruya Allah'a yalvarmalı, derdini O'na ar- zetmeli ve yardımı da sadece O'ndan istemelidir; zira bu iş­ lerde kendisine hiçbir kimse vasıta olamaz.
Dua ibadeti böyle olduğu gibi diğer tüm ibadet ve iyi iş­ lerin tamamı da böyledir. Bir insan bunları işlediğinde ka­ bul veya reddedecek olan Allah'tır. Bu hususta da bir çok ayetler vardır. Bazılarını zikredelim:
"Şüphesiz iman edip iyi işler yapanlara Firdevs cen­ netleri mesken olur. Orada ebedi olarak onlardan ayrıl­mak istemezler. (Kehf: 18/107-108)
"Şüphesiz iman edip iyi işler yapan kimseler altında nehirler akan cennetler vardır. O büyük kurtuluştur."
(Buruc: 85/11)
"İman edip iyi işler yapanlara, amellerine mukabil mesken olarak me'va cennetleri vardır." (Secde: 32/19)
"Şüphesiz iman edip iyi işler yapanlara, nimet cennet­ leri vardır." (Lokman: 31/8)
"Kim ki O'na (Allah'a) mümin ve iyi işler yapmış olarak gelirse, onlara en yüksek dereceler vardır." (Taha: 20/75)
"Erkek veya kadın her kim mümin olarak iyi işler ya­ parsa, işte onlar cennete girerler ve kendilerine hurma çekirdeğinin çukurcuğu kadar zulmedilmezler."
(Nisa: 4/124)
Görüldüğü gibi bu ayetlerin hepsi de, iman edip iyi işler yapanlara mükafatlar verileceğini açıkça beyan ettikleri halde, bu iyi işlerin bir Şeyh vasıtasiyle Allah'a arzedilme-si gerektiğine işaret dahi etmemişlerdir. Bundan da anlaşı­ lıyor ki; Cenab-ı Allah, iman edip iyi işler yapan kimsele­ rin bu iyiliklerini doğrudan doğruya kabul eder ve mükafat verir. Artık bir şeyhin veya hocanın veya başka herhangi bir insanın arada vasıta olması ihtimali hangi esasa dayanır ve nasıl olabilir bilmiyorum?
Hem İslam dininin en büyük hedeflerinden biri de mad- deperestliği yıkmak ve bütün insanları yalnız Allah'a ibadet etmeye sevketmek değil midir? Başka bir insan Allah ile kul arasında vasıta olursa, bu, maddeperestlik olmaz mı? Zira o kul artık Allah'ı değil, Allah'a işini ulaştırması ve kabul et­tirmesi için o vasıtayı çağırır.ve Allah'tan evvel ona yalva­ rır. Böylece Allah'tan önce o vasıta kendinin bir mabutu ha­ line gelir.
Maddeperestlik demek, yalnızca maddeye "Allah" de­ mek değil, maddeyi arada vasıta yapmak da demektir. Za­ ten putlara tapanların da hemen hepsi onlara "Allah" demez­ lerdi. Onları Allah ile kendi aralarında vasıta yaparlardı. On­ larla, insanları vasıta yapanlar arasında ne fark var? Onlar sadece cansız bir maddeyi vasıta edinmişler, bunlar da can­ lı ve belki de günahkar bir maddeyi vasıta ediniyorlar. Ne­ tice itibariyle ikisi de maddeperestliktir. Şu ayete dikkat edil­ sin. Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
"İyi bilinmelidir ki halis din Allah'ındır. Allah'ı bıra kıp O'ndan başka dostlar edinenler: 'Biz bunlara bizi Al­ lah'a daha çok yaklaştırsınlar diye ibadet ediyoruz.' derler. Muhakkak ki Allah aralarında ihtilafa düştükleri konularda hükmedecektir. Allah yalancı ve kafir olan kimseyi hidayete erdirmez." (Zümer: 39/3)
İşte bu ayet de, Allah'a yaklaştırmaları için dost tutan­ lardan bahsediyor ki bu umumidir. İster tutulan dost cansız, ister canlı olsun, tutulmasındaki maksat bir olduktan sonra fark yoktur.
Şu halde Allah ile kul arasında Allah'a yaklaştırmak için canlı veya cansız bir maddeyi vasıta kılmak, İslami olmayan, eski cahiliye adetlerindendir. Bu hususta bir de hristiyanların adeti vardır. Hristiyanlarda ve bilhassa kato-liklerde ibadet her yerde olmaz. Yalnız kilisede ve papazın irşadı altında yapılır. Çünkü onlar, papazı Allah'ın vekili bi­ lirler, Allah namına ibadetleri kabul edebileceğine ve günah­ karları bağışlayabileceklerine inanırlar.
Bu gibi itikatlar hakikatte Allah'a ortak koşmak oldukları için, İslam dini tarafından yıkılmışlardır. İslam dini alimlere, öğretmekten başka hiçbir görev ve yetki vermemiştir. Bu­ nun için, bir müslüman ibadetinde tamamen serbesttir. İster­ se evinde namaz kılar, isterse tarlasında kılar, isterse dük­ kanında veya dairesinde kılar. Yalnız, şehir, kasaba ve köy­ deki halkın, bir araya gelip bir diğerini görmeleri, halleri­ni sormaları, dertlerini ve ihtiyaçlarını öğrenmeleri, arala­ rındaki dargınlıkları gidermeleri gibi bir çok ahlaki ve içti­ mai faydalar bakımından cemaatla namaz kılmaları daha ha­ yırlı ve daha sevaptır.
Günah işleyen bir kimse doğrudan doğruya Allah'a tevbe eder. Nasıl tevbe edileceğim bilmiyorsa alimlerden öğrenir; fa­ kat alim tevbesini kabul veya reddetmek veya Allah'a kabul ve­ ya reddettirmek yetkisine sahip değildir. Kur'an, müslümanla- n tevbeye davet ederken başkasını vasıta yapmaları gerek­tiğinden bahsetmemiştir. Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:
"Ey iman edenler! Samimi bir tevbeyle Allah'a tevbe ediniz." (Tanrım: 66/8)
"Ey müminler! Hep beraber Allah'a tevbe ediniz."
(Nur: 24/31)
Bu ve bunlar gibi bir çok ayetler insanları tevbeye ça­ ğırmakta; fakat bu tevbenin şeyh veya başkası vasıtasıyle ya­ pılmasından bahsetmemektedir. Şu halde İslam dininde tev­ be de doğrudan doğruya Allah'a yapılır ve hiç kimse arada vasıta olmaz.
Her müslüman diğer bir müslümanın dünya ve ahiret iş­ leri hususunda Allah'a dua edebilir. Bu da alimlere veya şeyhlere mahsus bir şey değildir. Kabul edip etmemek ise an­ cak Allah'a aittir. Bu hususta Cenab-ı Hak, peygamberine hitaben şöyle buyurur:
"Eğer onlar nefislerine zulmettikleri zaman sana gel­ seler, Allah'tan günahlarının affını isterler, Peygamber de günahlarının affını istese, Allah'ı tevbeyi kabul edi­ ci ve rahmet edici bulurlardı." (Nisa: 4/64)
Yani eğer Peygamber onlar için dua etseydi, Allah günah­ larını affederdi. Fakat başka bir ayette de münafıklardan şöy­ le bahsediyor:
"Onların günahlarının affını iste, veya isteme. Sen yet­ miş defa günlarının affını istesen yine Allah günahları­ nı affetmez." (Tevbe: 9/80)
Bu ayetlerden açıkça anlaşılıyor ki; Peygamber de dahil ol­ mak üzere, bütün müslümanlar başka müslümanlar için dua et­ mekte serbesttirler. Fakat mutlaka kabul olunacağını kimse ta­ ahhüt edemez. Bu Allah'a aittir. Allah isterse kabul, isterse de reddeder. Nitekim birinci ayette Peygamberin duasının kabul edi­ leceği ikincisinde ise reddedileceği sarahatle ifade edilmiştir.
Tarikatçılara göre herkes mutlaka şeyhin yanında tevbe etmek zorundadır. Bunun için tarikata girecek kimselere önce tevbe ettirirler. Sanki onlar Allah'ın vekili imişler gi­ bi bu harekette bulunurlar.
Tarikata giren bir kimsenin, hangi zikir veya duaları kaç defa okuyacağına da şeyh karar verir.



Müzikli zikir alemleri sapıklığı
Şeyhlik ve tarikatçılığın İslamiyete soktuğu çirkin adet­ lerden biri de bazı tarikat mensuplarının tertipledikleri zi­ kir alemleridir. Bunlar haftanın belirli bir günü, ekseriya cu­ ma akşamları şeyhin veya vekili olan sofinin -bazıları buna Müritlerin Çavuşu derler- evinde veya tekkesinde toplana­ rak bir halka halinde oturur ve gözlerim yumarlar. Sonra bu merasimi idare eden yardımcılarıyla birlikte şiir ve beyitler okurlar. Bu beyitler son derece mübalağalı ve baştan sona kadar şeyhlerin medhi hakkındadır. Mesela birisinde şöyle denmektedir:
"Benim şeyhim zamanın şeyhidir, yükselip göklere git­ ti, oradan ilaç kutusunu getirdi ve müritlerin kalplerini te­ davi etti. Şeyhim ebedi bir şeyhtir; o, dağdaki ayıyı da eh­ lileştirdi. Onu da kendisine itaatkar kıldı." Hepsi böyle saç­ ma sözlerden ibaret olan beyitler, çoğu zaman zikir esnasın­ da def ve dümbelek çalınarak okunur, böylece müzikli bir zikir alemi meydana gelir.
Bu beyitlerin okunmasına devam edildikçe, gözü kapa­ lı müritler de coşar ve sallanmaya başlarlar. Derken içlerin­den biri "Allah, Allah..." diyerek zıplamaya ve kendini yer­ den yere atmaya başlar. Onu takiben bütün müritler de bu ha­ reketi yaparlar. Ondan sonra herkes birbirine girer, ortalık bir savaş meydanına döner birtakım manasız sözler, uğultu­ lar, bağırmalar, çağırmalar meclisi çınlatıp durur. Kimisi yer­ de sürüklenir, kimisi arkadaşlarını tekmeler, kimisi ayakla­ rını yere vurur ve bu hal uzun zaman devam eder. Hepsi iyi­ce yorulduktan sonra, töreni idare eden adam kalkar, her bi­ rinin sırtını eliyle sıvazlar. Bu "Yeter" demektir. Bunun üzerine hepsi yerinde durur ve zikir bitmiş olur.
Bazı zikirlere kadınlar da iştirak eder, onlar da erkekler­ le beraber halkada oturur ve deflerle, dümbeleklerle söyle nen medhiyeler karşısında çoşkunluk göstererek yine erkek­ lerle beraber oynayıp zıplamaya ve yerlerde sürüklenmeye başlar ve erkeklerle birlikte birbirlerine karışırlar.
Tabii kalbinde iman, Allah korkusu ve insanlık duygu­su bulunan bir kimse buna asla zikir demez. Çünkü bu, ha­kikatte müzikli ve sazlı bir alemden başka bir şey değildir. Üstelik alemin de en ilkel ve en bayağı şeklidir. Kim bilir hangi insanlık, ahlak ve din düşmanı tarafından ne gibi bir kötü maksatla icad edilmiş bu rezalet? Sonra bu alemlere ka­ tılan zavallı cahil kadınlar da erkekler gibi bunu yapmakla sevap kazanacaklarını sanırlar. Tıpkı Afrika'daki bazı ka­ dınların, dini bir emirdir diye ve sevap kazanmak zanniyle dudaklarına tahtadan büyük halkalar takmaları gibi.
Evet, İslam dininde bazı zikir ve dualar vardır. Tevhid ke­ limesi, Estağfirullah, Elhamdülillah... gibi zikirleri oku­ mak sünnettir. Fakat bunları her müslüman kendi kendine okur, hatta riya olmaması için bunları açık okumak dahi ca­iz değildir. Kaldı ki İslamiyette, ruhu coşturacak ve insanın bayılmasına sebep olan zevkleri ihtiva edecek bir ayin de yoktur. Çünkü İslam dini duyguya değil, akıl ve şuura hitap eder. Bir müslümanın da gözlerini yumup sallanarak değil, göz­ lerini açıp şuurunu toplayarak dininin emirlerini dinlemesi la­ zımdır ki, ne olduğunu ve ne istendiğini anlayabilsin.
Tarikatlar, müslamanları parçalayıp, gruplara bölmekten başka bir şey değildir.İslamiyetin ilk çağında bütün müslü manlar, Allah'ın:
"Müminler ancak kardeştirler." (Hucurat: 49/10) emri etrafında toplanarak, Allah'ın:
"Dini doğrultun ve onda tefrika yapmayın."
(Şura: 42/13) emrine sadık kalarak, Allah'ın:
"Çekişmeyiniz ki gevşemeyesiniz ve kuvvetiniz gitme­ sin." (Enfal: 8/46)
emrine inanarak çalıştıkları, birlik ve beraberlik tesis ettikle­ ri ve aralarında hiçbir tefrika ve guruplaşmaya meydan verme­ dikleri için üstün basanlar sağlamışlardır. Fakat Peygamberi­ mizin kurduğu İslam kardeşliği yerine tarikat kardeşliğinin tesis edilmesi sonucunda İslam birliği parçalanmıştır.
Gerçi bundan önce de birçok ihtilaflar çıkmış, siyasi ha­ diseler cereyan etmiş, saltanat ihtirası yüzünden çıkan kav­ galar İslam alemini alt, üst etmişti. Ama ne de olsa İslam ço­ ğunluğu bütün bu olaylara rağmen dini birliğini muhafaz edi­ yor ve akidede tek vücut bulunuyordu.
Ayrı tarikattan olan iki şeyh, birbirini yenmek için aman­ sız bir propaganda mücadelesine girişiyor; her biri kendi ta­ rafının dindar, karşı tarafın dinsiz veya haksız olduğunu iddia ediyor. Bunun üzerine herbirine mensup olan halk kitlesi, karşı tarafa her türlü itham ve iftiraları reva görmekte asla te­ reddüt etmiyor. Birbirlerini tekfir edenler bile oluyor.
Tarikatçıların akıllarınca her müslümanın mutlaka bir şey­he mensup olması gerekiyor. Bu hususta kendilerine delil ge­ tirmek için bir de "Kimin şeyhi yoksa, onun şeyhi şeytandır" şeklinde saçma bir söze sarılıyor ve böylece tahakkümleri al­ tına girmek istemeyenleri dinsizlik ve imansızlıkla damgala­ yıp duruyorlar. Sanki onlar Allah'ın iman veznedarı imişler ve iman ile küfür kendi ellerinde imiş gibi kendilerine uyanlara iman verip, uymanlara da kafir deyip duruyorlar.
Sakın bu sözlerimizin mübalağa olduğu sanılmasın. Bu hususta şüphesi olanlar, lütfen şeyhlik ve tarikatçılığın ha­ kim bulunduğu bir yere, mesela doğu illerinden herhangi bi­rine gidip bilhassa köylerdeki durumu incelesinler. O zaman söylediklerimizin az bile olduğunu göreceklerdir.
Evet, doğuda durum hakikaten böyledir. Bir yanda tarikat­ ların muhteris şeyhleri, diğer yandan da bütün topraklan elle­ rinde bulunduran ağalar, doğuyu sömürüyor ve köylüye göz açtırmayarak onu kendi baskıları altında tutuyorlar.


Tasavvuf dininde şeyhi rabıta sapıklığı
İnsanlar put,-hayvan, güneş, yıldızlar gibi madenlere ta­ parlarken, Peygamberimiz bütün bu dondurucu akideleri yıkarak bütün insanları tek bir mabut olan Allah'a ibadet et­ meye davet etti. O'ndan başka hiçbir şeye tapınılamayaca- ğını bildirdi. Ne yazık ki, tarikatçılar bu esası da bozarak İs­ lam dinine putperestliği tekrar soktular. Ama bu putperest­lik, bildiğiniz cansız putlara tapmak değil, insanları putlaş- tırıp onlara tapmak şeklindedir. Yani bu, putperestliğin il­ kel bir şekli değil, modern bir tarzıdır. Bundan dolayı buna modern putperestlik demek daha münasip olur.
Bu modern putperestlik, tarikatlardaki rabıtadır. Şöyle ki:
Muayyen zamanlarda mürit, diz çökerek oturur, gözleri­ ni yumar, aklım ve kalbini herşeyden tahliye eder, şeyhini gözünün önüne ve hayaline getirerek yalnız ve yalnız onu dü­ şünür. O anda bütün ruhu, aklı, şuuru ve kalbiyle şeyhe bağlanır, o kadar ki, hayalinde ondan başka birşey yoktur. Bu hal, müridin şeyhe karşı olan sevgi ve bağlılığının dere­ cesi nisbetinde devam eder. Kimisi birkaç dakika, kimisi da­ ha fazla, kimisi bir saat, bazıları da saatlerce böyle kalırlar.
Tarikatçılar, bu işin şeyhle mürit arasında bir bağ ve müridin şeyhe bağlılığının bir ifadesi olduğunu ve müridin kalbini şeyhin manevi tasarruf ve tesirine amade bir duru­ ma getirdiğini iddia ile, bunun tarikatçılıkta en büyük ve fay­ dalı bir iş olduğunu söylerler. Bazıları buna o kadar önem verirler ki, yatarken dahi yönlerini şeyhlerinin, ölmüşse mezarının bulunduğu tarafa çevirirler veya yatağa girdikten sonra uyuyuncaya kadar şeyhi düşünürler.
Bazıları da, bunun iyi bir iş olduğunu sözde ispat için şöy­le derler: "Şeyhin kalbimiz ürzerindeki tesiri çoktur. Onu dü­ şündükçe günah işlemeye ve kötülük yapmaya cesaret ede­ meyiz. Bunun için bir bağlılık kuruyoruz."
Hani "özürü kabahatinden büyük" derler ya... İşte bu söz de o çeşittendir. Allah'tan korkmuyorlar da şeyhten korkuyorlar. Bu, Allah'a ortak koşmak değil midir?

Seyyidlik efsanesi
Tarikatçıların, ağaların ve şeyhlerin kendilerini kudsi birer varlık olarak tanıtmak için başvurdukları oyunlardan biri de seyyidlik, yani Muhammed'in (s.a.v.) neslinden ol­ ma iddiasıdır. Bunun da sebebi, halkın Muhammed'e (s.a.v.), evlatlarına ve diğer sahabe büyüklerine olan samimi bağlı­lıklarıdır.
Bir kısmı da bu teraneyi kabul ettiremeyeceklerini anla­ dıkları için seyyidlik değil, Sıddıki, Ömeri, Halidi vesair sa­habelerin neslinden geldiklerini söylüyorlar. Bunların en in­ saflıları ve en aza razı olanları da Arap olduklarını iddia edi­ yorlar.
Hem, peygamber neslinden olmak neye yarar? İnsan iyi olduktan sonra peygamber neslinden olmasa da iyidir. Kö­ tü olursa peygamber neslinden olması kendisine bir fayda sağlayamaz. Bu hususta Kur'an-ı Kerim şöyle diyor:
"Allah yanında en makbul olanınız en fazla muttaki olanınızdır." (Hucurat: 49/13)
Seyyidlik, Sıddıkilik, Ömerilik ve diğer büyük sahabe­ lerin neslinden olmak iddiası tamamen uydurma ve hurafe­ dir. Hakikat şudur ki; eski zamanlarda padişahlar tarafından gönderilen büyük memurlar, halka daha fazla nüfuz edebil­ mek için, dini hisleri istismar etmişlerdir. Bunun için de en kolay yol peygamber veya diğer bir İslam büyüğünün soyun­ dan olma iddiası olmuştur. Bu suretle halk, onların emirle­rine muhalefet etmeyi günah ve dine aykırı saymış ve buna cesaret edemeyerek her türlü emirlerine itaat etmeyi dini bir vazife telakki etmiştir.

Şeyhlere verilen asılsız ünvanlar
Şeyhler halkı kandırıp kendilerine bağlamak için seyyid- lik iddiasında bulunmakla da yetinmeyip aynı zamanda kendilerine bazı göz kamaştırıcı unvanlar vermeyi de ihmal etmemişlerdir. Mesela bütün tarikatçılar tarafından bilinen ve bazı tarikat liderleri hakkında kullanılan Gavs, Kutup, Kutbulfert, Kutbialem gibi unvanlar bunlardandır.
Bu gibi unvanlar Peygamberimiz, ondan sonraki halife­ ler ve tabiin zamanında mevcut değildi. Sonradan tarikatçı­ lar tarafından ihdas edildiler. Ancak bunlar pek önemli de­ ğildir. Bunları gölgede bırakacak diğer bazı unvanlar daha vardır ki, asıl üzerinde durulması gereken bunlardır. Bazı şeyhler hakkında "Göklerin ve yerlerin nuru" unvanı kulla­nılmaktadır. Halbuki bu doğrudan doğruya Kur'an'a muha­ liftir. Zira Cenab-ı Hak Kur'an'da şöyle buyurmaktadır:
"Allah göklerin ve yerin nurudur." (Nur: 24/35)
Bundan başka bazı şeyhlere de "Has ve ammın şeyhi ve hakimi" ve "Mutlak mutasarrıf denilir ki, bu da kayıtsız şartsız tasarruf edici demektir. Buna göre o şeyh her şeyin hakimi olup istediği şekilde kainatta tasarruf edebilir. Hal­ buki bu da ancak Allah'a (c.c.) mahsustur. O'ndan başkasın­ da böyle bir kudret yoktur.

Şeyhler, Ağalar el ele
Eski idareciler halkı kendilerine madden ve manen ita­ atkar bir hale getirmek için temiz sülaleden olduklarım id­ dia etmişler, sonra bunların evlatları da aynı yolu takip et­ mişlerdir. Daha sonra ayrı ayrı kollara ayrılıp birer hanedan sülalesi olmuşlar; bir kısmı madden halka tasallut etmek için derebeyi ve ağa olmuş, bir kısmı da manen halkı baskı altı­ na almak için kendilerine ruhani bir unvan vermiş ve şeyh olmuşlardır. Böylece şeyhler, ağalar ve derebeyleri elele vererek halkı müşterek olarak hem maddi hem manevi yön­ den baskıları altına almışlardır.
Ağalarla derebeyleri gayri meşru olarak ve zorla mille­tin malına mülküne tasallut etmişler; bütün topraklan zap tederek halkı, cüz'i ücret karşılığında bu arazilerde çalıştır­ mışlar ve mahsulü tamamen kendilerine almışlardır. Köyler hep onların elindedir; hoşlanmadıkları kimseleri derhal köyden kovar, icabında ücretlerini dahi vermezler. Zavallı köylü her gittiği yerde ağanın ve derebeyinin emriyle çalı­ şır; o da kendisini beğenmediği takdirde köyünden atar. Köylü böylece ağalann iradesiyle yaşamaya ve köyden kö­ ye kovulmaya mahkumdur. Hatta bazan bir köylü, senede üç dört yer değiştirir.
İnsan haklarına indirilen bu ağır ve merhametsiz darbe, hür ve vicdanlı her insanın kalbinde derin yaralar açtığı halde, Peygamber vekili olduklarını iddia eden şeyhler ma-lesef bu olaylar karşısında tamamen bigane kalıp vicdanla­ rına tasallut ettikleri insanların bu feci durumlarına zerre ka­ dar olsun üzülmemişler ve üzülmüyorlar da. Hatta köylüle­ rin bu hal karşısında gösterecekleri herhangi bir tepkiyi de peşinen önlemek için, ağaların da kendileri gibi seyyid ve "sülalei tahire" den olduklarını(!), üstelik "Ululemr" ve hanedan olduklarını, binaenaleyh bunların sözlerine mu halef etmenin veya kendilerine karşı herhangi bir husumet­te bulunmanın, hem Allah'ın emrine aykırı düşeceğini, hem de cetleri olan peygamberin hatırım rencide edeceğini, bu­nun da sonunun ebedi bir hüsran olacağını söylüyorlar. Bu suretle köylülerin bu azapta kalmaları için ağa ve derebey lerine yardım ediyorlar. Buna mukabil ağalardan da derin saygı ve sayısız maddi yardım görüyorlar.
Gerçekten Allah'ın (c.c.) bütün kullarını kendilerinin kölesi olarak gören ve herkesi hakir, aşağı zanneden, halka "Beş paralık kürtler" diye hakaret eden ağalarla derebeyle­ ri, şeyhlerin önünde iki büklüm olup yerlere kapanıyorlar. Cüz'i bir para veya ufak bir arazi parçası yüzünden adam öl­ dürmekten dahi çekinmeyen ağalar ve derebeyleri, şeyhle­ re her türlü maddi yardımı yapıyorlar. Mahsul zamanı gelin­ ce babalarının ve dedelerinin halktan zorla aldıkları toprak­ tan gelen buğdaydan şeyh efendinin evine bir kaç yük gön­ derip porpagandasının ücretini veriyorlar. Buğday yetiştir­ meyen derebeyi ve ağalar da yerlerine göre koyun, yağ, bal vesair şeylerle şeyhi razı ediyorlar.
Demek oluyor ki şeyhler halkı hem kendilerine hem de ağalara bağlıyor, ağalar da şeyhlere maddi yardım yapı­ yorlar. Fakat bu dalavereli oyunun kurbanı olan, sefil veya perişan bırakılan halk oluyor.
Şeyhlerle ağalar halkın uyanmasını istemiyor, bilakis sürekli cahil kalması için ellerinden geleni yapıyorlar. Çün­ kü onlar kat'iyetle biliyorlar ki, halkın gözü açıldığı anda bu iğrenç saltanatları yıkılacaktır. Halk cehaletten kurtulduğu taktirde şeyhlere de ağalara da, derebeylerine de metelik ver­ meyecektir. Bunun için bunların en büyük arzusunu halkın cahil kalması oluşturuyor.
Bir yandan ağalarla derebeyleri çocuklarını okutmaları için köylülere imkan bırakmıyor, onları tehdit ediyor, diğer yandan da şeyhler, okula gidenin kafir olacağını, çocuğunu okula gönderenin dinden çıkacağım söyleyip duruyorlar.

Şeyhlerin İslamiyet'e sokdukları aforoz adeti
Hristiyanlıkta afaroz denilen bir adet vardır. Allah'ın (c.c.) vekili olduklarını iddia eden papazlar, kızdıkları ada­ mı afaroz eder; yani dinden atarlar. Böyle bir adam artık dün­ yada halkın, ahirette de Allah'ın (c.c.) gazabına uğramış de­ mektir. Onun kurtuluşu papazın affına bağlıdır. Hatta eski zamanlarda bazı papazlar kralları dahi afaroz etmişlerdir. Afaroz edilen kral derhal tahttan indirilir, herkesin nefreti­ ne uğrar, onun önünde el bağlayanlar, kendisini tel'in eder­ ler. Kralın bu halden kurtulması papazın affına bağlıdır. Affederse eski şevketini bulur, yoksa en adi bir mahluk gi­ bi, ölünceye kadar herkesin nefretine uğrar.
Tarikatçılıkta da "Tard (merdudiyet)" denilen bir çeşit ta­ rikattan atma usulü vardır. Şeyh herhangi bir sebeple bir mü-ridine kızdı mı onu tarikattan atar. Onlara göre tarikattan atı­lan adamın dini, imanı ve bütün mukaddesatı elinden gitmiş, yaptığı bütün iyilikleri de heba olmuştur. O artık dünyada da, ahirette de felaha ulaşamayacaktır. Zaten dünyada, şey­ hin müritleri tarafından daimi bir nefret ve tel'ine maruzdur. Ahirette de Cehennemi boylamak endişesine düşer zavallı. Onun da bu feci durum ve akıbetten kurtulması ancak ve an­ cak şeyhin affıyla mümkündür.
Allah (c.c.) bu hususta şöyle buyurmuştur:
"Her kim ki Allah onu hidayete getirmişse, onun için hiçbir dalalete götürücü yoktur." (Zümer: 39/37)
Yani iman etmek ve îslam dinine girmek bir ihsana na­sip olduktan sonra, onu hiçbir kimse dinden atamaz ve da­lalete sürükleyemez. Çünkü İslamiyette Allah'ın bir ortağı veya dininde tasarruf yetkisine haiz bir vekili yoktur. Ama şeyhler bu esası da bozarak, halkın tepesinde durmaya de­ vam edebilmek için böyle bir afarozu da İslam dinine sok­ maya cesaret etmişlerdir.

Adam öldürme ve gözleri kör etme hurafesi
Şeyhler halkı kendilerine bağlamak için afarozla da ye­ tinmemişler, ağızlarını kapatmak ve itirazlarına meydan vermemek için, kendilerini öldürmek ve gözlerini kör etmek­ le de tehdit etmişlerdir. Fakat bu öldürmek ve kör etmek bir silahla vurmak veya göze bir şey sokmakla değildir; böyle olsaydı kişi kendisini korumak için çare bulurdu. Onların de­ diği, manen öldürmek ve kör etmektir. Zaten şeyhlik iddia­sında bulunanlar, gözle görülecek bir hünerleri olmadığı ve ellerinden bir şey gelmediği için, hep maneviyat şampiyo­nu kesilmişler ve bu yolda faaliyet yaptıklarını halka anla­ tarak onları kandırmışlardır. Burada da kendilerine itiraz eden veya haklarında konuşan zatı manevi yoldan, kendisi­nin göremeyeceği bir şekilde öldüreceklerim veya kör ede­ ceklerini iddia ediyorlar.
Bunun içindir ki, müritlerin çoğu şeyhler hakkında hala bu kanaati beslemekte ve bunun tesiri altında kalarak onla­ ra en ufak bir itiraza bile cesaret edememektedirler. Şeyh­ lere itiraz eden birisi oldu mu, "Aman yapma, tevbe et; bak, şeyh gözünü kör eder" derler. Bu itikat müritler arasın­ da artık sabit bir fikir halini almıştır ki, hemen hepsi şu cümleyi ezberlemişlerdir: "Allah insanı tarikat büyüklerinin kahrından korusun."

Şeyhin kıyamete müridlerini Allah'tan gizleyeceği hurafesi
Şeyhler cahil halkı avlamak için onlara bazı parlak vaad- lerde de bulunmayı ihmal etmemişler. Bunların en büyüğü ve en güldürücüsü de şudur:
Kıyamet gününde şeyh müritlerini gizlice toplayıp, bir kutu içine koyar, kutuyu cebine atıp Sırat Köprüsü'nü geçer, sonra kutuyu açıp müritleri bırakır onlar da doğru Cennete giderlermiş!.. (Subhanallah)
Bir defa buna imkan var mı!?. Değil birkaç adamı, bir ki­ şiyi dahi kutunun içine sığdırmaya kimsenin gücü yetmez. Fakat bir an için bunu kabul edelim ve onlara soralım:
"Şeyh onları niçin kutunun içine koyup kaçıyor? Eğer bunlar azaba müstahak olmayan iyi kimseler ise kaçırıl­ malarına zaten lüzum yoktur. Peki, günahkar ve mücrim kim­ seler ise bunların günahı cezasız mı kalır? Şüphesiz ki gü­ nahkar yaptığı cürümlerin cezasını çekecektir. Çekmemesi söz konusu olursa onu ancak Allah affeder. Nitekim Cenabı Hak bu hususta şöyle buyurmuştur:
"Kim bir kötülük yaparsa onunla cezalandırılır ve kendisi için Allah'tan başka ne bir dost bulabilir, ne de bir yardımcı." (Nisa: 4/123)
Şu halde bunun işlediği günahların cezasını kim çekecek­ tir? Bunu şeyhin veya başka birinin üzerine alacağını iddia edemezsiniz. Zira Allah (c.c.) buyuruyor ki:
"Şüphesiz hiçbir günahkar diğerinin günahını yük­ lenemez."
(En'am: 6/164, İsra: 17/15, Fatır: 35/18, Zümer: 39/7)
Yine Cenab-ı Hak bu hususta şöyle buyuruyor:
"O gün bir kısmınız diğer kısmınız için ne bir men­ faate sahipsiniz, ne de bir zarara." (Sebe: 34/42)
Görülüyor ki bu ayetler, böyle cahilane hurafeleri kökün den silip atmaktadır. Yine onlara soralım: "Şeyhin kaçıra­ cağı o adamları Allah gömeyecek mi? Buna evet diyemez­ siniz. Çünkü Cenab-ı Hak:
"Muhakkak O saklı olanı da, ondan daha gizliyi de bilir." (Ta-Ha: 20/7)
buyurmuştur. Buna göre şeyh bunları nasıl kaçırabilir?
Evet, Kıyamet gününde peygamberler ve salih kimseler şefaat edeceklerdir; fakat kimse, peygamberden başka muay­ yen bir şahsın şefaat edeceğini iddia edemez. Çünkü Cena­ bı Hak bu hususta şöyle buyuruyor:
"O'nun izni olmadan katında kim şefaat edebilir?"
(Bakara: 2/255)
"Hiçbir şefaatçi yok; ancak O'nun izninden sonra."
(Yunus: 10/3)
Bu ayetlerden de anlaşıldığı gibi, şefaat vardır; ancak bu, Allah'ın kendilerine izin vereceği kimseler tarafından yapılır, bunları ise Allah bize bildirmemiştir. Bunun için biz şefaatin şu veya bu şahıs tarafından yapılacağını söyleyemeyiz. Al­ lah kime izin verirse o şefaat eder.
Tabii şefaat; adamları alıp kaçırmak demek değildir. Şe­faat, bir insanın günahlarının affı için Allah'a yalvarmaktır. Şeyh dediğiniz adam iyi bir insan olsa bile, onun kalkıp günahlarınızı Allah'a affettireceğini söyleyemezsiniz. Çün­ kü belki Allah şefaat için ona izin vermez. Şefaat hakkında böyle olunca kaçırmak iddiası nerede kalır?


İnsan insana kurban olur mu?
Şeyhlerin yukarıda zikredilen asılsız propagandalarının etkisi altında kalan müritler, şeyhi kutsal bir varlık, dünya ve ahirette kahraman bir kurtarıcı olarak bilirler. Bunun için de her şeylerini, hatta canlarını dahi feda edebilirler. Şeyhlere karşı onlarda aşağılık duygusu o kadar hakim ol­ muştur ki, kendilerini onlara nazaran adeta hayvan seviyesin­ de hissederler. Bu hissin tesiri altında kalmaları sebebiyle olacak ki, şeyhlere "Kurban" diye hitab ederler.
Evet bu bir hakikattir. Müritler şeyhlerle daima "Kurban" diye konuşurlar. Şeyhin gıyabında konuştukları ve ondan bahsettikleri zaman da "Kurban olayım" derler. Şeyhlerin ço­ cukları için de aynı söz söylenir. Çocuk büyük veya küçük olsun farketmez. Şeyhin oğlu veya torunu olduktan sonra mürit nazarında büyüklük küçüklük aynıdır ve hepsine "Kurban" demek lazımdır. Bunun içindir ki, bir şeyhin ye­ di veya on yaşındaki oğlu bir meclise girdiği zaman, yetmiş yaşındaki ihtiyarlar dahi önünden kalkar, elini öper ve ken­ disine "Kurban" derler.
İnsanlık için bir yüz karası değil de nedir bu? Allah'ın yarattığı iki insandan biri diğerine nasıl kurban olur? Bu­ radaki esas kusur yine şeyhlerdedir. Eğer onlar böyle söz­ lere müsade etmeselerdi tabii müritler de söyleyemezlerdi. Oysa şeyhler müritlerin "Kurban" demelerini zevkle dinler ve susarlar. Zaten onların maksatları da halkı bu şekilde mad­ den ve manen kendilerine bağlamaktadır.
İşte bunun için kusur birinci derecede onlarda, ikinci derecede de körü körüne veya menfaat için onlara bağlanan alim diye geçinen kimselerdedir. Böyleleri cahil halk arasın­da şeyhlere "Kurban" derlerse cahil halk bundan fazlasını da söyler. Zira o, alim olduğuna inandığı şahsın doğru yolda ol­ duğuna inandığı için ona uyar.

Şeyh'in başına ve mezarına yemin edilir mi ?
Şeyhlerin kendilerini, hayatta iken de, öldükten sonra da halkın nazarında nasıl mukaddes birer varlık haline getirdik­ lerini iyice anlamak için müritlerin, şeyhlerinin basma veya mezarına yemin ettiklerini hatırlamak ve düşünmek kafidir. Her şeyhin müridi onun başına, öldükten sonra da mezarı­na bazıları da ayağına yemin ederler. Hatta bir kısım cahil­ ler o kadar sapılmışlardır ki, Allah'a yemin edildiği zaman inanmazlar da, şeyhin başına yemin edildiğinde derhal inanırlar. Bu da gösteriyor ki; şeyhler kendilerini mürit- lere birer kutsal varlık olarak tanıtmışlar ve kabul ettirmiş­ lerdir. Bazıları da şeyhleri bu hususta müdafaa etmek için "Halk, şeyhin başına yemin ediyorsa, bunda şeyhin ne suçu var" derler. Bu söz hiçbir değer taşımaz. Çünkü şeyh bunu istemese, başına yemin etmemelerini söyler, müritler de derhal buna son verirler. Fakat kendisi ses çıkarmadığına göre, bunu istiyor demektir. O halde kusur yine kendisin- dedir. Peygamber vekili olduklarını söyleyerek cahil halkı kendilerine bağlarken, diğer yandan da peygamberin yasak ettiği işleri yapıyor ve yapılmasını istiyorlar. Artık Peygam­ berin yolunda olduklarını nasıl iddia edebilirler? Yalnız bu bile, onların İslam dinine muhalif işlerde bulunduklarını göstermeye kafi değil midir?

Şeyhler Tasavvufu çiğnemişlerdir.
Bugünkü şeyhlerin içinde yüzdükleri saltanatı tasavvuf esaslarına göre mütalaa edecek olursak, bağlı bulunduk­larını iddia ettikleri tasavvufu dahi çiğnemiş olduklarını görürüz. Zira tasavvufta dünyayı bırakmak ve yalnız ibadet ve riyazetle meşgul olmak vardır.
Bu görüş İslam'a uygun değildir. Fakat bunu bir an için doğru farzetsek bile, şeyhlerin bunu da ihlal ettiklerini görürüz. Çünkü şeyhler dünyayı bırakmak şöyle dursun, bilakis herkesten daha fazla dünyaya sarılmışlar; hem de gay­ rı meşru bir şekilde mal toplamayı, halkın sırtında saltanat sürmeyi kendilerine adet edinmişlerdir. Şu halde şeyhler bu hareketleriyle, mensubu oldukları tasavvufu da ayakları al­ tına alıp çiğnemişlerdir. İslamiyette dünyadan el çekmek ol­ madığı halde bunu icad eden kendileri, sonra bunu çiğ­ neyip halkın mallarını toplayan yine kendileri. Kendilerine soralım: "İslamiyette çalışmak, tasavvufta da dünyayı bırak­ mak lazımdır. Sîzler ne çalışıyor, ne de dünyayı bırakıyor­ sunuz. Acaba bu hareketiniz hangisine uyuyor?"

Şeyhzadelerin saltanatı
Şeyhlerin halktan aldıkları mal ve paralarla yalnız ken­dileri değil, bütün evlatları saltanat sürerler. Şeyhlere mal­ larını ve paralarım veren köylülerin çocukları sefalet içerisin­de büyürken, büyüdükten sonra da binbir azap ve ıztırap için­de hayatla boğuşurken, şeyhin oğlu doğduğu günden itibaren prens gibi, en kıymetsizi ipek yataklar olan envai çeşit deb debeler içinde büyütülür. Daha yavru olduğu zamandan itibaren eli müritlerin ağzında, öpen öpenedir. Büyüdükçe kendisine karşı hürmet de büyür. Gençlik çağma geldiği za­ man büyük şehirlerde, bir petrol kralının oğlunu gölgede bırakacak şekilde para dökerek hayatın tadını çıkarır. Onun için para en kolay bulunan şeydir. Çünkü koca bir kitlenin manevi hakiminin oğludur. Bunun için müritler mütemadi­ yen verirler. Hatta kendi ihtiyaçlarını dahi bırakıp verirler. Bu itibarla şehzade para sıkıntısı nedir bilmez.
Bunların alem ve sefahatleri müritlerin dikkatini çekmez. Müritler bunların yaptıkları her işin kendileri için helal olduğunu sanırlar. Onlara mal veya para vermekle de sevap ve Allah'ın rızasını kazanacaklarını sanırlar. Zavallılar, ha­la daha Allah'ın rızasının, bu adamların rızasında olduğunu sanıyorlar. İşte bu yanlış anlayıştır ki köylüyü, kayıtsız şartsız şeyhin zincirine bağlamıştır. O kadar ki, yüz yıl ön­ ce de ölen şeyhlerin oğullan, torunları, torunlarının torun­ları bugün onun sayesinde halkın sırtından geçinmekteler. Yani bir şeyhin neslinden olduktan sonra, aradan ne kadar zaman geçerse geçsin, müritler nazarında kutsal bir varlık sayılırlar.
Bundan da şu sonuç çıkar: Müridin akıl ve vicdanı her taraftan tesir altına alınmış, o kadar sinsi bir şekilde alda­ tılmış ki, şeyhzadelerin sefahatlerine dahi inanmıyor. Göz­ leriyle görse bile inanmaya cesaret edemiyor, mutlaka bir hikmete hamlediyor.

Şeyhlerin ve ağaların siyasi nüfuzları
Türkiye demokrasi ve çok partili hayat devrine girdikten sonra bütün şeyhler ya fiilen bir partiye girmeye veya biri­ ni perde arkasından desteklemeye başladılar. Şeyh halk üzerinde kayıtsız-şartsız nüfuz tesis ettiğinden ve her hareketi büyük hikmet, basiret ve keramete hamledildiğin- den, bu husustaki hareketi de mutlaka böyle kabul edilir. Bunun için şeyhin girdiği veya desteklediği partiye, ister iyi, ister kötü olsun, adamları becerikli veya beceriksiz olsun, sırf şeyh bu partiye girdiği veya onu desteklediği için oy verir. Şeyh ya bizzat veya adamları vasıtasiyle bu partiye oy ver­ melerini emretmiştir. Artık bu emre muhalefet etmek kimin aklına gelir? Müritler, -o partileri beğenmeyenler bile- şey­ hin emri üzerine kendi vicdanlarının istediğine değil, şey­ hin istediği partiye oy verirler.
Bu alanda şeyhler kadar ağalar ve derebeyleri de nüfuz sahibidirler. Zira onlar da halkı, kendi partilerine oy ver­ medikleri taktirde köyden çıkarmakla tehdit ederler. Zaval­ lı köylünün başını sokacak yeri olmadığından, dışarıda iş­ siz kalmak korkusuyla ister-istemez vicdanını ağaya ve derebeyine esir eder. Bu itibarla şeyhlerle ağaların siyasi nüfuzları arasında pek fark yoktur. Yalnız tehdit usulleri ay­ rıdır. Şeyh, halkı manen zarara sokmakla tehdit ederken ağa ve derebeyi de maddi zarara sokmakla korkutur.

Ebu Muaz

 

Gönderen Ebû İbrahim Mu'az ibn Ahmed el-Baberdi zaman: 12:43

İslam'da Mevlid Kutlamaları..